VOAL – Umberto Poli lindi në Trieste më 9 mars 1883. Nëna e tij, Felicita Rachele Cohen, është me origjinë hebraike dhe i përket një familje tregtarësh që punojnë në geto të Triestes.
Babai i tij Ugo Edoardo Poli, një agjent tregtar i një familjeje veneciane fisnike, fillimisht u konvertua në fenë hebraike për t’u martuar me Rakelën, por ai e braktisi atë kur ajo ishte duke pritur djalin e saj.
Poeti i ardhshëm pastaj rritet në një kontekst melankolik për shkak të mungesës së figurës së babait. Për tre vjet ai u rrit nga Peppa Sabaz, një infermiere sllovene, e cila i dha Umberto-s të gjithë dashurinë që kishte (pasi kishte humbur një fëmijë). Saba do të ketë mundësinë të shkruajë rreth saj si një “nënë e gëzimit”. Më vonë do të rritet me nënën e tij, së bashku me dy hallat, dhe nën tutelën e Giuseppe Luzzato, xhaxha ish Garibaldin.
Studimet në adoleshencë janë mjaft të parregullta: së pari ndjek gjimnazin “Dante Alighieri”, pastaj kalon në Akademinë e Tregtisë dhe Nautik, por do të largohet në gjysmën e vitit shkollor. Në këtë periudhë ai i afrohet muzikës, gjithashtu për shkak të miqësisë me Ugo Church, violinist, dhe Angelino Tagliapietra, pianist. Megjithatë, përpjekjet e tij për të mësuar të luajë violinë janë të pakta; është në vend të kësaj krijimi i e poezive që tashmë jep rezultatet e para të mira. Ai shkruan me emrin Umberto Chopin Poli: veprat e tij janë kryesisht sonete, të cilat dallohen nga një ndikim i qartë i Parini, Foscolo, Leopardi dhe Petrarca.
Në vitin 1903 ai u transferua në Piza për të vazhduar studimet. Ai ndoqi kurse në letërsinë italiane të mbajtur nga profesor Vittorio Cian, por shpejt i braktisi për të shkuar në kurse të arkeologjisë, gjuhëve latine dhe gjermane.
Një vit më pas, për shkak të mospajtimit me shokun e tij, Church, ai bie në një depresion të rëndë çka e bën atë të vendosë të kthehet në Trieste. Është në këtë periudhë që ai frekuenton “Caffè Rossetti”, vend takimi historik dhe vend takimi për intelektualët e rinj; këtu ai do të njohë poetin e ardhshëm Virgilio Giotti.
Në vitin 1905 ai u largua nga Trieste për të shkuar në Firence ku qëndroi për dy vjet, dhe ku ndoqi “vokalin” e qarqeve artistike, por pa e lidhur veten me asnjë prej tyre.
Në një nga vizitat e tij të pakta dhe të herëpashershme që ai bëri për të shkuar në shtëpi, ai takoi Carolina Wölfler, e cila do të jetë Lina e poezive të tij dhe i cili do të bëhet gruaja e tij.
Megjithëse jetonte gjeografikisht brenda kufijve të Perandorisë Austro-Hungareze, ai ishte një qytetar italian dhe në prill 1907 u nis për shërbimin ushtarak. Vargjet e tij ushtarake do të lindin në Salerno.
Ai u kthye në Trieste në shtator 1908 dhe filloi një biznes me kunatin e tij për të menaxhuar dy dyqane elektrike. Më 28 shkurt, ai dhe Lina u martuan me rite hebraike. Vitin e ardhshëm lindi vajza e tij Linuccia.
Është 1911 kur, nën pseudonimin e Umberto Saba, botoi librin e tij të parë: “Poezia”. Pastaj do të ndjekin Coi miei occhi (il mio secondo libro di versi)” – “Me sytë e mi (libri im i dytë i vargjeve)”, sot i njohur si “Trieste e una donna”. Pseudonimi duket të jetë me origjinë të pasigurt; mendohet se ai e zgjodhi atë si një haraç për dadon e tij të dashur, Peppa Sabaz, ose ndoshta si një haraç për origjinën e tij hebraike (fjala ‘saba’ do të thotë ‘gjyshi’).
Artikulli “Çfarë iu mbetet për të bërë poetëve” daton nga kjo periudhë, në të cilën Saba propozon një poezi të sinqertë dhe të hapur; i kundervihet modelit të “Inni Sacri” të Manzonit krijimtarisë së D’Annunzios. Ai paraqet artikullin për botim në revistë, por refuzohet: ai do të publikohet vetëm në vitin 1959.
Pastaj ai njeh një periudhë krize pas tradhtisë së gruas së tij. Me familjen e tij vendosi të shkojë në Bolonjë, ku bashkëpunoi me gazetën “Il Resto del Carlino”, pastaj në Milano në vitin 1914, ku u ngarkua për të drejtuar kafen e Teatrit Eden.
Në shpërthimin e Luftës së Parë Botërore ai u thirr në armë: fillimisht ai ishte në Casalmaggiore në një fushë të të burgosurve austriakë, pastaj punoi si një daktilograf në një zyrë ushtarake; në vitin 1917 ai ishte në aeroportin Taliedo, ku u caktua shofer i testit të lëndës për ndërtimin e avionëve.
Gjatë kësaj periudhe ai thelloi leximin e Nietzsche dhe kriza psikologjike u rishfaq.
Pas luftës ai kthehet në Trieste. Për disa muaj ai është drejtor i një kinemaje (të cilën e zotëron kunati i tij). Ai shkruan disa tekste reklamuese për “Leoni Films”, pastaj ai – në sajë të ndihmës së tezes Regina kalon në bibliotekën antike Mayländer.
Ndërkohë, merr formë versioni i parë i “Canzoniere”, një vepër që do ta shohë dritën në vitin 1922 dhe e cila do të mbledhë të gjithë prodhimin e tij poetik të periudhës.
Ai pastaj filloi të frekuentonte shkrimtarët që ishin pranë revistës “Solaria”, e cila në vitin 1928 i kushtoi një numër të plotë atij.
Pas vitit 1930 një krizë nervore intensive e bëri atë të vendoste të shkonte në Trieste në analiza me Dr. Edoardo Weiss, një student i Freudit.
Në vitin 1938, pak para fillimit të Luftës së Dytë Botërore, për shkak të ligjeve raciale Saba është i detyruar të heqë dorë zyrtarisht nga bibliotekën dhe të emigrojë në Paris. Ai u kthye në Itali në fund të vitit 1939, duke u strehuar në Romë, ku shoku i tij Ungaretti u përpoq ta ndihmonte, fatkeqësisht pa rezultate; ai kthehet në Trieste, vendosi të përballet me tragjedinë kombëtare me italianët e tjerë.
Pas 8 shtatorit 1943 ai u detyrua të largohej nga Lina dhe Linuccia: ata u fshehën në Firence, duke ndryshuar shtëpitë e tyre shumë herë. Miqësia me Carlo Levi dhe Eugenio Montale është ngushëlluese; ky i fundit, duke rrezikuar jetën e tij, do të vizitojë Sabën çdo ditë në banesat e tij të përkohshme.
Ndërkohë në Lugano boton përmbledhjen e tij “Gjërat më të fundit”, e cila më pas do të shtohet në edicionin definitive e “Canzoniere” (Torino, Einaudi) në vitin 1945.
Pas luftës jeton në Romë për një periudhë prej nëntë muajsh, pastaj shkon në Milano ku qëndron për dhjetë vjet. Në këtë periudhë ai bashkëpunoi me “Corriere della Sera”, publikon “Scorciatoie” – përmbledhjen e tij të parë të aforizmave – te Mondadori.
Ndër çmimet e marra janë parë “Premio Viareggio” për poezinë e pasluftës, (1946, ex aequo me Silvio Micheli), “Premio dell’Accademia dei Lincei” më 1951 dhe “Çmimi Taormina”. Në vitin 1953 Universiteti i Romës i dha atij një diplomë nderi.
Në vitin 1955 i lodhur, i sëmurë dhe i tronditur nga sëmundja e gruas së tij është shtruar në një klinikë në Gorizia: Këtu më 25 nëntor 1956 merr vesh lajmin e vdekjes së Linës. Pikërisht nëntë muaj më vonë, më 25 gusht 1957 edhe poeti vdes.
Komentet