Ish-Kryeprokurori Adriatik Llalla, në muajin maj të vitit 2017, i ka dërguar një letër zyrtare Kongresit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, në të cilën ka thënë se Ambasadori Donald Lu i ka kërkuar arrestimin e Ilir Metës, pa asnjë provë dhe pa asnjë fakt.

Në letrën për Nënkomisionin e Kongresit Amerikan për Europën dhe Azinë, i drejtuar nga kongresmeni Dana Rohrabacher, Llalla tregon edhe një herë takimin me Donald Lu në maj të vitit 2015, duke saktësuar se ambasadori ka kërkuar arrestimin e Metës, asokohe në rolin e kryetarit të Parlamentit.

“Në mënyrë jo diplomatike dhe kundër çdo norme të parashikuar nga Konventa e Vjenës, Ambasadori Lu i sugjeroi Prokurorit të Përgjithshëm që të arrestonte Kryetarin e Kuvendit, gjithashtu Kryetar i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta. Në vlerësimin e zotit Lu, kryetari i Parlamentit Meta ishte i korruptuar dhe po pengonte Reformën e Drejtësisë. Arrestimi i tij i mundshëm do të ndihmonte Shqipërinë për t’u integruar sa më shpejt në Bashkimin Europian.

Një kërkesë e tillë, krejtësisht e papërgjegjshme, e detyroi Prokurorin e Përgjithshëm të ndërpresë takimin, duke shpjeguar se arrestimi i çdo personi, përfshirë edhe zyrtarët, bëhet vetëm në bazë të provave”, thuhet në letrën e Llallës. Por, në letër theksohet se Adriatik Llalla ka thënë se ky mund të ishte një precedent i rrezikshëm dhe mund të sillte trazira sociale.

Sipas tij, Lu është shprehur se: “Në qëndrimin pasues të diplomatit Lu, përshtypja ishte se rreziku potencial i paqëndrueshmërisë nuk ishte një çështje prioriteti për të”. Në letër është bërë një listë e të gjithë ekspertëve të nivelit të lartë të lidhur me “Soros”, si dhe të problemeve të kriminalitetit dhe drogës në Shqipëri.

PËRFSHIRJA ZYRTARE E “SOROS”

Grupi i Ekspertëve të Nivelit të Lartë kishte për detyrë hartimin e projektligjeve kushtetuese dhe ligjore, të cilat më pas do të shqyrtohen nga ligjvënësit e Komisionit Parlamentar për Reformën në Drejtësi.

Që nga fillimi i punës së Ekspertëve të Nivelit të Lartë, u konstatua se opinionet e paraqitura nga shumica e juristëve me përvojë dhe përfaqësuesve të institucioneve në këtë grup, nuk u vlerësuan nga një grup thelbësor më i vogël brenda tyre. Në fakt, pavarësisht nga numri i konsiderueshëm i ekspertëve, vendimmarrjet në lidhje me opinionet që duheshin paraqitur në Komisionin Parlamentar ishin përgatitur nga vetëm pesë ekspertë.

Ky grup i vogël, i cili kishte mbështetjen e plotë të kryetarit të Komisionit Parlamentar, përbëhej nga:

– Kristaq Traja, bashkangjitur Komisionit si ekspert i Fondacionit Soros-Shqipëri

– Aurela Anastasi, Drejtore Ekzekutive e Qendrës për Nisma Ligjore Qytetare, mbështetur nga Fondacioni Soros

– Sokol Sadushi, anëtar i disa organeve të disa organizatave jofitimprurëse, duke përfshirë Fondacionin Soros. Kushëri i afërt i kryetarit të Komisionit Parlamentar për Reformën e Drejtësisë, Fatmir Xhafaj

– Genti lbrahimi, avokat, botues i publikimeve ligjore, i mbështetur në të gjitha rastet nga Fondacioni Soros. Bashkëshorti i një zyrtareje të rëndësishme në misionin OPDAT dhe gjithashtu anëtar i ngushtë i familjes së ministrit shqiptar të Mbrojtjes, i cili është gjithashtu një figurë e rëndësishme në Partinë Socialiste. (Është e rëndësishme të theksohet lidhja familjare për faktin se, në një vend me një popullsi prej rreth 2 milionë banorësh, këto lidhje kanë një ndikim të fortë)

– Rainer Deville, avokat gjerman, shef i misionit EURALIUS të Bashkimit Europian, në Tiranë. Për të krijuar një profil të qartë për z. Deville, mund të citohet një deklaratë publike e paraqitur në nëntor të vitit 2015: (cit. “Përhapja e korrupsionit në drejtësi në Shqipëri është shumë e madhe, Zgjidhja e parë do të ishte të shkarkoje të gjithë gjyqtarët dhe prokurorët aktualë dhe të vendosje të rinj në të gjithë sistemin, por ne nuk mund ta bëjmë këtë. Nuk ka më tolerancë për korrupsionin. Gjithkush që ka qenë i përfshirë në korrupsion më parë, është më mirë që të largohet nga detyra tani, përpara Reformës në Drejtësi…”

Angazhimi i këtij grupi të vogël ekspertësh, në mungesë të transparencës së plotë, ka nxitur reagimin negativ të anëtarëve të tjerë të Grupit të Ekspertëve të Nivelit të Lartë, i cili bojkotoi takimet e punës. Gjithashtu, opozita parlamentare publikisht shprehu mospëlqimin e kësaj sjelljeje nga ekspertët, që konsideroheshin “të preferuarit” nga shumica e ekspertëve. Një figurë e rëndësishme diplomatike u shfaq në publik në mbështetje të “grupit të vogël” – ambasadori i SHBA, Donald Lu.

* * *

Përfshirja zyrtare e Fondacionit Soros në veprimtarinë e Komisionit të Reformës së Drejtësisë filloi të ketë efekte publike. Një sërë anketash nga organizata joqeveritare nën varësinë e Soros, një fushatë ndërgjegjësimi që synonte denigrimin e të gjithë trupit të gjyqtarëve dhe prokurorëve, u shfaq intensive në hapësirën publike shqiptare. Ambasadori Lu ishte i pranishëm në pothuajse çdo veprimtari të organizatave joqeveritare, që vepronin nën ombrellën e Sorosit. Mediat dhe fushatat publike të organizuara nga Fondacioni Soros, me praninë e diplomatit Lu, u orientuan gjithashtu në krijimin e imazhit që opozita e krahut të djathtë dhe një pjesë e koalicionit të majtë ishin kundër Reformës së Drejtësisë. Qëllimi i këtyre aranzhimeve ishte krijimi i perceptimit se forca kryesore drejtuese për realizimin e Reformës së Drejtësisë ishte Kryeministri Edi Rama dhe Partia Socialiste që ai udhëheq. Këto fushata me burime të forta financiare, gjithashtu synojnë të krijojnë perceptimin se një nga kundërshtarët e Reformës së Drejtësisë ishte kryetari i Parlamentit, z. Ilir Meta, njëkohësisht kryetar i Lëvizjes Socialiste për Integrim, aleati kryesor qeverisës i Partisë Socialiste.

* * *

Megjithatë, i përballur me prokurorë në takime të ndryshme, më 20 maj, ambasadori Lu kërkoi një takim me Prokurorin e Përgjithshëm. Në këtë takim, Ambasadori Lu kërkoi ndërhyrjen e Prokurorit të Përgjithshëm që të ndikojë te prokurorët, që të mos e kundërshtojnë projektin e tij të Reformës së Drejtësisë. Gjithashtu, në mënyrë jo diplomatike dhe kundër çdo norme të parashikuar nga Konventa e Vjenës, Ambasadori Lu i sugjeroi Prokurorit të Përgjithshëm që të arrestonte kryetarin e Kuvendit, gjithashtu kryetar i Lëvizjes Socialiste për Integrim, Ilir Meta. Në vlerësimin e zotit Lu, kryetari i Parlamentit Meta ishte i korruptuar dhe po pengonte Reformën e Drejtësisë. Arrestimi i tij i mundshëm do të ndihmonte Shqipërinë për t’u integruar sa më shpejt në Bashkimin Europian. Një kërkesë e tillë, krejtësisht e papërgjegjshme, e detyroi Prokurorin e Përgjithshëm të ndërpresë takimin, duke shpjeguar se arrestimi i çdo personi, përfshirë edhe zyrtarët, bëhet vetëm në bazë të provave.

Prokurori i Përgjithshëm shprehu qëndrimin e tij se nëse kërkesa ishte jo logjike, e pajustifikuar dhe në mungesë të plotë të provave për të akuzuar zyrtarë të lartë për korrupsion, ata do të rrezikonin të shkaktonin paqëndrueshmëri të madhe politike dhe sociale në Shqipëri. Në qëndrimin pasues të diplomatit Lu, përshtypja ishte se rreziku potencial i paqëndrueshmërisë nuk ishte një çështje prioriteti për të. Në muajt e ardhshëm, diskutimi i Reformës së Drejtësisë po krijonte një polarizim të fortë politik. Në nëntor të vitit 2015, grupi “i vogël” i Ekspertëve të Nivelit të Lartë përfundoi draftin mbi ndryshimet kushtetuese dhe ligjore. Ky draft u kundërshtua nga opozita, e cila e përshkroi atë si tërësisht jo transparent dhe synonte fuqizimin e pozitave të Kryeministrit Edi Rama.

* * *

Në një përpjekje për të krijuar idenë në publik se populli shqiptar kërkonte miratimin e Draftit të Reformës së Drejtë- sisë, ambasadori Lu mori pjesë në një protestë të organizuar nga “Shoqëria Civile”, por që në realitet u organizua nga Fondacioni Soros. Në një shfaqje të pakuptimtë, diplomati Lu udhëhoqi një grup prej rreth 30-40 personash, të gjithë anëtarë të Fondacionit Soros ose administratës publike.

Po ashtu, ambasadori Lu, në një përpjekje të kohëve të fundit, filloi të ushtronte presion të hapur dhe publik mbi disa deputetë të Parlamentit shqiptar për të miratuar projektin e mbështetur prej tij. Në mediat shqiptare u publikuan disa mesazhe telefonike, në të cilat ambasadori Lu u thoshte deputetëve se nëse nuk e miratonin draftin e Kushtetutën, do të merreshin masa ndaj tyre. Sipas këtyre mesazheve, ambasadori Lu i njoftoi ata se nëse këta deputetë nuk e votonin draftin, ata duhet të ishin të pranishëm në Ambasadën e SHBA në Tiranë në një orar të caktuar, për t’u njohur me dënimet.

Ekzistenca e këtyre mesazheve kërcënuese u konfirmua publikisht nga disa ligjvënës dhe nuk u mohua nga ambasadori Lu. Në bazë të këtij “presioni” ishte fakti se ambasadori Lu deklaroi se kishte informacione komprometuese për këta deputetë. Mesazhi ishte i qartë, që nëse ata e miratonin draftkushtetutën e mbështetur prej tij, informacioni komprometues për deputetët nuk do të publikohej.

* * *

Ambasadori i SHBA në Tiranë u kthye në skenën politike, duke i bërë thirrje opozitës që të mos pengonte zbatimin e ligjit të vetingut (Verifikimit). Në shtator 2016, në një takim publik, Lu deklaroi se “… i njoh njerëzit që pengojnë Reformën e Drejtësisë. Ata janë politikanë të korruptuar, gjyqtarë dhe prokurorë të lartë që nuk duan të reformojnë sistemin…”. Në këtë shprehje u tha qartë se ambasadori Lu i referohej Prokurorit të Përgjithshëm, i cili nuk e kishte mbështetur më parë versionin e tij të përmbysur të Reformës së Drejtësisë.

* * *

Më 31 dhjetor 2016, nëpërmjet një akti jo normal, ambasadori Lu njoftoi Prokurorin e Përgjithshëm të Republikës së Shqipërisë me e-mail, se viza diplomatike e SHBA-së i është revokuar. Shkaku i këtij veprimi, sipas ambasadorit Lu, ishte një udhëtim jo-protokollar i gruas së Prokurorit të Përgjithshëm në SHBA. Zonja e Prokurorit të Përgjithshëm, në shtatzë- ni, ishte përballur me probleme shëndetësore që kërkonin trajtim të thellë në një klinikë të specializuar. Për këtë arsye, zonja kishte udhëtuar në Shtetet e Bashkuara për të marrë trajtimin e nevojshëm dhe pastaj do të kthehej në Shqipëri. Zonja e Prokurorit të Përgjithshëm e lindi fëmijën e tretë të çiftit më 31 dhjetor 2016. Pak orë pas lindjes së fëmijës, ambasadori Lu u kujdes personalisht për të njoftuar Prokurorin e Përgjithshëm për revokimin e vizës diplomatike, sepse, sipas tij, “është abuzuar me vizën diplomatike”. Prokurori i Përgjithshëm nuk kërkoi sqarime të mëtejshme nga ambasadori Lu për këtë veprim, në kundërshtim me frymën e bashkëpunimit. Ambasadori Lu e kishte bërë të qartë muaj më parë, që nëse ai nuk deklarohej publikisht në favor të draftit të Reformës së Drejtësisë, të mbështetur nga diplomati, ai (Prokurori i Përgjithshëm) “… do të kishte pasoja negative personale…”.

* * *

Siç doli më vonë, vizat u anuluan për disa nga gjyqtarët dhe prokurorët më të lartë, të cilët sapo ishin zgjedhur anëtarë të Këshillit të Emërimeve në Drejtësi (KED), një strukturë e re, e krijuar brenda Reformës së Drejtësisë. Fakti që vizat u revokuan për disa nga anëtarët e kësaj strukture, krijuan përshtypjen se ambasadori Lu kishte vepruar kundër gjyqtarëve dhe prokurorëve, të cilët nuk e mbështetën projektin e tij të Reformës së Drejtësisë. Me anulimin e vizës së udhëtimit dhe të publikimit në mënyrë joformale, gjyqtarët dhe prokurorët, anëtarët e KED u shenjestruan për largimin nga kjo strukturë. Gjithashtu, gjyqtarët dhe prokurorët, të cilët “u penalizuan” me heqjen e vizave, janë kryesisht ata që kanë hetuar ose gjykuar njerëzit politikë ose biznesmenë të lidhur me të majtën në pushtet. Gjithashtu, disa prokurorë të “penalizuar”, kanë pasur hetime në vazhdim ndaj ligjvënësve të krahut të majtë, të dyshuar për bashkëpunim me krimin e organizuar.

* * *

Rasti më flagrant është një hetim i “Bankers Petroleum”. Kjo kompani e naftës në pronësi kanadeze vepron në zonën e Fierit, në pjesën qendrore të Shqipërisë. Më 1 prill 2015, në zonën ku operonte kompania, ndodhën disa shpërthime të fuqishme që shkatërruan mbi 200 shtëpi të familjeve. Prokuroria e Qarkut të Fierit nisi një hetim, duke dyshuar se shpërthimet ishin rezultat i aktivitetit të kompanisë së naftës, nga “Bankers Petroleum”. Në korrik 2015, fillimisht gjatë një takimi dhe pas një letreje zyrtare, ambasadori Lu i kërkoi Prokurorit të Përgjithshëm që të pezullojë hetimin për “Bankers Petroleum”. Ky pretendim, edhe formal, ishte i pakuptimtë, sepse ambasadori amerikan nuk ka asnjë pozitë për të mbrojtur interesat e kompanisë “Bankers Petroleum”, e cila nuk kishte asnjë aksion në kapitalin amerikan. Ky fakt, i cili ndodhi në vitin 2015, por u zbulua publikisht në shkurt 2017, nuk është mohuar nga ambasadori i SHBA-ve në Tiranë, Donald Lu.

* * *

Por dy vjet më vonë, në vitin 2016, u zbulua se kultivimi i kanabisit sativa narkotik u përhap në pothuajse të gjitha rajonet e Shqipërisë. Përhapja, ndonëse në përmasa tragjike, u mohua nga qeveria dhe Ministria e Punëve të Brendshme. Opozita e krahut të djathtë akuzoi qeverinë se po lejonte kultivimin e narkotikëve gjigantë, duke mbështetur trafikantët. Sipas opozitës, trafikantët do të mbështesnin Partinë Socialiste, në mënyrë që të mbajnë pushtetin në zgjedhjet parlamentare të mbajtura në 2017. Një sërë hetimesh të Prokurorisë dolën në përfundimin se trafikantët kishin mbështetjen e strukturave lokale të Policisë. Disa hetime kanë rezultuar të suksesshme, por shumica e tyre kanë dështuar për shkak të hetimeve të minuara nga policët e implikuar në trafikim. Në disa raste, prokurorët janë detyruar të mos kryejnë veprime hetuese në terren, pasi ata janë përballur me trafikantë të armatosur.

* * *

Gjatë gjithë vitit 2016 dhe në muajt e parë të vitit 2017, ambasadori Lu nuk e përmendi problemin me narkotikët në asnjë rast. Për më tepër, ambasadori Lu ka shprehur më shumë se një herë në takimet jopublike se “Drogat nuk janë problemi i Shteteve të Bashkuara të Amerikës”.

* * *

Në maj 2017, një raport i Departamentit të Shtetit referonte se “… kultivimi i narkotikëve në Shqipëri gjatë 2016 u rrit me 5 herë…”. Raporti i Departamentit të Shtetit u vlerësua nga një komentator publik në Shqipëri si një “goditje e rëndë jo vetëm për Qeverinë, por edhe për ambasadorin Lu, i cili kurrë nuk foli për fenomenin e kultivimit të narkotikëve”.

PANORAMA