VOAL

VOAL

Kur shqiptarët merrnin dëshmi race dhe gjaku! (FOTO)

August 24, 2017

Komentet

Çfarë do të thotë hapja e kufirit energjetik mes Kosovës dhe Serbisë?

Sandra Cvetkoviq

Linjat ndërlidhëse energjetike në kufirin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, të cilat menaxhohen nga Operatorët e Sistemit të Transmisionit të të dyja vendeve, janë fizikisht funksionale dhe aktive, por për arritjen e qëllimeve komerciale, është e rëndësishme që ato të përdoren.

Kështu thanë për Radion Evropa e Lirë nga Operatori i Sistemit, Transmisionit dhe Tregut i Kosovës (KOSTT), duke theksuar, po ashtu, se shpërndarja e kapaciteteve neto transmetuese në kufirin ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, do t’u ofronte palëve më shumë mundësi për tregtimin e energjisë elektrike.

Përndryshe, linja ndërlidhëse paraqet një lloj kufiri energjetik, përkatësisht lidh sistemet energjetike të dy ose më shumë vendeve, mundëson shkëmbimin e energjisë elektrike dhe rrit stabilitetin e sistemit, si dhe sigurinë e furnizimit me energji elektrike.

Zëvendëskryeministri i Kosovës dhe kryenegociatori në bisedimet me Serbinë, Besnik Bislimi, tha më 24 tetor se është bërë përparim në zbatimin e Marrëveshjes për Energjinë dhe se Beogradi është pajtuar për t’i lëshuar në funksion linjat ndërlidhëse deri në fund të nëntorit.

Radio Evropa e Lirë e kontaktoi kabinetin e Bislimit për më shumë detaje lidhur me këtë çështje, por nuk mori përgjigje.

Pala serbe nuk e përmendi atë dhe nuk iu përgjigj pyetjeve të REL-it rreth saj.

I dërguari i posaçëm i BE-së në bisedimet Kosovë-Serbi, Mirosllav Lajçak, tha më 29 tetor, disa ditë pas takimit me Bislimin dhe kryenegociatorin serb, Petar Petkoviq, se nuk ka pasur përparim sa i përket zbatimit të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve mes dy vendeve, por shtoi se është optimist kur bëhet fjalë për çështje të tjera.

“Ka pasur përparim në disa çështje të tjera të rëndësishme, të cilat do t’i monitorojmë në javët në vazhdim”, shkroi Lajçak në llogarinë e tij në Facebook.

Ai nuk specifikoi saktësisht se për çfarë përparimi bëhet fjalë, por tha se është takuar me drejtorin e Sekretariatit të Komunitetit të Energjisë, me të cilin ka biseduar për bashkëpunimin energjetik në Ballkanin Perëndimor.

Në anën tjetër, KOSTT-i shpjegoi për REL-in se Kosova, aktualisht, ka tri linja ndërlidhëse plotësisht funksionale: në kufi me Malin e Zi, Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.

Në raportin vjetor të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRRE) të Kosovës thuhet se Elektrorrjeti i Serbisë ka bllokuar linjat ndërlidhëse për përdorim komercial edhe në vitin 2023 dhe se rezultat i këtij bllokimi ka qenë mungesa e kapacitetit transmetues ndërkufitar.

“Mungesa e kapaciteteve transmetuese ndërkufitare, si rezultat i bllokimit të linjave interkonektive për operim komercial nga ana e Serbisë, vazhdon të shkaktojë vështirësi serioze për tregtarët, siç është pengimi i tregtisë së energjisë në këtë kufi, duke reflektuar kështu me rritjen e çmimit të kapaciteteve ndërkufitare në kufijtë e tjerë dhe çmimin e importit të energjisë, për Kosovën dhe për Evropën Juglindore”, u tha, mes tjerash, në raportin e publikuar në mars.

KOSTT: Marrëveshja operative me Elektro-ekonominë e Serbisë (EMS) mundëson bashkëpunim më të madh

Ndër hapat e fundit drejt zbatimit të plotë të Marrëveshjes për Energjinë është pikërisht lëshimi në funksion i linjave ndërlidhëse.

“Hap i ardhshëm mund të jetë nënshkrimi i Marrëveshjes Operative ndërmjet KOSTT-it dhe EMS-së – me të gjitha anekset teknike – e cila mundëson bashkëpunim më të madh në mes të dy operatorëve të sistemit të transmisionit”, tha KOSTT-i për Radion Evropa e Lirë.

Deri në publikimin e këtij artikulli, EMS-ja nuk iu përgjigj pyetjes së REL-it se a planifikon të nënshkruajë një marrëveshje të tillë me KOSTT-in.

Në kuadër të dialogut për normalizimin e marrëdhënieve, Kosova dhe Serbia arritën marrëveshje për energjinë në vitin 2013 dhe 2015, ndërsa në qershor të vitit 2022, dy palët miratuan Udhërrëfyesin për zbatimin e këtyre marrëveshjeve.

Atëkohë, BE-ja, e cila ndërmjetëson dialogun, tha se marrëveshjet për energjinë të viteve 2013 dhe 2015 “janë zbatuar vetëm pjesërisht”.

Ndërkohë, pas nënshkrimit të Udhërrëfyesit, u funksionalizua plotësisht kompania Elektrosever, e cila i furnizon me rrymë komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës dhe mbledh faturat që filloi t’ua dërgojë konsumatorëve qysh në fillim të këtij viti.

Deri atëherë, banorët e Mitrovicës së Veriut, Leposaviqit, Zveçanit dhe Zubin Potokut nuk e paguan rrymën për rreth 25 vjet.

Kompania Elektrosever është në pronësi të Elektro-ekonomisë së Serbisë, por në Kosovë është e regjistruar sipas ligjeve të Kosovës.

Në bazë të Udhërrëfyesit për zbatimin e marrëveshjeve energjetike, KOSTT-i ofroi qasje edhe në nënstacionin e Vallaçit, i cili e siguron shumicën e energjisë elektrike për qytetarët në veri të Kosovës. Ai, gjithashtu, e furnizon me energji elektrike hidrocentralin në liqenin e Ujmanit.

Vallaçi është një nga nënstacionet e para të ndërtuara në Kosovë në sistemin e transmisionit.

Ai është i lidhur me pesë linja të tensionit të lartë 110 KV: Trepça, Skenderaj, Ujmani, Ilirida (afër Mitrovicës) dhe Palaj (afër Prishtinës), si dhe me stacionin Novi Pazar 2 (linjë ndërlidhëse Kosovë-Serbi).

Roli i Vallaçit është të sigurojë furnizim të rregullt me energji elektrike për palët e kyçura në këtë nënstacion brenda Sistemit të Transmisionit të Kosovës.

Ky nënstacion është i rëndësishëm edhe për shkëmbimin fizik të energjisë elektrike ndërmjet Kosovës dhe Serbisë përmes linjës ndërlidhëse Valaç-Novi Pazar.

Në Strategjinë e Energjisë të Qeverisë së Kosovës për periudhën 2022-2031 thuhet se disa nga synimet strategjike të vendit janë forcimi i bashkëpunimit rajonal dhe funksionimi i tregut kosovar.

Aty, po ashtu, thuhet se Kosova është e përkushtuar në zbatimin e të gjitha obligimeve nga Marrëveshja e Komunitetit të Energjisë, për të krijuar një treg të lirë, të integruar dhe konkurrues të energjisë elektrike.

Radio Evropa e Lirë

Përgatiti: Valona Tela

Pse Spak nuk aktivizon hetime për shpenzimet e Sulltan Zgjebos me taborrin e tij?!- Nga Ndriçim Kulla

Historia vazhdon që të p֝ërsëritet me karshillëk, si ndaj opinionit publik ashtu edhe ndaj shkeljes së ligjit.

Edhe pse fushata zgjedhore zyrtarisht nuk ka filluar, ai ka afërsisht një vit që i bie kryq e tërthor botës për të kërkuar votat e emigrantëve së bashku me një ushtri zyrtarësh dhe patronazhistësh.

Dje p.sh ishte në Greqinë Veriore, Selanikë, si fillim, për t’u shprehur “mallin e përvëluar” atyre që i ka zbuar me të gjitha aspektet e luftës së klasave dhe në fund për t’u hedhur grepin e lypësit për votën në zgjedhje e 2025.

Për të ska llogari ska turp, ska etikë, ska kohë, ska trasparencë dhe llogaridhënie si çdo vendimarrës publik që duhet të bëjë arsyetim për çdo qindarkë që harxhon nga fondet publike.

Dhe  kjo para së gjithash është ai filli abuziv i një historie të zgjatur që përbën një krim zgjedhor në sytë e tërë opoinionit publik.

Pse SPAK-u heziton të aktivizoj  hetime të qarta për shpërdorimet dhe udhëtimet lluksoze të kryeministrit në të katërta anët e botës?!

Janë shprehur me dhjetëra herë shqetësime prej taksapaguesit shqiptarë për fondet e shumta që konsumohen nga takimet a paligjshme që bën Sulltan Zgjebua së bashku me taborrin e tij patronazhist në vënde të ndryshme larg dhe afër nesh me “emigrantët tanë”. Ku i gjen paratë? – pyet i çuditur dhe njeriu më indiferent në këtë vënd.

Në bazë të ligjit të trasparencës Prokuroria e Posaçme duhej ta kryente këtë detyrë, por as që i shkon në mënd ta bëjë. Pse nuk bën kur e ka detyrim ligjor?!

Se nuk pyet për ligjin?! Se nuk denjon të ushtroj drejtësinë?

Pse nuk e merr në pyetje dhe ta hetojë kryeministrin , se  ku i gjeti  të hollat ky zuzar i cili arrin deri atje sa shkon në një ndeshje lluksoze basketbolli me një biletë që shkon minimalisht  8000 dollarë? Vetëm për këtë fakt duhej të fillonte një histori hetimi e lere më për abuzimet  e pafundme me të cilat na bën karshillëk të hapur.

Çfarë bën kukulla Spak?!

Po për takimet elektorale në Anchen të

Gjermanise, në Milano, në Athine, dhe së fundmi në Neë York?

Pyetjet dhe çuditë  i ka kthyer në një zhvlerësim  më vete nga mospërtfilla e llogaridhënies .

Ai duhet hetuar, sepse  fushata ekektorale që ka filluar nuk është në afatin e ligjshëm dhe kjo duhet hetuar dhe ndëshkuar.

Ai duhet të bëjë trasparancën e shpenzimeve që e ka për detyrim ligjor.

Spak në raport me detyrimin ligjor, ka bërë shumë gjëra që s’duhej t’i kishte  bërë dhe nuk ka bërë atë që duhej të kishte bërë.

Lind pyetja:

Mos ka ardhur koha  për të paditur dhe vet Spak?!

Po ku ?

Në cilin istucion?

Sistemit të drejtësisë reforma sorosiane, jo vetëm që ia ka prerë duart, por ia ka shkulur dhe rrënjë që kishte.

Deri sa Spak përndjek politikisht personalitete politike, madje pa një mandat arresti nga parlamenti siç ndodhi me kreun e opozitë shqiptare, tregon qartë se Spak është i plotfuqishmi i të plotëfuqishmëve të regjimit. Pra është vetë regjimi.

Arrestimi së fundmi  i ish-kryeministrit dhe ish-presidentit  Ilir Meta me skemën  e një rrëmbimi të dhunshëm në rrugë, sikur të ishte duke bërë krim në flagërance, nuk ka nevojë për t’u  interpretuar më tej, se çfarë po bën me instiktet e tij hakmarrëse “ Dr Fisheri i Gjenevës”.

Kjo është e përforcuar me arrestimin e Fredi Belerit, me hetimin e montuar dhe gjyqin politik të tij, me gjurmët e rikthimit të gjykimeve të mëparshme të sistemit të drejtësisë, a thua se ne duhet të krijojnë një model  gjykimi në botë dhe duhet që t’u bejmë llustra edhe gjykimeve të mëparshme.

Ka zhvarrosur 21 janarin e shkaktuar nga vetë ai, dhe pikërisht ai sot e ka nën thunder tërë Spakun. Spak sot është bërë banda e terrorit të pushtetit.

Eshtë ngritur në nivelin e hetuesisë dhe prokurorisë së regjimit të Enver Hoxhës dhe bën rolin e një pushkë me të cilën godet kundërshtarët e Edi Ramës.

E ka dorën të lirë me pashë që të arrestojë edhe zyrtarë të tjerë, cironga të  pushtetit për nga rëndësia, që nga ministra, zv kryeninistra, kryetar bashkishë  dhe zyrtarë të tjerë, duke i kthyer edhe në viktima të vetvetes së tyre, për të bërë disa vite burg për regjimin e rilindjes.

Unë besoj se drejtësia sorosiane është një padrejtësi e madhe dhe nuk do të jetë e largët dita që ajo së bashku me regjimin të thyej qafën.

“E keqja do ta bej punën e saj, por kokën do hajë”- thotë një fjalë e moçme popullore. Mendoj se kjo filozofi, e cila buron nga eksperincat e pafundme njerëzore, shpreh më së miri fillimin dhe përfundimin e padrejtësive që iu bëhen shqiptareve nga regjimi që sundon sot së bashku me veglën e tij Spak

Nuk mund të presësh kurrë nga këto instucione të shkatërruara prej klientelizmit, ideologjisë dhe vartësisë që kanë nga pushteti, të bëjnë detyrën publike, të respektojnë ligjet dhe parimet, t’i shërbejnë qytetarëve ose të rinovohen. Është utopi e thellë të shpresosh siç p.sh ndonjë akademik sot, që të rinovohet Akademia e Skënder Gjinushit. Po ajo në thelb është akademia e Edi Ramës. A mund të rinovohet Edi Rama?

Po Edi Rama është diktator i gjallë dhe diktatorët nuk ndryshojnë vetëm kur i rrëzojnë me forcë.

Ajo në të gjithë treguesit e saj është një këmbë pushteti dhe më qartësisht një detashment i destinuar për t’i sjellë votues dhe për të bërë gjithmonë propagandën e regjimit të sotëm.

A mund të kesh sot një përfytërim të arsyeshëm, se mund të reformohet në ndonjë segment nga kjo akademi?! Do ishte një çudi e rangut të lartë  deri në pabesueshëmëri.

Vetëm ndryshimet politike sjellin premisa trasformimi .

Aq më shumë Spaku.

Monumeti që ai po i skalit deri në thellësi pandëshkushmërisë, është nga arsyet më kryesore, që e bëjnë të detyrueshme vazhdimin e revoltave për krijimin e një qeveri kujdestare, e cila duhet ta shpjerë vëndin në zgjedhje parlamentare në kushte qetësie dhe paqeje.

Harris apo Trump President? Ja çfarë thotë historiani që parashikoi saktë 9 nga 10 rezultatet e zgjedhjeve të fundit në SHBA

Historiani dhe profesori Allan Lichtman ka parashikuar saktë rezultatin e nëntë nga 10 zgjedhjet e fundit presidenciale. Dhe këtë vit, ai parashikon se zëvendës-presidentja Kamala Harris do të fitojë, shkruan CNN.

Sistemi i tij, i cili quhet “Çelësat e Shtëpisë së Bardhë”, kalon përmes “13 parametrave” në një listë për të llogaritur parashikimin përfundimtar, duke mos marrë parasysh sondazhet e përdorura në prag të zgjedhjeve.

“Pse jam i sigurt se Harris do të fitojë? Sepse është vetëm afër sondazheve, dhe sistemi im i injoron sondazhet”, tha Lichtman për Rosemary Church të CNN të hënën.

Ai tha se këto sondazhe shpesh janë thjesht “fotografi” me marzhe të mëdha gabimi dhe se “njerëzit nuk u përgjigjen anketuesve, gënjejnë, ndryshojnë mendje dhe duhet të hamendësojnë se cilët janë votuesit e mundshëm”.

Lichtman ishte një nga të paktët që parashikoi saktë se Donald Trump do të fitonte zgjedhjet e 2016 – gjë që “nuk më bëri shumë popullor” në atë kohë, kujtoi ai.

Sistemi i tij prej 13 pikësh, secili u përgjigj me një “po” ose “jo”, merr në konsideratë një sërë faktorësh dhe rrethanash – të tilla si nëse ka pasur trazira sociale gjatë mandatit të mëparshëm presidencial, nëse ekonomia është në recesion, dhe nëse presidenti aktual është përballur me skandale të mëdha gjatë mandatit të tyre.

Edhe pse është i sigurt në parashikimin e tij, Lichtman tha se ishte nervoz – pjesërisht për shkak të sasisë së paparë të ngacmimeve dhe “urrejtjes” që ai dhe familja e tij kanë marrë, dhe pjesërisht sepse “demokracia është me të vërtetë në fletëvotim këtu”.

“Demokracia është e çmuar. Por si të gjitha gjërat e çmuara, ajo mund të shkatërrohet”, tha ai. “Ne nuk kemi pasur kurrë një kandidat më parë që ka penguar transferimin paqësor të pushtetit, ka nxitur një grusht shteti të dhunshëm, ka orkestruar elektorë të rremë dhe tani ka refuzuar të pranojë rezultatet e një zgjedhjeje të ndershme.”

“Nuk më intereson aq shumë nëse kam të drejtë apo gabim, më intereson e ardhmja e vendit tonë, i cili është në rrezik të madh.” bw

Rritja e turizmit në Shqipëri: Çka tregojnë të dhënat?

Doruntina Baftiu

Plazhet, malet, qytetet, trashëgimia kulturore, çmimet…

Dhjetëra miliona turistë të huaj kanë vizituar Shqipërinë në vitet e fundit për arsye të ndryshme.

Vetëm gjatë tetë muajve të parë të këtij viti, Shqipërinë e vizituan mbi 8.5 milionë të huaj.

Trendi i rritjes së vizitorëve të huaj kishte nisur në vitet para pandemisë COVID-19, që goditi Shqipërinë dhe vendet përreth në pranverën e vitit 2020.

Atë vit, numri i turistëve ra ndjeshëm, shkaku i kufizimeve të rrepta në udhëtime, në tentim për ta limituar përhapjen e COVID-19.

Por, që atëherë, turizmi në Shqipëri është ngjallur sërish.

Sipas një raporti të publikuar nga Organizata Botërore për Turizëm e Kombeve të Bashkuara (UNWTO), në fund të muajit të kaluar, Shqipëria është vendi i dytë në botë që ka pasur rritjen më të madhe të turizmit.

Në krahasim me periudhën janar-korrik të vitit 2019 – para pandemisë COVID-19 – Shqipëria ka pritur 93 për qind më shumë turistë gjatë së njëjtës periudhë të vitit 2024.

Vetëm Katari gëzon rritje më të madhe se ajo.

Kjo rritje e turizmit ka bërë që Shqipëria të arkëtojë edhe më shumë fitime. I njëjti raport i UNWTO-së e rendit Shqipërinë si vendin me rritjen më të madhe në botë të arkëtimeve nga turizmi.

Në krahasim me vitin 2019, Shqipërinë këtë vit e kanë vizituar dukshëm më shumë banorë nga Evropa Jugore – plot 3.1 milionë turistë më shumë.

Ndërsa, rajonet e vetme prej ku ka pasur rënie të numrit të turistëve, janë Azia Lindore dhe Paqësori, si dhe Afrika.

Numri më i madh i këtyre vizitave bëhet gjatë muajve të verës. Vetëm gjatë muajve qershor, korrik dhe gusht të këtij viti, Shqipërinë e vizituan mbi 5 milionë të huaj.

Edhe në vitet paraprake, muajt e verës kishin tërhequr më së shumti të huaj në Shqipëri.

Gjatë këtyre muajve rritet edhe numri i udhëtarëve transitë, që kalojnë në Shqipëri vetëm për të shkuar në një destinacion tjetër final.

Por numri i këtyre udhëtarëve është i ulët në krahasim me ata që udhëtojnë për arsye personale, për pushime dhe për vizita te të afërmit e tyre.

Gjatë tetëmujorit të parë të këtij viti, si në çdo periudhë tjetër, Shqipëria priti më së shumti vizitorë nga Kosova fqinje, ndjekur nga Italia dhe Maqedonia e Veriut.

Edhe pse ende në numër dukshëm më të vogël sesa turistët nga vendet fqinje, në vitin e fundit është rritur edhe numri i vizitorëve nga India, Kina, Franca dhe Holanda, krahasuar me vitin paraprak.

Demokratët: “Jemi gati nëse Trumpi deklaron në mënyrë të rreme se fitoi”

Zyrtarët e fushatës së Harris kanë frikë se manjati mund të pretendojë një fitore të hershme që nuk e arriti kurrë, siç bëri 4 vjet më parë

VOAL- Demokratët po përgatisin një përgjigje, përfshirë edhe në rrjetet sociale, me thirrje për qetësi dhe durim në numërimin e votave që do të përdoren nëse Donald Trump përpiqet të pretendojë fitoren elektorale para kohe, siç bëri 4 vjet më parë. Zyrtarët e fushatës dhe partisë së Kamala Harris i thanë Reuters.

Kandidati republikan u tha gazetarëve këtë javë se ai shpreson të shpallë fitoren në ditën e zgjedhjeve, megjithëse ekspertët e zgjedhjeve kanë paralajmëruar se mund të duhen disa ditë përpara se të dihet rezultati përfundimtar, veçanërisht nëse ka thirrje për një rinumërim të votuesve në disa pika kyçe zonave.

Trump, sipas sondazheve, është i angazhuar në një garë kokë më kokë me rivalen demokrate Kamala Harris. Zakonisht janë mediat kryesore, të cilat analizojnë numrin e votave të siguruara nga zyrtarët zgjedhorë, ato që deklarojnë se kush fiton zgjedhjet presidenciale në SHBA. Megjithëse kandidatët ndonjëherë deklarojnë fitoren përpara se të bëhen këto deklarata, është e pazakontë që ata ta bëjnë këtë përpara se rezultati të jetë të paktën evident.

“Ne jemi gati nëse ai e bën këtë dhe nëse e dimë se ai po manipulon shtypin dhe po përpiqet të manipulojë konsensusin e popullit amerikan… ne jemi gati të përgjigjemi”, tha Kamala Harris në një intervistë me ABC të mërkurën. Harris nuk dha detaje rreth këtyre përgatitjeve, por gjashtë zyrtarë të Partisë Demokratike dhe të fushatës së Harris thanë se lufta kundër çdo pretendimi për fitore të hershme nga Trump do të bëhet në sy të publikut. Në rast se ata planifikojnë të vërshojnë mediat sociale dhe TV me thirrje që të gjitha votat të numërohen përpara se të shpallet fitorja.

“Sapo Trump deklaron në mënyrë të rreme fitoren, ne jemi gati të dalim në TV dhe të japim të vërtetën dhe të prekim një rrjet të gjerë njerëzish që mund të përdorin ndikimin e tyre për të luftuar”, tha një zyrtar i lartë i Komitetit Kombëtar Demokratik. Një tjetër zyrtar i fushatës së Harris tha në një telefonatë konferencë me gazetarët të Premten se ata “presin” që Trump të pretendojë në mënyrë të rreme fitoren të martën në mbrëmje, përpara se të numërohen plotësisht të gjitha votat. “Ai e ka bërë më parë dhe dështoi. Nëse e bën përsëri, do të dështojë”, tha zyrtari.

Në vitin 2020, Trump e shpalli veten fitues në orët e para të mëngjesit pas ditës së zgjedhjeve. Në vend të kësaj ai humbi ndaj kundërshtarit të tij, demokratin Joe Biden. Ai nuk e ka pranuar asnjëherë rezultatin dhe vazhdon të pretendojë në mënyrë të rreme se i është vjedhur me mashtrim. Steve Bannon, një aleat kryesor i Trump, tha se manjati duhet të shpallë shpejt fitoren. “Ai duhet të ngrihet dhe të thotë, “Hej, unë fitova”, i tha Bannon një gazetari të New York Times të martën, menjëherë pasi u lirua nga burgu federal, ku kishte vuajtur 4 muaj burg për refuzimin e dëshmimit përpara komisionit e hetimit, i cili po hetonte përgjegjësinë e Trump për sulmin në Kapitol më 6 janar 2021.

Një donator i Trumpit, Bill Bean, i cili ndonjëherë ka qenë kritik ndaj ish-presidentit, i tha Reuters se shpresonte që Harris ose Trump të fitonin me diferencë të madhe, në mënyrë që rezultatet të pranoheshin sa më gjerësisht të jetë e mundur.

Në vitin 2020, shpallja e fitores nga Trump u ndesh me dënim nga demokratët dhe shumë republikanë të profilit të lartë. Tregjet kishin reaguar me ngritje supesh, me indekset kryesore të aksioneve që u rritën në mënyrë modeste në ditët pas zgjedhjeve. Por këtë herë mund të jetë ndryshe. Ish-presidenti ka konsoliduar kontrollin pothuajse total të Partisë Republikane në vitet e fundit, që do të thotë se shumë konservatorë me ndikim mund të jenë më të gatshëm të mbështesin pretendimet e tij, thanë disa strategë politikë. “Ne kemi parë shumë prova se ai ka kontrollin total të partisë … dhe nuk kemi parë asnjë provë që zyrtarët e partisë ose zyrtarët e zgjedhur të partisë do të tërhiqen,” tha Chip Felkel, një strateg republikan për një kohë të gjatë dhe kritik ndaj Trump. Trump dhe aleatët e tij republikanë kanë shpenzuar gjithashtu muaj duke hedhur bazat për të kundërshtuar një humbje, duke argumentuar se joqytetarët mund të kërkojnë të votojnë Demokratët dhe duke përgatitur një ushtri avokatësh për të shkuar në gjykatë për të kundërshtuar rezultatet. Në tubimet e tij, Trump shpesh thotë se duhet të sigurohen se fitorja e tyre është “shumë e madhe për t’u manipuluar”. Reuters/RSI

Becchetti përlan 130 milionë euro të Shqipërisë- Gjykata e Brukselit urdhëron Eurocontrol të kalojë paratë e bllokuara tek biznesmeni italian

Me gjithë përbetimet e Edi Ramës se Francesco Becchetti nuk do të merrte asnjë qindarkë nga paratë e shqiptarëve, biznesmeni italian ka marrë të drejtën për të konfiskuar 130 milionë euro nga paratë që mbante të bllokuara prej disa vitesh në llogarinë e Shqipërisë në Eurocontrol. Gjykata e Shkallës së Parë në Bruksel ka urdhëruar agjencinë Eurocontrol të ekzekutojë vendimin duke kaluar fondet e bllokuara në llogarinë e përmbaruesit të Becchettit.

“Në një vendim të datës 17 tetor 2024, gjyqtari i sekuestrimeve i Gjykatës së Shkallës së Parë Frëngjishtfolëse të Brukselit konfirmoi se vendimi duhet të zbatohej menjëherë dhe vendosi se Eurocontrol, që mban fonde për Republikën e Shqipërisë, ka detyrim ligjor për të transferuar fondet e ngrira për përmbaruesin e Becchettit,” zbulon Eureporter.

Image

Me këtë vendim, përmbaruesi i Becchettit do të konfiskojë 108 milionë eurot e gjobës së arbitrazhit kundër Shqipërisë plus interesat dhe kamatat, të cilat në total arrijnë në rreth 130 milionë euro.

Dhe sipas vendimit, tashmë qeveria nuk ka më asnjë instrument për ta ndalur konfiskimin.

“Gjykata vendosi më tej se çdo apel nuk do të kishte një efekt pezullues në vendimin e konfiskimit,” zbulohet në vendim.

Gjyqi

Në prill të vitit 2019,Gjykata Ndërkombëtare për Zgidhjen e Mosmarrëveshjeve të Investimeve në Uashington (ICSID), pjesë e Bankës Botërore, e dënoi qeverinë shqiptare që të paguajë 108 milionë euro gjobë për llogari të Francesco Becchettit për sekuestrimin e Agon Channel.

Menjëherë pas këtij vendimi, biznesmeni italian iu drejtua një gjykate në Belgjikë për të autorizuar ekzekutimin e gjobës. Becchetti kishte piketuar paratë që Shqipëria fiton nga hapësira ajrore të cilat kompanitë e fluturimit i depozitojnë në Eurocontrol dhe ky i fundit ja kthen Albcontrolit shqiptar.

Në dhjetor të vitit 2020, gjykata belge urdhëroi bllokimin e menjëhershëm të llogarisë së Shqipërisë në Eurocontrol. Që nga ai moment, Albcontrol nuk ka mundur të tërheqë dot asnjë qindarkë nga të ardhurat e përdorimit të hapësirës ajrore të Shqipërisë.

Sipas pasqyrave financiare të shoqërisë rezulton se deri në fund të vitit 2023, Albcontrol kishte rreth 10.3 miliardë lekë ose mbi 103 milionë euro të bllokuara nga Becçhetti në Bruksel.

Përpjekje të dëshpëruara

Qeveria shqiptare u përpoq për katër vite rresht në një betejë të dëshpëruar gjyqësore në të dy frontet, si atë të arbitrazhit ashtu dhe në gjykatat belge, për të ndalur konfiskimin e parave.

Fillimisht, në vitin 2021, Avokatura e Shtetit e apeloi vendimin e Arbitrazhit të Uashingtonit duke kërkuar anullimin e tij. Por kërkesa për anullim u rrëzua. Dy vjet më pas, qeveria kërkoi po nga e njëjta gjykatë rishikimin e gjobës. Edhe kjo kërkesë u rrëzua.

Ndërkohë në frontin belg, qeveria e apeloi vendimin e sekuestrimit të parave në Apel dhe e humbi. Më pas u mundua të ndalonte konfiskimin e tyre nga përmbaruesi, por dy javë më parë e humbi edhe këtë padi.

Aktualisht Shqipëria ka në vazhdim dy padi të tjera gjyqësore për këtë çështje. E pari është në Gjykatën Supreme të Belgjikës, ku qeveria ka kërkuar imunitet për paratë e Albcontrol, me argumentin se ato nuk mund të sekuestrohen pasi janë të rëndësishme për sigurinë kombëtare, por edhe të 41 vendeve të cilët janë pjesë e Eurocontrol.

çështja e dytë është në Gjykatën e Apelit të Parisit, ku qeveria ka kërkuar anullimin e vendimit të arbitrazhit nga ICSID.

Por pavarësisht këtyre dy çështjeve, gjykata në Belgjikë ka urdhëruar konfiskimin e menjëhershëm të parave duke i dhënë të drejtën e pa apelueshme përmbaruesit të Becchettit për të konfiskuar paratë e bllokuara dhe t’i kalojë ato në llogarinë e biznesmenit italian.

Përgjegjësit

Humbja e 130 milion eurove nga qytetarët shqiptarë ka emra konkret përgjegjësish. Ato gjendet të gjithë në vendimin e Gjykatë së Arbitrazhit. I pari është kryeministri Edi Rama me deklarimet e tij publike kundër biznesmenit italian, të cilat gjykata i cilësoi si prova të persekutimit politik të Becchettit.

Image

Deklarimet publike te Rames qe u perdoren si baze per vendimin e Arbitrazhit

Ky është dëmi më i madh financiare, që u është shkaktuar taksapaguesve shqiptarë. Por veç Edi Ramës, ky dëm ka dhe dy bashkëautorë të tjerë. I pari është Erion Veliaj, i cili dërgonte SMS kërcënuese, kur gazetarët e Agon i filmuan dasmën në Kalanë e Gjirokastrës.

Image

SMS e Veliajt per gazetaret e Agon Channel qe u perdor si baze per vendimin e Arbitrazhit

Bashkëautori i dytë është Engjëll  Agaçi, sekretari i Përgjithshëm i Kryeministrisë. Ky gjatë një dreke në ish restorant Berlinin në Tiranë, e kërcenoi Becchettin me mesazhe mafioze.

Image

Kercenimi i Agacit qe u perdor si baze per vendimin e Arbitrazhit

Të tre këta, me veprimet e tyre iu morën qytetarëve shqiptarë 130 milionë euro, në këmbim të asgjëje.

Para gropës Becchetti edhe inceneratori duket një biznes i ndershëm, pasi të paktën Zoto me Mërtirin mbollën disa pemë në Sharrë, kurse biznesmeni italian mori paratë falë Ramës, Veliajt dhe Agacit duke iu lënë shqiptarëve Noc Rrokun e kryeministrit./kapitali.al/

“Shqipëria, vendi perfekt për mbështetësit e Trumpit”- Politico liston vendet ideale për votuesit e pakënaqur amerikanë që mund të “arratisen” pas zgjedhjeve

Teksa na ndajnë vetëm 2 ditë nga data e zgjedhjeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nivelet e ankthit në kampet politike amerikane janë në nivelet më të larta.

Në peizazhin thellësisht të polarizuar politik të Amerikës, mbështetësit e secilit kandidat shqetësohen se ku do ta çonte tjetri SHBA-në nëse ai fiton – dhe disa nga mbështetësit e tyre më të zjarrtë në internet madje kërcënojnë të largohen nga vendi nëse ai humbet zgjedhjet.

Politico ka përpiluar një listë të destinacioneve ideale të “arratisjes” për amerikanët e të gjitha bindjeve politike në rast se rezultati i zgjedhjeve të 5 nëntorit nuk do të favorizojë kandidatin e tyre të preferuar.

Kampi republikan

Riviera Shqiptare

Votuesit e Trump që kërkojnë një vend të shenjtë për të pritur presidencën e Harris do të jenë të emocionuar kur mësojnë se dhëndri dhe ish-këshilltari i Trump, Jared Kushner, ka rrëmbyer të drejtat e zhvillimit për një pjesë të pacenuar të Rivierës Shqiptare në një projekt prej 1 miliard dollarësh që përfshin vila dhe apartamente luksoze.

Me koston relativisht të ulët të jetesës, burokracitë e pakta me vizat, qytetarët amerikanë mund të qëndrojnë në Shqipëri, një vend jo anëtar i BE-së, deri në një vit pa leje qëndrimi – me një bollëk armësh dhe me kampe për emigrantët pa dokumente, Shqipëria është një vend ideal për votuesit dhe ndjekësit më të vullnetshëm të Donald Trump.

Republika Çeke

Praga ka imitimin e saj të Donald Trump për të arratisurit konservatorë.

Nëse jeni të lumtur të anashkaloni disa dallime kyçe, Çekia ofron biznesin e saj të shndërruar në iniciator politik: Andrej Babiš, i cili është në garë për t’u rikthyer së shpejti në postin e lartë.

Ish-kryeministri, i cili dikur tha se dëshironte “ta bënte Republikën Çeke përsëri të madhe”, po sheh një rritje të sondazheve përpara zgjedhjeve të vitit të ardhshëm.

Babiš, një përkrahës i madh i ideve të stilit republikan, si politikat radikale të imigracionit dhe premtimet për uljen e taksave, madje kishte veshur një kapak të kuq të zbukuruar me “Çekinë e fortë”, që të kujton kapelat e Trumpit “Make America Great Again”.

Shteti gjerman lindor i Thuringia-s

Për ata që janë në skajin e djathtë ekstrem të koalicionit Trump, shteti gjerman lindor i Turingisë, ku partia naziste pati sukseset e para në vitet 1930, mund të jetë vetëm vendi për të filluar jetën tuaj të re.

Alternativa e ekstremit të djathtë për Gjermaninë (AfD) fitoi zgjedhjet e fundit lokale dhe supremacistët e bardhë do të gjejnë aleatë të gatshëm në terren.

Hungari

A jeni një punonjës që lufton për të gjetur një punë të mirë dhe i mërzitur për perspektivat tuaja të punës? Shkoni në Hungari, parajsën e re industriale të Evropës, me fabrika të baterive dhe makinave në të gjithë vendin, të ushqyer nga teknologjia dhe kapitali i përparuar kinez.

Nëse ju mungojnë pamjet e Liqeneve të Mëdha të Amerikës së Veriut, madje mund të kaloni pak kohë në liqenin Balaton, duke peshkuar ose duke notuar me fëmijët tuaj. Dhe nëse sapo po krijoni një familje, mund të merrni lehtësime tatimore për çdo fëmijë, ndërkohë që siguroheni që ndikimi i “lobit LGBTQ+” të mos i afrohet fare – Kryeministri Viktor Orbán nuk është fans i tij.

Kampi demokrat

Ishujt Balearik

Shkoni në parajsën me diell të Ishujve Balearik, një arkipelag spanjoll në Mesdhe.

Kryeministri progresiv me prirje të majtë, Pedro Sánchez, po kundërshton trendin e vendeve të BE-së që po përqafojnë masa gjithnjë e më të rrepta për migracionin, pavarësisht nga popullariteti i rrugës mesdhetare perëndimore në bllok nga vendet e Afrikës Veriore. Demokratët mund të jenë gjithashtu adhurues të politikave të tjera të Spanjës: Ajo është një lider botëror për të drejtat e grave dhe barazinë LGBTQ+.

Paris

Demokratët që dëshirojnë një jetë me verë dhe revolucion, me taksat e tyre që kontribuojnë në një shtet më bujar të mirëqenies, mund të përfundojnë në Francë: Amerikanët tani përbëjnë 3% të të gjithë blerësve të huaj të pronave franceze , sipas një agjenti të pasurive të paluajtshme, me këtë numër duke u rritur në 25% në Paris.

Ata që kërkojnë një mënyrë jetese luksoze – të shtëpive luksoze, plazheve vezulluese dhe fërkimit të shpatullave me yjet në Festivalin e Filmit në Kanë – mund të tundohen të shkojnë në jug, në Rivierë.

Bruksel

Nëse jeni një eko-lobist ose punonjës politik i ndërgjegjshëm për klimën, i trembur nga perspektiva që të rrini i pafuqishëm ndërkohë që Trump bën “kërdinë” mjedisore për katër vitet e ardhshme, pse të mos e ndërroni DC-në me Brukselin?

Mund të bëni një ndryshim duke vënë në përdorim ekspertizën tuaj të politikave në kryeqytetin e BE-së, me Presidenten e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen duke u zotuar se do të dekarbonizojë bizneset evropiane dhe do të ulë kontributin e bllokut për ngrohjen globale gjatë pesë viteve të ardhshme me Marrëveshjen e saj të gjelbër dhe të pastër.

Amsterdam

Jeni të lodhur nga pritja për reformat e legalizimit të drogës (shumë e pamundur nën një presidencë republikane) dhe jeni gati për të nisur festën? Hipni në një aeroplan për në Amsterdam, ku mund të grumbulloni kërpudha magjike dhe kanabisin tuaj të preferuar.

Nëse jeni duke kërkuar për diçka edhe më të fortë, një udhëtim gjashtë-orësh me tren do t’ju çojë në zemër të Berlinit, ku klubet tekno operojnë gjatë gjithë kohës.

Pas një kërcimi gjatë gjithë natës mes bareve nëntokësore dhe magazinash, Trump 2.0 do të jetë gjëja e fundit në mendjen tuaj, përmbyll shkrimin e saj Politico. bw

Kamala Harris: Nga bijë emigrantësh, tek një emërim historik për presidente

VOA/Matt Dibble

Kandidatja demokrate për presidente Kamala Harris vjen nga një prej zonave më të larmishme dhe liberale të Shteteve të Bashkuara. Siç njofton nga Oakland i Kalifornisë korrespondenti i Zërit të Amerikës Matt Dibble, ajo e ka ndërtuar karrierën duke gërshetuar rolin si zyrtare e rreptë e zbatimit të ligjit me atë të reformatores me shikim nga e ardhmja.

Kamala Harris lindi në vitin 1964 dhe historia e saj fillon në lagjet e larmishme dhe progresive të Gjirit të San Franciskos.

Prindërit e saj emigrantë, Shyamala Gopalan nga India dhe Donald Harris nga Xhamajka, u takuan në Berkeley të Kalifornisë, ku të dy studentët e talentuar ndiqnin studimet pasuniversitare në Universitetin e Kalifornisë.

Universiteti Berkeley i viteve 1960 ishte një qendër e të drejtave civile dhe aktivizmit për paqen.

Zonja Harris ka thënë se ndër kujtimet e saj më të hershme janë kur merrte pjesë me nënën e saj në protesta.

Në vitin 1970, nëna dhe babai i saj u ndanë.

Shyamala Gopalan, me dy vajzat e saj, morën me qera një apartament në një zonë të Berkeley-t.

“Ata jetonin mbi një çerdhe fëmijësh, në një apartament modest me dy dhoma gjumi, me një banjë.”

Shoqja e fëmijërisë e zonjës Harris, Carole Porter e njohu atë në stacionin e autobusit të shkollës.

“Ne ishim grupi i dytë që i dhamë fund ndarjes racore në shkollat ​e ​Berkeley-t.”

Zonja Harris ndoqi Universitetin Howard, një kolegj historikisht afrikano-amerikan dhe më pas fakultetin juridik.

Në një kohë kur burgosja e burrave me ngjyrë në Kaliforni ishte në nivele rekord, ajo punoi si prokurore, një rol që shpesh shihet negativisht në komunitetin afrikano-amerikan.

“Ajo donte të sillte ndryshim në mënyrë që njerëzit të mos ndiqeshin penalisht bazuar në racizmin sistemik dhe strukturor.”

Në vitin 2002, zonja Harris hyri në garë për postin e Prokurorit të Qarkut të San Franciskos.

“Nuk kishte pasur kurrë më parë një prokurore qarku grua. Ajo erdhi nga pozita më e dobët, por që në fillim kishte diçka shumë të veçantë”, thotë Andrea Dew Steele, aktiviste demokrate për angazhimin e grave.

Zonja Harris fitoi garën e ngushtë dhe filloi të punojë për rritjen e dënimeve për krimet e dhunshme, ndërsa ata që dënoheshin për herë të parë për krime të lehta i drejtonte në programin e saj të rehabilitimit të quajtur “Back on Track”.

E zgjedhur Prokurore e Përgjithshme e Kalifornisë në vitin 2010, ajo u bëri trysni bankave të paguanin 20 miliardë dollarë për praktikat mashtruese të huadhënies, luftoi tregtinë ndërkufitare të drogës dhe trafikantët e qenieve njerëzore dhe mbrojti barazinë për martesën.

Në vitin 2016, zonja Harris u zgjodh në Senat, ku u bë shpejt një zë i fuqishëm për çështjet e emigracionit, kujdesit shëndetësor dhe reformës së drejtësisë penale. Ajo u bë e njohur për pyetjet e saj të mprehta gjatë seancave dhe aftësinë e saj për të mbajtur përgjegjës udhëheqës të fuqishëm.

Por në garën për president të vitit 2020, fushata e zonjës Harris pati vështirësi mes kaosit në ekipin e saj.

“Padyshim që është folur për ndryshime të shpeshta në ekipin e saj, vështirësitë për të mbajtur njerëz të talentuar në orbitën e saj’”, thotë Gil Duran, ish-ndihmës i zonjës Harris.

Zoti Biden fitoi emërimin dhe në fund i kërkoi zonjës Harris të ishte kandidatja për nënpresidente. Të dy ata fituan dhe ajo u bë gruaja e parë dhe personi i parë me ngjyrë në atë post.

Përballë një fluksi të madh imigrantësh që përpiqeshin të hynin në Shtetet e Bashkuara, Nënpresidentja Harris u angazhua me udhëheqësit rajonalë për të trajtuar problemet e paqëndrueshmërisë dhe varfërisë në vendet e tyre.

Ajo u vu shpejt në shënjestër.

“Ajo ishte përgjegjëse për sigurimin e kufirit dhe nuk e di as nëse ka qenë ndonjëherë atje”, thotë republikania Kathy Willmont.

Zonja Harris është bërë më komode si përfaqësuese në skenën botërore, duke e vënë theksin tek mbështetja dhe qetësimin e tensioneve.

Dhe në një karrierë të karaketrizuar nga thyerja e barrierave dhe tejkalimi i pritshmërive, zonja Harris arriti edhe një majë tjetër, duke u bërë kandidatja demokrate për presidente kur Joe Biden u largua papritur nga gara.

‘Periudha iraniane ka përfunduar’ – Nga Robert F. Worth

Humbjet e Hezbollahut kanë bërë që disa njerëz në Liban të imagjinojnë një të ardhme pa të.

 

Në fund të shtatorit, kur fushata e Izraelit për të shkatërruar Hezbollahun po arrinte kulmin e saj, takova një nga mbështetësit e grupit në një kafene buzë detit në Bejrutin perëndimor. Ai ishte një mesoburrë me mjekër të hollë të bardhë dhe me pamjen e dikujt që nuk kishte fjetur prej ditësh. Ai ishte një lloj akademiku, jo një luftëtar, por lidhjet e tij me Hezbollahun ishin të thella dhe të gjata. “Jemi në një betejë të madhe, si kurrë më parë,” tha ai sapo u ul. “Hezbollahu nuk është përballur me atë që Izraeli po bën tani, as në 1982, as në 2006. Është një luftë totale.” Ai foli shpejt, me ankth. Vetëm disa ditë më parë, Hassan Nasrallahu, lideri i Hezbollahut, ishte vrarë në një bombardim të bastionit të grupit në Bejrut jugor, dhe shoku im – ai më kërkoi të mos ia thosha emrin, sepse ai nuk është i autorizuar të flasë për grupin në emër – e bëri të qartë se ai ishte ende në gjendje shoku dhe pikëllimi. Bombat izraelite po shkatërronin shtëpi dhe vende lëshimi raketash në të gjithë Libanin jugor, në luginën Bekaa dhe në Bejrut; shumë nga miqtë e tij ishin vrarë ose gjymtuar. Ai madje kishte dëgjuar të flitej për diçka që dukej e paimagjinueshme deri më tani: Irani, i cili krijoi Hezbollahun rreth vitit 1982, mund të ndërpresë mbështetjen për grupin, një vendim që mund të rikonfigurojë politikën e Lindjes së Mesme.

Kur pyeta për këtë, ai tha pas një pauze të shqetësuar: “Ka pyetje.” Ai tha se i beson personalisht Iranit, por më pas shtoi, sikur po përpiqej të më bindte: “Është sikur ke rritur një djalë, ai është xhevahiri yt, tani 42 vjeç, dhe e braktis? Jo. Nuk ka kuptim.” Ai vazhdoi të fliste me zjarr, sikur të kërkonte të rivendoste vetëbesimin e tij. Rezistenca i kishte ende armët, tha ai, dhe luftëtarët në kufi ishin gati. Ushtarët e Izraelit do të hapnin varret e tyre dhe së shpejti do të kërkonin një armëpushim. Por fjalimi i tij u ngadalësua dhe dyshimet u kthyen. Ai përmendi Ahmed Shukairin, kryetarin e parë të Organizatës për Çlirimin e Palestinës, i cili tha pak para shpërthimit të Luftës Gjashtëditore të vitit 1967, “Ata [izraelitët] që mbijetojnë do të mbeten në Palestinë. Unë vlerësoj se asnjëri prej tyre nuk do të mbijetojë”. Iluzionet e kota të Shukairit nuk ishin diçka për t’u imituar. “Unë nuk dua të jem si ai,” tha burri. U desh një moment që analogjia historike të regjistrohej: Ai po më thoshte se mendonte se Hezbollahu, lëvizja të cilës ai ishte aq i përkushtuar, mund të ishte në prag të shkatërrimit total. Të dy ndaluam për një moment dhe pimë çajin. Zhurma e vetme ishin valët që lanin butësisht bregun jashtë, një tingull paqësor i papërshtatshëm në një vend në luftë. “Këtë çaj që po e pimë,” tha ai. “Nuk e dimë nëse është e fundit”.

Image

Dy muaj luftë e kanë transformuar Libanin. Hezbollahu, lëvizja shiite që dukej pothuajse e pamposhtur, tani është e gjymtuar, komandantët e saj të lartë të vdekur ose të fshehur. Shkalla e këtij ndryshimi është e vështirë për t’u kuptuar nga të huajt. Hezbollahu nuk është thjesht një milici, por pothuajse një shtet, më i fuqishëm se qeveria e dobët dhe e ndarë libaneze, dhe sigurisht më e fuqishme se ushtria libaneze. E formuar nën tutelën e Korpusit të Gardës Revolucionare Islamike të Iranit, ajo ka qenë prej kohësh avantazhi kryesor i “Boshtit të Rezistencës” të Teheranit, së bashku me Hamasin, milicitë shiite të Irakut dhe lëvizjen huthi në Jemen. Hezbollahu është gjithashtu mbrojtësi dhe truproja e myslimanëve shiitë të Libanit, me një bllok të zgjedhur siç duhet në parlamentin kombëtar (të krishterëve dhe myslimanëve u ndahet një pjesë e barabartë e vendeve). Hezbollahu kontrabandon jo vetëm armë, por miliarda dollarë nga Irani. Ai drejton bankat, spitalet, një sistem mirëqenieje dhe një ekonomi paralele të importeve pa taksa dhe trafikut të drogës që ka pasuruar dhe fuqizuar komunitetin dikur të shtypur shiit. Hezbollahu ka justifikuar prej kohësh luftërat e pamatura kundër Izraelit me thirrje për krenarinë pan-arabe: Çlirimi i Palestinës ia vlente çdo sakrificë. Por shkatërrimi i këtij konflikti shtrihet përtej Hezbollahut dhe nuk mund të zhduket kaq lehtë. Pothuajse një e katërta e njerëzve të Libanit janë larguar nga shtëpitë e tyre dhe shumë prej tyre tani po flenë në sheshet e qytetit, në rrugë, në plazhe. Ambulancat e djegura dhe grumbujt e mbeturinave dëshmojnë për mungesën e gjatë të shtetit. Shumë njerëz janë të traumatizuar ose në zi; të tjerë flasin me mani për rrëzimin e Hezbollahut nga froni, dhe ndoshta bashkë me të, sistemin shekullor të Libanit të ndarjes së pushtetit sektar. Ka një energji mijëvjeçare në ajër, një shpresë e egër për ndryshim që kalon lehtësisht në frikën e luftës civile. Disa fakte të zymta dalin në pah. Së pari, Izraeli nuk është më i gatshëm të tolerojë arsenalin e Hezbollahut në kufirin e tij dhe do të vazhdojë fushatën e tij të sulmeve ajrore dhe luftës tokësore derisa të detyrohet të ndalojë – qoftë nga rraskapitja apo, më shumë gjasa, nga një armëpushim i sponsorizuar nga Amerika ka shumë pak gjasa përpara se të betohet presidenti i ardhshëm i SHBA-së. Së dyti, askush nuk po ofron rindërtimin e qyteteve dhe fshatrave të shkatërruara të Libanit jugor kur kjo të përfundojë, siç bënë shtetet e Gjirit të pasura me naftë pas luftës së fundit të madhe me Izraelin në vitin 2006. As Irani nuk do të jetë në gjendje të plotësojë arsenalin e grupit apo arkat e tij. Hezbollahu mund të mbijetojë ose jo, por nuk do të jetë ai entiteti që ishte. Kam dëgjuar të njëjtat pyetje çdo ditë gjatë dy javëve në Liban në shtator dhe tetor, nga miq të vjetër dhe të panjohur. Kur do të ndalet lufta? A do të na bombardojnë edhe ne, ne që nuk jemi me Hezbollahun? A do të ketë një luftë civile? Dhe më prekëse nga të gjitha, nga një artist, apartamenti i të cilit në Bejrut ishte një strehë për mua gjatë viteve që jetoja në Liban: A duhet ta dërgoj vajzën time jashtë këtij vendi?

Image

Në një mëngjes me diell në fillim të tetorit, u largova me makinë në jug nga Bejruti në autostradën që kalon përgjatë Mesdheut, drejt kufirit me Izraelin. Pak jashtë qytetit, gjurmët e errëta të tymit u bënë të dukshme në të dy anët e rrugës – sulmet ajrore të natës së kaluar. Të reja shfaqen çdo mëngjes, si një tabelë vizive e përparimit të luftës. Në fillim kishte makina të tjera në rrugë, por përtej qytetit bregdetar të Sidonit, autostrada ishte bosh.

Shoferi im, dukshëm i shqetësuar, eci më shumë se 150 km/h. Pankartat e verdha të Hezbollahut valëviteshin në erë, krahas tabelave të reja martirësh që lexonin Nasrallah Aat (“Nasrallahu po vjen”) – një lojë me emrin e tij, që do të thotë “fitore e Zotit” në arabisht. Kaluam disa makina të karbonizuara dhe të përmbysura. Në anën veriore të rrugës, dhjetëra automjete të braktisura por të padëmtuara ishin parkuar. Këto ishin lënë nga familjet që ikën nga lufta në jug, shpjegoi shoqëruesi im libanez; u kishte mbaruar benzina dhe mesa duket kishin vazhduar në këmbë. Familja e saj kishte ikur nga jugu në të njëjtën mënyrë.

Pas pak më shumë se një ore, arritëm në periferi të Tirit, një qytet i lashtë në Libanin jugor. Zakonisht është një vend i gjallë, por e gjetëm të shkretë në mënyrë të frikshme, me ndërtesa të shkatërruara që shënojnë vendet e bombardimeve aty-këtu. Kaluam disa nga rrënojat romake të qytetit dhe për një çast u ndjeva sikur isha transportuar në një nga skicat orientaliste të bëra nga udhëtarët europianë të shekullit të 19-të në Levant, një peizazh antik i copëtuar nga njerëzit e tij.

Ne ishim drejtuar nga ushtria libaneze – e cila mban një rol zbulimi dhe policie në jug – të shkonim në Shtëpinë e Pushimit, një vendpushim me porta. Atje, në një tarracë të gjerë me pamje nga një plazh i mrekullueshëm, gjetëm një grup punonjësish të ndihmës dhe gazetarë televizivë që pinin duhan dhe bisedonin nën një tarp, me kamerat e tyre të vendosura në trekëmbësha dhe të drejtuar nga jugu. Kjo ishte aq afër sa çdo vëzhgues mund t’i afrohej luftës. Përtej nesh ishte një vijë bregdetare e valëzuar dhe kodra të gjelbra që shtriheshin deri në kufirin izraelit, rreth 20 km larg. Atje, pak përtej vizionit tonë, trupat tokësore izraelite po luftonin me luftëtarët e Hezbollahut, pranë fshatrave që ishin kthyer në rrënoja.

Isha duke ngulur sytë nga deti, i mahnitur nga bukuria dhe qetësia e vendit, kur një tingull i zhurmshëm më bëri të dridhem. Shikova në të majtë dhe pashë një breshëri predhash që gjuheshin në ajër, ndoshta 180 metra larg. Ata u zhdukën në qiellin blu, me kënd drejt jugut dhe duke lënë shtëllunga tymi të bardhë pas tyre. Ndjeva një nxitim paniku: Këto duhet të jenë raketa të Hezbollahut. A nuk do të thoshte kjo që Izraeli do të sulmonte vendin e lëshimit, që ishte shumë pranë nesh? Por një nga gazetarët arabë më largoi shqetësimet. “Kjo ndodh shpesh,” tha ai. Lufta është e tillë. Mësohesh me të, derisa supozimet ndryshojnë dhe raketat bien mbi ty.

Jo shumë larg, i vendosur në shezllonet blu të Shtëpisë së Pushimit, gjeta një familje prej 20 refugjatësh që ishin larguar nga fshati i tyre 11 ditë më parë. Njëra prej tyre ishte një 18-vjeçare e gjatë, me fytyrë të ëmbël, e quajtur Samar, e veshur me shall të zi dhe shami, e cila ishte ulur shumë e palëvizur teksa përshkruante momentin kur lufta u afrua shumë.

“Pashë një raketë pikërisht sipër meje – mendova se do të na godiste”, tha ajo. “Ndjeva se isha e verbër për një moment kur raketat goditën.” Gjithçka u drodh dhe një shtëllungë pluhuri dhe tymi e bëri të vështirë frymëmarrjen. Pesë ose gjashtë raketa kishin goditur një shtëpi fqinje ku po zhvillohej një funeral, duke vrarë një nga fqinjët e familjes dhe duke plagosur rreth 60 të tjerë. “Ishte po aq afër sa ajo çadër,” tha ajo, duke treguar çadrën pranë pishinës rreth 5 metra larg nesh.

E gjithë familja iku, pastaj u kthye disa orë më vonë për të marrë disa sende, vetëm për t’u hedhur në erë atë natë nga një sulm tjetër izraelit që thyen dritaret e mbetura të shtëpisë. Të gjithë vrapuan në sheshin kryesor të fshatit dhe u grumbulluan atje, duke u lutur deri në agim, kur u nisën me makinë për në Shtëpinë e Pushimit. Që atëherë ata nuk kanë qenë në shtëpi. Ata jetojnë me dhurata nga punonjësit e ndihmës dhe gazetarët dhe nuk e dinë nëse shtëpia e tyre është ende në këmbë.

Kam dëgjuar histori të tilla në të gjithë Libanin, nga familjet që kishin ikur nga shtëpitë e tyre dhe disa që i ishin kthyer lypjes. Të zhvendosurit janë kudo dhe kanë transformuar hartën demografike të vendit. Në lagjen Hamra të Bejrutit perëndimor, një enklavë historikisht e majtë dhe laike, tani sheh një numër të madh grash me veshje islamike. I kam parë në lagjet e krishtera, në male, madje edhe në veriun e largët. Pothuajse mund ta ndiesh dyshimin që vendasit kanë për to teksa ti kalon përbri.

Disa vendas kanë mirëpritur njerëzit e zhvendosur dhe u kanë ofruar ushqim falas; të tjerët i kanë larguar dhe shumë pronarë shtëpish i kanë zhvatur. “Të gjithë thonë: ‘Pse vini dhe merrni me qira në lagjet tona të civilëve? Po i rrezikoni të gjithë rreth jush”, më tha një mik në qytetin verior të Tripolit. Rreziku ishte real dhe mund të shihej në modelin në zhvillim të sulmeve izraelite, të cilat u zhvendosën nga enklavat shiite në ato që konsideroheshin zona të sigurta në male dhe në veri. Luftëtarët e Hezbollahut duket se po rrjedhin nga zona e rrezikut, duke u përzier me refugjatët dhe Izraeli ka vazhduar t’i gjurmojë dhe t’i godasë ata.

Disa refugjatë kanë ikur nga shtëpitë e tyre vetëm për t’u penguar në vende edhe më të rrezikshme. Julia Ramadan, 28 vjeçe, ishte aq e frikësuar nga bombardimet në Bejrut sa shkoi në apartamentin e prindërve të saj, në një ndërtesë gjashtëkatëshe në një kodër në Sidon. Zona është kryesisht e krishterë dhe dhjetëra jugorë gjithashtu kishin kërkuar strehim atje. Dy ditë pasi mbërriti, Julia kaloi disa orë duke shpërndarë ushqime falas për refugjatët e tjerë të luftës me vëllain e saj, Ashrafin. Ajo ishte në shtëpi me familjen e saj kur një raketë përfundoi në ndërtesë.

“Me raketën e dytë, ndërtesa filloi të dridhej,” më tha Ashrafi kur e takova më vonë. Një burrë i fortë truiplidhur që punon si trajner fitnesi, kishte fasha në këmbë dhe krah. “Me të tretën dhe të katërtën, ne ndjemë se ndërtesa filloi të shembet.”

Ashrafi u kthye instinktivisht dhe u përpoq të përdorte trupin e tij për të mbrojtur të atin, i cili ishte ulur pranë tij në një divan në dhomën e ndenjjes së familjes. Ndërtesa u shemb dhe babë e bir e gjetën veten të gjallë, por të bllokuar nën rrënoja. U deshën tetë orë që shpëtimtarët t’i nxirrnin dhe më pas mësuan se Julia dhe nëna e saj ishin mes të vdekurve. Të paktën 45 njerëz u vranë, sipas ministrisë së shëndetësisë së Libanit (vendasit më thanë se numri ishte 75). Zyrtarët izraelitë më vonë thanë se një komandant lokal i Hezbollahut dhe disa operativë ishin në ndërtesë.

Një nga të parët që mbërriti në vendngjarje ishte Muhamed Ahmed Jiradi, një 31-vjeçar, halla, xhaxhai dhe kushërinjtë e të cilit jetonin në ndërtesë. Ai më tha se mund të dëgjonte britmat e njerëzve të ngujuar nën rrënojat. Njëri prej tyre ishte xhaxhai i tij, duke thënë se gruaja dhe fëmijët i kishin vdekur. Jiradi u përpoq fort të lëvizte betonin dhe çelikun e thyer, por ai nuk kishte mjete dhe mund të bënte pak. Shumë nga njerëzit e bllokuar vdiqën para se të mund të shpëtoheshin, britmat e tyre gradualisht u shuan.

“Pashë tezen time të nxjerrë jashtë”, më tha Jiradi. “Zorrët e saj po i derdheshin; koka e saj ishte copëtuar. Ky është imazhi i fundit që kam për të. E kam menduar gjithmonë si kaq të bukur. Nëna ime donte ta shihte. Unë thashë jo. I thashë: ‘Fytyra e saj ishte e buzëqeshur’, por nuk është e vërtetë.”

Jiradi më tha këto gjëra në një monotoni apatike teksa u ulëm në kolltuqe në apartamentin e tij spartan. I kishin mbetur pa para për të paguar qiranë dhe ushqimin për gruan dhe fëmijët e tij. Ai foli pa pushim për një orë, duke përsëritur periodikisht: “Nuk mund të duroj më”. Ai e tha këtë jo me ndonjë dhimbje apo emocion të dukshëm, por me shikimin e dikujt që i ka humbur çdo shpresë.

Image

Kë fajësojnë libanezët për këto tmerre? Kur pyeta, shumë prej tyre më dhanë përgjigje të elaboruara: armiku sionist, sigurisht. Por disa libanezë më thanë se nuk donin të vdisnin për palestinezët. Kjo ishte një mënyrë indirekte për të kritikuar Hezbollahun, i cili filloi këtë raund të ri luftimesh duke lëshuar raketa në caqet civile izraelite një ditë pas masakrës së 7 tetorit, gjoja për të treguar solidaritet me Hamasin.

“Nuk e di kush e filloi këtë luftë”, më tha Jiradi. “Unë thjesht dua të jetoj në paqe.”

Kjo mund të tingëllojë neutrale, por në Liban, ku Hezbollahu ka bërë thirrje për rezistencë ndaj Izraelit me çdo kusht, mungesa e entuziazmit ideologjik mund të jetë një refuzim i heshtur për t’u bindur. Njerëzit shpesh shprehin lodhjen në mënyrë private, ku nuk shqetësohen nëse akuzohen se janë në anën e armikut. Por e pashë edhe në disa tabela autostrade. Mjaft – Jemi të lodhur, lexonte njëra prej tyre. Të gjithë në Liban e dinë se çfarë do të thotë kjo.

Një pasdite, shoferi im, një burrë 56-vjeçar i quajtur Hassan nga Libani jugor, më tregoi në telefonin e tij një fotografi të një shtëpie të shkatërruar. Ishte e tija, në fshatin Bint Jbail, pranë kufirit me Izraelin. Ai kishte shpenzuar dekada duke e ndërtuar atë, dhe tani izraelitët e kishin bombarduar dhe e kishin kthyer në gërmadha. Prisja që ai të shpërthente në zemërim ndaj Izraelit, por më pas ai më tha pse kishte ndodhur: disa luftëtarë të Hezbollahut kishin kërkuar strehim në shtëpinë e tij dhe Izraeli i kishte vënë në shënjestër atje. Ai e bëri të qartë se e konsideronte Hezbollahun përgjegjës për humbjen e tij.

Disa libanezë i mirëpresin sulmet ndaj Hezbollahut, pavarësisht dëmit të shkaktuar ndaj civilëve. “Izraelitët – është për të ardhur keq që civilët po vdesin, por ata po na bëjnë një nder të madh,” më tha një biznesmen nga veriu. Ai kërkoi të mos përmendet nga frika e hakmarrjes. “Unë isha në një takim sot dhe ne të gjithë po thoshim, ‘Po përkeqësohet, por sa më keq të bëhet, aq më shpejt do të dalim nga kjo.'” Në të njëjtën bisedë, ky njeri përshkroi fërkimin e tij me vdekjen na një sulm ajror izraelit – një përvojë që nuk e uli urinë e tij për ta parë Hezbollahun të shkatërruar.

Hezbollahu është shumë i vetëdijshëm për dobësitë e tij të brendshme. Në fillim të tetorit, krahu i tij mediatik bëri një ofertë për simpatinë e publikut duke organizuar një turne në pjesët më të goditura të Dahieh, distrikti i dendur në jug të Bejrutit që është shtëpia e selisë së tij. Nga ora 13:00 atë ditë, rreth 300 gazetarë, shumë prej tyre europianë, u grumbulluan së bashku në zonën e luftës, të pajisur me helmeta dhe xhaketa, duke pritur me durim udhëzuesit e tyre të Hezbollahut.

Dahieh zakonisht ka shumë njerëz, por bombardimet e kishin boshatisur atë. Ne i ndoqëm shoqëruesit tanë të Hezbollahut nëpër rrugët me kratere, shumë nga reporterët duke bërë foto të një vendi që nuk kishim mundur ta shihnim deri më tani. Në çdo vend të bombave, një zyrtar i Hezbollahut u ngrit dhe mbajti një fjalim duke deklaruar se atje ishin vrarë vetëm civilë, gra dhe fëmijë të pafajshëm të vrarë nga “terroristët” izraelitë. (Ata nuk na çuan në vendet ku Hassan Nasrallahu dhe komandantët e tjerë ishin goditur.) Gazetarët nxorën mikrofonat për të regjistruar çdo fjalë të tij. Disa u ngjitën mbi malet e rrënojave, duke pirë duhan në disa vende, duke dalë para njëri-tjetrit për të marrë pozat më të mira.

Në një vend, pashë një burrë që rrëshqiti pranë turmës për të hyrë në dyqanin e tij të riparimit të automjeteve. Shkova dhe e pyeta nëse mund të flisnim. Ai më tha se kishte zgjedhur këtë moment për të kontrolluar dyqanin e tij pasi kishte dëgjuar për turneun mediatik të Hezbollahut, “sepse e di që izraelitët nuk do t’ju bombardojnë juve”.

Ai kishte të drejtë. Operatorët izraelitë të dronëve ndoshta e panë të gjithë shfaqjen e çuditshme nga qielli. Mund të dëgjoje dronët që gumëzhinin me zë të lartë gjatë gjithë ditës dhe gjithë natës në Bejrut. Disa njerëz më thanë se zhurma nuk i linte të flinin. Njerëzit i quajnë me shaka Umm Kamel, ose “nëna e Kamelit”, një lojë me emrin e llojit të dronëve MK. Është një përpjekje për të zbutur një realitet që është shumë i frikshëm për shumicën e libanezëve: Izraeli mund t’i godasë ata në çdo kohë. Pasi mekaniku i Dahiehut bëri komentin e tij, e gjeta veten duke parë qiellin dhe duke pyetur veten se si u regjistrua në ekranet e dronëve të izraelitëve. A mund ta shohin numrin tim të telefonit amerikan? A isha unë, si qytetar dhe gazetar i SHBA-së, një zonë lëvizëse pa autorizim vrasjeje?

Teknologjitë e vëzhgimit të Izraelit kanë sjellë një lloj të ri intimiteti në këtë luftë. Në shtator, Izraeli shpërtheu mijëra biperë që i kishte shitur në mënyrë të fshehtë Hezbollahut muaj më parë, duke plagosur anëtarët e grupit teksa kryenin rutinat e tyre të përditshme. Disa nga viktimat u goditën në ijë, ndoshta edhe u zhburrnuan, sepse kishin biperë në ijë. Të tjerë humbën sytë dhe duart. Fola me një mjek në një nga spitalet më të mira të Libanit, i cili përshkroi kaosin e asaj dite, kur dhjetëra të rinj u shtruan pa regjistruar emrat e tyre – një shkelje e protokolleve të zakonshme, por Hezbollahu nuk do të hiqte dorë nga identitetet e anëtarëve të tij. Një mjek tjetër më tha se kishte marrë disa burra të plagosur nga biperët, të cilët ishin të gjithë të listuar vetëm si “George”, një emër tipik i krishterë. E la të kalonte.

Edhe përpjekjet e Izraelit për të minimizuar viktimat civile kanë krijuar një afërsi të çuditshme me armikun. Shumica e njerëzve që njoh në Liban shikojnë burimin X të Avichay Adraee, një zyrtar ushtarak izraelit arabishtfolës, i cili poston paralajmërime për sulmet e ardhshme. Por izraelitët gjithashtu bëjnë thirrje për banorët individualë në zonat e rrezikuara. Fola me një grua 34-vjeçare të quajtur Layal, e cila më tha se shumë njerëz në fshatin e saj jugor, përfshirë prindërit e saj, kishin marrë telefonata nga zyrtarët izraelitë duke u thënë të evakuoheshin. “Por disa njerëz bëjnë shaka, duke u shtirur se janë izraelitë,” më tha ajo dhe kjo shkaktoi konfuzion. Duhet të isha dukur i hutuar, sepse Layal shtoi – si për të shpjeguar – se disa nga shakaxhinjtë ishin refugjatë sirianë. Shumë prej refugjatëve e urrejnë Hezbollahun, i cili dërgoi luftëtarët e tij për të forcuar regjimin sirian gjatë luftës brutale civile të atij vendi.

Layal më tha se një nga fqinjët e saj, një grua me emrin Ghadir, kishte marrë një telefonatë në fund të shtatorit nga dikush që fliste arabisht me theks palestinez. “A je Ghadiri?” tha zëri. Ajo e mohoi. Telefonuesi i vuri emrin burrit të saj, fëmijëve të saj, dyqanit përballë rrugës. Çdo detaj ishte i saktë. Telefonuesi i tha të largohej nga apartamenti i saj. Ghadiri pa dëshirë e bëri këtë, dhe atë natë e gjithë ndërtesa e saj u shkatërrua në një sulm ajror. Layal iku menjëherë pas kësaj, pa pritur një telefonatë; kur e takova, ajo jetonte në një shtëpi me qira në mal.

Atë natë, nga çatia e errët e hotelit tim në Bejrut, pashë flakët portokalli që shpërthyen lart nga skaji jugor i qytetit, si pasojë e një sulmi ajror. Dukej si një vullkan duke shpërthyer. Tingujt e frikës vinin nga një grup të rinjsh libanezë në një tavolinë pranë meje; ata mbajtën celularët për të kapur skenën, postuan fotot e tyre në mediat sociale dhe u kthyen te koktejet e tyre.

Image

Hezbollahu ka një histori të dhunshme brenda Libanit dhe armiqtë e tij të brendshëm tani po nuhasin erën për shenja dobësie. Njëri prej tyre është Achraf Rifi, ish-kreu i një prej agjencive kryesore të sigurisë në Liban. Pothuajse dy dekada më parë, hetuesit e Rifit ndihmuan në identifikimin e operativëve të Hezbollahut që kishin organizuar vrasjen e një vargu figurash publike libaneze, duke filluar me ish-kryeministrin Rafiq Hariri në vitin 2005. Ai bombardim shkatërroi një bllok të tërë në bregdetin e Bejrutit dhe vrau 23 njerëz. Puna e ashpër e policisë së Rifit ekspozoi publikisht gatishmërinë e Hezbollahut për të vrarë këdo që i pengonte. Gjithashtu e vendosi atë në listën e objektivave të grupit.

Rifi është 70 vjeç, me një shpinë me probleme dhe jeton në një apartament të mobiluar në mënyrë elegante në qendër të Tripolit. Kur shkova për ta parë atje, ai më nxori në tarracë dhe më tregoi në errësirën e mbrëmjes në një pengesë të kuqe të trafikut në anën e largët të rrugës. Ky vend, tha ai, ishte vendi ku një makinë e mbushur me 300 paund tritol ishte parkuar kur shpërtheu në gusht 2013, një nga dy bombat e njëkohshme në qendër të Tripolit që vrau 55 njerëz. Rifi më tha se bombardimi i makinës ishte një operacion i përbashkët i Hezbollahut dhe inteligjencës siriane dhe se kishte për qëllim ta vriste atë. Ai ishte brenda në atë moment dhe u trondit, por jo i lënduar rëndë.

Rifi i njeh mirë të dyja palët në këtë luftë: Jo vetëm që ishte objektivi i atij bombardimi të Hezbollahut, por si kreu i Forcave të Sigurisë së Brendshme, ai u njoh me spiunazhin izraelit duke çmontuar 33 qeliza izraelite brenda Libanit (tre prej tyre ishin në Hezbollah. ). Lufta kundër spiunazhit izraelit ishte një nga objektivat e paktë që ai dhe Hezbollahu ndanë. Rifi më tha se infiltrimi i suksesshëm i Izraelit në Hezbollah, i cili e ndihmoi atë të vriste shumë nga udhëheqësit e lartë të grupit, u bë i mundur gjatë viteve që grupi kaloi duke luftuar në Siri për të mbrojtur regjimin e Bashar al-Asad. Jashtë terrenit të tyre, ushtarët e Hezbollahut u ekspozuan ndaj mbikëqyrjes izraelite. Lufta siriane krijoi gjithashtu mundësi për vetë-pasurim dhe korrupsion brenda organizatës – një problem që u përkeqësua me kolapsin e mëvonshëm ekonomik të Libanit, pasi njerëzit në nevojë mund të tundoheshin të spiunonin në këmbim të parave izraelite.

Rifi më tha se mendonte se rreth 20 për qind e komandantëve të Hezbollahut në gradat e mesme dhe të larta ishin vrarë në operacionet e Izraelit këtë vjeshtë, duke përfshirë disa nga udhëheqësit më efektivë të grupit. Ai tha se mendonte se gjakderdhja do të vazhdonte. Si kritik i Izraelit, ai nuk do të shpresonte të shihte Hezbollahun të çarmatosur në këtë mënyrë. Por puna po bëhet.

“Periudha iraniane ka përfunduar, mendoj”, më tha Rifi. “Në Liban, Siri, Irak, Jemen.”

Ai mund të ketë të drejtë. Vdekja e Nasrallahut – figura më e fuqishme në Liban – u ndje si fundi i një epoke për shumë njerëz dhe ndezi një furi spekulimesh ankthioze se çfarë do të ndodhë më pas. Humbja e Hezbollahut, nëse vjen, nuk është aspak e sigurt se do të sjellë paqe apo rend. Ditë pas dite, dëgjova njerëz që plaçkisnin kapitujt e kaluar të historisë së Libanit për të gjetur të dhëna për të ardhmen.

Një natë në Tripoli, dëgjova një grup miqsh që debatonin për orë të tëra për një vakt të shijshëm në një restorant nga ferma në tryezë të quajtur Crop. (Restauratorët libanezë kanë mësuar t’i marrin luftërat me hapa të shpejtë.) Një nga të ftuarit, një administrator lokal i qytetit që kishte kaluar vite jashtë vendit, mbajti një fjalim të ashpër rreth dështimit të Libanit për t’u bashkuar si një vend. “Unë nuk shoh askënd që beson në një komb të quajtur Liban,” tha ai. “Unë shoh të krishterët, sunitët, shiitët, druzët – secili është besnik ndaj komunitetit apo partisë së tij. Nuk ka asnjë interes publik”.

Një historian i ri i quajtur Charles al-Hayek e ndërpreu dhe filloi të argumentonte me pasion se Libani nuk ishte shpresa e kaluar. Vendi kishte tipare të veçanta që e dallonin nga vendet e tjera arabe: traditat e diversitetit fetar, demokracia, arsimi i lartë, liria individuale dhe publike. Këto mund të ndihmojnë Libanin të krijojë një kompakt shoqëror më të shkolluar.

Një mysafir i tretë filloi të argumentonte se Libanit i duhej një udhëheqës i fuqishëm me mbështetjen perëndimore për të mposhtur projektin iranian dhe për të gjetur një rrugë të re përpara. Hayek tundi kokën me padurim. Bota arabe, tha ai, ishte gjithmonë duke bërtitur për një rajul mukhalis – fjalë për fjalë, një “njeri që i përfundon gjërat”. Kjo kërkim për një lider karizmatik kishte përfunduar gjithmonë në tirani, tha Hayek. E njëjta gjë ishte e vërtetë për thirrjet sektare të Libanit për klientët e huaj – Franca për të krishterët, Arabia Saudite për sunitët, Irani për shiitët. Vendi duhet të mësojë të qëndrojë më vete, tha Hayek, dhe fundi i hegjemonisë iraniane mund të ofrojë një mundësi.

Në një darkë tjetër, kjo në lagjen Sursock të Bejrutit, zonja – një grua e veshur me magjepsje në moshën e mesme të hershme – u kërkoi të gjithëve në tryezë të përshkruanin skenarët e tyre më të mirë dhe më të keq për Libanin. Një i ftuar thirri mundësinë e luftës civile dhe një tjetër tha: “Lufta civile? Hajde, luftërat civile janë të shtrenjta. Nuk kemi para.” Njerëzit qeshën. Por ai nuk po tallej. Kolapsi ekonomik i Libanit është aq i rëndë sa fraksionet politike të vendit – të cilat, përveç Hezbollahut, nuk kanë luftuar për dekada – u mungojnë armët dhe municionet për të mbajtur një konflikt serioz.

Image

Në një moment, zonja hodhi një vështrim të turpshëm nëpër dhomë dhe tha: “Të lutem, dua të di se kush është urologu më i mirë në Bejrut.”

Pse? pyeti dikush.

“Sepse unë do ta pyes atë se kush ka topat më të mëdhenj në Liban dhe ai njeri do të na shpëtojë.”

Njerëzit qeshën. Por përsëri, nuk ishte vetëm një shaka. Shumë libanezë me të cilët fola ishin të dëshpëruar për një deus ex machina dhe dukej se donin shumë më tepër se një politikan në formën e njohur. Vështirësitë financiare të vendit, së bashku me shpërthimin që shkatërroi portin e Bejrutit në vitin 2020, kanë ekspozuar shthurjen e klasës politike të Libanit. Siç më tha një mik libanez, ju shkoni në politikë në Liban për të fituar para, jo për t’i shërbyer interesit publik. Korrupsioni nuk është një nënprodukt; është thelbi i sistemit. Si rezultat, biseda për një udhëheqje të re ka tentuar të sillet rreth ushtrisë libaneze, e përshkruar shpesh si institucioni i fundit kombëtar i paprekur i vendit. Dëshira e shumë njerëzve është për dikë që do të ushtrojë fuqinë e ushtrisë kundër Hezbollahut, do të shkatërrojë të gjithë sistemin politik të korruptuar dhe do të ndërtojë një më të mirë: Al Rajul al Mukhalis.

Ndërmjetësuesit e pushtetit të Libanit janë bllokuar që nga skadimi i mandatit të presidentit të mëparshëm në vitin 2022 – askush nuk e ka pasuar ende atë – dhe administrata Biden ka bërë presion për një zgjedhje të re që mund të fuqizojë një qeveri të gatshme për të sfiduar Hezbollahun. Presidenca libaneze është e rezervuar për një të krishterë maronite (secila nga postet e larta drejtuese në qeverinë e Libanit i caktohet me ligj një komuniteti të caktuar fetar). Kreu aktual i ushtrisë, Joseph Aoun, kualifikohet. Por edhe nëse mund të mbaheshin zgjedhje – gjë që është e vështirë të imagjinohet në kaosin e kësaj lufte – pushtetet e Aoun do të kufizoheshin nga sistemi libanez i ndarjes së pushtetit.

Disa nga bisedat që kisha dëgjuar për dëshirën e zjarrtë për një ndërhyrje ushtarake ia transmetova një oficeri të lartë në pension të ushtrisë libaneze, i cili është i afërt me Aoun dhe i njohur me të menduarit e tij. U takuam në një klub oficerësh në qytetin malor Baabda, pranë selisë së ushtrisë, në një pronë të gjelbëruar në një kodër që dikur i përkiste një princeshe kuvajtiane. Përmes degëve të drurëve të kedrit, ne patëm një pamje të lavdishme të Bejrutit shumë më poshtë dhe të Mesdheut përtej.

Oficeri, i rruar dhe me veshje civile, më tha se ushtria nuk do të largohej kurrë nga roli i saj i përcaktuar me kushtetutë. Edhe nëse Hezbollahu do të dobësohej ndjeshëm, marrja e tij do të shkaktonte një luftë civile. Unë pyeta për mundësinë e çarmatosjes së Hezbollahut – aspiratën e zjarrtë të rivalëve të tij vendas dhe kundërshtarëve të huaj. Ai tha: “I vetmi që mund të çarmatosë Hezbollahun është Irani”. Dhe kjo, tha ai, mund të ndodhë vetëm në kontekstin e një zgjidhjeje politike midis Iranit dhe Shteteve të Bashkuara, armikut të tij më të fuqishëm. Ishin fjalë kthjelluese. Në thelb, ai më thoshte se Libani nuk ka fjalë për të ardhmen e tij.

Deri më tani, askush nuk e di me siguri se sa forcë i ka mbetur Hezbollahut. Pavarësisht goditjes së gradave të saj të larta dhe vendimmarrësve, ajo ka një trupë të fuqishme luftëtarësh në Libanin jugor që mund të veprojnë në mënyrë të pavarur. Por me kalimin e kohës, oficeri më tha: “Hezbollahu do ta ndjejë mungesën e parave. Ky do të jetë problemi më i madh. Dhe kur Shiitët të kthehen në jug, kush do të rindërtojë?”

Teksa fluturoja nga Bejruti, pashë tym që ngrihej nga rrënojat jo shumë larg aeroportit. Middle East Airlines – transportuesi kombëtar i Libanit – është ende duke operuar, por kompanitë e tjera nuk janë më të gatshme të marrin rrezikun. Është bërë aq e vështirë për të blerë një biletë në dalje, saqë disa njerëz po flenë jashtë aeroportit, duke shpresuar për anulime. Të tjerë flasin për arratisje me varkë në Qipro nëse gjërat përkeqësohen. Më shumë se 300,000 refugjatë sirianë që ikën në Liban gjatë luftës civile të vendit të tyre janë arratisur përtej kufirit gjatë muajit të kaluar, një dëshmi e thellësisë së frikës së tyre.

Ndërsa avioni u rrëzua dhe ngrihej nga aeroporti i Bejrutit, pasagjerët mund të shihnin Mesdheun në njërën anë, që shkëlqente në diell. Por e dukshme në drejtimin tjetër, pak përtej pistës, ishte diçka që ofronte një aluzion për luftën që po shpërthej tani në Liban: një copë e rrëmujshme magazinash dhe kasollesh që ishin ngritur gradualisht gjatë viteve 1980, të ndërtuara nga emigrantët shiitë nga jugu, me pak ose aspak mbikëqyrje nga shteti. Tani ata ruajnë mallra të të gjitha llojeve që fluturojnë brenda dhe jashtë vendit pa asnjë taksë apo tarifë. Një ekonomi në hije, e mundësuar nga forcat e Hezbollahut, ka pasuruar dhe mbështetur gradualisht popullsinë më të gjerë shiite.

Kjo marrëveshje ka qenë thelbësore për fuqinë e Hezbollahut dhe ka lidhur jetën dhe mjetet e jetesës së shumicës së shiitëve të Libanit me besimin revolucionar të regjimit iranian. Shumë kanë frikë se nëse humbasin Hezbollahun, do të mbeten të pambrojtur. Disa nga pleqtë ende i kujtojnë ditët kur shumica e shiitëve ishin të zhytur në varfërinë rurale, të keqtrajtuar jo vetëm nga sektet e tjera të Libanit, por nga sunduesit e tyre gjysmëfeudalë.

Por besimi i tyre tek Hezbollahu po vihet në provë. Një grua shiite, e cila iku nga jugu dhe tani jeton në një shtëpi me qira në male, ma tregoi zhgënjimin e saj. “Një djalë i Hezbollahut na thirri për të thënë ‘Çfarë ju nevojitet?’, por ai nuk kishte shumë për të ofruar,” tha ajo. “Vetëm jastëkë. Kërkova ilaçe për fëmijët, por nuk na sollën asgjë. Para luftës, Hezbollahu tha se ata kishin një plan emergjence. Ku është plani?”

Disa njerëz bënë krahasime të hidhura me reagimin e Hezbollahut ndaj luftës së vitit 2006 që ai luftoi me Izraelin. Në atë kohë, drejtuesit e grupit kishin nisur shpejt një fushatë energjike ndërtimi, duke premtuar se do të rindërtonin çdo shtëpi që ishte shkatërruar. Vullnetarët e rinj me tabela të shkruara hynë në rrethet shiite brenda disa orësh pas armëpushimit, duke shpërndarë para, ushqim dhe furnizime. Vështirë se dikush pret që kjo të ndodhë përsëri. Nëse nevojat e refugjatëve vazhdojnë të mbeten të paplotësuara, Hezbollahu mund të humbasë mbështetjen. A mundet që kjo të bëjë të mundur një epokë të re në Liban, pa diktatet e Teheranit?

Besnikët e Hezbollahut rrallë i ndajnë ndjenjat e tyre me të huajt. Por unë mora një paraqitje të shkurtër të atmosferës brenda grupit nga një grua e re, vëllai i së cilës, një luftëtar i Hezbollahut, ishte vrarë në një sulm ajror izraelit në fund të shtatorit. E takova nëpërmjet një shoqeje në qytetin malor të Alejit, ku ajo ishte strehuar.

Emri i vëllait të saj ishte Hamudi dhe ai ishte një militant i pamundur. “Ai nuk u lut,” më tha motra e tij. (Ajo më kërkoi që të mos e zbuloja emrin e saj apo mbiemrin e familjes.) “Nëna ime tha: ‘Nuk do të bëhesh dëshmor; ti nuk falesh.” Disa në familje – e cila është shumë besnike ndaj Hezbollahut – thanë se Hamudi dukej pothuajse një ateist. “Ai nuk e lexoi Kuranin”, tha motra e tij. “Ai dëgjonte muzikë. Është haram” – e ndaluar – “të prekësh vajzat”, por Hamudi, një 25-vjeçare trupmadh me faqe rozë dhe një buzëqeshje infektive, i donte gratë dhe nuk u përpoq ta fshihte.

Ai ishte një producent filmash dhe montazher dhe e kishte mësuar vetë zanatin, duke u ngjitur nga asistent produksioni në operator kamerash dhe dizajner ndriçimi. Ai filloi firmën e tij, duke bërë bobina të mediave sociale për restorante dhe kompani veshjesh dhe kafene. Kur u shpërngul nga fshati jugor i familjes në Bejrut, ai gjeti një apartament, jo në Dahieh, por në lagjen më kozmopolitane Hamra, ku shpesh rrinte jashtë duke festuar vonë me miqtë.

Motra e tij më tregoi foto dhe video në telefonin e saj: Hamoudi duke u tundur nën tingullin e muzikës në makinë, duke i prerë flokët, duke u endur në plazh. “Ai ishte miku im, vëllai im, kutia ime e sekreteve,” tha ajo me sytë e mbushur me lot. “Ai tek i cili shkoj i pari në trishtimin dhe lumturinë time.”

Hamudi ka qenë gjithmonë i ndarë mes traditës familjare të muqauama, rezistencës, dhe joshjes së Bejrutit dhe magjepsjes së tij. Vetëm në fund të verës u kthye në shtëpinë e familjes në jug. Deri atëherë, sulmet ajrore izraelite ishin bërë më të shpeshta, lajmet gjithnjë e më të zymta. Një mik 17-vjeçar në fshatin e familjes u plagos rëndë kur një pager shpërtheu në dorën e tij në mes të shtatorit, tha ajo. Babai i djalit u vra menjëherë më pas. Ditën që Nasrallahu u vra, ajo thirri Hamudi dhe i kërkoi të vinte në Bejrut për ta ngushëlluar. Ai tha se nuk mundej. Ishte në të njëjtën ditë kur ai u bashkua zyrtarisht me Hezbollahun si një luftëtar, tha motra e tij.

Hamudi dukej se e kishte pranuar vdekjen e tij sapo u bashkua. Madje, ai lau veten ashtu siç duhej të bënin dëshmorët, dhe bëri një video martirizimi, më tha ajo – ajo nuk e dinte nëse të gjithë rreth tij dukej se po vdisnin, apo sepse i ishte caktuar një mision. Por të nesërmen, një bombë izraelite goditi shtëpinë ku ishin strehuar Hamudi dhe dy luftëtarë të tjerë të Hezbollahut, duke i vrarë të gjithë. Motra më tha se e kishte dyshuar edhe para se të merrte lajmin. “Ndjeva diçka,” tha ajo. “Vite më parë, ai pati një aksident me motor dhe unë ndjeva diçka në momentin e dytë që ndodhi. Këtë herë, e njëjta gjë.”

Hezbollahu nxori ​​një poster që mbante foton e Hamudit dhe emrin e tij, me alfabet arabisht që deklaronte martirizimin e tij. Këto postera i shihni në të gjithë Dahiehun dhe në Libanin jugor këto ditë, gjithmonë me fytyra të reja. Familja e Hamudit ende nuk ka mundur të bëjë një varrim, sepse fshati i tyre është ende shumë i rrezikshëm. “Kur ta shohim varrin e tij, atë ditë ai do të vdesë përsëri,” tha motra e tij. “Do të duket si dita e parë.”

Motra e Hamudi është një muslimane e devotshme dhe një mbështetëse e Hezbollahut. Kam takuar shumë gra si ajo në Liban dhe prisja që ajo të mbante një fjalim për fitoren e ardhshme të rezistencës, ose të më siguronte se nuk do të dorëzohej kurrë. Por ndërsa fshiu lotët, nuk tha asgjë të tillë.

“Po mendoj të largohem nga ky vendi,” tha ajo. / The Atlantic – Syri.net

Zgjedhjet në SHBA- Cilët janë çelësat që Harrisi mund të bëjë histori

Duke shkuar në javën e zgjedhjeve, një strateg demokrat e përshkroi gjendjen shpirtërore të partisë si “optimizëm i përzier” pas komenteve se zëvendëspresidentja Kamala Harris do të fitojë, edhe pse sondazhet tregojnë një garë të ngushtë ndaj Donald Trump.

Një fushatë plot kthesa do të arrijë kulmin në ditën e zgjedhjeve.

Po kush janë 5 çelësat që Harris mund të bëjë histori, duke qenë e para grua, që zgjidhet Presidente?

Një nga pyetjet për demokratët në këto zgjedhje është nëse ata do të ruajnë mbështetjen dërrmuese midis votuesve zezakë dhe do të parandalojnë erozionin e mëtejshëm të mbështetjes latine. Në vitin 2020, Joe Biden mbante 92% të votuesve zezakë dhe 59% të latinëve.

Harris nuk mund të përballojë shumë rrëshqitje me këto grupe, të cilat janë plot me votues me prirje të ulët që kanë nevojë për inkurajim për të dalë. Por mbajtja e tyre është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet në zgjedhjet e 2024-ës.

Sondazhet tregojnë se një pjesë e konsiderueshme e votuesve zezakë dhe latinë janë kuriozë ndaj Trump këtë vit, me potencialin për të sjellë përfitime domethënëse për partinë e tij.

Por a do të materializohet ky kuriozitet në vota reale për Trump në kutinë e votimit? Apo mund t’i tërheqë Harris përsëri në grupin demokratik?

Dhe midis atyre që nuk do të votojnë, a do të jenë ata mbështetës konservatorë në mënyrë disproporcionale të prirur nga Trump apo mbështetës liberalë të prirur nga Harris?

Përgjigjet duken të mëdha në shpresat e Harrisit për fitore. Ajo përballet me detyrën vendimtare për të tërhequr pjesën e saj të mbështetësve jo të bardhë, duke përfshirë aziatiko-amerikanët me prirje demokratike.

Aborti fuqizon gratë në kutinë e votimit
Të gjitha shenjat tregojnë për një hendek gjinor në rritje, me gratë që lëvizin më tej drejt demokratëve dhe burrat – përfshirë burrat jo të bardhë që votojnë historikisht blu – me prirje drejt republikanëve. Zgjedhjet mund të sjellin një nga boshllëqet më të mëdha gjinore në historinë moderne dhe të bazohen në atë se cila palë del në numër më të madh.

Harris ka zero në abortin dhe autonominë riprodhuese për t’u përpjekur t’i tërheqë gratë votuese, duke shfrytëzuar suksesin e Trump për t’i dhënë fund Roe kundër Wade dhe mundësinë që Kongresi dhe presidenti ose të miratojnë Roe në ligj ose të ndalojnë abortin në mbarë vendin. Harris bëri një paraqitje të fundit në podcastin e njohur “Call Her Daddy” për të mobilizuar gratë më pak të angazhuara politikisht.

Trump, ndërkohë, ka dyfishuar mbështetjen me burrat, duke përfshirë të rinjtë e gjeneralit Z, të cilët janë të zhgënjyer me demokratët. Ai është shfaqur në podcast-in e njohur të Joe Rogan, ka reklamuar kriptovalutën dhe është shoqëruar me Dave Portnoy të Barstool Sports dhe miliarderin Elon Musk – një strategji që drejtori i sondazhit të të rinjve të Harvardit, John Della Volpe e quan “ vëllai duke pëshpëritur”.

A do të largohen të rinjtë dhe do të dalin për Trump? Nëse po, Harris do të duhet të rrisë rezultatin me femra për ta mposhtur atë. Votimi i hershëm tregon se gratë marrin pjesë në numër më të madh, por nuk ka asnjë garanci që do të mbetet kështu deri në ditën e zgjedhjeve.

Harris po punon për të shuar margjinat e saj në periferi, duke u ballafaquar me republikanët e butë, të pavarurit e qendrës së djathtë dhe të moderuarit, të cilët janë të përjashtuar nga Trump. Ajo po bën fushatë me ish-deputetët republikanë Liz Cheney dhe Adam Kinzinger, të cilët e kanë kritikuar Trumpin si autoritar, duke përmendur ndër të tjera thirrjet e tij për përdorimin e pushtetit të shtetit kundër rivalëve politikë dhe përpjekjen e tij për të qëndruar në pushtet pas humbjes së zgjedhjeve të 2020.

Votuesit e mirëshkolluar dhe joproporcionalisht të bardhë të periferisë kanë qenë një pikë e ndritshme për Harris këtë cikël, veçanërisht me Trumpin që nuk bën asnjë përpjekje domethënëse për të mbajtur 1/5 e votuesve që hodhën votat për Nikki Haley në zgjedhjet paraprake republikane të vitit 2024. Ata mund t’i japin Harris një shtysë vendimtare sepse këta votues priren të dalin me siguri në zgjedhje pas zgjedhjesh.

Trump është planifikuar të dominojë pjesët rurale dhe më pak të arsimuara të vendit. Nëse ai e tejkalon sondazhin me këtë grup siç ka bërë në zgjedhjet e mëparshme, Harris do t’i duhet të rrisë diferencat e saj midis të diplomuarve të bardhë, të cilët favorizuan Biden me 15 pikë përqindjeje në 2020.

Neutralizoni Trump për ekonominë dhe emigracionin
Një prioritet i lartë për Harris-in ka qenë shkurtimi i “hendekut të besimit” që Trump gëzon me votuesit në trajtimin e ekonomisë, me regjistrimin e kostos së jetesës si një çështje prioritare për votuesit në shtetet e luhatshme.

Harris, duke vendosur uljen e kostove në qendër të axhendës së saj, ka fituar terren të konsiderueshëm në krahasim me vendin ku ishte Biden para se të largohej në korrik.

A do të mjaftojë? Disa sondazhe tregojnë se ajo e ka neutralizuar këtë çështje. Pyetja është nëse kjo shtrihet tek elektorati që voton. Nëse është kështu, Harris do ta ketë mbuluar cenueshmërinë e saj më të madhe me votuesit e lëkundur.

Përveç kësaj, Trump ka bërë një fushatë të madhe për frikën e migrimit dhe fajësoi Harris për kaos në kufirin jugor. Është një cenueshmëri e madhe për nënpresidenten, por a është politikisht fatale? Harris është përgjigjur duke u zhvendosur djathtas dhe duke sulmuar Trump për “vrasjen” e një pakete dypartiake të sigurisë kufitare që do ta kishte bërë më të vështirë marrjen e azilit. Ajo nuk ka nevojë të fitojë në këtë çështje, por ajo duhet të zbusë dëmin.

Nëse zgjedhjet vërtet zgjidhen ngushtë, Harris mund të ketë nevojë për “lojën e saj tokësore” – mekanikën e trokitjes së derës, mobilizimin e votuesve dhe përdorimin e pranisë lokale për të nxjerrë mbështetësit.

Në vitin 2016, Trump fitoi presidencën pavarësisht lojës së tij të lëkundur në terren. Në vitin 2020, disa demokratë besojnë se nuk performuan mirë, sepse ata të gjithë e mbyllën lojën e tyre në terren për shkak të Covid-19 dhe ua lanë fushën e lojës republikanëve për të arritur fizikisht votuesit. Ata e korrigjuan këtë në vitin 2022. Këtë vit, demokratët janë duke u mbështetur sërish në operacionet e tyre në terren. Teoria e tyre është se mund të çojë një zgjedhje 50-50 në favor të Harris. Koha do të tregojë nëse teoria e tyre është e drejtë.

SHBA, zgjedhjet presidenciale dhe dinamika e kërcënimeve

VOA/Jeff Seldin

Shtetet e Bashkuara do të përcaktojnë të martën se kush do ta udhëheqë vendin për katër vitet e ardhshme. Siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës, Jeff Seldin, zyrtarët e sigurisë dhe të zbulimit paralajmërojnë se votuesit po përballen me një mjedis zgjedhor ku është shtuar dinamika e kërcënimeve që vijnë si nga brenda ashtu edhe nga jashtë vendit.

Djegia e kutive të votimit në Uashington dhe Oregon ishte një zhvillim tronditës për zyrtarët e zgjedhjeve ndërsa në disa shtete vazhdon votimi i hershëm.

“Policia zbuloi se një mjet ndezës në kutinë e votimeve kishte shkaktuar zjarrin”, tha zëdhënësi i byrosë së policisë së Portlandit, Mike Benner.

Zyrtarët e sigurisë kibernetike thonë se sistemi është i sigurt.

“Pavarësisht nga fakti se mjedisi i kërcënimit nuk ka qenë kurrë më kompleks, infrastruktura zgjedhore nuk ka qenë kurrë më e sigurt dhe punonjësit e sigurisë kibernetike zgjedhore nuk kanë qene kurrë më të përgatitur”, thotë Jen Easterly, drejtoreshë e Agjencisë amerikane për Sigurinë dhe Infrastrukturën Kibernetike.

Që nga janari i vitit të kaluar, zyrtarët federalë, shtetërorë dhe lokalë kanë zhvilluar më shumë se 1300 vlerësime të sigurisë fizike, përveç provave të shumta për t’u përgatitur për pothuajse çdo rast.

“Zyrtarët shtetërorë dhe lokalë të zgjedhjeve po mësojnë nga problemet e së kaluarës. Trajnimi i organeve të rendit, zyrtarëve të sigurisë dhe të tjerë, do të ndihmojë në uljen e çdo mundësie për dhunë”, thotë Andrew Borene, drejtor ekzekutiv për sigurinë globale në firmën Flashpoint.

Por agjencitë amerikane të zbulimit thonë se kërcënimet vazhdojnë. Zyrtarët amerikanë thonë se kërcënimet e jashtme vijnë nga tre vende kryesore, Rusia, Irani dhe Kina.

Ata thonë se Rusia po përpiqet të ndikojë në rikthimin e ish Presidentit Trump në Shtëpinë e Bardhë. Irani po përpiqet ta dëmtojë zotin Trump dhe ta ndihmojë Nënpresidenten Kamala Harris, duke e parë atë si një kërcënim më të vogël.

Zbulimi amerikan thotë se Kina është më e përqendruar tek garat për Kongres. Kompania Microsoft ka konfirmuar se hakerët kinezë kanë vënë në shënjestër vazhdimisht ligjvënësit republikanë që kanë qenë kritik ndaj Pekinit.

Përpjekje të tjera synojnë të krijojnë kaos.

Një vlerësim i deklasifikuar i zbulimit amerikan paralajmëron se Rusia ka plane për të nxitur dhunë dhe se edhe Irani mund të bëjë përpjekje të tilla.

Rusia, Irani dhe Kina i kanë mohuar vazhdimisht këto akuza. Nga ana tjetër, Uashingtoni thotë se ka prova. Videot e manipuluara të postuara në mediat sociale, ku gjoja shihen votat e grisura në Pensilvani dhe emigrantët që pretendojnë se votojnë disa herë në Xhorxhia, janë vepër e ndikimit rus. Videot kanë bërë bujë. Por nuk dihet nëse po ndryshojnë mendjen e votuesve.

“Do të thoja se suksesi është mjaft i vogël. Nuk kemi vënë re që këto video apo përmbajtje të kalojnë përtej mediave sociale ose rrjetit Telegram”, thotë Brian Liston me Grupin “Recorded Future’s Insikt”

Për momentin, zyrtarët amerikanë të zgjedhjeve dhe sigurisë po u kërkojnë votuesve që të mos bien pre e keqinformimit dhe dezinformimit, duke u përpjekur që t’i sigurojnë ata se mund t’i besojnë procesit zgjedhor dhe rezultateve.

“Buka jote të vret”, prokurori special i Kosovës: Serbi si fëmijë luajti me bashkëmoshatarët shqiptarë, akuzohet se i vrau në luftë

Prokurori Special, Ilir Morina, ka thënë se gjatë shqyrtimit gjyqësor do të vërtetohet se i akuzuari për krime lufte, Millosh Pleskoviq, ka vrarë fëmijët e Mirije Daçajt. Ai ka thënë se i akuzuari për krime lufte ishte rritur dhe kishte luajtur me fëmijët e dëshmitares Daçaj.

“Në rastin konkret më së miri vlen thënia popullore ‘Buka jote të vret’. I pandehuri është rritur në lagjen e viktimave nga znj.Mirije dhe nga dëshmitarë tjerë do ta kuptoni se i pandehuri, si fëmijë ka luajtur në mahallë me fëmijët, ka luajtur më fëmijët e znj.Mirije. Do ta kuptoni nga dëshmitarët rrethanor se ky ka qenë pjesë e fëmijëve të lagjes”, ka deklaruar prokurori Morina. Në këtë rast Pleskoviq akuzohet se gjatë viteve 1998-1999, në Prizren ka kryer veprën penale “Krime lufte kundër popullatës civile”.

Tutje, në fjalën e tij hyrëse prokurori Morina tha se përpos dëshmitarëve rrethanorë, gjatë këtij shqyrtimi do të këtë edhe persona të cilët i kanë mbijetuar ngjarjes.

“Ndër dëshmitar kryesor është dëshmitari Xh.C që mund të konsiderohet dhe mbijetuar i kësaj ngjarjeje, ai do të tregojë saktësisht se si në ditën e ngjarjes shkuan në mal, ai do te tregojë se me kë ishte dhe ai do të tregojë momentin kur janë takuar me të pandehurin dhe 7 persona të tjerë” shtoi prokurori Morina.

Ndërsa në fjalën hyrëse të mbrojtës së palës së dëmtuar, Mirije Daçaj, avokati Gent Gjini tha se i akuzuari ka kryer veprën penale dhe janë formuar të gjitha elementet e figurës së veprës.

“Ne do të kërkojmë që të nxirret prova e facebook-ut të profilit të tij, ku shihet që i njëjti ka postime radikale ekstremiste serbe dhe aty shihet se është me bashkëluftëtarët e tij, me çka konsiderojmë se edhe kjo do ta forcojë tezën e akuzës së prokurorisë edhe më shumë”, tha avokati Gjini.

Ndërsa, në fjalën hyrëse të mbrojtjes së të akuzuarit Pleskoviq, avokatia Jovana Filipoviq, tha se përgjatë këtij shqyrtimi do të mundet që të tregojë një perspektiv tjetër të të mbrojturit të tij.

“Unë do të mundohem të prezantoj personin Millosh Pleskoviq nga një kënd tjetër. Unë vetëm do të tentoj që në këtë procedurë të vërtetojmë të vërtetën. Kjo është ajo që e kërkojnë të dëmtuarit dhe ajo se çfarë po kërkon edhe i akuzuari, e kështu që konsiderojmë që qëllimi është i njëjtë”, deklaroi avokatia Filipoviq.

Ndryshe, sipas aktakuzës së Prokurorisë Speciale e ngritur më 7 qershor 2024 thuhet se Millosh Pleskoviq gjatë vitit 1998-99  në Prizren në bashkryerje me person tjerë ka shkelur rregullat e së drejtës ndërkombëtare kundër personave civil duke kryer vrasjen e viktimave.

Sipas aktakuzës, Pleskoviq duke funksionuar si grup i armatosur me 7-8 persona të nacionalitetit serb me 1 shtator 1998 në Prizren derisa ishin duke shkuar për na malin e tyre viktimat Reshat Daçaj, Binak Daçaj, Fatmir Bojaxhiu së bashku me të dëmtuarit Fevzi Cana, Xhenger Cana dhe Bashkim Kastratin fillimisht janë dal papritmas nga grupi i armatosur serbë, të cilët më pas janë  fyer me fjalë serbe e që ne mesin e atij grupi të armatosur serb ishte parë edhe i akuzuari Pleskoviq.

Në një moment, sipas aktakuzës thuhet se Pleskoviq kishte filluar të gjuaj me armë të tipit “Kallash nikov”, ku nga të shtënat në vendin e ngjarjes kishin mbetur të vrarë Reshat Daçaj, Binak Daçaj, Fatmir Bojaxhiu, kurse të dëmtuarit Xhenger Cana, Fevzi Cana dhe Bashkim Kastrati kishin shpëtuar.

Tutje, në aktakuzë thuhet se familjarëve të të ndjerëve u ishte lejuar që t’i marrin trupat e tyre pas një jave nga vrasja, ku thuhet se trupat e Reshat dhe Binak Daçaj ishin vendosur mbi njëri tjetrin, kurse njëri nga ta e kishte këmbën e prerë, ndërkaq viktima Fatmir nuk e kishte kokën në trup.

Andaj, për këto veprime Pleskoviq po ngarkohet për veprën penale “Krim i luftës kundër popullsisë civile” e sanksionuar me nenin 142 lidhur me nenin 22 të Ligjit Penal të ish-Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë si ligj në fuqi në kohë e kryerjes së veprës penale./Betimi për drejtësi/


Send this to a friend