E përballur me një vakum pushteti, një valë destabiliteti, Europa është në një kohë kur zhvillimet në shumë nivele, nga Siria dhe Ukraina, tek ekonomia, po ecin, duke formuar një skenë që kërkon vendimmarrje imediate.

Nga Gjermania, ku qeveria e kancelarit Olaf Scholz ka rënë, në Francë, ku presidenti Emmanuel Macron është dobësuar rëndë nga disa muaj trazira politike të brendshme, fuqitë e mëdha europiane janë në një modalitet pritjeje, duke parë zhvillimet që kalojnë pranë tyre.

Sidomos në një kohë kur presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, po vjen të përziejë në mënyrë dramatike kuvertën për pothuajse të gjitha çështjet e nxehta.

Sipas New York Times, Macron, me gjithë problemet e tij të brendshme, duket i vendosur të luajë një rol aktiv në formësimin e përgjigjes së Evropës ndaj luftës. Kohët e fundit ai hodhi idenë e dërgimit të një force paqeruajtëse evropiane në Ukrainë, megjithëse gjeti pak mbështetje të menjëhershme nga zyrtarë të tjerë evropianë.

Por ai dhe liderët e tjerë janë të preokupuar me çështje të tjera, nga problemet ekonomike te ngritja e partive populiste të ekstremit të djathtë. Kjo i lë ata në një pozicion të dobët për t’iu përgjigjur në çdo mënyrë të bashkërenduar propozimeve të papëlqyeshme politikisht të Trump për përfundimin e luftës.

“Ne nuk jemi të pajisur mirë, kjo është e sigurt,” tha Wolfgang Isinger, i cili shërbeu si ambasador i Gjermanisë në Shtetet e Bashkuara gjatë luftës në Irak. “Është një kohë jashtëzakonisht e keqe për vendin tim që të jetë në mes të një fushate zgjedhore, me një debat politik mjaft polarizues.”

Isinger, i cili kryeson Konferencën e Sigurisë së Mynihut deri në vitin 2022, tha se ishte optimist se Gjermania do të dilte me një qeveri të re, ndoshta të udhëhequr nga kandidati konservator Friedrich Mertz, që mund të punonte në mënyrë konstruktive me administratën Trump.

Pozicionet për Ukrainën janë në fokus

Vetëm këtë javë u shfaqën raporte se stafi i Donald Trump po diskuton një plan për të krijuar një zonë tampon midis trupave ukrainase dhe ruse që do të patrullohet nga 40,000 trupa evropiane. Një propozim i tillë do të shkaktonte një protestë në Berlin dhe Londër, ku refuzimi për të dërguar trupa ka qenë i dhënë që në ditët e para të luftës.

“Zona tampon 800 milje midis Ukrainës dhe Rusisë nuk do të ndodhë,” tha Jeremy Shapiro, drejtor i kërkimit në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, një institut me qendër në Berlin. “Evropa nuk mund ta bënte këtë pa mbështetjen e SHBA-së. Por është një pjesë shumë e mirë e teatrit politik”.

Teatri politik është sigurisht një nga specialitetet e Donald Trump dhe ka të ngjarë të hedhin ide të tjera për t’i dhënë fund konfliktit pas marrjes së detyrës.

Sfida, tha Shapiro, është për liderët europianë që të mos provokohen apo ndahen nga Trump, por për të siguruar që Evropa të ketë një vend në çdo negociatë diplomatike që përfshin Shtetet e Bashkuara, Ukrainën dhe Rusinë.

Kjo është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet duke pasur parasysh situatën politike në vend. Gjermania është përfshirë në një debat të nxehtë mbi ekonominë, me modelin e saj të udhëhequr nga eksporti në rrezik për shkak të tarifave të kërcënuara nga Trump. Franca ka qenë e paralizuar që kur Macron thirri zgjedhjet parlamentare verën e kaluar.

Edhe në Britani, ku votuesit zgjodhën një qeveri laburiste me një shumicë dërrmuese në korrik, vendi është i zhytur në probleme ekonomike.

Kryeministri Keir Starmer ka shprehur dëshirën për ta sjellë Britaninë më afër pjesës tjetër të Evropës, por Brexit pengon çdo lider britanik të luajë rolin e politikanit që paraardhësi i tij laburist Tony Blair bëri në fund të viteve 1990.

Komisioni Evropian, krahu ekzekutiv i BE-së, dëshiron të luajë një rol aktiv nën presidenten e tij, Ursula von der Leyen. Por mungesa e liderëve të fortë në kryeqytetet e Evropës “me siguri do të përforcojë më tej qëndrimin përçmues dhe përçmues të Trump ndaj BE-së që ne kujtojmë nga Trump I”, tha Peter Ricketts, ish-këshilltari i sigurisë kombëtare i Britanisë.

Garard Haro, i cili ishte ambasador i Francës në Uashington gjatë mandatit të parë të Trump, tha: “Tri vendet kryesore evropiane nuk kanë qenë kurrë kaq të dobëta. Dhe Italia dhe Polonia, që nuk kanë asgjë të përbashkët, nuk do të zënë vendin e shoferit, pavarësisht nga pretendimet e tyre”.

Aro, i cili mori pjesë në fushatën e pafrytshme të lobimit të Evropës për të bindur Trump që të mos tërhiqej nga marrëveshja bërthamore me Iranin në vitin 2018, tha se liderët evropianë e kishin ricikluar librin e lojërave që përdorën gjatë mandatit të parë për të gjykuar dhe për të sharë presidentin e zgjedhur. për të ndërprerë marrëveshjet e tyre.

Macron e vendosi Trumpin në rreshtin e parë në rihapjen e fundit të Katedrales Notre Dame. Scholz tha se do të dëshironte të takohej me të përpara se të largohej nga detyra, gjë që disa në Gjermani e interpretuan si një ofertë për t’u ftuar në inaugurimin e tij. Asistentët e Starmer flasin për një darkë që ai dhe sekretari i tij i jashtëm, David Lammy, kishin me Trump në shtator.

Starmer dhe Trump foli përsëri të mërkurën, sipas 10 Downing Street, i cili tha në një lexim se kryeministri “përsëriti nevojën që aleatët të qëndrojnë me Ukrainën përballë agresionit rus”.

Fronti sirian

Zhvillimet e shpejta në Siri kanë treguar pikërisht pamundësinë e BE-së për të pasur një qëndrim të qartë, përveç pjesës (të lehtë) të ngrirjes së procedurave të azilit për refugjatët sirianë, Evropa ende nuk e ka qartësuar pozicionin e saj ndaj statusit të ri të Sirisë.

Është karakteristikë se edhe për çështjen e trajtimit të refugjatëve sirianë ka perceptime të ndryshme, pasi tashmë vende, si Bullgaria, kanë filluar të dëbojnë refugjatët. sn

Kryetari i opozitës, Sali Berisha, deklaroi përpara Kuvendit, se në prag të mbledhjes së parlamenteve Shqipëri-Kosovë, duhet që Edi Rama të kërkojë ndjesë që vendosi sanksione ndaj Kosovës.

“Procedura është përparësi absolute në çdo parlament, përveçse në këtë parlament.

Kjo Pëllumbesha Spirogjoka, pas mbledhjes që kanë bërë në grupin e saj parlamentar është transfiguruar, ka frikë dhe tmerr se i nxjerrin 5 milionëshin kur të duan dhe si të duan.

Pra, faktikisht kjo është kryetare e pakallur.

Tani, meqenëse unë në fjalën time kisha disa çështje shumë të rëndësishme, po i ekspozoj këtu para jush dhe shqiptarëve.

Së pari, me datën 20 mblidhen dy parlamentet në Kosovë. Ky parlament nuk mund të shkojë në një mbledhje të përbashkët në një kohë kur ka hedhur poshtë rezolutën për dënimin e gjenocidit serb në Kosovë, ndaj do kërkojmë me urgjencë që kjo rezolutë të votohet para se parlamenti të shkojë në sesion të përbashkët në mënyrë që të mos jetë një hipokrizi kombëtare, por të jetë nj akt i pranueshëm kombëtar.

Së dyti, të kërkojë të falur sepse Edi Rama ishte i pari që vendosi sanksione ndaj Republikës së Kosovës. Ky [parlament duhet të kalojë një rezolute ndjese publike kombëtare për aktin e turpshëm antikombëtar të Shqipërisë si asnjë vend tjetër fqinj, përveç Shqipërisë ndaj Kosovës,” tha Berisha. sn

Nga Enton Abilekaj

Për 5 vjet, AirAlbania duhet të kishte dhënë 3 milionë euro për Stadiumin. Sot, kur shkronjat po i hiqen pa lavdi, bilanci është zero. Asnjë lek, reklamë falas, për një biznes me Erdoganin që falimentoi me dëm financiar kolosal.

AirAlbania, si gjithë aventurat delirante dhe bizneset politike të krijuara nga mendja e Edi Ramës, po ikën duke na lënë pas maskotin që përdorte charterin luksoz.

Emri i ri i Stadiumit meriton të jetë Inceneratori. sn

Tendencat autoritare të Edi Ramës po kalojnë pa u vënë re nga BE-ja 

 Marrëdhëniet e Bashkimit Europian me Shqipërinë shpeshherë shihen si shumë pozitive, veçanërisht kur krahasohen me lidhjet e bllokut me shtetet e tjera në Ballkanin Perëndimor, të cilat janë mjaft të trazuara. Megjithatë, shpërfillja e praktikave autokratike në Tiranë mund të shkaktojë probleme në të ardhmen. 

 Në pushtet pa ndërprerje që prej vitit 2013, kryeministri shqiptar Edi Rama ka mbikëqyrur tkurrjen dhe përkeqësimin e hapësirës qytetare dhe kalimin e ngadaltë të Shqipërisë në një autokraci elektorale. Ndryshe nga liderët e tjerë në Ballkanin Perëndimor, si Aleksandër Vuçiç i Serbisë apo Milorad Dodik i Republikës Srpska, të cilët zakonisht konsiderohen si autokratë model në rajon, qëndrimi i hapur pro-europian i Ramës dhe karizma e tij ekscentrike kanë shmangur vëmendjen në nivel ndërkombëtar nga sjelljet e tij autokrate brenda vendit. 

 Teksa Shqipëria nisi zyrtarisht negociatat për anëtarësim në BE disa javë më parë, duke riafirmuar kozmetikisht rrugën europiane të vendit, lideri i saj përdor modele të ngjashme të shtypjes demokratike dhe kapjes institucionale, si Vuçiç dhe Dodik. Sidoqoftë, interesat e BE-së për të ruajtur këtë aleancë me Tiranën bëjnë që këto veprime të kalojnë pa u vënë re në rastin më të mirë, ose të minimizohen sa herë të jetë e mundur. Kjo tendencë vërehet jo vetëm tek institucionet dhe shtetet anëtare të BE-së, por edhe tek shumë vëzhgues, analistë dhe ekspertë. 

 Shegerti i autokratëve 

Shqipëria po rrëshqet gradualisht drejt një spiraleje autoritarizmi ndërsa treguesit kryesorë demokratikë vazhdojnë ta përshkruajnë si një vend “pjesërisht të lirë.” Gjyqësori është subjekt i presionit dhe ndikimit politik; pavarësia e medias është e kufizuar; korrupsioni është i përhapur; mosbesimi i qytetarëve ndaj institucioneve demokratike është i lartë; dhe opozita – si në nivel shtetëror ashtu edhe lokal – është e dobët dhe e paorganizuar. Deri në atë pikë sa disa e konsiderojnë Shqipërinë de facto një shtet njëpartiak.

 Në qendër të këtij degradimi qëndron roli i Edi Ramës, i cili nuk ka rivalë seriozë dhe ka arritur të margjinalizojë axhendat e demokratizimit dhe shtetit ligjor në një masë shqetësuese. Brenda një kornize institucionale dhe politike që pengon çdo përpjekje për llogaridhënie, Rama ka shtypur çdo pakënaqësi publike dhe madje ka pranuar praninë e krimit të organizuar – me të cilin ai është akuzuar se ndan objektiva të përbashkëta fitimprurëse. 

 Në fushën e integrimit në BE, Rama ka vepruar me zgjuarsi dhe artikulim. Perceptimi për vite me radhë ishte se Shqipëria po vuante pasojat e vetos së Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut, me të cilën Komisioni Europian (KE) e kishte çiftuar Tiranën. Në parim, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut do të ecnin bashkërisht drejt BE-së, pavarësisht tekave të Sofjes – një vendim që mund të kishte kuptim narrativ. Megjithatë, ky vështrim u përmbys përfundimisht, duke marrë parasysh kokëfortësinë e ngërçit bullgar. 

 Shqipëria u lirua nga kjo barrë në shtator të vitit 2024, kur kërkesa e saj u shkëput nga ajo e Shkupit. Në tetor, madje, nisi negociatat zyrtare për anëtarësim me hapjen e kapitullit bazë për pjesët fondamentale. Gjithçka dukej sikur Tirana po përmbushte premtimet e saj dhe se, në sytë e BE-së, Maqedonia ishte një top i lëshueshëm në favor të Shqipërisë. Progresi i perceptuar i Tiranës po përdorej për të krijuar iluzionin se zgjerimi i BE-së ishte sërish në rrugën e duhur, pavarësisht mangësive reale. 

Jini tiran, por duaje BE-në 

Institucionet e BE-së dhe shtetet anëtare kanë një histori pragmatizmi mbi vlerat kur prioritet janë marrëdhëniet dypalëshe ose shumëpalëshe me shtete jo anëtare të BE-së. Turqia, Azerbajxhani dhe Tunizia janë shembuj të qeverive me të cilat BE-ja ka lidhur marrëveshje të ndryshme që përfshijnë energjinë apo migrimin – pavarësisht rekordeve të tyre për të drejtat e njeriut dhe standardet demokratike. 

Në aspektin e brendshëm, Brukseli ende has vështirësi për të përballuar një lidership autokratik si ai i Viktor Orbán-it në Hungari, i cili nuk respekton vlerat e BE-së dhe për këtë arsye mund të përballet me izolim politik ose ndëshkim. As furnizimet me naftë dhe as mekanizmat anti-emigracion nuk mund të blejnë pranimin e një qeverie autokrate brenda BE-së nga Komisioni Europian apo shtetet anëtare. Përveç nëse kjo qeveri mbështet hapur sovranitetin dhe legjitimitetin e Bashkimit Europian.

Figura e kryeministres italiane Giorgia Meloni është një shembull kryesor i kësaj. Ndonëse ajo i përket së djathtës radikale dhe aktualisht po zbërthen axhendën më të djathtë politike të dekadave të fundit, duke hequr të drejtat e prindërve LGBTIQ+ dhe duke goditur protestat paqësore, ajo mbron BE-në. Ky faktor shpengues e mbron atë nga trajtimi si e përjashtuar. Vetë presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, e ka bërë këtë të qartë. 

Edi Rama prej kohësh ka ndjekur një model të ngjashëm me atë të Melonit. Sigurisht, kjo ka qenë e vërtetë edhe përpara se Meloni të vinte në pushtet. Për BE-në, dhe në veçanti për shtetet anëtare, kryeministri shqiptar përfaqëson një avantazh të dyfishtë. Ai ofron thjeshtësinë e një “stabilokrati” të Ballkanit Perëndimor, duke qeverisur një vend ku opozita pothuajse nuk ekziston, ndërkohë që është gjithashtu një mbështetës i flaktë i BE-së si një projekt politik dhe i rrugëtimit të pandalshëm të Shqipërisë drejt tij. Ky kontrast vihet në dukje në raport me Aleksandër Vuçiçin, i cili ndonëse ofron stabilitet, mbetet i paqartë kur bëhet fjalë për angazhimet e Serbisë ndaj BE-së dhe nuk përputhet me politikën e jashtme të tij. Prandaj, Rama perceptohet si studenti më i disiplinuar në klasën e zgjerimit të BE-së.

Rama ka arritur të magjepsë imagjinatën e BE-së duke u paraqitur si një lider karizmatik dhe kompetent. Kjo ka qenë dikur e vërtetë edhe për Vuçiçin, Milorad Dodikun e Republikës Srpska dhe ish-kryeministrin maqedonas Nikola Gruevski. Përmes qëndrimeve të tij pro-perëndimore; mbështetjes së tij të palëkundur për integrimin e Shqipërisë në NATO dhe BE; aftësisë për të shmangur konflikte dypalëshe rajonale; dhe modelit të tij “stabilokratik” të sigurisë, BE-ja ndihet e qetë duke u mbështetur tek ai si një aleat i afërt, deficitet demokratike të të cilit ajo mund t’i neglizhojë. Duke pasur parasysh gjendjen e opozitës në Shqipëri, shanset për një alternativë politike në të ardhmen e afërt janë minimale, një skenar që mund të përkeqësojë më tej përpjekjet e dëshpëruara të BE-së për stabilitet rajonal.

Një mesazh për të ardhmen 

Në sytë e BE-së, Rama zakonisht nuk shihet si një kërcënim. Ai është karizmatik dhe i besueshëm, dhe ndryshe nga Vuçiçi apo Dodiku, ai nuk merr frymëzim nga ndikimet e rrezikshme autokrate të Hungarisë. Përkundrazi, ai ndjek në mënyrë pragmatike interesat e liderëve të tjerë autokratë më të pranueshëm, si Italia.

 Gjithsesi, vendosmëria e BE-së për të mbështetur një sistem stabilokratik dhe gjysmë-autokratik në Shqipëri mund të ketë pasoja të rënda. Tolerimi i sjelljeve të Ramës dhe klikës së tij, mosvendosja e kufijve të qartë ndaj degradimit demokratik dhe erozionit të shtetit ligjor, si dhe shpërfillja e shkeljeve të qarta të të drejtave të njeriut brenda vendit – të gjitha për hir të interesave gjeopolitike – mund të bëjnë që lideri shqiptar të shndërrohet në një problem të madh për Bashkimin Europian, nëse krijohen kushtet e duhura. Rama, para së gjithash, është një kameleon politik.

 Kryeministri shqiptar nuk është lloji i nacionalistit ekstrem që përdor frikën si mjet manipulimi, ndryshe nga narrativat e përhapura nga Vuçiçi. Por marrëdhëniet e tij të ngrohta me presidentin serb tregojnë se ajo që i lidh nuk është ideologjia – nëse ndonjëri prej tyre ka ndonjë ideologji të tillë – por dëshira për të ruajtur pushtetin me çdo kusht.

 Ky është një paralajmërim jo vetëm për Komisionin Europian dhe shtetet anëtare, por mbi të gjitha për gazetarët, akademikët, analistët dhe vëzhguesit, të cilët shpesh e përjashtojnë Ramën nga lista e autokratëve rajonalë. Ata shpesh i zbardhin politikat e një “showman”-i, i cili në mënyrë të vazhdueshme po minon vlerat themelore të Bashkimit Europian.

 Alejandro Esteso Pérez është një politolog dhe studiues që fokusohet tek zgjerimi i BE-së dhe politika e Ballkanit Perëndimor. Ai është Anëtar i Grupit Këshillues për Politikat në Ballkanin Europian (BiEPAG) për vitin 2023 dhe lektor i jashtëm për politikën bashkëkohore të Ballkanit Perëndimor në Universitetin Complutense të Madridit (UCM). Aktualisht, ai ndjek studimet e doktoraturës në Universitetin e Grazit në Austri dhe është një Studiues Vizitor në Institutin EUROPEUM për Politikat Europiane në Pragë. / New Eastern Europe – Syri.net

*Alejandro Esteso Pérez është një shkencëtar politik dhe studiues i specializuar në zgjerimin e BE-së dhe politikën e Ballkanit Perëndimor. Ai është anëtar i vitit 2023 në Grupin Këshillimor të Politikave për Ballkanin në Evropë (BiEPAG) dhe pedagog i jashtëm mbi politikat bashkëkohore të Ballkanit Perëndimor në Universitetin Complutense të Madridit (UCM). Aktualisht është duke ndjekur studimet e doktoraturës në Universitetin e Gracit në Austri dhe është anëtar vizitor në Institutin EUROPEUM për Politikat Evropiane në Pragë.

Mbrapa dyerve të mbyllura në Moskë, Kiev, Bruksel, Uashington dhe kryeqytetet e tjera, diplomatët, liderët e zgjedhur dhe oficerët ushtarakë janë duke u përgatitur për një shtytje të fuqishme për ta gjetur një zgjidhje për t’i dhënë fund luftës më të madhe tokësore në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Në fushëbetejë, përparësia tani është bindshëm në anën e Rusisë, sepse forcat e saj janë duke i shtypur trupat ukrainase përgjatë vijës së frontit 1.100 kilometra të gjatë. Ushtria ruse po e dërrmon infrastrukturën energjetike të Ukrainës, në përpjekje për ta lënë në terr dhe për ta mërdhirë një popull të tërë.

Në dhomat e Perëndimit për bisedime ka ndryshuar ndjesia dhe tani ka një përpjekje vendimtare për zgjidhjen e një konflikti i cili i ka lënë të vdekur apo plagosur më shumë se 1 milion burra nga të dyja palët gjatë 34 muajve të fundit.

Askund nuk është më i qartë ky ndryshim sesa në zgjedhjen e Donald Trumpit, i cili, madje edhe para se ta marrë detyrën në janar si presidenti i ardhshëm amerikan, ka ngulur këmbë se do ta gjejë një mënyrë për t’i dhënë fund luftimeve “brenda 24 orëve”.

“Ka shumë bisedime, shumë zhurmë se disa bisedime për paqe janë të pashmangshme”, tha më 12 dhjetor Rosa Balfour, drejtoreshë në organizatën Carneigie Europe me bazë në Bruskel.

“Ne nuk e kemi ndonjë plan vërtet. Duket se akoma askush nuk ka plan. Dhe, natyrisht, gjendja në terren nuk i leverdis Ukrainës tani, prandaj gjendja është shumë e vështirë”, shtoi ajo.

Gjak dhe thesar

Javën e kaluar, zyrtarë evropianë dhe amerikanë i filluan bisedimet aktive për mundësinë e dërgimit të trupave perëndimore në Ukrainë si paqeruajtës, sapo të ndalojnë luftimet dhe të vendoset një armëpushim, ose një marrëveshje armëpushimi.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, besohet se ka sugjeruar idenë e dërgimit të 40.000 trupave në Ukrainë. Ai e vizitoi Varshavën më 12 dhjetor për shtjelluar këtë çështje me kryeministrin polak, Donald Tusk.

Në një konferencë për shtyp pas takimit, Tusk u tha gazetarëve se Polonia nuk e ka ndër mend të dërgojë trupa në Ukrainë dhe se Varshava nuk do të detyrohet ta bëjë këtë.

Ideja për paqeruajtës perëndimorë doli në pah edhe disa ditë më herët në Paris, kur Macroni i priti në takim Trumpin dhe presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky. Sipas The Wall Street Journal, Trump, i cili ka thënë në mënyrë të përsëritur se evropianët duhet të marrin rol më të madh në mbështetjen dhe mbrojtjen e Ukrainës, deklaroi se dëshiron që ushtarët evropianë të jenë në terren për ta mbikëqyrur çdo armëpushim.

Sipas gazetës, Trumpi nuk do që trupat amerikane të përfshihen, megjithatë ai mbështet një lloj ndihme nga SHBA-ja për këtë përpjekje.

Udhëheqësia e Ukrainës, e cila publikoi një plan pesëpikësh të fitores në tetor, mbështet praninë e paqeruajtësve perëndimorë në Ukrainë. Por, ka pak shenja se Moska do të bjerë dakord, thotë Oleksandr Khara, ish-diplomat ukrainas.

“Sigurisht, është mirë që po flitet për këtë, por… nuk ka bazë për të nisur bisedimet e paqes”, tha Khara, i cili tani është ekspert në Qendrën për Strategji të Mbrojtjes me seli në Kiev.

Aleatët veriatlantikë

Një nga ankesat fillestare të Kremlinit për të arsyetuar pushtimin e Ukrainës, i nisur më 2022, vazhdon të jetë një nga kërkesat kryesore të Kievit: anëtarësimi në NATO.

Hiç më larg se më 9 dhjetor, Zelensky përsëriti se anëtarësimi mbetet i një rëndësie parësore.

Por, shumë anëtarë të NATO-s ngurrojnë për ta mbështetur anëtarësimin e Ukrainës.

Në një samit në vitin 2008, udhëheqësit amerikanë dhe evropianë arritën pajtueshmëri për pranimin e Ukrainës në NATO në të ardhmen, por nuk përcaktuan udhërrëfyes të qartë. Disa zyrtarë dhe ekspertë besojnë se ky ishte një gabim që çoi në pushtimin e Ukrainës nga Rusia.

Që nga nisja e pushtimit, NATO është zgjeruar duke i pranuar Suedinë dhe Finlandën. Por, pranimi i Ukrainës në këtë kohë do të nënkuptonte pranimin e një vendi të rrënuar, të dërrmuar dhe pjesërisht të pushtuar nga një fuqi e huaj, gjë që do t’i sillte telashe shumë prej anëtarëve të aleancës.

Edhe Shtetet e Bashkuara janë të ftohta ndaj kësaj ideje. Sipas The Wall Street Journal, javën e kaluar në Paris, Trump besohet t’i ketë thënë Macronit dhe Zelenskyt se nuk e mbështet kërkesën e Kievit për anëtarësim në NATO.

Shtyrja e anëtarësimit është “dorëzim para kërkesave të Rusisë, dhe kjo do të jetë fitore e madhe për Putinin”, shkroi në një bllok gjenerali i pensionuar australian, Mick Ryan. “Kjo do ta arsyetojë në mendjen e Putinit, dhe autoritarëve si ai, se agresioni rus kundër Ukrainës ka funksionuar, sepse mbajtja e Ukrainës jashtë NATO-s ishte një nga kërkesat kryesore të Putinit para luftës”.

Zona e sigurisë

Përjashtuar ndonjë ndodhi të papritur, Ukraina do të humbë territor ndaj Rusisë, e cila tani për tani kontrollon rreth 20 për qind të tokës ukrainase. Pra, pothuajse të gjithë rajonin lindor të Donbasit, si dhe Gadishullin e Krimesë në Detin e Zi.

Për shumicën e vëzhguesve, krijimi i një lloj “toke të askujt” është një skenar i mundshëm. Zona e çmilitarizuar që ka ndarë Korenë e Veriut dhe me Korenë e Jugut për dekada shihet si shembull nga shumëkush.

Putini e dha këtë ide në mars pasi i rizgjodh president.

“Nuk e përjashtoj mundësinë që… ne do të detyrohemi në një çast, kur ta konsiderojmë të përshtatshëm, të krijojmë një ‘zonë sanitare’ në territoret që sot janë nën regjimin e Kievit”, tha ai.

Për Ukrainën, telash është se ku do të përcaktohet kjo vijë – dhe sa pjesë të bazës së saj ekonomike do t’i humbë. Shumë miniera dhe industria e rëndë e Ukrainës ndodhen në Donbas, i cili është i pushtuar nga Rusia; dhe rreth 8 milionë hektarë tokë bujqësore ukrainase janë të pushtuara, sipas një vlerësimi.

Ukraina pushtoi territor rus në gusht, duke marrë nën kontroll një pjesë të rajonit të Kurskut. Më vonë, Zelensky tha se qëllimi ishte krijimi i një zone të sigurisë dhe zmbrapsja e raketave larg qytetit të dytë më të madh të Ukrainës, Harkiv.

Megjithatë, që nga ajo kohë, Rusia ia ka dalë ta rimarrë pothuajse gjysmën e territorit të Kurskut.

Një sfidë tjetër për një zonë të tillë – qoftë zonë e sigurisë, sanitare apo e çmilitarizuar – është mbikëqyrja dhe verifikimi: çfarë do të lejohet të bëjë secila palë, ose paqeruajtësit, për ta vëzhguar palën tjetër. Zhvillimi i shpejtë i luftës me dronë mund ta ndërlikojë edhe me shumë këtë çështje.

Elefanti në dhomë

Pikëpyetja më e madhe për bisedimet në të ardhmen mund të jetë furnizuesi më i madh me armë i Ukrainës: SHBA-ja, dhe administrata e Trumpit.

Ka vite që Trumpi shpreh pakënaqësi lidhur me sasinë e armatimit të dërguara nga administrata në largim e presidentit Joe Biden dhe ka e ka cilësuar Zelenskyn si njeri mashtrues.

Ai ka thënë gjithashtu se aftësitë e tij si biznesmen dhe sipërmarrës e bëjnë një negociator të aftë për ta arritur një marrëveshje me Putinin.

Njeriu kryesor i Trumpit është Keith Kellogg, një kolonel i pensionuar i ushtrisë amerikane, i cili e ka këshilluar ish-zëvendëspresidentin gjatë mandatit të parë të Trumpit.

Në një dokument të cituar gjerësisht, bashkautor i të cilit ishte para zgjedhjeve të nëntorit, ai e paraqiti një plan që përfshin ngrirjen e vijave të frontit dhe përdorimin e “shkopinjve dhe karotave” për t’i detyruar Kievin dhe Moskën të negociojnë.

Për Kievin, për shembull, “shkopinjtë” nënkuptojnë që SHBA-ja e ndal furnizimin e saj me armë. Për Moskën, kjo përfshin masa si mbushja e tregjeve globale me naftë për t’i ulur çmimet e këtij produkti, nga i cili Moska varet tejet shumë për t’i siguruar të ardhurat e saj.

Karotat për Moskën do nënkuptonte që Perëndimi t’i heqë sanksione ndaj saj, ose ta zvarritë anëtarësimin e Ukrainës në NATO. Për Kievin, ato do të përfshinin ndihmë të vazhdueshme ushtarake, financim për rindërtimin ose madje mosnjohjen e territoreve të pushtuara nga Rusia – një qasje e ngjashme me atë që Uashingtoni ndoqi për më shumë se katër dekada lidhur me aneksimin sovjetik të tri shteteve baltike.

“Ne u themi ukrainasve ‘duhet të vini në tryezën e bisedimeve, dhe nëse nuk e bëni, mbështetja nga Shtetet e Bashkuara do të mbarojë’”, tha Kellogg për Reuters në qershor.

“Putinit i thua ‘duhet të ulesh në tryezë, dhe nëse nuk e bën, atëherë do t’u japim ukrainasve gjithçka që u nevojitet për t’ju vrarë në fushëbetejë’”, shtoi ai.

Vetë Kremlini – të cilit i është sosur durimi me një pushtim që duhej të përfundonte brenda disa ditësh dhe që ka trazuar ekonominë e tij – ka lënë të kuptohet se është i hapur ndaj qasjes së re të Trumpit.

Por, dyshimet nuk mungojnë.

“Nuk mendojmë se [Putini] i ka me gjithë mend negociatat”, tha për REL-in një zyrtar i lartë i NATO-s, duke folur në kushte anonimiteti.

“Ai mund të jetë i gatshëm të flasë, por për aq kohë sa beson se po fiton, nuk ka asnjë nxitje për bisedime. Dhe ai vazhdon të besojë se koha është në favorin e tij”.

Përgatiti: Ekrem Idrizi

Për britanikët që janë mësuar me një tranzicion të shpejtë të pushtetit pas humbjes së një kryeministri, periudha e gjatë mes zgjedhjes së një presidenti amerikan në fillim të nëntorit dhe inaugurimit në fund të janarit është një spektakël i çuditshëm.

Këtë vit, kjo periudhë është bërë edhe më e çuditshme nga kontrasti mes një presidenti në largim, për të cilin termi “lider jofikas” duket tepër bujar, dhe një presidenti të zgjedhur plot energji, i pari kandidat që fiton mandate jo të njëpasnjëshme pas 130 vitesh.

“Presidenti i zgjedhur do edhe gjashtë javë të tjera për të marrë pushtetin por si me magji ai tashmë e ka bërë Amerikën të madhe përsëri,” tallej një shkrim i Washington Post fundjavën e kaluar, duke ironizuar Donald Trump-in për pretendimet se ka ndalur emigracionin përmes Meksikës, ka kthyer ekonominë amerikane në objekt zili të botës dhe ka sjellë paqe në Lindjen e Mesme.

Megjithatë, është e pamohueshme që Trump tashmë po ndikon në çështjet botërore, si drejtpërdrejt, ashtu edhe tërthorazi, nga Tel Avivi në Teheran, Rijadi në Riga, legjislatura e Kalifornisë në politbyronë kineze. Duke shfrytëzuar një dritare të shkurtër mundësie, duke përshpejtuar politikat ekzistuese ose duke hedhur bazat për një rend të ri botëror, liderët dhe juristët po përpiqen ethshëm të parashikojnë “të njohurat e njohura” dhe “të njohurat e panjohura” të presidentit të 45-të dhe 47-të, për të pozicionuar veten në mënyrën më të mirë të mundshme për vitin e ri.

Duke përdorur vetëm levat e rrjeteve sociale, një vizitë në Notre-Dame dhe një reputacion për paparashikueshmëri të parashikueshme, kështu është riafirmuar “Njeriu i vitit” i revistës Time në skenën botërore, shumë përpara se të shkelë në Zyrën Ovale sërish.

NATO

Trump ka kaluar një dekadë duke kritikuar fuqitë europiane për mos marrjen e përgjegjësisë për mbrojtjen, duke deklaruar në një tubim në shkurt të këtij viti se do të inkurajonte Rusinë të bënte “çfarë të dëshironte” me vendet që nuk paguajnë. Ai iu rikthye këtij argumenti në një intervistë me tone kërcënuese për NBC të dielën, duke thënë: “Nëse ata paguajnë faturat dhe nëse na trajtojnë drejt, përgjigjja është absolutisht që do të qëndroja me NATO-n.”

Ky paralajmërim është dëgjuar qartë në të gjithë Atlantikun. Edhe pse krijimi i një ushtrie të BE-së, i mbrojtur nga kryeministri i Luksemburgut në nëntor, është pak i mundshëm të ketë mbështetje të gjerë, kontinenti është pa dyshim në lëvizje. Javën e kaluar, u raportua se vendet europiane po diskutojnë për një fond mbrojtjeje prej 500 miliardë eurosh, i financuar përmes huazimeve të përbashkëta dhe i hapur për shtete jashtë BE-së si Norvegjia dhe Mbretëria e Bashkuar.

Këtë javë, anëtarët e NATO-s diskutuan për rritjen e objektivit të shpenzimeve për mbrojtje nga dy për qind në tre për qind të PBB-së. Mark Rutte, sekretari i përgjithshëm i NATO-s, ka kaluar dy muajt që nga emërimi i tij në tetor duke vizituar kryeqytetet europiane, si dhe duke u takuar me Trump-in në Florida. Të enjten, ai u tha ekspertëve të sigurisë në Bruksel se ishte koha që Europa “të kalonte në një mentalitet lufte.”

“Të gjitha shtetet baltike janë përgatitur me intensitet për një presidencë tjetër të Trump-it,” thotë dr Kristi Raik, zëvendësdrejtore në Qendrën Ndërkombëtare për Mbrojtje dhe Siguri, një think tank me bazë në Estoni, vendi i dytë për nga shpenzimet e mbrojtjes në aleancë si përqindje e PBB-së, pas Polonisë. “Disa thonë se administrata e parë e Trump-it ishte mjaft e mirë për shtetet baltike [për shkak të rritjes së shpenzimeve për mbrojtje nga vendet europiane], dhe se tani do të ketë një nxitje edhe më të madhe. Por ka shumë pasiguri. Tendenca afatgjatë është një Shtet i Bashkuar që është më pak i angazhuar me Europën, dhe Europa nuk po bën mjaftueshëm për t’u përgatitur për këtë. Shtetet e vogla janë në një pozicion të brishtë.”

Ukraina

Ka pasur shumë pasiguri për qasjen e administratës së Trump-it ndaj Ukrainës, një konflikt që ai premtoi ta zgjidhte brenda 24 orëve nga rikthimi në pushtet. Duke u interpretuar gjerësisht si një prirje për të imponuar lëshime territoriale të mëdha ndaj Kievit në këmbim të paqes, qëndrimi i Trump-it kontribuoi që administrata në largim e Biden-it të shpallte një paketë të re ndihme ushtarake prej pothuajse 1 miliard sterlinash javën e kaluar. Këtë javë, presidenti i zgjedhur fajësoi politikën e “marrë” të Biden-it për Ukrainën për “përkeqësimin e situatës” dhe tha se ishte kundër lejimit të Ukrainës për të goditur objektiva brenda Rusisë me raketa amerikane me rreze të gjatë.

Qëndrimi i Trump-it ka nxitur gjithashtu thirrjet e Friedrich Merzit, lideri i Unionit Kristian Demokrat (CDU) në Gjermani, për një grup kontakti europian. I shpallur gjatë një vizite të Merzit në Kiev këtë javë, me aprovimin e Volodymyr Zelensky-t, grupi do të përfshinte Mbretërinë e Bashkuar, Gjermaninë, Francën, Poloninë dhe Danimarkën. Nëse do të ishte e nevojshme, ai do të anashkalonte SHBA-në për të hartuar një plan europian të përbashkët për paqen në Ukrainë.

Megjithatë, nga takimi i Trump-it me Zelensky-n në Paris fundjavën e kaluar duket se një grup i tillë mund të mos jetë i nevojshëm. Në një intervistë për Time, presidenti i zgjedhur bëri të qartë se nuk do ta braktiste Ukrainën gjatë negociatave të paqes (megjithëse pritet që trupat europiane, jo ato amerikane, të jenë forcat paqeruajtëse). Ndërkohë, Zelensky falënderoi Trump-in për “vendosmërinë e tij të fortë” për t’i dhënë fund agresionit rus, ndërsa kritikoi administratën e Biden-it dhe tha në X: “I thashë Presidentit Trump se Putini ka frikë vetëm prej tij dhe, ndoshta, prej Kinës.”

Lindja e Mesme 

Kritikët e administratës së Biden-it tregojnë një periudhë të zgjatur të “dekadencës” amerikane në arenën ndërkombëtare, me trupat e saj të tërhequra në mënyrë të turpshme nga Afganistani dhe me paralajmërimet e saj të shpërfillura, nga Izraeli tek Irani e Kina. Megjithatë, zhvillimet e fundit në Siri kanë dobësuar ndjeshëm aleatët e presidentit të rrëzuar Bashar al-Assad në Bejrut, Teheran dhe Moskë, ndërsa kanë fuqizuar armiqtë e tij në Tel Aviv. Edhe pse Trump nuk mund të marrë merita për këto zhvillime, ai shkroi të shtunën e kaluar: “Kjo nuk është beteja jonë. Le të zhvillohet. Mos u përfshini.” Është e qartë se edhe këtu ai po ushtron tashmë një ndikim të rëndësishëm mbi ngjarjet.

“Izraeli po përfiton nga kjo periudhë ‘kryengjëlli’ për të çuar përpara objektivat e tij,” thotë Dr. Sanam Vakil, drejtoreshë e Programit për Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut në Chatham House. Duke tentuar të krijojë një zonë mbrojtëse përtej Lartësive të Golanit, pjesë e strategjisë së tij të re “Fortesa Izrael”, ai po përpiqet “më gjerësisht të degradojë ‘boshtin e rezistencës’ përpara rikthimit të mundshëm të Trump në pushtet.”

Megjithëse administrata e Trump “sigurisht do të ndjekë një qasje ‘Izraeli në radhë të parë’ në Lindjen e Mesme,” shpjegon ajo, “kjo nuk do të bëhet në kurriz të sigurisë së Amerikës. Trump nuk do të dëshironte kurrë të tërhiqej në ambiciet irredentiste të Izraelit. Prandaj po e përdorin këtë hapësirë kohore për ta vënë veten në pozitën më të favorshme të mundshme.”

“A i besoni Netanyahut?” e pyeti Time presidentin e zgjedhur.

“Unë nuk i besoj askujt,” u përgjigj Trump. 

Në të njëjtën kohë, edhe Irani po përpiqet të shfrytëzojë këtë periudhë të shkurtër përpara kthimit të një presidenti amerikan, që dikur kishte tentuar ta vriste. Muajin e kaluar, Irani intensifikoi negociatat bërthamore me Mbretërinë e Bashkuar, Francën dhe Gjermaninë, me qëllimin për të gjetur një marrëveshje përpara se Trump të marrë detyrën. Javën e kaluar, kryeinspektori i OKB-së njoftoi se Irani po katërfishon prodhimin e uraniumit të pasuruar. Ky përshkallëzim dramatik është interpretuar si një mbrojtje iraniane ndaj një Izraeli në rritje dhe si një mënyrë për t’i dërguar një sinjal Uashingtonit se është i gatshëm të rinegociojë marrëveshjen që Trump kishte braktisur në vitin 2018.

Kur Time e pyeti Trump-in për shanset e një lufte me Iranin gjatë presidencës së tij, ai u përgjigj: “Gjithçka mund të ndodhë. Është një situatë shumë e paqëndrueshme.”

Atëherë, a do të “vijë Irani duke lutur” për një marrëveshje të re, siç kishte parashikuar Trump gjashtë vjet më parë?

“Ka sinjale përmes kanaleve sekrete që Irani dëshiron të bisedojë,” thotë Vakil, duke theksuar takimin e muajit të kaluar të Elon Musk-ut me ambasadorin e Iranit në OKB në Nju Jork (një takim për të cilin Trump pretendoi se nuk kishte dijeni). “Të gjithë po rrisin mjetet e tyre të ndikimit për negociatat që mund të jenë në horizont.”

Ky negociator nga Manhatani, i shndërruar në lider republikan, i cili fitoi simpatinë e Netanyahut gjatë mandatit të tij të parë duke zhvendosur ambasadën amerikane nga Tel Avivi në Jeruzalem dhe duke ndërmjetësuar Marrëveshjet Abraham, gjithashtu ka dhënë mbështetjen e tij për negociatat e vazhdueshme për pengjet mes Izraelit dhe Hamasit. Në fillim të dhjetorit, ai shkroi në rrjetet rrjetet mediat sociale se “do ta paguajnë shtrenjtë” nëse ato nuk lirohen para inaugurimit të tij në janar. Kryeministri i Katarit, i cili po ndërmjetëson bisedimet, tha të shtunën e kaluar se negociatat kishin rifituar vrullin pas zgjedhjeve amerikane.

Luftërat e tarifave

Pëlqimi i Trump-it për retorikën e ashpër si mjet diplomatik duket qartë në qëndrimin e tij për tarifat. Gjatë mandatit të parë, ai deklaroi se luftërat tregtare janë “të lehta për t’u fituar” dhe së fundmi ka premtuar tarifa prej të paktën 25% ndaj tre partnerëve më të mëdhenj tregtarë të Amerikës: Kanadasë, Meksikës dhe Kinës. Ky qëndrim duket si përpjekje për të trajtuar papunësinë, përdorimin e drogës dhe emigracionin e paligjshëm.

Ndërsa 16 ekonomistë fitues të Çmimit Nobel kanë shprehur dyshime serioze për meritat ekonomike dhe diplomatike të propozimeve të Trump-it, liderët globalë kanë marrë masa të shpejta. Kryeministri kanadez, Justin Trudeau, vizitoi Mar-a-Lagon gjatë fundjavës së Falënderimeve, por kjo nuk e ndaloi Trump-in që ta përqeshte në rrjetet sociale si “Guvernatori i shtetit të 51-të të Amerikës”. Në kufirin jugor, presidentja e Meksikës, Claudia Sheinbaum, pati një “bisedë shumë produktive” me Trump-in, ku ai pretendoi (dhe ajo e mohoi) se nuk do të kishte më migrim përmes Meksikës. Sipas Indeksit të Rrezikut Trump të përpiluar nga Economist Intelligence Unit, Meksika është vendi më i ekspozuar ndaj presidencës së dytë të Trump-it.

Më tej, kërcënimi i një lufte të re tregtare ka nxitur Kinën (vendi i gjashtë më i ekspozuar) të zbatojë këtë javë një politikë fiskale “më proaktive” dhe të përqafojë një strategji monetare “të moderuar”, lëvizja e tyre e parë në politikën monetare që nga viti 2011. “Ata po vëzhgojnë çfarë ka thënë Trump dhe çfarë ka të ngjarë të bëjë, ndaj po ndërtojnë arsenalin e tyre për të kundërshtuar masat e mundshme proteksioniste të administratës Trump,” tha Kelvin Lam nga Pantheon Macroeconomics për The Telegraph.

Partnerët e tjerë tregtarë të Amerikës gjithashtu po ndërmarrin hapa për t’u mbrojtur, disa në mënyra të pazakonta. Yoon Suk Yeol, presidenti i Koresë së Jugut, raportohet se ka filluar të marrë mësime golfi në pritje të rikthimit të Trump në detyrë (Trump është një admirues i njohur i këtij sporti).

Më konvencionalisht, Simon Harris, kryeministri irlandez (taoiseach), së fundmi njoftoi krijimin e një fondi prej 50 miliardë dollarësh për ditë të vështira për të mbrojtur kundër “goditjeve tregtare transatlantike” (SHBA përbën 30 për qind të eksporteve totale të Irlandës). Irlanda është gjithashtu e shqetësuar për synimin e Trump-it për të ulur taksën amerikane të korporatave në 15 për qind, duke e vënë atë në barazi me Irlandën, me synimin për të joshur kompanitë amerikane si Meta, Microsoft dhe Google që kanë selitë e tyre në Irlandë.

Ndërkohë, në Bruksel, një “task forcë për Trump-in” ka kaluar muaj të tërë duke u përgatitur për presidencën e tij, duke përpiluar një listë hakmarrëse tarifash për produkte ikonike amerikane si burboni i Kentucky-t dhe motorët Harley-Davidson, me fokus të veçantë tek produktet e prodhuara në distrikte elektorale të ndjeshme ndaj zgjedhjeve të mesmandatit të vitit 2026.

“Edhe pse BE-ja po mendon për kundërmasa, mendoj se preferenca e tyre është të bëjnë një ofertë për ta ndaluar këtë,” thotë Mark Leonard, bashkëthemelues i Këshillit Europian për Marrëdhëniet me Jashtë. “Trump është një negociator, ndaj ata do të mendojnë në atë drejtim, për shembull, duke blerë gaz natyror të lëngshëm apo armë nga Amerika.”

Leonard thekson gjithashtu gatishmërinë në rritje të BE-së për të kthyer fokusin drejt tregjeve të tjera. Të premten e kaluar, duke sfiduar kundërshtimin afatgjatë nga francezët, blloku negocioi marrëveshjen më të madhe tregtare deri më sot, duke arritur marrëveshje me Mercosur-in, grupimin e Amerikës së Jugut që përfshin Argjentinën dhe Brazilin.

Por një nga sfidat më të mëdha të Europës është se ajo nuk është e aftë të flasë me një zë të vetëm për Amerikën. Pikëpamjet në kontinent variojnë nga entuziazmi trumpian i Viktor Orbanit të Hungarisë, Giorgia Melonit të Italisë dhe kandidatit presidencial të Rumanisë Calin Georgescu, deri tek përmendja nga Sir Keir Starmer e Attlee-t dhe Churchill-it për të justifikuar refuzimin e tij për të zgjedhur mes Europës dhe Amerikës. Brenda vetë BE-së, jo vetëm që Franca dhe Gjermania janë kryesisht pa drejtim për shkak të problemeve të brendshme, por Ursula von der Leyen, presidentja e Komisionit Europian, perceptohet si një besnike e Biden-it, presidenca e BE-së bën rotacion çdo gjashtë muaj dhe vetë Trump e ka përshkruar bllokun si “më keq se Kina.”

“Ende nuk është shumë e qartë se kush do të jetë ai/ajo që do ‘t’i pëshpëritë Trump-it në vesh,'” thotë Celia Belin, një eksperte e lartë në Këshillin Europian për Marrëdhëniet me Jashtë. “Trump nuk preferon të trajtojë çështjet në mënyrë kolektive. Ai parapëlqen të bëjë marrëveshje bilaterale me shtete të veçanta. Ai gjithmonë i lidh tarifat me çështje të tjera si mbrojtja, Kina dhe teknologjia, prandaj ai preferon udhëheqës të fuqishëm autoritarë, sepse ata mund të marrin vendime në mënyrë të menjëhershme.”

Brenda SHBA-së 

Edhe pse Trump e ka përshkruar “tarifën” si “fjalën më të bukur në fjalor”, shumë amerikanë janë të shqetësuar se ato do të rrisin çmimet dhe do të komplikojnë zinxhirët e furnizimit. Kontabilistët dhe juristët amerikanë, nga ana tjetër, janë të kënaqur me të ardhurat potenciale nga tarifat për këshillimet që do të vijnë më pas. “Po marrim shumë klientë të rinj,” tha këtë javë një jurist për Financial Times. “U thashë kolegëve të mi, po rikthejmë atraksionin tek tregtia.”

Duket se edhe juristët e tjerë po punojnë dyfish më shumë që nga zgjedhja e Trump-it. Megjithëse ai i tha NBC-së se “hakmarrja do të vijë përmes suksesit”, presidenti i zgjedhur deklaroi se anëtarët e Komitetit të Dhomës që hetuan kryengritjen e 6 janarit ishin “të neveritshëm” dhe “banditë politikë” që “duhet të shkojnë në burg.”

Më herët këtë muaj, guvernatori Gavin Newsom i kërkoi legjislaturës së Kalifornisë të krijojë një rezervë prej 25 milionë dollarësh për të përballuar proceset gjyqësore të pritshme kundër administratës Trump. Senatorët e shtetit propozuan edhe 25 milionë dollarë të tjerë për organizatat që ofrojnë ndihmë juridike për të ndihmuar njerëzit që të luftojnë deportimin, ndërsa njëri prej tyre premtoi se do të “luftojë me të gjitha forcat për të mbrojtur këdo që e quan Kaliforninë shtëpinë e tij në vitet në vijim.”

Retorika e Trump-it për imigracionin, e cila mund të rezultojë me përpjekje për të deportuar deri në 20 milionë njerëz, ka çuar në veprime nga grupet për të drejtat civile që ofrojnë këshilla për gjithçka, nga gjetja e certifikatave të martesës deri te kopjet rezervë të çelësave të shtëpive. Disa imigrantë madje po konsiderojnë vetë-deportimin.

Në intervistën e tij për NBC fundjavën e kaluar, Trump u përpoq të mbante një ton më të butë, duke thënë se fjalimi i tij inaugures si president i 47-të do të jetë i ndryshëm nga toni i “kasaphanës amerikane” në fjalimin e tij si presidenti i 45-të. “Do të jetë një mesazh uniteti,” tha ai. “Do t’ju trajtoj po aq mirë sa kam trajtuar mbështetësit më të mëdhenj të MAGA-s.”

Luftëtari anti-“woke”

Natyrisht, jo të gjithë i besojnë. Në pritje të rikthimit të urdhrit ekzekutiv anti-DEI (diversitetit, barazisë dhe përfshirjes) që ai nënshkroi në vitin 2020 dhe që Biden e shfuqizoi vitin e ardhshëm, kompani dhe individë tashmë kanë filluar të vetëkontrollohen. Muajin e kaluar, Walmart njoftoi se po zvogëlonte nismat e tij për diversitetin. Këtë javë, Washington Post raportoi se punonjësit federalë po kontrollojnë profilet e tyre në rrjetet sociale për të fshirë çdo postim negativ për Trump-in. Ndërkohë, agjencitë federale kanë rishtypur reklamat për punësim që përmendin tema të tilla si DEI dhe ndryshimi i klimës, dhe agjencitë e rekrutimit në Washington DC kanë parë një numër të madh kërkesash nga njerëz që kërkojnë të kalojnë në sektorin privat.

“Nuk mund të garantoj asgjë,” i tha Trump intervistuesit të tij të NBC fundjavën e kaluar, kur u pyet nëse tarifat do të shkaktonin inflacion. “Nuk mund të garantoj as për nesër.”

Ndoshta jo. Por, mik apo armik, punonjës federal apo imigrant i huaj, folës i gjuhës perse apo ushtar i Federatës Ruse, presidenti i zgjedhur pa dyshim që është duke pasur një ndikim të jashtëzakonshëm mbi të tashmen. / The Telegraph – Syri.net