Teksa situata e sigurisë në Afganistan po përkeqësohet, ministri i Jashtëm i Kinës, Wang Yi, ka nisur një turne të profilit të lartë në Azinë Qendrore, që sipas analistëve, është përpjekje e Pekinit për të shtyrë përpara interesat e tij në rajon.
Vizita njëjavore në Turkmenistan, Taxhikistan dhe Uzbekistan vjen në kohën kur talibanët po vazhdojnë të marrin nën kontroll, territore nga forcat e Qeverisë afgane, teksa ka filluar tërheqja e forcave të Shteteve të Bashkuara dhe NATO-s nga Afganistani, proces ky që pritet të përfundojë më 31 gusht.
Wang do të shikojë mundësitë që të rrisë fuqinë e Pekinit teksa do të diskutojë mbi shqetësimet e sigurisë në rajon, teksa po vazhdon tërheqja e trupave të huaja dhe luftimet ndërmjet talibanëve dhe forcave qeveritare afgane po intensifikohen.
Ofensiva e talibanëve e ka lënë Pekinin dhe shtetet në Azinë Qendrore – sikurse edhe lojtarët rajonalë siç janë Irani, Pakistani dhe Rusia, që kanë interesa kyçe në Afganistan – që të shohin me padurim situatën e paqartë të sigurisë, që po ndodh në pragun e tyre. Fqinjët e Afganistanit po ashtu kanë shtuar përpjekjet e tyre diplomatike me palët kryesore të përfshira në konflikt, teksa mundohen që të parandalojnë që ky konflikt të arrijë edhe në shtetet e tyre.
Ministri i Jashtëm kinez Wang Yi (majtas) dhe zëvendëskryeministrin turkmen Rashid Meredov (djathtas) në Ashgabat, Turkmenistan.
“Nuk pres ndonjë befasi nga ky turne, por Pekini do ta përdorë këtë turne si mundësi për të shfaqur ambiciet për fuqi rajonale”, tha për Radion Evropa e Lirë, Temur Umarov, ekspert për Kinën në Azinë Qendrore në Qendrën Carnegie.
Turneu i ministrit të Jashtëm kinez, Wang nisi më 12 korrik me një vizitë dyditore në Turkmenistan, që u pasua me takime në Uzbekistan dhe Taxhikistan, ku Wang do të marrë pjesë në takimet vjetore të ministrave të Jashtëm në Organizatën për Bashkëpunim të Shangait (SCO) në Dushanbe të Taxhikistanit, do të fokusohen në atë që zëdhënësi i MPJ-së kineze, Wang Webin e quajti “epokën pas tërheqjes së trupave” në Afganistan.
SCO – një bllok politik i Euroazisë, i fokusuar në luftën kundër terrorizmit e ku marrin pjesë Kina, Kazakistani, Kirgizia, India, Pakistani, Rusia, Taxhakistani dhe Uzbekistani – ka qenë një prej mjeteve përmes së cilave Pekini ka zgjeruar ndikimin e tij në Azinë Qendrore dhe më gjerë në rajon, ndikim i cili mund të rritet për shkak të situatës së paqëndrueshme në Afganistan.
Roli i ardhshëm i Kinës, megjithatë, ende nuk është definuar. Pekini mban raporte strategjike me Pakistanin, mbështetësit kryesor të talibanëve, dhe Kina ka lidhje të fuqishme me Iranin. Ndikimi politik dhe ekonomik i Kinës në Azinë Qendrore gjithashtu është zgjeruar në mënyrë dramatike në dekadën e fundit.
Por, përderisa Pekini posedon kartën e ndikimit për Afganistanin, “strategjia e tij është e paqartë dhe e mjegullt”, thotë Umarov, i cili shton se edhe pse “Kina dëshiron të zëvendësojë Shtetet e Bashkuara” në Afganistan, gjithashtu nuk dëshiron që të ketë një qasje më të drejtpërdrejtë.
“Në të ardhmen, ne me gjasë do të shohim përfshirje më të madhe (kineze) me palë të ndryshme në konfliktin afgan, por vetëm nëse u shkon për shtati interesave që Kina ka në rajon”, tha Umarov.
“Qëllimi më i rëndësishëm për Kinën është që ta mbajë konfliktin brenda kufijve të Afganistanit”, shtoi ai.
Pamja nga Azia Qendrore
Shqetësimet për përhapjen e aktiviteteve ekstremiste islamike ndahen nga fqinjët verior të Afganistanit në Azinë Qendrore. Ata po ashtu janë në epiqendër të disa lëvizjeve të fundit në rajon dhe do të marrin pjesë në samitin e SCO-së që do të mbahet në Dushanbe.
Turkmenistani në korrik vendosi armatim të rëndë më afër kufirit me Afganistanin dhe i vuri në gatishmëri rezervistët në Ashgabat. Ky shtet në Azinë Qendrore që ndan një kufi prej 804 kilometrash me Afganistanin, gjithashtu ka qenë nikoqir i një delegacioni të talibanëve më 10 korrik, ka raportuar shërbimi turkmen i Radios Evropa e Lirë.
Javëve të fundit, përfaqësuesit e talibanëve po ashtu kanë vizituar Islamabadin, Moskën dhe Teheranin me qëllim që të sigurojë vendet fqinje të Afganistanit se nuk do të ketë vakum të sigurisë në vend, pas tërheqjes së SHBA-së.
Më 5 korrik, Taxhikistani – ku dy e treta e kufirit të këtij shteti prej 1.357 kilometrash që ndan me Afganistanin tani është nën kontrollin e talibanëve – dërgoi 20.000 rezervistë të ushtrisë për ta mbrojtur kufirin dhe bëri thirrje për ndihmë nga Organizata e Traktatit të Sigurisë Kolektive (CSTO), që është një bllok ushtarak i udhëhequr nga Moska e ku Taxhikistani është anëtar.
Ngjashëm edhe Uzbekistani dhe Taxhikistani kanë parë refugjatë dhe forca afgane që janë mposhtur nga talibanët, të largohen përmes kufijve të tyre teksa luftimet janë intensifikuar javëve të fundit.
Taxhikistani veçanërisht është një pikë kryesore sa i përket çështjes së sigurisë më të gjerë në rajon. Ky shtet është nikoqir i pothuajse 7.000 trupave ruse që janë të vendosur në bazën më të madhe ushtarake në këtë vend dhe po ashtu në Taxhikistan ndodhet edhe një bazë ushtarake kineze përgjatë kufirit mes Afganistanit dhe Taxhikistanit dhe kjo është baza e vetme ushtarake që Pekini ka në rajon.
Negociatorët talibanë në një konferencë për media në Moskë.
Raportohet se personeli kinez mbledh informacione të inteligjencës që kanë në fokus anti-terrorizmin, veçanërisht informacione ndaj grupeve militante ujgure që janë të vendosur në Afganistan, ku Pekini dëshiron që t’i monitorojë dhe të parandalojë që ata të kalojnë kufirin dhe të shkojnë provincën Xinjiang.
Moska vazhdon të jetë lidere ushtarake në rajon dhe e sheh Azinë Qendrore brenda “sferës së ndikimit” të saj. Teksa Kina dhe Rusia ndajnë shqetësime të ngjashme mbi stabilitetin në rajon, Kremlini vazhdon të jetë i shqetësuar lidhur me rritjen e pranisë ushtarake kineze në këtë zonë, një faktor, që sipas analistëve, Pekini duhet ta ketë parasysh tash kur situata po ndryshon në Afganistan.
“Mendoj se do të jetë e vështirë për Moskën të pranojë që Pekini do që të jetë violina e parë në rajon”, tha për REL-in Nargis Kassenova nga Harvardi, që fokusohet në rolin e Kinës në rajon.
Kina dhe talibanët
Përderisa Kina ka ambicie më të mëdha në rajon, shqetësimet e saj me Afganistanin janë të fokusuara në militantët ujgurë dhe për sigurinë e saj.
Lidhjet historike të talibanëve me grupet ekstremiste ujgure, të lidhura me Al-Kaidën, datojnë me dekada dhe kanë qenë burim i një alarmi për Pekinin në të kaluarën, veçanërisht Lëvizja Islamike e Turkmenistanit Lindor.
Shtetet e Bashkuara dhe shtete të tjera, në të kaluarën e kanë cilësuar këtë grup si organizatë terroriste, por administrata e ish-presidentit amerikan, Donald Trump e kishte hequr nga lista e organizatave terroriste, duke nxitur reagime nga Pekini.
Kina, pjesërisht e ka përdorur ekzistimin e grupeve të tilla ekstremiste për të justifikuar shtypjen që bën në Ksinjiang, ku ka internuar më shumë se 1 milion ujgurë, kazakë, kirgizë dhe minoritete të tjera myslimane në një sistem të madh kampi, kanë thënë zyrtarët për të drejtat e njeriut të Kombeve të Bashkuara.
Shumë militantë ujgurë, që ishin të vendosur në Afganistan, viteve të fundit u shpërngulën në Siri, por më 2020, sipas një raporti të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, vlerësohej se disa qindra militantë vazhdonin të ishin në Afganistan.
Pavarësisht historisë së tensionuar, talibanët kanë refuzuar që ta dënojnë trajtimin që u bën Kina myslimanëve në Ksinjiang dhe kanë thënë se nuk do të strehojnë militantët ujgurë në territoret që ata kontrollojnë.
“Ne po shohim disa deklarata të sofistikuara nga talibanët lidhur me bashkëpunimin e tyre me Kinën”, tha për REL, Niva Yau, hulumtuese në akademinë e OSBE-së në Bishkek të Kirgizisë. “Kjo tregon se ka interes nga talibanët për të fituar legjitimitet dhe njohje nga Kina”.
Në përpjekje për të qetësuar shqetësimet e Pekinit, përfaqësuesit e talibanëve janë përfshirë në një fushatë mediale, duke dhënë deklarata për mediat kineze dhe për mediat e huaja, duke thënë se Kina është një “mike e mirëpritur” në Afganistan.
Zëdhënësi i talibanëve, Suhail Shaheen u tha gazetarëve në Katar më 8 korrik se territori afgan, që ky grup ka nën kontroll, nuk do të përdoret ndaj shteteve të tjera dhe se talibanët nuk do të ndërhyjnë në punët e brendshme të Kinës.
Përderisa zyrtarisht Pekini mbështet Qeverinë në Kabul të presidentit Ashraf Ghani, Kina raportohet se po u bën presion talibanëve që të kufizojnë raportet e tyre me grupet militante ujgure në këmbim të investimeve financiare në infrastrukturën afgane, nëse ata marrin kontrollin e shtetit.
“Talibanët e dijnë se nëse ata marrin kontrollin e Afganistanit, do t’u duhet njohje e shtetësisë dhe legjitimitetit nga shtetet fqinje. Këtu përfshihet Azia Qendrore dhe Kina”, tha Yau.
Kancelari i Gjermanisë, Olaf Scholz, e dënoi luftën në Ukrainë gjatë një bisede telefonike me presidentin e Rusisë, Vladimir Putin, të premten, njoftoi Qeveria gjermane.
Kjo ishte biseda e parë telefonike mes tyre në dy vjetët e fundit.
Zëdhënësi i Qeverisë gjermane, Steffen Hebestreit, tha se Scholzi e dënoi “luftën agresore të Rusisë” kundër Ukrainës, gjatë bisedës së tyre telefonike, dhe i kërkoi Putinit t’i japë fund asaj duke i tërhequr trupat ruse që e pushtuan vendin fqinj në shkurt 2022.
“Kancelari i bëri thirrje Rusisë të tregojë gatishmëri për të negociuar me Ukrainën, me qëllim të arritjes së një paqeje të drejt dhe afatgjate. Ai e theksoi vendosmërinë e palëkundur të Gjermanisë për ta mbështetur Ukrainën në luftën e saj kundër agresionit rus sa të jetë e nevojshme”, tha Hebesreit.
Scholz kishte biseduar paraprakisht me presidentin e Ukrainës, Volodymyr Zelensky, dhe pastaj i kishte telefonuar Putinit, tregoi Hebesreit.
Lideri gjerman i dënoi sulmet ajrore ruse ndaj infrastrukturës civile në Ukrainë dhe paralajmëroi se dërgimi i trupave koreanoveriore në Rusi për të luftuar në luftë kundër Ukrainës, shënon përshkallëzim serioz të konfliktit.
Shtetet e Bashkuara, Koreja e Jugut dhe Ukraina thonë se Koreja e Veriut i ka dërguar mijëra ushtarë në Rusi për ta mbështetur luftën e saj kundër Ukrainës.
Qeveria gjermane nuk tregoi se sa kohë zgjati biseda telefonike me Putinin, por agjencia gjermane e lajmeve, DPA, tha se zgjati një orë.
Në fushëbetejën në Ukrainë, Rusia ka marrë iniciativën dhe dëshiron që të çimentojë fitoret e saj para mbajtjes së mundshme të bisedime për paqe me Kievin.
Forcat ruse, që janë në ofensivë që të paktën nga mesi i verës, kanë intensifikuar përparimin e tyre, duke shkatërruar trupat ukrainase përgjatë vijës së frontit të gjatë 1.100 kilometra: në jug afër Vuhledarit dhe Pokrovskut, më në veri afër Çasiv Jarit dhe Kujanskut, dhe madje edhe në Kursk, rajonin rus ku Ukraina nisi një ofensivë të befasishme në gusht.
Moska po ashtu ka marrë deri në 12.000 trupa nga Koreja e Veriut dhe ka nisur dislokimin e tyre në perëndim të Rusisë, si pjesë e asaj që zyrtarët amerikanë dhe ukrainas thonë se është përgatitje për një ofensivë të re për të larguar forcat ukrainase krejtësisht nga territori rus.
“Ne të gjithë e dimë, unë nuk do të zbuloja asnjë sekret ushtarak nëse them se fronti jonë ka kolapsuar”, tha gjeneralmajori ukrainas, Dmytro Marchenko, gjatë një vlerësimi të bërë publikisht më 29 tetor. Ai më vonë njoftoi për dorëheqjen e tij, dorëheqje që shumë e panë si ndëshkim për sinqeritetin e tij.
Gjatë fundjavës, Ukraina shfaqi zotësinë e saj, duke lëshuar dhjetëra dronë ndaj Moskës dhe dhjetëra rajoneve të tjera ruse. Sulmi, që pengoi disa fluturime, por që nuk shkaktoi ndonjë dëm të madh, ishte sulmi më i madh i këtij lloji që kur Rusi nisi pushtimin në shkallë të plotë të Ukrainës në shkurt të vitit 2022.
E gjithë kjo nënkupton se lufta e Rusisë kundër Ukrainës po i afrohet një tjetër momenti kritik, me rritjen e presionit për arritjen e një armëpushimi apo marrëveshjeje të paqes që do të ndalohet plotësisht luftimet që kanë nisur gati 33 muaj më parë.
Presioni po rritet në masë të madhe për shkak të fitores së Donald Trumpit, i cili ka qenë kritik i zëshëm i volumit të ndihmës së SHBA-së për Ukrainën. Trump vazhdimisht është zotuar se do t’i japë fund luftës shumë shpejt edhe pse ka dhënë pak detaje se si do ta arrijë këtë.
Administrata në largim e presidentit Joe Biden – që i dërgoi Ukrainës gati 60 miliardë dollarë armë dhe pajisje të tjera dhe po ashtu ndihmë tjetër – ka treguar shenja padurimi me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, dhe “planin e fitores” që ai ka promovuar si rrugë drejt një “paqeje të drejtë”.
“Rusia po tenton të avancojë sa më shumë që të mundet dhe të tregojë se ka aftësi që të mbajnë intensitetin e luftimeve për një të ardhme të parashikuar, për të krijuar edhe një realitet të ri në terren dhe për të pasur më shumë leva ndikim mbi çështje sikurse mundësia e anëtarësimit të Ukrainës në NATO”, tha Mykola Byelyeskov, hulumtues në Institutin Kombëtar për Studime Strategjike, që udhëhiqet nga Qeveria ukrainase.
“S’ka mundësi për kthim në normalitet”
Si Moska, ashtu edhe Kievi, po pësojnë humbje të mëdha të trupave. Rusia ka rimbushur radhët, duke zëvendësuar ushtarët e vrarë apo të plagosur – që vlerësohet se ka arritur në 600.000 – duke joshur rekrutët e rinj përmes pagave të larta dhe përfitimeve të tjera. Admirali Ton Radakin, shefi i shtabit të mbrojtjes së Britanisë, i tha transmetuesit britanik, BBC, se tetori ishte muaji më i keq për Rusinë, sa i përket humbjes së ushtarëve, pasi brenda ditës Moskës i ishin vrarë afër 1.500 ushtarë.
Ukraina, të cilës vlerësohet se i janë vrarë 80.000 ushtarë, po përballet me vështirësi për rekrutimin e ushtarëve të rinj dhe mbushjen e radhëve.
Përderisa objektivat më të mëdha të Kremlinit janë më të gjera, një qëllim konstant është marrja e territorit ukrainas. Këtu përfshihet tërësia e rajoneve të Donjeckut dhe Luhanskut, që njihen si Donbas.
Pavarësisht se është mposhtur disa herë, trupat ruse aktualisht mbajnë kontrollin e rreth 20 për qind të territorit ukrainas dhe po vazhdojnë të marrin nën kontroll territor për çdo ditë.
Qëllimet më të gjera politike të Rusisë përfshijnë rrëzimin e Qeverisë ukrainase, diçka që ka pak të ngjarë të ndodhë të ndodhë në një të ardhme të afërt. Po ashtu, top-prioritet për Moskën është që ta pengojë anëtarësimin e Kievit në NATO.
Po ashtu, ka pak gjasa që në të ardhmen e afërt Ukraina të arrijë qëllimin e saj që të rimarrë kontrollin në mbarë shtetin, përfshirë Krimenë. Por, Kievi po synon që të pengojë Moskën që të bëjë përparime të tjera brenda Ukrainës dhe të mbajë nën kontroll territorin rus në rajonin e Kurskut.
“Të dyja palët duan të kenë sa më shumë leva ndikimi para ndonjë negociate të mundshme”, tha Eric Ciaramella, ish-zyrtar për Rusinë dhe Ukrainën në Këshillin për Siguri Kombëtare të Shtëpisë së Bardhë. “Për ukrainasit, Kursku është pjesë e rëndësishme e kësaj përpjekjeje, edhe pse në fund nuk i dha aq ndikim sa priste Kievi dhe tani pozicionet e Ukrainës atje po duken gjithnjë e më të dobëta”.
Komandanti i ushtrisë ukrainas, gjenerali Oleksandr Syrskiy, tha më 12 nëntor se ka udhëtuar për në rajonin e Kurskut, rajon që presidenti ukrainas Zelensky ka thënë se mund të përdoret për të nxjerrë koncesione në negociatat eventuale me Rusinë.
Ai duket se ka mbrojtur vendimin për të sulmuar Kurskun, që disa vëzhgues të huaj kanë vënë në pikëpyetje këtë lëvizje të Kievit, pasi atje u dërguan disa nga njësitë më me përvojë, që paraprakisht kishin luftuar në pjesë të tjera të Ukrainës, veçmas në tri lokacione që po përballen me presion të madh rus.
“Këta dhjetëra mijëra armiq nga njësitë më të mira sulmuese ruse do të kishin sulmuar pozicionet tona në drejtim të Pokrovskut, Kurakovës apo Toretskut, gjë që do të përkeqësonte ndjeshëm situatën në front”, tha Syrskiy.
Çmimi për paqen
Si Trump, ashtu edhe nënpresidenti i ri, JD Vance, kanë sinjalizuar se do të shtyjnë më fortë Ukrainën për të negociuar. Ata nuk kanë bërë publik ndonjë plan specifik për të sjellë palët në tryezën e bisedimeve, dhe zyrtarët e lartë rusë, përfshirë Putinin, kanë sinjalizuar se nuk ka zbutje të qëndrimeve të Kremlinit.
Personi që Trump njoftoi se do të jetë këshilltari i tij i ri për siguri kombëtare, ndërkaq ka sugjeruar një mënyrë se si ta shtyjë Kremlinin që të negociojë.
“Amerika mund të përdorë levën ekonomike, përfshirë heqjen e pauzës ndaj eksporteve të gazit të lëngshëm natyror dhe goditjen e shitjeve të paligjshme të naftës së Rusisë, në mënyrë që të sjellë në tavolinën e bisedimeve zotin Putin”, tha Michael Waltz, bashkautor i një opinioni të publikuar në revistën Economist më 2 nëntor.
“Ky plan është më superior sesa qasja aktuale e Shtëpisë së Bardhë, të cilës i mungon një qëllim i deklaruar, por do të përfundojë në një ngërç me Rusinë që pushton disa territore ukrainase”, shkroi ai. “Rruga aktuale do të marrë më shumë kohë, gjak dhe pasuri për të arritur deri te qëllimi”.
Oleksandr Danylyuk, ish-këshilltari kryesor ushtarak dhe i inteligjencës në Ukrainë, sugjeroi se është naive të mendohet se Rusia synon që të negociojë.
“Synimi i tyre politik është që të shkatërrojë, ose të paktën, të ndryshojë arkitekturën e sigurisë botërore”, tha ai. “Parashikimi im: Rusia do t’i shfrytëzojë negociatat për të ulur mbështetjen perëndimore për Ukrainën dhe do të vazhdojë luftën e saj kundër Perëndimit”.
“Nuk ka mundësi për kthim në ‘normalitet’”, tha ai. “Kjo është një luftë botërore në të cilën Perëndimi ose mund të fitojë ose do të mposhtet”.
Në anën tjetër, Ukraina ka frikë se do të rritet padurimi në mesin e mbështetësve të saj perëndimorë dhe shumë zyrtarë janë të shqetësuar se prirja e administratës së Trumpit për të reduktuar mbështetjen e saj do të nënkuptojë që do të hiqet dorë nga Kievi.
“Ka pasur shumë diskutime për nevojën për t’iu nënshtruar Putinit, për t’u tërhequr, për të bërë disa koncesione”, tha Zelensky gjatë fjalimit në mbledhjen e Komitetit Evropian Politik më 7 nëntor. “Kjo është e papranueshme për Ukrainën dhe vetëvrasëse për gjithë Evropën”.
Miliarderi i njohur Elon Musk u takua me ambasadorin iranian në OKB në fillim të kësaj jave, raportoi të enjten New York Times, duke cituar dy zyrtarë iranianë të paidentifikuar.
Sipas NYT, takimi i Musk me Amir Saeid Iravani u zhvillua në Nju Jork të hënën dhe u përshkrua nga burimet iraniane të gazetës si një përpjekje për të “zbutur tensionet” midis SHBA-së dhe Iranit. Biseda ishte “pozitive”, thanë burimet iraniane.
Musk, i cili zotëron SpaceX, Tesla dhe platformën e mediave sociale X, nuk ka komentuar mbi këtë çështje. Zëdhënësi i Trump, Steven Cheung tha për NYT se presidenti i zgjedhur nuk do të komentonte mbi “raportet e takimeve private që kanë ndodhur ose nuk kanë ndodhur”. Misioni iranian në OKB gjithashtu nuk pranoi të komentojë, sipas Washington Post.
Biznesmeni me origjinë nga Afrika e Jugut shihet gjithnjë e më shumë si një nga njerëzit më të rëndësishëm në rrethin e ngushtë të Trump. Presidenti i ardhshëm njoftoi së fundmi se Musk do të drejtojë një departament ekstraqeveritar të sapokrijuar, i ngarkuar me rritjen e efikasitetit të qeverisë.
Trump ka zgjedhur disa persona të linjës së ashpër ndaj Iranit dhe mbështetës të vendosur të Izraelit për poste të larta qeveritare si pjesë e doktrinës së tij ‘paqe përmes forcës’, duke përfshirë senatorin Marco Rubio për sekretarin e shtetit dhe kongresmenin Mike Waltz për këshilltarin e sigurisë kombëtare. bw
Elon Musku, miliarderi që kontribuoi në fitoren e Donald Trump në zgjedhjet presidenciale amerikane, vazhdon të ëndërrojë.
Këtë herë, ai është i vendosur të realizojë një dëshirë personale: të bashkojë të gjithë fëmijët e tij dhe nënat e tyre për të jetuar së bashku. Sipas disa burimeve të mirinformuara, Musk po kërkon një shtëpi në Bel Air, lagjen luksoze të Los Angeles.
Ai ka shëtitur për të parë disa vila në shitje bashkë me Grimes, me të cilën ka fëmijët X Æ A-Xii (4 vjeç), Exa Dark Sideræl (3 vjeç e gjysmë) dhe Techno Mechanicus (2 vjeç), megjithëse nuk kanë më një lidhje romantike. Vila që mund të blejë mund të jetë vendi i përshtatshëm për të bashkuar të gjitha nënat dhe fëmijët.
Kjo nuk është një ide e re, pasi Musk tashmë ka blerë në Teksas, në Austin, një hapësirë të madhe toke ku ndodhen shtëpi të ndara. Disa kilometra larg selisë qendrore të Tesla-s, zona është përshkruar nga New York Times si një “kompleks” me dy rezidenca ngjitur, njëra prej të cilave në stil toskan. Çmimi: 35 milionë dollarë. Në këtë vend banon partnerja aktuale e Musk, Shivon Zilis, dhe tre fëmijët e tyre. Vetë miliarderi nuk banon atje, duke zgjedhur një shtëpi të largët rreth dhjetë minuta me makinë.
Duket se ëndrra për të bashkuar së paku një pjesë të fëmijëve të tij mund të realizohet. Grimes dhe Shivon Zilis duket se shkojnë mirë me njëra-tjetrën. Në fillim mendohej se mes tyre kishte një marrëdhënie të tensionuar, sepse shumë mendonin se drejtuesja e Neuralink ishte shkaku i ndarjes së Musk dhe Grimes. Ishte vetë Grimes ajo që u shpjegoi ndjekësve të saj në X se nuk është kështu: “Nuk ishte faji i saj, mos u zemëroni me të. Kemi respekt të ndërsjellë, jemi të lumtura që jemi shoqe dhe të rrisim fëmijët së bashku.” Ajo shtoi gjithashtu: “Gratë shpesh përballen me njëra-tjetrën pa arsye. Duke biseduar me të, kuptova që është një person i jashtëzakonshëm dhe të dyja duam vetëm më të mirën për fëmijët tanë.”
Të njëjtin mendim ka edhe Shivon Zilis, e cila pasi u takua për herë të parë me Grimes, komentoi në X: “Jam shumë e lumtur që pata mundësinë të bisedoj kaq mirë me ty pas gjithë kësaj kohe duke e pritur këtë takim. Je një femër e fortë dhe të respektoj shumë. Mezi pres që fëmijët tanë të luajnë bashkë.”
Ndërsa pret të kolonizojë Marsin, siç e imagjinon me planin e tij Space X, Musk është afër realizimit të ëndrrës për t’i parë fëmijët e tij të rriten së bashku, qoftë në vilën në Bel Air apo në kompleksin në Teksas.
Nuk dihet si ndihen për këtë ish-bashkëshortja e tij e parë Justine Wilson dhe fëmijët Griffin, Kai, Saxon dhe Damian. Por është e qartë se ëndrra familjare e Musk është e destinuar të mbetet e paplotësuar, për shkak të armiqësisë së hapur dhe për momentin të papajtueshme me vajzën e tij transgjinore, Vivian Jenna Wilson. sn
Anastasia Berezhinskaya, drejtoreshë teatri, është dënuar të enjten me tetë vjet burgim nga një gjykatë në Moskë, për shkak të shkrimeve dhe komenteve që i kishte bërë në rrjetin social Vkontakte më 2022, ku e kishte dënuar pushtimin e paprovokuar të Ukrainës nga Rusia dhe kishte bërë thirrje për “vrasjen” dhe “eliminimin” e presidentit Vladimir Putin.
Gjykatësi Andrei Pluzhnikov nga gjykata ushtarake e qarkut në Moskë e shpalli Berezhinskayan fajtore për “arsyetimin e terrorizmit”, për “përhapjen e të dhënave të rrejshme për ushtrinë ruse” si dhe për “përçmimin e Forcave të Armatosura të Rusisë”.
Prokuroria kishte kërkuar 10 vjet burgim për Berezhinskayan.
Berezhinskaya, 43-vjeçare, e cila nuk pranoi të dëshmonte gjatë gjykimit, e pranoi fajësinë pjesërisht.
Në fjalinë e saj përfundimtare para gjykatës, Berezhinskaya tha: “I nderuar, nuk kam asgjë të të them, asgjë për të shtuar. Do ta pranoj secilin vendim tuaj”.
Pasi gjykatësi e mori vendimin, Berezhinskaya u arrestua në vend.
Para dhe gjatë gjykimit, ajo ishte urdhëruar të mos largohej nga Moska.
Berezhinskaya, e cila është nënë e dy fëmijëve të moshës 8 dhe 10-vjeçare, është diagnostikuar me çrregullime të personalitetit, por gjykata tha se ajo nuk ka nevojë të shtohet në spital.
Zyrtarët ruse i kanë përdorur dukshëm akuzat si përçmimi i Forcave të Armatosura të vendit apo përhapja e informatave të rrejshme për ushtrinë, për t’ua mbyllur gojën qytetarëve që e kundërshtojnë agresionin e Moskës në Ukrainë, prej se nisi pushtimi i plotë i shtetit fqinj në shkurt 2022. REL
Shkencëtarët thanë se kanë zbuluar koralin më të madh në botë afër Ishujve Solomon në Paqësor, duke thënë se ai është “plot jetë dhe me ngjyra”.
Korali i zbuluar është aq i madh saqë hulumtuesit, që po bënin kërkime në ujërat e kristalta të arkipelagut të Solomonit, fillimisht menduan se hasën në një anije të fundosur.
“Kur ne menduam se nuk ka mbetur asgjë tjetër për t’u zbuluar në planetin Tokë, ne gjetëm një koral masiv të bërë nga gati 1 miliard polipe të vogla, që pulson me jetë dhe ngjyra”, tha ekologu detar, Enriv Sala.
Struktura besohet se është rritur për rreth 300 vjet, thanë shkencëtarët, dhe është krijuar nga një “rrjet i ndërlikuar” i polipeve të vogla koralesh.
Ky koral dallon nga një koral shkëmbor, i cili përbëhet nga koloni të dallueshme koralesh, shpjeguan shkencëtarët.
I gjerë 34 metra dhe 32 metra i gjatë, ky “mega-koral”, thanë hulumtuesit, është tri herë më i madh sesa korali më i madh i zbuluar paraprakisht në Samoan amerikane, i quajtur “Big Momma”.
“Përderisa ‘Big Momma’ duket si një lugë e madhe me akullore e vendosur poshtë një shkëmbi, ky koral i sapozbuluar është sikurse akullorja kur fillon të shkrihet, dhe shtrihet përgjatë shtratit të detit”, tha shkencëtarja kryesore e ekipit që e zbuloi koralin, Molly Timmers.
Korali është më i gjatë sesa një balenë blu dhe besohet se është “aq kolosal” sa mund “të shihet nga hapësira”.
Korali u zbulua në cepin juglindor të Ishujve Solomon, në një zonë që njihet si Tri Motrat.
Ai u pikas nga një ekip i National Geographic, që po kryente një ekspeditë shkencore në rajon.
Oqeanet më të nxehta dhe acidet kanë shkatërruar jetën e koraleve në shumë zona të ujërave tropikale. Por, zbulimi i fundit ofron shpresë, tha ekipi që e zbuloi koralin.
“Përderisa shkëmbinjtë e cekët që gjenden afër u degraduan për shkak të deteve të ngrohta, të gjesh një koral kaq të shëndetshëm në ujëra pak më të thella është një fije shprese”, tha shkencëtari i koraleve, Eric Brown.
Ujërat e pastër të Ishujve Solomon njihen prej kohësh për diversitetin e tyre ekologjik.
Shkencëtarët besojnë se korali është 300-vjeçar.
“Ka shumë ende për të mësuar për pasuritë e jetës detare dhe të ekosistemit të oqeanit, por ky zbulim hap dyert për dije”, tha zyrtari kryesor i Ishujve Solomon, Collin Beck.
“Duhen kërkime të tjera për të kuptuar më mirë biodiversitetin tonë të pasur dhe të planetit tonë”, shtoi ai. REL
Kuzhinieri rus Aleksey Zimin, i cili drejtonte një restorant në qendër të Londrës dhe ishte kritik i luftës ruse në Ukrainë, është gjetur i vdekur në Beograd në moshën 53-vjeçare.
Prokuroria e Lartë Publike në Beograd ka thënë për Radion Evropa e Lirë (REL) se është njoftuar nga policia për vdekjen e Aleksej Zimin.
“Është urdhëruar autopsi me toksikologji për të përcaktuar shkakun e vdekjes”, tha prokuroria për REL-in.
Vdekjen e Zimin e ka konfirmuar edhe restoranti i tij në Londër, Zima.
Zimin jetoi në Londër viteve të fundit dhe nuk pajtohej me politikën zyrtare të Rusisë.
Postimi i fundit i Ziminit në Instagram ishte i datës 4 nëntor, në të cilin ai njoftoi se më 7 nëntor do të përgatiste një darkë speciale në një klub në Beograd dhe do ta paraqiste projektin e publikuar së fundmi Anglomania – një vështrim personal mbi historinë kulturore të Britanisë së Madhe.
Ai drejtoi një emision gatimi në kanalin rus NTV, i cili u ndërpre pasi ai postoi mesazhe kundër luftës në mediat sociale kur Moska e nisi pushtimin e Ukrainës në shkurt 2022.
“Njëmbëdhjetë vjet. Gjatë 22 sezoneve televizive kam pasur një program të shtunën në mëngjes në prime time në NTV. Që nga maji s’është më… Nuk do të ketë episode të reja për shkak të qëndrimit kundër luftës të drejtuesit të tij. A jam penduar? Jo, më vjen keq që përfunduam duke marrë pjesë në luftë”, shkroi ai në Instagram asokohe.
Portali i pavarur rus Meduza e citoi gazetarit Mihail Fishman, i cili tha se Zimin ishte shumë më shumë se një kuzhinier dhe letrar i talentuar.
“Ai gatuante, këndonte, shkruante, fliste dhe mishëroi vetë jetën. I zgjuar, qesharak, i hareshëm. E njoh për rreth 30 vjet, ndoshta më shumë, dhe ndoshta nuk njoh shumë njerëz të tjerë si ai me të cilët ishte shumë e këndshme”, tha Fishman.
Në Londër, Zimin drejtonte restorantin rus Zima dhe botoi një revistë me të njëjtin emër.
Zimin qenë zëvendëskryeredaktor i revistës gastronomike Afisha, dhe kryeredaktor i Afisha Food.
Ai hapi disa restorante të famshme në Moskë dhe shkroi për gazetat Komersant dhe Vedomosti.
Kryediplomati i Iranit tha se kanalet e komunikimit me Shtetet e Bashkuara janë ende të hapura.
Këtë deklaratë Abbas Araghchi e bëri një javë pasi republikani, Donald Trump, fitoi zgjedhjet presidenciale në SHBA.
“Kanalet e komunikimit mes nesh dhe amerikanëve ende ekzistojnë”, tha ai, pas takimit javor të Qeverisë iraniane.
“Ne kemi dallime me amerikanët, që nganjëherë janë shumë thelbësore dhe nuk mund të zgjidhen, por ne kemi arritur t’i menaxhojmë ato për të ulur kostot e tyre dhe për të ulur tensionet”, shtoi ai.
Muajin e kaluar, Araghchi tha se nuk ka bazë për mbajtjen e bisedimeve indirekte me SHBA-në për çështjet bërthamore.
“Nuk shohim se ka ndonjë bazë për bisedime të tilla, derisa ta kalojmë krizën aktuale”, tha Araghchi më 14 tetor gjatë një vizite në Oman.
Omani për një kohë të gjatë ka ndërmjetësuar mes Iranit dhe SHBA-së, që shkëputën raportet pas revolucionit islamik të vitit 1979, që rrëzoi nga pushteti shahun e mbështetur nga Perëndimi, Mohammed Reza Pahlavi.
Këto deklarata të kryediplomatit iranian u përsëritën të martën edhe nga presidenti i vendit.
“Sa i përket Amerikës, na pëlqeu ose jo, ne dikur do të përballemi me këtë shtet në skenën rajonale dhe ndërkombëtare dhe është më mirë që ta menaxhojmë vetë këtë çështje”, tha presidenti Masoud Pezeshkian.
Irani, subjekt i sanksioneve të ashpra ndërkombëtare, më 2015 kishte arritur një marrëveshje me fuqitë botërore, përfshirë SHBA-në, për të frenuar programin e tij bërthamor në këmbim të heqjes graduale të sanksioneve.
Por pakti u zhbë tre vjet më vonë, pasi Trumpi tërhoqi shtetin e tij nga marrëveshja dhe rivendosi sanksionet ndaj Teheranit.
Më 13 nëntor, në Teheran do të qëndrojë shefi i Agjencisë Ndërkombëtare për Energji Bërthamore, Rafael Grossi, i cili do të zhvillojë bisedime me zyrtarët e lartë iranianë lidhur me programin bërthamor të Teheranit.
“Ka probleme dhe mospajtime se si duhet të bashkëpunojmë” me agjencinë, tha Araghchi.
Ai shtoi se shpreson se gjatë kësaj vizite të Grossit, të dyja palët “mund të arrijnë marrëveshje sa i përket disa dallimeve që janë dhe si të bashkëpunohet në të ardhmen”. REL
Presidenti i zgjedhur amerikan, Donald Trump, do të nominojë ish-guvernatorin e Arkansasit, Mike Huckabee, për postin e ambasadorit të Izraelit.
Huckabee është një mbrojtës i vendosur i Izraelit dhe nominimi i tij për këtë post vjen pasi Trump ka premtuar se do të rreshtojë politikën e jashtme të SHBA-së më afër me interesat e Izraelit.
Izraeli aktualisht është duke zhvilluar luftëra në Gazë dhe Liban kundër dy grupeve të shpallura organizatë terroriste nga SHBA-ja.
“Mike ka qenë një shërbyes i mrekullueshëm publik, guvernator dhe udhëheqës për shumë vite të tëra”, tha Trump në njoftimin e publikuar më 12 nëntor.
“Ai e do Izraelin, popullin e Izraelit dhe po ashtu populli i Izraelit e do atë. Mike do të punojë pa pushim për të sjellë paqe në Lindjen e Mesme”, shtoi republikani Trump.
Për vite të tëra, Huckabee ka udhëhequr vizitat e grupeve turistike në Izrael, duke i reklamuar shpesh këto udhëtime në mediat me prirje konservatore.
David Friedman, i cili kishte shërbyer ambasador i SHBA-së në Izrael gjatë mandatit të parë presidencial të Trumpit, tha se është i gëzuar me zgjedhjen e Huckabee për postin e ambasadorit në Izrael.
Trump, i cili fitoi zgjedhjet presidenciale të 5 nëntorit, do të marrë detyrën e presidentit më 20 janar 2025. REL
Një gjykatë ruse ka dënuar një pediatre nga Moska me 5 vjet e 6 muaj burgim, pasi një prej pacientëve të saj e denoncoi publikisht për komentet që dyshohet se bëri për ushtarët rusë në Ukrainë gjatë një konsultimi privat.
Nadezhda Buyanova, 68 vjeçe, u akuzua në janar nga e veja e një ushtari të vrarë në Ukrainë. Sipas denoncueses, mjekja e moshuar e konsideroi ushtarin e vrarë si një “shënjestër legjitime të Ukrainës” dhe se Rusia ishte “fajtore” për luftën në vazhdim.
Buyanova u burgos me akuzën e “përhapjes së informacionit të rremë” në lidhje me fushatën ushtarake të Rusisë në Ukrainë. Që nga fillimi i pushtimit të plotë të Ukrainës nga Vladimir Putin në shkurt 2022, Moska ka përdorur një ligj të miratuar me nxitim kundër përhapjes së gjerë të informacionit “të rremë”.
Çështja e profilit të lartë kundër Bujanovës, e lindur në Lviv, Ukrainë, por një banore e Rusisë prej shumë vitesh, nxjerr në pah represionin në rritje nga regjimi i Putin, ndërsa trupat e tij vazhdojnë luftën në Ukrainë.
Në deklaratën përfundimtare, Buyanova e përlotur, këmbënguli në pafajësinë e saj, duke pohuar se ajo nuk kishte diskutuar për luftën me askënd.
Mbrojtja e Bujanovës argumentoi se ajo ishte vënë në shënjestër për shkak të origjinës së saj ukrainase, duke vënë në dukje se prokurorët nuk kishin prova të forta për të provuar se ajo kishte folur kundër luftës.
Nuk ka asnjë regjistrim audio nga dhoma e konsultimit dhe prokurorët u mbështetën në dëshminë e djalit shtatëvjeçar dhe nënës së tij, Anastasia Akinshina.
Akinshina bëri fillimisht denoncimet kundër Bujanovës në një video që u kap shpejt nga mediat pro-Kremlinit.
Çështja fitoi shpejt rëndësi, pas së cilës Alexander Bastrykin, kreu i linjës së ashpër të Komitetit Hetues të Rusisë, u zotua ta merrte atë nën kontrollin e tij personal.
Vëzhguesit thonë se presioni i shtetit ka krijuar një atmosferë frike dhe denoncimi – me fqinjët, miqtë dhe madje edhe anëtarët e familjes që raportojnë për njëri-tjetrin, shpesh në mënyrë anonime – që të kujton represionet më të errëta të Jozef Stalinit. Një sondazh i fundit tregoi se deri 30% e rusëve kishin frikë të shprehnin mendimet e tyre për luftën, madje edhe te miqtë dhe familjarët.
Rasti ka tërhequr një dënim të gjerë nga grupet e të drejtave të njeriut, me Memorial, organizata e shquar ruse për të drejtat e njeriut, e cila liston Bujanovën si të burgosur politike. Një grup mjekësh rusë shkroi një letër të hapur në mbrojtje të Bujanovës duke e quajtur denoncimin një turp.
Memorial, tashmë i ndaluar në Rusi, liston rreth 800 të burgosur politikë, shumë prej të cilëve kanë kritikuar pushtimin e Rusisë. Organizata beson se numri aktual është shumë më i lartë pasi numërimi përjashton ata që përballen me gjyqe sekrete.
Gazeta investigative e lajmeve Proekt ka vlerësuar se autoritetet ruse kanë ndjekur penalisht më shumë se 116,000 aktivistë në gjashtë vitet e fundit, duke tejkaluar nivelet e represionit politik të parë gjatë sundimit të liderëve sovjetikë Nikita Hrushov dhe Leonid Brezhnev. bw
Lidhjet e Rusisë me Korenë e Veriut, Iranin dhe Kinën “kërcënojnë paqen” në mbarë botën, ka thënë shefi i NATO-s, Mark Rutte.
Sipas mediave të huaja, komentet Rutte i bëri në një konferencë shtypi me presidentin francez Emmanuel Macron.
Sekretari i Përgjithshëm tha se Rusia po vazhdonte “sulmin e saj kundër Ukrainës”, ndërkohë që është “duke u afruar gjithnjë e më shumë me aleatët e saj – Kinën, Iranin dhe Korenë e Veriut”.
“Pas dorëzimit të municioneve dhe raketave, Koreja e Veriut tani ka dërguar trupa për të luftuar dhe për të vdekur përkrah Rusisë në luftën e saj të paligjshme”, tha ai.
“Në këmbim, Rusia i siguron Koresë së Veriut financim dhe teknologji raketore. Kjo është shumë shqetësuese”, shtoi shefi i NATO-s.
“Këto raketa paraqesin një kërcënim të drejtpërdrejtë për SHBA-të, Evropën, rajonin Indo-Paqësor dhe për gjithë Euro-Atlantikun”, tha Rutte.
Rutte tha gjithashtu se ukrainasit plagosen dhe vriten çdo ditë nga dronët Shahed “të siguruar nga Irani”.
“Në të njëjtën kohë, Kina mbështet ekonominë e Rusisë, mundëson industrinë e saj të mbrojtjes dhe përforcon narrativën e saj në skenën botërore,” shtoi ai.
“Rusia duke punuar së bashku me Korenë e Veriut, Iranin dhe Kinën jo vetëm që kërcënon Evropën, ajo kërcënon paqen dhe sigurinë edhe në Indo-Paqësor dhe në Amerikën e Veriut”.
Ai vazhdoi duke thënë se mbështetja për Kievin duhet të vazhdojë pasi “Ukraina përgatitet të përballet me atë që mund të jetë dimri i tyre më i ashpër që nga viti 2022” sn
Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, ka thënë se inkursioni i ushtrisë së tij në rajonin rus, Kursk, është duke zmbrapsur 50.000 ushtarë rusë.
Në adresimin e tij ditor para kombit, Zelensky ka thënë se operacioni është duke zvogëluar kapacitetet e Moskës për të kryer sulme brenda Ukrainës.
Presidenti ukrainas ka thënë që një kohë se ky është synimi kryesor i ofensivës, pavarësisht skepticizmit të disa aleatëve perëndimorë.
Sipas Institutit për Studime të Luftës, organizatë joqeveritare me seli në Shtetet e Bashkuara, Rusia i ka pasur rreth 11.000 ushtarë në Kursk kur Ukraina e ka nisur inkursionin e befasishëm në fillim të gushtit.
Megjithatë, në raportimet e të përditshmes amerikane New York Times, sugjerohet se Moska ka arritur të pozicionojë ushtarë në Kursk, pa pasur nevojë që t’i lëvizë ushtarët që ka në Ukrainë.
Sipas atyre raportimeve, ushtarët koreanoveriorë janë të angazhuar në Kursk, në kuadër të kundërofensivës ruse.
Në fjalimin e tij, Zelensky ka thënë se është informuar të hënën edhe nga komandantë të lartë ushtarakë për situatën në Kursk dhe njësitet ukrainase që janë pozicionuar aty.
“Burrat tanë kanë bllokuar 50.000 ushtarë të pushtuesit, i cili, për shkak të operacionit në Kursk, nuk mund të kryejë ofensiva tjera ruse në territorin tonë”, ka thënë Zelensky.
Komandanti i ushtrisë ukrainase, Oleksandr Syrskiy, ka thënë ndaras se, nëse nuk do të ishin forcat ushtarake ukrainase në Kursk, “dhjetëra mijëra armiq do të niseshin” në pozicionet ukrainase në rajonin e Donjeckut, zonë konflikti në të cilën luftohet që një dekadë.
Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara vlerësojnë që më shumë se 10.000 ushtarë koreanoveriorë janë dërguar në Rusi.
Moska, as nuk e konfirmon, dhe as mohon që trupat ushtarake prej Koresë së Veriut janë në Kursk.
Në Korenë e Veriut, lideri i shtetit, Kim Jong Un, është thënë të ketë nënshkruar një dekret për të ratifikuar një traktat të mbrojtjes me Rusinë.
Koreja e Veriut dhe Rusia janë afruar shumë prej nisjes së luftës së Rusisë në Ukrainë, më 2022.
SHBA-ja e ka akuzuar vazhdimisht Phenianin se po i dërgon armatim Rusisë, përfshirë raketa balistike dhe lansuese raketash.
Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte ka sugjeruar se Pheniani është duke pranuar teknologji ushtarake dhe mbështetje tjetër ushtarake prej Moskës, duke i ndihmuar që t’iu shmanget sanksioneve. REL
Komentet