John Hoyer Updike (Reading, 18 mars 1932 – Danvers, 27 janar 2009) ishte një shkrimtar dhe poet Amerikan.
Djali i një mësuesi gjimnazi në Shillington (një qytet në të cilin u zhvendos menjëherë pas lindjes së tij), ai ndoqi kolegjin e Harvardit duke u diplomuar me shkëlqyeshëm, dhe më pas u zhvendos për një periudhë në Britaninë e Madhe ku ndoqi Shkollën e Arteve të Bukura Ruskin të Oxfordit. Në moshën njëzetetrevjeçare, më 1955, ai filloi të punojë në redaksinë e New Yorker. Pas dy vjetësh, në vitin 1957 ai dha dorëheqjen dhe u transferua në fshat për t’iu përkushtuar ekskluzivisht shkrimit.
Në New Yorker ai botoi poezitë, tregimet e shkurtra dhe artikujt e parë të kritikës letrare. Poezitë që u shfaqën në gazetë u botuan në përmbledhjen e parë The Same Door – Dera e Njëjtë më 1959, ndërsa tregimet dhe ese të para u mblodhën në The Poles Telephone (1963).
Suksesi erdhi me romanin e shkurtër The Poorhouse Fair, 1959. Prozat e tij më të mira të kohës u përmblodhën në Pigeon feathers- Puplat e pëllumbave (1962).
Romanet që e bënë të famshëm janë ata që përbëjnë të ashtuquajturën “seri lepuri”. I pari i serisë është Rabbit, Run, botuar më 1960. Protagonisti i “lepurit” është një kampion basketbolli i cili papritmas vendos të ndryshojë jetën e tij, në një sens regresiv dhe nostalgjik të rikthimit të rinisë së humbur, por edhe në sens autentik, anarkik dhe jetik në kërkim të një utopie, të një ëndrre kolektive.
Romanet e mëposhtëm në seri, të shkruara në momente të mëvonshme të jetës së shkrimtarit, janë Rabbit Redux (Kthimi i Lepurit, 1971), Rabbit is Rich Lepuri është i Pasur, 1981) dhe Rabbit At Rest (Riposa Coniglio) , 1990), dhe tregimi i shkurtër Rabbit Remembered, Lepuri kujtohet.
Ai gjithashtu shkroi një cikël tjetër romanesh, të përqendruar në një karakter gjysmë-autobiografik të quajtur Bech: Bech: a Book (Bech: un libro, 1970), ndjekur nga Bech is Back (Bech rikthehet, 1982).
Ekzistojnë disa romane me një temë erotike ose martese: Couples (Çiftet, 1968) dhe Marry Me (Marry Me, 1976) në komplotet e të cilave përbërësi lozonjar i paqartësisë dhe shkëmbimit është i fortë.
Subjektet e preferuara të Updike janë qytetet e vogla të provincave amerikane, klasa e mesme.
Updike ishte një shkrimtar profesionist i shpejtë dhe produktiv, dhe ai botoi një vepër letrare mbresëlënëse. Ai ka shkruar gjithsej njëzet e dy romane dhe trembëdhjetë përmbledhje tregimesh, si dhe përmbledhje me poezi, ese nga kritika letrare dhe libra për fëmijë.
Për më tepër, veprimtaria e lartpërmendur si kritik letrar (dhe nganjëherë artistik) në faqet e “New Yorker”, shpesh në qendër të diskutimeve të gjalla intelektuale, nuk duhet të nënvlerësohet.
Ai fitoi çmimin Pulitzer më 1982 dhe 1991 për dy romanet Lepuri është i pasur dhe Lepuri në pushim, respektivisht. John Updike gjithashtu ka fituar dy herë çmimin O. Henry për tregime të shkurtra. Ai është nominuar disa herë për Çmimin Nobel në Letërsi.
Në përgjithësi, ky autor ka shitur libra për një tirazh total prej miliona kopjesh.
Sa i përket stilit të tij, “shkrimi i tij ishte elegant, karakterizohej nga një aftësi e lindur për përshkrim psikologjik që i bënte personazhet jashtëzakonisht jetike”.
Updike vdiq në shtëpinë e tij në Beverly Farms pas një beteje të gjatë me kancerin e mushkërive./Elida Buçpapaj
Komentet