Në kuadër të protestës masive të studentëve në Serbi, ndërtesa e Radiotelevizionit të Serbisë (RTS) në Beograd është bllokuar, dhe në një moment protestuesit janë përleshur me policinë.

Protestuesit kanë bërë të ditur se bllokada para ndërtesës së RTS-së do të zgjasë për 22 orë.

“Sonte jemi përshkruar si bandë nga një moderator i RTS-së. Prandaj jemi duke bllokuar ndërtesën e RTS-së sonte. Nuk do të ketë dhunë dhe asnjë ndërhyrje. Të gjithë punëtorët do të mund të largohen nga ndërtesa, por askush nuk mund të hyjë”, kanë thënë studentët e Fakultetit të Mjekësisë në Beograd.

Hyrja e RTS-së ka qenë e bllokuar përgjatë gjithë natës, me rreth 100 persona të mbledhur në hyrje të ndërtesës në Beograd. Pjesëtarët e policisë janë brenda ndërtesës.

Studentët e kanë bllokuar edhe ndërtesën e Radiotelevizionit të Vojvodinës (RTV) në Novi Sad.

Drejtori i këtij televizioni, Goran Karagjiq e ka refuzuar kërkesën e studentëve për të raportuar se çfarë është duke ndodhur në hyrje të ndërtesës, prandaj studentët po vazhdojnë bllokadën, është raportuar të ketë thënë student Boris, sipas agjencisë Beta.

Dhjetëra studentë dhe shtetas tjerë të Serbisë janë mbledhur para hyrjes së Radiotelevizionit të Kragujevcit (RTK) në shenjë solidariteti me studentët që janë duke bllokuar shërbimet publike në Beograd dhe Novi Sad, ka raportuar televizioni N1.

Përmes bllokadave dhe protestave, studentët po kërkojnë që autoritetet të mbahen përgjegjëse për vdekjen e 15 personave, si pasojë e rrëzimit të një strehe betoni në stacionin hekurudhor të Novi Sadit, më 1 nëntor të vitit të kaluar.

Beta ka raportuar se disa studentë kanë shkuar në Koshtunjak, një lagje në Beograd, me synim të bllokimit të studios tjetër të RTS-së, prej së cilës mund të ketë transmetim programesh.

Policia ka thënë se do të intervenojë vetëm nëse protestuesit përpiqen të hyjnë në ndërtesë me forcë.

Ministri i Brendshëm i Serbisë, Ivica Daçiq ka thënë se policia nuk ka vepruar kundër protestueseve, por që ajo është sulmuar, ndonëse në pamjet në rrjetet sociale shihet qartë se policia i ka sulmuar dhe rrahur studentët dhe qytetarët tjerë, ka raportuar Beta.

Një zyrtar policor është plagosur, ndërsa presidenti serb, Aleksandar Vuçiq ka thënë se plaga e tij e rëndë në sy është shkaktuar nga protestuesit, të cilët i ka quajtur “anëtarë të pleniumit bolshevik”.

Beta raporton se pamjet në rrjetet sociale tregojnë se zyrtari policor i plagosur ka qenë me veshje civile në protesta dhe ka mundësi të jetë plagosur nga kolegët e tij në uniformë.

Marshet masive të organizuara nga studentët në shumë qytete të Serbisë kanë qenë paqësore dhe nuk është raportuar për incidente.

Përmes bllokadave dhe protestave, studentët janë duke kërkuar publikimin e gjithë dokumentacionit për rindërtimin e stacionit hekurudhor në Novi Sad, për të vërtetuar se kush është përgjegjës për aksidentin.

Protestuesit kërkojnë edhe ndjekjen penale të personave që kanë sulmuar protestuesit si dhe pezullimin e procedurave kundër atyre që janë arrestuar gjatë demonstratave.

Qeveria pretendon se i ka plotësuar kërkesat e studentëve, derisa një grup ekspertësh i formuar nga Senati i Universitetit të Beogradit i ka mohuar këto pretendime përmes një raporti.

Studentë prej shumë pjesëve të Serbisë veçse janë nisur drejt Beogradit, në një protestë të re që është planifikuar për 15 mars.

Në Tiranë, Rrjeti BIRN dhe Qendra SCIDEV sapo kanë publikuar Raportin Vjetor 2024 mbi lirinë e medias dhe sigurinë e gazetarëve, ku renditen pengesa të shumta, të cilat, sipas autorëve, rrezikojnë pavarësinë, sigurinë, integritetin dhe profesionalizmin e gazetarisë në Shqipëri. Vitin e kaluar u regjistruan 45 incidente ndaj gazetarëve, që kanë rritur pasigurinë dhe vetë-censurën e tyre në punë. Vëzhgues të pavarur pohojnë se organet e drejtësisë lëvizin ngadalë për të mbrojtur gazetarët e kërcënuar dhe kjo dekurajon gazetarët të bëjnë më shumë denoncime, si dhe nxit dhunuesit e tyre në përkeqësimin e gjendjes.

Në Raportin vjetor hartuar nga Rrjeti Ballkanik i Gazetarisë Investigative BIRN dhe Qendra studimore SCIDEV mbi progresin e Shqipërisë në lirinë e medias dhe sigurinë e gazetarëve në përputhje me standardet e BE-së, theksohet se “situata e lirisë së medias dhe siguria e gazetarëve nuk patën asnjë përmirësim të konsiderueshëm në vitin 2024”. Në Raport thuhet se “Shqipëria përballet me probleme të mëdha, si ndërhyrja politike, përqendrimi i madh i pronësisë së medias në pak duar dhe vështirësitë ekonomike që komprometojnë integritetin e gazetarëve”.

“Studimi tregon që më shumë se 45 për qind e gazetarëve shprehen se ata ndjehen të kërcënuar ose kanë qenë nën presion dhe të intimiduar. Burimi kryesor i këtyre presioneve janë pronarë të mediave, funksionarë publikë, aktorët politikë dhe individë të tjerë privatë të lidhur me interesa të fuqishëm”, thotë për Zërin e Amerikës Blerjana Bino, bashkautore e studimit dhe drejtuese e Qendrës SCIDEV.

Autorët vërejnë se gazetarët në Shqipëri përballen me kërcënime dhe presione në rritje, jo aq me sulme fizike, se sa me presione, padi gjyqësore dhe ngacmimet online, të cilat rritin autocensurën dhe pasigurinë.

Ata theksojnë se frikësimet ndaj gazetarëve vijnë nga aktorë shtetërorë e joshtetërorë dhe kanë krijuar një atmosferë të vazhdueshme kërcënuese dhe fushata padish e shpifjesh për reporterët, që pengojnë të përmirësohet mbrojtja e lirisë së shtypit.

Të 45 incidentet e raportuara për dhunë ndaj gazetarëve në 2024-ën janë gati sa dyfishi i 24 episodeve të raportuara në 2023-shin. Sipas Rrjetit të Gazetarëve të Sigurtë (SafeJournalists Network), ngjarjet ishin kryesisht “sulme verbale dhe debate anti-media nga aktorët politikë të të gjithë spektrit”.

“Rastet e sulmeve ndaj gazetarëve janë shtuar, por po ashtu janë shtuar edhe reagimet. Gjykatat janë shumë të ngadalta, por tek gazetarët shihet një ndërgjegjësim më i lartë. Ata po i ndjekin më shumë procedurat, po adresojnë më shumë çështje drejt policisë, prokurorisë, por ka ende një mosbesim të lartë ndaj organeve ligjzbatuese. Gazetarët që të mos denoncojnë rastet, megjithatë ata po i denoncojnë kanosjet, por institucionet po punojnë shumë ngadalë. Unë do të doja të punonin më shpejt dhe të raportonin në mënyrë konkrete për hapat e ndërmarra në çdo rast, sepse kjo dekurajon denoncimet nga gazetarët dhe kjo nxit elementët kriminale që nga kjo zvarritje besojnë që kanosja e tyre funksionon. Ligjet janë të mira, por zbatimi duhet përmirësuar”, thotë për Zërin e Amerikës avokati Dorian Matlija, drejtues i Qendrës Respublica, organizatë që mbrojtjen e gazetarëve e ka në qendër të punës së vet.

Raporti vjetor përfshin edhe një anketim të gazetarëve, ku doli që pjesa dërrmuese i njoftuan rastet e kërcënimit në polici dhe më pak në prokurori, por një pjesë e madhe e cilësuan reagimin nga policia dhe prokuroria shumë joefektive. Mbi tre të katërtat e gazetarëve të anketuar ndjehen të pasigurtë dhe besojnë se forcimi i mbrojtjes ligjore do të rriste këtë siguri. Pjesa më e madhe e tyre u shprehën se reagimi më i ashpër nga organet e zbatimi i ligjit dhe nga gjyqësori ndaj kërcënimeve dhe sulmeve do të përmirësonte sigurinë e gazetarëve.

“Policia e Shtetit e ka qendër të vëmendjes rritjen e sigurisë së gazetarëve, sepse i quan aleatë në zbulimin dhe goditjen e shkeljeve ligjore në vend. Policia ka caktuar punonjës të posaçëm për të ndjekur denoncimet për incidente me gazetarët dhe i ndjek me shumë seriozitet ato dhe në mënyrë dinamike. Ka një pikë kontakti në policinë e shtetit ku gazetarët duhet të kontaktojnë fillimisht. Kemi një oficer të posaçëm që merr kallzimet e gazetarëve. Gjithë drejtoritë policore dhe çdo punonjës policie i ka në vëmendje prioritare për të ndihmuar gazetarët në terren, për çdo shqetësim dhe nevojë që ata mund të kenë”, thotë për Zërin e Amerikës Gentian Mullai, pas një takimi konsultativ, me organizata të gazetarëve dhe qendra studimore të shtypit, mbi Udhëzuesin e Policisë së Shtetit për Sigurinë e Gazetarëve.

Midis kolegëve të tjerë, edhe mbi 20 për qind e grave gazetare në Shqipëri pohojnë se kanë hasur në kërcënime ose frikësime me bazë gjinore që lidhen me punën e tyre. Shumica e gazetarëve janë shprehur se situata mund të përmirësohet me një vullnet më të madh politik në mbrojtje të lirisë së shtypit, Më shumë se dy të tretat e të anketuarve raportojnë se janë ndeshur me kufizime në punën e tyre për të raportuar lirisht, shpesh nga frika e hakmarrjeve apo censurës. Këtu kanë ndikuar interesat e biznesit dhe kontrolli editorial i pronarëve të mediave, gjë që pengon gazetarinë investigative dhe integritetin e raportimit.

Për shumicën dërrmuese të gazetarëve temat me më shumë pengesa për raportim janë korrupsioni, krimi i organizuar, korporatat e mëdha dhe abuzimet ekonomike.

“Shifrat e incidenteve të raportuara janë dyfishuar, sepse tani ka një monitorim më të madh e më të detajuar, por edhe sepse është bërë më shumë ndërgjegjësim me gazetarët për të mos normalizuar asnjë rast sulmi, intimidimi apo kërcënimi ndaj tyre. Ne e kemi në vazhdimësi thirrjen që kjo kulturë dhune nuk normalizuar dhe duhet të kemi tolerancë zero ndaj çdo rasti të presionit dhe sulmit ndaj gazetarëve , thotë zonja Bino e Qendrës SCIDEV.

Raporti Vjetor 2024 përshkruan “një mjedis kompleks dhe të vështirë për lirinë e medias dhe sigurinë e gazetarëve në Shqipëri pa progres të konsiderueshëm, ndërsa zbatimi i rekomandimeve të BE-së në këtë fushë mbetet i kufizuar.

Raporti thekson se gazetarët durojnë kushte të pasigurta pune, paga të ulëta, pagesa joformale dhe të vonuara dhe mungesa e masave mbrojtëse në detyrë. Kjo i gjendje, theksojnë autorët, nxit autocensurën tek profesionistët e medias përballë presioneve të jashtme, dhe dëmton pavarësinë dhe cilësinë e punës së tyre.

Në Indeksin Botëror të Lirisë së Shtypit për vitin e kaluar Shqipëria u rendit e 99-ta midis 180 shteteve, çka shënon një rënie prej tre vendesh krahasuar me një vit më parë, si dhe sfidat e vazhdueshme që hasin liria e mediave dhe siguria e gazetarëve.

Sekretari i Përgjithshëm i Organizatës së Traktatit të Atlantikut Verior (NATO), Mark Rutte, pritet ta shfrytëzojë vizitën e tij në Prishtinë, më 11 mars, për të ofruar garanci se kontingjenti evropian brenda misionit të aleancës në Kosovë, KFOR, do të mbetet aty, pavarësisht ndonjë lëvizjeje të forcave ushtarake amerikane.

Kështu thotë Ivan Vejvoda, hulumtues në Institutin për Shkenca Humane në Vjenë, sipas të cilit vizita e Mark Ruttes në Kosovë tani është shumë e rëndësishme, duke marrë parasysh situatën gjeopolitike, administratën e re amerikane, vazhdimin e luftës së Rusisë në Ukrainë, dhe “thashethemet – të bazuara ose jo – që Shtetet e Bashkuara janë duke rishqyrtuar pozicionin e tyre në NATO”.

Shto këtu edhe “faktin që, siç thonë amerikanët, ka ende punë të pakryera në Ballkan”, shprehet Vejvoda në një bisedë me Radion Evropa e Lirë.

Çështja e rishqyrtimit të pozicionit të SHBA-së në Evropë ka nisur të qarkullojë prej deklaratave që ka bërë Sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth, në shkurt, kur ka thënë se evropianët nuk mund të presin që prezenca ushtarake amerikane në kontinent do të zgjasë përgjithmonë, teksa u ka bërë thirrje evropianëve që t’i rrisin shpenzimet për mbrojtje.

Edhe presidenti amerikan, Donald Trump, ka bërë thirrje që evropianët të paguajnë më shumë në këtë sektor, duke ngritur dilema nëse ata do të ishin tani në gjendje të mbronin SHBA-në, siç e kërkon Neni 5 i NATO-s.

SHBA-ja i ka rreth 100.000 trupa në Evropë, ndërsa prej tyre 600 janë të vendosura në Kosovë, në kuadër të KFOR-it, që në total i ka rreth 4.600 pjesëtarë.

Departamenti amerikan i Mbrojtjes i ka thënë ditë më parë Radios Evropa e Lirë se tani për tani nuk ka ndonjë ndryshim të planifikuar sa i përket pozicionimit të forcave të tyre.

As Vejvoda nuk beson se trupat amerikane mund të largohen nga Kosova, të paktën në gjashtë muajt e ardhshëm. Ai mendon se KFOR-i do të funksiononte në mënyrë stabile edhe pa prezencën amerikane.

Vetë shefi i NATO-s, Rutte, ka thënë ditë më parë se stabiliteti në Kosovë, Bosnjë e Hercegovinë dhe Serbi është në interesin e të gjithëve në aleancën ushtarake perëndimore, dhe se ai nuk sheh arsye të besojë se mund të ketë ndonjë ndryshim dramatik sa i përket përkushtimit amerikan në NATO.

Vizita e Ruttes në Kosovë zhvillohet pas asaj që ai bëri në Bosnje e Hercegovinë, më 10 mars, ku dha mesazhin që aleanca nuk do të lejojë që “të rrezikohet paqja e fituar me shumë vështirësi”.

“Nuk jemi në vitin 1992 dhe nuk do të lejojmë krijimin e ndonjë vakumi sigurie. E di që EUFOR-i [Forca e Bashkimit Evropian] është plotësisht i përgatitur për të garantuar ambient stabil të sigurisë”, ka thënë Rutte, duke iu referuar periudhës së shpërthimit të luftës në këtë shtet.

Ai ka deklaruar, po ashtu, se NATO-ja mbështet plotësisht sovranitetin dhe integritetin territorial të Bosnjës, dhe që Marrëveshja e Dejtonit – e cila u ka dhënë fund luftimeve më 1995 – është themeli që duhet të respektohet.

Më 7 mars, EUFOR ka bërë të ditur se do të rrisë përkohësisht numrin e pjesëtarëve që ka, si masë parandaluese, pas rritjes së tensioneve në këtë shtet.

Forca e BE-së i ka rreth 1.000 pjesëtarë në këtë shtet dhe e ka zëvendësuar misionin e NATO-s, SFOR, prej vitit 2004.

Nevoja e koordinimit me aleatët

Kosova synon anëtarësimin në NATO dhe udhëheqësit e saj bëjnë vazhdimisht thirrje për përshpejtim të hapave të vendit për në aleancë.

Teksa rruga deri tek anëtarësimi mund të jetë potencialisht e gjatë – për faktin që disa vende anëtare nuk e njohin shtetësinë e Kosovës – Vejvoda përmend rëndësinë e bashkëpunimit me aleatët, dhe u bën thirrje vendeve të Ballkanit, në veçanti Kosovës dhe Bosnje e Hercegovinës, që të jenë të dëgjueshme.

“Kujtojmë fjalët e ish-ndihmëssekretarit amerikan të Shtetit, Jim O’Brien, që pati thënë se ‘ai që nuk bashkëpunon me aleatët, ai nuk do të ecë përpara’. Ky paralajmërim vlen edhe tani, që nëse Kosova dëshiron të ketë marrëdhënie të intensifikuara me SHBA-në dhe me administratën e re, duhet të dëgjojë me kujdes, ashtu sikurse i gjithë rajoni”, shprehet Vejvoda.

Ai rikujton edhe vizitën e ish-shefit të Agjencisë Qendrore amerikane të Inteligjencës (CIA), William Burns, i cili u tha se bëri paralajmërime në Prishtinë, Beograd dhe Sarajevë, që liderët e këtyre vendeve të mos përshkallëzojnë situatën.

“Ndoshta mesazhi mund të ketë qenë që të mos merren vendime të njëanshme dhe nëse duhet të merren vendime në këto shtete, duhet të jenë në koordinim me aleatët”, thotë Vejvoda.

Ndonëse KFOR-i është garantuesi i tretë i sigurisë në Kosovë, prania e tij konsiderohet jetike, sidomos në pjesën veriore të vendit ku patrullon në vijën kufitare me Serbinë.

Ish-komandanti i Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK), Kadri Kastrati, i ka thënë Radios Evropa e Lirë ditë më parë se vendi, aktualisht, nuk është në gjendje të vetëmbrohet, ndonëse FSK-ja është në proces të shndërrimit të ushtri të rregullt, dhe i ka rritur së voni shpenzimet për mbrojtje.

Buxheti për Ministrinë e Mbrojtjes në Kosovë do të jetë 207.8 milionë euro në vitin 2025, apo 54 milionë euro më shumë sesa vitin paraprak. REL

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se ai do të udhëheqë sërish me ekzekutivin e ri të dalë nga zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

“Së pari rezultatet përfundimtare, pastaj certifikimi, pastaj bisedimet. Qeveria, e sigurt, e udhëhequr nga Lëvizja Vetëvendosje dhe unë”, tha Kurti shkurt për mediat pas pjesëmarrjes në një ngjarje në Prishtinë më 10 mars.

Lëvizja Vetëvendosje është fituese e zgjedhjeve të 9 shkurtit me 42.27 për qind të votave të fituara apo 48 ulëse në Kuvendin me 120 vende. Kjo nënkupton se kjo parti nuk mund ta formojë e vetme ekzekutivin e ri, për të cilin duhen 61 deputetë.

Kurti nuk iu përgjigj pyetjeve të gazetarëve se me cilat parti opozitare partia e tij, Lëvizja Vetëvendosje, është më e përafërt.

Numri dy në LVV, Glauk Konjufca, ka deklaruar për një media italiane se synojnë që ta formojnë Qeverinë me partitë joserbe.

Partitë joserbe kanë të rezervuara 10 ulëse në Kuvendin e Kosovës, aq sa kanë edhe partitë serbe. Në mesin e partive serbe, partia e ministrit për Kthim dhe Komunitete, Nenad Rashiq, ka fituar një mandat, ndërkaq nëntë të tjera i ka marrë Lista Serbe – partia më e madhe e serbëve në Kosovë që gëzon mbështetjen e Beogradit zyrtar.

Konjufca ka thënë se me bashkëpunimin me partitë joserbe, përjashtohet që Lista Serbe të ketë “pushtet vendimtar”. Kjo parti ishte lënë jashtë Qeverisë edhe pas zgjedhjeve të kaluara dhe LVV-ja e formoi Qeverinë me partitë joserbe dhe emëroi Rashqin ministër, pasi Kushtetuta kërkon që një ministër të jetë nga radhët e komunitetit serb.

Konjufca, që është nënkryetar i LVV-së dhe kryeparlamentar, tha se ka pak të ngjarë që partia e tij të bashkëpunojë me partitë e mëdha shqiptare.

Edhe partitë shqiptare, Partia Demokratike e Kosovës, Lidhja Demokratike e Kosovës dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës janë shprehur kundër bashkëpunimit me LVV-në e Kurtit.

Megjithatë, “vija të kuqe” për koalicion të mundshëm me LVV-në e as me partitë që aktualisht janë në opozitë nuk ka vendosur Fatmir Limaj, kreu i Nismës, parti që në zgjedhjet e 9 shkurtit ishte pjesë e koalicionit me AAK-në dhe disa parti të tjera.

Rruga për formimin e institucioneve të reja do të hapet vetëm pasi Komisioni Qendror i Zgjedhjeve të ketë certifikuar rezultatin zgjedhor. Numërimi i votave ka përfunduar dhe tani procesi është në fazën e ankesave në Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa dhe në Gjykatën Supreme.

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, do të vizitojë Kosovën nesër, për herë të parë që kur ka marrë postin.

Lajmin është konfirmuar nga NATO-ja përmes një komunikate për media.

“Më 11 mars 2025, Këshilli i Atlantikut të Veriut, me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, z. Mark Rutte, dhe Zëvendës-Sekretaren e Përgjithshme të NATO-s, znj. Radmila Shekerinska, do të vizitojë KFOR, misionin e udhëhequr nga NATO në Kosovë, dhe Ekipin e Këshilltarëve dhe Lidhësve të NATO-s (NALT)”, thuhet në komunikatë.

Në njoftim, bëhet e ditur se sekretari Rutte do të takohet edhe me presidenten Vjosa Osmani dhe kryeministri aktual, Albin Kurti.

“Ata gjithashtu do të zhvillojnë një shkëmbim mendimesh me drejtorët e misioneve të Bashkimit Evropian, Ambasadorin Aivo Orav dhe Misionin e Sundimit të Ligjit të BE-së në Kosovë (EULEX), Gjeneral Major Giovanni Barbano, përfaqësuesen e posaçme të sekretarit të përgjithshëm të Kombeve të Bashkuara dhe Shefen e Misionit të UNMIK-ut, znj. Caroline Ziadeh, dhe Kryetaren e Përkohshme të Misionit të OSBE-së, znj. Cornelia Taylor”.

Përveç Ambasadorëve nga partnerët që kontribuojnë me trupa në KFOR, Rutte do të takojë edhe komandantin e KFOR-it, gjeneral Major Enrico Barduani, dhe drejtorin e NALT-it, Brigadier General Christian Nawrat.

Vizita e Ruttes vjen disa javë pas përfundimit të procesit zgjedhor në Kosovë.

Ai deklaroi atëherë se pret formimin e një qeverie stabile dhe funksionale sa më shpejt që të jetë e mundur, dhe se NATO-ja do të punojë me këdo që do të udhëheqë me vendin.

Ai theksoi gjithashtu se stabiliteti në Kosovë, Bosnjë-Hercegovinë dhe Serbi është një çështje e rëndësishme, duke shtuar se nuk sheh arsye për të dyshuar nëse do të ketë ndonjë ndryshim të theksuar në angazhimin e Shteteve të Bashkuara në NATO.

Ndryshe, stabiliteti në rajonin e Ballkanit Perëndimor ka qenë një prej çështjeve kryesore që ka dominuar diskutimet ndërkombëtare për dekada, kryesisht për shkak të tensioneve midis Kosovës dhe Serbisë. NATO-ja ka mbi 4 mijë trupa në Kosovë.  sn

Presidentja Vjosa Osmani tha se Kosova i bashkohet deklaratës së sekretarit amerikan të Shtetit, Marco Rubio, dhe rithekson mbështetjen e plotë për integritetin dhe sovranitetin territorial të Bosnje e Hercegovinës.

“Ne gjithashtu dënojmë fuqishëm çdo veprim që minon themelet e Bosnje e Hercegovinës, sepse kërcënon paqen dhe stabilitetin që rajoni ynë ka punuar palodhshëm për ta arritur—përmes sakrificave shumëvjeçare dhe me mbështetjen e palëkundur amerikane”, shkroi Osmani në X të dielën.

Sekretari amerikan i Shtetit Rubio tha të shtunën se veprimet e presidentit të Republikës Sërpska (RS), Millorad Dodik, përbëjnë kërcënim për sigurinë dhe stabilitetin e Bosnje e Hercegovinës, si dhe i minojnë institucionet shtetërore të saj.

Dodiku i dekretoi më 5 mars ligjet e miratuara nga Kuvendi i Republikës Sërpska – entiteti serb i Bosnjës – të cilat ndalojnë punën e Gjykatës, Prokurorisë, Agjencisë Shtetërore të Hetimeve (SIPA) si dhe Këshillit të Lartë Gjyqësor e Prokurorial të Bosnjës në territorin e këtij entiteti.

Por, më 7 mars, Gjykata Kushtetuese e Bosnje e Hercegovinës i shpalli jokushtetuese këto ligje, duke i pezulluar përkohësisht, ndërsa pritet t’i ndalojë ato përfundimisht pas një shqyrtimi të plotë.

Liderët në Sarajevë dhe mbështetësit perëndimorë të Bosnjës i kanë akuzuar liderët etnikë të RS-së se po synojnë ndarjen eventuale nga Bosnja, ndonëse këta të fundit i kanë mohuar akuzat.

Disa veprime të tjera të lidhura me këtë entitet kanë përshkallëzuar tensionet në muajt e fundit.

Gjykata e Bosnjës e dënoi Millorad Dodikun, presidentin e Republikës Sërpska, me një vit burgim dhe ia ndaloi ushtrimin e detyrës së presidentit për gjashtë vjet.

Dodik – i cili ka lidhje të ngushta me Rusinë dhe i ka mohuar akuzat – është nën sanksione nga SHBA-ja dhe Mbretëria e Bashkuar për veprimet që, sipas qeverive perëndimore, synojnë ndarjen e Republikës Sërpska nga Bosnja.

Sistemi i qeverisjes në Bosnje e Hercegovinë – vend me rreth 3.1 milionë banorë – është ndër më të ndërlikuarit në botë.

Që nga Marrëveshja e Dejtonit për paqe, e cila u nënshkrua në vitin 1995 dhe i dha fund luftës në Bosnje, vendi përbëhet nga Federata Boshnjako-Kroate dhe Republika Sërpska e dominuar nga serbët etnikë, nën një qeveri të dobët qendrore.

Derisa Republika Sërpska mund të miratojë ligje për çështje të brendshme, ligjet dhe institucionet në nivel shtetëror mbeten mbi të gjitha, sipas kushtetutës.

Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova nuk e njohin njëra-tjetrën, për shkak të kundërshtimit nga Republika Sërpska.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, e ka akuzuar Serbinë të dielën se ka ndërhyrë drejtpërdrejt në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit në Kosovë, dhe se ka ndikuar në zgjedhjen e deputetëve serbë dhe të pakicave të tjera.

“Aparati shtetëror i Serbisë ka bërë përpjekje të jashtëzakonshme t’i dëmtojë subjektet rivale serbe, veçanërisht Partinë për Liri, Drejtësi e Mbijetesë dhe Partinë Demokracia Serbe, si dhe votuesit të subjekteve të komuniteteve të tjera, kryesisht romë dhe ashkali”, tha ai.

Partia për Liri, Drejtësi e Mbijetesë udhëhiqet nga Nenad Rashiq, i cili është ministër në Qeverinë e Kurtit, i emëruar pas largimit të Listës Serbe nga institucionet e Kosovës.

Përfaqësues të caktuar nga pothuajse të gjitha subjektet e tjera politike serbe janë tërhequr nga gara pas kërcënimeve që kanë marrë, sipas Kurtit.

Ai tha se këto raste janë shënuar në katër komunat me shumicë serbe në veri të Kosovës, por edhe në gjashtë komunat e tjera në jug të vendit.

“Për shumicën e këtyre rasteve, institucionet tona kanë dëshmi të cilat për hirë të privatësisë dhe sigurisë së qytetarëve serbë, nuk e dobishme të bëhen publike”, tha Kurti.

Misioni vëzhdues i BE-së, në prezantimin e gjetjeve preliminare të tij për zgjedhjet e 9 shkurtit, tha se Serbia kishte ndërhyrë në zgjedhje përmes trysnisë ndaj votuesve serbë në Kosovë.

Serbia u akuzua edhe nga Gjermania për ndërhyrje në zgjedhjet në Kosovë.

Sipas të dhënave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve të Kosovës, Lista Serbe – e cila gëzon mbështetjen e Beogradit zyrtar – ka marrë mbi 38.000 vota, ndërsa partia e Rashiqit rreth 4.000 vota.

Kushtetuta e Kosovës garanton dhjetë nga 120 vendet e Kuvendit për komunitetin serb dhe dhjetë të tjera për komunitetet e tjera joshumicë.

Ky lajm do të përditësohet