VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Kush ishte akademik Mark Krasniqi – bibliografia e plotë e krijimtarisë së tij

August 28, 2015

Në portalin e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës jepet kjo biografi, e tash të ndjerit akademik Mark Krasniqi, i cili ka ndërruar jetë në minutat e para të ditës së sotme.

Mark Krasniqi u lind në fshatin Gllaviçicë (Shëngjon) afër Pejës më 19 tetor 1920. Shkollën fillore e kreu në fshatin e lindjes, kurse më 1941 gjimnazin në Prizren. Prej vitit 1941-1943 ka studiuar letërsinë në Universitetin e Padovës (Itali), e prej 1946-l950 ka studiuar gjeografinë e etnografinë në Universitetin e Beogradit.

Më 1945-1946 ka qenë gazetar-redaktor i gazetës Rilindja në Prizren, bashkë me Esad Mekulin e Omer Çerkezin, kurse prej vitit 1947-l949 ka punuar në Radio-Beograd (Redaksia e emisioneve në gjuhën shqipe) gazetar-redaktor.

Prej 1950-1961 ka punuar në Akademinë Serbe të Shkencave në Beograd si asistent, pastaj bashkë-punëtor shkencor. U diplomua më 1950 në Beograd, kurse më 1960 doktoroi në Universitetin e Lub-janës në Slloveni. Prej 1961-1981 ka qenë profesor në Universitetin e Prishtinës, kur pushteti antishqiptar serbo-komunist e përjashtoi nga procesi mësimor.

Ka qenë disa herë prodekan e dekan i Fakultetit Juridik-Ekonomik. Ka qenë nënkryetar e kryetar i Akademisë së Shkencave dhe të Arteve të Kosovës, kryetar i parë i Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës (1970) dhe kryetar i Partisë Shqiptare Demokristiane të Kosovës (që nga viti 1993).

Ka botuar më se 35 libra shkencorë, letrarë, publicistikë e tekste shkollore dhe ka përkthyer disa romane e përmbledhje poezish nga serbo-kroatishtja, sllovenishtja e maqedonishtja në gjuhën shqipe.

Bibliografia

Vepra shkencore:

Ndryshimet bashkëkohore gjeografiko-shoqërore në Kosovë e Dukagjin, f.1-341 (disertacion i doktoratës, botuar serbisht nga Muzeu i Kosovës më 1963 në Prishtinë).
Gjurmë e gjurmime – Studime etnografike, f. 1-465, 1979.
Lugu i Baranit – monografi etnogjeografike, f. 1-202, 1985.
Rugova – monografi etnogjeografike (koautor), f. 1-205, 1987.
Nga gurra e traditës – Studime etnografike, f. 1-450, 1991.
Aspekte mitologjike – besime e bestytni , f. 1-350, 1997.
Rrënjët tona etnike, f. 310, 2001.

Tekste shkollore:

Gjeografia ekonomike – Tekst i përhershëm universitar, botim i katërt 1985, f. 1-350 (botuar 3 herë edhe serbisht).
Gjeografia e Jugosllavisë, për kl. IV gjimnaz, f. 1-200, 1975.
Gjeografia për klasën VIII të fillores, f. 130, botim i tretë ,1978.

Publicistikë:

Qëndrime e reagime (komplet prej 4 librash, faqe 1.152, Prishtinë 1995).
Qëndrime, f.240.
Reagime, f. 274.
Intervista, f 318.
Mbështetje shkencore dhe përpjekje letrare , f. 320.
Kosova sot (referat i mbajtur në Senatin belg më 1992 (botuar edhe gjermanisht e anglisht).
Përpjekje për Kosovën, f. 650, 2001.

Vepra letrare (poezi):

Jehona e kohës , f. 1-90, 1972.
Përrallat e gjyshit, f.1-105, 1953.
Drita e parë, f. 1-53, 1956.
Posta e porositur, f. 1-65, 1959.
Lepuri analfabet, f. 88, 1974.
Postieri i maleve, f. 1-90, 1984.
Kulla e buburrecit, f. 1-92, 1989.
Borëbardha (adaptim), f.1956.
Vjersha të zgjedhura për fëmijë, f. 95, 1998.

Përkthime letrare:

Marimangat – roman nga Ivo Qipiko.
Shërbëtori Jernej dhe e drejta e tij – roman nga Ivan Cankar.
Zambarja e shelqes – përmbledhje poezish nga Grigor Vitez.
Shkrimtarët maqedonas për fëmijë – përmbledhje poezish.
Lexo e gjezdis Kinë e Paris – poezi nga Majakovski (me E. Mekulin).
Gjeli i artë – poezi , A. Pushkin (me E. Mekulin).
Legjenda mbi carin Salltan – poezi, A. Pushkin.
Vjeti i madh – dëshmi letrare për LNÇ (autorë jugosllavë).

Punime, artikuj, kumtesa:

Migracija stanovništva kao društveno-ekonomski fenomen, Zbornik Pravno-ekonomskog fakulteta, II-III, Priština 1965, 1-51.
Suva Reka – antropogeografska ispitivanja – Glasnik Etnografskog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti, VII, Beograd 1959, 80-102.

Dulje – naselje u Prizrenskom Podgoru – antropogeografska ispitivanja – Glasnik Etnografskog instituta Srpske akademije nauka, I-III, Beograd 1957, 349-370.
Kula u Metohiji – Prilog proučavanju narodne arhitekture – Glasnik Etnografskog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti, VII, Beograd 1958, 47-70.

Antroponomija kod Albanaca u Jugoslaviji, Onomastica Jugoslavica br. 10. Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1982, 103-109.
Etno-geografsko značenje toponima Rugove. Onomastica Jugoslavica, vol. 9, Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1982, 45-51.
Comunita di famiglie e di beni dagli Albanesi in Iugoslavia, Actes du Première congrès internacional des études balkaniques et sud-est européennes, Edition de l’Academie bulgare des scienses. VII. Sofia, 1971, 491-504.

L’architettura popolare degli albanesi in Iugoslavia, Deuxième congrès internationale des études du sud-est européennes, L’academie grèce des sciences, Athenes, 1970.
Peremjeni v bitje albancev v Jugoslavii v tečenije je socijalističkago razvitja, Trudi VII medžunarodnog kongresa antropologičeških e etnografičeških i etnografičeških nauk, tom VIII, Akademia nauka SSSR, Moskva 1970, 168-171.

Les changements dans les traditon du mariage à Cossova, III Congrès international d’etudes du sud-est européennes, L’academie roumene des sciences, Bucarest 1974.
Funksioni i dhomës së miqve në Kosovë në epokën e Lidhjes së Prizrenit, Konferenca kombëtare e studimeve për Lidhjen Shqiptare të Prizrenit 1878-1881, I, Akademia e Shkencave e RPS të Shqipërisë, Tiranë 1979, f. 282-287.

Le procès de l’urbanisation en Kossova après la deuxième guerre mondiale, Quatrième congrès interationale des ètudes du sud-est européennes L’Academie Turc des Sciences, Ankara 1979.
Naša šiptarska revolucionarna pesma. Zbornik radova Etnografskog instituta Srpske akademije nauka i umetnosti, knj., 3, Beograd 1960, 629-657.

O “besi” – Prilog proučavanju običajnog prava – Zbornik za narodni život i običaje, knj. 40, Jugoslovenska akademija znanosti i umjetnosti, Zagreb 1962, 271-281.
Urbanizacija naselja i stanovništva – sa posebnim osvrtom na Kosovo i Metohiju, Zbornik Pravno-ekonomskog fakulteta, V, Priština 1967, 1-53.
Ekonomski aspekt šiptarske porodične zadruge na Kosovu i Metohiji, Zbornik Pravno-ekonomskog fakulteta, I, Priština 1962, 131-165.

Evolucija ruralnih naselja na Kosovu i Metohiji, Zbornik Pravno-ekonomskog fakulteta, I, Priština 1962, 131-165.
Disa veçori demografike të Kosovës sipas të dhënave statistikore të 1971-s, Përmbledhje punimesh të Fakultetit Juridik-Ekonomik, Prishtinë 1972, f. 29-44.

Orahovac – antropogeografska monorafija varošice, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, II, Priština 1957, 87-147.
Shtëpia shqiptare në Kosovë, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, I, Prishtinë 1971, f.11-73.

Šiptarska porodična zadruga u Kosovsko-Metohijskoj Oblasti, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, III, Priština 1958, 107-127.
Disa probleme të evolucionit të familjes shqiptare në Kosovë, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, II, Prishtinë 1972, f.31-50.
Gjeneza kastriote e disa fiseve shqiptare dhe malazeze sipas traditës popullore, Simpozium për Skënderbeun, Prishtinë 1969, f.263-275.

Nevoja dhe rëndësia e pasurimit të leksikut letrar nga burimet dialektore. Kongresi i Drejtshkrimit të Gjuhës Shqipe, II, Akademia e Shkencave e RP të Shqipërisë, Tiranë 1973, 505-509.
Mbi disa shkrime letrare të autorëve shqiptarë në Kosovë midis dy luftërave botërore, Gjurmime albanologjike – Seria e shkencave filologjike, III, Prishtinë 1975, f.117-129.

Misioni humanist i shkencës etnografike, Rilindja, 17. VII, 1976.
Krahinat etnografike të Kosovës, Konferenca Kombëtare e Studimeve Etnografike, Akademia e Shkencave e RP të Shqipërisë, Tiranë 1977, f.111-120. Botuar edhe në revistën Gjurmime albanologjike, VI, Prishtinë 1978, 7-18.

Duborez u Metohiji, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, III, Priština 1958, 227-236. Botuar edhe në përmbledhjen Seminari i Kulturës Shqiptare për të Huaj, nr. 2, Fakulteti Filozofik, Prishitnë 1976, 129-150, me titull: Gdhendja artistike e drurit në fshatrat e Kosovës.
Antroponimet e Kosovës në dritën e shkencës etnografike, Onomastika e Kosovës, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë 1979, f.377-415.

Disa burime pak të njohura mbi popullsinë e Kosovës, Studime historike, nr. 2, Akademia e Shkencave e RPSSH, Tiranë 1979, f.97-104.
Mbledhës i folklorit, studiu i shquar, poet e luftëtar revolucionar es ( Me rastin e 50-vjetorit të vdekjes së Shtjefën Gjeçovit), Rilindja, 6. X. 1979, Prishtinë.
Veshja e një lloj historie e çdo populli, Rilindja, Prishtinë, 1. XII. 1979.
Kosova – trevë e pasur e veshjeve popullore, Rilindja, Prishtinë, 15. XII. 1979.

Trashëgimia e popullit tonë dhe detyra jonë ndaj saj, Trashëgimia dhe transformimi i kulturës popullore, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë 1985, f. 5-17.
Aspekte pagane të traditës së kërshëndellave, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji – Instituti Albanologjik i Prishtinës, XII, Prishtinë 1982, f. 7-26.

Disa veçori të Lugut të Baranit (familja-fisi-bajraku-katundi), Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnografi – XIII, Instituti Albanologjik i Prishtinës, Prishtinë 1984, f. 97-121.
Shtjefën Gjeçovi – etnograf i shquar dhe mësues i popullit, Përparimi – revistë shkencore, nr. 4, Prishtinë 1984.
Ekonomski aspekt šiptarske porodične zadruge na Kosovu i Metohiji, Zbornik Pravno-ekonomskog fakulteta, I, Priština 1962, 131-165.

Organizimi i jetës shoqërore në një familje të madhe në rrethin e Pejës, Përparimi nr. 5, Prishtinë 1959, f. 303-313.
Ndryshime në traditën e martesës në Kosovë, Dituria – revistë shkencore e studentëve të Kosovës, nr. 1-2, Prishtinë 1974, f. 7-11.
Arti material i popullit tonë, Rilindja, Prishtinë, 29. XI. 1958.
Familjet e mëdha në Kosovë dje dhe sot, Rilindja, Prishtinë, 2. VII. 1961.

Sytë e Simonidës – Mbi prishjen e afreskës së njohur në Manastirin e Graçanicës, Rilindja, Prishtinë 8. I. 1961.
Shqiptarët dhe veprat e Mark Milanit, Përpairmi nr. 11-12, Prishtinë 1958, f.793-802.
Familja shqiptare në Kosovë, Seminari mbi Kulturën Shqiptare për të Huaj, nr.1, Prishtinë, 1975.
Vuk Karadžić – poštovalac tudjih vrednosti, Politika, Beograd, 15. IX. 1974.

Strukturat demografike në Kosovë, Seminari mbi Kulturën Shqiptare për të Huaj, nr. 3, Fakulteti Filozofik, Prishtinë 1977, f. 117-139.
Elemente etnografike në disa vepra të rilindësve tanë, Seminari mbi Kulturën Shqiptare për të Huaj, nr. 4, Fakulteti Filozofik, Prishtinë 1978, f. 57-87.

Puna shkencore-hulumtuese në Kosovë, botuar në monografinë Kosovo i Metohija, 1943 196, Prishtinë 1963.
Metohija, Časopis Zemlja i ljudi, nr. 3, Beograd 1953, 26-36.
Rajonizimi i bujqësisë në Kosovë-Metohi, Përparimi nr. 11, Prishtinë 1961, f. 795-804.

Problemi i shtimit të popullsisë në botë, Përparimi nr. 1-2, Prishtinë 1957, f. 43-51.
Komunikacioni i vjetër në Kosovë e Metohi, Përparimi nr. 7-8, Prishtinë 1957, f. 422-439.
Karakteristikat morfologjike dhe gjeologjike të Kosovës dhe Metohisë, Përparimi nr. 3, Prishtinë 1961, f. 179-186.
Arkitektura shqiptare folklorike në Kosovë, Seminari mbi Kulturën Shqiptare për të Huaj nr. 1, Prishtinë 1975.
Prizreni – vështrim historik-gjeografik, Përparimi nr. 1-2, Prishtinë 1960, f. 81-95.

Dy shembuj historik të bashkëpunimit vëllaznor – Kryengritjet serbo-shqiptare kundër turqve më 1689 dhe 1737, Përparimi nr. 4, Prishtinë 1955, f. 197-205.
Indonezija – Vështrim gjeografiko-historik, Përparimi nr. 7-8, Prishtinë 1958, f. 519-528.
Social and economic changes in Kosovo, Geographica Yugoslavica nr. 2, Ljubljana 1980.
Albanci – narodna kultura i običaji, Enciklopedija Jugoslavije, I, Zagreb 1980.

Rad na publikovanju šiptarske narodne poezije u Jugoslaviji posle rata, Narodno stvaralaštvo, br. 3-4, Beograd 1962, 213-219.
Motiv herojstva u partizanskoj narodnoj epici, zbornik Rad VII Kongresa Saveza udruženja folklorista Jugoslavije, Titovo Užice 1961, 288-294.
Naša šiptarska narodna pesma o borbi i izgradnji, Rad VI kongresa folklorista Jugoslavije, Bled 1959, 203-207.

Tužbalice u arbanaškoj narodnoj poeziji, Rad XI Kongresa Saveza folklorista Jugoslavije, Zagreb 1964, 329-337.
Narodna pesma o današnjem svadbenom ritualu kod Albanaca, Rad XII Kongresa Saveza folklorista Jugoslavije u Poreču 1970, Zagreb 1972, 187-193.
Problem emancipacije žene u posleratnoj albanskoj narodnoj poeziji, Rad Kongresa Saveza udruženja folklorista Jugoslavije u Novom Sadu 1973.

Gjurmëve të një kënge popullore, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, IV, Prishitnë 1976, f. 159-189.
La cute contre le fèodalisme dans la poèsie popullaire albanaise, Studia albanica, 2, Universitè de Tirana, Tirana 1968, 137-142.
Roli liridashës i poezisë sonë popullore, Rilindja, Prishtinë 30.VIII 1961.

Rëndësia e gjeografisë si shkencë aplikative për zhvillimin e Kosovës, Kërkime gjeografike – Geografska istraživanja nr. 1, Prishtinë f. 1979, 5-15.
Časna obaveza rugovskih šiptara, Ilustrovana politika, br. 92, Beograd 9, VIII 1960.

Djelo Dj. K. Skenderbega – (Medjunarodni simpozijum u Prištini i Tirani), Vjesnik, Zagreb 22. II 1968. Përkthim botuar në Flaka e Vëllazërimit, Shkup 14 mars 1968.
Shkollat në Kosovë-Metohi deri në Luftën e Parë Botnore, Rilindja, Prishtinë, 1, 2 dhe 3 kallnuer 1961.
Sheh Hilmi Maliqi – nji poet i panjohun, Jeta e Re nr. 4, Prishtinë 1953, f. 260-267.
Haxhi Ymer Lutfi Paçarrizi (1869-1929), Jeta e Re nr. 5, Prishtinë 1955, f. 418-426.

Shaip Zurnaxhiu, Jeta e Re nr. 2, Prishtinë 1954, f. 96-100.
Lazër Lumezi, Jeta e Re nr. 4, Prishtinë 1958, f. 482-486.
“Hylli” – fletushkë shqipe në Jugosllavinë e vjetër, Jeta e Re nr. 5, Prishtinë 1953, f. 330-335.
Prej lirikës moderne sllovene, Jeta e Re nr. 2, Prishtinë 1959, f. 219-221.
Jovan Jovanoviq – Zmaj (1833-1904), Me rastin e pesëdhjetëvjetorit, Rilindja, Prishtinë, 6. VI. 1954.

Polemika:

Naučni rad i naučne publikacije na Kosovu i Metohiji, Povodom diskusije održane 9. III 1966. u Prištini, Izdanje autora, Priština 1966, 1-44, tiraž 500 primeraka.
Osvrt na jednu kritiku, Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, knj. X (1965-1970), Priština 1970, 423-455.
Me rastin e botimit të librit të Aleksandër Gilferdingut, Përparim nr. 3, Prishtinë 6. VI. 1954.

U sjeni sumnjivih motiva – što je inspirisalo martovsku diskusiju u Prištini? Vjesnik u srijedu, Zagreb 26. listopada 1968.
Dogma ili meta insinuacija? (Odgovor Dr. B. Boškoviću), Vjesnik u srijedu, Zagreb 23. studenoga 1966.
Mbrapavija qëlimkeqe e nji kritike – Përgjegje rreth reagimit të Dr. Boshkoviqit, Rilindja, Prishtinë më 27. XI. Dhe 28. XI. 1966.
Neki problem časopisa Jeta e re – (Odgovor Hasanu Kalešiju), Jedinstvo, Priština 5. V. 1055.

Krivo ogledalo – (Odgovor Živoradu Mihajloviću – Šilji), Reporter br. 811, Beograd, 4. II 1982.
Politikanski pamflet umesto nauke – (Odgovor listu Jedinstvo), Jedinstvo – 13. IV 1983.

Recensione:

Savremeni pravci u antropogeografiji i njihov odraz na polju ekonomske geografije – (Dino Gripaudi), Glasnik Etnografskog instituta Srpske akademije nauka, II-III, Beograd 1956, 989-991.
Noviji geografski pravci u Francuskoj – (Max Sore), Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 2, Beograd 1960, 1552-1553.

Prenaseljenost sveta i migracije naroda – (M. Girolami), Glasnik Etnografskog instituta SANU, IV-IV, Beograd 1957, 449-452.
Migracije stanovništva u Koruškoj izmedju 1934-1951. godine – (Vladimir Klemenčič), Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, IV, Priština 1959-1960, 397-398.

Problem urodjenika s etnografskog gledišta – (R. Corso), Glasnik etnografskog instituta SAN, I-III, Beograd 1956, 991-994.
Problem geografije gradova savremene Poljske – (M. Zeleska), Glasnik Etnografskog instituta SAN, VIII, 154-157, Beograd 1960.
Srpski etnografski zbornik, knj. LXIX, Naselja i poreklo stanovništva, knj. 35, (M. Filipović – Rama u Bosni. M. Lutovac – Gora i Opolje, J. Trifunoski – Seoska naselja Skopskog polja), Glasnik Etnografskog instituta SAN, VIII, Beograd 1969, 158-160.

Kanun Leke Dukadjina – Arbanaško običajno pravo – (B. Nedeljković), Glasnik Muzeja Kosova i Metohije, II, Priština 1957, 349-362.
Imeretija – zemlja na Kavkazu, (Nicolo Rili), Glasnik Etnografskog instituta SAN, IV-VI, Beograd 1957, 455-459.
Čarobna lutka argentinskog folklora kod grčkih i latinskih pesnika – (Dudan – Vivante), Glasnik Etnografskog instituta SAN, IV-VI, Beograd 1957, 466-468.

O običajnom pravu arbanaškog naroda – (Rrok Zojzi – Mbi të drejtat kanuanore të popullit shqiptar), Glasnik Kosova i Metohije, II, Priština 1957, 363.

Otkrića ilirske kulture u okolini Mata – (S. Islami – Zbulime të kulturës ilire në rrethinat e Matit), Starinar, organ Arheološkog instituta SAN, VII-VIII, Beograd 1957, 422. Buletin i shkencave shoqërore, nr. 2-3-4, Tiranë 1955, Istorijski glasnik, br. 2, Beograd 1956, 152-154.
Povodom objavljivanja istorije Arbanasa – (A. Hadri – M. Prekaj), Përparimi nr. 4, Prishtinë 1961, f. 275-282.

Etnografia shqiptare, I – 1962, II – 1963. III – Tiranë 1966. Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, I, Prishtinë 1971, f. 301-306.
Etnografia shqiptare, IV, Tiranë 1972, Gjurmime albanologjike, Folklor dhe etnologji, III, Prishtinë 1975, f. 262-265.
Evlija Čelebi, Putopis – Odlomci o jugoslovenskim zemljama, Sarajevo 1973, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji – V, Prishtinë 1977, f. 270-273.

Etnografia shqiptare, V, Tiranë 1974, Gjurmime albanologjike, Folklor dhe etnologji, V, Prishtinë 1977, f. 284-287.
Etnografia shqiptare, VIII, Tiranë 1976, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, VI, Prishtinë 1978, f. 322-325.
Etnografia shqiptare, VII, Tiranë 1976, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, VII, Prishtinë 1978, f. 362-366.
Konferenca kombëtare e studimeve etnografike, Tiranë 1977, Gjurmime albanologjike – Folklor dhe etnologji, VIII, Prishtinë 1979, f. 281-286.

Një vepër solide shkencore (Sh. Rahimi, Vilajeti i Kosovës, Prishtinë, 1969), Rilindja më 6. XII. 1969, Prishtinë.
Një vepër e rëndësishme shkencore mbi arbëreshët e Italisë (Antonio Bellushi: Argalia ndër tekstet origjinale arbëreshe, Cosenza 1977), Rilindja më 27. VII. 1977.
Povodom prevoda “Gorskog vijenca” na šiptarski jezik, Narodna armija, Beograd 17. septembar 1953.

Kontribute të vogla profesionale gjeografike:

Persia – vendi dhe popullsia, Rilindja, 24. II. 1952, Prishtinë.
Egjipti, Rilindja, 21. II. 1952.
Tunizia, Rilindja, 28. II. 1952.
Maroko, Rilindja, 13. III. 1952.
Algjeria, Rilindja, 23. III. 1952.
India, Rilindja, 8.V. 1952.
Indokina Françeze, Rilindja, 21. VIII. 1952.
Birmania, Rilindja, 27.IX.1952.
Koreja, Flaka e vëllazënimi, nr. 248, Shkup IV. 1952.
Kina, Flaka e vëllazënimit nr. 251, Shkup 11. VI. 1952.
Japonia, Rilindja, 20. VII. 1952.
“Këtu jemi slloven!” – Reportazh etnogjeografik nga Bregdeti Slloven, Rilindja, 27. VIII. 1959.

Shënime:

Proizvodnja nafte u Egiptu, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 1, Beograd 1953, 82.
Gradovi u Kongu, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 1, Beograd 1953, 82-83.
Nekoliko podataka o posleratnim prilikama Filipina, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 1, Beograd 1953, 77-78.
Privredne prilike države Misori (Indijska Unija), Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 1, Beograd 1953, 82-83.
Vinogradarstvo u švajcarskoj privredi, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 2, Beograd 1953, 173.

Kačan… časopis, Zemlja i ljudi br. 2, Beograd 1953.
Industrija drveta “ochroma lagopus” U Ekvatoru, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 2, Beograd 1953, 174.
Plovni kanali u nemačkoj, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 2, Beograd 1953, 173.
Dve republike Nemačke, Glasnik Srpskog geografskog društva, br. 2, Beograd 1953, 174.
Zakonik Leke Dukagjina u šiptarskoj tradiciji, Politika, Beograd 14. VIII. 1954.

Tradicionalno gostoprimstvo kod šiptara, Politika, Beograd 27. V 1954.
Šiptarska kula u selima Metohije, Politika, Beograd 21. X 1955.
Šiptarski muzički instrument “ćiftelija”, Politika, Beograd 15. III 1957.
Poet gjithmonë i pranishëm në zemrat e breznive (Me rastin e 70-vjetorit të vdekjes së Naim Frashërit), Fjala nr. 12, Prishtinë dhjetor 1970.
Ivo Qipiko (1867-1923), (Parathënie e shkurtër e romanit të tij Marimangat, të përkthyer shqip). Shtëpia botuese Milladin Popoviq, Prishtinë 1957, 5-8.

Ivan Cankar (1876-1918), (Parathënie e librit të tij “Shërbëtori Jernej dhe novela tjera”, të përkthyer shqip). Shtëpia botuese Mustafa Bakija, Prishtinë 1956, 5-9.

Libra të përkthyer:

Vjeti i madh 1941 – Dëshmi letrare mbi kryengritjen në Serbi, Drejtoria e informacioneve e Kryesisë së qeverisë të RP të Serbisë, Beograd, 1950, f. 152.
I. Cankar – F. Delak, Shërbëtori Jernej (Pjesë teatrale), Progres, Prishtinë, 1949, f. 24.
Vladimir Majakovski, Lexo e gjezdis Kinë e Paris dhe vjersha të tjera (përkthyer nga E. Mekuli e M. Krasniqi), Drejtorati i arsimit për Kosmet, Komisioni pedagogjik, Beligrad, 1948, f. 73.
A. S. Pushkin, Përralla mbi gjelin e artë (përkthyer nga E. Mekuli dhe M. Krasniqi), Drejtoratit të arsimit për Kosmet, Komisioni pedagogjik, Beligrad, 1949, f. 27.

A. S. Pushkin Princesha e shtatë vëllaznit, Mustafa Bakija, Prishtinë, 1952.
H. Andersen, Borëbardha, (adaptim), Mustafa Bakija, Prishtinë, 1956.
Ivan Cankar, Shërbëtori Jernej dhe novela tjera, Mustafa Bakija, Prishtinë, 1956, f.186.
Ivo Qipiko, Marimangat (roman), Milladin Popoviq, Prishtinë, 1957, f. 182.
Branko Qopiq, Shtëpiza e iriqit, Nova Makedonija, Shkup 1964, f. 60.

Tregime e vjersha shkrimtarësh maqedonas, Rilindja, Prishtinë, 1962, f. 99.
Grigor Vitez, Zamarja e shelqes, vjersha për fëmijë, SGB Rilindja, Prishtinë 1960, f. 116.
Zagorçiq – Hercog, Libri i parë për atdheun, Mustafa Bakija, Prishtinë 1954, (përkthyer bashkë me Adem Bllacën).
Leon Zhelbnik, Historia e përgjithshme e pedagogjisë, (përkthyer disa kapituj), Milladin Popoviq, Prishtinë 1958.

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

UGSHPD: RAMA DREJTON PUSHTETIN NËN INFLUENCËN E FRIKËS

 
 
Pas timonit dhe dajres në fushatat e mëparshme zgjedhore të cilat i siguruan kryeministrit Rama “suksesshëm” qeverisjen me nepotizëm dhe korrupsion (kapjen e të gjitha pushteteve) për 12 vite, nga sot deri në zgjedhjet e ardhshme të 11 Majit, ai vihet re se dukshëm do ta drejtojë shtetin paduar ose nën influencën e frikës. 
Kjo do të thotë spastrime dhe pushtet absolut dhe gjithkush brenda Rilindjes Socialiste një ushtar i bindur.
Në qoftë se publiku këtë e ndjen si një mungesë frymëmarrje për të qenë sovran, këtë më së miri e tregoi shfryrja dhe turfullimi në konferencën përmbyllëse me gazetarët ku kryeministri s’kishte më ç’të fliste i përhumbur në gjetjen e pusullave dhe shënimeve.
Pikërisht prej kësaj gjendjeje nuk do të ndalemi tek konferenca vjetore e cila quhet zakonisht nga propaganda e tij si “shteruese” pasi zgjati mbi 3 orë. Fakt është që ai e humbi fillin jo nga padija, por nga tronditja/shok politike që ka marrë nga zhvillimet e fundit të SPAK-ut me Kryetarin e Bashkisë Tiranë Erion Veliaj i cili ashtu si Shqipëria janë në ajër ose në rënie të lirë prej korrupsionit.
Për gazetarët u ndoq një strategji “fol sa më gjatë dhe mos jep përgjigje”. 
Dhe kështu ndodhi.
Në tri orë takim vetëm nga një pyetje ku shantazhi dhe intimidimi ishin pjesë e aktrimit para dhënies së përgjigjeve.
Në një nga pyetjet që veçojmë dhe ka interes për diasporën ishte ajo e listave zgjedhore që harton Rilindja Socialiste dhe se në cilën Rama do të bëjë pjesë.
A është Vlora e Ismail Qemalit?
Sepse Rama është i pari që po ndërton një shtet të së drejtës që pas 1912-ës.
A është Durrësi i Jurgis Çyrbes?
Deputeti i Partisë Socialiste nën akuzën  “Tregimi i sekretit shtetëror nga shtetasit”, “Korrupsioni aktiv në zgjedhje” dhe “Përkrahja e autorit të krimit”.
Apo është Shkodra?
Me këtë arrogancë dhe intimidim të dyfishtë si për median dhe për kundërshtarët politikë, Rama nuk i habiti gazetarët e pranishëm dhe publikun “live” se kur analistët në ekrane e kritikojnë atë, rreth 600 mbledhje organizatash mbahen nga strukturat e Rilindjes Socialiste.
Një zmadhim dhe mendjelehtësi shprehjesh që nuk mund t’ua vërtetosh ndodhinë. Por megjithatë konsekuenca inatçore vjen deri aty ku Rama beson (ose i ka të numëruar) 800 mijë mbështetës brenda vendit dhe ndoshta po kaq në diasporë po ta besojmë se administrata dhe patronazhistët janë investuar dhe po punojnë fort deri me 11 Maj, 2025 pavarësisht korrupsionit që ka pushtuar çdo aspekt të jetës shqiptare.
Diaspora?!
Kjo është çështja më e pasigurt dhe që fatkeqësisht nuk zuri vendin e duhur në takimin 3 orësh me gazetarët.
Fatkeqësisht diaspora ishte dhe tema për të cilën nuk u bë një pyetje.
Ndoshta gazetarët në fundvit janë “të lodhur” edhe nga maratona e turrjeve të kryeministrit me ministra dhe administratë, me patronazhistë dhe me tallava folklorike, pikërisht për ta dekurajuar votën e diasporës. 
Greqi 14 Maj,  Athinë dhe 3 Nëntor, Selanik 
Itali 26 Maj, Milano 
Mbretëria e Bashkuar- 24 Nëntor Londër 
SHBA  25 Shtator dhe 26 Tetor Nju Jork
Dhe mos bërja e pyetjeve nuk është çudi nën një stres të tillë dhe kur ke përpara një kryeministër që qeveris nën influencën e frikës.
Duke i besuar gjetjeve që zhurmuan në raste krizash dhe që “i zgjasin jetën” në pushtet Ramës tema si “Kampet e Refugjatëve në Shëngjin dhe Gjadër”, “Shteti Bektashi”, “1 vit pa tik-tok”, “Pusulla e homologut Kurti në takimin e dy Kuvendeve” etj. deri tek trauma/shoku Erion Veliaj, nuk ka çudi se kur të kujtohet se në mbylljen e konferencës së fundvitit për gazetarët, Edvin Rama do të zgjohet një ditë dhe do të thotë jam në listën e të zgjedhurve nga diaspora, pasi brenda vendit atë dhe elitën e Rilindjes Socialiste të etur për një mandat të katërt të gjithë e njohin.
E njohin mirë dhe janë më pak në numër se sa ata që janë larguar prej Shqipërisë.
 
30 Dhjetor

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)

Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)

Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)

L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)

Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)

Në prag të festave të fundvitit, Vjosa Osmani viziton veriun e vendit

Në prag të festave të fundvitit, presidentja e Republikës së Kosovës Vjosa Osmani është duke qëndruar në veri të Mitrovicës.

Osmani gjatë kësaj kohe ka vizituar Drejtorinë e Policisë së Kosovës në Mitrovicë të Veriut.

Kjo është vizita e parë e Osmanit në veri, pas sulmit të 29 nëntorit në kanalin e Ibër-Lepencit në fshatin Varragë të komunës së Zubin Potokut, komunë kjo me shumicë serbe në veri të vendit./KP

Shqiptarët nuk i besojnë njëri-tjetrit, më shumë se çdo vend në Rajon, as shtetit

Shqiptarët gjithnjë me shumë po bëhen dyshues në marrëdhëniet me të tjerët. 89 për qind e tyre nuk i besojnë njëri -tjetrit dhe tregohen shumë të rezervuar në marrëdhënie me njerëzit.

Sipas anketës se Këshillit të Bashkëpunimit Rajonal (RCC) që mati perceptimin e sigurisë në Rajon, qytetarët e Shqipërisë dhe Kosovës shfaqen nivele më të larta të mosbesimit në marrëdhënie me njerëzit (shiko grafikun e mëposhtëm).

Në të kundërt qytetarët e Serbisë dhe Malit të Zi ishin më pak mosbesues së pjesa tjetër në Rajon. Psh 27% e serbëve pohojnë se njerëzit e tjerë mund të besohen kundrejt vetëm 11 për qind të shqiptarëve.

Shqiptarët ndryshe nga Rajoni shfaqen nivele të larta të besimit te familja. 95% e të anketuarve pohuan se i besojnë familjes, në përqindje më të lartë se në Rajon, ku përgjithësisht vetëm 77% besojnë të familja.

Gjithashtu shqiptarët spikatën për besim e ulët që kanë tek komuniteti që i rrethon. Vetëm 7 për qind besojnë plotësisht tek lagjia ku jetojnë, teksa mesatarja rajonale është 17%.

Gjithashtu 65 % e të anketuarve nuk besojnë tek administrata publike, niveli më i lartë ne Rajon. Vetëm 1 % e të anketuarve kanë besim tek administrata publike në raport me 4% që ishte mesatarja rajonale.

93 për qind e shqiptarëve nuk u besojnë njerëzve që takojnë për herë të parë.

Besimi institucional është dukshëm i ulët në të gjithë rajonin, ku partitë politike, mediat sociale, parlamentet, shtypi dhe televizioni janë institucionet më pak të besuara.

Ka pak përjashtime ku shumica e të anketuarve kanë besim: organizatat fetare (60% shumë dhe mjaft besim); forcat e armatosura (55%); policia (54%); universitetet (53%); Bashkimi Europian (55%) dhe NATO (54%). Në rajon, ka më pak besim te partitë politike (80% nuk kanë fare ose jo shumë), mediat sociale (75%), parlamenti (72%), shtypi (71%) dhe televizioni (65%), megjithëse ka më shumë se 50% mosbesim në të gjitha institucionet e tjera.

Të dhënat e SecuriMeter 2024 theksojnë se korrupsioni mbetet një çështje e përhapur në Ballkanin Perëndimor, me 83% të qytetarëve që e perceptojnë atë si të përhapur, megjithëse më pak besojnë se është “shumë i përhapur” në krahasim me vitin e kaluar.

Ndërsa ka një rënie të lehtë në raportet e ryshfetit, veçanërisht në kujdesin shëndetësor dhe ndërveprimet e policisë, korrupsioni i nivelit të lartë mbetet një shqetësim i rëndësishëm./B.Hoxha

SHBA, 5.9 miliardë dollarë ndihma ushtarake shtesë për Ukrainën

VOA Marrë nga Reuters

Shtetet e Bashkuara njoftuan të hënën për një ndihmë shtesë prej gati 6 miliardë dollarësh për Ukrainën. Presidenti Joe Biden po përdor javët e tij të fundit në detyrë për të rritur ndihmën për Kievin përpara se Presidenti i zgjedhur Donald Trump të fillojë punë.

Presidenti Biden njoftoi për dhënien e 2.5 miliardë dollarëve ndihmë për sigurinë e Ukrainës. Ndërkohë Sekretarja e Thesarit Janet Yellen tha se Shtetet e Bashkuara kanë vënë në dispozicion 3.4 miliardë dollarë shtesë për ndihmë për buxhetin e Ukrainës, duke i dhënë vendit të shkatërruar nga lufta burime kritike mes intensifikimit të sulmeve ruse ndaj civilëve dhe infrastrukturës ukrainase.

“Nën udhëheqjen time, Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të punojnë pa pushim për të forcuar pozicionin e Ukrainës në këtë luftë në pjesën e mbetur të kohës sime në detyrë”, tha Presidenti Biden në një deklaratë.

Njoftimi i Presidentit Biden përfshin 1.25 miliardë dollarë ndihmë ushtarake të marrë nga rezervat e Shteteve të Bashkuara dhe një ndihmë tjetër prej 1.22 miliardë dollarësh nga Iniciativa e Ndihmës për Sigurinë e Ukrainës (USAI), pjesa përfundimtare e USAI-t gjatë kohës së zotit Biden në detyrë.

Sipas iniciativës USAI, pajisjet ushtarake blihen nga industria e mbrojtjes ose partnerët, në vend që të merren nga rezervat amerikane, që do të thotë se mund të duhen muaj ose vite për të mbërritur në fushën e betejës.

Po bëhen gati tre vjet nga fillimi i agresionit rus në Ukrainë dhe së fundmi rusët kanë përdorur trupat e Koresë së Veriut për të forcuar pozicionin e tyre luftarak.

Trupat koreano-veriore po përjetojnë humbje të mëdha në fushën e betejës, me 1000 trupa të tyre të vrarë ose të plagosur vetëm gjatë javës së fundit në rajonin Kursk të Rusisë, tha javën e kaluar zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë të Shtëpisë së Bardhë, John Kirby.

Presidenti Biden tha se ndihma e re do t’i sigurojë Ukrainës “një fluks të menjëhershëm të ndihmave që ajo vazhdon t’i përdorë me sukses të madh në fushën e betejës dhe furnizime afatgjata të mbrojtjes ajrore, artilerisë dhe sistemeve të tjera kritike të armëve”.

Gjatë luftës gati tre vjeçare, Uashingtoni ka dhënë ndihmë për Ukrainën me vlerë prej miliarda dollarësh, por është e pasigurt nëse kjo do të vazhdojë me të njëjtin ritëm nën zotin Trump, i cili zëvendëson Presidentin Biden më 20 janar. Presidenti i zgjedhur Trump ka thënë se dëshiron t’i jap fund luftës me shpejtësi.

Gjatë fushatës presidenciale, zoti Trump vuri në dyshim nivelin e përfshirjes së Shteteve të Bashkuara në këtë luftë, duke sugjeruar se aleatët evropianë duhet të mbajnë më shumë barrën financiare.

Disa nga kolegët e tij republikanë, të cilët do të kontrollojnë Dhomën e Përfaqësuesve dhe Senatin nga muaji i ardhshëm gjithashtu kanë treguar se nuk janë të prirur të vazhdojnë dërgimin e më shumë ndihmave Kievit.

Një zyrtar amerikan tha se ndihma e fundit e çon totalin e ndihmës buxhetore amerikane për Ukrainën në pak më shumë se 30 miliardë dollarë që nga fillimi i agresionit të Rusisë në shkurt të vitit 2022. Shumica e këtyre fondeve përdoren për të mundësuar funksionimin e qeverisë së Ukrainës, duke u paguar paga mësuesve dhe punonjësve të tjerë të shtetit.

Uashingtoni ka dhënë veçmas rreth 61.4 miliardë dollarë ndihmë sigurie për Kievin që nga fillimi i luftës, sipas Pentagonit.

Presidenti Biden tha se Departamenti i Mbrojtjes është duke punuar në dorëzimin e qindra mijëra predhave të artilerisë, mijëra raketa dhe qindra automjete të blinduara “të cilat do të forcojnë aftësitë e Ukrainës ndërsa ajo kalon dimrin”.

Sekretarja e Thesarit Janet Yellen tha se ndihma e vazhdueshme ekonomike për Ukrainën është thelbësore për funksionimin e shërbimeve të saj qeveritare dhe të vazhdojë të mbrojë sovranitetin e saj, duke paralajmëruar kundër lëvizjeve për të shkurtuar fondet.

“Suksesi i Ukrainës është në interesin kombëtar të Amerikës”, tha ajo, duke u zotuar të vazhdojë të bëjë trysni ndaj Moskës me sanksione dhe të ndihmojë në forcimin e pozitës së Ukrainës për të arritur një paqe të drejtë.

“Ne nuk duhet të tërhiqemi nga kjo përpjekje”.

Dita e Veteranëve të UÇK-së, Osmani: Është kujtesë dhe lavdi për heroizmin e pashuar

Presidentja e vendit, Vjosa Osmani ka përkujtuar veteranët e Kosovës duke thënë se “Dita e Veteranëve të UÇK-së” është kujtesë dhe lavdi për heroizmin e pashuar.

Osmani përmes një postimi në rrjetin social në Facebook ka shkruar se sot nderojnë dhe përulen me respekt të thellë përpara veprës heroike të veteranëve të Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës – burrave dhe grave që flijuan gjithçka për lirinë e atdheut.

“30 dhjetori është një datë që mishëron heroizmin e pavdekshëm të komandantit legjendar, Adem Jashari, dhe të familjes së tij, të cilët më 30 dhjetor 1991 zhvilluan betejën e parë kundër regjimit serb. Kjo betejë nuk ishte thjesht një përballje e armatosur, por një akt guximi që shënoi fillimin e një epoke të re në përpjekjet për liri dhe shtet. Atyre ju bashkuan me mijëra burra e gra, të cilët i dolën zot atdheut në kohët më të rënda, duke u shndërruar kështu në emblemë të shtetit tonë.

Lavdi e përjetshme dëshmorëve të kombit dhe respekt i përhershëm për çdo veteran të UÇK-së”, ka shkruar Osmani.

Bideni njofton 2.5 miliardë dollarë ndihmë ushtarake për Ukrainën

 

Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, njoftoi të hënën një pako të re të ndihmës ushtarake në vlerë 2.5 miliardë dollarë për Ukrainën.

Biden është duke i përdorur javët e fundit në presidencë për ta rritur mbështetjen ushtarake për Kievin, para se presidenti i zgjedhur, Donald Trump, ta marrë detyrën më 20 janar.

“Nën drejtimin tim, Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë të punojmë pandërprerë për ta forcuar qëndrimin e Ukrainës në këtë luftë përgjatë kohës sime të mbetur në detyrë”, tha Biden në një komunikatë.

Ndihma e re përfshin ndihmë ushtarake prej 1.25 miliard dollarësh nga rezervat amerikane dhe një paketë prej 1.22 miliard dollarësh nga Iniciativa për Ndihmë të Sigurisë për Ukrainën (USAI). Kjo është paketa e fundit nga USAI nga administrata e Bidenit.

Sipas USAI, pajisjet ushtarake blihen nga industria e mbrojtjes apo partnerët, pra nuk merren nga rezervat amerikane, që nënkupton se nevojiten muaj apo vite që ato të mbërrijnë në fushëbetejë.

Pushtimi i Ukrainës nga Rusia po hyn në vitin e tretë dhe kohët e fundit ushtria ruse ka përdorur trupa koreanoveriorë për t’i forcuar pozitat e saj luftarake.

Forcat koreanoveriore po përjetojnë humbje të mëdha në vijat e frontit të luftës së Rusisë kundër Ukrainës, pasi 1.000 ushtarë të saj janë vrarë ose të plagosur vetëm në javën e fundit në rajonin Kursk të Rusisë, tha të premten zëdhënësi i Shtëpisë së Bardhë, John Kirby.

Në një komunikatë, Biden tha se ndihma e re do t’i ofrojë Ukrainës “një fluks të menjëhershëm armësh që ajo po i përdor me ndikim të madh në fushën e betejës dhe furnizime afatgjate për mbrojtjen ajrore, artilerinë dhe sisteme të tjera të armëve vendimtare”.

Prej fillimit të luftës më 2022, Uashingtoni e ka ndihmuar Ukrainën me 175 miliardë dollarë në përgjithësi, por tani nuk është e sigurt nëse kjo mbështetje do të vazhdojë me këtë ritëm nën udhëheqjen e Trumpit, i cili do të zëvendësojë Bidenin më 20 janar.

Trump ka thënë se dëshiron ta përfundojë luftën shpejt. Gjatë fushatës elektorale presidenciale, Trump e ka vënë në pikëpyetje nivelin e përfshirjes së SHBA-së në konflikt, duke lënë të kuptohet se aleatët evropianë duhet ta bartin më shumë barrën e ndihmës financiare. REL

33 vjet nga sulmi i parë i forcave serbe ndaj familjes Jashari

Sot mbushen 33 vjet nga sulmi i parë i forcave të armikut kundër familjes së komandantit legjendar Adem Jashari në Prekaz.

33 vjet më parë, forca të shumta serbe fillojnë një sulm të armatosur ndaj familjes Jashari në Prekaz, por pas një rezistence të fuqishme të kësaj familje, ato u detyruan të tërhiqen.

Ndërsa sulmin e dytë forcat paramilitare serbe e kryen në muajin janar, 1998. Më 22 janar forcat serbe sulmuan familjen Jashari, por edhe kësaj beteje, fëmijët dhe gratë e familjes Jashari i rezistuan. Megjithatë, në këtë betejë që zgjati afër 30 minuta, të plagosura mbeten Iliriana, vajza e Rifat Jasharit dhe Selvetja, vajza e Hamzë Jasharit. sn

REL: Si e ndryshuan botën zgjedhjet e 2024-ës

Votimi i më shumë se gjysmës së popullsisë së botës në zgjedhjet e vitit 2024 ka lënë shumë demokraci liberale përballë krizave të besimit, fragmentimit politik dhe polarizimit të shtuar, teksa disa analistë i frikohen erës së re në velat e autoritarizmit.

 

Ngjarja kryesore e vitit të madh zgjedhor qenë presidencialet e nëntorit në Shtetet e Bashkuara, të vetëquajturin “qytet i ndritshëm mbi kodër” i demokracisë, ku Donald Trump doli fitimtar.

Shumë analiza pas zgjedhjeve u fokusuan në faktorët ekonomikë për refuzimin e figurave në pushtet të Partisë Demokratike nga ana e publikut.

Kërcënimet e vazhdueshme të Trumpit për minimin e sundimit të ligjit nuk duket se dekurajuan aq votuesit.

Republikani është zotuar se do ta vërë nën kontroll një sistem drejtësie që e kishte shënjuar atë me disa hetime dhe gjykime, se do t’i ndëshkojë mediat armiqësore, dhe se do të emërojë shërbyes civilë mbi bazën e besnikërisë së tyre ideologjike.

Nëse Trump i bën të gjitha ato që ka premtuar, “Shtetet e Bashkuara do të përjetojnë sulmin më të ashpër ndaj ndarjes së pushteteve dhe lirive qytetare në historinë e saj paqësore”, shkroi profesori i shkencave politike, Larry Diamond, në revistën amerikane Foreign Affairs.

Polarizim dhe fragmentim
“Ndodhemi në një moment të rrezikshëm, jo vetëm në SHBA, por në shumë vende të tjera”, tha Max Bergmann nga Qendra për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare (CSIS), në një prononcim për AFP-në.

Gjatë dy dekadave të fundit, modeli perëndimor i demokracisë, i instaluar që nga viti 1945 dhe i përforcuar pas rënies së bllokut sovjetik pas vitit 1989, ka qenë në rrezik.

Organizata me bazë në SHBA, Freedom House, ka vënë në pah dhunën e shtuar dhe manipulimet e dyshuara apo të konfirmuara në shumë zgjedhje të mbajtura nëpër botë.

Gjetiu, në disa të ashtuquajtura sisteme “hibride”, udhëheqësit e fuqishëm në pushtet ruajtën postet e tyre, por u përballën me kundërshtime të reja, të vendosura e të organizuara.

Narendra Modi i Indisë dhe Recep Tayyip Erdogan i Turqisë pësuan humbje në zgjedhjet parlamentare, përkatësisht komunale.

Edhe në sisteme më konkurruese demokratike, si në Evropë, “ne po shohim politikë gjithnjë e më të polarizuar e më të fragmentuar”, tha Bergmann.

Aleanca qeverisëse e Gjermanisë, ndërmjet socialdemokratëve, të gjelbërve dhe liberalëve, u prish në nëntor, teksa ka pak qartësi se si do të duket një qeveri e re pas zgjedhjeve të reja në shkurt.

Dhe, në Holandën fqinje, një koalicion i brishtë katërpalësh po përballet me luftë të brendshme, teksa po përpiqet të mos fundoset, pas rënies së qeverisë së mëparshme më 2023.

Franca, ku prej dekadash në pushtet qëndrojnë herë partitë monolite të majta, herë ato të djathta, ka përjetuar lëkundje të skenës politike, që kur centristi Emmanuel Macron erdhi në pushtet si president më 2017.

Zgjedhjet e parakohshme të befasishme që ai shpalli në verë prodhuan një Parlament pothuajse të ndarë baras ndërmjet tri blloqeve – të majtës, qendrës së djathtë dhe ekstremit të djathtë.

Përderisa palët nuk pajtohen pothuajse për asnjë temë, përpjekjet për reforma janë paralizuar.

Kriza u thellua edhe më shumë, kur në dhjetor Parlamenti francez rrëzoi Qeverinë e Michel Barnierit, në vend të të cilit u emërua François Bayrou.

“Ndalja e ndryshimeve”
Gjendja e paqëndrueshme e demokracive perëndimore mund të shpjegohet nga “një krizë besimi në partitë politike dhe mediat, e paprecedent që nga viti 1945”, ka thënë Bertrand Badie, ekspert i marrëdhënieve ndërkombëtare në universitetin francez Sciences Po.

Votuesit reaguan ndaj “një oferte të varfër të politikës”, ka shtuar ai.

“Çfarë ofruan Macron në Francë apo Kamala Harris në SHBA përtej premtimit për të parandaluar marrjen e pushtetit nga rivalët e tyre, Trump apo e djathta ekstreme, e udhëhequr nga Marine Le Pen? Kjo krijon një problem të madh me legjitimitetin”, ka vlerësuar Badie.

Refuzimi i partive tradicionale dhe i udhëheqësve në pushtet ka kontribuar në rritjen e partive populiste dhe atyre të ekstremit të djathtë.

Ato shënuan suksese të mëdha në zgjedhjet evropiane të qershorit, siç demonstruan zgjedhjet në Gjermani, Francë, Holandë, si dhe në Itali e në Hungari para vitit 2024.

Shumë votues po votojnë për politikanë që premtojnë masat më të ashpra ndaj çështjeve që përfshijnë imigracionin dhe inflacionin.

Edhe personaliteti është element kyç, teksa Viktor Orban i Hungarisë dhe Trump kanë arritur të paraqesin autoritet të paepur.

“Bota dhe shoqëritë po kalojnë nëpër një transformim të madh. Globalizimi liberal nuk ka sjellë përgjigje për miliona njerëz, të brengosur për ndryshime nganjëherë radikale në mënyrën se si ne jetojmë pranë tjerëve, udhëtojmë apo prodhojmë”, ka thënë Gilles Gressani, shef i revistës gjeopolitike franceze Le Grand Continent.

“Si pasojë, ka një kërkesë gjithnjë e më të madhe për t’i ndalur ndryshimet – dhe, për shkak se kjo duket gjithnjë e më e pagjasë, një dëshirë për t’u tërhequr” nga çështjet përtej kufijve shtetërorë, ka shtuar ai./REL

UGSHPD: KARTOLINAT E SPAK PËR FUNDVITIN (“You look great today”)

 
Është larguar për një vizitë pune, por i ka lënë ndezur të gjitha dritat në sheshin Skënderbej kryetari i Bashkisë Tiranë për ditë të tëra deri në ndërrimin e viteve. Kjo situatë për Erion Veliaj i thirrur  nga SPAK dikujt mund t’i duket edhe si alibia e fund-vitit pasi në kartolinën e marrë nga SPAK, të përpiluar nga hetuesit e Byrosë Kombëtare të Hetimit (BKH) lexohet:
1-“Korrupsion pasiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë”. 
2-“Korrupsion aktiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose të zgjedhurve vendorë”. 
3-“Pastrimi i produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale”.
4-“Refuzim për deklarim, mos deklarim, fshehja ose deklarimi i rremë i pasurive, interesave privatë të personave të zgjedhur dhe nëpunësve publikë, ose i çdo personi tjetër që ka detyrim ligjor për deklarim”.
Po kështu me stilin dërgo sa majtas-djathtas kartolina, pak ditë më parë SPAK ka apeluar për rikthimin e masës së arrestit në shtëpi për kryetarin e Partisë Demokratike Sali Berisha, i cili gati pas 11 muajsh duket sikur lexon të njëjtin urim:
“Korrupsioni pasiv i funksionarëve të lartë shtetërorë ose i të zgjedhurve vendorë”, kryer në bashkëpunim për çështjen e privatizimit të ish-kompleksit “Partizani”.
Ja vlen të bëjmë një krahasim cilësor vetëm për përmbajtjen që kanë zgjedhjet e 11 Majit 2025.
Të pesë procedimet penale lidhen me dy persona me peshë të konsiderueshme në përkatësitë politike dhe nuk janë nga ana sasiore dhe administrative pa llogaritur diferencën e moshës mes Veliajt dhe Berishës se cili prej tyre paraqet më shumë rrezikshmëri për të prishur provat dhe ka pushtet ose që qeveris.
Si Berisha ashtu dhe Veliaj, janë që të dy të dalë nga zgjedhjet e anëtarësisë partiake, ndërsa Veliaj e rriti edhe me një tjetër mandat pushtetin pas zgjedhjeve të 14 Majit, 2023.
Ky është një ndryshim shumë i madh për të kuptuar vlerën e veprave penale, procedimin penal, përballjen me drejtësinë si shembull të qytetarisë së procesit duke ushtruar përgjegjësitë e dorëheqjes, pa e lejuar asnjëherë luftën e drejtë për daljen e së vërtetës dhe të mos lejuarit të përdorimit të drejtësisë si armë ndaj kundërshtarit politik.
Në këtë këndvështrim jemi plot pas një viti ngarkesash të cilat nuk kanë treguar aspak suksesin e Rilindjes Socialiste, por dekadencën e saj me shkak nepotizmin dhe korrupsionin. Një vit më parë me 21 Dhjetor, 2023 ishte Rama ai që nxitoi për të shtruar “gostinë me kokën e opozitës”* për ndërkombëtarët. Figurshëm në atë shkrim jo thjeshtë si u cilësua:- “Një urrejtje përçarëse që me propagandë vazhdon e ushqen ashtu si me simbolikën e datave diktatoriale edhe festimin e netëve më të gjata pa pluralizëm”, por vetë data historike i kujton brezit të viteve ’90 ngjashmërinë e figurave diktatoriale si Stalini që përmes partisë shtet dhe autoritarizmit mund të rikthehen në qoftë se qytetarët nuk janë të ndërgjegjësuar për ta mposhtur me fuqinë e votës së lirë.
Duke ju rikthyer aktualitetit, në qoftë se Berisha është treguar vigjilent dhe ka reaguar për kryetarin e Bashkisë Tiranë që ai është Larguar nga Shqipëria duke u shprehur se: –“Lajme të shumta bëjnë të ditur se Erion Veliaj, bashkëpronari i vërtetë i djegësit të Tiranës, që mungon, i pyllit 1 milion pemë që nuk ekziston, i modelit të vjedhjes 100 për qind me 5D, pasi mori zyrtarisht një seri akuzash, të cilat shkonin për përmasat e krimit nga 20 në 35 vite burg, sot në ora 5:15 të mëngjesit është nisur jashtë vendit, sipas thashethemit për në SHBA, por në të vërtetë drejtimi është i panjohur”.  Në faqet e ATSH mbahet ndezur konflikti Berisha Veliaj për ato çka janë deklaruar dhe ku Veliaj ka shpërthyer me fjalor politikani në krizë dhe jo si një menaxhues i një kryeqyteti me një milion banorë të cilin e lë “të zbukuruar” për fund-vitin deri sa të përmbledhë acarimin e vet. Për etikë nuk po i referohemi këtij fjalori të cilin e gjeni në faqen e ATSH: – “Veliaj përgënjeshtron Berishën: Në SHBA si kreu i bashkisë së Tiranës, nuk jam non grata si ti”*.

Por mbi të gjitha është një gjë tjetër e dallueshme se një zyrtar si Veliaj, i cili në çdo rast udhëtimi: para, gjatë dhe pas lëshonte lajmin transparent në media për vendndodhjen, pikërisht tani me dritat e ndezura ditë natë në Sheshin Skënderbej ai nuk shihet gjëkundi për të marrë meritat dhe gjithë të tjerat që vijnë me imazhin e propagandës së Rilindjes Socialiste. Nëse SPAK i përmbahet kartolinave për vitin e ri, vetëm në një vend Veliaj duket se ka më epërsi ndaj Berishës pavarësisht fjalorit cinik dhe gati me inatin e një fëmije të përkëdhelur kur shprehet:-“Ashtu siç e di që unë jam mbështetës i drejtësisë së re dhe nuk bëj komente rrugëve kur ajo merret me të tjerët dhe pastaj rrugaç si puna jote, që të marr rrugët me akuza e sharje kur merret me mua. Aty rri se edhe ti s’ke nga lëviz, se je pa pashaportë dhe nuk del dot nga Shqipëria, se do të të dal si lugat në shtëpi natën e Vitit të Ri, kur edhe Syri i djalit tënd do jetë te Sheshi Skënderbej, duke transmetuar fishekzjarret e 2025-ës, kur do hash shqelmin më të fortë nga shqiptarët, sa të vijë maji!”. Si për ironi të fatit Veliaj largohet nga detyra pikërisht atëherë kur Tirana ka nevojë për kryetar. Kryeqyteti një milionësh është i lënë në kaos dhe kjo me gjakftohtësi të madhe pa u justifikuar si ftesë zyrtare apo vizitë shëndetësore quhet lënie e përgjegjësive dhe shpërdorim detyre, në qoftë se nuk ka të tjerë drejtorë të besuar për t’ia deleguar kompetencat. Veliaj ka uruar dhe më parë se që prej 1 Janarit, Tirana do të jetë Kryeqyteti Mesdhetar i Kulturës dhe Dialogut. Një mashtrim mjeshtëror dhe hipokrizi në gjithë përmbajtjen që përfaqëson fjalori dhe qindra projekte korruptive në 8 vite pushtet dhe një mandat të tretë të filluar. 

Tek sa do ta mbyllësh kartolinën e SPAK-ut, kor lexon mediat zyrtare online apo e shëtit me telekomandë TV si për të ndërruar mendje, Veliaj sërish të del në ekran. Këtë rradhë në një program televiziv të Kosovës T7, ku do të jetë përshëndetës për Vitin e Ri 2025. Reklama dhe imazhi i tij vazhdon edhe në dialektin kosovar. Veliaj po udhëton jashtë shtetit. Ka njoftuar se kthehet pas dy ditësh, por kaosi i ndërtuar i ideologjisë dhe i propagandës i investuar me para (shumë para), korrupsioni është shpenzuar tashmë dhe është kthyer produkte mediatike.

Kryebashkiaku Veliaj tashmë ndodhet larg asaj dere që punon ditë natë dhe sa herë që e hapte e motivonte:-“You look great today”. Nuk e dimë ende moralin.

A është ky për vete apo për klientët? por morali i tij progresist është vetëm gjithëpërfshirës dhe i zhytur në korrupsion.

Por megjithatë le të shohim sa i drejtë do të jetë viti 2025.

Ndryshe nga një “shërbëtor” i qytetarëve me “You look great today”. Ne dëshirojmë që të gjithë shqiptarët të jetojnë sa më mirë çdo ditë.

28 Dhjetor, 2024

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)

Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)

Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)

L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)

Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)

Kurti: Serbia me mbështetjen e Rusisë përhap narrativë kundër Kosovës

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, akuzoi Serbinë se përdorë propagandën dhe dezinformatat si armë të politikës së saj të jashtme që sipas tij, kanë synim që ta dëmtojnë Kosovën.

Në konferencën e shtatë të ambasadorëve, të organizuar nga Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Kurti u kërkoi ambasadorëve të Kosovës që të jenë aktivë dhe proaktivë në luftimin e propagandës serbe, që sipas tij, mbështetet hapur nga Rusia.

“Përballë sulmeve sistematike, hibride, kinetike, terroriste të Serbisë, ajo vazhdimisht përdorë propagandën, dezinformatat si armë të politikës së saj të jashtme dhe pikërisht për këtë arsye puna juaj merr vlerë edhe peshë të shtuar. Me mbështetje të hapur nga Rusia, ajo ka ngritur një rrjet narrativësh të rreme që synojnë të dëmtojnë shtetin tonë dhe tentojnë të pengojnë përparimin tonë drejt integrimeve evropiane dhe euroatlantike”, tha Kurti.

Sipas Kurtit, në betejën e narrativëve të rremë shpejtësia e reagimit dhe profesionalizmi janë armët kyçe.

“Ju duhet të veproni me vendosmëri dhe qartësi dhe të jeni të shpejtë në reagime për secilën gënjeshtër që shpërndan Serbia apo elementet e saj, ne duhet ta kemi të gatshme të vërtetën tonë”, tha ai.

Kurti, por edhe përfaqësuesit e tjerë të lartë të Kosovës edhe në të kaluarën kanë fajësuar Serbinë dhe Rusinë se përhapin dezinformata kundër Kosovës.

Autoritetet në Kosovë kanë paralajmëruar po ashtu për një rrezik që mund t’i kanoset vendit nga Serbia. Por, sa herë që kanë folur për kërcënime të tilla ata kanë përmendur Rusinë, që sipas tyre, është e interesuar për destabilizimin e veriut të Kosovës – të banuar me shumicë serbe – dhe të rajonit.

Kurti në të kaluarën ka thënë se Serbia dhe Rusia duan zgjerim, ndërkaq presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e ka cilësuar Beogradin si “dorë të zgjatur të Moskës” dhe po tenton “të luajë lojërat” e Rusisë për të hapur një front të ri ndaj Perëndimit.

Serbia, që nuk e njeh pavarësinë e Kosovës, ka raporte të mira me Rusinë dhe Beogradi refuzon thirrjet ndërkombëtare që t’iu bashkohet sanksioneve të Bashkimit Evropian për shkak të luftës së Moskës kundër Ukrainës.

Rusia, ndërkaq, e ka justifikuar ndërhyrjen e saj në Ukrainë me situatën në Kosovë. Rusia ka njohur dy rajone lindore ukrainase si shtete të pavarura dhe presidenti rus, Vladimir Putin, ka thënë përderisa Kosova ka shpallur pavarësinë, pse edhe këto rajone nuk munden. Por, Kurti i ka cilësuar këto krahasime si injorancë. REL

Fati i të zhdukurve, Kosova 25 vite kërkon drejtësi! Dëshmitë rrënqethëse të të mbijetuarve të masakrave

“Një serb qëlloi mbi turmën, i vrau të gjithë! Si shpëtova…”

Të mbijetuarit e masakrave ndaj civilëve në kohën e luftës së Kosovës ende vuajnë traumën, kurse familjarët e të zhdukurve presin të dinë për fatin e tyre. RYCO dhe DW sjellin reportazhin e “Transmentuesve të Paqes”.

Zhdukja e mijëra personave dhe masakrat mbi popullsinë civile që ndodhën gjatë Luftës së Kosovës në vitet 1998-1999 mbeten një nga çështjet më tragjike dhe të pazgjidhura të këtij konflikti. Shumë familje akoma kërkojnë drejtësi për përgjegjësit e masakrave dhe informacion për fatin e familjarëve të tyre të zhdukur.

Rexhë Kelmendit nga Kosova orët e para të mëngjesit i rikthejnë kujtimet e ditës më të tmerrshme të jetës së tij. Rexha, është një nga të mbijetuarit e Masakrës së Qyshkut në Pejë, e kryer nga forcat serbe më 14 maj të vitit 1999, ku u vranë 44 civilë të paarmatosur.

“Çdo mëngjes kur zgjohem herët, më kujtohet ajo ditë, kur u detyruam të iknim me nxitim”, thotë Kelmendi, me duart që i dridhen nga kujtimet e trishta. Kelmendi dhe burrat e tjerë u ndanë nga forcat serbe në tre shtëpi, u qëlluan me armë dhe më pas shtëpitë u dogjën. Dritarja e vogël e shtëpisë, ku Rexha ndodhej me nëntë persona të tjerë u bë shpëtimi i tij atë ditë.

“Na shtynë afër murit dhe, kur hymë në korridorin e asaj shtëpie, një serb më goditi. Kur u përkula për ta marrë shkrepësen që më ra në tokë, ai qëlloi me automatik mbi turmën, duke vrarë të gjithë. Unë, duke qenë i përkulur, shpëtova dhe përmes një dritareje të vogël u hodha jashtë dhe mbijetova”, kujton atë ditë Kelmendi.

Indinjatë tek të mbijetuarit

Për Masakrën e Qyshkut të Pejës së vitit 1999, Gjykata e Lartë në Beograd dënoi shtatë ish-anëtarë të Njësisë 177 të Forcave Territoriale të Ushtrisë Jugosllave, të njohur si Çakejt’. Dënimet, që u shqiptuan nga 20 vite deri në dy vite burg për vrasësit, janë të pamjaftueshme për Rexhë Kelmendin. “Nuk e mbaj mend sa herë kam dëshmuar. Jam i zemëruar. Nuk e kuptoj pse këto organizata për mbrojtjen e të drejtave të njeriut nuk bëjnë asgjë. Duhet të ngrenë zërin dhe të na mbrojnë, sepse, ne nuk jemi fajtorë; ata janë fajtorët”, thotë i mbijetuari Kelmendi.

Një tjetër i mbijetuar Erzen Lushi, gjithashtu ka mbamendje të freskët nga Masakra e Qyshkut të Pejës. Në atë kohë Erzeni ishte 16-vjeçar. Ai u urdhërua nga ushtarët serbë të mbledhë para nga banorët dhe t’ua dorëzojë atyre. “Ishte një ditë e tmerrshme. Ata filluan të ndanin burrat nga gratë dhe fëmijët, duke i frikësuar me të shtëna armësh. Ishin rreth 70 prej tyre”, thotë Erzeni. Ai kujton se forcat serbe njëherë urdhëruan gratë dhe fëmijët të largoheshin për në Shqipëri me traktorë, por më pas dhanë urdhrin tjetër që të ktheheshin në Qyshk.

Kur u kthyen, Erzeni mësoi se babai i tij, Osmani, xhaxhai dhe burrat e tjerë të fshatit ishin vrarë. “U kthyem në shtëpi pa e ditur fatin e burrave të fshatit. Të nesërmen mësuam se ata ishin ndarë në tri shtëpi, ishin qëlluar me armë dhe shtëpitë ishin djegur”, thotë Erzeni. Sipas tij, është një mrekulli që nga secila prej tre shtëpive ku u kryen masakrat, nga një dëshmitar mbijetoi për të treguar se çfarë ndodhi atë ditë në këtë fshat të Kosovës.

Dënimi i Çakejve i pamjaftueshëm

Erzeni vetë ka dëshmuar tri herë në Gjykatën e Beogradit gjatë gjykimit kundër grupit “Çakejt”. “Në Beograd, procesi shkoi si në një shtet që mbron kriminelët e tij. Ata u dënuan sepse, kryen vrasje me urdhër të shtetit serb. Dënimet ishin shumë të vogla për një masakër kaq të madhe”, thotë Erzeni.

Avokati kosovar Ardian Bajraktari, shprehet se dënimet nga gjykata e Beogradit për rastin e Qyshkut, ishin jashtëzakonisht të ulëta krahasuar me krimet e kryera. “Dënimet për ata përgjegjës për krime lufte nga gjykatat e shtetit serb, në përgjithësi, dhe veçanërisht për pjesëmarrësit në këtë masakër, janë jashtëzakonisht të ulëta krahasuar me peshën e krimit dhe pasojat e tij”, thotë avokati Bajraktari. Kjo me të drejtë sipas tij, shkakton “indinjatë te të mbijetuarit e këtyre masakrave dhe familjet e të vrarëve dhe të masakruarve. Kjo nuk mund të quhet drejtësi”, shton ai.

Gjykimi për Masakrën e Qyshkut filloi në vitin 2010 në Beograd dhe zgjati rreth katër vjet. Vendimi i parë u mor në vitin 2014, por një vit më vonë Gjykata e Apelit e Serbisë e rrëzoi atë, duke e kthyer çështjen për rigjykim. Në vitin 2014, Gjykata e Lartë e Beogradit dënoi shtatë ish-anëtarë të grupit “Çakejt” me 56 vite burg për vrasjen e 118 civilëve shqiptarë në rrethinën e qytetit të Pejës në Qyshk, Zahaq, Pavlan dhe Lubeniq. Nga të dënuarit, Toplica Milladinović mori dënimin maksimal prej 20 vitesh, Predrag Vuković u dënua me 13 vite, Abdullah Sokiq me 12 vite, Sinisha Mišić me pesë vite, ndërsa Lazar Pavlović, Slavisha Kastratović dhe Boban Bogićević me nga dy vite burg secili. Masakra e Qyshkut konsiderohet që është një nga masakrat më të mëdha të kryera nga forcat serbe gjatë luftës së fundit në Kosovë.

Fati i të zhdukurve ende nuk dihet

Mbi 13 mijë persona u vranë në luftën e Kosovës. Mbi 800 mijë njerëz u dëbuan prej shtëpive të tyre nga forcat serbe. Mbi 400 mijë prej tyre vetëm në vendin fqinjë, Shqipërinë. Pas përfundimit të luftës shumica e të zhvendosurve u kthyen në shtëpitë e tyre. Një nga pasojat më të rënda të luftës ishte edhe numri i madh i njerëzve që u zhdukën pa lënë gjurmë. Shumë prej tyre u ndaluan në vende të fshehta, u vranë dhe u varrosën në varreza masive, si brenda Kosovës ashtu edhe në Serbi.

Sipas Komitetit Ndërkombëtar të Kryqit të Kuq (ICRC), rreth 1,640 persona akoma rezultojnë të zhdukur, fatin i të cilëve akoma nuk dihet. Një nga rastet e të zhdukurve është ai i Bajram Mutishit, një babai me 10 fëmijë, i cili u zhduk gjatë luftës. Në vitin 1999, familja e tij emigroi në Itali, por ai qëndroi në Kosovë. Që atëherë, familjarët e Mutishit, nuk kanë pasur asnjë informacion për fatin e tij.

I biri i Bajramit, Jonuz Mutishi, kujton bisedën e fundit që pati me të atin. “Para luftës, ne u larguam nga Kosova dhe shkuam në Itali. Babai nuk deshi të vinte me ne; ai dëshironte të qëndronte në Kosovë, sepse kishte një punë. Në atë kohë, rrallë flisnim në telefon, sepse metodat e komunikimit nuk ishin siç janë sot. Që nga viti 1999, kemi humbur çdo kontakt me të dhe nuk kemi mësuar asnjë informacion për fatin e tij”, rrëfen Jonuzi. Në përpjekje për të mësuar për fatin e babait, Jonuzi nga gojëdhëna të ndryshme, mori informacion të pakonfirmuar se babai i tij mund të jetë diku në veri të Shqipërisë i zhvendosur me valën e refugjatëve nga Kosova në vitin 1999.

“Morëm informacion se ai mund të ishte në qytetin e Shkodrës, ndaj unë nga Franca ku tash jetoj prej disa vitesh, vajta në Shkodër për ta kërkuar. Nëna dhe vëllai im jetojnë në Itali dhe nuk flasin mirë shqip. Kur shkova në Shkodër, disa tregtarë nga Podgorica e Malit të Zi, më thanë se e kishin takuar babanë tim vite më parë. Gjithashtu, bëmë një raportim në polici, por askush nuk më ka dhënë përgjigje”, thotë Jonuzi. Ai shpjegon se e ëma e tij i kishte dërguar një letër organizatës ‘Kryqi i Kuq’, që mblidhte evidenca për të zhdukurit e luftës së Kosovës. “Ajo i dërgoi një letër, por ata iu përgjigjën se ai nuk është gjetur, as i gjallë dhe as i vdekur”, rrefen Jonuzi, ndonëse shpresa nuk i shuhet se babai i tij, Bajram Mutishi, mund të jetë ende gjallë. Jonuzi mban gjithnjë më vete një fotografi të vjetër të babait të tij.

Rastet më të vështira për t’u zbuluar janë ato raste ku nuk ka informacione të sakta dhe ku familja e të zhdukurit nuk është e qasshme. Një rast i tillë mund të konsiderohet edhe rasti i Bajram Mutishit, për të cilin nuk ka informacione të sakta për lokacionin e zhdukjes, as për datën e zhdukjes, thotë aktivisti që angazhohet për mbi dy dekada për çështjen e të zhdukurve Bekim Blakaj, nga Fondi për të Drejtën Humanitare të Kosovës.

Fati i të zhdukurve pjesë e dialogut Kosovë-Serbi – rezultatet më shumë në letër

Të zhdukurit shumica e tyre janë shqiptarë etnikë, por në mesin e tyre ka edhe serbë, romë dhe pjesëtarë të të komuniteteve tjera, fati i të cilëve akoma nuk dihet. Kërkimi për personat e zhdukur nga Lufta e Kosovës mbetet thelbësor, jo vetëm për të zbuluar të vërtetën, por edhe si pjesë e procesit më të gjerë të shërimit për familjet dhe komunitetet e prekura nga konflikti.

Çështja e personave të zhdukur edhe 25 vjet pas luftës, është pjesë e dialogut Kosovë-Serbi,  një përpjekje për të mësuar për fatin e të zhdukurve. Udhëheqësit e dyja vendeve në maj të vitit 2024, nënshkruan një deklaratë të përbashkët për të zhdukurit ku u zotuan për “zbatimin e plotë të detyrimeve për ndriçimin e fatit të të zhdukurve. Në deklaratë thuhet po ashtu se “palët do të bashkëpunojnë ngushtë në identifikimin e vend-varrezave dhe të angazhohen në gërmimin e tyre, të sigurojnë qasje të plotë në informata të besueshme e të sakta që ndihmojnë në gjetjen dhe identifikimin e personave të zhdukur gjatë periudhës kohore nga një janari i vitit 1998 deri më 31 dhjetor të vitit 2000”.

“Shpresë e re”

Në deklaratë po ashtu ceket se për të zbuluar fatin e të zhdukurve, do të përdoren “të gjitha materialet, shkrimet, urdhrat, dokumentet, regjistrimet dhe çfarëdo lloj dokumenti tjetër, përfshirë edhe ato që cilësohen si të klasifikuara nga institucionet përkatëse të të dyja palëve”. Aktivisti nga Fondi për të Drejtën Humanitare të Kosovës, Bekim Blakaj, thotë se “deklarata për të zhdukurit dhe zbatimi i saj, “sjell shpresë të re”. Sipas tij, kjo është hera e parë që të dyja palët angazhohen për të lejuar qasje në dokumente të ndjeshme, që mund të hedhin dritë mbi fatin e mbi 1600 personave të zhdukur gjatë luftës në Kosovë.

“Plaga më e rëndë nga cilido konflikt janë personat e zhdukur. Familjet e personave të zhdukur nuk do të gjejnë asnjëherë shërim dhe plaga e tyre do të mbetet e hapur përderisa fati i më të dashurve të tyre nuk është zbardhur. Sigurisht se kjo reflektohet edhe në shoqëri në përgjithësi. Prandaj, nuk mund të ketë një proces të pajtimit të qëndrueshëm në Ballkanin Perëndimor pa zbardhjen e fatit të personave të zhdukur. Edhe në raste ku mund të ketë një iluzion se pajtimi është afër, problemi i personave të zhdukur do të kthehet dhe do të pengojë këtë proces”, thotë Blakaj.

Gjurmimi dhe gjetja e lokacioneve të varrezave masive apo individuale, ku mund të jenë të varrosur trupat e personave të zhdukur, është një proces shumë i vështirë 25 vite pas përfundimit të luftës. Institucionet përkatëse janë duke bërë gjurmimin, por, sipas tyre, mungesa e informacioneve të sakta është problemi kryesor. Sipas Blakajt, bashkëpunimi ndërmjet autoriteteve kosovare dhe serbe është shumë i vogël dhe për këtë arsye, përpjekjet për zbardhjen e fatit të personave të zhdukur janë joefektive, dhe gjetjet e trupave janë shumë të paktë./DW

VOA- SPAK: Rasti Veliaj, të dhëna për “korrupsion aktiv”, “pastrim parash” dhe “fshehje pasurish”

Ilirian Agolli

Në Tiranë SPAK-u bëri të ditur të premten se në lidhje me hetimet që kanë përfshirë kryebashkiakun e Tiranës Erjon Veliaj dhe familjarë të tij, ka të dhëna konkrete jo vetëm për “korrupsion pasiv”, por edhe me vepra të tjera penale si “korrupsion aktiv”, “pastrim parash” dhe “fshehje pasurish”.

SPAK ia atribuon këto gjetje hetimeve paraprake dhe provave të mbledhura deri në këtë fazë, lidhur me procedimin penal të regjistruar në muajin shkurt.

Nga hetimet e deritanishme, sipas prokurorisë, “konstatohet se ekzistojnë të dhëna konkrete që anëtarë të ngushtë të familjes si dhe familjarë të tjerë të afërt me Kryetarin e Bashkisë Tiranë, kanë marrë përfitime të paligjshme përmes disa shoqërive dhe individëve, të cilët kanë interesa të drejtpërdrejta në Bashkinë Tiranë”.

Gjatë hetimeve, po sipas prokurorisë, “janë evidentuar veprime konkrete të cilat përfshijnë transaksione financiare, kontrata të dyshimta dhe fatura të dyshuara fiktive të realizuara përmes disa shoqërive, të cilat janë në pronësi të regjistruar ose që kontrollohen faktikisht nga familjarët e ngushtë dhe familjarë të tjerë të Kryetarit të Bashkisë”.

Prokuroria e Posaçme shtoi se ky procedim u bazua në informacionin e Byrosë Kombëtare të Hetimit, e cila verifikoi të dhënat dhe administroi provat dokumentare, pas kallëzimit të një shtetasi (i vetidentifikuar si N.A).

Në kuadër të këtij procedimi, kryebashkiaku i Tiranës, Erjon Veliaj ishte të enjten për më shumë se pesë orë në SPAK. Ai nuk komentoi për gazetarët pasi doli nga Prkuroria e Posaçme.

Zoti Veliaj tha para Këshillit Bashkiak se në SPAK ai ishte denoncuar nga një qytetar i quajtur Nesti Angoni, i cili siç u shpreh ai, “nuk ekziston”, megjithatë shtoi se ka qenë bashkëpunues me drejtësinë, ndërsa e cilësoi denoncimin si një kurth të sajuar anonim, pa dhënë detaje të mëtejshme.

Disa ditë më parë në SPAK ishte për afro tre orë edhe bashkëshortja e zotit Veliaj, Ajola Xoxa, në zyrat e kompanive të së cilës u bënë kontrolle nga agjentët e BKH-së, me vendim të Gjykatës së Posaçme, në fillim të dhjetorit dhe iu sekuestrua telefoni celular. Kontrolle u kryen edhe në banesat e vëllait të zotit Veliaj, të cilit iu sekuestrua telefoni celular. Gjykata e Apellit rrëzoi ankimimin e tyre kundër këtyre kontrolleve.

Ndaj zotit Veliaj nuk ka një akuzë, ndërsa vijojnë hetimet paraprake mbi procedimin penal, të nisur në shkurt për “korrupsion pasiv”, të cilit u janë shtuar tashmë edhe dyshimet e provat për korrupsion aktiv, pastrim parash dhe fshehje pasurie.

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend