Ka ditë që opinioni është njohur edhe me një “ide nga lart” mbi krijimin e një të ashtuquajtur Këshilli Shkencor Mbikëqyrës mbi punën shkencore me “synimin për të bërë përparime të reja në shkencën shqiptare”?! Në këto momente kur po e vërdallis në mendje këtë “ide”, që kërkon të nxjerrë nga inaktiviteti punën tonë shkencore, më erdhi në mendje një intervistë e dikurshme e publikuar me shkencëtarin e madh Lomonosov, që korrespondenti gazetar e pyet në një intervistë për sukseset e tij në disa shkenca, e ndërsa shkencëtari që i përgjigjet gazetarit se: “Sukseset ia dedikoj prapanicës (ai i a tha troç, by… por unë nuk po e them në atë ligjëratë të drejtë), pasi -i u përgjigj Lomonosovi- se unë e ul “atë” dhe nuk e shkul”, atëherë kjo bëri bujë dhe ishte një lajm sensacional. Po a ndodh kështu me akademistët tanë “që ta ulin e të mos e shkulin atë….”. Opinioni thotë jo! Aktualisht po na shpikin edhe njëqind marifete, e madje na “implikojnë” edhe qeverinë që të dalin nga “bataku” me Këshilla Mbikëqyrës e artifica të tjera. Mirëpo para se të merret me “propozimet e reja”, Akademia jonë e Shkencave duhet t’i thotë opinionit se “çka bërë në kohën e këtij kryeshkencëtarit të ri”?!

Dikur, para se sa ta “katapultonin” kryetarin e tanishëm të Akademisë së Shkencave, u tha nga prima i qeverisë se “ajo (Akademia e Shkencave) ishte kthye (kuptohet për akademikët) në një vend funeralesh”. Paraprakisht mund të pohoj dhe këto me fakte, se ahere me veprimtari studimore Akademia e Shkencave, qe më mirë se sa sot. Lidhur me respektin që u është bërë atyre akademikëve të ndjerë, ishte gjë e meritueshme sepse Akademia e tyre ishte Akademi, ndërsa kjo lloj “Akademie” (siç është opinioni), nuk ka sjellë studime të tilla për t’u mbajtur mend. Këtë do ta argumentoj në vijim: Pra, sot me plot gojën mund të themi, jo vetëm të kundërtën e asaj që u tha ahere para “katapultimit” të kryetarit të ri, por diçka më të thelluar se aq, se “Akademia nga vend organizimi funeralesh, sot me inaktivitetin e saj, është kthyer në një vendvarrimi të shkencës shqiptare. Jo të asaj që përfaqëson kryetari prof. Gjinushi se “atë ne nuk e bëjmë”?!, por i shkencave Albanologjike ku ne kemi emergjencë, kemi dhënë e mund të japim kontribute me vlerë në saktësimin e mëtejshëm e më të hershëm të rrënjëve tona, në atë që janë fushat, përkatësisht të gjuhësisë, të historisë, të kulturës e trashëgimisë. Guxoj me keqardhje t’u them se juve drejtues të Akademisë, keni aty rreth e rrotull një dyzinë jo akademikësh, se akademikët aty numërohen me gishta dhe veçoj pak vetë, të tjerët janë numërorë, që marrin pagat e nuk kanë asnjë botim që ta njohë opinioni. Mendimet vizionare e reformatore të oponentëve, si kryesisht të akademik prof.dr. Artan Fugës e të ndonjë tjetri, mund të them se janë nëpërkëmbur ose lënë me dashje në heshtje dhe ky është opinioni. Siç guxova e u thash se asgjë me vlerë universale për çështjen kombëtare nuk ka këto vite nga Akademia e Shkencave, guxoj t’u them në formë pyetje se a e dini që historia jonë e re dhe e vjetër është bërë lëmsh?! Të vjetrit te ne njohin kryesisht atë, aq sa e njohim, të shkruar në kohën e largqoftit. Të rinjtë njohin pak ose aspak një histori kombëtare rrumpallhane se rrumpalla mësohet në shkolla, servirur tekstet nga shtëpi botuese fantazma për biznese, pasi ashtu është udhëzimi absurd i përdorimit të teksteve alternativë, shembulli më i keq i mësimit të shumë historive e në përfundim të asnjërës. Thuhet se kjo mënyrë të mësuari qenka e bazuar edhe në ligj. Aq më keq. Kjo, i teksteve alternative, është biznes i shtëpive botuese pa përgjegjësi dhe programe të tilla duhet të jenë të palejueshme në shkolla.

Historia është një, e duhet të jetë ajo që rekomandon pa diskutim Akademia e Shkencave. Edhe mund të mësojnë nxënësit e aq më shumë studentët, variante të ndryshme historie, por Akademia duhet të plotësojë mbi 90 për qind të mendjeve të tyre me variantin bazë që të mbajë firmën e studiuesve më në zë e më kompetentë të fushës së historisë. Historia nuk është rruga si e shumë lumenjve që në fund të çojnë në det. Jo, të nderuar akademikë të institucionit tonë të vetëm shkencor, që flet e duhet të flasë dhe shkruaj në emër të shtetit e jo të pushtetit, sepse presupozohet se ti si Akademi Shkence jep vetëm të vërtetën dhe për të ke mendim të pavarur, që mund të mos u pëlqejë pushtetarëve, por mendimi juaj është vendimi i patundur, ndonëse ju si drejtues keni ardhur në krye si pushtetar e kjo ju pengon shumë. Institucioni që drejtoni ka një peshë të madhe, që me gjithë konsideratën që kam për shkencën që i përkisni, nuk mundet dot ta ngrini atë peshë.

Çfarë keni bërë ju, kur them ju me kuptoni institucioni, që të sanksiononi “vjetërsinë e re” të gjuhës shqipe, duke mos u mohuar, por përshëndetur Konferencën e fundit Ndërkombëtare për origjinën e gjuhës, që sot me zbulimet e reja nga arkivat e botës, veçanërisht të Vatikanit e të Stambollit, rezulton se gjuha jonë është tepër e lashtë, ndërsa ju e keni lënë shqipen e shkruar me shkollën e Korçës, pra në atë datë që tashmë dihet dhe “shyqyr” që na e ka vendos komunizmi i vetizoluar. Mirëpo diapazoni i tanishëm ka kohë që është tjetër dhe pikërisht këtë nuk e keni, as kuptuar, as perceptuar. A ka me ofendim më të madh për këtë popull të lashtë, që ende i thuhet se “që në lashtësi libra kemi pasur, por shkolla jo”! Si nuk kemi pasur shkolla?! Po ku kanë mësuar ata që kanë shkruar librat dhe për kë i shkruanin?! Për kë u shkrua “Formula e pagëzimit” kur nuk kishte njerëz që ta lexonin?! Kemi pasur shkolla, madje jo pak në Shqipërinë e sotme londineze dhe në të gjitha trojet shqiptare. Po përmend Shkollën e Kurbinit të themeluar në vitin 1632 në afërsi të Krujës (ka të tjera më thellë në histori), e cila është një prej shkollave të para shqipe.

Ajo i përkiste vilajetit të Shkodrës dhe u ngrit në fshatin Gallatë, pasi aty Gjergj Kastriot Skënderbeu kishte shumë ndikim. Klasa që u hap në 1632 nga Ipeshkvi Gjon Kolesi me dokumente thuhet se kishte 12 nxënës. Përveç leximit e shkrimit, aty jepej dhe mësimi i gramatikës shqipe. Përdoreshin si tekste mësimore veprat në gjuhën shqipe të Frang Bardhit, Pjetër Budit, Pjetër Bogdanit. Këto kohët e fundit ka pasur zëra të shkruar e të pashkruar, për ta riparë datimin e të parës shkollë shqipe në vendin tonë, por që Akademia e Shkencave as ka lëvizur nga e kaluara e Mësonjëtores së Korçës, vepër kjo e gjurmë e shndritshme e veprës së Rilindësve tanë. Po a nuk janë rilindës edhe ata, që i hapën ato shkolla dy e tri shekuj e gjysmë para kësaj? Shkolla e parë shqipe mund të kërkohet dhe në një tjetër gjeografi rajonale nga ajo e mësipërmja, në Jug të vendit. Dhe kronikat thonë se në vitet 1628-1661, shkolla shqipe me germa latine u hap në Dhërmi të Himarës dhe më vonë edhe në disa qendra të tjera të krahinës. Pa dyshim një kapitull më vete përbën shkolla e parë shqipe në Kosovë, aq më tepër se ajo është e shekullit XVI, afro gjysmëshekulli para shkollës së Kurbinit e Velës.

Shkolla shqipe e Stubllës ka një traditë pesëshekullore. Edhe atëherë kur persekutimi i arsimit shqip nga autoritetet osmane ishte i ngritur në sistem, në Stubëll, fshat i Malësisë së Karadakut, më 1584 filloi mësimi shqip. Pra, tradita e arsimit tonë kombëtar shqip, rasti më i parë është në trevën e Kosovës. Duke marrë në analizë këtë traditë të vyer të katër shekujve më parë, shkencërisht dhe pa paragjykim, siç i ka hije një historiografie moderne, a nuk është me vend që “datëlindjen” e shkollës shqipe ta shtyjmë më përpara, te një shkollë në Stumbëll, Velë, Kurbin a diku tjetër?! Po ai Universiteti i Durrësit i vitit 1320, që konsiderohet universitet mesdhetar, çfarë është e çfarë tregon. Ai universitet edhe sot në Zadar Kroaci mban po të njëjtën emër, Universiteti i Durrahut! Zyrtarisht ai universitet ka vendosur edhe datën e themelimit, 14 qershorin e vitit 1396 dhe në historikun e tij shkruhet se rektori i parë ishte Gjoni i Dyrrahut dhe se ai e zhvendosi aty universitetin nga Durrësi, atëherë kur te ne nisën tentativat osmane për pushtim. Po ta kishin këtë fakt të tjerët, qoftë edhe vendet më të zhvilluara evropiane, kushedi se çfarë ditirimbesh do t’i kishin thurur atij! Ne, ju, për të asgjë! Shtyjeni burra të shkencës ca me tutje në histori shkrimin e shqipes, siç ka qenë në të vërtetë e shkruar gjuha shqipe në shekuj! Apo teza tjetër që gjuha shqipe është e vjetër 12 deri 20 mijë vjet më parë.

Hipotezat zgjidhen dhe bëhen me Konferenca Shkencore kombëtare e ndërkombëtare, me lobingje dijetarësh, me diskutime e me debatime dhe argumentime shkencore mbarëpërfshirëse, që gjithsesi i shërbejnë në një farë mënyre edhe Sigurisë sonë Kombëtare. Përse të kemi frikë të flasim e të shkruajmë për trojet tona se ku shtrihen, cilët janë e sa janë, madje kush i disponon e si?! Çubrilloviçi, akademiku famëkeq serb për ne dhe i mirë e me reputacion për serbët, ka krijuar alibi edhe atje ku ata nuk kanë pasur as troje, as popuj. Ndërsa ju akademistët tanë të censuruar e vetëcensuruar, keni frikë se kaloni vijën e kuqe politike. Kaq shpejt harruat qëndresën greke për emërtimin Maqedoni e atyre as që i u bë vonë as për Evropën e as për askënd se po shkelnin vijat e kuqe politike?!

Nuk i akuzoi njeri ata për grekomëdhenj e nacionalistë të ethshëm siç janë?! Jo të nderuar studiues të Akademisë, ju duhet të kuptoni e të ndaheni njëherë e përgjithmonë se jeni tjetër gjë e politika është gjë tjetër. U hodh ideja e “Open Ballkan” dhe opinioni plus të tjerave priste edhe mendimin akademik të atij zhargoni të vjetër. Përse nuk u argumentua digresioni i ideve të vjetra e të reja okupuese?! Përse nuk thatë se ajo tezë sabotonte rëndë nacionalizmin e domosdoshëm shqiptar e më gjerë?! Shyqyr që dolën gjermanët dhe e luftuan, pa për ju që nuk kishit asnjë zë se “keni hallin e privilegjeve”! “Open Ballkani” ishte perla e ardhur nga Kardeleviçët. Ju mendoj që thoni se keni shumë plane e projekte, edhe kështu mund të jetë, por sa ta shkrepni ju koburen e ndryshkur të Miladinit, serbosllavët e të tjerë fqinj si gjithnjë kanë nxjerrë “nga groposja” artifaktet e vjetërsisë së përvetësuar e të futura thellë nën tokë këtu e dhjetëra vjet më parë, e do kohë përpara i kanë nxjerrë e i “servirin” si relike të historisë së tyre të vjetër si psh., me Deçanin e Selanikun, me Manastiret puro shqiptare të Kosovës dhe me varrin e trilluar të Filipit në Selanik. Akademia e Shkencave domosdo duhet të japë verdiktin e plotë edhe për idenë e “Shtetit Bektashi” sepse çështja e shtetit të Baba Mondit, është në thelb çështje e Sigurisë Kombëtare, që nuk i takon vetëm Presidentit si garant i Kushtetutës, por edhe fjalës së fundit të Akademisë përse-në dhe pse-në? Me një mënishtet të tillë, nëse krijohet, siguria kombëtare, ajo bëhet më e mirë a më e keqe!

Historinë dhe reperkuisionet e saj më mirë se shumëkush i thonë dhe i dinë studiuesit. Të merresh me Sigurinë Kombëtare, ta analizosh atë nga pikëpamja historike, nuk është se merresh me politikë. Jo, larg këtyre keqkuptimeve me dashje a pa dashje! Në titullin e këtij opinioni, hodha tangent idenë e domosdoshmërisë së diskutimeve masive akademike për probleme madhore të Albanologjisë, tryezë kjo si me anëtarët e Akademisë tonë, ashtu edhe me të gjithë profesoratin shqiptar të fushës, brenda vendit e në diasporë. Faktet e deritanishme tregojnë se jemi larg këtyre opsioneve se siç duket te ju, aty brenda ekziston koncepti se “vetë i dimë të gjitha”. As më parë e as tani, po bëhen 30 vjet që nuk kemi tryeza mbarëkombëtare apo ndërkombëtare me akademistë siç ishte psh., ai me e nga arvanitasit Aristidh Kola i ndjerë ose Arif Mati apo Mateo Aref shqiptar nga Franca, potencial intelektual akademik, ose të vendit si prof. Përparim Kambo, prof. Eleni Kocaqi, prof.Piro Prifti e të tjerë, që kanë mend, argumentime e plot dokumente të zbuluara së fundi, si studiuesi i apasionuar i arkivave të Vatikanit Mark Palnikaj, krenari e jona, që e vlerësoi edhe vetë Papa i shenjtë, ndërsa ne këtyre as u hapim derën e Akademisë.

Mund të them pa droje se vlerat e Mark Palnikajt qëndrojnë mbi ju të ndërtesës së Akademisë, se së fundi ai ka zbuluar një sërë dokumentesh në gjuhën shqipe, të cilat plotësojnë thesarin e historisë shqiptare të mesjetës e më tej. Dhe rëndësia e tyre qëndron dhe është edhe më bindëse, sepse kryesisht shumica janë të shkruara me dorë, ku më të rëndësishme janë shkrimet nga shek. XV e që rezultojnë me vazhdimësi. E në vijim të këtij pasqyrimi, që u bën hije sashave të Akademisë, ju në heshtje edhe mund të thoni se, “ç’na duhen ne Mark Palnikajt e Eleni Kocaqët me studimet e tyre pasiononte?! Kush i ngarkoi”, – kur ne kemi akademistët tanë (në vegjetim), që i kemi plot (për emër po), e duke u kursyer po them pa prodhimtari, pa të dhëna e pa zbulime shkencore. Hodhi dikush para disa kohësh “një shashkë” për origjinën “e dyshimtë” të Gjergj Kastriot Skënderbeut, madje për t’i ulur vlerat heroit tonë dhe na e quajtën edhe me origjine sllave! Po a ka turp më të madh për Akademinë tonë të Shkencave, e cila as u ndje fare, kur urgjentisht duhet të ishin “marrë daullet” dhe me fakte, argumente e ngjarje ajo të rivërtetonte të kaluarën, origjinën shqiptare të Skënderbeut edhe nga nëna, përmes tryezave të mëdha shkencore e dokumentacionit të bollshëm që ekziston. Po ato dhjetëra letërkëmbime të Skënderbeut me kancelaritë e vendeve evropiane, që populli nuk i ka ditur se nuk kishte nga t’i dinte, përse nuk i thuhen që janë të zbuluara sot në demokraci?! Po për vendprehjen e eshtrave të Skënderbeut, tezë e re për eshtrat se gjenden në varrezat në Manastirin e Hilandarit, në pirgun e Kastriotëve, çfarë përpjekjesh ka bërë Akademia në zbulim të së vërtetës?!

Opinioni e kërkon të saktësuar këtë tezë! Në regjimin diktatorial diçka ose shumëçka brenda atij koncepti që ishte atëherë për Akademinë, duhet pranuar e thënë se ajo bëri boll. Psh., vendvarrimin e Skënderbeut e saktësoi, por që mbeti me tezën se eshtrat e heroit “turqit i bënë hajmali”! Mirëpo teza e Hilandarit e hedh poshtë këtë version folklorik dhe tregon se shqiptarët e parë heroin e tyre e fshehën “nën gjuhë” dhe eshtrat nuk i a lanë në përdhosje të pushtuesve. Ndërsa në demokraci, Akademia, fjalën e saj, “ahë se e ka thënë”, madje këto vite nuk e ka thënë për asgjë të rëndësishme shkencore. Edhe një Fjalor Enciklopedik, që ka botuar në këto 30 vite, në përgjithësi vetëm kapakët dhe letrën i ka ndërruar botimit të parë, se zërat kanë mbetur po ato apo janë redaktuar si mos më keq dhe me të meta të mëdha thelbësore gjuhësore e dokumentare.

Nuk mund të themi se nga ato mendime, që hidhen për zbulimet e reja shkencore, nuk tregohet se e vërteta është me autorët pasionantë studiues të historisë, por gjithsesi ato teza duhen hedhur në tryezat e gjëra akademike e nëpërmjet të kundërtave, të dalë e vërteta. Ka plot mendime e studime shkencore, që sot edhe nënvlerësohen. Le të marrim studimet e prof. Sazan Gurit. (Ndjesë prof. për ndonjë zhargon të pa saktë e smirioz që hidhet ndaj jush si i “çartur”. Ju këshilloj “mos u mërzisni” se kështu është folur në hapësirën kohore histori, për njerëzit e shkencës). Si qenka i “çartur” profesori i nderuar, që flet e shkruan me pasion për studimet e zbulimet me vlerë të madhe për lashtësinë e gjuhës amtare?!

Si mund të qëndrohet kaq indiferent ndaj tezës së tij të mirëpëlqyer të pellazgjishtes e nuk bëhet asnjë përpjekje për të “vërtetën”, që pa diskutim duhet ta mbrojë Akademia jonë e Shkencave?! Po përse i bën prof. Guri këto studime, për hobi?! Apo se nuk ka punë tjetër, kur “akademistët tanë” (e kam fjalën për ata që punojnë në zyrat e saj) na paskan “punë të mëdha” dhe supet e tyre na i konceptojnë me “shtatë tuje”?! Që të mos dukem komplet nihilist, po them se aty në Akademi ka studiues të brendshëm e të jashtëm me emër, madje me studime admiruese si akademik prof. Pëllumb Xhufi, prof. Shaban Sinani, prof. Irakli Koçollari etj., por që (e meta) pak shikohen nga opinioni në konferenca shkencore e simpoziume, e aq me pak në tryeza diskutimesh të gjëra e me leverdi për historinë e gjuhën tonë, përveç prof. Xhufit e Koçollarit që dalin në ndonjë emision televiziv. Ndaj ta themi hapur se për arsyet që përmenda, te një pjesë e madhe e studiuesve, ekziston edhe një “inat i verbër” midis tyre dhe të Akademisë, mllef i profesoratit e studiuesve i akumuluar ndër vite, që bazohet te mospromovimi që Akademia nuk u ka bërë e as nuk i stimuluar veprimet e tyre studimore.

Rrugëzgjidhje ka: Akademia të dalë urgjent nga inaktiviteti, të reformojë veten, të reformojë objeksionet e shkencës tonë, ku primare është Albanologjia me fushat përkatëse të gjuhësisë e historisë e këto janë domosdoshmëri e mbijetesës së ardhshme të sajë e të kombit tonë. Ideja e fundit e hedhur nga “lart” për një “reformim shkencor” të punës studimore përfshi kryesisht Akademinë nuk e ndihmon çështjen e daljes së Akademisë nga inaktiviteti për të mos thënë se ai lloj “organizimi” (nëse do bëhet) është një censurim. A mund të realizohen tryezat e përbashkëta shkencore me studiues të fushave nga brenda e jashtë vendit, ku ka shqiptarë të mëdhenj në shkenca të ndryshme? Po! Me gjithëpërfshirje të studiuesve këtu në shtetin tonë, në të katërta shtetet rrotull nesh, ku kemi trojet dhe popujt tanë dhe me amplifikimin e fortë të mendimeve të studiuesve, kjo arrihet dhe është e domosdoshme. Por sa të “hapen këto dyer nga Akademia”, sa të reformohen konceptet e saj dhe sa të dalë ajo nga inaktiviteti, nuk e di sa duhet të presim! Nëse nuk qëndrojnë këto që përmendëm e nuk i pëlqejnë Akademisë, konkluzioni është i thjeshtë fare: A mundet Akademia e Shkencave t’i thotë opinionit me dy fjali se “çfarë shkence ka bërë në këto vite dhe në cilën fushë”?! Po na e tha këtë, hallall!

* Drejtor Ekzekutiv Instituti i Sigurisë dhe Mbrojtjes

/Gazeta Panorama

Gazetarë grekë në Uashington kanë tentuar dy ditë më parë të imponojnë qëndrimin e vendit të tyre lidhur me pozicionin e Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Përbri ndodhet Memorandumi Kundrafashist Çam i vitit 1947; është në anglisht që të përdoret.

Një gazetar nga Athina, i quajtur Lambros, gjatë një konference shtypi të zëdhënësit të Departamentit të Shtetit të SHBA jo vetëm ka pyetur por edhe ka komentuar rreth Luftës së Dytë Botërore në Shqipëri dhe Ballkan, duke interpretuar me tendencë fragmente të asaj periudhe, që nuk kanë prishur imazhin antifashist të Shqipërisë në atë periudhë. Debati mes gazetarit grek dhe zëdhënësit Casez ka pasur si pikënisje një letër, që shoqëria “Vatra” në SHBA i ka nisur Departamentit të Shtetit të SHBA, lidhur me problemet etnike në Ballkan dhe për problemin shqiptar në rajon, me kontekst zgjidhjen e problemit të Kosovës dhe pozicionimin e kahershëm të Shqipërisë përkrah Perëndimit edhe në Luftën e Dytë Botërore.

Gjithë qëllimi i gazetarit grek Lambros ishte identifikimi i përcaktimit grek se ccamët e Greqisë ishin koloboracionistë me pushtuesit gjermanë dhe të justifikojë pastrimin etnik të kësaj treve shqiptare përgjatë viteve 1945-1946.

Departamenti Amerikan i Shtetit, ka vlerësuar në konferencën e fundit të tij se mbi çështjen e qëndrimit të Shqipërisë gjatë Luftës së Dytë Botërore duhet ta përcaktojnë vetëm historianët dhe jo emocionet. Në këtë konferencë të dhënë nga Casey, SHBA shprehet se me Shqipërinë ka marrëdhënie mjaft të mira. Një qëndrim i tillë i gazetarëve grekë më ndikim në SHBA vjen në momentin kur mes vendeve të Ballkanit ka nisur një studim për një histori të përbashkët, ku do të eliminohen faktet emocionale dhe që tentojnë të sjellin një urrejtje mes popujve. Profesori i Pedagogjisë së Universitetit të Athinës, Panajoti Ksohelli, është duke përfunduar një projekt mbi studimin e figurës së “tjetrit” në librat shkollorë, që përdoren për mësimin e gjuhës dhe historisë, të detyrueshme në Greqi dhe në katër vende të tjera Shqipëri, Turqi, Bullgari dhe Maqedoni. “Qëllimi kryesor i këtij studimi është gjetja dhe zhdukja e ideve, përshtypjeve armiqësore midis shtetesh, të cilat formohen dhe përcillen nëpërmjet librave shkollorë”, shpjegon profesor Ksohelli. Studimi përfshin librat e vendeve të sipërpërmendura në dhjetëvjeçarin e 1980-ës dhe 1990, ndërkohë që ka filluar studimi për vitin 2000.

Më poshtë po japim të plotë debatin mes gazetarit Lambros dhe zëdhënësit Casez, i përkthyer nga redaksia.

Zt. CASEY: Po për Shqipërinë. Presidenti i VATRA, një organizatë shqiptare e themeluar nga kryepeshkopi i kishës autoqefale, Fan Noli, që sipas “Pravda” së 11 nëntorit të 1927 parashikoi fitoren e plotë të Ushtrisë së Kuqe, shkroi dhe publikoi në gazetën e organizatës së tij, Dielli, dy letrat për ambasadorin tuaj në Greqi, Charles Ries, si dhe respektivisht Sekretarit të Shtetit, Condoleezza Rice, në të cilën ai përsëriste pozicionin shqiptar në lidhje me çështje etnike si dhe të tjera.

PYETJE: A i janë përgjigjur dy marrësit këtyre letrave?

CASEY: Ato janë dërguar, kujt i janë dërguar letrat, Charlie Ries dhe kujt tjetër?

Pyetje: Po, dhe Condoleezza Rice

CASEY: Unë nuk jam i informuar për këto letra, z.Lambros, kështu që nuk mendoj se ata na janë përgjigjur. Ju mund të kontaktoni me ambasadorin në Greqi dhe të shihni nëse ju përgjigjet.

Pyetje: Do të flasim për këtë sërish.

Zt. CASEY: Nuk kam ndërmend të flasë për përgjigjen e një letre, të cilën nuk jam i sigurtë në është marrë.

PYETJE: Thoni po ose jo. Kam ardhur të mësojë mbi konteksin e letrës, përgjigjen. Por do të doja të dija nëse i është përgigjur.

Zt. CASEY: Me sa di unë letra nuk ka mbërritur, kështu që nuk mund t´ju them nëse është kthyer përgjigje.

PYETJE: Dakord. Për disa kohë (i padëgjueshëm) ka shërbyer për të ngatërruar historinë. Sipas letrës së tij, ata ende përpiqen ta konsiderojnë Shqipërinë si viktimë të Nazi-Fashizmit më tepër sesa kanë qenë realisht, një aleat entuziast dhe i vullnetshëm i të dyve. Për shembull divizioni shqiptar “Tomori” ishte njësia e parë që pushtoi Greqinë në 28 tetor 1940 me bekimin e Musolinit dhe si çështje nderi (i padëgjueshëm). E dyta, shqiptarët e Kosovës, vendosën dy divizione në …

Zt. CASEY: Zt. Lambros, më lejoni t´ju ndërpres, ju lutem, sepse …

PYETJE: Pse?

Zt. CASEY: Sepse besoj se? Sepse (Qesh)

PYETJE: Pse?

Zt. CASEY: Sepse do t´ua lë historinë historianëve. Qëndrimi ynë ndaj Shqipërisë nuk ka ndryshuar. Ne kemi marrëdhënie të mira me Shqipërinë. Ne do të bëjmë këtë gjë edhe në të ardhmen. Po e përsëris, ua lë historianëve dhe studiuesve të diskutojnë mbi këto pika.

PYETJE: Z.Boucher, z. Casey, do ta pranoni ju faktin që Shqipëria ishte një aleat i Hitlerit dhe Musolinit? Kjo është çështje e fakteve historike?

Zt. CASEY: Unë pranoj këtë fakt, që të dhënat historike të lidhura me Luftën e Dytë Botërore të jenë shumë të qarta dhe unë do t´ua lë gjithçka hisotrianëve të shohin në të me rast të 60-vjetorit të përfundimit të konfliktit, të shkruajnë dhe të diskutojnë.

METROPOL 13-05-2005

* * * * * * * *

M E M O R A N D U M

OF THE ANTI-FASCIST COMMITTEE OF THE CHAMI IMMIGRANTS IN ALBANIA TO THE UNITED NATIONS SECURITY COUNCIL INVESTIGATION COMMISSION ON THE TREATMENT OF THE CHAM ALBANIAN MINORITY IN GREECE AND THE MASSACRE AGAINST IT

We, the Anti-fascist Committee of the Chams immigrants in Albania, believing in the democratic and humanitarian principles of the United Nations Organization, on behalf of the Chams immigrants in Albania, submit to the Investigation Commission our lost rights, our suppression, persecution and massacres at the hands of the Greek fascists to exterminate the Albanian minority in Greece. In continuation of our protests and demands addressed to the Great Allies and the United Nations, we demand justice in connection with the following:

For 32 years on and while brutally trampling upon every human principle and neglecting international treaties, the Greek chauvinistic and reactionary cliques have resorted to a policy of extermination against the Albanian minority in Greece. As early as the Greek occupation of the Chameria on the 23rd of February 1913, the Deli Janaqi’s band, aided and abetted by the state authorities, massacred 72 men of the Paramithia province at Selani’s Creek without any reason at all. The massacre marked the beginning of the process of extermination of the Albanian minority and helped uncover the orientation of the Greek policy towards our population.

Persecution, imprisonment, deportation, tortures, plunder and looting on the pretext of search for arms during the years 1914-1921, the terrorist activities of the komitadjis, the Gen. Bairas provocation in 1921, all of these go to testify to the reality of misery that befell our population in the time of Greek occupation. Koska, Lopsi, Varfanji, Karbunari, Kardhiqi, Paramithia, Margëllëç, Arpica, Grykohor, etc., are just some of the villages that paid dearly because of terror. In the years 1922-1923, the rulers of Greece decided to impose the displacement of the Muslim element of Chameria in exchange for the Greeks of Asia Minor considering them to be Turks. This ignominious act of the Athens rulers met our resistance and the intervention of the League of Nations which, having observed the Albanian ethnicity of our population, rejected the decision of the Greek government.

Despite the interference of the League of Nations and the solemn pledges taken by the Greek government at Lausanne on the 16th of January,1923,the Athens rulers continued their policy of extermination. They had recourse to any means available to render as difficult as possible the stay of the Albanian element in Chameria, expropriated hundreds of families in Dushk, Gumenica, Kardhiqi, Karbunar etc., robbing them of 6000 hectares of land without remunerating them in the least. The Athens government settled immigrants from Asia Minor in Chameria in order to populate it with Greeks and create the conditions for the Albanian native population to emigrate. Entire families were compelled to tear themselves away from their native land and leave for Turkey, Albania, America and elsewhere; such villages as Petrovica and Shendellinja were completely emptied of Albanian inhabitants.

In the circumstances, we did not enjoy a single national right and were denied even the use for our mother tongue. In stead of developing our national culture and making progress, fanaticism and ignorance were supported; instead of schools, religious, Arabic language clubs were opened and subsidized. Ninety five percent of our population is still illiterate. The Chameria province, a rich and fertile place, remained backward, deprived of economic development and communications; it was in the hands of such usurers and speculators as the Kochonis, Pituls, Kufallas,Zhullas, Ringas, etc., who impoverished and enslaved the entire province.

During the struggle against fascism, when the war was ending, the reactionary monarch-fascist forces of Suli’s Llaka, which were created by reaction and served the occupiers, under the command of general Napoleon Zerva, perfidiously cracked down on and massacred the Albanian Muslim inhabitants of Chameria. At a time when the ELAS troops and our forces were engaged in the fight against the Germans, the EOEA command, hand in glove with the Germans, was trying to gain ground in the fratricidal war. When our forces true to the spirit and decisions of the Sarafis-Zervas Caserta agreement in August 1944 were carrying out the orders of the Joint Command in pursuit of the Germans, general Napoleon Zervas, commander of the resistance forces in Epirus (ELAS-EOEA), ordered that operations and massacre carried out against the innocent population of Chameria.

The massacres in Chameria are a flagrant violation of human principles and an ignominious neglect of the principles and character of the anti-fascist war. The massacres in Chameria were perpetrated owing to cooperation and agreement with the Germans, who left the province to the Zervas forces at the time of their retreat. Here is a concrete fact of the cooperation that existed between the Zervas forces and the German forces: “The Zervist commander of the forces of the Filat region, Theodhori Vito, the day before the entry of the Zerva forces into Filat, on Septembar 22,1944, at the village of Fanaromen, 3 kilometers from Filat, had a meeting with the commander of retreating German forces”. After the meeting, no sooner had the German forces left than Theodhoros Vito’s forces entered Filat. Such collaboration made the Zerva forces feel safe on the flanks enabling them to unleash terror and massacres on a large scale all over the Chameria province.

The forces of the EOEA Division X under the command of colonel Vasil Kamaras, precisely the forces of the 16th regiment of the Division commanded by Kranjaj who was assisted by Lefter Strugar, lawyer Stavropullos, Ballumi, Zoto, the diehard criminals, the Pantazeits, entered the town of Paramithia on a 27th of June, 1944. Contrary to the promises given and the agreement reached between the mufti Hasan Abdulla on the one hand and Shapera with Paramithia’s bishop as Zervas’agents on the other, the most atrocious massacres started. Defenseless old men and women and children were the target of the Greek monarch-fascists. The number of those massacred in the town of Paramithia and suburbs rose to 600. On July 28, 1944, the forces of regiment 44 under Agore’s command marched into Parga where they massacred 52 men, women and children.

The EOEA forces under the command of Theodhor Vitos, Ilia Kacho, Hristo Mavrudhi, Hristo Kacho, Hari Dhiamanti and others entered the town of Filat in the early hours of Saturday ,the 23rd of September 1944 after they had besieged it. They had entered Spatar too on the same day. They looted all the families and took with them whatever they could find. On the evening of September 23, dawning of September 24, 1944, the forces commanded by Kranjaj, Strugari and others joined in. The arrival of these forces was the signal for the commencement of the massacre. Forty seven men, women and children were massacred in Filat, while in Spatar, part of whose population had found shelter in other villages, the number of the massacred people was 157. All the young women and girls were ill-treated and raped by Zervas’ criminals. A few days later, the monarch-fascists rounded up all the men who were still alive and by decision of a trial presided over by Koqinja, chairman, Stavropulolos, prosecutor and four members, 47 innocent Albanians were massacred. In Granica, Filat people killed by fire arms or stabbed to death were buried, whereas another 45 others were buried in Xhelo Meto’s field in the Filat plain.

Entire families, parents, children and babies, were wiped out. Women and girls were raped. Hundreds of statements made by those who escaped, describe the massacre and the sufferings which shed light on the crimes and designs of the monarch-fascists in Chameria. Here are a few examples: Sanije Bollati in Paramithia was burned with petrol after her breasts were cut off and her eyes put out. Ymer Murati was killed and then mutilated in Paramithia. Chili Popova from Popova wearing army uniform together with a squad of soldiers broke into Sulo Tari’s home where more than 40 women had taken refuge, carried off the prettiest women and girls by force into another room where they forced sexual intercourse on them. The house resounded with the cries of pain and horror of the women in torment during all the night. Seri Fejzo, Fizret Sulo Tare and others were the target of the crime.

Hilmi Beqiri from Filat was wounded in front of his family. After those who wounded him, had left, his family took him to the dentist Mavrudhiu who kept him for a few hours, the he asked to take him away. Those who took him to Stavro Muhaxhiri, left for Shuaip Meta’s home where many families had gathered. The Greek andarts learned where he had been hidden, tore him away from the others, pulled out his gold teeth with pincers and shot him dead afterwards. Malo Muho, 80 years old, who had been sick for four years, was killed with a shovel in front of his wife. His wife collected his brains which had fallen on her lap and covered him with a quilt. At Spatar, Abdul Nurçe was taken away, brought to Filat barefooted, dragged on the streets of the town and then was shot in front of Nidh Tafeq’s home. Lile Rustem’s family consisting of 16 people, mainly children, was completely exterminated. Xhelal Mini from Paramithia was beheaded with bayonets on V:F7 the dead body of Myfti Hasan Abdulla. Sali Muhadini, Abedin Bako, Muharrem Pronja and Malo Sejdi had their fingres, noses, tongues and feet cut off. As they were suffering from extreme pain, Zerva’s andarts were singing their commander’s song and rejoicing at the sight. Finally, they hanged them on the butcher’s hooks.

Estref Himi, a resident of Paramithia, has to say about the massacre at Paramithia: “On Tuesday, June 27, 1944, at 07:00, Greek monarch-fascist marched into Paramithia under the command of colonel Kamara, major Kraja, captain Lefter Strugari (a lawyer), vice-lieutenant Nikolla Cheni and others. Once they entered the town, an order was issued that nobody should move because honour, freedom and property were in no way to be violated. On the afternoon, men, women and children began to be arrested, white houses began to be looted. All men were killed until the next morning. After I was detained in a jail for 4 days, I was set free to bury the dead. At the place called “Kisha e Aj Jorgjit”, I recognized five of the dead, the others could not be recognized because of the extreme tortures inflicted on the. The five victims I recognized were Met Qere, Sami Asim, Mahmut Kupi, Adem Beqiri and Haki Mile. Two days after, I was taken to “Galatajt” and then to the vicinity of Dhimiter Nikolla’s home where 8 people had been killed. I could not tell who they were for they had been mutilated beyond recognition. I saw dead bodies littering all the place.

Sanije Bollati, after being tortured, was burnt with kerosene. This tragedy took place on Wednesday. On Firday morning, she was carried away by her mother and two other people, who covered her with a blanked to a basement by order of the monarch-fascists who prevented people from seeing her. There in the basement, she died after five days. I saw everything with my own eyes. First, I went into hiding finding shelter on a ceiling staying there for five days, then the monarch-fascists found and arrested me and after being taken to major Kranja, the latter interrogated me and then ordered that I be jailed. In the jail, I found 380 people, including womenfolk and children; 120 of them died of hunger; four persons and I were kept in the prison for 15 days and then they took us to Preveza and afterwards to Ioannina where we were detained for another 40 days. There, we were subject to unheard of tortures. We were freed when the E.A.M. forces came to the town”.

“On the morning of the Saturday, September 1944, all the population was rounded up in front of the village mosque. The soldiers began looting the houses and raping women, girls including old women folk. Pale Çulani, 50 years old was raped, her personal belongings were taken, her hair and then her ears were cut off and finally she was shot in her garden in the vicinity of Muço’s corn field. The family of Sako Banushi from Skopjona, that is, women, men and children, had settled in our home. After raping the women whose breasts were cut off with knives, all the family was massacred. At the home of Damin Muhameti, 5 women and 3 children were shot. In the home of Fetin Muhameti, Hane Isufi and another woman were tortured and then raped. In the home of Dul Sheref, the 80 year old man Sulejman Dhrimica and his wife were beheaded.

At the home of Mete Braho 20 people, women, children and men were burned alive. Kije Nurcia, 76 years old, was killed with a knife. I saw 30 massacred people in the vineyard of Zula and in the garden of Avdul Nurça in the house of Haxhi Latif, Haxhi Culan’s daughter was raped, while in the house of Mejdi Mete, Hava Ajshe and Nazo Arapi were raped; the latter was massacred afterwards. ”The victims and losses in human lives, according to statistics so far, during the 1944-1945 massacre against the Albanian minority in Greece reached the number of 2877: in Filat and suburbs 1286, in Gumenica and suburbs 192, in Paramithia and suburbs 673 and Margallic and Parga 620.

That was the fate of those who failed to leave Chameria with the exception of some women who are living witnesses to the hair raising massacre in Paramithia, Parga, Spatar and Filat. What they say clearly exposes the criminal character of the barbaric acts organized by the Greek monarch-fascist reaction in Chameria. The slaughter inspired by the basest sentiments of chauvinistic and religious hatred resulted in the forcible displacement of nearly 28000 Chams people who came and found shelter in Albanian in most deplorable conditions.

Sixty eight villages with 5,800 houses were looted, razed to the ground and burnt down. Based on the assessment of the damage, it results that 17000 sheep, 1200 cattle, 21000 quintals of wheat and 80000 quintals of edible oil including the produce of the years 1944-1945 amounting to 11,000,000 kilograms of grain and 3,000,000 kilograms of edible oil were taken away by Zervas’ monarch-fascist forces. As people were fleeing, 110,000 sheep and 2400 cattle either died or lost. All this clear evidence of the profound economic catastrophe suffered by our population which was stranded with only their clothes on. Chameria made a material and moral contribution to the great anti-fascist war. Chameria’s population threw itself unreservedly into a total war against the invaders; it created the fourth battalion of the ELAS regiment XV. More than 500 fighters emerged from the tiny population of Chameria.They resolutely fought against the nazi-fascist occupiers and the Ballist and Zervist traitors.

The blood shed by martyrs Muhamet Murteza, Ibrahim Hallumi, Hysen Vejseli and others together with the blood shed by the Greek partisans at the Qaramica passes testify to this fact. At the end of the war for the liberation of the country from the occupier the troops commanded by general Napoleon Zervas operated in provinces and villages not as liberators, but as hangmen and sworn enemies of the Albanian element in Chameria.

Under the Sarafis-Zervas Caserta agreement, August 1944,the resistance troops had to join the same front against the Nazi army, under a joint command in specified operational zones. The agreement was violated in Chameria.The Zervist forces compromised with the Germans and by attacking our forces hindered the activity of the fourth battalion of Regiment XV in the Filat zone. The operations and massacres in the Filat province are direcly linked with this situation and openly ran counter to mutual confidence and the spirit of cooperation as agreed in Caserta. Even the last village of Koska in Chameria, one of the bases of organization of the resistance forces of the National Liberation Front in Chameria was destroyed and burnt down as a result of destructive acts in Chameria.

On October 30,1944, a commission of the Chams anti-fascist Council was sent to Athens to lodge a protest with the Papandreu Greek government against the massacres in Chameria, asking for an end to them. The Papandreu government refused to take any measures or commit itself to what was requested from it. After the December 1944 operations, with the liberation of Chameria from Zervist occupation, part of our population was repatriated and settled in the Filat province. On March 12,1945,the government forces of the Corfu garrison, violating the February 1945 Varkiza agreement, organized and perfidiously perpetrated the revolting massacres of Vanra (Filat), which once again laid bare the stand and policy of the Greek government authorities responsible for the annihilation of the Albanian population of Chameria. In view of the situation, the UNRRA mission (Albania) received approval from its centre in Washington to accord the Chams immigrants 1,450,000 dollars as immediate relief because of their difficult situation.

Despite their conditions, the Chams immigrants continued to make an ever greater contribution to the Front. At the Shales (Konispol) conference held in the latter part of September,1945,the voice of the Chams in exile for cooperation against the invader and the injustices of the Greek monarch-fascist was raised higher. At the Vlora Congress on September 23,1945, the Chams delegates who represented all the groups of the Chams immigrants in Albania expressed themselves against the massacres of the Greek monarch-fascists and through memoranda to the London Conference demanded an analysis of their problem and the condemnation of those who caused the bloodshed in Chameria and their endless sufferings. The Congress adopted a resolution which sums up all its proceedings.

During our life as immigrants, we have asked the world several times for our denied rights and repatriation. On October 30,1944, the Chams anti-fascist Council sent a note of process to the Greek National Union government, the Mediterranean General Headquarters, the allied governments, the EAM Central Committee, which referred to the atrocities of the Geek fascists in Chameria.

On May 9,1945, the Chams Anti-fascist Council sent the Allied Military Missions a copy of the telegram to the president of the San Francisco Conference on the rights of the Chams on the basis of the Atlantic Charter. On June 27,1945, telegrams of protest against the massacres in Chameria by the Chams Anti-fascist Council were forwarded to the democratic government of Albanian, the Soviet, British, American, French, Czechoslovak military mission, the Yugoslav Legation, the Albanians in the USA, Italy and Bulgaria. An aide-memoir was sent to Mr. Hutchinson, a Labour deputy in Great Britain on November 26, 1945. A telegram was sent by the Cham Anti-fascist Council on September 25,1945 to the UNRRA headquarters asking for assistance.

The delegates of the Chams Congress addressed a memorandum to the Allied Foreign Ministers’ Conference in London (3-4.09.1945). A memorandum was sent to the United Nations Assembly in London by the Cham Anti-fascist Committee on January 11,1945,which sheds light on the massacres and asks the recovery of the Chams’ rights. A memorandum to the United Nations Assembly in New York was sent by the Cham Anti-fascist Committee on October 25,1946, and so on.

We are the victims of the monarchic regime which is ruling in Greece today. Together with the fraternal Greek people, we are suffering from the consequences of the black terror unleashed by them all over Greece. It is two and a half years now that we have been roaming in Albanian leading a miserable life far from our native land, at a time when our rich land is unjustly exploited by the agents of the monarch-fascists in Chameria. Our sufferings in exile have been and are boundless. Thousands of people have died because of this situation. Despite protests we have made and the rights we are entitled to, we continue to be in exile, whereas the Greek government has gone all out to establish aliens in our Chameria in order to prevent us from going back home.

On behalf of our population, we once more ledge a protest and bring to the attention of the Investigation Commission of the United Nations Security Council the tragedy played out in Chameria and the act carried out to exterminate our population. We stress the need for a urgent settlement of the Cham problem, confident that our following demands will be met:

1.Adoption of immediate measures to halt the settlement of aliens in our native land.

2.Repatriation of all the Chams.

3.Restitution of our property and remuneration of damage in liquid and fixed capital.

4.Assistance to rebuild our home and resettlement.

5.Sefeguards and guarantees emanating from the international treaties and mandates, such as guaranteed civil, political, cultural rights and personal safety.

6.Trial and condemnation of all those who are responsible for the crimes they have perpetrated.

With our highest consideration
THE ANTI-FASCIST COMMITTEE OF THE CHAMS IMMIGRANTS

Tirana,1947

——Përkthyer nga Isuf B. Bajrami——–
Botuar tek gaztea ILLYRIA 6,10 Maj

Vivian Jenna Wilson, vajza transgjinore e manjatit Elon Musk, ka deklaruar se dëshiron të largohet nga Shtetet e Bashkuara pas fitores së fundit të Donald Trump në zgjedhjet presidenciale.

E reja, 20 vjeçe, bëri të ditur mendimet e saj përmes një postimi në Threads, duke shpjeguar se konfirmimi i rizgjedhjes së Trump e shtyu atë të reflektonte për të ardhmen e saj jashtë vendit.

“Unë nuk e shoh të ardhmen time në Shtetet e Bashkuara,” shkroi ajo, duke kritikuar klimën politike dhe tensionet në rritje ndaj komunitetit LGBTQ+.

Wilson kishte ndërprerë lidhjet me babanë e tij në vitin 2022, kur zyrtarisht kërkoi ndryshimin e emrit dhe gjinisë.

Që atëherë, marrëdhënia e tyre është bërë gjithnjë e më e tensionuar, me akuza të ndërsjella që shfaqen në rrjetet e tyre sociale.

Musk, një mbështetës i njohur i Trump, ka deklaruar në disa intervista se ai beson se ndarja me vajzën e tij u shkaktua nga ndikimi i “neo-marksistëve” në shkollat ​​elitare që ndoqi, duke argumentuar se kjo “ideologji zgjoi” (“qëndro vigjilent” ndaj padrejtësive shoqërore ose racore) e transformoi të renë në një komuniste radikale.

Nga ana e tij, Wilson iu përgjigj me kritika të ashpra ndaj babait të tij, të cilësuar në një intervistë si “të ftohtë” dhe “mizor”. Ajo gjithashtu hodhi poshtë akuzat e Musk se ai ishte “mashtruar” në lidhje me ndryshimin e gjinisë, duke ndarë episode nga fëmijëria e saj në të cilat ajo pretendon se ishte trajtuar ashpër për mënyrat e saj femërore. “Ai nuk u mashtrua”, tha Wilson, duke specifikuar se Musk ishte plotësisht i vetëdijshëm për zgjedhjet mjekësore që donte t’i nënshtrohej.

Donald Trump qëndron mes flamujsh në skenë pasi shpalli fitoren në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së, Florida 6 nëntor 2024.

VOA/Pamje nga votimet në Nju Jork.

Nga Brazili në Irlandë, nga Gjermania në Karaibe, votimi presidencial i këtij viti, do të ndiqet me një interes të veçantë për rezultatin.

Në Parish St Ann, Xhamajka – dhe veçanërisht në Browns Town, ku lindi babai i Harris, Donald dhe kandidatja demokrate kaluan shumë pushime të lumtura fëmijërie – mbështetësit e saj planifikojnë festime, pije alkoolike dhe tubime të tjera shoqërore.

“Unë parashikoj një garë të ngushtë, por pres një fitore të Kamala Harris sepse ajo është një dinamit dhe po lutem që, në interes të demokracisë, të fitojë”, tha 74-vjeçari, Delroy Redway.

Redway, vëllai i të cilit do të organizojë një festë në qendrën e tij sportive, tha se Browns Town ishte në një “teh thikë” për Harris, të cilën njerëzit e konsiderojnë një “motër të vogël”.

“Gjyshi i saj është varrosur në kishën anglikane, pikërisht atje në Browns Town … kështu që ne do të festojmë fitoren e saj”, tha ai.

Kryetari i bashkisë së St Ann Parish, Michael Belnavis, po planifikon gjithashtu një festë. Një fitore e Harris, tha ai, do të ishte një sinjal se demokracia është e gjallë dhe mirë në SHBA. “Siç e dini, Shën Ana është veçanërisht afër saj”, tha Belnavis.

“Ne duam t’i shikojmë dhe t’i bëjmë ato një gjë festive duke pirë një pije dhe thjesht duke parë ekranin e madh në tavernën John Crow në Ocho Rios me disa miq të ngushtë. Sido që të shkojë, do të jetë historike dhe ne duam të jemi pjesë e kësaj”, tha ai.

Po ashtu me shumë interes zakonor do të ndjekin zgjedhjet banorët e Thulasendrapuram, fshati i stërgjyshërve të Harris në shtetin jugor indian të Tamil Nadu, ku gjyshi i saj lindi më shumë se një shekull më parë.

Përgatitjet kanë nisur prej kohësh për ditën e zgjedhjeve, me gratë e fshatit që krijojnë kolam, imazhe shumëngjyrëshe të bëra nga pastë orizi, jashtë të gjitha shtëpive, duke kërkuar bekime hyjnore për Harrisin në zgjedhje.

Një lutje e veçantë (puja) është planifikuar në tempullin lokal Dharmasastha. “Dharmasastha [hyjnia hindu] jonë do të garantojë fitoren e saj”, ishte parashikimi i sigurt i besuarit të tempullit S Venkataraman.

Në Berlin, gjithashtu janë bërë përgatitjet për skena miqësore me demokratëtnë klubin e xhazit Donau 115 në lagjen Neukölln të qytetit, i preferuari i komunitetit amerikan.

Një transmetim i drejtpërdrejtë i mbulimit të zgjedhjeve do të fillojë pak para mesnatës “dhe do të përfundojë kur të dimë se kush është fituesi dhe/ose kur të humbasim nga ankthi”, thonë organizatorët, të cilët premtojnë gjithashtu pije speciale “dinamike” bazuar në rezultatet e kolegjit zgjedhor.

Në të gjithë qytetin në Berlinin lindor, demokratët jashtë vendit do të mbajnë një natë zgjedhore në vendin e tyre tradicional në kinemanë shekullore Kino Babylon me komente nga skena, muzikë live dhe “komedi – pavarësisht se si do të shkojë nata”.

Në Paris, Harry’s Bar ka mbajtur votime mbi zgjedhjet në SHBA që nga viti 1924 dhe ka gabuar vetëm tre herë: në vitin 1976, kur pijedashësit mbështetën Gerald Fordin mbi Jimmy Carter; në vitin 2004, kur ata mbështetën John Kerry-n mbi George W Bush; dhe në vitin 2016 në favorizimin e Hillary Clinton ndaj Donald Trump.

Pronari i atëhershëm i lokalit që pretendon se ka shpikur Bloody Mary, donte të bashkonte komunitetin e emigrantëve në Paris dhe lejojini ata të shprehin një pikëpamje.

Çdo klient që mund të sigurojë prova të shtetësisë amerikane mund të marrë pjesë në votim, duke hedhur votën në një kuti druri shekullore në fund të lokalit. Shifrat e fundit nga bari ishin 265 për Trump – dhe 302 për Kamala Harris.

Në São Paulo të Brazilit, qyteti më i madh i Amerikës Latine, lokali irlandez i O’Malley do të zbukurohet për këtë rast me flamuj, balona, ​​yje dhe vija, dhe do të shërbejë një menu me peshk dhe patate të skuqura, tikka masala, burritos dhe qebap, plus nëntë opsione të ndryshme burgeri (përfshirë “përbindëshin e madh”: proshutë, vezë të skuqura, tre lloje djathë, guacamole, jalapeños, djegës etj).

Organizuar nga demokratët jashtë vendit, por e hapur për njerëzit “nga të dyja palët”, ngjarja fillon në orën 22:00 me orën lokale dhe zgjat deri në orën 2:30 të mëngjesit kur priten exit poll-et.

“Ne mbajtëm aktivitete në të njëjtin pub këtë vit për debatet presidenciale dhe nga nënpresidentët, dhe ato ishin jashtëzakonisht të suksesshme,” tha një zyrtar i Demokratëve jashtë vendit, Kelly Ann Kreutz.

Në Irlandë, hoteli i Donald Trump në Doonbeg në County Clare do të mbyllet si zakonisht të martën mbrëma, pa asnjë ngjarje të planifikuar për të festuar.

Kolegji Universitar i Dublinit po zhvillon dy festa për zgjedhjet. bw

Shqiptarër e dëbuar dhunshëm nga Serbia, prej trojeve të tyre autoktone, duhet të kërkojnë të drejtën e dekolonizimit dhe njohjen e të drejtës për rikthim sipas Rezolutës së OKB-së miratuar nga Asamblea e Përgjithshme Nr. 1514 (XV) më 14 dhjetor 1960

Protesta e qytetarëve shqiptarë në Medvegjë, është një ankesë për mohim të të drejtave në vendbanimet e tyre autoktone!
Përmes pasivizimit të adresave të vendbanimit për shqiptarët e Preshevës,Bujanocit,Medvegjaës e Sanxhakunut i detyruan banorët të dalin në protestë të dielën në Medvegjë!
Medvegja është një nga vendbanimi me numrin më të lartë të pasivizimit, shqiptarët kërkuan kthimin e adresave të tyre!
Shqiptarët nuk mund të pajisen me dokumente identifikimi,familjet shqiptare vuajnë nga diskriminimi, pasi numri i banorëve të pasivizuar është i lartë!
Para stacionit të policisë në Medvegjë,shqiptarët kërkuan reagimin e ndërkombëtarëve kundër diskriminimit ndaj qytetarëve nëpër shtëpitë, pronat e tyre autoktone! Banorëve të Medvegjës iu kërkua po ashtu të mos ndalojnë me kërkesat për riaktivizimin e adresave të tyre dhe pajisjen me dokumente identifikimi.
Sipas statistikave të fundit, në Komunën e Medvegjës janë regjistruar 6360 banorë dhe janë pasivizuar 4214 qytetarë!
Por qytetarët shqiptarë në këto raste, duhet të kenë parasysh “Deklaratën për dhënien e pavarësisë vendeve dhe popujve kolonialë”.
E miratuar nga OKB-ja si Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme 1514 (XV) 14 dhjetor 1960.
Sipas kësaj Rezolute duhet të kërkohet e drejta e dekolonizimit të trojeve shqiptare dhe rikthimi i tyre në vendet e tyre autoktone.
Kjo e drejtë themelore zakonisht në këtë rast, duhet të kërkohet nga ana e qytetarëve nëpër vijës institucionale dhe diplomatike deri në OKB.

Deklarata për dhënien e pavarësisë vendeve dhe popujve kolonialë

MIRATUAR 14 dhjetor 1960
NGA Rezoluta e Asamblesë së Përgjithshme 1514 (XV)
Asambleja e Përgjithshme,
Duke pasur parasysh vendosmërinë e shpallur nga popujt e botës në Kartën e Kombeve të Bashkuara për të riafirmuar besimin në të drejtat themelore të njeriut, në dinjitetin dhe vlerën e personit njerëzor, në të drejtat e barabarta të burrave dhe grave dhe të kombeve të mëdha e të vogla dhe për të promovuar përparimin shoqëror dhe standarde më të mira të jetës në liri më të madhe,
Të vetëdijshëm për nevojën për krijimin e kushteve të stabilitetit dhe mirëqenies dhe marrëdhënieve paqësore e miqësore të bazuara në respektimin e parimeve të të drejtave të barabarta dhe të vetëvendosjes së të gjithë popujve, si dhe të respektit universal dhe respektimit të të drejtave të njeriut dhe liritë themelore për të gjithë pa dallim race, seksi, gjuhe apo feje,
Duke njohur dëshirën e zjarrtë për liri në të gjithë popujt e varur dhe rolin vendimtar të këtyre popujve në arritjen e pavarësisë së tyre,
Të vetëdijshëm për konfliktet në rritje që vijnë nga mohimi ose pengesat në rrugën e lirisë së këtyre popujve, të cilat përbëjnë një kërcënim serioz për paqen botërore,
Duke marrë parasysh rolin e rëndësishëm të Kombeve të Bashkuara në asistimin e lëvizjes për pavarësi në Territoret e Mirëbesimit dhe Jo Vetëqeverisëse,
Duke pranuar se popujt e botës dëshirojnë me zjarr fundin e kolonializmit në të gjitha manifestimet e tij,
Të bindur se ekzistenca e vazhdueshme e kolonializmit pengon zhvillimin e bashkëpunimit ekonomik ndërkombëtar, pengon zhvillimin social, kulturor dhe ekonomik të popujve të varur dhe militon kundër idealit të Kombeve të Bashkuara për paqen universale,
Duke pohuar se popujt, për qëllimet e tyre, mund të disponojnë lirisht pasurinë dhe burimet e tyre natyrore pa paragjykuar çdo detyrim që rrjedh nga bashkëpunimi ekonomik ndërkombëtar, bazuar në parimin e përfitimit të ndërsjellë dhe të drejtën ndërkombëtare,
Duke besuar se procesi i çlirimit është i papërmbajtshëm dhe i pakthyeshëm dhe se, për të shmangur krizat serioze, duhet t’i jepet fund kolonializmit dhe të gjitha praktikave të segregacionit dhe diskriminimit që lidhen me të,
Duke përshëndetur daljen në vitet e fundit të një numri të madh territoresh të varura në liri dhe pavarësi, dhe duke njohur tendencat gjithnjë e më të fuqishme drejt lirisë në territore të tilla që nuk e kanë arritur ende pavarësinë,
Të bindur se të gjithë popujt kanë një të drejtë të patjetërsueshme për lirinë e plotë, ushtrimin e sovranitetit të tyre dhe integritetin e territorit të tyre kombëtar,
Solemnisht shpall domosdoshmërinë e përfundimit të shpejtë dhe të pakushtëzuar të kolonializmit në të gjitha format dhe manifestimet e tij;
Dhe për këtë qëllim
Deklaron se:
1. Nënshtrimi i popujve ndaj nënshtrimit, dominimit dhe shfrytëzimit të huaj përbën një mohim të të drejtave themelore të njeriut, është në kundërshtim me Kartën e Kombeve të Bashkuara dhe është një pengesë për promovimin e paqes dhe bashkëpunimit botëror.
2. Të gjithë popujt kanë të drejtën e vetëvendosjes; në bazë të kësaj të drejte ata përcaktojnë lirisht statusin e tyre politik dhe lirisht ndjekin zhvillimin e tyre ekonomik, social dhe kulturor.
3. Papërshtatshmëria e përgatitjes politike, ekonomike, sociale apo arsimore nuk duhet të shërbejë kurrë si pretekst për vonimin e pavarësisë.
4. Të gjitha veprimet e armatosura ose masat represive të të gjitha llojeve të drejtuara kundër popujve të varur do të pushojnë për t’u mundësuar atyre të ushtrojnë në mënyrë paqësore dhe lirisht të drejtën e tyre për pavarësi të plotë dhe do të respektohet integriteti i territorit të tyre kombëtar.
5. Do të ndërmerren hapa të menjëhershëm, në territoret e besimit dhe jo-vetëqeverisës ose në të gjitha territoret e tjera që nuk kanë arritur ende pavarësinë, për t’i transferuar të gjitha pushtetet popujve të atyre territoreve, pa asnjë kusht ose rezervë, në përputhje me lirinë e tyre. shprehin vullnetin dhe dëshirën, pa asnjë dallim race, besimi apo ngjyre, për t’u mundësuar atyre të gëzojnë pavarësi dhe liri të plotë.
6. Çdo përpjekje që synon prishjen e pjesshme ose totale të unitetit kombëtar dhe të integritetit territorial të një vendi është e papajtueshme me qëllimet dhe parimet e Kartës së Kombeve të Bashkuara.
7. Të gjitha shtetet do të respektojnë me besnikëri dhe në mënyrë rigoroze dispozitat e Kartës së Kombeve të Bashkuara, Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut dhe kësaj Deklarate mbi bazën e barazisë, mosndërhyrjes në punët e brendshme të të gjitha shteteve dhe respektimit të të drejtat sovrane të të gjithë popujve dhe integritetin e tyre territorial.

Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples
ADOPTED
14 December 1960
BY General Assembly resolution 1514 (XV)
The General Assembly ,
Mindful of the determination proclaimed by the peoples of the world in the Charter of the United Nations to reaffirm faith in fundamental human rights, in the dignity and worth of the human person, in the equal rights of men and women and of nations large and small and to promote social progress and better standards of life in larger freedom,
Conscious of the need for the creation of conditions of stability and well-being and peaceful and friendly relations based on respect for the principles of equal rights and self-determination of all peoples, and of universal respect for, and observance of, human rights and fundamental freedoms for all without distinction as to race, sex, language or religion,
Recognizing the passionate yearning for freedom in all dependent peoples and the decisive role of such peoples in the attainment of their independence,
Aware of the increasing conflicts resulting from the denial of or impediments in the way of the freedom of such peoples, which constitute a serious threat to world peace,
Considering the important role of the United Nations in assisting the movement for independence in Trust and Non-Self-Governing Territories,
Recognizing that the peoples of the world ardently desire the end of colonialism in all its manifestations,
Convinced that the continued existence of colonialism prevents the development of international economic co-operation, impedes the social, cultural and economic development of dependent peoples and militates against the United Nations ideal of universal peace,
Affirming that peoples may, for their own ends, freely dispose of their natural wealth and resources without prejudice to any obligations arising out of international economic co-operation, based upon the principle of mutual benefit, and international law,
Believing that the process of liberation is irresistible and irreversible and that, in order to avoid serious crises, an end must be put to colonialism and all practices of segregation and discrimination associated therewith,
Welcoming the emergence in recent years of a large number of dependent territories into freedom and independence, and recognizing the increasingly powerful trends towards freedom in such territories which have not yet attained independence,
Convinced that all peoples have an inalienable right to complete freedom, the exercise of their sovereignty and the integrity of their national territory,
Solemnly proclaims the necessity of bringing to a speedy and unconditional end colonialism in all its forms and manifestations;
And to this end
Declares that:
1. The subjection of peoples to alien subjugation, domination and exploitation constitutes a denial of fundamental human rights, is contrary to the Charter of the United Nations and is an impediment to the promotion of world peace and co-operation.
2. All peoples have the right to self-determination; by virtue of that right they freely determine their political status and freely pursue their economic, social and cultural development.
3. Inadequacy of political, economic, social or educational preparedness should never serve as a pretext for delaying independence.
4. All armed action or repressive measures of all kinds directed against dependent peoples shall cease in order to enable them to exercise peacefully and freely their right to complete independence, and the integrity of their national territory shall be respected.
5. Immediate steps shall be taken, in Trust and Non-Self-Governing Territories or all other territories which have not yet attained independence, to transfer all powers to the peoples of those territories, without any conditions or reservations, in accordance with their freely expressed will and desire, without any distinction as to race, creed or colour, in order to enable them to enjoy complete independence and freedom.
6. Any attempt aimed at the partial or total disruption of the national unity and the territorial integrity of a country is incompatible with the purposes and principles of the Charter of the United Nations.
7. All States shall observe faithfully and strictly the provisions of the Charter of the United Nations, the Universal Declaration of Human Rights and the present Declaration on the basis of equality, non-interference in the internal affairs of all States, and respect for the sovereign rights of all peoples and their territorial integrity.

Vendi i Lekës, 03.11.2024