Fotoja e Pëllumb Lamajt nga Arkivi

KESHTU FOLI JOZEFINA, Marrë nga libri i Pëllumb Lamajt, Renegatët

Ndodhesha me leje ne Shqiperi, dhe prej dy ditesh endesha Tiranes ne kerkim te ndonje materiali qe do te me ndihmonte per dokumentarin kushtuar figures se Mit’hat Frasherit por pa rezultat. Te gjitha dyert me mbylleshin sapo permendja emrin e tije nderkohe qe arshiva e tij personale mbahej peng nga ish sigurimi i shtetit dhe veglat e tija. Ne pamundesi vendosa te kthehsha ne Vlore pasi dhe data e kthimit per ne pune ne USA po afronte dhe doja te kaloja ditet e mbetura me Nenen dhe Familjen me te cilet takohesha me shpeshe kur isha ne burg se tani qe kisha marre rrugen e mergimit te detyruar. Kisha dal nga hoteli dhe pasi piva nje kafe u nisa drejt Zogut te Zi ku mund te merrja nje fugon per ne Vlore dhe pasi bera disa minuta rruge degjova nje ze qe me thirri ne emer. Ktheva koken dhe prapa meje u afrua nje bashkevuajtes me te cilin kisha bere vite burgu ne Spac. U pershendetem dhe e ftova te ulemi diku per nje pije por ai me tha se nuk kishim kohe se fillonte tubimi.

– Cili tubim? – e pyeta

– Perpara kryeministrise – mu pergjigj ai

-Nuk di gje- i thashe

-Edhe une …sapo me lajmeruan- u pergjigj ai – s’merret vesh kjo pune. Jemi bere njeqinde shoqata, jemi bere per ibret te Zotit. A do vish?

-Patjeter- ju pergjigja – Jam pjese e juaja edhe une.

-Keshilli i Europes ka nxjerre nje deklarate ku kerkohet denimi i krimeve te komunizmit dhe sot do te lexohet ne parlament – vazdoi ai.

-E degjova para nje jave – i thash – por si vone. Drejtesia e vonuar nenkupton drejtesine e mohuar megjithate le te shikojme rrjedhen.e ngjarjeve

Pash qe nuk i erdhi mire ashtu sikunder nuk i vjen mire nje fatkeqi ne mes te oqeanit te cilit i thua se ne horizont ajo qe duket nuk eshte anije por vale e detit dhe shkuma e saj. Vazhduam rrugen dhe pas disa minutash arritem perpara kryeministrise ku ishin mbledhur rreth njeqinde vete, disa prej te cilevet me nga nje parrulle ne dore. Ne krye qendronte nje barkalec me mikrofon tek goja qe here pas here i drejtohej turmes qe shperthente ne thirrje e brohoritje.

-Kush eshte ky? – e pyeta

-Lere, lere – me tha. -Ai s’ka qene as ne burg as ne internim. Eshte misionar i PDse por c’te besh, keshtu jemi kantadisur.-

Tubimi vazhdoi per gati nje ore dhe pata rastin te takoj edhe bashkevuajtes te tjere qe kisha vite pa i pare.Me ne fund barkaleci me mikrofon ne dore lajmeroi fundin e tubimit dhe nje pjese nisi te shperndahet nderkohe qe pjesa tjeter qendronte ende ne grumbull.

-Jane familjare te te pushkatuareve shumica-me sqaroi ai dhe kane vendosur qe tubimi te vazhdoj perpara parlamentit.Akoma nuk kane nje var ku te vendosin nje tufe lule dhe ende nuk dihen eshtrat e familjareve te tyre..

Mu dhimbsen dhe ju afrova duke i pershendetur nje nga nje e ashtu bashke u nisem drejte parlamentit.

Po gjysma e turmes perse u largua – pyeta-

Oh jane ata te PDse tha …dikur kane qene te privilegjuar e prape presin t’ju hedhin ndonje kocke.

Me ne fund arritem perpara portes kryesore te parlamentit ku na priste nje rresht policesh me shkopinjte e gomes qe here here i tundnin per te na frikesuar por edhe per te kenaqur instiktin e tyre prej xhandari.Ne oborrin e parlamentit deputetet benin xhiro e kjo beri qe turma te shperthej ne thirrje e brohoritje dhe ti afrohet edhe me shume portes kryesore duke u perballur me policet qe nisen te shtyjne e te kercenojne grevistet.Nderkohe arriten forca te tjera policesh si dhe mediat e shkruara dhe ato vizive.U shkeputa nga grumbulli i grevisteve dhe ju afrova nje gazetareje dhe fillova ti flas per greven dhe kerkesat e saj.Te njeten gje bene edhe disa greviste te tjere.Nderkohe prane meje u afrua Zenel Hoxha dhe me tha;

Kerkuam nje takim me kryetaren e parlamentit nuk di a do te pranoj .

E pashe gjate ne sy dhe qesha

Ai e kuptoi dhe nisi te qesh edhe vet

Epo ne te ….po s’deshi ,ne bejme detyren tone perpara historise.Turpi le t’ju bjere atyre dhe ju bashkua turmes.Kishte kaluar me se nje ore dhe nga oborri i parlamentit pame te afrohej nje grua rreth te tridhjetave qe foli me dike qe ishte me afer portes e pasi nxorri nje leter nga canta kerkoi qe te shkruheshin emrat e atyre qe do te shkonin ne takim me kryetaren e pasi dikush shkruajti emrat,ajo u nis per ne zyren e saj.Zeneli mu afrua perseri dhe me tha-

Do te jesh edhe ti ne takim me kryetaren.

-Me mire mos ta kishit dhene emrin tim-i thashe se pastaj do thoni qe na prishi pune Pellumbi -dhe nisa te qesh. Qeshi dhe ai me te madhe dhe vazhdoi

-Ti duhet te jesh se s’ben se ua perplas troc ne fytyre dhe ata ashtu e duan.

Kaluan rreth njezete minuta dhe sekretarja u duk te porta dhe me listen ne dore filloi te lexoj emrat e personave te cilet hyne nje nga nje brenda portes.Te njejten gje bera dhe une e duke ndjekur hapat e sekretares, ngjitem shkallet dhe mbritem prane zyres se kryetares.

-Uluni ketu – na u drejtua sekretarja- se zonja kryetare eshte e zene per momentin me nje takim tjeter.

U ulem dhe ndezem nga nje cigare nderkohe qe sekretarja u nis per tek zyra e kryetares qe ishte e ngjitur me paradhomen ku qendronim ne dhe pas dy, tre minutash doli prej andej duke len deren gjysem te hapur.

Duke qendruar ne kembe perball nesh, na u presantua – Une quhem Valbona Collaku. Jam edhe une e persekutuar si ju. Kam patur ne burg Xhaxhain Qaniun, besoj e njifni dhe e keni degjuar. Tundem koken nje nga nje ne shenje pohimi dhe pa na lene kohe te flasim vazhdoj

-Jemi me fat qe kemi ne krye te parlamentit njeriun tone, te shtreses tone dhe duhet ta degjojme se ajo i di gjerat me mire nga te gjithe dhe donte te vazhdonte me po nuk mu durua dhe i thash

-Pare se gjithash ajo nuk eshte si ne ketu perball teje. Ne kemi qene ne burg nderkohe qe ajo s’ka bere asnje dite burg dhe internim. E dyta, ajo nuk i di gjerat me mire se ne, sepse ne i kemi kaluar mbi kurriz. Eshte e vertet qe ajo eshte ne krye te parlamentit sikunder edhe Pjeter Arbnori por jo se dine me shume se ne. Koha tregoj dhe po tregon se ata nuk jan gje tjeter vecese vegla te Katovices dhe bandes neo-koministe ne pushtet me nje ndryshim. ata jane bere te pasur dhe bene kariere ne saj te mundit dhe vuajtjeve tona nderkohe qe shtresa jone ende jeton ne mjerim.

-Kush je ti qe ze ne goje Arbnorin dhe Zonjen Kryetare?- mu drejtua ajo

– Qesha dhe me qetesi i thashe-

Edhe une jam nje i mbijetuar i Ferrit komunist por qe tashme jetoj larg ketij vendi plot lote, meri, dhe padrejtesi, larg ketij parlamenti te turpshem e anti-njerezor ku deputetet e persekutuar jane nen urdherat e deputeteve persekutues e qe sebashku zbatojne skenarin e R.Alise, por e di c’ke ti… ne kemi ardhur ketu te bisedojme me kryetaren dhe jo me ty moj shoqe e partise.

Ajo u skuq ne fytyre dhe ne c’ast mu drejtua: – Nuk jam shoqe partie-

-Po – i thashe duke qeshur. -Je anetare dhe shoqe partie e PDse, prandaj je edhe ketu. Nderkohe anash nesh u hap nje dere dhe nje person i gjate i veshur me uniforme qendroi perballe nesh e duke u krekosur si kaposhi maj plehut na hodhi nje vershtrim perj xhandari dhe filloi.

-Edhe une jam si ju, i persekutuar, por juve nuk beni mire qe mblidheni perpara parlamentit e bertisni. Lereni parlamentin te punoj, prandaj i kemi zgjedhur. Nuk mu durua dhe ju drejtova ne c’ast

-C’pune beni ju?-

Oficer Garde- u kerkos ai

-Aha, tani e morra vesh-i thashe me ironi, shko atje tek dera e kryetares se atje e ke vendin. Ai me vershtroi me inat nderkohe qe edhe une nuk ja hoqa syte dhe pastaj u largua. Ata qe ishin ne dhome qeshen. Nderkohe nga zyra e kryetares doli Valbona, sekretarja, qe nje nga nje na shoqeroi brenda zyres ku priste kryetarja. Kryetarja qendronte ne kembe, me nje fytyre te nxire qe nenkuptonte se stuhia nuk ishte e larget. Na dha doren, nje nga nje, dhe na beri me shenje te ulemi. U ula perball saj nderkohe te tjeret u ulen dy nga dy anash . Edhe ajo u ul, pastaj ne c’ast u ngrit, morri nje cope leter dhe nje laps, dhe u ul perseri. Vuri kemben mbi kembe, u dha nje te shtytur ballukeve dhe pasi na hodhi nje veshtrim qe reflektonte qarte urrejtje dhe denigrim na u drejtua.

-Kush jeni ju? Cilen shoqate perfaqsoni?-

I pari e morri fjalen Tanush Kaso, i cili me duket qe kishte edhe ai nje vule shoqate. I shpegoj qe kishte qene ne nje grup me P.Arbnorin ndoshta per ta zbutur e prekur sado pak, dhe vashdoi ti shpegoj gjendjen e mjerrueshme ku ndodhej dhe aresyet perse ne ishim aty. Pastaj i erdhi rradha Syrja Lamces, Ylli Mances, dhe Tomorrit, te cilet ju presantuan, dhe me ne fund me erdhi rradha mua. I thash kush isha, vitet e burgut dhe shkurt arsyet perse ndodheshim aty. E pashe qe nuk i erdhi mire, rrudhi vetullat, u ngrit ne kembe, u largua dy tre hapa per te fundi i dhomes dhe shpertheu me nje ze te cjerr.

-Kush jeni ju qe dilni ne greve e bertisni perpara parlamentit? Ju s’na tergoni dot neve se c’duhet te bejme dhe pasi beri nje xhiro neper dhome vazhdoi- Ju s’jeni kurkush duke na vershtruar plot inat. Nderkohe Tanushi qe ndodhej me afer saj ju drejtua

– Me falni Zonje, por edhe ne jemi pjese e kesaj demokracie dhe kemi votuar per juve.-

Nderkohe ajo ju afrua me nje veshrim te eger dhe kercenus dhe me gishtin tregues nisi te bertas.

– Demokracine e solli Sali Berisha dhe jo ju pese… dhe ju morr pak goja e mbushur me pushtyme sic duket nga qe nuk gjeti dot fjalen e duhur. Tanushi uli koken e nderkohe mua nuk mu durua.

-Pak respekt- ju drejtova. – Nese ne jemi ne kete gjendje faji i bie klases politike dhe juve. Ajo beri disa hapa mbrapa dhe me gishtin tregus, klithi.

– Takimi mbaroi dhe ndigjoni ju… Edhe me ardh paret une kam me jua pre juve do spiune, hajdute, e ordinere dhe nderkohe ngriti gishtrinjte ne forme gershere, ato gishtrinje te pudrosur e me manikyr qe fshihnin aq mekate dhe turpe. Nderkohe shoqeruesi hapi deren dhe ajo pa brejtjen me te vogel te ndergjegjes zgjati doren.Ata i dhane doren nje nga nje dhe u nisen drejte deres e nderkohe me erdhi rradha mua te dilja.U nisa per te dera ku qendronte ajo me doren ngrehur ,i hodha nje veshtrim denigrues me e shumta qe mund ti behet nje femre dhe para se te dilja i thashe.

Ti s’je gje tjeter vecese nje komuniste dhe nisa te dal jashte zyres duke ja lene doren ne ajer.E si mund ta takoja ate dore pas gjithe atyre qe ajo kishte hedhur e thene per ne !.Dolem nga parlamenti ku na prisnin bashkevuajtesit te cilet e kuptuan menjehere nga fytyrat tona se c’kishte ndodhur ne ate zyre pacavure qe prodhonte vetem pislleqe,ku luhej me fatet e nje populli te pafat e mjeran.Rruges ju shpjeguam se c’kishte ndodhur dhe i vetmi ngushellim per ta ishte ajo c’ka i kisha perplasur ne fytyre kryetares .Beme dhe pak rruge bashke dhe pastaj ju thashe se me duhej te nisesha per ne Vlore .Nderkohe Tanushi me tha se sonte eshte seanca parlamentare ku do lexohet deklarata e keshillit europian per denimin e krimeve te komunizmit. dhe lejohen te burgosurit te marrin pjese

E pashe me keqardhje dhe i urova naten e mire.

Une do te shkoj me tha ai-e keshtu u ndame nga grupi e pasi morra nje fugon pas disa oresh arrita ne Vlore dhe kur erdhi ora e seances hapa televizorin per kuriozitet por nuk pashe aty as Tanushin e as ndonje nga bashkevuajtesit qe kishim qene ne takim me kryetaren me perjashtim te disa ushtareve te PDse qe na kishin kthyer shpinen prej kohesh .Nje liste e vecante ndalonte pjesemarrjen tone ate nate me urdherin e kryetares .Ndeza nje cigare dhe pastaj fola me ze te ulet…Eh keshtu ka qene e do te jete bota.Jo te gjithe e mbarojne rrugen e nisur dhe jo te gjithe i qendrojne besnik vetevehtes dhe idealit per te cilin jetojne,vuajne e luftojne….. ndryshe nuk do te kishte renegate……..

Korrik 2006

Pjese nga Libri RENEGATET