-Ua dedikoj Eves , Anit (Anakreondit ) , Lones (Kleones ) , kolegeve te mi , inxhiniereve , ekonomisteve te Hidrocentralit , peshkatareve dhe gjithe miqve qe kam njohur ne Ulez .–

( MIDIS TE TJERAVE :Sa shume burokraci per nje transferim paralel mesuesish !Nje dialog emocionues : Ani ( Anakreont ) , a te te dergojme ne Skore, tek jaja, ( gjyshja )qe te mesosh greqisht ?–Nuk dua as greqisht , as anglisht !Dua buke gruri ! Ulza nje qyteth ku jeta rridhte me bukur ,ku dhe neve si prinder , dhe femijeve na erdhi buzeqeshja dhe deshira per pune .Pse kerkova takim me sekretarin e pare te k.te Partise .Nenkryetar i keshillit te qytetit .Drejtor shkolle i komanduar .Perse dy vellezer binjake , nxenes te mi , qellonin me gure xhamat e dritareve te shtepise .Fillimet e anarkise . Dhe braktisja .)

Erdhi dhe transferimi aq i deshiruar .Te paret u gezuan femijet .Me ne fund Tefta Cami i tha gruas : ” Gjeni nje rreth qe t’ ju pranoje dhe nga ne nuk do te kini asnje pengese .–Thashe t’ i thoshja, me tha gruaja , se ju na derguat vajza te reja nga te Pedagogjikes se Tiranes , sapo ishte bere ministre e Arsimit , vajza 18 vjecare, mesuese te Ciklit te ulet , larg, ne malet e Dibres dhe po ju duhet ta ndreqni kete padrejtesi .E kishte maraz te madh gruaja ime , se si , nga nje nxenese. me note mesatare shume te larte , midis maturave te shkollave te Tiranes , jo vetem qe nuk u fut ne Universitet , por as mesuse ne Tirane .–E po ndryshe si do te me njihje mua, i them shpesh me shaka!? . Vetem kur i thashe, se do marr te dy femijet dhe do te me kesh dite e nate tek holli i Ministrise , u bind, se nuk do ta lija te qete .–Me ceshtjen tuaj do te merret Llukan Nikollara , tha Tefta me ne fund.!–Mjaft me !Dua nje te ardhme me te mire per femijet e mi.Kur eshte per t’ u bere nje gje, lidhen disa hallka midis tyre , sa qe bindesh , se per cdo gje duhet te vije dekiku , kur thone ne Veri .Dhe jane disa emrat : Tefta Cami e ministrise, Thoma Stani i Zagorise, Nedin Hoxha i Gjirokastres, Paris Zhako i Goranxise, Llukan Nikollara i Himares dhe Naun Bitri i filmit ” Shoku yne Tili” , te cilet , u bene hallka te ketij zinxhiri te arte per ne .Nuk mund te haroj ate urim te gruas per Nedin Hoxhen , sa here qe u bente feta me buke gruri femijeve! Ngjan pak si ne prozen e Migjenit , por tashme jo si ” apoteoza e misrit “, por ” apoteoza e grurit !”

Sapo , me skoden e Parkut kaluam Burrelin , na dukej sikur do ta kalonim dhe gryken e Shkopetit .Pas Bazit u shfaq Ulza .E kishim pare per gati 10 vjet nga dritaret e autobuzave te Dibres dhe skodave te Bulqizes .( Dhe me Bulqizen , Qafen e Buallit , kam nje nga kujtimet me te veshtira, qe sa here e kujtoj me emocinon , me merzit .U bllokuam mbi 14 ore nga debora , me djalin nje vit .Ishte janar i vitit 1980.Perpara stalinecet e gjeologjise qe hapnin rrugen dhe pas tyre autokolona . Nga Bulqiza deri ne Shupenze rruga ndriste nen dritat e makinave , si piste patinazhi .Kur zbrita ne Shupenze , bera kryqin , pas shume vjetesh .)Dy skena na bene pershtypje prej saj : diga dhe ai shatrivan gjigand , ku uji i kthyer ne gati miliona pikla te ngrira ,nen rezet e diellit, krijonin nje pamje te mrekullueshme me miliona kristale , midis te cilave perthyheshin ,qindra ylbere .Kete skene do ta perjetonim me qindra here nga afer , kur nga prurjet e shumta te Matit , hapeshin portat e hidrocentalit ” Karl Marks” , bustin e te cilit e kishin vendosur ne nje lulishte .

–Po sikur dhe ne Ulez te kete buke misri ? , i tha gruas shoferi matjan ,sa per ta ngacmuar ne merakun e saj .–U !, i tha gruaja , mos u kthe fare ne Ulez .Na co ne Tirane .Natyrisht , shoferi i emocionuar nga historite e gruas nga 10 vjetet e qendrimit ne Diber , i u ngulit ne mendje ,historia e djalit , kur i thame : Ani, do te te cojme ne Gjirokaster , tek baba Rakua dhe jaja Kseni , te mesosh greqisht ?–Nuk dua as greqisht , as anglisht.Dua vetem buke gruri !, ishte pergjigja gjithe mllef e djalit .Gruan e bene qe te qaje keto fjale !E dhe une u emocionova.Me dukej sikur djali me syte e tij te njomur nga lotet na thoshte: .” E c’ju kerkoj o mami e babi !? Buke u kerkoj !”Por buke , jo buke prej misri te cembrionizuar, qe ne Zall- Dardhe nga njehere i benin naze dhe qente .I mernin ere , e shtynin pak me kthetra dhe e braktisnin .( Ani shkoi ne fshat dhe mesoi greqisht me paramithjat , perallat , e jajase )Kur skoda po merrte te tatepjeten e qafes se Ulzes ,qe t’ i bej femijet te gezohen u them : -Pas atij mali eshte Tirana , dhe pas kesaj gryke eshte Miloti .Qe andej per gjysem ore do te jini tek nena dhe gjyshi .Tek ata te Tiranes , se qe te shkoje tek jaja dhe papo Rakua , ne Pogon , megjithese 400 km larg , duheshin 3 dite per te mbritur .

Skoda, pasi kaloi uren e Ulzes , mori kthesen per ne qyteth .Nje rruge e ngushte , e perpjete dhe plot kthesa .Pas pak u shfaq Hidrocentrali .Vendi gjemonte .Ishte dimer , janar i vitit 1987 , dhe ishin hapur portat .Femijte e shikonin shatrivanin gjigand dhe i gezoheshin asaj pamjeje perallore dhe egzotike .Ja dhe Ulza , aq shume e degjuar ne radiokronika dhe aq e lexuar neper gazeta .Ky hidrocentral i dha artit muzikor shqiptar operan e pare shqiptare “Mrika ” e Preng Jakoves ,libreti i se ciles e kishte tharmin nga nje poezi e Risto Siliqit ” Mrika n’ shkangull” ( Mrika ne turp ) dhe i pershtatur per kohen nga Llazar Siliqi , nje nga dokumentaret me te gjate dhe me te bukur te Kinostudios ” Shqiperia e Re ” “Drite mbi Shqiperi ” , i cili sot eshte nje thesar , personazh i te cilit eshte Ndue Menga , nje mbiemer shume i degjuar ne zonen e Baz –Shkopetit , nje nga romanet e Kol Jakoves , ” Kulla buze liqenit “,( dhe ajo kulle eshte ende me kembe , aty prane qafes se Ulzes .U emocionova shume , kur para do kohesh pash nje dokumentar per te, ne nje nga kanalet e shumta shqiptare , )te cilin e dhe tani e lexoj me kenaqesi , pasi me nxjerr mallin e vendit dhe njerezve.Me duket sikur jane heronj , qe i kam takuar gjate qendrimit atje .

Ulza, eshte ndoshta , nje nga ato vendbanimet e krijuara rrishtaz ne Socializem dhe qe kishte ende gjurme te gjalla , nga koha e sovjetikeve .Pallate tre katesh , vilat njekateshe te inxhiniereve sovjetike , te projektuara nga vete ata , ne ate stil qe t’u kujtonin vendet e tyre , ndaj dhe Ulza ngjante me nje oaz sovjetik , i vendosur aty nga nje vinc gjigand , nga lokalet , dhe sidomos nga ndertesa e kinemase , e cila , ne pamjen e perparme , i ngjante aq shume nderteses se Kinostudios .Tani eshte kthyer ne kishe katolike .Aty zbulova me vone nje thesar te vertete librash sovjetike , qe ne fakt , duhej te ishin bere karton me kohe .Kur i a thashe drejtorit te Hidrocentralit , Gezim Kurtit , me dha leje qe t’ i bej nje spastrim .Natyrisht , nuk i dogja , por pasurova biblioteken vetiake .
Ulza , e cila perdorte ujin e hidrocentralit dhe 3- 4 cezmat me ujin e pijshem , qe vinte nga mali , te krijonte pershtypjen e nje fshati .Lulishtet , dhe disa punonjes te komunales , , punetoret e hidrocentralit dhe ata te ndermarjes se peshkimit, na benin qe te kenaqeshim, se jetonim ne nje qytet ., sa do qe ne miniature .Por ato perparesi qe i kishin qytetet e Shqiperise se atehereshme , buken e grurit , furnizimin , tallonat ,peshkun, i kishim.Salltanetet nuk na prishnin pune .Peizazhi i bukur , pylli i dushkut , ku vende – vende pasqyrohej ne ujin e liqenit , per te cilin ishin shperngulur me dhjetra familje ,te cilat vendbanimit te ri, diku prane Lacit , i vune emrin e fshatit, Sanxhak , i cili u permbyt nga liqeni dhe shfaqej , si nje Sfinks , sic e thote dhe Kadare , vetem ne kohe te thatesires se sterzgjatur .Per liqenin , ujerat e te cilit shkonin nga Ushtrezi , Lac – Bruci , Uraka e Bushkashi , kendohej nje kenge e bukur nga Feride Kurti , te cilen e kisha degjuar ne radion e vjeter , ne fshat .Pertej , ne anen lindore te liqenit dallohej traseja e re e hekurudhes Milot –Rreshen –Klos , mbi shinat e se ciles , nuk kaloi kurre treni , nuk jehoi kurre lugines se Matit sirena e lokomotives .Dhe kjo daraviti dhe shpresat dhe endrat e vendasve , se me hekurudhen do te ndryshonte per te mire jeta e tyre .

Pjesa e dyte .

As ketu nuk i gjetem gjerat gati .E dhe ne Ulez ne muajt e pare , jeta jone e re , nuk shkoi si ne vaj …( vijon ).