Korporata Energjetike e Kosovës njofton herë pas here për rënien e blloqeve nga sistemi duke bërë që me orë të tëra lagjet nëpër vendbanime të mos kenë rrymë.
Luljeta Krasniqi – Veseli
Qytetarët në Kosovë, nga e mërkura e 22 dhjetorit, përballen me reduktime të energjisë elektrike.
Kompania Kosovare për Distribuim të Energjisë Elektrike (KEDS) njoftoi se reduktimet pritet të zgjasin rreth dy orë në ditë, në kohë të ndryshme, dhe se do t’i prekin të gjithë konsumatorët, përveç atyre emergjentë.
Reduktimet u udhëzuan nga Operatori i Sistemit dhe Tregut – KOSTT, për shkak të mbingarkesës në sistemin elektro-energjetik.
KEDS tha se është në pritje të instruksioneve nga KOSTT-i për kohëzgjatjen e reduktimeve.
“[Në mënyrë] që kriza të ketë ndikim sa më të vogël, KEDS apelon për kursim maksimal të energjisë elektrike dhe përdorim të formave alternative të ngrohjes, aty ku ka mundësi”, thuhet në komunikatën e lëshuar nga KEDS.
Për situatën e krijuar, disa fajësojnë politikën e mbi 20 vjetëve të fundit – kohë prejse Kosova ka dalë nga lufta. Të tjerë thonë se ka pasur mungesë strategjish dhe projektesh.
Termocentralet “Kosova A” dhe “Kosova B” në Obiliq aktualisht prodhojnë rreth 500 megavat energji elektrike në orë, ndërsa kërkesat janë për mbi 1,100 megavat në orë.
Një nga arsyet për nënprodhim është vjetërsia me dekada e termocentraleve.
Korporata Energjetike e Kosovës njofton herë pas here për rënien e blloqeve nga sistemi.
Më 15 dhjetor, një rrjedhje në kaldajën e njësisë B1 të termocentralit “Kosova B” pamundësoi furnizimin me avull të ngrohtores “Termokos”. Kjo bëri që ngrohja për mbi 15 mijë konsumatorë në Prishtinë të ndërpritet për më gjatë se një ditë.
Për t’i plotësuar nevojat, Kosova është duke importuar rrymë, por me çmime më të larta, për shkak të krizës energjetike në botë.
Autoritetet paralajmërojnë se faturat e energjisë elektrike mund të shtrenjtohen për 7 për qind në muajt e ardhshëm.
Abazi: Faji i politikës 20-vjeçare
Dardan Abazi, hulumtues në Institutin për Politika Zhvillimore në Prishtinë (INDEP), thotë se situata aktuale është pasojë e vendimeve të politikës.
“Në 20 vjetët e kaluar, qeveritë e ndryshme kanë diskutuar për ndërtimin e termocentraleve të reja nga thëngjilli dhe nuk e kanë vënë Kosovën në binaret e një tranzicioni energjetik, i cili do të bazohej më shumë në prodhim të energjisë nga prodhues të decentralizuar”, thotë Abazi.
Sipas tij, mungesa e një strategjie të mirëfilltë ka bërë që Kosova të varet nga termocentralet “Kosova A” dhe “Kosova B”, ku çdo problemi teknik që ndodh, shndërrohet në ndërprerje të rrymës.
“Nuk i kemi reformuar as sistemet e ngrohjes, nuk kemi investuar që qytetarët të kenë ngrohje qendrore, nuk kemi investuar që ata t’i ndryshojnë kaldajat e ngrohjes, të cilat në një masë janë joefikase dhe harxhojnë shumë energji”, thotë Abazi.
Çeku: Problemet me rrymën, pasojë e mosndërtimit të “Kosovës së Re”
Në vitin 2005, Qeveria e atëhershme e Kosovës ka pasur një projekt për, siç është thënë, zgjidhjen e problemeve me rrymë. Projekti për ndërtimin e një termocentrali të ri, i quajtur fillimisht “Kosova C” e më pas “Kosova e Re”, nuk është realizuar.
Për Qeverinë e tashme, me në krye Albin Kurtin, ai “është i vdekur”, sepse nuk duhet investuar më në termocentrale me thëngjill.
Ethem Çeku, ministër i Energjisë i Kosovës në kohën kur është marrë vendimi për ndërtimin e termocentralit të ri, është i bindur se problemet në sektorin e energjisë janë pasojë e mosndërtimit të tij.
“Më duket që gabuam shumë rëndë kur nuk e zhvilluam projektin e termocentralit të ri. Këtu bëmë lëshime të mëdha, me kosto të mëdha financiare dhe zhvillimore”, thotë Çeku për Radion Evropa e Lirë.
Sipas tij, ndryshimet e herëpashershme në projekt, të bëra nga qeveritë e njëpasnjëshme, i kanë larguar edhe investitorët.
Kosova ka më shumë se 10 miliardë tonë linjit dhe, si e tillë, është vendi i pestë në botë për nga sasia e këtij burimi.
Mihja e thëngjillit dhe nxjerrja e linjitit përdoren për termocentralet “Kosova A” dhe “Kosova B”.
Por, metoda e prodhimit të energjisë elektrike nga thëngjilli konsiderohet se është e dëmshme për mjedisin dhe se ndikon negativisht në ngrohjen globale.
Çeku thotë se pasuria e linjitit duhet të shfrytëzohet.
“Edhe vendet e rajonit, edhe Evropa e përdorin në masë të madhe thëngjillin. Edhe në SHBA përdoret linjiti. Ne nuk kemi asnjë alternativë tjetër pa e përdorur linjitin për prodhimin e energjisë elektrike. Format tjera janë forma ndihmëse”, thotë Çeku.
Kosova prodhon deri në 85 për qind të energjisë elektrike përmes termocentraleve me thëngjill dhe sasi shumë të vogla nga burimet e ripërtërishme, si: hidrocentralet, centralet me erë dhe panelet fotovoltaike.
Ministria e Ekonomisë e Kosovës është duke hartuar Strategjinë e Energjisë për vitet 2022-2031.
Kjo strategji thuhet se do t’i analizojë të gjithë skenarët potencialë dhe të përballueshëm financiarisht për të rritur stabilitetin e furnizimit me energji elektrike, si dhe do të ofrojë mundësinë e integrimit sa më të madh të burimeve të ripërtërishme të energjisë.
Qeveria: Kursejeni energjinë elektrike
Qeveria e Kosovës është duke kërkuar vazhdimisht nga qytetarët që ta kursejnë rrymën, ndërsa ka bërë të ditur se do të ndajë shumën e nevojshme të mjeteve, për mbulimin e importeve.
“Do të bëjmë maksimumin që të ruajmë furnizimin e rregullt dhe të shmangim rritjen eventuale të çmimeve të energjisë elektrike”, ka thënë këtë javë kryeministri i Kosovës, Albin Kurti.
Dardan Abazi, nga INDEP, thotë se Qeveria duhet të hartojë një sërë masash, për t’iu dalë në ndihmë qytetarëve, sepse ata nuk përballen vetëm me mundësinë e rritjes së çmimit të rrymës.
Kriza energjetike në botë – e shkaktuar kryesisht nga mungesa e gazit dhe rritja e çmimeve të gazit – ka rritur edhe çmimet e produkteve të tjera të konsumit.
Kosova, si vend që importon pothuajse të gjitha prodhimet, ka parë gjithashtu rritje çmimesh.
Rritja, e cila ka nisur nga muaji prill me 1.2 për qind, ka arritur në 5.7 për qind në muajin tetor, sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës.
Rritja më e lartë e çmimeve është vërejtur te buka, drithërat, mishi, qumështi, djathi, vaji, vezët, pemët dhe perimet.
Kryetari i Odës Ekonomike të Kosovës, Berat Rukiqi, ka thënë më herët për Radion Evropa e Lirë se Kosova nuk ka pasur inflacion më të lartë se tash qysh në vitin 1999.
Ekspertë të ekonomisë, me vite, u kanë tërhequr vërejtjen qeverive të Kosovës, për të zhvilluar sektorin e prodhimit.
Kosova përballet me deficit të lartë tregtar. Brenda një viti, ajo importon mallra nga vende të ndryshme në vlerë prej 3.2 miliardë eurosh, derisa eksporton deri mbi 450 milionë euro.
Astrit Panxha, drejtor ekzekutiv në Klubin e Prodhuesve në Kosovës, thotë se sektori i prodhimit duhet të përkrahet, në mënyrë që vendi të mos jetë krejtësisht i varur nga importi.
“Çdo lëvizje e çmimeve në tregjet ndërkombëtare prek edhe Kosovën”, thotë Panxha për Radion Evropa e Lirë.
Pas rritjes së çmimeve, kryeministri Kurti ka thënë se ekonomia duhet të riorientohet kah prodhimi.
Në muajin tetor, Qeveria e tij ka ndarë 40 milionë euro për subvencionimin e kredive për bizneset prodhuese dhe për mbështetjen e eksportit.
Situata në vende të tjera të Ballkanit Perëndimor
Me krizë energjetike dhe rrjedhimisht rritje të çmimeve përballen edhe vendet e tjera të rajonit.
Sipas zyrtarëve, Serbia aktualisht konsumon një të tretën më shumë energji elektrike sesa që prodhon.
Serbia ka pësuar kolapsin e parë energjetik më 12 dhjetor, kur mbi 2,000 nënstacione kanë dalë jashtë sistemit dhe 136,000 njerëz kanë mbetur pa energji elektrike, si pasojë e borës.
Disa zyrtarë kanë thënë se është përdorur qymyr me cilësi më të ulët dhe, menjëherë pas kësaj, katër zyrtarë të lartë në industrinë energjetike serbe janë pushuar nga puna.
Kryeministrja e Serbisë, Ana Bërnabiq, ka thënë se çmimi i energjisë elektrike nuk do të ndryshojë deri në fund të sezonit dimëror.
Çmimet e energjisë elektrike në Serbi janë rritur për 3.4 për qind më 1 shkurt.
Sa kushton energjia elektrike?
Në Maqedoninë e Veriut, në ditët në vijim pritet vendimi për rritjen e çmimit të energjisë elektrike.
Të tria kompanitë energjetike, të përfshira në prodhim, shpërndarje e faturim, kanë paraqitur kërkesa për rritje çmimesh.
Qeveria e Maqedonisë së Veriut siguron se rritja nuk do të kalojë 10 përqindëshin.
Në Federatën e Bosnje e Hercegovinës, ndërkaq, është paralajmëruar rritje e çmimit të energjisë elektrike vetëm për kompanitë – nga 70 për qind deri në 300 për qind, varësisht nga kontrata.
Policia e Kosovës mbylli të mërkurën një zyrë të institucioneve të mbështetura nga Serbia në Mitrovicën e Veriut, duke nxitur reagimin e përfaqësuesve politik lokalë të mbështetur nga Beogradi, të cilët thanë se kjo është pjesë e fushatës parazgjedhore të kryeministrit Albin Kurti.
Autoritetet thanë se zyra funksiononte si pjesë e administratës tatimore të Ministrisë së Financave të Serbisë.
Ministri i Brendshëm, Xhelal Sveçla, shkroi në rrjetet sociale se “ky institucion ka mbledhur ilegalisht mjete financiare nga qytetarë e subjekte që jetojnë e veprojnë në Republikën e Kosovës”, ndërsa theksoi se Kosova do të vazhdojë të luftojë “çdo paralelizëm kriminal të Serbisë përballë institucioneve” të saj.
Mbyllja e zyrës nxiti reagimin e Listës Serbe, e cila tha se me “nxjerrjen në rrugë të 80 punëtorëve serbë, Albin Kurti vazhdoi fushatën e tij parazgjedhore, të cilën e drejton ekskluzivisht mbi kurrizin e popullit serb, sepse nuk ka çfarë t’u ofrojë votuesve tij”.
Kjo parti e themeluar dhe mbështetur nga Beogradi do të jetë pjesë e zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit në Kosovë ndërsa certifikimi i saj u shndërrua në temë debatesh pasi që lëvizja Vetëvendosje në pushtet kundërshtoi pjesëmarrjen e saj në zgjedhje.
Të hënën Komisioni Qendror i Zgjedhjeve përfshiu Listën Serbe në fletëvotim, me gjithë reagimin e lëvizjes Vetëvendosje, e cila është ankuar në Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa, pasi që në ditën e fundit të vitit që lamë pas, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve tha se vendimi i këtij paneli për certifikimin e Listës Serbe është i detyrueshëm dhe duhet të zbatohet.
Nga 1 janar 2025 nuk mund të zhdoganohen vetura më të vjetra se viti i prodhimit 2015. Qeveria e Kosovës në vitin 2017 ka miratuar një ligj, i cili thotë se mjetet rrugore që importohen në Kosovë, nuk mund të jenë më të vjetra se 10 vjet.
Qytetarët e Kosovës janë goditur edhe ketë herë qysh në ditët e para të vitit të ri.
Më fillimin e vitit 2025, në Kosovë nuk mund të zhdoganohen vetura më të vjetra se viti 2015.
Kjo i bie që asnjë veturë më e vjetër se 10 vite nuk lejohet të zhdoganohet.
Me Ligjin për Automjete që ishte miratuar në Kuvendin e Kosovës, thuhet qartë se veturat që janë më të vjetra se 10 vjet nuk mund të importohen.
“Në Kosovë nuk mund të importohen vetura më të vjetra se 10 vjet. Në Kosovë nuk mund të importohen vetura që nuk e plotësojnë standardin Euro katër)”, thuhet në nenin 44 të Ligjit për Automjete.
Gjithashtu, ligji parasheh që mjetet rrugore që importohen në Kosovë duhet të kenë certifikatë të konformitetit për vetura të reja dhe dëshmi të origjinës dhe pronësisë së mjetit ose pjesëve të veçanta të instaluara.
“Qëllimi i këtij ligji është përcaktimi i kushteve bazë të pajisjeve dhe instalimeve, të cilat duhet t’i ketë mjeti, dimensioni, masa më e madhe e lejuar dhe ngarkesa boshtore e mjetit, si edhe kushtet të cilat duhet t’i plotësojë mjeti në trafik, kushtet për importim, homologimin e tipit të mjetit, pjesës përbërëse, njësisë së pavarur teknike, kontrollimin teknik të automjeteve, kontrollimi i rregullsisë teknike në rrugë, regjistrimin e automjeteve, automjetet të cilat kanë dalë prej përdorimit, si dhe çështjet tjera lidhur me to”, thuhet në Ligjin për Automjete.
Ndryshe, qytetarët çdo herë e kanë kundërshtuar ligjin që është në fuqi për automjete, ndërsa ekspertët vlerësojnë se importimi i veturave më të vjetra se 10 vjet ka efekte negative.
Tash e disa vite deputeti i Partisë Demokratike të Kosovës, Mërgim Lushtaku, ka iniciuar plotësim-ndryshimin e Ligjit për Importin e Veturave, ku kërkohet heqja e kufizimit të vjetërsisë, por që ende nuk është marrë një vendim i tillë.
Sipas tij, ky ligj në Kosovë është krijuar me një standard të dyfishtë, deri sa potencon se një gjë e tillë i duket e padrejtë, porse nuk po gjen pajtueshmëri të deputetëve shumicë që të marrin pjesë në votim.
“Këto kritere nuk janë as në Zvicër, as në Gjermani, as në vendet e Ballkanit që janë të anëtarësuara, që janë pjesë e Bashkimit Evropian, prandaj mendoj që është e padrejtë dhe si e tillë kam kërkuar plotësim ndryshimin e ligjeve për automjete, por fatkeqësisht nuk e kam gjetur pajtueshmërinë e deputetëve shumicë që të marrin pjesë në votim”.
Eksperti i komunikacionit, Nol Dedaj, ka deklaruar se “Veturat më të vjetra se 10 vjet në Kosovë janë 80 për qind të amortizuara dhe se në këtë drejtim duhet të ketë një mbikëqyrje më të madhe nga organet shtetërore”, duke shtuar se qytetari duhet të zgjedh ndërmjet veturës së re e me kosto të mirëmbajtjes më të lirë dhe asaj të vjetrës me çmim më të shtrenjtë. “Automjetet të cilët i kalojnë 10 apo 12 vite konsiderohen si të amortizuara për 80 për qind, prej këtij pozicioni nëse e shikojmë, atëherë ato duhet ta kenë një përkujdesje më të madhe nga organet shtetërore, për sa i përket kontrollimit teknik. Ne e dimë se në Kosovë e kemi kontrollimin teknik periodik për automjetet zyrtare ose për ato që janë në shërbim për palën e tretë, si dhe kontrollimin e rregullt, sidomos e kemi kontrollimin e jashtëzakonshëm”.
Sipas tij, paralelisht me ndryshimin e Ligjit për Automjetet, duhet të jetë edhe ndryshimi i Ligjit për Doganimin e Automjeteve.
Në Kosovë mbetet në fuqi ligji me të cilin një veturë mund të regjistrohet dhe të pajisjet me targat RKS, vetëm nëse është nga viti 2015-2025, konkretisht 10 vite më e vjetër nga viti ekzistues. Për një numër të madh të qytetarëve, regjistrimi i veturave të vitit 2015 është i pamundur, kjo për shkak se deri tek targat, më e lira do t’i kushtonte rreth 3500 euro, pa llogaritur blerjen e veturës në vendet evropiane dhe koston e importit deri në Kosovë. Në nenin 44 të Ligjit për Automjete që është miratuar qysh në vitin 2017, thuhet se “mjetet rrugore që importohen në Kosovë nuk mund të jenë më të vjetra se 10 vjet”.
Të dhënat zyrtare tregojnë se në Kosovë qarkullojnë afro 500 mijë vetura të regjistruara, ku mesatarja e vjetërsisë së tyre që qarkullojnë në Kosovë është 18 vjet.
Mbi 144 mijë prej tyre janë nga Gjermania dhe i përkasin markës Wolkswagen./ Monitor.al
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve do të mblidhet, sot ku do ta miratojë edhe fletën e votimit për zgjedhjet e 9 shkurtit.
Këtë e ka konfirmuar për RTKlive zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi.
“Mund t’iu konfirmoj se pas tërheqjes së shortit për renditjen e subjekteve politike në fletëvotim, më 8 janar, KQZ do të shqyrtojë dhe miratojë dizajnin dhe përmbajtjen e fletëvotimit për Zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 9 shkurt 2025”, tha ai.
Ndërkaq, të enjten pritet të fillojë votimi për votuesit e regjistruar jashtë Kosovës.
“Pasi KQZ-ja të miratojë fletëvotimin e zgjedhjeve, më 9 janar do të fillojë procesi i votimit jashtë Kosovës për votuesit e regjistruar për të votuar përmes postës. Gjithashtu, miratimi i fletëvotimit mund t’iu shërbejë edhe subjekteve politike gjatë fushatës zgjedhore”, tha Elezi për RTKlive.
Fushata zgjedhore do të nisë zyrtarisht më 11 janar dhe do të zgjasë deri më 7 shkurt, derisa qytetarët do t’i drejtohen kutive të votimit më 9 shkurt. sn
KFOR-i ka shtuar numrin e forcave të tij në jug të Mitrovicës, ndërsa Asambleja Parlamentare e NATO-s ka alarmuar për rreziqe të shumta në Kosovë dhe Bosnjë-Hercegovinë.
Drizan Shala, ekspert i sigurisë, ka thënë se NATO si mekanizëm politik dhe ushtarak ka detyruar shtimin e trupave të KFOR-it, transmeton Klankosova.tv.
“Komandanti aktual i KFOR-it ka deklaruar se, në varësi të zhvillimeve dhe analizave nga terreni, mund të ketë edhe shtim të numrit të trupave, dhe sipas planifikimeve, deri në vitin 2025 pritet një prani më e madhe e trupave të KFOR-it në territorin e Kosovës, me qëllim minimizimin e rreziqeve të mundshme”.
“KFOR-i nuk do të lejojë asnjë rastësi dhe do të intensifikojë aktivitetet për të ruajtur sigurinë e vendit, por kjo mund të shihet gjithashtu si një dobësim i sovranitetit të Kosovës”, tha Shala.
Ndërsa Adnan Zujeva, ekspert i sigurisë, e konsideron këtë shtim trupash si një shenjë të dobësimit të sovranitetit të Kosovës dhe të integritetit territorial, duke theksuar se prania e trupave të KFOR-it e dëmton këtë sovranitet.
“Në veri të Kosovës, ka një prani të madhe të trupave të NATO-s, përfshirë ato amerikane, turke dhe polake, ndërkohë që është paralajmëruar që edhe trupa sllovake do të mbërrijnë pas një muaji”.
“Kjo tregon se situata në këtë pjesë të Kosovës mbetet e brishtë”, tha Zujeva në emisionin “Ora 7” në Klan Kosova.
Njëherësh Visar Reça, njohës i sigurisë, shtoi se Asambleja Parlamentare e NATO-s ka informacione më të detajuara për situatën në Kosovë dhe rajon dhe se ky rekomandim për shtimin e trupave ka për qëllim të shmangë befasi për organizatën e NATO-s në rast të ndonjë skenari të mundshëm./Klankosova.tv.
Kryeministri Albin Kurti deklaroi se organet e sigurisë vijojnë të jenë vigjilente pas sulmit në kanalin e Ibër Lepencit në Zubin Potok dhe heqja e masave shtesë të sigurisë nuk është një opsion tani.
Në një intervistë për KosovaPress, Kurti tha se destruktiviteti i Serbisë ka shkuar duke u rritur dhe realiteti i ri, sipas tij në veri, i ka nervozuar.
“Organet tona të sigurisë, inteligjenca jonë përcjell me shumë vëmendje çfarëdo informacioni i cili mund të na tregojë çkado qoftë lidhur me sulmet e tyre të radhës, por unë e di një gjë që ato sulme nuk mund të planifikohen më në Kosovë, nuk mund të iniciohen përbrenda Kosovës. Ato janë sulme të cilat vijnë gjithmonë nga Serbia dhe organizohen atje.”
Duke u ndalur të dialogu mes dy vendeve, Kurti u shpreh se tani është radha e Bashkimi Europian dhe përfaqësues së re të politikës së jashtme Kaja Kallas për iniciativat për rrugën përpara.
Sipas tij, nuk pritet nga Beogradi të bëhet bashkëpunues pa ndërhyrjen e ndërmjetësit si dhe theksoi se marrëveshja bazë dhe aneksi duhet të zbatohen të plota dhe jo të përqendrohen tek Asociacioni.
“Nuk besoj që në qendër të raporteve Kosovë-Serbi është apo duhet të jetë Asociacioni, është njohja reciproke. Nuk mund të flasim për Asociacionin e komunave me shumicë serbe duke braktisur njohjen reciproke. Pra, në qendër të marrëveshjes bazike është së paku njohja reciproke defacto.”
Kurti deklaroi se Perëndimi duhet të sanksionojë Serbinë si e vetmja mënyrë për të parandaluar tensionimin e situatës dhe ekstradimin e Milan Radoiciç, i cili mori përgjegjësinë për sulmin terrorist në Banjskë.
Sipas tij, në të kaluarën, Perëndimi e kishte kërcënuar Vuçiçin me rikthimin e regjimit të vizave dhe largimin e investitorëve gjermanë në janar të vitit 2023 para se të pranonte marrëveshjen e Brukselit.
“Unë besoj që kjo është mënyra për të vepruar me Beogradin nëse perëndimi demokratik seriozisht e sanksionon destruktivitetin e Serbisë atëherë unë jam optimist që edhe Milan Radioçiqin shpejt do të na e dorëzojnë, mirëpo ne nuk kemi levë kundër Serbisë, siç ka Perëndimi.”
Duke u ndalur te zgjedhjet që pritet të mbahen pas një muaji, Kurti tha se Lëvizja Vetëvendosje synon të marr 500 mijë vota dhe të qeverisë e vetme, pasi tek partitë opozitare nuk sheh ndonjë partner të mundshëm koalicioni.
Ai tha se Qeveria nën drejtimin e tij ka shënuar suksese në të gjitha fushat prandaj meriton besimin e qytetarëve për një tjetër mandat.
Komisioni Qendror i Zgjedhjeve mori vendim për certifikimin e Listës së Votuesve brenda dhe jashtë Kosovës për procesin e Zgjedhjeve për Kuvendin e Kosovës, të cilat do të mbahen më 9 shkurt 2025.
Sipas kësaj liste votuesish, numri i qytetarëve me të drejtë vote për këto zgjedhje është 2 milionë e 75 mijë e 868 votues.
Sipas të dhënave të KQZ-së, numri i qytetarëve me të drejtë vote në vendvotime, në Republikën e Kosovës, është: 1 milion e 970 mijë e 944 votues, ndërkaq, numri i qytetarëve që janë regjistruar për të votuar jashtë Kosovës, është 104 mijë e 924.
Arianit Elshani, udhëheqës i këshillit për operacione zgjedhore tha se numri i votuesve, të jetë 999 votues nëpër zona rurale, kurse për zona urbane ai vazhdon të jetë 950.
“Secili votues mund të votoj rreth 10 kandidat, prandaj nuk kemi dashtë të tejkalojmë shifrën e 1 mijë votuesve”, ka thënë Elshani.
KQZ sqaron se votimi me kusht është i përcaktuar vetëm në një qendër të votimit në një komunë, nuk mund të votohet në të gjitha qendrat. sn
Ish-pjesëtar i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK), Hasan Dakaj, ka mbërritur në Kosovë të premten pasdite, pasi u lirua nga paraburgimi në Serbi, ku ishte mbajtur për një vit nën akuza për krime lufte, kanë konfirmuar familjarët e tij.
Dakaj ishte arrestuar më 5 janar 2024 në pikëkalimin kufitar në Merdarë, që lidh Kosovën dhe Serbinë.
Vëllai i tij, Gzim Dakaj, konfirmoi për televizionin Koha se Hasanin e morën të premten rreth orës 17:00 nga pika kufitare në Merdarë.
Mediat lokale publikuan pamje të Hasan Dakajt duke u përqafuar me të afërmit e vet në pjesën kosovare të pikëkalimit kufitar me Serbinë.
Dakaj akuzohej sipas nenit 142 të Ligjit Penal të ish-Jugosllavisë – që ishte në fuqi më 1999 – për krime lufte, privim nga liria e disa personave joshqiptarë, rrahje, torturë dhe vrasje.
Ministria e Jashtme e Kosovës nuk i është përgjigjur pyetjeve të Radios Evropa e Lirë rreth lirimit të Dakajt nga burgu në Serbi.
Lirimi i Dakajt vjen rreth dy muaj pasi autoritetet serbe e liruan në tetor një shtetas tjetër kosovar të mbajtur nën dyshimin për krime lufte.
Sadik Duraku, me shtetësi të Britanisë së Madhe dhe Kosovës, u lirua më 15 tetor, rreth pesë muaj pasi ishte arrestuar nën dyshime për krime lufte më 1999.
Edhe dy shtetas të tjerë të Kosovës gjenden në paraburgim në Serbi, nën akuza për krime lufte: Nezir Mehmetaj dhe Tefik Mustafa.
Muajin e kaluar, Gjykata e Lartë e Serbisë e dënoi me gjashtë vjet burgim Nezir Mehmetajn, nën akuza për krime lufte kundër popullatës civile në fshatin Rudicë të Klinës më 1999.
Autoritetet e Kosovës vazhdimisht kanë kërkuar lirimin e Mehmetajt dhe qytetarëve të tjerë të Kosovës, që janë arrestuar nga Serbia nën dyshime për krime lufte.
Ministria e Drejtësisë e Kosovës në korrik të vitit 2024 kërkoi nga Serbia që të ekstradojë në Kosovë shtetasit kosovarë që mbahen atje.
Por, udhëheqësja e kësaj Ministrie, Albulena Haxhiu, deklaroi se është e vështirë që Serbia t’i përgjigjet pozitivisht kësaj kërkese, për shkak të mosbashkëpunimit të vazhdueshëm juridik.
Departamenti amerikan i Shtetit ka bërë thirrje për proces të drejtë ligjor për personat e arrestuar në Serbi nën akuzat për krime lufte.
Puna e Prokurorisë serbe është kritikuar në të kaluarën.
Sipas Fondit për të Drejtën Humanitare në Serbi, mungesa e transparencës dhe mungesa e informacionit – që duhet të jetë i qasshëm publikisht – e kanë përjashtuar publikun prej këtyre proceseve.
Në raportin e fundit të kësaj organizate është përmendur edhe mungesa e dëshmitarëve. Sipas tij, Prokuroria nuk ka qenë në gjendje të sigurojë asnjë dëshmitar kyç për më shumë se dy vjet në rastet për krime lufte.
Në Raportin e Progresit për Serbinë, për vitin 2023, Komisioni Evropian ka përmendur që “ritmi i gjykimit të krimeve të luftës në Serbi është përkeqësuar në vitet e fundit” dhe se duhet treguar përkushtim të vërtetë për zgjidhjen e rasteve REL
Remitancat e huaja në Kosovë arritën në 1,224 miliardë euro në periudhën janar-nëntor, nga 1,208 miliardë euro në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, tha banka qendrore, duke cituar të dhënat preliminare.
Vetëm në muajin nëntor, remitancat e huaja në Kosovë u rritën me 2.3% krahasuar me një vit më parë, tha banka qendrore e Kosovës në një publikim të të dhënave.
101.3 milionë euro është shuma e mjeteve të dërguara në muajin nëntor të vitit 2024.
Krahasuar me muajin tetor, remitancat nga jashtë ranë me 9.6% në muajin nëntor.
Në vitin 2023, remitancat e huaja në Kosovë u rritën 10% krahasuar me vitin paraprak. sn
Tash kur pritet të hyjë në fazën e tretë, dhe të fundit, të procesit të tranzicionit, Forca e Sigurisë së Kosovës synon që të bëhet me pajisje ajrore. Ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci thotë se janë duke “gjeneruar opsione për furnizimin me helikopterë” dhe sipas tij në ditët në vijim do të kenë “një informacion të qartë se ku është orientimi për helikpoterët”.
Maqedonci flet edhe për situatën e sigurisë dhe rrezikun nga grupet terroriste serbe.
Procesi i transformimit të Forcës, i cili ka hyrë në vitin e shtatë, po zhvillohet sipas planfikimieve, thotë ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci.
“Jemi duke gjeneruar opsione për furnizim me helikopterë dhe besoj që në ditët në vijim do të kemi një informacion më të qartë se ku është orientimi ynë për helikopterët dhe qytetarët normalisht do të jenë të informuar për orientimin tonë dhe për qasjen tonë në raport me helikoptetët dhe gjithmonë synimi ynë është që para përmbylljes së fazës së tretë të tranzicionit, para vitit 2028, të paktën të kemi një pjesë të këtyre aseteve në FSK”, shprehet ai.
Gjatë këtij procesi, Kosova ka blerë dronë e automjete të ndryshme ushtarake. Shteti është fokusuar në investime për sisteme moderne të armatimit, në mesin e tyre edhe blerjen e anti-tankeve “Javelin”.
Me përfundimin e transformimit, FSK-ja pritet të ketë përgjegjësi ruajtjen e sovranitetit dhe integritetit territorial të vendit.
Ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci thotë se Serbia po vazhdon të paraqes kërcënim me vendosjen e 48 bazave të ushtrisë serbe përgjatë vijës kufitare me Kosovën.
Në Rashkë, Nish dhe Vranjë, thotë ai, janë vendosur baza të tjera të cilat nuk janë larg nga territori i Kosovës. Ai konsideron se rreziku për sulme është i mundshëm, marrë parasysh se ende nuk janë ndëshkuar terroristët e sulmit në Banjskë dhe në kanalin e Ibër-Lepencit.
Terroristët serbë sulmuan Policinë e Kosovës në shtator të vitit 2023 dhe vranë rreshterin Afrim Bunjaku, në Banjskë të Zveçanit. Një vit më vonë, mbrëmjen e 29 nëntorit, nga një shpërthim i madh u dëmtua kanali i ujit i Ibër-Lepencit në Varagë të Zubin Potokut.
Autoritetet e Kosovës thanë se sulmi ishte terrorist dhe i kryer nga bandat kriminale të mbështetura prej Beogradit zyrtar.
Maqedonci deklaron se institucionet e sigurisë janë të afta dhe të përgatitura për t’u përballur me çdo kërcënim që tenton të cenojë sovranitetin e vendit.
Ditë më parë, kryeministri Albin Kurti paralajmëroi për sulme të mundshme para dhe pas Vitit të Ri.
“Normalisht që rreziku gjithmonë është theksuar i mundshëm për një arsye të thjesht, për shkak që grupi i cili ka zhvilluar sulmin terrorist të 24 shtatorit dhe që dyshohet që është i implikuar edhe në sulmin e 29 nëntorit kundër infrastrukturës kritike, vazhdon të mbetet i lirë dhe i pandëshkuar në Republikën e Serbisë. Për më tepër Republika e Serbisë, më saktësisht institucionet atje vazhdojnë të lehtësojnë funksionimin e këtij grupi në territorin e Serbisë, duke e mbështetur edhe në aspektin financiar dhe administrativ këtë grup dhe që normalisht që e gjithë kjo është indikacion që ky grup mund të vazhdojë me sulme, dhe sulme terroriste të tilla që ndodhën edhe më herët lidhen shpesh me periudha të caktuara të vitit kur vlerësohet që vigjilenca mund të jetë më e ulët dhe kur vlerësohet që dëmi mund të jetë më i madh. Pra, normalisht që kryeministri i Republikës së Kosovës nuk thotë asgjë pa pasur paraprakisht informacion që drejton në atë drejtim”, tregon Maqedonci.
Ushtria serbe vazhdon të jetë e pozicionuar përgjatë vijës kufitare me Kosovën, thotë ministri i Mbrojtjes, Ejup Maqedonci.
“Vazhdojnë të mbeten prezente 48 baza të xhandarmërisë dhe ushtrisë serbe, por përveç tyre Serbia ka të vendosur baza të tjera pikërisht në jug të territorit të saj, më saktësisht në Rashkë, në Nish dhe Vranjë, që gjithashtu nuk është distancë e largët nga territori i Republikës së Kosovës. Tri nga katër brigadat e mekanizuara të ushtrisë serbe janë të vendosura në këto baza dhe gjitha këto bazat tjera operacionale që janë përgjatë vijës kufitare, këto 48 bazat, janë një zgjatje operacionale pikërisht e këtyre njësive të mëdha që i kanë të vendosur në jug të territorit të Serbisë. Kjo patjetër që për neve paraqet kërcënim. Gjithmonë kur një shtet i vendos trupat ushtarake, që shteti fqinj në kufi është një kërcënim apo pjesë e një lufte të madhe hibride ku përfshihet edhe aspekti konvencional i kërcënimit”, shprehet ai.
Anëtarësimi i Kosovës në NATO ishte theksuar si çështje e rëndësishme nga autoritetet e Kosovës, sidomos pas sulmeve terroriste në veri.
Kjo çështje është një nga objektivat kryesore të institucioneve vendore, thotë Maqedonci, i cili shton se Forca e Sigurisë së Kosovës po ndërtohet sipas standardeve të NATO-s.
“Pengesë mbetet hezitimi i vendeve mosnjohëse për të mbështetur Republikën e Kosovës për t’u anëtarësuar plotësisht në NATO. Besoj që me një punë që do të bëjmë në të ardhmen edhe kjo pengesë do të evitohet dhe vendi ynë do të jetë pjesë e NATO-s”, shton ai.
Në fund të vitit të kaluar, Kosova ka nënshkruar marrëveshje me prodhuesin turk të industrisë së mbrojtjes për themelimin e fabrikës së municioneve në Kosovë.
Ministri Ejup Maqedonci thotë se në këtë mënyrë Kosova do të pavarësohet në aspektin e municioneve.
“Për herë të parë vendi ynë po fillon prodhimin e municioneve ‘Made in Kosova’, të cilat do të jenë 100 për qind prodhim i Kosovës dhe marka do të jetë markë e Kosovës edhe me prodhimin e tyre, në të ardhmen Kosova do të pavarësohet në aspektin e municioneve sidomos të atyre që shpenzohen më së shumti dhe gjithashtu do të ketë mundësinë që të bëhet vend eksportues duke marrë parasysh kapacitetet e fabrikës që mendohet që të ndërtohet dhe funksionalizohet në Kosovë. Por, edhe mundësitë për prodhuesit privat që gjithashtu qeveria jonë i inkurajon që të investojnë në Republikën e Kosovës në këtë fushë”, deklaron ai.
Kjo fabrikë do t’i ketë makineritë sipas standardeve të NATO-s dhe siç tregon Maqedonci, do të menaxhohet nga një ndërmarrje publike.
Kontrata përfshin edhe trajnimin e stafit nga Republika e Turqisë.
“Me nënshkrimin e kontratës nga kryeministri i Republikës së Kosovës më 16 dhjetor të vitit 2024, kompania shtetërore turke MKE ka marrë përgjegjësinë që të fillojë prodhimin e makinerisë për këtë fabrikë. Por edhe gjithashtu edhe të pjesëve të tjera përcjellëse, është për tu theksuar që nuk është vetëm çështja e linjave të prodhimit. Kosova përmes kësaj kontrate do të ketë mundësinë që të ketë edhe laboratorët për testimin e kualitetit, gjithashtu laboratorët për kalibrimin e atyre municioneve që do të prodhohen nga kjo fabrikë. Është më shumë se një fabrikë, është një kompleks i cili do të krijojë mundësi që edhe në të ardhmen të rritet dhe të bëhen investime të tjera për të rritur kapacitetet e këtij kompleksi dhe për të mos u kufizuar vetëm në dy llojet e municioneve, të cilat planifikohet të prodhohen në fazën e parë. Normalisht që kontrata është e klasifikuar dhe ka informacione të cilat nuk mund të bëhen të njohura për publikun. Mirëpo, çfarë mund të theksojë këtu është se sipas kontratës do të marrë më shumë se një vit dhe më pak se dy vjet për tu funksionalizuar në tërësi fabrika e municioneve 5/56 dhe 7.62, municione këto të cilat më shumti shpenzohen gjatë ushtrimeve”, thekson ai.
Në shtator të vitit të kaluar, Qeveria e Kosovës ka miratuar konceptin për mbrojtje gjithëpërfshirëse Ky koncept synon të integrojë edhe qytetarët në sistemin e mbrojtjes së vendit.
Ministri i Mbrojtjes thotë se gjatë këtij viti prioritet do të jetë implementimi i këtij koncepti.
Qeveria, pjesë e së cilës është Maqedonci, e përfundon mandatin këtë fillimvit, pasi që zgjedhjet e përgjithshme do të mbahen më 9 shkurt.
“Koncepti për mbrojtje gjithëpërfshirëse, programi është miratuar nga Qeveria e Kosovës. Hapat në vazhdim kanë të bëjnë me planet e veprimit. Koncepti për mbrojtje gjithëpërfshirëse nuk është ekskluzivitet vetëm i Ministrisë së Mbrojtjes. Do të përfshijë edhe ministri dhe institucione të tjera. Ne vlerësojmë që gjatë vitit 2025 do të bëjmë planet e veprimit për implementimin e këtij koncepti, normalisht do të duhet që të bëhet një grup ndërministror për të drejtuar zhvillimin e këtij koncepti. Është një koncept që aplikohet në vendet baltike dhe përafërsisht edhe në vendet skandinave dhe që mundëson që qytetarët e Kosovës të kenë rolin e tyre në kuadër të sistemit tonë të mbrojtjes…Ky nuk do të jetë i kufizuar vetëm në angazhimin e qytetarëve në sistemin mbrojtjes. Do të jetë gjithashtu program i cili do të mundësojë që vendi ynë të fillojë të rishikojë çështjen e strehimoreve, infrastrukturës kritike dhe elementeve të tjera”, shprehet ai në intervistën e KosovaPress.
Gjatë vitit të kaluar është validuar edhe regjimenti i dytë i këmbësorisë, që sipas Maqedoncit, ka shënuar arritje për zhvillimin e kapaciteteve të mbrojtjes.
Kosova gjatë këtij viti do të jenë vend pritës i ushtrimit “Defender Europe 2025”, ku do të ketë njësi të Shteteve të Bashkuara të Amerikës por edhe vendeve të tjera partnere./kp/
Ish-zëvendësministri i Punëve të Jashtme, Anton Berisha ka ndërruar jetë. Lajmin për ndarjen nga jeta e kanë bërë të ditur familjarët e tij në rrjetin social Facebook.
Berisha ka shërbyer edhe si ambasador i Kosovës në Slloveni.
“Të dashur familjarë dhe miq,
Me pikëllim të thellë dhe zemër të rënduar ju njoftojmë se babai ynë i shtrenjtë, Anton Berisha, sot, më datë 2 janar, pas një sëmundjeje të shkurtër, u nda nga kjo jetë, duke lënë pas një boshllëk të paimagjinueshëm në zemrat tona.
Homazhet do të mbahen nesër (3 Janar) nga ora 09:00 deri në orën 12:00, në Kishën Katolike “Shën Katarina” në Pejë.
Varrimi i tij do të bëhet më datë 3 janar, në orën 13:00, në varrezat katolike në Pejë. Ndërsa e pamja do të mbahet më 4 janar në restorantin “Koha 3”, në qendër të qytetit, nga ora 09:00 deri në orën 14:00”, shkruan djali i tij. bw
Lëvizja Vetëvendosje (LVV), parti në pushtet në Kosovë, ka nisur të enjten ankesë në Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP), duke kundërshtuar certifikimin e Listës Serbe – partisë më të madhe të serbëve në Kosovë – për zgjedhjet e 9 shkurtit.
Përmes një postimi në Facebook, kjo parti ka thënë se Komisioni Qendror Zgjedhor (KQZ) në mënyrë të pashembullt dhe në kundërshtim me Ligjin për Zgjedhjet, ia ka mundësuar këtij subjekti politik pjesëmarrjen në zgjedhje.
Kryetari i KQZ-së, Kreshnik Radoniqi, ka thënë më 31 dhjetor se vendimet e PZAP-së janë të obligueshme për institucionin që drejton, dhe çështjen e certifikimit të Listës Serbe e ka konsideruar të mbyllur.
Pse po ankohet LVV-ja?
Në mbledhjen fillestare të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ), më 23 dhjetor, Lista Serbe nuk është certifikuar për pjesëmarrje në zgjedhje, pas kundërshtimeve të LVV-së, me arsyetimin se Lista Serbe nuk e njeh shtetësinë e Kosovës.
Lista Serbe është ankuar më pas në Panelin Zgjedhor për Ankesa dhe Parashtresa (PZAP), i cili e ka urdhëruar KQZ-në ta certifikojë këtë parti.
Më 31 dhjetor, KQZ-ja ka thënë se vendimi i PZAP-së për certifikim të Listës Serbe për zgjedhjet e 9 shkurtit, është i plotfuqishëm dhe duhet zbatuar.
Lëvizja Vetëvendosje është ankuar edhe në Gjykatën Supreme për vendimin e PZAP-së, por ajo është hedhur poshtë ditë më parë.
“Nxjerrja e vendimit në emër të KQZ-së, por pa miratim të KQZ-së, është sulmi i radhës ndaj rendit tonë ligjor për shkak të Listës Serbe. Secili vendim i KQZ-së duhet t’i nënshtrohet votimit nga anëtarët e KQZ-së. Ky vendim nuk është i KQZ-së, sepse nuk është votuar. Është i paligjshëm, sepse bie ndesh me Ligjin për Zgjedhjet e Përgjithshme. Ndërsa Lista Serbe nuk është certifikuar në përputhje me Ligjin, por është kontrabanduar kundërligjshëm”, është thënë në reagimin e partisë.
Megjithatë, LVV nuk ka treguar saktë se çka nënkupton me shkelje të Ligjit për Zgjedhjet.
Lista Serbe e pati konsideruar vendimin e parë për moscertifikim si të kundërligjshëm dhe pati akuzuar kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti për përfshirje në marrjen e këtij vendimi.
Perëndimi pati shprehur shqetësim për moscertifikim të Listës Serbe, ndërsa Bashkimi Evropian ka thënë më 31 dhjetor se politizimi i certifikimit të listave zgjedhore do të ishte kthim mbrapa për Kosovën.
Lista Serbe pati thënë se do të marrë pjesë në zgjedhje pas një periudhe të bojkotimit të proceseve politike në Kosovë.
Më 2022, pjesëtarë të kësaj partie patën dhënë dorëheqje në mënyrë kolektive nga institucionet e Kosovës, si shenjë kundërshtimi ndaj vendimeve të autoriteteve të Kosovës për shtrirje të autoritetit në gjithë territorin e vendit.
Njohës të çështjeve politike i patën thënë Radios Evropa e Lirë se moscertifikimi i kësaj partie në mbledhjen e parë të KQZ-së është pjesë e parafushatës zgjedhore të partisë në pushtet.
Zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit përbëjnë procesin e parë të rregullt zgjedhor në Kosovë, pas shpalljes së pavarësisë më 2008.
Deri tani janë mbajtur një mori zgjedhjesh të parakohshme. REL
Vajzë dhe djalë janë dy fëmijët e parë të lindur në vitin 2025. Të dy këto lindje janë realizuar në Klinikën e Gjinekologjisë në QKUK.
Pas ndërrimit të viteve për vizitë aty ishin kryeministri Albin Kurti, dhe ministri i Shëndetësisë, Arben Vitia.
“Vizituam dy nëna, të cilat kanë lindur dy foshnje ne këtë nderrim vitesh. Zonja Teutë ka lindur vajzën Poemën, ndërkaq zonja Fortesa ka lindur djalin Diamantin. Të dy nënat dhe të dy foshnjet janë shumë mirë me shëndet. Dhe ne ju uruam mbarësi dhe jetë të gjatë bashkë me familjet e tyre”, tha kryeministri Albin Kurti.
Kurti shtoi se qeveria e tij ka pasur në fokus nënën dhe fëmijën. Sipas tij, është vitale për të ardhmen investimi për këto kategori.
Drejtori i Klinikës së Gjinekologjisë, Zef Ndrejaj tha se gjatë këtij viti do të fillojnë së funksionalizuari shërbime të reja.
“Presim që gjatë vitit 2025 qe të kemi suksese në vazhdimësi, gjithsesi në përkujdesje dhe në trajtim të pacientëve. Kemi disa shërbime të reja qe presim për vitin 2025 qe do të fillojnë, faktikisht kanë filluar por do të zhvillohen edhe do të presim edhe rezultatet e para qe në fillim të vitit 2025”, theksoi ai. sn
Komentet