Eksperti Amerikan i Ballkanit Janusz Bugajski jep intervistë për Danas të Beogradit

Danas: Cilët janë treguesit më të qartë të planit trepalësh të Uashingtonit dhe Brukselit për të cilin shkruani dhe sa i rrezikshëm është një plan i tillë për paqen në rajon?
Janusz Bugajski: Një plan i tillë është evident në manipulimet zgjedhore në BeH, presionet për vendosjen e autonomisë politike serbe në Kosovë dhe tradhtinë që iu bë liderit më besnik properëndimor Milo Gjukanoviq në Mal të Zi. Një plan i tillë do të shkaktojë konflikte të reja që mund të çojnë në konflikte të armatosura sepse boshnjakët, malazezët dhe kosovarët do ta shohin atë si një përpjekje për të eliminuar shtetësinë e tyre dhe për të ngushtuar identitetin e tyre kombëtar.

Danas: A kanë SHBA një ekip në Ballkan që i kupton vërtet kushtet lokale në terren? Çfarë mund të presim nga James Rubin, i dërguari special i SHBA-së dhe koordinatori i Qendrës për Angazhimin Global në Departamentin e Shtetit (gjatë një vizite të fundit në rajon, Rubin tha se Ballkani Perëndimor është i ndjeshëm ndaj dezinformatave ruse dhe kineze dhe se shumë prej tyre vijnë nga Serbia, ai shprehu gjithashtu besimin se Mali i Zi nuk do t’i kthehet më Beogradit dhe Moskës) nëse merret parasysh se përfaqësues të administratës së Bidenit si Escobar, Chole… me sa duket po bëjnë gjithçka për të qetësuar aktorët prorusët  në dëm të aktorëve të vërtetë properëndimorë?
Janusz Bugajski: Rubin ka të drejtë se rajoni i Ballkanit është veçanërisht i ndjeshëm ndaj luftërave informative ruse dhe kineze, veçanërisht sepse ka aktorë shtetërorë në Beograd dhe gjetkë që përfitojnë prej saj.

Në deklaratën për Malin e Zi, është e paqartë nëse Rubin e keqkupton politikën e vendit apo po i dërgon një paralajmërim presidentit të zgjedhur Milatoviq që të mos lejojë Beogradin dhe Moskën të zgjerojnë ndikimin e tyre në institucionet malazeze.

Le të shpresojmë që Escobar, Hill, Chole dhe zyrtarë të tjerë po përgatiten për beteja të reja politike në rajon, sepse reagimi i tyre i dobët ndaj agjendës së Vuçiqit dhe Dodikut do të nxisë oreksin e Beogradit dhe Banja Lukës dhe në të njëjtën kohë do të inkurajojë rezistencën kundër Politikës panserbe.

Danas: Mali i Zi do të mbajë zgjedhjet parlamentare më 11 qershor. A mund të presim një ndikim hibrid më të hapur dhe më të fortë të Serbisë, pra dhe Rusisë, në Malin e Zi?
Janusz Bugajski: Absolutisht, pasi blloku pro-serb dhe liberalët syleshë në Mal të Zi janë të vendosur të hakmerren politik ndaj DPS-së.

Blloku pro Beogradit dhe pro-Moskës kërkon të ndryshojë shtetësinë e Malit të Zi, anëtarësimin në NATO, njohjen e Kosovës dhe sanksionet kundër Rusisë për shkak të luftës në Ukrainë.

Liberalët janë të fiksuar në korrupsionin e supozuar dhe sundimin e gjatë të DPS-së, ndërsa me sa duket injorojnë korrupsionin financiar dhe strategjik të partnerëve të tyre pro-rusë në parlament dhe qeveritë e koalicionit gjatë dy viteve e gjysmë të fundit.

Në vitet e ardhshme, Mali i Zi do të jetë një fushë beteje midis mbështetësve të pavarësisë dhe mbrojtësve të “botës” serbe dhe ruse.

Danas: Me fitoren e Milatoviqit, i cili mbështetet hapur nga forcat pro-ruse dhe pro-serbe, a bëhet Mali i Zi një shtet përfaqësues brenda NATO-s?
Janusz Bugajski: Duket se Beogradi dhe Moska janë të bindur se presidenti i sapozgjedhur Milatoviq mund të sillet në një orbitë më të ngushtë serbe dhe të përshpejtojë depërtimin e Rusisë në rajon.

Në intervistat e tij paszgjedhore, Milatoviq ishte shumë i përgjithshëm për qëndrimin e tij për çështje të rëndësishme rajonale.

Mbetet e paqartë nëse kjo tregon dobësi dhe pavendosmëri apo përllogaritje të thjeshta elektorale përpara zgjedhjeve parlamentare të qershorit.

Ai shpreh angazhimin e tij për anëtarësimin në BE dhe qëndrimin në aleancën e NATO-s.

Pavarësisht, presidenti i një vendi anëtar të NATO-s duhet të jetë më afirmativ dhe pozitiv për rëndësinë e anëtarësimit për pavarësinë kombëtare dhe stabilitetin rajonal dhe si një burim mbrojtjeje kundër përmbysjes së Kremlinit.

Ai do të gjykohet nga veprimet e tij në ruajtjen apo dorëzimin e pavarësisë së Malit të Zi.

Danas: Sa do të zgjidhen problemet që ka Ballkani me Rusinë me fitoren e pritur të Ukrainës?
Janusz Bugajski: Fitorja ushtarake e Ukrainës dhe dëbimi i forcave pushtuese ruse do të dërgojë një sinjal të fortë se pavarësia dhe identiteti kombëtar do të mbrohen kundër grabitqarëve perandorakë.

Kjo do të dobësojë aftësitë ushtarake dhe ekonomike të Moskës dhe narrativat propagandistike duke treguar se Rusia është një shtet i dështuar. Më e rëndësishmja, ajo do të përshpejtojë shpërbërjen e Federatës Ruse artificiale dhe do të paralajmërojë shfaqjen e shteteve të reja nga “perandoria e brendshme” e Moskës.

Megjithatë, për të mbuluar humbjen e tij në Ukrainë, Kremlini do të përpiqet të krijojë probleme të reja sigurie për Perëndimin në rajone vulnerabël siç është Ballkani Perëndimor.

Prandaj, NATO dhe BE duhet të jenë gati për provokime të reja të perandorisë së plagosur dhe në vdekje.