27 m i gjatë, murali i ngërthen 75 figura me përmasa reale: në qendër janë 3 artistët e Greqisë antike, Iktinusi (arkitekti kryesor, përgjegjës për Partenonin e Athinës), Apellesi (piktori i famshëm grek) dhe Fidia (skulptor, piktor).

4 Muza si përfaqësuese të periudhave artistike – Për ta “balansuar” sadopak aspektin femëror të muralit janë përdorur 4 figura femërore gjoja si muza (në mesin e 70 burrave : ) ato i simbolizojnë periudhat e artit: artin grek, romak, gotik, dhe artin e Renesansës (Rilindjes).

67 artistë në dukje tek bisedojnë me njëri-tjetrin, sipas kundërvënies të supozuar në përputhje me doktrinën akademike – mbështetësit e “ngjyrës” janë plasuar në të majtën e muralit, ndërsa ata të qasjes vizatimore në të djathtën.

Delaroche – “Studim për figurën e Famës”, c1837-41

Alegoria e Artit – Figura alegorike e “Gjeniut të Arteve” – modeli i përdorur për “alegorinë” nga Delaroche ishte një femër e njohur e Parisit të asaj kohe, Josephine Bloch, figurë mjaft frymëzuese, Bloch do i frymëzonte shumë artistë dhe poetë francezë – psh. ajo ishte njëra nga figurat e vëllimit poetik “Lulet e së Keqes” të Charles Baudelaire.

[ ngjitur: Gabriel Ritter von Max (1840-1915) – Shkollarët, 1915 – detaj ]

E shohim që artisti Ritter von Max veprën e vet e ka quajtur “shkollarët”, ose të diturit, të mençurit, studiusit etj. etj. Si titull i librit (gjoja që janë duke lexuar shkollarët) figuron “Dualismus”, e që na e kujton dualizmin e filozofit francez Descartes. Dekarti (Rëne Dekarti) pati filluar me “cogito, ergo sum” (mendoj, prandaj jam, ekzistoj) mbase si “mosdyshim kartezian” : ) dhe do na e linte tutje si filozofi versionin e tij të dualizmit klasik. T’i besosh mendjes është diç e madhe.

Psh. sot IA (inteligjenca artificiale) padyshim vazhdon si Dekarti “cogito, ergo sum”, e ka t’njëjtin besim të madh, prore beson se një ditë do jetë më e “mençur” se njeriu, tekefundit më efikase se krijuesi i saj, por madje dhe super-inteligjente. Nëse intelekti t’mos e kishte besimin padyshim do ipte “shpirt” or something… do vdiste dmth : ) Ekziston vetëm si kod, si artificialitet, vetëm si “mendje” pa patur asfare lidhje me fiziken (materiale) përveç me energjinë (si ana tjetër e medaljes materialiste – meqë e dimë, Ajnshtajni me mençurinë e-mc2 na e pati thënë se ‘energjia’ thjesht ajo ana tjetër e materies, në thelb baraz me materien, e vërtetuam pastaj mjaft shpejtë dhe me bombat bërthamike).

Sidoqoftë, shakatë janë tjetër – dualizmi lidhet me pikëpamjen filozofike se mendja dhe trupi në thelb janë lloje të ndryshme substancash, ose kanë natyra të ndryshme. Me këtë nënkuptohet që mendja (si substancë jomateriale) dhe trupi (këtu nënkuptohet dhe truri brenda kafkës sonë, si organ material) jo vetëm që ndryshojnë në kuptim, por u referohen llojeve të ndryshme të entiteteve. Ata që e kuptojnë kështu dualizmin mendor-trupor (jomaterial-material) do ta kundërshtojnë çdo teori e cila e identifikon mendjen me trurin (i cili trur, kuptohet, duke qenë substancë materiale konceptohet si një mekanizëm fizik).

Sipas meje, e qartë se Dekarti do teorizonte i “frymëzuar” nga mësimet platonike-aristoteliane, thuase “teoria e tij e dualizmit” do ishte diç si derivacion, si eksperiment ideatik. Filozofia “eterike” platonike sugjeronte të paprekshmen, spekulativen, shpirtëroren, të mbinatyrshmen. Ndërsa aristotelizmi insistonte me “filozofinë” e së prekshmes, me realitetin tokësor, me njëmendësinë faktike (si burim i të gjitha njohurive, e sidomos i atyre shkencore). Apo akoma më herët, pikëpamja “materialiste” (e Demokritit psh.) dhe ajo “idealiste” (e Platonit) sikur qenë përqafuar në dansin e kundërshtisë që nga lashtësia.

Platoni besonte se idetë janë thelbësore, në krahasim me objektet (atomos – dmth, me materien, materializmin). Idealizmi i Platonit bazohej në supozimin se struktura bazë themelore e gjërave të kësaj bote nuk është atomi (materia), por forma abstrakte mendore që i përcakton vetitë e një objekti.

Bazamenti filozofik “materialistik” i Demokritit bazohej në supozimin se atomet janë të vetmet gjëra që vërtet ekzistojnë, se atomet janë të përjetshme. Të gjitha gjërat tjera të kësaj bote ekzistojnë vetëm për shkak se janë të përbëra nga atomet. Duke ndjekur këtë logjikë, atëherë pra dhe vetëdija e njeriut do duhej t’jetë produkt i proceseve fizike në trurin e tij. Sipas Demokritit “vetëm atomet dhe zbraztësia ekzistojnë, çdo gjë tjetër është opinion”.

Dekarti do e zhvillonte teorinë e mendjes si substancë jomateriale që përfshihet në aktivitete të ndryshme ose i nënshtrohet gjendjeve të ndryshme, si psh. mendimi racional, imagjinata, ndjenja (ndjesia) dhe vullneti. Materia (si lëndë substanciale) përputhet me ligjet e fizikës në mënyrë mekanike, me përjashtim të trupit, për të cilin Dekarti besonte se ndikohet në mënyrë shkakësore nga mendja e njeriut, dhe që po ashtu prodhon në mënyrë shkakësore ndodhi, evente të caktuara mendore.

Bie fjala, dëshira për ngritjen e krahut vjen nga mendja dhe voila sakaq shkaktohet ngritja e krahut. Njëjtë, me mendjen shkatohet dhe lëvizja e këmbëve dhe hooop hidhen hapat, ia nisim e ecim, vrapojmë. Dhe ashtu, varg e varg, të gjitha “komandat” mendore që e bejnë trupin t’i kryejë veprimet e ndryshme. Mirëpo goditja padashtas me çekan e gishtit, jo vetëm që nuk vjen nga mendja, por shkakton madje dhimbje në mendje. Goditet gishti por ja që dhemb mendja (anise neve na duket se dhemb gishti). I bie se është një lloj “ndëraksioni” i çuditshëm ndërsubstancial, dhe rreth kësaj Dekarti do e lodhte mendjen me gjithë bashkëmendimtarët e tij, me pasuesit e filozofisë së tij.

Të tilla probleme “ndëraksionale” do shkaktonin ose do sillnin dhe varietete të tjerë të dualizmave, e edhe aso që nuk kërkojnë ndërveprim të drejtpërdrejtë shkakësor (jo patjetër duhej goditja e gishtit me çekan). Pra ka dhe tjera teori rreth “dualizmit substancial”. Disa mendimtarë do pohonin se lidhjet e dukshme mes “ndodhive” mendore dhe fizike janë rezultat i veprimit të vazhdueshëm shkakësor hyjnor (të Zotit). Ose bie fjala, Lajbnici, i shihte mendjen dhe trupin si ndërlidhje serike në mënyrë të përsosur, sinkronizuar aq përkryer në një harmoni të paracaktuar, që nga origjina e tyre nga vetë Zoti. Ok, të mendosh kështu është pothuaj e ngjashme me besimin religjioz, pse duhet patjetër “komplikim i panevojshëm i teorisë së Zotit”, më e lehtë e të thuhet Zoti është “boss-i” i gjithçkaje. Një fjali e vetme dhe sqarohet gjithçka : )

Por se mos vetëm Lajbnizi, madje dhe sot e kësaj dite filozofë të ndryshëm vazhdojnë me “interpretime filozofike të bibles”, shkruajnë dhe fitojnë miliona duke shitur teori derivative biblike, si psh. kanadezi Jordan Peterson, një jetë të tërë duke ia mbajtur “rrotull” duke filozofuar e duke grumbulluar pasuri, vëmendje, famozitet, fansa mediatik etj. etj. Prore duke derdhur lot publikisht, një lloj filozof-qaralaçi i stërngjeshur me sentimentet, duke u shitur një lloj “Krishti psikologjik” modern, ndërsa pa e pranuar as përmendur kurrë nëse ai vetë është besimtar apo ndoshta jo.

Dmth. edhe në kohën tonë moderne, edhe 2000 vjet pas Krishtit, me t’njëjtën mendjelodhje si dikur para mijëvjeçarëve, është absolutisht e mundur të filozofosh rretherrotull Zotit, duke i “shtrydhur” maksimalisht derivacionet biblike dhe të bëhesh i famshëm botërisht + i pasur (materialisht). S’po themi se patjetër i pasur me “materializmin” ie Demokritit, por ja që materializmi fort i rëndësishëm. Pa materializmin, meqë ra fjala, as Donal Trump s’do ishte askushi, madje as Elon Musk (ok, ky s’është filozof por) s’do kishte shans. Vallë si t’i ndërtonte raketat a teslat pa materializmin. Dhe mrekullia vetë, Jordan Peterson është shkollar-filozof por është fans i Trump, njësoj sikur dhe i Elon Musk, flet për Zotin njësoj si Trump në miting, njësoj si Elon Musk që ia qëllon pikës në Twitter a në X, edhe shkollar-filozofi Peterson e “shet” Zotin si libër dhe me miliona fansa e ndjekin pas : )

(video, 1 min, preview – siç dhe postuar ne Fb)

skyd_-_potpuri_folklorike_baresha_rmx_2024_short_fb.mp4

Sky Division – “Potpuri (këngë dasmash) kosovare”, Exp. Rmx, 2024
…nëse e përfundoj ndonjëherë, dhe nëse nuk “ankohet baresha network”, ata janë pronari i origjinalit, do e postoj të tërën, mirëpo ka disa muaj ka ngelur, s’e kam prekur : )

…ishte diç si eksperiment, melodia pata menduar të ndryshohet (kjo ishte vetëm si provë, si test), versioni origjinal i “baresha network” është me një lloj surle të “digjitalizuar” (kuptohet edhe surla e tyre në stilin alla turka, njëra këngë që e këndojnë vajzat madje është thjesht këngë turke (me fjalët shqip – këngë e njohur turke por s’di si quhet : ) meqë potpuri mjaft e gjatë, disa këngë dasmash njëra pas tjetrës, melodia më qe dukur se është tepër “uniforme”…

(…them se Kosova ka potencial të pashtershëm për avancime, pse t’mos avancohet puna akoma më tej, dihet se kontesti “Miss Universe” ishte dhe është i Trump-it – nëse ta kishim një “Miss Albania” si Presidente… garant brenda 4-5 viteve do e kishin njohur Kosovën të gjitha shtetet e botës)

***
…shih çudia e Parisit, Miss-Presidentja në Paris me Elon Musk!, vallë a nuk është e çuditshme, në rregull me Trump… po shih domino-efektin (fotografik), foto-buzëqeshje me Elon Musk, ndërsa bie fjala Gjermania askund, s’më del as 1 foto e gjermanëve as 1 lajm i tyre nga Parisi, në prag i kam por s’ua var kush gjermanëve, 85 milionë gjermanë por s’i njeh kush në Paris, sorry gjermanë por s’e keni zgjedhur dhe ju një Miss-Presidente andaj s’ka foto, kot e mprehni dhëmbin ju mediatikët e Gjermanisë…

…ndërsa shih Kosovarlushen, sidomos mediat e linjës “demaçiste-kurtiste” duke e fotograf-izuar lartësinë qiellore (sepse dhe ushqehen nga sofra e tyre politike, media që u fryejnë trumpetave të sevilizmit), shih tani çudia foto-kosovarishte, “merci beaucoup Notre Dame”… foto me Trump, foto me Macron, foto me këtë, foto me atë, Miss-Presidentja duke u kënaqur me politikanët e botës, Presidentja më “servile” dmth. gjoja më “diplomatike” që ka patur Kosova ndonjëherë (meqë nëse histori realiste, jo aso imagjinare, s’është se Kosova na qenka aq e “vjetër” si shtet), Miss-Presidentja e buzëqeshur që nga 2021 tani duke buzëqeshur në Paris me Elon Musk, “luja Cimë luja… n’Palma de Majorca” – do u thoshte Leci shokëve të treshi-përsheshit, Qumilit dhe Cimës…

…dhe siç dihet, çudia është akoma më e “çuditshme”, e kemi thënë tashmë, Amerika gjoja zemra e demokracisë kurrë as 1 Miss-Presidente nuk e zgjodhi, kaluan shekuj dhe afro 50 Presidentë varg e varg!, ndërsa Kosova gjatë demokracisë “newborn” (pothuaj ende me cucëll, me biberon) i zgjodhi jo 1… por 2 Miss-Presidente, e megjithatë propozoj pse t’mos avancohet puna dhe më tutje, pse t’mos synohet dhe 1 nivel më lart… them se Kosova duke e ndjekur strategjinë e Miss-Presidenteve, dmth. politikisht më e avancuar se vetë Amerika, “politikë” kjo fort e qëlluar, tekefundit jemi aq të vegjël, pothuaj “elemente thërmijore në sofrën e makropolitikave mondiale”, ashtu-kështu na imponohet vazalizmi, vazalizëm modern… “super-advanced”, atëherë pse t’mos avancohet puna akoma më tej…

…them se Kosova ka potencial të pashtershëm për avancime, pse t’mos i zgjedh Kosova ca bukuroshe të rangut ndërkombëtar, e kam fjalën aso Miss-e të vërteta, mundësisht ndonjë “beauty” që e fitojnë shiritin Miss Albania, psh. dihet se kontesti “Miss Universe” ishte dhe është i Trump-it… gjithçka përputhet, do entuziasmohej në kulm dhe vetë Trump si President i zgjedhur, do i kishim nja 4 vite të mandatit të tij (nga Janari e tutje 4 vjet) fort të frytshme, do e kishim sigurinë e Amerikës 100% të “siguruar”, pse Kosova t’mos i zgjedh tutje aso Miss-Presidente marramendëse (jo se medoemos duhet në bikini) por aso bukuroshesh që me një buzëqeshje mund t’i trullosin politikanët…

…sepse dhe politikanët thjesht njerëz janë, trullosen dhe ata, sidomos aso të rangut Trump (prandaj dhe i duhej Miss-Universe, prandaj dhe pronë e tij), në përgjithësi politikanët të thjeshtë janë, s’janë “super-man or something”… miss-efektet gjithmonë e bëjnë punën e vet, njësoj siç komunistët e dikurshëm, njësoj si tovarish-kosovaristët, s’kishin si u shmangen efekteve as ata, servilët e titizmit në Kosovë çmendeshin dikur pas bukurisë së Nexhmije Pagarushës (s’duhet harruar, përveç zërit Nexhmija e rinisë i kishte dhe ca kualitete të tjera), dmth. s’është ide e keqe, pse t’mos i avancojë Kosova punët e miss-eve edhe më tutje…

…sepse ashtu do ishte “1 udhë e 2 punë”, edhe Presidente për foto në Paris si ndonjë Latetia Casta, si ndonjë Brigitte Bardot, por dhe tjetra më kryesorja, nëse ta kishim një “Miss Albania” si Presidente… garant brenda 4-5 viteve të mandatit do e kishin njohur Kosovën të gjitha shtetet e botës, unë vetë si shkronjës i kësaj humoreske do e zhysja dorën në zjarrë se do ishte e saktë (mund ta lë dhe vetë kokën “peng”, nëse s’ia qëlloj të vërtetës atëherë kokë kot, s’nevojitet as koka) Kosova do njihej botërisht në plotësinë e vet…

…e jo siç tani puna (jo dhe aq për lakmi), psh. Palestina më e “njohur” ndërkombëtarisht sesa Kosova, po ashtu mjaft shtete i hëngrën “fjalët” e veta, u bënë “pishman”, na njohen… s’na njohen, ec e merre vesh, shkurt gjysma e botës ende s’e njohi Kosovën, asnjë shtet s’na njohu për “hir” të buzëqeshjeve të Presidentes aktuale nëpër fotote e Parisit, Presidente që nga v. 2021 por s’na njohu kush, i zgjodhëm dhe ato Rita Orat e Dua Lipat gjoja si “ambasadore të ndershme” por pa efekt, prapë s’na njohi kush, ndërsa ku i dihet… me 1 Miss-Albania si Presidente të gjithë do na njihnin (atyre skeptikëve të skjashëm u them se as vetë Serbia s’do kishte kah ia “mban” sepse do ngelej fillikat e izoluar, serbët kur ndjehen të “izoluar” sakaq dorëzohen, njihet kjo dobësi e tyre, historikisht)…

“K’cimi i Tropojës” zyrtarisht në UNESCO – Në studio me Skënder Haklajn dhe Mujë Buçpapajn

(…siç i pati ndodhur Lancelotit të përrallës mund t’i ndodhë cilitdo kalorës politik të së tashmes : )

Zonja e Shalot, ishte një princeshë e ngujuar diku në një kullë, në një kështjellë afër Kamelotit, dhe pati vdekur me zemrën shkrumb, pa iu kthyer kurrë dashuria nga Lanceloti (kalorës ky, fisnik i “Tryezës së Rrumbullakët”, të mbretit Artur).

Nëse lexuesi për pak çaste t’merrej me imagjinatën, nëse ta parafytyronte pakëz skandalin imagjinar që ndonjëri nga ministrat e Ramës të dashurohej në gruan e tij, në gruan e Kryeministrit (po, po përnjëmend, dmth. të dashurohej me gjithë mend, ta humbte mendjen)! Apo ndonjëri nga ata të kabinetit holandez ta humbte mendjen pas mbretëreshën Maxima të Holandës! Me ndihmën e kësaj imagjinate do ta kuptonim fare lehtë Lancelotin, e edhe do ta “falnim” madje, sepse do ta kuptonim që i pafajshëm.

E lehtë të imagjinosh, në realitet duket e “pamundur”, pasi zemrat i kanë dhe “frenat”, e frenojnë veten, s’janë të gjitha zemrat të krisura, apo jo. Kështu thotë logjika dhe arsyeja, mirëpo e dimë që s’është e pamundur – e sidomos s’është e pamundur në përrallat e dikurshme, në letërsi, në filmografi etj. E qartë, skandal mos pyet, ta humbësh mendjen pas gruas së Ramës… apo pas gruas së Aleksandrit, pas mbretëreshës Maxima, uaaa, sikur dhe imagjinata tani përshfaqet mjaft e “çuditshme”. Sado skandaloze nëse t’na duket ideja, pikërisht kështu i pati ndodhur Lancelotit, si tradhti ndaj mbretit të vet, ndaj mbretit Artur.

Sa i përket imagjinatës, mos t’ju duket “skenar” i pamundur, bie fjala Margaret Thaçer, ajo Zonja e Hekurt e Britanisë, sa herë shfaqej diç serioze për të diskutuar me ministrat, e sidomos në prag dhe gjatë Falkland-Luftës, e bënte darkën (edhe burri i ndihmonte, psh. ndonjëherë i qëronte patatet) dhe i thërriste të gjithë ministrat e kabinetit të hanin darkë në shtëpinë e saj, dhe dmth. t’i diskutonin problemet e qeverisë në komfortin shtëpiak. Po pra, pikërisht në shtëpinë e saj, ashtu i pëlqente dhe ashtu bëhej, ishte seancë praktike (si mbledhje qeveritare) por dhe ndjehej më komode.

Sipas të njëjtës imagjinatë, afër mendsh që dhe Rama mund t’i ftojë ministrat dhe ministreshat për darkë në shtëpinë e tij. Mund t’i ftojë përnatë, apo saherë t’i teket e kur t’i teket. Ndonjëherë një gotë jashtë masës dhe njeriu e humb mendjen. Madje as shampanja s’është e pafajshme kur është fjala për “mendjen”. Dhe kështu dmth. nuk është e “pamundur”, siç i pati ndodhur Lancelotit të përrallës mund t’i ndodhë cilitdo kalorës politik të së tashmes.

***
Mirëpo, le t’ia fillojmë me lulet, me trëndafilat fillimisht, pastaj i përmendim dhe pikturat. Ka madje dhe lule, trëndafil që mban emrin “Zonja e Shalot”. Ky trëndafil mban emrin e zonjës së bukur si zambak por që, sa i përket dashurisë, pati qenë e pafat, njihej si Elena, princesha e Astolat.
Unë e zgjodha pikërisht këtë foto-lule, nga miliarda… thashë miliarda duke u nisur se Interneti mund t’i ketë me miliarda foto-trëndafilash, kjo që e zgjodha m’u duk më kualitative, dmth pritet ta respektoni vendimin tim, sepse vendim i madh, e zgjodha ndër miliarda foto-lulesh si “prezantim” të gjithë trëndafilave “Shalot” : ) Bukur, fotoja ngjitur e paraqet trëndafilin “Zonja e Shalot” (foto-trëndafil i v. 2010, Austin, Britani e Madhe).

Në një vend tjetër pata shkruar se Elena e përrallave arturiane vuante tepër shumë për Lancelotin, e ngrata pati dashuruar siç vetëm princeshat e kështjellave dinë të dashurojnë. Do vdiste madje nga “dashuria”, aq fatkeqe, përrallë aq e dhimbshme, s’ka njeri që s’i këputet zemra, vdiq e shkoi pa iu “kthyer” kurrë dashuria. Gjithçka që kishte në zemër ia pati falur Lancelotit, derisa zemra i qe bërë shkrumb, djegur e përvëluar. Sepse zemrat e klasicizmit përrallor s’dinin ndryshe, o dashuronin përjetësisht o fare. Zemrat dikur s’kishin as “hile” as falsitet, ishin zemrash 100% të sinqerta.

Ç’është e vërteta as Lanceloti s’e pati shpërfillur, por dhe ai vetë pati ngelur pa “zemrën” e vet. E pati humbur zemrën duke rendur pas Ginevrës, dmth. s’është se na kishte “faj” për pafatësinë e Elenës. T’i thoshte “po” duke qenë e vërteta krejt ndryshe, ashtu do ishte mëkat akoma më i madh – Lanceloti e dinte fort mirë se qe dashuruar gjer në veshët me ëndrren e vet, në Ginevrën (gruan e mbretit Artur, për të cilin Lanceloti shërbente si “dorë e djathtë”, si kalorës i famshëm dhe trim i madh).

Të flesh me “zemrën” e mbretit, me gruan e tij, me mbretëreshën… s’është ndonjë “kundravajtje” e asgjëshme, përkundrazi, është një problem serioz. Lanceloti pati qenë tepër i “hutuar” pas Ginevrës, ishte supozuar që ai t’na ishte kalorës i hutuar rreth trimërisë, rreth problemeve të mbretërisë, rreth politikave të mbretit Artur, rreth “Tryezës së Rrumbullakët” (duhej t’ishte shembull i fisnikërisë për kalorësit e tjerë) e jo të hutohej pas bukurosheve të huaja : ) Ose thjesht merre me mend atë që veç e thamë; ndonjëri nga ministrat e Ramës e humb mendjen pas gruas së tij.

Sikur që dhe Ginevra që do bëhej tradhtare, vetë zemra e saj (ashtu në pafajësinë e vet) do e fuste “turbullirës”, e tradhtonte mbretin dhe mbretërinë e vet, e tradhtonte veten, tekefundit ishte mbretëresha. I bie se edhe Lanceloti i tradhtonte që të dy, apo që të tre, sepse madje dhe vetveten – i bie se jobesnik ndaj mbretit, ndaj mbretëreshës e edhe ndaj vetes (meqë do i shkilte principet e fisnikërisë dhe të kalorsisë).

Sidoqoftë, ka panumër piktura dhe ose vepra artistike rreth subjektit “Elenat e Shalot”, s’di nëse ndokush t’i ketë numëruar të gjitha “Elenat…” (ndoshta as muzeumet e botës, as institucionet e artit s’e dinë aq “saktë” : ) por ka me dhjetra e qindra, vizatime, gravura, piktura… pothuaj panumër sosh. Secila më e bukur se tjetra, me subjekt fisniken e dashuruar deri në vdekje, “Elena” e bukur, së cilës nuk i qe kthyer dashuria.

Psh. versioni i piktorit Waterhouse, “Zonja (e Kështjellës) Shalot”, 1888 (John William Waterhouse, 1849-1917) është njëra nga pikturat më të famshme të tij. Si skenë vizuale piktura na e paraqet mbarimin ose fundin e poemës së poetit Alfred Tennyson, me të njëjtin titull. Waterhouse ishte një piktor anglez, i njohur për stilin piktural të Akademizmit, dhe i cili më pas e pati përqafuar stilin dhe filozofinë e Pre-Rafaelitëve. Pikturat e tij kryesisht kishin si subjekt femrat nga mitologjia e lashtë greke dhe nga legjendat arturiane.

Ose portret-piktura tjetër (ngjitur këtu 2 versione), “Zonja e Shalot (Duke shikuar Lancelotin)”, 1894 – majtas: versioni final, dhe djathtas: studim – pata lexuar në një vend që kritikët më shumë i parapëlqejnë “brushat e lira” në studimin (djathtas), sesa versionin e përfunduar (majtas). Hm, padyshim këta do kenë patur më shumë shije e preferenca për “impresionizmin”… pata buzëqeshur : )

Si karakteristikë e impresionizmit është psh. si vijon: për shkak të “shkitjes” së lëmuar të brushave, dhe të ngjyrave hedhur “trash” në kanavacë, pikturat në stilin “impresiv” lënë përshtypjen se janë punuar shpejt e shpejt (njësoj si dhe studimet a paraskicat që i bëjnë piktorët para se t’ia fillojnë asaj tabllosë “përnjëmend” – pra sipas meje, ky studim i Waterhouse lirisht mund të klasifikohet si “pikturë e kryer impresioniste” – po ashtu temat e impresionizmit nuk “rrahin” ndonjë problematikë, as nuk mëtojnë të “lodhen” me ndonjë mesazh…

Të gjitha pikturat padyshim qenë frymëzuar nga poema e Tennyson “Zonja e Shalot” (1832), një baladë lirike e shquar për romantizmin mesjetar. Simbolika enigmatike e poemës i pati frymëzur sa e sa piktorë, veçanërisht Pre-Rafaelitët. Por pra dihet se poema e Alfred Lord Tennyson bazohet në legjendën arturiane (aty si figurë njihet Elaine of Astolat, “Elena e Astolat”). E cila figurë (e legjendës arturiane) padyshim ishte diç si influencë a frymëzim nga një tregim pararendës, që rrëfehet në një vepër italiane të shek. XIII me titull Donna di Scalotta – Zonja e Skalotit).

Rishtas, sidoqoftë, poema “Zonja e Shalot” e Tennyson pra rrëfen historinë e romancës së Elena Astolat, një e re fisnike e burgosur në kështjellën e një ishulli afër Kamelot (Kameloti ishte diç si “kryeqytet-kështjellë” madhështore, kryeqendër e mbretërisë arturiane, selia e Mbretit Artur). Elena do vdiste nga dashuria për Lancelotin. Në legjendën arturiane, siç e cekëm më lart, Lanceloti ishte njëri nga kalorësit e Tryezës së Rrumbullakët, trim dhe kalorës fort i zoti, në legjendën përshkruhet si krahu i djathtë i mbretit Artur.

…nxënësja e gjimnazit “Jordan Misja”, Antoneta Preldakaj, e veshur me xhubletë origjinale të trashëguar prej tre brezash, Antoneta mban në duar flamurin kombëtar të qëndisur gjatë muajit Nëntor 2024 nga maturantet e po këtij gjimnazi…
(fotoja postuar në portalin “Albspirit”)

(dmth. simbolikisht fotoja na e kujton dorëbardhën Marigo, që besohet ta ketë qëndisur flamurin e Pavarësisë, ngritur nga Ismail Qemali në Vlorë)

Frida Kahlo i tha këto fjalë bashkëshortit të saj, Diegos: “Nuk të kërkoj të më japësh puthje. Mos më kërko falje, as kur unë mendoj se ke gabuar. Nuk do të kërkoj as të më përqafosh kur të kem nevojë, nuk do të kërkoj të ma shprehësh kur dukem e bukur, edhe nëse do të ma thuash duke më gënjyer. Nuk do të kërkoj as të më shkruash gjëra të bukura.

Nuk do të kërkoj të më telefonosh për të më pyetur se si e kam kaluar ditën, as të më thuash se po të mungoj. Nuk do të kërkoj të më falenderosh për gjërat që bëj për ty. As mos u shqetëso për mua, kur do të ndihem keq, dhe sigurisht, unë nuk do të kërkoj të më mbështesësh në zhgënjimet e mia. Nuk do të kërkoj të më dëgjosh, as kur të kem mijëra histori për të treguar. Nuk do të kërkoj të bësh gjë, as të qëndrosh përgjithmonë pranë meje. Sepse nëse këto gjëra do t’i kërkoja, nuk do t’i doja më prej teje”.

Këto janë ndoshta fjalët më të bukura dhe më të vërteta në një çift. Heshtja ndonjëherë flet më tepër se fjalët dhe nuk është e nevojshme ta shprehësh diçka që personi tjetër ta kuptojë se çfarë duhet të bëjë. Nëse vërtet e do dikë, e kupton se për çfarë ka nevojë dhe ndërhyn. Nëse e shpreh atë për të cilën ke nevojë dhe personi tjetër ta ofron, me siguri nuk do të ketë të njëjtën vlerë.

Sigurisht që për disa gjëra nuk mund të bëhen parashikime, por nëse kalon kohë me dikë, e kupton edhe çfarë po kalon apo po ndjen. Mbështetja dhe dashuria e shfaqur, nuk është asnjëherë tepër. Ama nëse ajo kërkohet, sigurisht nuk ka të njëjtën vlerë…/Bota.al