“VERBËRIA NDAJ SË VËRTETËS –

                                                                                                 -ËSHTË CINIZEM ËSHTË PADREJTESI.”

E dashtun Hedie!

Me këtë hymn me kujtove fjalimin e Plutarkut mbi varrin e vllait. Bota intelektuale e kohës e quajtën Plutarkun dashnor të fjalës, të ndjenies, të shpirtit, të marrëdhënies, e aq më shumë të demonstrimit të dashurisë për njeriun e gjak-zemrës.

Tani unë lexoj, mendoj, kujtoj, harroj, bile edhe mallin e braktis. Atij i them nuk kemi rrugë bashkë, prapë ai këmbëngul të më shoqëroj, por unë e godas sa më vjen keq prej tij. Ndaloj e përkëdhel, sikur përkëdhelnim ty, kur ti erdhe me britmë në shtëpinë tonë. Aty më rri mendja, në ato çaste të kobshme për ne. Aty që dielli filloi të lotojë, rrezet i largoj prej ku ne flisnim, qanim, qeshnim, lëviznim pa gravitet. Prej aty ku ti e quan me të drejt Troja-Itaka e IME. Vaji, piskama jote solli me vete kobin. Ti e ndieje atë, na njoftove, e vuaje edhe pse akoma kishe shumë pak njohje edhe me instinktin

Si sot më kujtohet, kur ti erdhe për herë të parë në shtepinë tonë. Na gjete me lot, mall, zgjove gëzimin. Ti ishe ajo që ndyshove statusin të të gjithëve çka ishin gjallë. Na detyrove të duam, të duam për sinqeritetin dhe përkushtimin tënd, për zellin dhe dëlirësin.  Ja sot më bëre të mendoj, të mendoj e të mburrem me ty, të hedh në faqet e librave të mi një dedikim-kujtim e ky të dëgjohet gjithkund. Sepse dikush me njihka, se dikush më bën historinë, se dikush më paska ndjek në çdo hap, e ky dikush më harton filozofinë e koncentruar të jetës time të trazueme, se ky dikush qenka investimi im. Me thënë të drejtën gjithmonë jam përpjekë të jem paksa modest. Modestia ka anët e mira, por skllavëria ndaj modestisë sjell inferioritetin ndaj mjedisit ku jeton. Pastaj mund ta them me plot gojë se: Verbëria ndaj së vërtetës është padrejtësia më e madhe. Sidomos kjo, kur këtë padrejtësi e bërë ndaj vetes. Pra drejtësia nuk mund të arrihet duke mos vlerësua veten. Këtu kemi të bëjmë me ndërgjegjen. Unë mendoj se gjykata më e rreptë për njeriun është ndërgjegjja. Njeriu kësaj gjykate nuk i shpëton dot. Kjo e ndjek njeriun gjithë jetën edhe pas … . Në konceptin cinik të egoizmit, nuk do të thotë që është ves egoizmi, as cinizmi. Të dyja janë virtyte dhe prekin karakterin e njeriut në rrugëtimin e tij drejt përparimit. Nuk ndalem unë duke analizuar fakte dhe provuar e miratuar shkrimin tënd, por do të bashkëbisedoj me ty si dikur, kur unë kisha nevojë t’i hapesha dikujt. E nuk gjeja njeri që heshtë para rrëfimeve të mia pa bërë mëkat. Ndoshta duhej sakrifica e përtypjes dhe fryrjes në mos rrëfim deri në plasje. Anoja shpesh nga vetja dhe i thoja vetes se mua nuk më duan. Biles nuk më vlerësojnë as për mendimet e mia. Ky ishte përfundimi im në gjendjen që solli jeta. Nuk e kuptoja që shpirti kërkonte atë që i mungonte. Më thoshin njerëz të ditur që ndërgjegjja, shpirti, zemra po të kërkojnë bashkimin në një rrugë “Sufiste”. Nuk e kuptoja, duhet të më braktisni tani që unë nuk e kam kuptuar, duhet të më braktisni që nuk kam kuptuar shumëçka që vinte jashtë  dhe pavarësisht nga unë. E pyesja veten, nuk merrja përgjigje. Lodhesha mbi libra të çdo lloj, por nuk ishte ajo libër që i nevojitej shpirtit, koshiencës. Zoti i Madhnueshëm ka bërë një projekt fillestar dhe e përmbush atë me shumë fanatizëm. Ndoshta bën ndonjë përjashtim për ndonjë që e ka nxjerrë vet për ta pasur në dukje, ati mund tij bëjnë ndonjë lëshim, ose tolerim. E ja erdhi, erdhi për mua vegimi, më nxori në horizontin e kuadratit të shenjës së ujorit. Përbindëshi iluzion u shkatërrua  prej forcës së magjisë pozitive. Tani flasim pa frikë, pa dorashka, me arsye të plakur, me ndijimet e pjekura e shumë më shumë të ndjeshme.

Hedie!

Nuk do të bëj letër të haptë, si korifejt njëri-tjetrit edhe pse ti je për mua një nga ata. Unë kam lexuar letra të korifejve të mendimit njerëzor që i drejtoheshin hapur njëri-tjetrit. Edhe pse i drejtoheshin hapur nuk i quanin të hapta. Por…! Në një vend kam lexuar që një filozof u bashkua në mendime me një bashkëbisedues shkencor: Ai bashkoj komponetet jetësore. Tha me shumë kokëfortësi, në radhën e parë preferoj Zotin-Besimin, në rradhë të dytë preferoj njeriun, në rradhë të tretë preferoj mendjen. Secila nga këto sipas mendimit tim janë të lidhura në mënyrë të pazgjidhur me njëra-tjetrën për të konfirmuar besimin. E pra, njeriu zot, baba jonë po largohej. U tret besimi, ai, besimi pra u rrokullis deri në honet e moskthimit. Po, baba u largua pa u kënaq me ty, nuk ndjeu-shikoj asnjë rritje, nuk pa asnjë togfjalësh gëzimi. Ky është pengu im. Për shumë si për babën tim disaherë them është padrejtësi. Gaboj, … por kështu më duket e ndiej, e shfaq.

Ai, baba pra që i kishte ditët e numëruara, ishte gëzuar për ty aq shumë sa rendi të vinte aty dhe të shikonte, të prekte, të perceptonte, të quhej gjysh. Edhe pse ti e dada erdhët ai nuk u kënaq me ty, sepse ishte krejt i pamundur. I pamundur, ditët iu mbaruan, numerikisht e zëvendësove.

Mbaj mend ato ditë, kur baba ndërroj jetë. Ishte dita më e trishtuar e jetës time. Vogëlsia dhe shkathtësia tek unë nuk kishin më maratonën e garës së fituar. Rruga tani ishte e zënë, ajo mbante gurë e ferra.  Ngjarjet në shtëpinë tonë rrodhën si ujërat e rrëmbyeshëm të një lumi ku verës fshihet e dimrit ngre krye pa kursyer as veten.

Ahhh, sa nevojë pata per këtë letër bashkëbiseduese. Aq sa pata nevojë për babën, pata nevojë për mallin, ky mall që po më gërryen gati çdo ditë. E pata nevojën e rrëfimit. Të thashë unë e dua rrëfimin, ti e din, e din që edhe pse nuk kam mëkat rrëfimi është virtyt. Mëkati për mua është i huaj, i dëmshëm, i pështirë, nuk është ves, është gjallës brenda shpirtit të lig. Mendojnë se mëkati është vetëm tradhti, jo more mëkati është ai ves që grin njeriun dhe e kthen atë në qenie pa arsye, pa ndjenja, pa mendim, pa rrugë. Për mëkatarin e tillë nuk ka paqe, ka ferr, ka dhimbje, ka inferioritet shpirtëror.

Ngushëllimi erdhi si re e kuqe të një bote grih, erdhi në tymin e kohës. Ngushëllimet ishin i shkreti, lloje epitetesh të ndryshme. Ti nuk e di që unë gjithë jetën kam qenë i mangët prej mungesës së babës. Gjallnova nën kujdesin e nanës e shumë të Halilit. Të them jam jetim nuk më ka hije. Nuk më ka munguar asgjë përveç autoritetit prindëror. Autoriteti i babës është elementi më i pa zëvendësueshëm në krijimin e karaktereve tek fëmija, sidomos kur fëmia djalë. Këtë e kam provuar në jetë, nuk guxon askush të provoj të kundërtën. Nuk më dhanë barrë për të mbajtë përkujdesje në jetën e përditshme në familje. Pra, Halili me zhveshi nga çdo përgjegjësi, përveç të asaj të kërkimit të diturisë. Kjo ishte egoja ime dhe detyrim-vendim në heshtje për të përmbush dëshirën e babës. Ti besoj e di se sa herë ai, Halili, baci i të gjithëve të brezit tënd në shtëpi thoshte thirri babës, ai të udhëheq, ai po pret. Në çdo punë mistike thërras babën, gjithçka zgjidhet. Ai, Halili pra, qe mentori im, konfirmimi im i jetës, i vuajtjes, i punës e më në fund i mallit që e përkëdhel.

Hedie, Nana u lodh shumë me mua. Më rriti dy here, harxhoj shumë energji që unë të jem njeriu i punës. Sa shumë e kam deshtë nanën e kam dëgjua atë, i kam numëruar frymëmarrjen edhe me kilometra larg. Sot i kërkoj falje dhe i nënshtrohem vullnetit saj. Ti e di që në poezinë time thashë dikund, ’’ dua të vdes dhe të ringjall nanën’’. Ajo nuk iu gëzua kurrë jetës. Edhe kur ju lindët, në shtëpi kishte zë, këngë, gaz, britma loje të mjaftueshme, ajo nuk ishte e kënaqur, sepse ti ia di brengat. Vllezërit në lulen e djalnisë iu vranë për Atdheun, baba i vdiq, nana me një vlla në kushte fizike të pamundura, ishin ndryshku i nanës. Baba vdiq, kur nana kishte shumë nevojë për të, sepse ne po rriteshim. Vuajtjet e nanës i kam thënë në një vend tjetër. E këtu nuk po zgjatem por … .

Me ty kemi nda gëzimin, suksesin, dështimin, kemi mbështetë njëri tjetrin edhe pse ti ishe krejt e vogël. Nuk e di kisha besim tek ti  dhe ti e ke justifikuar këtë besim që unë e admiroj dhe e kam si shejtni. Ti e di që të gjitha motrat më kanë mbajt si me qenë unë “Orli Balosh” E për këtë nuk mund të veçoj asnjërën, por sipas radhës dhe moshës kontributi ndryshon.

E dashtun Hedie!

U bë shkak ky koment në FB në faqen e poetit, prozatorit, analistit, biografit Lulzim Logu që ne të dy të shndërrojmë mendimet tona në lidhje me mirënjohjen, me dashurinë, me përjetësinë, për modestin e virtyte të tjera. Ai, Lulzimi është inkurajuesi i  pakapërcyeshëm në rrugëtimet e krijuesve.

“ Korbat kanë nevojë të bisedojnë, gjuha e tyre nuk është gjithnjë paranoja jonë. Korbat duan dritën, duan diellin, nuk bëjnë konkurencë me ngjyrat. Gjuhën e njerëzve e duan dhe e njohin. Korbat rrinë në vende të shkreta, pa njerëz, pa kafshë, pa lule, pa këngë. Kënga e tyre vallëzon në hojet mitike dhe ne na bën supersticiozë. Gjëja e parë, kur shikon një shpend me emrin korb të shkon në mendje nata meskine, varret, vetmia poshtë blerimit, hijet e verës. Asnjeherë nuk të shkon në mendje që ky shpend ka një hall dhe e do këshillimin, ngushëllimin dhe se fundi shpëtimin. Bisedo me të poet dhe do gjesh diçka patjetër!…”

Unë duhet të di, bile i di gjuhët e shpendëve, të kafshëve dhe të njerëzve po e po. Kemi marrë me koshiencë detyrën e klerikut. Një ditë iu thashë disa besimtarëve. Nuk jam një klerik halli, por një klerik koshience. Hyj është dhe mbetet besimi kryesor, për tek ai duhet një udhërrëfyes që unë e gjeta me shumë mund, shumë sakrifikova. Më mbetet peng që nuk e gjeta në koheën e adoleshencës që të rritem me koshiencën që të detyron të jesh i tillë.  Edhe kjo ka mbetë për shkak se baba nuk ishte, ndoshta koha, rrethanat, nuk ma jepnin këtë dhuratë. Mësimi bëhet edhe në fshehtësi. Mbaje sekret këtë që ta thashç.

Shndrisin të gjitha pozicionet në fushën e jetës, por pozicioni i besimit është parësori. Jeta dhe natyra që na rrethojnë ka florën, faunën. Dallimi kryesor midis florës dhe faunës është se flora flet për jetën bimore të një ekzistencëteritorialiteti ose një periudhe të caktuar, ndërsa fauna përfaqëson jetën e egër të një hapësire, ose periudhe specifike. Dikur thoshim më thuaj veglat e punës të tregoj periudhën historike. Unë tani them më thuaj florën-faunën të tregoj vendin ku ndodhesh në gjitha planetet.

Toka është planeti i vetëm në të gjithë universin, që mund të mbështetem. Të mbështem dhe të zhvilloj jetën në kompleks. Në fakt, është një shtëpi, ka një çati për miliona forma të jetës. Shumëllojshmëria e bimëve dhe e kafshëve të egra, në botë, njihet si biodiversitet. Kudo që të shkojmë, ne gjejmë një larmi të ndryshme të bimëve, luleve, zogjve, insekteve, kafshëve dhe mikroorganizmave të tjerë. Në shtëpinë time atje ka shumë insekte. Nuk lejoj t’i vrasin askush, me asnjë lloj mjeti. Ato kanë zonën e vet të influencës dhe të jetës. Janë bashkudhtare me ne në jetë e kudo. Ka shumë pëllumba të egër, dallëndyshe etj. Një ditë erdhi një shpend që nuk e kisha parë kurrë as në albume. Qendroj gati një orë. Më pranoj të flas me të, bile edhe ta fotografoj. Iu tregova shumë njerëzve. Thanë se është lejlek. Nuk ishte koha për lejlek, por as forma e jashtme e tij nuk ngjasonte. Përfundimisht mendova, shpirtërat, shpirtërat udhëtojnë, në çdo vend që kanë qenë do shkojnë, me një formë tjetër, me një substancë tjetër. Do të them një ngjarje që në kohën e ndodhur ka bërë  bujë. Shejh Shefqet Shejh i Teqes Madhe të Sadive në Gjakovë, kaloj në jetën tjetër. Ditën e varrimit mbi arkivolin e tij ulet një shpend në anën e djathtë të arkivolit ku gjendeshin gjunjët e Shejh. Gjatë gjithë kohës së dhikrit, namazit që u bë në ditën e varrimit, ai shpend nuk lëvizi. Qëndroi me kokën ulur, në zi. Ja kush është shpendi, kush është zogu i malit, i pyllit. Po shpirti kush është? Ai lloj shpendi nuk është parë kurrë. As atë ditë nuk u pa, kur erdhi, as kur u largua.

E di që do thuash, pse u zgjate kaq shumë me këtë paragraf? U zgjata që të them se Korbi hynë në familjen e shpendëve grabitqar. Ai ka një kokërratje të kobshme. Paranojat flasin për qyqen, për kumrin, për shpendë të tjerë që nuk po i nominojmë. Të gjithë kërkojnë qetësinë tek njeriu. Ata e dinë me instinktet e tyre se njeriu nuk ka nevojë për ta. E kështu i mbron e nuk i ngacmon. Korbit nuk i hahet mishi, por penda e tij është shumë e vlefshme, kocka e tij i shërben njeriut më shumë se sa i shërben njeriu vetes, gjuha e tij është më e kuptueshmja, ai bisedon me njeriun i tregon këtij shumçka. Këtë nuk e bën shqiponja që ne e kemi simbol të bukurisë, bamirësisë, lartësisë, mbijetës. Korbin nuk bën ta fyesh, ta gjuash, ta vrasësh, ta mallkosh, ta paragjykosh.

Hedie!

Një poet hyjnor mund të flasë me Korbin e me cilindo shpend. Unë kam patur fatë të qëndroj në jetën time natën zgjuar. Koha që unë kam qenë natën zgjuar ka qenë pjesa e jetës sime më të mirë edhe pse nuk e doja ishte e lodhshme. Rraskapitja vinte deri aty sa nuk besoheshin vegimet. Në këto orë nate më kanë ardhë vegime, është shndrit qielli, toka, janë ndalë lumenjtë, kafshët, shpendët, gjithësia është paralizuar derisa biseda në vegimin ka marrë udhë. Tani udhëtimi është në fillesat e saj. Ne duhet të përgatitemi.

Mbetem tek falenderimi dhe të uroj gëzim.

Tiranë me datë12.01.2025

Shejh Hasan MUZLI Selimi

“Orli Balosh” (Gjë e mbinatyrshme hynore që rrin në hapsin dhe fluturon edhe jashte galektikës. Jeton me erën e frutave.).