VOAL – Një nga romancierët më të njohur anglezë në historinë e letërsisë së të gjitha kohërave, një përbindësh i aftë të krijojë histori të pavdekshme me një shkrim shumë të shkathët dhe të kuptueshëm për të gjithë, Charles Dickens lindi në 7 shkurt 1812 në Portsmouth, i dyti nga tetë fëmijë. Babai John ishte i punësuar në zyrën e Marinës dhe nëna Elizabeth Barrow ishte e bija e një zyrtari shtetëror.

Charles i vogël – John John Huffman Dickens (ky është emri i tij i plotë) kalon katër vitet e para në vende të ndryshme pas familjes dhe transferimeve të ndryshme të babait të tij dhe tashmë duke zhvilluar në adoleshencën e hershme një pasion të thellë për të lexuar. Veprat e preferuara variojnë nga teatri Elizabethan te romanet e Defoe, Fielding dhe Smollett, nga “Njëmijë e një netë” deri te “Don Kishoti” nga Cervantes.

Më 1824 babai u arrestua për borxhet: u burgos në burg, ai mbeti atje disa muaj derisa, falë një trashëgimie të vogël, familja mund të zgjidhte përfundimisht borxhet e tij. Në ato muaj të errët, dymbëdhjetë vjeçari Charles do të njohë punën e palodhur të punëtorit, shfrytëzimin e të miturve (skandali i vërtetë i Anglisë në atë kohë) dhe brutaliteti i disa përfaqësuesve të klasave vartëse. Kushtet e punës ishin të tmerrshme: i hedhur në një fabrikë të ngjashme me një kasolle të ndyrë nga miu, së bashku me disa bashkëmoshatarë të moshës së dobët, ai ngjiti etiketa në shishet e pllakave të këpucëve.

Këto janë përvoja që do të mbesin në shpirtin e tij përgjithmonë si një plagë që nuk është shëruar kurrë dhe që do të veprojnë si një “humus” i frytshëm për trillet e tij të pashtershme letrare.

Pasi doli nga burgu babai ishte kundër që Charles të linte vendin e punës, derisa fatmirësisht pas rreth një viti u imponua vullneti i ndryshëm i nënës.

Nga 1825 Charles mund të rifillojë studimet e tij; këtë herë jo më pas rastësisht por në Akademinë Wellington në Hampstead Road; Sidoqoftë, ai e braktisi atë dy vjet më vonë sepse babai i tij nuk mund të paguante më tarifën e shkollimit.

Në maj ai më pas filloi të punonte në një firmë ligjore për të kaluar vitin e ardhshëm si reporter parlamentar, derisa më 1829 u bë gazetar në Gjykatat e Ligjit të Mjekëve në partneritet me kushëririn e tij Thomas Charlton.

Një vit më pas, nëntëmbëdhjetë vjeçari Charles bie në dashuri me një vajzë të re, vajzën e një zyrtari të bankës, por edhe për arsye të pabarazisë sociale dhe për shkak të kundërshtimit të prindërve të saj, fejesa prishet tre vjet më vonë me një ndarje që do të lërë shumë shenjë në shpirtin e Charles.

Më 1835 ai u takua me Katerina Hogarth, u martua me nxitim vitin e ardhshëm; domethënëse është marrëdhënia e vendosur midis shkrimtarit dhe dy motrave-kunata, Mary (vdekja e së cilës në moshën 16 vjeç në 1837 lë dhimbje të pafund dhe një krizë serioze psikologjike në Charles) dhe Georgina, 12 vjet më e re se Katerina, e cila më vonë hyri në familjen e shkrimtarit duke zëvendësuar gradualisht motrën e saj më të vjetër në administrimin e shtëpisë dhe e cila nuk u largua edhe kur të dy bashkëshortët morën ndarje ligjore, më vonë duke toleruar edhe dashurinë e re dhe marrëdhënien e re të Charles me Ellen Ternan.

Ata që lexojnë romanet e Dickens gjejnë të njëjtat karakteristika të këtyre vjehrrave të pazakonta të fshehura në disa personazhe femra.

Më 6 janar 1837 lindi i pari i tetë fëmijëve, por viti 1837 është gjithashtu viti i suksesit të parë të madh të “Oliver Twist”, ashtu edhe me “Fletoret e Pickwick” (më vonë u bë i famshmi “Circolo Pickwick ”): dy kryevepra absolute që do të mbesin përgjithmonë në historinë e letërsisë botërore.

Kjo është një periudhë e mahnitshme krijuese për Dickens: në këto vite fillon një periudhë pesëmbëdhjetë vjeçare, në të cilën shkrimtari gjeneron veprat e tij kryesore, duke kulmuar me botimin e sublimes “David Copperfield”.

Fama e tij më në fund u përhap si në Evropë ashtu edhe në Amerikë aq shumë sa që më 1842 ai bëri një udhëtim të gjatë në Shtetet e Bashkuara, ku ndër të tjera ai do të interesohet për sistemin e burgjeve.

Në korrik 1844 ai gjithashtu zbarkoi në Itali, duke u vendosur në Xhenova me tërë familjen e tij deri në prill 1845. Më 1846 vizitoi Zvicrën dhe Francën dhe gjithashtu në këto raste vëmendja e tij e veçantë u konfirmua për strukturat e burgut,n një shenjë e ndjeshmërisë së madhe shoqërore pa dyshim e fituar pas përvojave të fëmijërisë.

Në maj 1855 jeta e tij pësoi një ndryshim të papritur për shkak të takimit me Ellen Ternan, një dashuri që do ta shtynte të braktiste çatinë martesore për të filluar një jetë të re me të. Megjithë moshën e tij të re, Charles Dickens është pothuajse një lavdi kombëtare: ai është përgjegjës për një ethe të vërtetë masive, gjithmonë i angazhuar në lexime publike të veprave të tij si brenda dhe jashtë vendit.

Në fund të 1867 Dickens u nis në një udhëtim të ri në Amerikë për një turne leximesh, por në dhjetor ai u sëmur rëndë, aq shumë sa u shërua me vështirësi të mëdha. Më 1869 ai filloi të shkruajë veprën e tij të fundit, “Misteri i Edwin Drood”, i cili për fat të keq mbeti i papërfunduar.

Gjendja e tij fizike tani është kritike.

I tretur nga ndërlikimet e zgjatura të mushkërive, ai pëson një hemorragji cerebrale që e çon atë në vdekje ditën tjetër: është 9 qershor 1870. Ai do të varroset më 14 qershor me nderime të mëdha në Këndin e Poetit në Westminster Abbey.

Romanet e Dickens, megjithëse me rezultate të ndryshme, paraqesin një nga momentet më të larta të romanit shoqëror të shekullit XIX, një përzierje e prozës gazetareske dhe tregimeve klasike me një sy të ndjeshëm të ndjeshëm drejt realitetit shoqëror dhe nevojave të lexuesit me të cilin krijon një komunikim gjithmone te nje standardi te larte. Përshkrimet e tij të mjediseve, situatave dhe personazheve paraqesin një afresk themelor për të kuptuar shoqërinë angleze të shekullit XIX./Elida Buçpapaj