VOAL

Ja kërkesat e Presidencës drejtuar Gjykatës Kushtetuese: Gjyqtarët të heqin dorë nga çështja, të njëanshëm

February 1, 2022

Presidenca ka publikuar sot kërkesën e depozituar në Gjykatën Kushtetuese, në të cilën jepen argumente që sipas tyre vënë në dyshim paanshmërinë e anëtarëve të kësaj gjykate.

Zëdhënësi i Presidentit Ilir Meta, Tedi Blushi publikoi kërkesën paraprake “Për vlerësim nga gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese, të shkaqeve, për të cilat vihet në dyshim paanshmëria e tij/tyre dhe që sipas ligjit detyrohen të heqin dorë nga shqyrtimi i çështjes.”

“Në funksion të transparencës, po bëjmë publike kërkesën paraprake të depozituar sot në Gjykatën Kushtetuese “Për vlerësim nga gjyqtarët e Gjykatës Kushtetuese, të shkaqeve, për të cilat vihet në dyshim paanshmëria e tij/tyre dhe që sipas ligjit detyrohen të heqin dorë nga shqyrtimi i çështjes.”, shkruan në “Facebook”, Tedi Blushi.

KERKESA
KËRKESË E PRESIDENTIT TË REPUBLIKËS PËR VLERËSIM NGA GJYQTARËT E GJYKATËS KUSHTETUESE, TË SHKAQEVE, PËR TË CILAT VIHET NË DYSHIM PAANSHMËRIA E TIJ/TYRE DHE QË SIPAS LIGJIT DETYROHEN TË HEQIN DORË NGA SHQYRTIMI I ÇËSHTJES
REPUBLIKA E SHQIPËRISË

PRESIDENTI I REPUBLIKËS

Nr. _________ Prot. Tiranë, më 01.02.2022

KËRKESË PARAPRAKE

PËR VLERËSIM NGA GJYQTARËT E GJYKATËS KUSHTETUESE, TË SHKAQEVE, PËR TË CILAT VIHET NË DYSHIM PAANSHMËRIA E TIJ/TYRE DHE QË SIPAS LIGJIT DETYROHEN TË HEQIN DORË NGA SHQYRTIMI I ÇËSHTJES

ME OBJEKT: Vendimin nr. 55/2021, datë 9.6.2021, të Kuvendit të Shqipërisë “Për shkarkimin e Presidentit të Republikës së Shqipërisë ‘Për shkelje të rënda të Kushtetutës”’.

Baza Ligjore: Nenet 36-37 të ligjit nr. 8577/2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”, të ndryshuar.

Drejtuar: Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë

Tiranë

Të nderuar anëtarë të Gjykatës Kushtetuese,

Gjykata Kushtetuese, është investuar nga Kuvendi i Shqipërisë përmes Vendimit nr. 55/2021, datë 9.6.2021, të Kuvendit të Shqipërisë “Për shkarkimin e Presidentit të Republikës së Shqipërisë ‘Për shkelje të rënda të Kushtetutës”’. Ky vendim i Kuvendit, që sipas procedurës konsiderohet dhe kërkesa e këtij organi për shkarkimin e Presidentit të Republikës, është administruar pranë Gjykatës Kushtetuese në datë 14.6.2021.

Çështja që është paraqitur prej kohësh (datë 14.6.2021) para jush, por që po merret në shqyrtim vetëm tani në muajin 1 shkurt 2022, është një çështje që jo vetëm shtrohet para Gjykatës Kushtetuese të vendit, për herë të parë, por që lidhet drejtpërdrejtë me vetë funksionimin e shtetit të së drejtës, respektimit të sistemit demokratik, ndarjes dhe balancimit të pushteteve dhe kryesyerja unitetit të popullit, parime themelore këto të cilat nuk janë respektuar apo janë dëmtuar rëndë për shkak të atyre ngjarjeve, zhvillimeve dhe rrethanave absurde që kanë ndodhur në vend, dhe që shkaktuar një krizë të paprecedentë kushtetuese, politike, përfaqësimi dhe institucionale në Republikën e Shqipërisë në këto tre vitet e fundit, dhe që krejtësisht në mënyrë të panevojshme dhe të pajustifikuar, kanë sjellë si pasojë fundore edhe investimin e panevojshëm të gjykatës kushtetuese me një çështje, që as duhet të ekzistonte.

Megjithatë, pa filluar shqyrtimi i kësaj çështje, për shkaqe që do t`i parashtrojmë në vijim, paraqesim këtë kërkesë paraprake lidhur me anëtarët e trupës gjyqësore, pikërisht për shkak të ekzistencës së disa shkaqeve që krijojnë bindjen se, vënë në dyshim paanshmërinë e gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese në këtë gjykim me objekt, shqyrtimin e vendimit nr. 55/2021 të Kuvendit të Shqipërisë “Për shkarkimin e Presidentit të Republikës së Shqipërisë ‘Për shkelje të rënda të Kushtetutës”’.

Ligji nr. 8577, datë 10.2.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”, i ndryshuar, në nenet 34 dhe 36 të tij, përcakton se:

“Neni 34

Të drejtat e gjyqtarit në gjykimin kushtetues

Gjyqtari i Gjykatës Kushtetuese ka të drejtë:

a) të marrë pjesë në shqyrtimin e çdo çështjeje, me përjashtim të rasteve kur ndalohet nga ligji;
b) të njihet me përmbajtjen dhe gjithë materialet e çështjes në shqyrtim;
c) gjatë shqyrtimit, t’u drejtojë pyetje e të kërkojë shpjegime nga pjesëmarrësit në gjykim, si dhe nga personat e thirrur si dëshmitarë ose ekspert;
ç) të marrë pjesë në bisedimet përfundimtare dhe të shfaqë lirisht mendimin e tij për mënyrën e përfundimit të çështjes që shqyrtohet.”

“Neni 36

Heqja dorë nga shqyrtimi i çështjes

Gjyqtari i Gjykatës Kushtetuese kërkon heqjen dorë nga shqyrtimi i një çështjeje konkrete kur:
a) ka marrë pjesë në hartimin e aktit objekt shqyrtimi;
b) ka deklaruar publikisht qëndrimin e tij ndaj çështjes;
c) për shkak të lidhjeve fisnore apo lidhjeve të tjera me pjesëmarrësit në gjykim vihet në dyshim paanshmëria e tij;
ç) paanshmëria e tij vihet në dyshim për shkaqe të tjera.

Kur objekt shqyrtimi është një ligj ose akt normativ, i cili mund të ketë efekte edhe për gjyqtarin e Gjykatës Kushtetuese, heqja dorë e tij ose kërkesa për përjashtim për këtë shkak nuk pranohet.
Në rastet e parashikuara në pikën 1, të këtij neni, gjyqtari, brenda një afati të arsyeshëm, i paraqet me shkrim kërkesën për heqjen dorë nga çështja Kryetarit të Gjykatës Kushtetuese. Kërkesa për heqje dorë ose për përjashtimin nga gjykimi shqyrtohet menjëherë nga Mbledhja e Gjyqtarëve, e cila vendos për pranimin ose jo të saj.”
Referuar këtyre dy dispozitave, kërkojmë që,

secili prej gjyqtarëve të kësaj Gjykate, të vlerësojë me shumë kujdes të gjitha shkaqet dhe rrethanat, lidhur me çështjen dhe palët në këtë gjykim sipas objektit, fillimisht për të kërkuar e më pas, për të vlerësuar dhe për t`u shprehur me vendim të Mbledhjes së Gjyqtarëve, nëse secili prej tyre është para rasteve kur duhet të heqë dorë nga shqyrtimi i çështjes.
Në vlerësimin tonë, ekzistojnë disa shkaqe që vendosin në dyshim paanshmërinë e të gjithë kësaj trupe gjyqësore në këtë çështje dhe që ka të përfshira si palë Kuvendin dhe Presidentin e Republikës.

Në trupën gjyqësore aktuale të Gjykatës Kushtetuese, ka gjyqtarë për të cilët ekzistojnë disa shkaqe që vënë në dyshim paanshmërinë e tyre, ashtu sikundër për disa gjyqtarë të tjerë, shkakun e kemi zbuluar vetëm ditën e djeshme, pasi siguruam disa nga provat e dosjes gjyqësore që kanë të bëjmë me veprimtarinë e kësaj gjykate në trajtimin pikërisht të çështjes për të cilën është investuar nga Kuvendi i Shqipërisë.

Këto shkaqe, në vlerësimin tonë, janë:

Gjykata Kushtetuese bën interpretimin përfundimtar të Kushtetues dhe zgjidh mosmarrëveshjet kushtetuese. Kjo trupë gjyqësore është shumë mirë në dijeni të sulmeve të Kryeministrit, dhe mazhorancës në Kuvendin e Shqipërisë ndaj Presidentit të Republikës që prej vitit 2018 e në vijim, disa prej të cilave janë bërë pjesë edhe e debatit dhe shqyrtimit gjyqësor kushtetues, (mjafton të përmendim çështjen e Teatrit Kombëtar, konfliktit për emërimin e Ministrit për Evropën dhe Punët e Jashtme, apo dhe çështjen e zgjedhjeve vendore të 30 qershorit 2019, apo dhe të vet emërimeve të anëtarëve të Gjykatës Kushtetuese në vitin 2019).

Për dy nga këto çështje Presidenti i Republikës është “hetuar” nga Kuvendi i Shqipërisë në legjislaturën e IX-të, procese hetimore këto që përpara se të mbylleshin pa ndonjë rezultat, kanë iniciuar dhe Komisionin e Venecias, për marrjen e një Opinioni dhe duke ulur ndjeshëm reputacionin e Republikës së Shqipërisë në arenën ndërkombëtare.

Ndërkohë që për të tjera, mosmarrëveshja kushtetuese është bërë pjesë e shqyrtimit gjyqësor përpara jush, dhe ju jeni njohur rast pas rasti me shkakun, tipologjinë dhe mënyrën se si ka lindur, është zhvilluar konflikti/mosmarrëveshja e çështjes në fjalë dhe që është bashkëshoqëruar dhe me zhvillime politiko-shoqërore dhe sociale në vend, përgjatë këtyre viteve 2018-2022.

Gjykata Kushtetuese, përbëhet sot nga 7 anëtarë – 6 prej të cilëve janë emërtesë/zgjedhur pikërisht nga institucionet në këtë konflikt gjyqësor (Kuvend-President), ndërsa anëtari i shtatë – Kryetari, është i zgjedhur nga të dy organet President-Kuvend, që prej vitit 2008, dhe që sot është në vitin e 5-të, të ushtrimit të detyrës, përtej mandatit 9-vjeçar kushtetues, dhe në pritje të gjyqtarit zëvendësues.

Ndërkohë që 2 (dy) prej gjyqtarëve, zotit Altin Binaj dhe zotit Përparim Kalo, me vendim të Gjykatës Kushtetuese nr. 41 dhe nr.42, datë 22.12.2021, u është deklaruar përfundimi i mandatit që ata ushtrojnë dhe që u përfundon respektivisht në datat 02.05.2022 dhe 08.04.2022, ndërkohë që nga të dy organet e emërtesës (President – Kuvend), për emërimin e gjyqtarit të ri, me mandat të plotë, që do plotësojë këto vakanca që shfaqen, janë hapur thirrjet për aplikime.

Kjo Gjykatë, u bë funksionale me 7-anëtarë vetëm në fund të muajit dhjetor 2020, kur dy organet e emërtesës emëruan dhe 3 anëtarë të tjerë të kësaj trupe (dy gjyqtarë të zgjedhur nga Presidenti dhe një nga Kuvendi), edhe pse këto emërime u shoqëruan nga fenomeni i mungesës së kandidatëve, dhe kur të dy organeve të emërtesës iu është dashur të heqin dorë nga përplotësia e së drejtës kushtetuese për të zgjedhur ndërmjet tre kandidatëve, ashtu siç dikton Kushtetuta.

Nuk mund të mos përmendim faktin se Gjykata Kushtetuese sot është funksionale dhe me 6 gjyqtarë të rinj të emëruar falë angazhimit dhe vendimmarrjes së drejtpërdrejtë të Presidentit të Republikës. Falë angazhimit direkt të Presidentit, kjo Gjykatë sot është funksionale dhe të paktën ka arritur të mblidhet, e të funksionojë edhe pse jo me numrin e plotë të anëtarëve që ajo duhet të ketë.

Megjithatë, përpos sa më sipër, për shkak të mënyrës se si kjo gjykatë ka funksionuar, të lidhura, por jo vetëm me çështjen objekt gjykimi, për secilin anëtar të kësaj Gjykate evidentohen problematika dhe shkaqe, të cilat jemi të detyruar t`ia risjellim në vëmendje kësaj gjykate, dhe që kërkojnë domosdoshmërish vlerësimin me seriozitet prej saj.

Kryetarja aktuale e Gjykatës Kushtetuese, Vitore Tusha, është duke ushtruar detyrën e gjyqtarit kushtetues, në vitin e 5-të përtej mandatit kushtetues.
Të gjithë i dimë arsyet dhe rrethanat, ashtu si dhe zvarritjet që kanë ndodhur në procesin e emërimit të gjyqtarit që do të mund ta zëvendësonte e që do të duhej të ishte emëruar nga Gjykata e Lartë, pas verifikimit, vlerësimit, pikëzimit dhe renditjes së kandidaturave nga ana e KED-së (2021).

Të gjithë i dimë arsyet pse ende dhe sot Gjykata e Lartë ende nuk ka kuorumin e nevojshëm për t`u mbledhur e për të vendosur për emërimet në Gjykatën Kushtetuese. Për këto çështje, vet anëtarët e Gjykatës Kushtetuese janë shumë mirë në dijeni, qoftë për shkak të procesit të përzgjedhjes së tyre në detyrën që ata ushtrojnë; të qënurit si anëtarë të KED-së apo ndjekjes së debateve publike.

Presidenti i Republikës, ka folur qartë, publikisht dhe përmes akteve të tij, dhe ka vite që denoncon gjithë veprimtarinë antiligjore të aktorëve apo zyrtarëve të caktuar, që duhet thënë, ia kanë dalë të dëmtojnë apo të paralizojnë funksionimin e sistemit të drejtësisë, përfshi këtu dhe vet Gjykatën Kushtetuese.

Por ndërkohë që kjo betejë e Presidentit të Republikës, për funksionimin siç duhet të mekanizmave kushtetues nuk ka përfunduar, por vazhdon, nga ana tjetër dhe e drejta për një proces të rregullt ligjor, pra në këtë proces gjyqësor, përfshin të drejtën për t’u gjykuar nga një gjykatë e pavarur, e paanshme dhe e caktuar me ligj, e parashikuar nga neni 42 i Kushtetutës dhe neni 6 i Konventës Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Ky parim është elaboruar qartë nga Gjykata Kushtetuese e Republikës së Shqipërisë në jurisprudencën e saj[1].

Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut ka theksuar se standardi i gjykatës së “caktuar me ligj” nënkupton që jo vetëm gjykata duhet të jetë krijuar me ligj, por edhe anëtarët e saj duhet të jenë zgjedhur dhe qëndrojnë në detyrë sipas ligjit[2].

Rregulli mbi qëndrimin në detyrë të gjyqtarit kushtetues, deri në emërimin e pasardhësit, është parashikuar në një dispozitë kushtetuese (neni 125, pika 7), e cila është miratuar nga Kuvendi i Shqipërisë për të garantuar funksionalitetin e vet gjykatës, në mënyrë që procedurat e emërimit të pasardhësit, dhe pse mund të zgjasin paksa dhe përtej mandatit 9-vjeçar të gjyqtarit, këto procese emërimi të mos bllokojnë funksionalitetin e Gjykatës Kushtetuese, për shkak të përfundimit menjëherë të mandatit të ndonjë gjyqtari.

Nga ana tjetër, është po kaq e vërtetë që vet ligji nr. 8577/2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”, i ndryshuar, parashikon se procedurat për emërimin e gjyqtarit pasardhës fillojnë 3-muaj përpara përfundimit të mandatit të gjyqtarit që i përfundon mandati, që në rastin konkret ka qenë data 10 mars 2017, dhe sipas ligjit duhet të përfundojnë po përpara këtij afati. Por fakti është se jemi në muajin shkurt 2022, dhe emërimi i gjyqtarit zëvendësues nuk ka ndodhur ende, ndërsa qëndrimi i gjyqtarit ekzistues në detyrë, ka konsumuar më shumë se gjysmën e mandatit të gjyqtarit të ri që pritet prej 5 vitesh të emërohet.

Kurrsesi nuk është menduar ndonjëherë që neni 125, pika 7, e Kushtetutës, të përdorej apo të legjitimojë faktin që një gjyqtar i Gjykatës Kushtetuese, të qëndrojë në detyrë plot 5-vite përtej mandatit 9-vjeçar kushtetues. Në rastin konkret, situata faktike është edhe më absurde, sepse është po kushtetuta që në nenin 179, pika 3, parashikon se:

“3. Me qëllim përtëritjen e rregullt të përbërjes së Gjykatës Kushtetuese, gjyqtari që do të zëvendësojë gjyqtarin, të cilit i mbaron mandati në vitin 2017 (pra zonjën Tusha), do të qëndrojë në detyrë deri në vitin 2025 […]”.

Pra referuar këtyre dispozitave, ai gjyqtar që do të zëvendësojë zonjën Tusha, do të konsumojë një mandat më të shkurtër se 3-vjet, kjo edhe për faktin se, Gjykata e Lartë së fundmi ka rihapur sërish garën për aplikime, për shkak se në procedurën e këtij vendi vakant, nuk ka numrin e nevojshëm të kandidatëve.

Qëndrimi në detyrë përtej mandatit, dhe me kohëzgjatje kaq të madhe është bërë pjesë e debatit publik.

Në këtë mënyrë, gjithashtu nuk mund të mos përmenden faktet se ka qenë kjo mazhorancë që ka bllokuar veprimtarinë e Këshillit të Emërimeve në Drejtësi për dy vite radhazi 2017-2018, e cila solli si pasojë nga njëra anë boshatisjen e kësaj gjykate përmes bllokimit të veprimtarisë së organit që do të duhet të plotësonte vakancat (KED), dhe nga ana tjetër edhe zgjatjen e mandatit të gjyqtarit të mbetur në detyrë përtej mandatit kushtetues.

Pra qëndrimi në detyrë, deri në emërimin e pasardhësit është hapësirë e cila nuk mund të shfrytëzohet pa kufi, pasi siç po rezulton, gjyqtari kushtetues, për shkak apo me justifikimin e kësaj dispozite po ushtron në realitet, më shumë se gjysmën e mandatit të gjyqtarit që do të duhej ta zëvendësonte, duke krijuar kështu në dukje një situatë të qëndrimit në detyrë, të palogjikshme, dhe aspak në përputhje me qëllimin e normës kushtetuese, që cenon parimin e paanshmërisë së gjykatës, në favor të palës që e mundëson atë, pra të mazhorancës në Kuvendin e Shqipërisë, që është dhe organi i cili jo vetëm që ka miratuar normën, por që përmes mosangazhimit të tij për të mbikëqyrur implementimin e reformës në sistemin e drejtësisë dhe veprimtarinë e Këshillit të Lartë Gjyqësor, ka lejuar që situata të tilla paradoksale të ekzistojnë në Gjykatën Kushtetuese, prej shumë vitesh.

Nën dritën e vendimeve të Gjykatës Kushtetuese dhe GJEDNJ-së, të sipërcituara, porse dhe nën dritën e këtyre fakteve dhe shkaqeve, është e qartë që qëndrimi në detyrë përtej mandatit kushtetues, me një kohëzgjatje 5-vjeçare që është përtej çdo arsyetimi të qenësishëm dhe logjik, e që në rastin konkret kapërcen gjysmën e mandatit që do të duhej të ushtrohej nga gjyqtari zëvendësues, krijohet një situatë që dukshëm vendos në dyshim pavarësinë dhe paanshmërinë e gjyqtarit kushtetues.

Ndërkohë një shkak tjetër, që madje është anatemuar shumë publikisht, por që duhet ta evidentojmë përpara kësaj gjykate, është fakti se, Presidenti Meta, pasi zonja Tusha ka shprehur interesin, e ka vlerësuar shumë pozitivisht shprehjen e aplikimit të zonjës Vitore Tusha dhe në 5 nëntor 2018[3] e ka propozuar atë si kandidate për t`u emëruar si Kryetare e Kontrollit të Lartë të Shtetit. Ndërkohë që Kuvendi i Shqipërisë, nuk e ka pranuar këtë propozim dhe e ka refuzuar këtë kandidaturë, duke bërë publik dhe duke anatemuar edhe Presidentin e Republikës, se po të pranohej ky emërim, do të bllokohej veprimtaria e Gjykatës Kushtetuese, kur ishte po ky organ dhe kjo mazhorancë që përmes deklaratave publike të Kryeministrit dhe deputetit të Komisionit të Ligjeve, bllokuan funksionimin e KED-së për dy vite radhazi 2017-2018, duke pamundësuar kështu plotësimin e vakancave në Gjykatën Kushtetuese. Këto fakte janë parashtruar dhe në qëndrimin e Presidentit të Republikës, të dorëzuar përpara Gjykatës Kushtetuese që prej datës 1 korrik 2021.

Të gjitha këto shkaqe, duhet të vlerësohen nga vet gjyqtari kushtetues, por dhe nga Mbledhja e Gjyqtarëve, përmes një vlerësimi shumë objektiv, të mirëmenduar, pasi në vlerësim tonë të gjitha këto, së bashku me faktet që do të citohen në vijim, paraqesin shkaqe që vënë në dyshim paanshmërinë e gjyqtarit dhe që detyrimisht sjellin pamundësinë e tij për të marrë pjesë në shqyrtimin e kësaj çështje.

Tre anëtarët e tjerë të Gjykatës Kushtetuese (zonja Xhaferllari, zonja Toska dhe zonja Papajorgji) janë zgjedhur përgjatë legjislaturës së IX-të të Kuvendit (nëntor 2019) kur midis dy organeve Kuvend-President, ka ekzistuar një marrëdhënie e tensionuar dhe konfliktuale, e shkaktuar nga mazhoranca, situatë kjo e cila ka arritur deri aty sa Kuvendi i Shqipërisë ka iniciuar dhe ka vijuar të mbajë të hapur një tjetër proces hetimor për shkarkimin e Presidentit të Republikës përgjatë periudhës korrik 2019- korrik 2020, duke parashtruar dy objekte hetimi, për të cilat është kërkuar dy herë angazhimi i Komisionit të Venecias, lidhur me këto dy çështje, dhe konkretisht, për:
Kompetencat e Presidentit të Republikës për caktimin e datës së zgjedhjeve dhe që lidhet me çështjen e shtyrjes së datës së zgjedhjeve vendore të 30 qershor 2019; dhe
Për procesin e emërimeve në Gjykatën Kushtetuese.
Në çështjen e parë, Komisioni Venecias me Opinionin nr. 959, datë 14 Tetor 2019, moment ky kur Gjykata Kushtetuese kishte vetëm zonjën Tusha në detyrë, Komisioni Venecias citon se:

“[…] Aktualisht, Gjykata ka vetëm një Gjykatës dhe duket se emërimi i katër gjyqtarëve po përgatitet.

[…] 80. Është për të ardhur keq që Gjykata Kushtetuese mund të themelohet me një çështje kaq të rëndësishme tashmë në pritje. Ndërsa përbërja e një gjykate kushtetuese është gjithnjë me interes të madh për aktorët politikë, dhe duke pasur parasysh një rast të tillë specifik, zgjedhja e gjyqtarëve nuk është sfond ideal për të siguruar pavarësinë e tyre[4]. Sidoqoftë, kjo nuk ndikon në legjitimitetin e Gjykatës.

Ndërsa në Opinion e tij nr. 978/2020, datë 19.6.2020, “Për procesin e emërimeve të gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese”, Komisioni i Venecias, citon se:

“[…] 56. Më 14.11.2019, Znj Toska, Znj Xhaferllari dhe Znj Papajorgji u betuan para Presidentit.

57. Më 15.11.2019, Kuvendi miratoi një rezolutë të titulluar “Shmangia e krizës kushtetuese që synon legjitimitetin e Gjykatës Kushtetuese – një detyrë e domosdoshme për organet më të larta të Shtetit”, duke e konsideruar znj. Vorpsi gjyqtare të Gjykatës Kushtetuese të emëruar automatikisht, duke i bërë thirrje Gjykatës Kushtetuese të zbatojë rendin kushtetues të përcaktuar me vendimin e KED për emërimin e zonjës Vorpsi dhe duke deklaruar se emërimi i zonjës Xhaferllari kishte qenë në kundërshtim të hapur dhe flagrant me Kushtetutën dhe ligjin.
[…]60. Më 22.11.2019, Kuvendi zgjati afatin kohor të Komisionit Hetimor për shkarkimin e Presidentit[5] dhe përfshiu refuzimin e Presidentit për të pranuar betimin e Zn.j Vorpsi dhe emërimin e Znj. Xhaferllari si Anëtare e Gjykatës Kushtetuese si arsye shtesë për shkarkim.

[…]95. Komisioni i Venecias është thirrur tashmë të bëjë interpretimin e tij mbi këtë incident procedural, i cili rezultoi në emërimin e diskutueshëm të dy gjyqtarëve – një nga Presidenti, dhe tjetri automatikisht nga kuota e Presidentit – për të njëjtën vakancë.[…] “

98.[…]Ndaj, në bazë të një interpretimi teleologjik të dispozitave ligjore, është e justifikueshme të pranohet emërimi i mëvonshëm i një kandidati të dytë nga Presidenti. Prandaj duket e arsyeshme që Presidenti refuzoi të pranonte betimin e gjyqtares që pretendon se u emërua automatikisht.”

Pra siç rezulton, konflikti shkoi deri aty, sa Kuvendi dhe pikërisht Legjislatura e IX-të, hetoi Presidentin, se përse emëroi gjyqtarin kushtetues zonjën M.Xhaferllari dhe përse nuk pranoi betimin e një kandidati që Kuvendi mendonte se ishte zgjedhur.

Kuvendi, dhe pikërisht Legjislatura e IX-të, u detyrua që ta mbyllë këtë veprimtari hetimore pa asnjë produkt konkret në Korrik 2020, kjo edhe pasi Komisioni i Venecias në të dy opinionet e tij, i gjeti të gjitha veprimet e Presidentit legjitime, të mbështetura dhe që nuk justifikonin iniciativën e Kuvendit për shkarkimin e Presidentit.

Edhe këto shkaqe të tjera, të cilat përmenden nga Komisioni i Venecias, që në një procedurë shkarkimi të hapur nga Kuvendi i Shqipërisë, ndaj Presidentit të Republikës, zgjedhja e gjyqtarëve kushtetues nga këto dy organe (President-Kuvend) nuk është sfond ideal për të siguruar pavarësinë e tyre, janë shkaqe që secili prej gjyqtarëve të sipërcituar dhe Mbledhja e gjyqtarëve, duhet t`i vlerësojë, pasi përbëjnë drejtpërdrejtë shkaqe që venë në dyshim paanshmërinë e gjyqtarit kushtetues, në çështjen objekt shqyrtimi.

Ndërkohë, që vetëm pas daljes së këtij Opinioni të Komisionit të Venecias, nën dritën e rekomandimeve të bëra dhe angazhimeve personale të Presidentit të Republikës, u bë e mundur që në atë moment procedurat në proces në KED-së dhe për 3 anëtarë të rinj të përmbylleshin me sukses.

Zgjedhja në dhjetor 2020 e tre anëtarëve të tjerë në Gjykatën Kushtetuese, nuk mund të mohohet që u bë nga të dy institucionet e emërtesës (President-Kuvend) në interpretim të zgjeruar të ligjit, dhe me mundësi të kufizuara për të zgjedhur midis tre kandidaturave, dhe kjo vetëm që Gjykata Kushtetuese të mund të ishte funksionale.

Ekzistenca e një kërkese për procedim disiplinor ndaj një apo disa gjyqtarëve kushtetues për çështjen e zgjedhjeve vendore 2019, paraqitur në 24.1.2022.
Por nga ana tjetër, në veprimtarinë e gjykatës kushtetuese në çështjet më të rëndësishme, që ka patur Republika e Shqipërisë, kjo gjykatë ka shfaqur problematika të theksuara që kanë detyruar Presidentin e Republikës, të kërkojë procedimin disiplinor të gjyqtarit/gjyqtarëve kushtetues. Rasti konkret ka të bëjë me vendimmarrjen e Gjykatës Kushtetuese mbi antikushtetutshmërinë e procesit zgjedhor të datës 30 qershor 2019, mbyllur me vendim nr. 36, datë 4.12.2021, nga kjo gjykatë.

Siç dhe jeni në dijeni, me shkresën me nr. prot. 287, datë 24.01.2022, drejtuar dhe Gjykatës Kushtetuese, Presidenti i Republikës është detyruar t`i përcjellë Kolegjit të Posaçëm të Apelimit të dhëna dhe prova që kërkojnë domosdoshmërish nisjen dhe realizimin e procedimit disiplinor ndaj të paktën një gjyqtari të Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë, që mbante cilësinë e relatorit të çështjes, znj. Fiona Papajorgji. Kjo pikërisht pasi Presidenti u njoh zyrtarisht me praktikën e ndjekur nga kjo Gjykatë në një prej çështjeve të shqyrtuara prej saj[6].

Në këtë komunikim me Kolegjin e Posaçëm të Apelimit dhe Gjykatën Kushtetuese, janë evidentuar fakte konkrete se, si gjatë shqyrtimit të kërkesës së Shoqatës së Bashkive të Shqipërisë, finalizuar me Vendimin nr. 36, datë 04.11.2021 të Gjykatës Kushtetuese,

1) Janë shmangur/shkelur në mënyrë të pakontestueshme rregullat procedurale të parashikuara nga ligji, për caktimin me short të relatorit të çështjes, duke krijuar dyshime të forta se fati i kësaj dosje ishte paracaktuar në favor të organit të emërtesës dhe mazhorancës përfaqësuese që ka zgjedhur/emëruar gjyqtarin kushtetues relator (F.P);

2) Relatori i çështjes, përmes mos pasqyrimit të procesit vendimmarrës, si për administrimin e çështjes pa short, ashtu dhe për ndërtimin e pyetjeve drejtuar Komisionit të Venecias, ka konsumuar shkelje të rënda profesionale, por dhe etike, që kanë favorizuar disa palë në gjykim, dhe që kanë cenuar të drejtat e disa palëve të tjera, veprime këto që kanë diskredituar pozitën dhe figurën e një gjyqtari të Gjykatës Kushtetuese.

3) Këto veprime të relatorit të çështjes, krijojnë idenë se janë kryer jo vetëm për përfitime të padrejta (në rastin konkret në formën e një kthimi të “shpërblimit” për organin e emërtesës që e ka zgjedhur), por edhe i kanë shkaktuar dëm të konsiderueshëm palëve pjesëmarrëse në gjykim, të cilëve u është mohuar e drejta për të marrë përgjigje për pyetjet e ngritura për Komisionin e Venecias, me impakt direkt edhe në mënyrën se si Gjykata Kushtetuese do të orientonte më pas zgjidhjen e çështjes të paraqitur para saj për shqyrtim. Mosdërgimi i pyetjeve të palëve në Komisionin e Venecias, veç të tjerash bie në kundërshtim me vendimin e ndërmjetëm të Gjykatës Kushtetuese të datës 23.6.2021.

4) Këto veprime të relatorit të çështjes, krijojnë dyshimin e arsyeshëm se janë kryer në kushtet e papajtueshmërisë së tij, dhe duke paraqitur faktet në mënyrë të shtrembëruar në në shkresën e nxjerrë drejtuar Komisionit të Venecias.

Pikërisht, veprimtaria dhe qëndrimi i kësaj gjyqtareje, në kundërshtim me ligjin, dhe në shkelje të vet vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, që kanë diskredituar figurën e gjyqtarit të Gjykatës Kushtetuese, të konsumuara në cilësinë e relatores së çështjes, që në vlerësim të Presidentit të Republikës, ka shkuar në favor të palëve në gjykim – Kuvendit të Shqipërisë dhe Këshillit të Ministrave, dhe ka mohuar të drejtat dhe interesat e palëve të tjera, ku përfshihet dhe Presidenti i Republikës, paraqet një tjetër shkak, që vë në dyshim pavarësinë dhe paanshmërinë e saj, dhe që përbën shkak të ligjshëm që detyron atë të heq dorë nga shqyrtimi i kësaj çështje, ku janë të përfshira sërish organi i emërtesës që e ka zgjedhur zonjën Papajorgji dhe që është Kuvendi i Shqipërisë, në favor të të cilit është shprehur në çështjen objekt shqyrtimi.

Procedimi disiplinor i kërkuar nga Presidenti i Republikës, përmes shkresës nr. prot. 287, datë 24.01.2022, mund të përfshijë dhe gjyqtarë të tjerë të cilët mund të jenë përfshirë në shkeljet e ligjit së bashku me gjyqtaren relatore, ku më evidente mund të jetë dhe përfshirja e Kryetarit të Gjykatës, që sipas ligjit nr. 8577/2000, ka përgjegjësinë e caktimit të gjyqtarit relator, vetëm përmes procedurave së shortit.

Ndërkohë që, edhe për relatorin e çështjes objekt shqyrtimi, z. Përparim Kalo, prej datës 24 dhjetor 2021, kanë dalë në publik fakte që bëjnë të vihet në dyshim paanshmëria e tij.
Konkretisht në datën 24 dhjetor 2021, ora 10:45, në portalin/median elektronike “Shqiptarja.com”, është publikuar një shkrim i këtij gjyqtari kushtetues, nën titullin “Një vit, i shkurtër në dukje”.

Jemi të paqartë nëse teksti i këtij shkrimi është një intervistë, një status në rrjetet sociale publikuar dhe në media, apo ndonjë e-mail, apo memo e brendshme e z. Kalo, që më pas edhe është publikuar në media. Megjithatë, pak rëndësi ka në raport me faktin se kjo përmbajtje është tashmë publike, publikuar në një media që për nga emri që mban, vështirë se mund të vihet në diskutim vërtetësia e përmbajtjes për sa kohë publikimi është bërë me emër, mbiemër dhe foton e z. Kalo, duke vijuar të jetë publik (çka tregon se as nuk është kontestuar prej tij, por është publikuar me dëshirë të plotë)[7]. Këtë publikim ia vendosim gjykatës në dispozicion.

Në këtë shkrim, na duhet të citojmë disa paragrafë që kanë ngritur shqetësimin tonë dhe dyshimin e arsyeshëm mbi shkaqe që venë në diskutim paanshmërisë e z. Kalo në këtë gjykim, pikërisht për shkak të interesit të tij të shprehur publikisht për të vijuar ushtrimin e detyrës përtej afatit për të cilin ishte emëruar dhe kishte qenë plotësisht i vetëdijshëm:

“Këto rreshta i shkruaj pashmangësisht në vetën e parë, për të bërë të ditur publikisht se për shkaqe jashtë kontrollit tim, misioni im nuk mund të vazhdojë më tej. Si zëvendësues i njërit prej gjyqtarëve që u largua para mbarimit të afatit të mandatit, unë, por edhe një koleg tjetër, nuk gëzojmë mandat të plotë, ndryshe nga sa ndodh në vendet e tjera në rastet e vakancave të parakohshme, përfshirë Kosovën. Me fjalë të tjera, duhet të qendrojnë detyrë deri në datën qëmbaron afati i mandatit të gjyqtarit të larguar. Edhe ushtrimi i funksionit për periudhën kohore gjatë së cilës mandati mbeti “pa zot”, për disa vite, konsiderohet parealizueshme. Sigurisht ata që janë më në brendësi të çfarë ka ndodhur në sistemin tonë të drejtësisë prej reformës që ju hap rruga nga ndryshimet kushtetuese të vitit 2016 e kuptojnë mirë se, në kushtet në të cilat ndodhet sistemi, do të ishte e udhës që rregulli i kufizimit të mandatit të ndryshohej, siç edhe rekomandoi me forcë Komisioni i Venecias në opinionin e vet të datës 19 gusht 2020 (pika 107 e opinionit), por kjo kërkon vullnet nga ligjvënësi, dhe qendrim simetrik me atë të treguar në rastet e ndryshimeve kushtetuese ndër vite, e që edhe aktualisht shihet qartë në rastin e ndryshimeve që lidhen me kohëzgjatjen e mandatit të agjencive të cilave u ka mbaruar ai, ndryshime që janë vendosur në rendin e ditës.

Problemi i mandateve plotësues është jo thjesht personal, pasi nga formula në fjalë preken e do të preken të gjithë ata që marrin përsipër të ndryshojnë statusin e tyre, që nuk përjashtohet mund të përkojë edhe me ambicjet e tyre personale profesionale, duke plotësuar vendet e zbrazëta për ti dhënë funksionalitet institucionit që jep drejtësi kushtetuese, prandaj edhe ka marrë vëmendje të posaçme nga Komisionit i Venecias.

Me anë të këtyre rreshtave dëshiroja të konfirmoj se jam në kohën e duhur për ti shërbyer vendit tim në funksione të vështira, siç kam dëshmuar ndër vite, përfshirë periudhën e ushtrimit të veprimtarisë si avokat, duke qenë jo vetëm tatimpagues shembullor, por edhe këshilltar në dhjetra projekte historike, siç janë ato të privatizimit të aeroportit ndërkombëtar, bankave, ndërtimin e rrugës së Kombit. Si profesionist dhe edukator i një numri të konsiderueshëm profesionistësh që nderojnë Shqipërinë në rajon e më gjerë, duke u renditur në krye të listave të agjencive të specializuara për vlerësime, ndjej veç kënaqësi dhe mund ti kthehem pa hezitim asaj sipërmarrjeje shumëdimensionale. […]”

Pikërisht fjalitë e mësipërme, me kuptime në disa raste të dyzuara (ku herë duket se parashtrojnë një kërkesë për dorëheqje, dhe herë kërkojnë një zgjatje të mandatit si gjyqtar), në vlerësimin tonë, janë një thirrje e qartë për Kuvendin, që të shqyrtojë mundësinë e zgjatjes së mandatit të këtij gjyqtari, dhe kolegut të tij Altin Binaj, pikërisht në një moment kur, Kuvendi i Shqipërisë, ka në procedurë parlamentare disa ndryshime në Kushtetutë, për zgjatjen e mandatit të organeve të rivlerësimit kalimtar.

Një kërkesë e tillë dhe publike, duket më shumë si një thirrje për ndryshimin e Kushtetutës nga ana e Kuvendit, çka përbën një shkak të fortë që vendos në dyshim serioz paanësinë e z. Kalo në çështjen objekt shqyrtimi, ku palë në konflikt janë nga njëra anë Kuvendi i Shqipërisë që kërkon shkarkimin e Presidentit, dhe që ka në dorë mundësinë për të ndryshuar Kushtetutën sipas dëshirës publike të shprehur nga zoti Kalo, ndërsa nga ana tjetër- organi i emërtesës që e ka zgjedhur zotin Kalo në detyrën e gjyqtarit kushtetues me mandat të përkohshëm, dhe që është Presidenti i Republikës.

Dhe ky shkrim, kjo kërkesë dhe thirrje e tij publike për ligjvënësin, vjen pikërisht dy ditë pasi Gjykata Kushtetuese nuk bëri një interpretim në favor të tij për zgjatjen e mandatit, por me Vendimin nr. 42 datë 22.12.2021[8], ka vendosur;

“Deklarimin e mbarimit të mandatit të anëtarit të Gjykatës Kushtetuese, zotit Përparim Kalo, në datën 08.04.2022”, duke u konstatuar kështu ligjërisht fakti se në datë 08.04.2022 në Gjykatën Kushtetuese krijohet një vakance me mandat të plotë, për shkak se kjo datë konsiderohet përfundimi i mandatit të gjyqtarit Përparim Kalo (i cili u emërua në këtë gjykatë, në plotësim të vakancës së parakohshme të shkaktuar nga largimi i parakohshëm nga detyra të ish-gjyqarit z. Besnik Imeraj, dhe sipas nenit 127, pika 3 të Kushtetutës, qëndron në detyrë deri në përfundimin e mandatit të gjyqtarit të larguar).

Shkeljet e rënda profesionale dhe procedurale të Gjykatës Kushtetuese, në çështjen objekt shqyrtimi.
Shkaqe të tjera që lidhen me nevojën që secili prej gjyqtarëve të kësaj gjykate të shprehet paraprakisht për paanshmërinë e tij për të qenë pjesë e trupit gjykues në këtë çështje, lidhet edhe me faktin se, ashtu si në rastin e çështjes së zgjedhjeve vendore, dhe për të cilën janë dërguar faktet për nisjen e procedimit disiplinor ndaj të paktën 1 gjyqtari të kësaj gjykate, por që përfshin dhe Kryetarin e gjykatës, ditën e djeshme, pas njohjes me disa dokumente të dosjes gjyqësore për çështjen me objekt shqyrtimin e Vendimit nr. 55/2021, datë 9.6.2021, të Kuvendit të Shqipërisë “Për shkarkimin e Presidentit të Republikës së Shqipërisë ‘Për shkelje të rënda të Kushtetutës”’, konstatohet se janë konsumuar shkelje të ngjashme.

Konkretisht, Gjykata Kushtetuese, me dashje dhe pa asnjë mbështetje ligjore, ka shkelur afatin 3-mujor, brenda të cilit Mbledhja e Gjyqtarëve, sipas parashikimeve të neni 47, pika 1, dhe 62 pika 1, paragrafi i 1, të ligjit nr. 8577/2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”, të ndryshuar, duhet të vendoste kalimin ose jo të çështjes për shqyrtim në seancë plenare.

Ajo që e bën situatën edhe më të papranueshme është fakti se, kjo shkelje është konsumuar për shkakun se gjyqtarët donin të iknin me leje vjetore.

Neni 47, i ligjit nr. 8577/2000, parashikon shprehimisht se:

“1. Shqyrtimi i çështjeve nga kolegjet ose Mbledhja e Gjyqtarëve përfundon brenda tre muajve nga paraqitja e kërkesës, me përjashtim të rasteve kur ky ligj përcakton afate të tjera. Në çdo rast bisedimet dhe marrja e vendimit nga kolegjet ose Mbledhja e Gjyqtarëve bëhet mbi bazën e projektvendimit të përgatitur nga relatori”.

Ndërkohë që neni 62, pika 1, parashikon se:

“1. Gjykata Kushtetuese për kalimin e çështjes në seancë plenare vendos me shumicën e anëtarëve të saj.”

Pra referuar bazës ligjore të sipërcituar, dhe vendimit të Kuvendit nr. 55/2021, të datës 9.6.2021 “Për shkarkimin e Presidentit të Republikës për shkelje të rënda të Kushtetutës”, i cili është depozituar në Gjykatën Kushtetuese në datën 14.6.202, duke vënë në ecje dhe afatin 3- mujor, Mbledhja e Gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese, kishte detyrimin që ta shqyrtonte paraprakisht kërkesën për kalimin ose jo të çështjes në seancë plenare, brenda datës 14 shtator 2021.

Ndërkohë që, sipas njoftimeve të vet Gjykatës, Mbledhja e Gjyqtarëve e ka marrë në shqyrtim kërkesën vetëm në datën 15 tetor 2021, pra 1 muaj me vonesë.

Për të verifikuar dhe për t`u njohur me shkakun e kësaj shkeljeje të afatit, Presidenti i Republikës, i ka drejtuar Gjykatës Kushtetuese, disa kërkesa për njohje me aktet respektive. Pas kërkesës së përsëritur të Presidentit të Republikës (më e fundit përmes shkresës nr. prot. 152/4, datë 29.01.2022), kur në mënyrë të shprehur ishte kërkuar disa herë nëse:

–ka zhvilluar Mbledhja e Gjyqtarëve ndonjë mbledhje, dhe/apo ka marrë ndonjë vendim për pezullimin e shqyrtimit të kësaj çështje përgjatë periudhës 14.06.2021 (moment ky i regjistrimit të çështjes) deri në 14.09.2021 (moment ky që sipas nenit 47, pika 1, dhe 62 pika 1, paragrafi i 1, të ligjit nr. 8577/2000, përbënte dhe afatin përfundimtar maksimal ligjor kur Mbledhja e Gjyqtarëve duhej të shprehej me vendim për kalimin ose jo të çështjes për shqyrtim në seancë gjyqësore publike, brenda 3-muajve nga paraqitja e kërkesës);

vetëm ditën e djeshme në datën 31.1.2022, përfaqësuesit e Presidentit të Republikës, të cilët u paraqitën personalisht pranë zyrave të Gjykatës Kushtetuese, morën nga ana e kësaj Gjykate përmes një procesverbali, kopje të njehsuar të Vendimit nr. 8, datë 28.7.2021, të Mbledhjes së Gjyqtarëve.

Sipas këtij Vendimi, Mbledhja e Gjyqtarëve ka arsyetuar se:

“Në nenin 13 shkronja “d” të ligjit nr. 8577/2000, parashikohet se Mbledhja e Gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese, miraton Rregulloren për Procedurat Gjyqësore të Gjykatës Kushtetuese, si dhe Rregulloren e Brendshme për Veprimtarinë e Administratës së Gjykatës Kushtetuese […]”.

Bazuar kryesisht në këtë arsyetim, Mbledhja e Gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese, ka vendosur në mbështetje të nenit 13, shkronja “d)”, të ligjit nr. 8577/2000, se:

Leja vjetore e gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese do të bëhet nga data 1 gusht 2021 deri në datën 10 shtator 2021.
Periudha e lejes vjetore nuk llogaritet në afatet e parashikuara në ligjin nr. 8577, datë 10.02.2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese të Republikës së Shqipërisë”, të ndryshuar.
Një kopje e këtij vendimi të vendoset dhe të bëhet pjesë e dosjeve që ndodhen në shqyrtim në Gjykatën Kushtetuese.
Ngarkohet Sekretari i Përgjithshëm për zbatimin e këtij vendimi.
Tiranë, më 28.7.2021.

Pra, rezultoi e provuar se:

për çështjen konkrete, nuk ka patur një vendim pezullimi të posaçëm, por është marrë një vendim i përgjithshëm me karakter rregullator, për lejen vjetore, me efekt për të gjitha dosjet që janë në shqyrtim në Gjykatën Kushtetuese, duke e konsideruar a priori këtë periudhë (1 gusht-10 shtator 2021) si periudhë që nuk merret në konsideratë për ecjen e afateve, për të gjitha çështjet në proces shqyrtimi dhe që parashikon ligji nr. 8577/2000. Ky vendim i Gjykatës Kushtetuese, nuk gjen asnjë referencë ligjore, pasi nëse Kuvendi i Shqipërisë, do të kishte dashur ta konsideronte periudhën e lejes vjetore si shkak për pezullimin e ecurisë së afateve, kjo gjë do të ishte shprehur në vet dispozitën e nenit 18, të ligjit nr. 8577/2000. Ndërkohë që, sa herë që ligjvënësi ka vlerësuar se duhet të procedohet me pezullimin e gjykimit, këtë e ka parashikuar në mënyrë të shprehur, si në rastin e dispozitës së nenit 44/b[9], të ligjit nr. 8577/2000.
Gjykata Kushtetuese, përmes këtij vendimi, ka tentuar të krijojë një normë të re, por të pambështetur në asnjë dispozitë të ligjit nr. 8577/2000, me qëllim ndërprerjen e ecjes së afateve, për shkak të pushimit vjetor të gjyqtarëve, që duhet thënë që është një e drejtë dhe jo detyrim.

Pra rezulton se Gjykata Kushtetuese, ka marrë atributet e Kuvendit të Shqipërisë, edhe pse Kuvendi i Shqipërisë nuk ka dashur t`ia japë këtë atribut, apo ta bëjë vet atë.

Kjo është një ndër shkeljet më të rënda që dëmton rëndë kredibilitetin e trupës gjyqësore, e cila përballë një çështjeje me kaq rëndësi që kishte në tryezë, zgjedh të pushojë, duke shkelur afatin e përcaktuar nga ligji.

Për më tepër, përmbajtja e këtij vendimi në vetvete përbën dhe shkelje të vet vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, e cila në jurisprudencën e saj përsërit gjithmonë se, Gjykata nuk mund të marrë rolin që ka organi ligjbërës (Kuvendi) dhe nuk ka për detyrë të krijojë norma të reja.

Ky vendim i Mbledhjes së Gjyqtarëve, jo vetëm për shkak të natyrës së tij dhe efekteve që ai sjell tek gjithë rrethi i subjekteve që janë të përfshirë në çështjet në proces shqyrtimi pranë Gjykatës, por dhe për faktin e bazës ligjore të përzgjedhur nga vet gjykata (neni 13, shkronja “d”, (ku parashikohet se Mbledhja e Gjyqtarëve ka për kompetencë të miratojë rregulloren për procedurat gjyqësore të Gjykatës Kushtetuese, si dhe rregulloren e brendshme për veprimtarinë e administratës së Gjykatës Kushtetuese) në vetvete, ka natyrë rregullatore, pasi trajton një çështje që do të duhej të ishte rregulluar posaçërisht në ligj, dhe mbase të gjente detajim të mëtejshëm në Rregullat për procedurat gjyqësore. Nëse do të gjente autorizim në ligj për t`u rregulluar me Vendim të Mbledhjes së Gjyqtarëve, si pjesë e rregullave për procedurat gjyqësore, do të duhej të ishte miratuar dhe të hynte në fuqi vetëm pas Botimit në Fletoren Zyrtare, si çdo akt tjetër rregullator. Nga konsultimi me gjithë Fletoret Zyrtare të Republikës së Shqipërisë, për periudhën pas datës 28 korrik 2021, e në vijim nuk na rezultoi që vendimi nr. 8, datë 28.7.2021 të jetë botuar, duke e bërë këtë akt të mos ketë asnjë fuqi juridike përkundrejt publikut dhe palëve në proces.
Ky Vendim, as për nga dispozita e hyrjes në fuqi, nuk ngjan me një akt të tillë që të sjellë efekte pezullimi për gjithë çështjet në proces pranë Gjykatës Kushtetuese, ndërkohë që as nuk është botuar, dhe as u është komunikuar palëve pjesëmarrëse, të paktën në çështjen objekt shqyrtimi.

Për pasojë, ky akt nuk ka asnjë vlerë juridike dhe Gjykata ka humbur afatin 3-mujor prej momentit të regjistrimit të kërkesës për shqyrtim pranë Gjykatës Kushtetuese (14.6.2021), që sipas nenit 47, pika 1, dhe 62 pika 1, paragrafi i 1, të ligjit nr. 8577/2000, përbënte dhe afatin përfundimtar ligjor kur Mbledhja e Gjyqtarëve duhet të shprehej me vendim për kalimin ose jo të çështjes për shqyrtim në seancë gjyqësore publike.
E gjithë kjo veprimtari e Gjykatës Kushtetuese në këtë drejtim, përveç shkeljeve të ligjit, evidenton pakujdesi dhe neglizhencë ndaj kërkesave të përsëritura ta Presidentit të Republikës, i cili që prej datës 1 korrik 2021, në qëndrimin e tij për kërkesën e Kuvendit për shkarkim, drejtuar Gjykatës Kushtetuese, ka kërkuar që:

Gjykata Kushtetuese ta marrë në shqyrtim sa më shpejt dhe vendosë lidhur me këtë çështje. Kjo duke u nisur dhe nga historiku i veprimtarisë së Kuvendit në dy vitet e fundit të Legjislaturës së IX-të[10].
Një vendimmarrje e shpejtë mbi këtë çështje, do të shkonte në favor të zhvillimit të një procesi të rregullt ligjor midis palëve pjesëmarrëse në proces që investuan Gjykatën Kushtetuese, dhe në ruajtje të legjitimitetit të funksionimit dhe të vendimmarrjes së Gjykatës Kushtetuese, duke dalë garant i kushtetutshmërisë dhe rendit ligjor e demokratik, kaq shumë të sulmuar dhe të paralizuar në këto tre vitet e fundit.
Kjo kërkesë e Presidentit që prej datës 1 korrik 2021, për shqyrtimin e çështjes brenda një afati sa më të shpejtë, lidhej ndër të tjera me faktin që Legjislaturës së IX-të të Kuvendit të Shqipërisë i përfundonte mandati 4-vjeçar në datën 9 shtator 2021, çka kërkonte që dhe shqyrtimi gjyqësor i çështjes për të cilën kjo legjislaturë investoi Kuvendin, duhej të përfundonte brenda kësaj date.

Edhe pse Presidenti i Republikës, iu përgjigj Gjykatës Kushtetuese që prej datës 1 Korrik 2021, dhe kërkoi shqyrtim të shpejtë, nuk mori asnjë njoftim zyrtar se çfarë kishte ndodhur me shqyrtimin e kësaj çështjeje të investuar nga Legjislatura e IX-të e Kuvendit të Shqipërisë, apo se çfarë kishte vendosur në lidhje me të mbledhja e gjyqtarëve të Gjykatës Kushtetuese.

Kjo mënyrë veprimi e Gjykatës Kushtetuese, pa një shkak të ligjshëm, pa asnjë bazë/mbështetje ligjore, dhe pa asnjë arsye objektive, ka sjellë si pasojë që Gjykata Kushtetuese, nuk ka mundur të shqyrtojë paraprakisht çështjen brenda afatit ligjor 3-mujor, që përkonte edhe me afatin në të cilin përfundonte mandati i Legjislaturës së IX-të të Kuvendit të Shqipërisë, duke e transferuar dhe duke e lënë të hapur konfliktin nga Legjislatura e IX-të tek Legjislatura e X-të, e cila u konstituua në 10 shtator 2021.

Kjo mënyrë veprimi e gjithë trupës gjyqësore, përbën një fakt më shumë që krijon bindjen se, gjithë trupa gjyqësore përballë çështjes më të rëndësishme dhe unike që kishte për shqyrtim dhe interesit publik që paraqiste shqyrtimi sa më shpejtë i saj, zgjodhi interesin personal për të ushtruar të drejtën dhe jo detyrimin për pushime verore, duke e pezulluar a priori afatin, pa një bazë ligjore, dhe pa asnjë publikim apo njoftim përkundrejt palëve në proces.

Vetë ky fakt përbën një shkak më se të mjaftueshëm dhe bindës që kjo trupë gjyqësore, nuk mundet ta shqyrtojë objektivisht, me paanshmëri dhe në përputhje me Kushtetutën dhe Ligjet, çështjen e iniciuar nga Kuvendi i Shqipërisë përmes vendimit nr. 55/2021 për shkarkimin e Presidentit të Republikës.

Nga ana tjetër, nisur dhe nga sa u evidentuara në dosjen e gjykatës Kushtetuese, për zgjedhjet vendore të qershorit 2019, Presidenti i Republikës në mënyrë të shprehur dhe të përsëritur ka kërkuar të informohet nga Gjykata Kushtetuese, edhe në këtë rast se,

cili është relatori i çështjes dhe mënyrën e procedimit të Kryetares apo të Gjykatës Kushtetuese për caktimin e tij si relator sipas ligjit, shoqëruar me kopje të dokumentacionit provues mbi praktikën e brendshme administrative të ndjekur për këtë rast.

Vetëm pas shkresës së tij të fundit nr. prot. 152/4, datë 29.01.2022, pasi përfaqësuesit e Presidentit u paraqitën në ambientet e Gjykatës Kushtetuese në datën 31.01.2022, mundën të njiheshin me përmbajtjen e Procesverbalit të datës 15.6.2021, i cili ishte i vetmi akt që mund të hidhte dritë mbi këtë kërkesë.

Nga sa u konstatua, rezulton se edhe për këtë dosje gjyqësore Kryetari i Gjykatës Kushtetuese, nuk ka organizuar procedurat e caktimit me short të gjyqtarit relator, ashtu siç ligji nr. 8577/2000, neni 27, pika 6, kërkon.

Kopje e këtij akti nuk iu vu në dispozicion përfaqësuesve të Presidentit të Republikës (referuar procesverbalit të mbajtur me përfaqësues të Drejtorisë Gjyqësore dhe Dokumentacionit pranë kësaj Gjykate), me arsyetimin se, “bazuar në nenin 32, pika 4, të Rregullores për Procedurat Gjyqësore të Gjykatës Kushtetuese, miratuar me vendimin nr. 9, datë 22.12.20221, aktet e ndërmjetme nuk jepen deri në përfundim të gjykimit.”.

Megjithatë, për sa përfaqësuesit e Presidentit të Republikës mundën të njihen në këtë moment me përmbajtjen e procesverbalit të Mbledhjes së Gjyqtarëve të datës 15.6.2021, rezultonte se në këtë ditë, për çështjen në fjalë që Gjykata Kushtetuese e kishte administruar më datë 14.6.2021, Mbledhja e Gjyqtarëve ishte mbledhur për të vendosur për procedurat administrative që lidheshin me çështjen në fjalë nr. 6 (K) 2021, të Regjistrit Themeltar.

Në pjesën fundore të këtij procesverbali, citohej se, “për sa i përkiste mënyrës së caktimit të gjyqtarit relator, pas diskutimeve ishte dakordësuar që të ndiqej procedura e njëjtë me rastet e tjera dhe mendimi i kryetares, i shfaqur në këtë mbledhje, për të caktuar relator të çështjes gjyqtarin Përparim Kalo, ishte mbështetur në mënyrë unanime nga gjyqtarët.”

Mjafton ky fakt për të konstatuar se relatori i kësaj çështjeje është caktuar pa short, dhe në shkelje flagrante të përcaktimit të pikës 6, të nenit 27, të Ligjit nr. 8577/200, që në mënyrë të shprehur përcakton se:

“6. Kërkesa e regjistruar në regjistrin e kërkesave i dorëzohet Kryetarit të Gjykatës Kushtetuese, i cili merr masat për caktimin me short të relatorit të çështjes, sipas Rregullores së Gjykatës.”.

Çka është edhe më e rëndë në këtë rast, është jo vetëm fakti se për çështjen relatori është caktuar në shkelje të ligjit, porse e njëjta praktikë, njësoj si për çështjen e zgjedhjeve vendore për të cilën është kërkuar nisja e procedimit disiplinor për anëtarët përgjegjës të Gjykatës Kushtetuese, i njëjti veprim rezulton i përsëritur në masë për mbase të gjitha çështjet, të cilave u është caktuar nga një relator pa short, me një bisedim paraprak e dakordësi të të gjithë gjyqtarëve kushtetues, garant të Kushtetutës, për të shkelur pa asnjë problem ligjin e tyre organik.

Ndërkohë që në Gjykatat e niveleve të zakonshme, organizimi i shortit është i detyrueshëm dhe mosrespektimi i këtij rregulli në shumë raste ka çuar deri në procedimin disiplinor të gjyqtarëve apo strukturave të përfshira, Gjykata Kushtetuese, e cila prezumohet se do të jetë modeli i zbatimit të Kushtetutës dhe Ligjit, e ka kthyer caktimin e gjyqtarit relator në çështje dakordësie midis gjyqtarëve dhe shprehje mendimesh, në mungesë tërësore të transparencës.

Për më tepër, ky fakt, gjendet i përmendur shkarazi në fund të procesverbalit, dhe nuk gjendej i pasqyruar apo i renditur si vendimmarrje në fund të tij, siç është vepruar me disponimin për t`ia komunikuar aktet menjëherë Presidentit të Republikës dhe për t`i dhënë 45 ditë kohë të shprehte qëndrimin e tij, nëse do ta vlerësonte.

Pra përveç faktit se secili prej gjyqtarëve duhet të vlerësojë paraprakisht nëse është në kushtet e heqjes dorë nga shqyrtimi i kësaj çështjeje, për sa më sipër renditur, gjithashtu është përgjegjësi e secilit anëtar me integritet të këtij trupi gjykues, të vlerësojë dhe adresojë menjëherë pasojat e rënda që kanë ardhur për shkak të veprimeve në shkelje të ligjit, si në caktimin e relatorit të çështjes, ashtu dhe në shkeljen e afateve për shqyrtimin e çështjes brenda 3 muajve nga paraqitja e kërkesës.

Të gjitha këto shkaqe janë më se të mjaftueshme, që Presidenti i Republikës të kërkojë që secili prej anëtarëve të Gjykata Kushtetuese të vlerësojë apo rivlerësojë situatën e pamundësisë ligjore, papajtueshmërisë dhe konfliktit të interesit, që vënë në dyshim paanshmërinë e tij/saj në shqyrtimin e kësaj çështjeje me këto palë dhe këtë objekt, sipas nenit 36, të ligjit nr. 8577/2000.

Kjo kërkesë paraprake, parashtron detyrimin e trupës gjyqësore, që të njihet me përmbajtjen e saj dhe sipas nenit 36, pika 3, të ligjit nr. 8577/2000, çdo gjyqtar të kryejë një vlerësim objektiv, të kujdesshëm, jo të nxituar, dhe brenda një afati të arsyeshëm të të gjitha shkaqeve, të cilat janë evidente dhe të pakundërshtueshme që bëjnë të detyrueshëm heqjen dorë nga çështja objekt shqyrtimi.

Referuar shkaqeve të përmendura më sipër, dhe shkeljeve të përsëritura të ligjit të konsumuara nga disa gjyqtarë, sidomos në caktimin e gjyqtarëve relatorë pa short siç ligji e kërkon dhe në çështjet më të rëndësishme kushtetuese të Republikës së Shqipërisë, përfshi edhe këtë çështje, dhe mos marrja e asnjë mase për të frenuar këtë paligjshmëri, apo mos informimi për ekzistencën e kërkesave për procedim disiplinor të kolegëve të tyre nga pjesa tjetër e gjyqtarëve, ka bërë që Presidentit të Republikës të humbasë krejtësisht besimin tek kjo trupë gjyqësore, e cila nuk mund ta shqyrtojë këtë çështje me kaq rëndësi, pasi nuk garanton dot as procesin e rregullt ligjor në procedurat e brendshme administrative që ndjek, por dhe as paanshmërinë e vet trupës gjyqësore në këtë proces.

Nëse Gjykata Kushtetuese do të kishte patur vullnet për të ndërtuar një proces të rregullt ligjor, të paanshëm, për ta shqyrtuar me objektivitet dhe pavarësi këtë çështje, do ta kishte përfunduar shqyrtimin e kësaj çështjeje sa më shpejt dhe brenda afateve ligjore, dhe nuk do të kishte vepruar në këtë mënyrë, duke e tej zgjatur pafundësisht shqyrtimin e kësaj çështjeje, dhe duke i dhënë mundësi Kuvendit dhe përfaqësuesve të mazhorancës që të mbajnë hapur një klimë tensioni, një retorikë aspak të denjë për të vepruar në luajalitet, duke sulmuar në mënyrë të vazhduar Institucionin e Presidentit të Republikës.

Nëse anëtari/rët e Gjykatës Kushtetuese, nuk do ta vlerësojnë objektivisht dhe të pranueshme këtë kërkesë dhe nuk do të ndërmarrin ndonjë veprim për të vlerësuar e hequr dorë nga shqyrtimi i kësaj çështjeje, atëherë në zbatim të nenit 37[11] të ligjit nr. 8577/2000 “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese”, të ndryshuar, për të njëjtat shkaqe të referuara më sipër, për secilin nga gjyqtarët e kësaj trupe gjyqësore, parashtrohet kërkesa për përjashtimin nga gjykimi i çështjes.

Tiranë, më 01.2.2022
PRESIDENTI I REPUBLIKËS
ILIR META

twitter
Follow
facebook
linkedin

Fjalë kyçe: Gjykata Kushtetuese, TEDI BLUSHI

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

Osmani në samitin BE-Ballkani Perëndimor: BE po i bën padrejtësi Kosovës

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, e ka kritikuar Bashkimin Evropian se është i “padrejtë” ndaj Kosovës në politikat e saj në Ballkanin Perëndimor, duke mos i hequr masat ndëshkuese ndaj saj dhe duke mos treguar gatishmëri për ta shqyrtuar kërkesën e saj për anëtarësim në bllok.

Duke folur pas mbërritjes të mërkurën në Bruksel për samitin BE-Ballkani Perëndimor, Osmani tha se “duket se ka tendenca në BE nga disa shtete anëtare që Kosova vazhdimisht të dënohet”.

Ajo tha se takimet si ky samit janë rast i mirë për ta çuar përpara perspektiven evropiane të të gjithë rajonit, por se, sipas saj, në procesin e zgjerimit BE-ja po i bën “padrejtësi” Kosovës.

Kosova ka aplikuar për anëtarësim në Bashkimin Evropian më 15 dhjetor të vitit 2022, por kërkesa e saj nuk është shqytuar ende, dhe si rrjedhojë ajo është vendi i vetëm në Ballkan që ende nuk e ka statusin e vendit kandidat.

Osmani nguli këmbë se po të ketë vullnet politik nga ana e BE-së mund të gjinden modalitetet që të mandatohet Komisioni Evropian për ta shqyrtuar aplikacionin e Kosovës për anëtarësim.

Osmani foli edhe për çështjen e masave ndëshkuese të BE-së ndaj Kosovës, duke thënë se ato, pos që janë të “padrejta”, janë edhe “joevropiane” sepse, siç u shpreh, “po e dënojnë një popull me 1.7 milionë banorë, i cili është populli më proevropian në rruzullin tokësorë, me mbi 97 për qind të qytetarëve të saj që mbështesin procesin e integrimit në BE”.

Blloku evropian vendosi masa ndëshkuese ndaj Kosovës më 2023, pas rritjes së tensioneve në veri të vendit. BE-ja pati vlerësuar se Qeveria e Kosovës nuk ka bërë mjaftueshëm për shtensionim.

Liderët e vendeve anëtare të Bashkimit Evropian takohen sot në Bruksel me kolegët e tyre nga Ballkani Perëndimor në samitin e përbashkët që tashmë është bërë format i rregullt i takimeve së paku një herë në vit.

Qëllimi i samitit BE- Ballkani Perëndimor, sipas zyrtarëve të bllokut, është që të forcohet partneritetit ndërmjet Bashkimit Evropian dhe vendeve të Ballkanit Perëndimor duke përshirë integrimin gradual të këtyre vendeve në disa politika të BE-së edhe para se ato një ditë të bëhen edhe formalisht vende anëtare.

Nga ky samit pritet të dërgohet porosia se BE-ja do ta trajtojë procesin e zgjerimit si prioritet të lartë dhe të shprehë interesin që ky proces të përshpejtohet. Kjo është përfshirë edhe në tekstin e Deklaratës së përbashkët të përgatitur për miratim në samit.

“Zgjerimi është një investim gjeostrategjik në paqe, stabilitet dhe prosperitet. Tash ka një dinamizëm të ri në procesin e zgjerimit. Përshpejtimi i procesit të zgjerimit, bazuar në kushtet e drejta dhe strikte dhe parimet e meritave individuale, është në interes të përbashkët”, thuhet në draftin e këtij dokumenti.

Vendeve të rajonit të Ballkanit Perëndimor do t’u bëhet thirrje që të zgjidhin mospajtimet ndërmjet vete sikur edhe me fqinjët në BE, në mënyrë që të përshpejtohet procesi i zgjerimit.

“Mospajtimet rajonale dhe bilaterale që i kanë rrënjët në të kaluarën, për një kohë tepër të gjatë e kanë penguar fokusimin në të ardhmen. Implementimi i marrëveshjeve bilaterale me mirëbesim dhe me rezultate të prekshme, përfshirë edhe Marrëveshjen e Prespës me Greqinë dhe Traktatin e Miqësisë, Marrëveshjen për fqinjësi të mirë dhe bashkëpunim me Bullgarinë mbeten kyç”, thuhet në këtë dokument.

Në veçanti do t’u bëhet thirrje Kosovës dhe Serbisë që të avancojnë në procesin e normalizimit të raporteve ndërmjet tyre duke i përmbushur detyrimet që dalin nga dialogu, të cilin e lehtëson BE-ja.

“Marrëveshjet e arritura në kuadër të dialogut të lehtësuar nga BE-ja, mes Beogradit dhe Prishtinës, përfshirë edhe Marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit, duhet të zbatohen pa vonesa të reja. BE-ja u bën ftesë të gjithë partnerëve që të garantojnë të drejtat dhe trajtimin e barabartë të personave që u përkasin pakicave”, theksohet në draftin e tekstit të deklaratës.

Të pranishëm në samit nga Ballkani do të jenë edhe kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, presidenti i Malit të Zi, Jakov Millatoviq, presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, kryeministri i Maqedonisë së Veriut, Hristijan Mickoski, dhe kryesuesja e Presidencës së Bosnje e Hercegovinës, Zheljka Cvijanoviq.

Pos shefave të shteteve apo qeverive të vendeve anëtare të BE-së, në takim marrin pjesë edhe presidenti i Këshillit Evropian, Antonia Costa, si organizator i takimit, pastaj presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen, presidentja e Parlamentit Evropian, Roberta Metsola, dhe përfaqësuesja e Lartë e BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri, Kaja Kallas.

‘Tryzub’, arma lazer e Ukrainës që rrezikon avionët rusë/ Koloneli ukrainas flet edhe për ‘dronët mbretëreshë’

Ukraina ka zhvilluar një armë lazer të avancuar që është gati për të rrëzuar avionët rusë, ka zbuluar një komandant ushtarak.

Arma njihet si Tryzub (Trident) dhe mendohet se është modeluar sipas një prototipi të Mbretërisë e Bashkuar, pasi dizajnet u ndanë me Kievin në fillim të këtij viti.

Kolonel Vadym Sukharevskyi, komandanti i Forcave të Sistemeve pa pilot të Ukrainës, tha se sistemi i avancuar lazer është i aftë të rrëzojë aeroplanët në distanca më shumë se 2 km.

“Vërtet funksionon, ekziston me të vërtetë”, tha ai në një konferencë të industrisë së mbrojtjes, ku prezantoi ‘Tryzub’.

Komandanti vuri në dukje se Ukraina ishte vendi i 5-të që zotëronte një armë lazer me fuqi të lartë, e cila përdor një rreze intensive drite ndaj objektivit të saj.

Telemmglpict000363271689 17345344963000 Trans Nvbqzqnjv4bqcrjhb2m3xos9q6qrwyyba 9hg0y37qvhyjczpvg1zsa

Trident, i cili është gjithashtu një simbol i paraqitur në stemën e Ukrainës, është gati për të rrëzuar avionët rusë, pohoi Koloneli Sukharevskyi, duke shtuar se po bëhen përpjekje për të përmirësuar aftësitë e armës.

Ai nuk zbuloi specifikat mbi ‘Tryzub’.

Mendohet se ‘Tryzub’ është e ngjashme me lazerin ‘DragonFire’ të Mbretërisë së Bashkuar. Armët lazer, të njohura gjithashtu si armë me energji të drejtuar, mund të kenë “degëzime të mëdha” për konfliktin.

DragonFire, i ndërtuar nga shkencëtarët britanikë, është një lazer revolucionar me vlerë 10 £ që thuhet se ka saktësi të mjaftueshme për të goditur një monedhë 1 £ mbi një kilometër larg.

Fillimisht i planifikuar për prodhim në vitin 2033, sistemi me energji elektrike tani është planifikuar të vendoset në anijet luftarake të Marinës Mbretërore gjashtë vjet më herët se sa pritej.

Telemmglpict000373547887 17345349215300 Trans Nvbqzqnjv4bqtgqb12khxxqcrwntzkx0nwgwqwm85jewpgvhfb46ttg

Trident së shpejti mund të ndihmojë në mbrojtjen e qiejve të Ukrainës. Raketat hipersonike ruse, të cilat mund të udhëtojnë me shpejtësi deri në 3,800 mph, janë të vështira për t’u shënjestruar me armë fizike, por mund të rrëzohen më lehtë me një rreze lazer.

Ushtritë perëndimore janë drejtuar gjithnjë e më shumë nga armët lazer si një alternativë e lirë, kundrejt dronëve dhe raketave të shtrenjta, për të rrëzuar dhe goditur objektiva.

Telemmglpict000373633906 17345350309850 Trans Nvbqzqnjv4bqpivx42josuakz0be9ijunp4xpit Dmgvdp2n7fdd82k

Koloneli Sukharevskyi gjithashtu foli për zhvillimin e të ashtuquajturave “dronë mbretëreshë”, të cilët udhëheqin një tufë dronësh sulmues FPV.

Këto mjete ajrore pa pilot, tha ai, janë të afta të fluturojnë më shumë se 70 km në territorin e armikut për të goditur objektiva të thella. Ai i përshkroi ato si një “përparim” në teknologjinë ukrainase të dronëve.bw

Kosova bëhet me Muze të Gjenocidit dhe Përpjekjes për Liri

Ndërtesa e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit e Kosovës, në Prishtinë, ku pritet të vendoset Muzeu i Gjenocidit dhe Përpjekjes për Liri.

Qeveria e Kosovës ka miratuar themelimin e një Muzeu të Gjenocidit dhe Përpjekjes për Liri, me qëllim “dokumentimin dhe prezantimin e krimeve të ish-Jugosllavisë dhe të Serbisë ndaj shqiptarëve dhe të tjerëve në Kosovë”.

Në një mbledhje të Qeverisë, të mbajtur të mërkurën, u tha se objektivi kryesor është “krijimi i një institucioni publik, përkujtues dhe prezantues të historive dhe përvojave nën pushtimin e Serbisë dhe të Jugosllavisë”.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, tha se muzeu “është institucionalizimi i kujtesës sonë kolektive dhe dëshmi, sa e krimeve monstruoze të Serbisë gjenocidale, aq edhe dëshmi se Republika e Kosovës edhe ka ngadhënjyer, edhe nuk harron”.

Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit i Kosovës, Hajrulla Çeku, tha se muzeu i ri “synon edukimin, përkujtimin dhe nderimin e brezave” dhe “prezantimin e përjetimeve të të mbijetuarve, që historitë e tyre të mos harrohen”.

Muzeu, shtoi ai, “synon paqen e qëndrueshme, duke u siguruar që e kaluara e dhunshme të jetë e dëshmuar, të kujtohet dhe të mos përsëritet”.

Çeku ka thënë se ky muze do të themelohet fillimisht si njësi e veçantë në kuadër të Muzeut Kombëtar të Kosovës.

Pas hyrjes në fuqi të Ligjit për muzetë, ai pritet të shndërrohet në institucion të pavarur muzeor të nivelit kombëtar.

Institucioni i muzeut synohet të vendoset në ndërtesën ku aktualisht vepron MKRS, në sheshin “Nënë Tereza”, në Prishtinë.

Propozimi për themelimin e muzeut u mbështet nga të gjithë ministrat e pranishëm në mbledhje, me përjashtim të atij për Komunitete dhe Kthim, Nenad Rashiq, i cili abstenoi në votim.

Gjatë luftës së fundit në Kosovë më 1998-’99 janë vrarë mbi 13.000 civilë dhe mijëra të tjerë janë zhdukur.

Mbi 1.600 persona vazhdojnë të jenë ende të pagjetur – pjesa më e madhe e tyre shqiptarë. REL

“Vendimet e Gjykatës Kushtetuese duhet të zbatohen”, Këshilli i BE miraton konkluzionet e zgjerimit për Shqipërinë

Kërkohet dialog politik për reformat. Vlerësohet puna e SPAK

“Shqipëria duhet të zbatojë vendimet e Gjykatës Kushtetuese si dhe të adresojë rekomandimet e OSBE/ODIHR dhe Komisionit të Venecias”. Kështu thuhet në konkluzionet e Këshillit të Bashkimit Europian për Shqipërinë të miratuara këtë të martë në Bruksel. Në dokument, sa i takon zgjerimit për Shqipërinë, vlerësohet puna e bërë deri tani, por kërkohet dialog politik për qëllim përparimin e reformave.

Brukseli kujton se vendimet detyruese të Gjykatës Kushtetuese duhet të respektohen plotësisht dhe të zbatohen. Sikurse, Këshilli i BE kujton se Shqipëria duhet të adresojë edhe rekomandimet e OSBE/ODIHR për çështjes zgjedhore dhe ato të Komisionit të Venecias.

“Këshilli rithekson se vendimet detyruese të Gjykatës Kushtetuese duhet të respektohen plotësisht dhe zbatuar. Për reformat zgjedhore, Këshilli nënvizon nevojën për të adresuar rekomandimet e pazgjidhura nga OSBE/ODIHR dhe Komisioni i Venecias në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe në kohë”, thuhet në konkluzionet e BE.

Këshilli i BE miraton konkluzionet për zgjerimin që mbulojnë gjashtë partnerët e Ballkanit Perëndimor, Turqinë, Ukrainën, Republikën e Moldavisë dhe Gjeorgjinë.

Pjesë nga konkluzionet e BE

Këshilli mirëpret hapjen e grupit themelor me Shqipërinë në pranim konferencën më 15 tetor 2024 dhe hapjen e fundit të grupit të marrëdhënieve të jashtme. Këshilli vlerëson objektivin e qeverisë për të vazhduar përparimet e Shqipërisë në rrugën e saj drejt BE-së, inkurajon të gjitha forcat politike të ndjekin planin e tyre ambicioz për mbylljen e anëtarësimit negociatat dhe pret që të jetë në gjendje të hapë grupe të mëtejshme negociuese sa më shpejt të jetë e mundur, kur plotësohen kushtet.

Duke vënë në dukje se polarizimi politik vazhdon të ndikojë në aktivitetet e parlamentit Këshilli rikujton se dialogu politik gjithëpërfshirës dhe konstruktiv në vend mbetet vendimtare për përparimin në reformat në lidhje me BE-në.

Këshilli mirëpret përparimin e reformës së bërë, veçanërisht në fushat e bazave dhe sundimi i ligjit. Këshilli vëren pozitivisht zbatimin e vazhdueshëm të drejtësisë nga Shqipëria reforma e cila duhet të konsolidohet, duke ofruar përmirësime të mëtejshme në paanshmëri, pavarësinë dhe profesionalizmin e sistemit gjyqësor. Këshilli gjithashtu e mirëpret avancimi i procesit të vetingut dhe në veçanti përfundimi i procedimit të çështjeve në fillim për shembull, dhe inkurajon Shqipërinë që të përfundojë të gjithë procesin në kohën e duhur.

Këshilli rithekson se vendimet detyruese të Gjykatës Kushtetuese duhet të respektohen plotësisht dhe zbatuar.

Këshilli vlerëson pozitivisht rezultatet e mira të arritura nga Specialistët e Strukturës Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) dhe gjykatat e saj duke përfshirë në nivel të lartë rastet e korrupsionit dhe bashkëpunimi i mirë me zbatimin e ligjit të BE-së. Kjo duhet të vazhdojë, duke përfshirë bashkëpunimin për hetimet financiare.

Nevojiten gjithashtu kontrolle dhe kapacitete të konsoliduara për të mbrojtur interesat financiare të BE-së. Këshilli kujton rëndësinë e mbajtjes së përpjekjeve për të krijuar një histori solide në luftë kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit, përfshirë në nivel të lartë.

Këshilli mirëpret progresi i bërë në fushën e reformës së administratës publike dhe inkurajon Shqipërinë të vazhdojë zbatimin.

Këshilli i bën thirrje Shqipërisë që të vazhdojë të forcojë mbrojtjen e të drejtave themelore, duke përfshirë mbrojtjen e të drejtave të personave që u përkasin pakicave dhe shënime me shqetësim se nuk është bërë përparim në lirinë e medias dhe lirinë e shprehjes dhe të drejtat e personave që u përkasin pakicave.

Shqipëria duhet të shtojë përpjekjet e saj për të forcuar pavarësinë e medias dhe pluralizmin duke rritur transparencën e pronësisë së medias dhe duke siguruar një të sigurt dhe të sigurt mjedis për gazetarët. Duke kujtuar qëndrimin e përbashkët të BE-së për grupin 1.

Këshilli mirëpret miratimin e legjislacionit dytësor për pakicat dhe merr parasysh këtë angazhimet e marra nga Shqipëria për të miratuar me shpejtësi deri në fund të vitit dhe për të zbatuar aktet nënligjore të mbetura në lidhje me ligjin kuadër të vitit 2017 për mbrojtjen e personave që i përkasin pakicat kombëtare në përputhje me standardet evropiane dhe me përfshirjen e të gjithë relevantëve palët e interesuara.

Në të njëjtën mënyrë, Këshilli inkurajon zbatimin e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse reforma në sektorin e tokës dhe konsolidimi i të drejtave pronësore në mënyrë transparente. Roli i shoqëria civile duhet të forcohet më tej dhe të përforcohen konsultimet kuptimplota.

Për reformat zgjedhore, Këshilli nënvizon nevojën për të adresuar rekomandimet e pazgjidhura nga OSBE/ODIHR dhe Komisioni i Venecias në mënyrë gjithëpërfshirëse dhe në kohë.

Këshilli njeh progresin e bërë për migracionin dhe menaxhimin e kufijve, ndërkohë që duke theksuar nevojën për përparim të mëtejshëm në procedurat e azilit dhe përafrim të plotë me BE-në politika e vizave.

Për kriteret ekonomike, Këshilli mirëpret nivelin e mirë të përgatitjes së Shqipërisë në zhvillimin e një ekonomie tregu funksionale dhe inkurajon Shqipërinë të vazhdojë përpjekjet për të avancojë në kapacitetin e saj për të përballuar presionin konkurrues dhe forcat e tregut brenda Bashkimit dhe për të zbatuar reformat e nevojshme strukturore.

Këshilli mirëpret angazhimin e vazhdueshëm konstruktiv të Shqipërisë në bashkëpunimin rajonal.

Këshilli vëren se marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimi rajonal mbeten thelbësore elemente të procesit të zgjerimit, si dhe të Procesit të Stabilizim-Asociimit.

Këshilli vlerëson fuqishëm Shqipërinë për bashkëpunimin e saj të qëndrueshëm në politikën e jashtme çështjet dhe në veçanti harmonizimi i plotë i tij i palëkundur dhe afatgjatë me CFSP-në e BE-së, duke përfshirë masat kufizuese të BE-së – një sinjal i fortë i angazhimit strategjik të Shqipërisë për rrugën e saj në BE. Këshilli mirëpret gjithashtu pjesëmarrjen e vazhdueshme aktive të Shqipërisë në BE misionet dhe operacionet në kuadër të CSDP-së dhe Partneritetit të ri të Sigurisë dhe Mbrojtjes mes BE-së dhe Shqipërisë, e cila i hap rrugën rritjes së bashkëpunimi. bw

Shefi i NATO-s për sulmin në Ibër-Lepenc: Përgjegjësit të sillen para drejtësisë

Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s, Mark Rutte, ka bërë thirrje të hënën që përgjegjësit e sulmit kundër kanalit të ujit të Ibër-Lepencit në veri të Kosovës muajin e kaluar, të sillen para drejtësisë.

“Sulmi në kanalin ujor në veri të Kosovës, më 29 nëntor, nënvizon se sa i brishtë është stabiliteti në Ballkanin Perëndimor”, tha Rutte gjatë një konference shtypi me kryeministrin e Malit të Zi, Millojko Spajiq, në Bruksel.

Shpërthimi i 29 nëntorit në kanalin e ujit në Varragë të Zubin Potokut – prej nga furnizohen me ujë disa qytete dhe termoelektrana të vendit – u shkaktua nga rreth 20 kilogramë eksplozivë, sipas autoriteteve kosovare, të cilat e cilësuan atë si më të rëndin në infrastrukturën kritike të vendit që nga lufta e viteve 1998/99.

Autoritetet kosovare janë duke e hetuar shpërthimin, për të cilin e akuzojnë Serbinë.

Serbia i ka mohuar akuzat dhe ka thënë se edhe vetë ajo po e heton këtë sulm.

Rutte e tha se “tani është thelbësore që të nxirren faktet” rreth sulmit dhe përgjegjësve të mundshëm.

Ai theksoi se dëshiron ta falënderojë komandantin e KFOR-it për “dislokim të shpejtë” të trupave për të mbrojtur infrastrukturën kyçe të Kosovës.

“Mbetemi të përkushtuar që të sigurojmë që KFOR-i të përmbush mandatin e tij të OKB-së”, theksoi Rutte.

KFOR – i cili ka rreth 4.700 ushtarë – është përgjegjësi i tretë për sigurinë e Kosovës, pas Policisë së Kosovës dhe misionit të Bashkimit Evropian për sundimin e ligjit, EULEX.

Javën e kaluar, ambasadori amerikan në Prishtinë, Jeffrey Hovenier, tha ende nuk ka prova se kush mund ta ketë kryer sulmin ndaj kanalit të ujit të Ibër-Lepencit, por shtoi se “ne mendojmë se do të gjenden prova”.

Hovenier e përsëriti qëndrimin e tij të mëparshëm se Qeveria amerikane “nuk është në gjendje të thotë se kush është përgjegjës”.

Ekspertët ligjorë dhe të sigurisë thonë se përcaktimi i saktë i përgjegjësisë për sulmin në kanalin e Ibër-Lepencit është kritik, duke shtuar se përfshirja ndërkombëtare, sidomos e Bashkimit Evropian dhe Shteteve të Bashkuara, do ta rriste besueshmërinë e hetimeve, por do të ndihmonte edhe në uljen e tensioneve.

Mark Ellis, drejtor ekzekutiv i Odës Ndërkombëtare të Avokatëve, me seli në Londër, tha për Radion Evropa e Lirë se mbështet idenë e një hetimi të tillë, në mënyrë që “situata të mos përshkallëzohet në diçka shumë më serioze”.

“Mënyra më e mirë për të dalë nga kjo rrugë pa krye, është që të bëhet një vlerësim i pavarur, faktik dhe objektiv i asaj që ka ndodhur”, tha Ellis për Exposenë.

Kanali Ibër-Lepenc furnizon me ujë nga Liqeni i Ujmanit gjithë veriun e Kosovës, rajonet e Mitrovicës, Prishtinën me rrethinë, si dhe Korporatën Energjetike të Kosovës për ftohjen e termoelektranave të saj.

Derisa furnizimi i KEK-ut me ujë për ftohjen e termoelektranave të saj nuk u ndikua, shpërthimi shkaktoi reduktime të përkohshme të ujit në disa pjesë të vendit. rel

Kosova nënshkruan marrëveshje me prodhuesin turk për fabrikën e municioneve

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, i pari majtas, duke nënshkruan marrëveshjen për fabrikën e municioneve.

Qeveria e Kosovës e ka nënshkruar të hënën një marrëveshje me prodhuesin shtetëror turk të industrisë së mbrojtjes, Makine ve Kimya Endüstrisi, për themelimin e një fabrike të municioneve në Kosovë, njoftoi Zyra e kryeministrit Albin Kurti.

Fabrika do të prodhojë “kalibra të ndryshëm të municioneve sipas standardeve të NATO-s”, thuhet në njoftim.

“Krahas makinerisë prodhuese, në kontratën e nënshkruar sot, parashihet edhe trajnimi i stafit, mirëmbajtja për një kohë të caktuar, dhe pajisja me sisteme për testim të cilësisë dhe kalibrim”, tha kryeministri Kurti.

Ai tha se fabrika do të veprojë si ndërmarrje publike dhe si “markë 100% vendore” e Kosovës.

Ky lajm do të përditësohet

Misioni i UNESCO-s rekomandon përfshirjen e Ohrit në Listën e Pasurive në Rrezik

Drilon-Pogradec

Një mision i Oganizatës Botërore të Monumenteve, UNESCO, i ndërmarrë nga 25 -29 Mars të këtij viti i rekomandon Komitetit të Trashëgimisë Botërore që mblidhet vitin e ardhshëm përfshirjen e Liqenit të Ohrit në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik.

“Prona përmbush kriteret për regjistrim në Listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik, siç përshkruhet në nenin 11.4 të Konventës së Trashëgimisë Botërore dhe në paragrafët 179 dhe 180 të Udhëzimeve Operacionale për Zbatimin e Konventës së Trashëgimisë Botërore”, thuhet në raportin e misionit publikuar së fundi në faqen e UNESCO-s.

Si nga autoritetet shqiptare edhe ato maqedonase nuk ka ende asnjë reagim zyrtar mbi këtë qëndrim.

Misioni i UNESCO-s thotë në raport se pas monitorimit, si në anën shqiptare edhe atë maqedonase të Liqenit të Ohrit, “arrin në përfundimin se progresi është shumë i ngadalshëm dhe shumë i dobët”.

Sipas raportit të UNESCO-s “prona mbetet shumë e cënueshme për shkak të zbatimit të dobët të kuadrit ligjor për mbrojtjen dhe planifikimin, si dhe problemet e rëndësishme të menaxhimit në nivel kombëtar dhe ndërkombëtar”.

Misioni thotë më tej se ” përkeqësimi serioz i vlerave kryesore universale të pronës (Ohrit) dhe i peizazheve urbane, rurale dhe natyrore po shkakton degradim të pakthyeshëm nëse nuk ndërmerren veprime vendimtare”.

Në kërcënimet e identifikuara misioni përmend “ndërhyrjet e papërshtatshme, ndikimet negative të zhvillimit urban dhe planifikimin e papërshtatshëm hapësinor, eutrofikimin e liqenit, infrastrukturën në shkallë të gjerë dhe propozime të tjera projektesh ”.

Misioni thotë se “kjo mund të rezultojë që Ohri të humbasë vlerën e jashtëzakonshme universale në periudhën afatshkurtër dhe afatmesme”.

Duke iu referuar pjesës së Liqenit të Ohrit në Shqipëri, UNESCO thotë se “përqendrimi i tepërt në përfitimet ekonomike që mund të nxirren nga ekzistenca e vendeve me vlera natyrore dhe kulturore errësojnë vlerësimin e plotë dhe të sinqertë të cenueshmërisë ekstreme të vlerave universale të pronës dhe integritetit të saj”.

“Vështirësia në njohjen e situatës jashtëzakonisht të cenueshme të pronës nga vendimmarrësit kryesorë nuk lejon që tendencat negative të korrigjohen dhe ka të ngjarë të zgjasë dhe shtojë cenueshmërinë e vlerave universal të Trashëgimisë Natyrore dhe Kulturore të Rajonit të Ohrit dhe integritetin dhe autenticitetin e tyre”, thotë raporti.

Misioni mbështet një Plan Strategjik të Rimëkëmbjes të ndërmarrë si nga autoritet shqiptare edhe ato maqedonase por procesi i ngritur, sipas misionit , “duket tepër i brishtë, i pa pajisur me burimet e nevojshme njerëzore dhe financiare për zbatimin e tij dhe nuk ka mbështetjen e nevojshme të përbashkët ndërkufitare”.

“Është thelbësore, thotë UNESCO në raport, që Planit Strategjik të Rimëkëmbjes t’i jepet e gjithë mbështetja e nevojshme institucionale, profesionale, njerëzore, financiare dhe organizative për të siguruar zbatimin e tij të qëndrueshëm për të ndihmuar pronën të rikuperohet nga rreziqet e konstatuara dhe të mundshme me të cilat është përballur, të paktën që nga viti 2020.”

Misioni vë në dukje se “gjendja e ruajtjes nuk është përmirësuar plotësisht që nga Misioni i Monitorimit Reaktiv i vitit 2020 dhe faktorët negativë që ndikojnë në vlerën e jashtëzakonshme universale të pronës janë ende aktive dhe kryesisht nuk njihen apo kontrollohen plotësisht”.

“Pavarësisht hapave në drejtimin e duhur dhe disa përmirësimeve lokale në zbatimin e masave të nevojshme për ruajtjen e vlerave të Trashëgimisë Natyrore dhe Kulturore të Rajonit të Ohrit, prona vazhdon të përballet me disa kërcënime, të cilat janë në rritje”, thotë raporti.

Raporti i UNESCO-s përmend konkretisht disa nga kërcënimet për ekosistemet ujore dhe vijën bregdetare e Liqenit të Ohrit

“Eutrofikimi, kryesisht nga kontaminimi i ujërave të zeza, qëndron si një faktor kritik që kontribuon në rënien e popullatave endemike të peshqve, thuhet në raport.

“Për më tepër, marrja e lëndëve ushqyese nga bregu ekosistemi e përkeqëson eutrofikimin për shkak të disa faktorëve: sistemet e ujërave të zeza me defekt, mungesa e ligatinave për të zbutur hyrjen e lëndëve ushqyese, rënia e funksionalitetit të zonës bregdetare dhe aktivitetet bujqësore në zonat përreth, thuhet në raport.

UNESCO vëren se “rënia alarmante e popullatave të peshqve dhe shpendëve, si dhe humbja e diversitetit të specieve të varura nga ligatinat, nënvizojnë pamjaftueshmërinë e masave aktuale të menaxhimit.

Sipas raportit “masat urgjente të ruajtjes janë të domosdoshme për të trajtuar popullsinë në rënie të peshqve dhe shpendëve, ndërkohë që zhvillimi i vazhdueshëm i një plani menaxhimi, duke përfshirë zonimin, është ende në progres”.

Aspekte të tjera që shtojnë shqetësime sipas UNESCO-s vijnë nga zgjerimi i rrjeteve rrugore, gërryerjet e kodrave, rritja e rreziqeve nga zjarri.

Një aspekt tjetër i shqetësimeve të UNESCO-s lidhet me zhvillimin e ndërtimeve që cënojnë zonën.

“Zhvillimi në shkallë të gjerë rreth liqenit, veçanërisht pranë qendrave kryesore urbane si Ohri dhe Struga, në Maqedoninë e Veriut dhe Pogradeci (në zonën tampon), në Shqipëri, thuhet në raport ka gërryer cilësitë e “ansamblit jashtëzakonisht harmonik” që është një nga karakteristikat kryesore që e bëjnë këtë rajon vërtet unik”.

UNESCO thotë se “urbanizimi i papërshtatshëm dhe i paqëndrueshëm dhe zhvillimi i infrastrukturës turistike kanë reduktuar të kuptuarit dhe vlerësimin e cilësive që mbështetën zhvillimin afatgjatë të jetës kishtare përgjatë brigjeve të liqenit”.

“Entiteti unik urban i lashtë i qendrës së vjetër të qytetit të Ohrit, vijon më tej raporti është ndikuar negativisht nga ndërhyrjet e panumërta që kumulativisht kanë gërryer ruajtjen dhe autenticitetin e tij”.

UNESCO vlerëson se edhe “koordinimi midis menaxhimit të pjesëve të Liqenit të Ohrit në Maqedoninë e Veriut dhe Shqipëri është i pamjaftueshëm, duke penguar përpjekjet efektive të ruajtjes”.

UNESCO thotë se “masat e kërkuara nga Komiteti i Trashëgimisë Botërore që nga viti 2014 dhe nga Misionet Monitoruese Reaktive të 2017 dhe 2020 janë përmbushur vetëm në mënyrë shumë të kufizuar, ndërkohë që disa janë zbatuar shumë ngadalë dhe disa nuk janë adresuar fare, duke penguar përmirësimin e gjendjes së ruajtjes së pronës “

Misioni vëren se “i vetmi aktivitet ndërkufitar i raportuar ka të bëjë me një projekt të drejtuar nga turizmi – COOLTOUR – në vend që të fokusohet në krijimin e mekanizmave për bashkëpunim efektiv operacional në zbatimin e përpjekjeve të përbashkëta të ruajtjes”.

“Bashkëpunimi ndërkufitar mes Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut, sipas UNESCO-s , duket ende në fillimet e tij dhe drejtimet strategjike të nivelit të lartë për bashkëpunimin ndërkufitar duhet të përcaktohen në nivel politik në të dy Shtetet Palë, bazuar në përparësinë e pronës për ruajtje”.

“Është urgjentisht i nevojshëm një mobilizim i gjerë për të ruajtur vlerën e jashtëzakonshme universale të rajonit të Ohrit dhe vendosja në listën e Trashëgimisë Botërore në Rrezik mbetet një opsion nëse nuk merren masat e nevojshme”, thotë UNESCO.

Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut deri më 1 shkurt 2025, si do të duhet të paraqesin një raport të përbashkët për progresin dhe masat e ndërmarra në zbatim të rekomandimeve të UNESCOS.

Liqeni i Ohrit, është një nga liqenet më të mëdha në Gadishullin Ballkanik dhe llogaritet si një nga liqenet më të vjetra në botë. Pjesa më e madhe e liqenit i përket Maqedonisë së Veriut, kurse pjesa tjetër i përket Shqipërisë. Në bregun e liqenit shtrihen tre qytete të mëdha: Ohri dhe Struga në Maqedoni dhe Pogradeci në Shqipëri.

Pjesa maqedonase e Liqenit të Ohrit u pranua në Listën e Trashëgimisë Botërore të në vitin 1979, fillimisht si pasuri natyrore, dhe një vit më vonë si pasuri natyrore dhe kulturore ndërsa pjesa shqiptare u pranua në vitin 2019.

Intervista- Joseph: Dorëzimi i Perëndimit ndaj Putinit do të kishte pasoja të mëdha për Ballkanin

Edward Joseph, ligjërues në Universitetin Johns Hopkins në SHBA.

Eksperti për Ballkanin, Edward Joseph, ka thënë në një intervistë për Shërbimin maqedonas të Radios Evropa e Lirë se, në rajonin e Ballkanit ka aktorë të dëmshëm që mezi presin sinjale për përforcim të pozitës së presidentit rus, Vladimir Putin, dhe dobësim të Perëndimit, prandaj pasojat e luftës së Rusisë në Ukrainë i sheh edhe në këtë rajon.

Ai ka folur për integrimet e rajonit në Bashkimin Evropian, për luftën kundër korrupsionit në Maqedoninë e Veriut dhe vendimet e fundit të autoriteteve amerikane për të futur zyrtarë tjerë në listë të zezë.

Radio Evropa e Lirë: Z. Joseph, ish-zëvendëskryeministri i parë nga partia e Bashkimi Demokratik për Integrim (BDI), Artan Grubi, si dhe një gjykatës tjetër, ishin personat e fundit që u futën në listën e zezë amerikane. Si e shihni efektin në Maqedoninë e Veriut nga këto sanksione të Departamentit amerikan të Shtetit?

Edward Joseph: Shikoni, në një farë mënyre, kjo është pozitive, është konstruktive, dhe është një hap i kuptueshëm. Në të njëjtën kohë, pas kaq shumë vitesh, nga ajo që quhet tranzicion, të shohësh nevojën që Shtetet e Bashkuara të bëjnë këto lëvizje, të cilat janë të nevojshme dhe të sakta natyrisht, është zhgënjyese. Pra, të kalojmë te pjesa e parë. Treguesi më i mirë që ky ishte një vendim i drejtë nga SHBA-ja për ta vendosur për fat të keq ish-zëvendëskryeministrin Artan Grubi në listën e zezë, është se vetë BDI-ja e tha se e respekton këtë vendim. Pra, fakti që BDI-ja e tha këtë dhe theksoi rëndësinë e marrëdhënieve me Shtetet e Bashkuara, është një hap pozitiv.

Radio Evropa e Lirë: Po, këto ishin veprimet e ndërmarra nga Shtetet e Bashkuara. Por, si e shihni luftën kundër korrupsionit në Maqedoninë e Veriut?

Edward Joseph: Ju keni një qeveri relativisht të re. Ata kanë bërë disa lëvizje fillestarë, por duhet të bëjnë më shumë. Dua të theksoj këtu, dhe gjithashtu vura re reagimin e kryeministrit Hristijan Mickoski, i cili gjithashtu reagoi dhe mbështeti lëvizjen e Shteteve të Bashkuara. Por sërish, shohim theksin dhe dëgjuam vërejtjen e ambasadores Angela Aggeler, e cila tha: “Hej, këto prova janë të disponueshme për të gjithë ju. Nuk janë prova speciale që i kemi vetëm ne në Shtetet e Bashkuara”.

Pra, përgjigjja ime për pyetjen tuaj është: për kryeministrin Mickoski, është se duhet të shohim Qeverinë të ndërmarrë hapa, që prokurorët të veprojnë, dhe që drejtësia, sistemi gjyqësor dhe gjyqtarët të veprojnë kundër korrupsionit. Dhe, unë do të përdor duart e mia këtu përsëri, për të gjithë spektrin politik, për të gjithë spektrin etno-nacional. Pra, nuk është vetëm selektive.

Radio Evropa e Lirë: Po, korrupsioni është një çështje e rëndësishme për sa i përket integrimit të Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian. Mosmarrëveshja me Bullgarinë po e pengon Shkupin t’i fillojë negociatat për anëtarësim në BE. Qeveria thotë se po përpiqet t’i ndryshojë kushtet për fillimin e negociatave. A është e mundur që kjo të ndodhë?

Edward Joseph: Përgjigja e shkurtër është se në fakt nuk e di. Dëgjoni, zyrtarët e BE-së dhe madje edhe ata të SHBA-së thonë se nuk mund ta ndryshoni këtë. Nuk e di përgjigjen e saktë. Natyrisht, ne e dimë që Bullgaria është në një pozicion të fortë, sepse është anëtare e BE-së. Në të njëjtën kohë, Bullgaria ndodhet në një kaos politik, krejtësisht të kundërt me Maqedoninë e Veriut, ku ju keni një situatë shumë të qartë politike.

Mund të ketë deklarata dhe garanci nga Bashkimi Evropian për këtë, për të bërë çdo përpjekje që të sigurohet se Bullgaria nuk do të vazhdojë t’i shtojë kërkesat e saj, që të mos thonë: “Mirë, i përfshitë bullgarët në Kushtetutë, tani ka edhe një kërkesë tjetër”.

Pra, ndoshta ka disa garanci politike. Po ashtu, kam qenë mbështetës i idesë, përmes shkrimeve, që Shtetet e Bashkuara mund të ndërmarrin hapa të njëanshëm për të mbrojtur identitetin maqedonas dhe për ta paralajmëruar Bullgarinë.

Radio Evropa e Lirë: Pra, ju prisni që Shtetet e Bashkuara të angazhohen më aktivisht dhe të parandalojnë një mosmarrëveshje tjetër dypalëshe që të pengojë integrimin e Maqedonisë së Veriut në Bashkimin Evropian?

Edward Joseph: Po, në fakt, është një pyetje e shkëlqyer. E shprehe shumë mirë. Unë pres që Shtetet e Bashkuara të ndërhyjnë kur vetë Bashkimi Evropian, për shkak të rregullave të tij, nuk mund të veprojë. Mendoj se edhe shtetet individuale të BE-së mund të ofrojnë garanci dhe sinjale të një angazhimi të fortë që, kur ky kusht të plotësohet, nuk do të tolerojnë më kërkesa të tjera. Dhe, mendoj se kjo është e drejtë dhe e saktë. Dhe, përsëri, procesi i BE-së, hapja e këtyre negociatave, është jashtëzakonisht i rëndësishëm për të gjithë qytetarët e Maqedonisë së Veriut.

“Pres negociata për luftën në Ukrainë por jo fundin e luftës”

Radio Evropa e Lirë: A prisni që inaugurimi i Donald Trumpit të sjellë një fund të shpejtë të luftës në Ukrainë, siç ka pohuar ai gjatë fushatës së tij?

Edward Joseph: Jo. Përgjigja është jo. Nuk e pres këtë. Nëse ndodh, për sa kohë që do të ishte në kushte të favorshme për Ukrainën dhe Perëndimin, atëherë kjo do të ishte e shkëlqyer. Por, nuk besoj se Vladimir Putin është në atë pozicion tani. Mendoj se ai ende dëshiron një fitore.

Është shumë e rëndësishme që njerëzit në këtë vend ta kuptojnë këtë: Vladimir Putin e ka futur Rusinë në një katastrofë, një katastrofë që do të dëmtojë, jo vetëm Ukrainën duke vrarë kaq shumë civilë dhe ushtarë ukrainas, dhe duke shkatërruar qëllimisht kaq shumë infrastrukturë ukrainase, por edhe vetë Rusinë. Kjo është ajo që ka bërë Vladimir Putin.

Mendoj se këtë situatë e shohim edhe në Siri, me rënien e shpejtë të Assad-it, madje edhe pse me mbështetjen nga Rusia dhe Irani, por po e shohim kolapsin. Kjo është një tjetër provë e dobësisë ruse, e paaftësisë së saj për të bërë ndonjë gjë për shkak të kurthit që krijoi me sulmin e saj agresiv ndaj Ukrainës. Por, nuk pres që Donald Trump të jetë në gjendje të negociojë menjëherë një zgjidhje të drejtë për këtë luftë.

Radio Evropa e Lirë: A keni ndonjë ide se sa kohë mund të zgjasë ky proces? Prisni që të fillojnë shpejt negociatat për paqe, duke folur për luftën në Ukrainë?

Edward Joseph: Po, kam. Besoj se disa nga këshilltarët kryesorë të Trumpit janë të vendosur të përpiqen të arrijnë një lloj përfundim të luftës sa më shpejt, sepse fokusi i tyre kryesor është Kina. Dhe, ata do të donin të përshpejtonin dhe të hynin në luftë. Kushdo do të dëshironte ta bënte këtë, kush do të donte të shihte vazhdimisht njerëz që vdesin? Pyetja është: në çfarë kushte? Sepse kjo ka rëndësi. Ka rëndësi që të mos i jepet Vladimir Putinit një fitore që do të ketë pasoja të mëdha për Ukrainën, Evropën, përfshirë Ballkanin, dhe gjithashtu për Kinën. Sepse nëse Kina sheh që SHBA-ja është e gatshme të tërhiqet, dhe të heqë dorë nga Ukraina, ajo do të thoshte: “Ata hoqën dorë nga Ukraina. Do të heqin dorë edhe nga Tajvani gjithashtu”.

Radio Evropa e Lirë: Sa do të ndikojë ndalimi ose vazhdimi i luftës në Ukrainë në situatën e sigurisë në Ballkan? Dhe, për zgjidhjen e çështjeve të hapura në rajon.

Edward Joseph: Edhe këtu shoh pasoja të mëdha. Nuk mund ta kemi këtë në rajon. Kjo është ende e paqartë. Ka ende tensione, e shihni mes Kosovës dhe Serbisë, sulmi i fundit terrorist, që u shpall i tillë nga Kaja Kallas, kryediplomatja e BE-së. Edhe SHBA-ja gjithashtu tha se ky është një sulm kriminal dhe i tmerrshëm në Kosovë, që kishte për qëllim të shkatërronte sistemin e ujësjellësit, duke ndikuar në furnizimin me ujë dhe me energji elektrike për të gjithë Kosovën.

Nga këto lloj kërcënimesh, shohim se ka aktorë në rajon, që gjithçka që ata duan, është një sinjal që Rusia të jetë rikthyer disi – dhe SHBA-ja dhe BE-ja të dorëzohen – dhe janë dakord për një agjendë të ngjashme këtu në rajon për të marrë territore, për të ndarë kufij, për të detyruar popujt të lëvizin dhe për të minuar sovranitetin e shteteve, jo vetëm të Kosovës, por edhe të Malit të Zi, Bosnjë e Hercegovinës. Prandaj, do të ishte shumë e rrezikshme të kemi një dorëzim të tillë ndaj Putinit.

Radio Evropa e Lirë: Ju thatë në një nga deklaratat tuaja se kriza mes Kosovës dhe Serbisë u sjell përfitime liderëve të të dyja palëve. A shihni një situatë të ngjashme tani në Maqedoninë e Veriut, pasi politikanë, nga blloqet maqedonase dhe shqiptare, po flasin gjithnjë e më shumë për destabilizim?

Edward Joseph: Jo, nuk i krahasoj këto dy situata. Nuk e bëj dhe nuk do ta bëja këtë. Situata brenda Maqedonisë së Veriut është krejtësisht e ndryshme nga ajo në Kosovë dhe Serbi. Dhe, më lejoni të jem shumë i qartë këtu: Serbia dhe Kosova nuk janë njësoj përgjegjëse. Ata nuk janë njësoj përgjegjës për këtë situatë. Serbia refuzon të njohë Kosovën dhe Serbia pranon status quo-në për ta mbajtur Kosovën në këtë situatë të pasigurt. Pra, Serbia ka një përgjegjësi më të madhe për situatën në Kosovë sesa Kosova. Por, natyrisht, kryeministri Kurti ka përgjegjësinë e tij. Ai, gjithashtu, duhet të tregojë se serbët e Kosovës janë në fakt qytetarë të plotë të Kosovës dhe që Qeveria në Prishtinë i respekton dhe i trajton ata si të tillë.

Radio Evropa e Lirë: BDI-ja beson se iniciativa në Gjykatën Kushtetuese në lidhje me Ligjin për gjuhët e kërcënon Marrëveshjen e Ohrit. Cili është komenti juaj për këtë?

Edward Joseph: E ardhmja e vetme për ta ruajtur Republikën e Maqedonisë së Veriut si një shtet sovran dhe të pavarur, si dhe trashëgiminë e maqedonasve dhe shqiptarëve që jetojnë këtu, është të ruhet ky respekt për këtë vend si një shtet i bashkuar dhe sovran. Dhe kjo është ajo që bën Marrëveshja e Ohrit. Në Marrëveshjen Kornizë të Ohrit nuk ka marrëveshje territoriale. Nuk ka kantone, nuk ka entitete.

Ne shohim Bosnjë e Hercegovinën dhe e konsiderojmë këtë si një katastrofë. Po ashtu, shihni Kosovën me tentativën për ndarje dhe situatën në veri, si dhe refuzimin për ta njohur këtë katastrofë. Maqedonia e Veriut nuk mund të përballojë të bëhet një tjetër katastrofë e tretë e Ballkanit. Marrëveshja e Ohrit është një marrëveshje e shkëlqyer. Është një marrëveshje e drejtë. Nëse ka mosmarrëveshje për të, diskutoni ato. Konsultoni miqtë, Shtetet e Bashkuara, Bashkimin Evropian, dhe arrini zgjidhje të drejta. Dhe, jam i sigurt që ato mund të arrihen.

Radio Evropa e Lirë: Dhe, në çfarë mase zgjidhja e pyetjeve të hapura në Ballkan do të varet nga procesi i zgjerimit të Bashkimit Evropian?

Edward Joseph: Ato luajnë një rol jashtëzakonisht të rëndësishëm. Imagjinoni samitin e Selanikut më 2003, ku thanë, “Ne e hapëm derën për vendet e Ballkanit” dhe që nga viti 2003, dhjetë vjet më vonë, Kroacia u bë anëtare më 2013, dhe pastaj, në thelb, asgjë. Pjesa tjetër e Ballkanit Perëndimor, gjashtë vende, nuk bënë asnjë përparim. Vetë BE-ja ndryshoi mendjen e saj. Vladimir Putin rihapi mundësinë për zgjerimin e BE-së duke kërcënuar të gjithë Evropën. Më në fund, Bashkimi Evropian u zgjua dhe tha, “Në të vërtetë duhet ta trajtojmë Ballkanin seriozisht dhe të krijojmë mundësi realiste për t’u anëtarësuar”.

Mali i Zi sigurisht që e ka këtë mundësi dhe nëse situata e tij politike, si ajo e brendshme ashtu edhe ajo e jashtme, zgjidhen, ka një rrugë përpara. Maqedonia e Veriut mund ta ketë këtë rrugë. Sigurisht, e ka këtë bllokadën me ndryshimet kushtetuese nga Bullgaria, por kjo është thelbësore.

Shihni Kroacinë, shihni pozitat që ka Kroacia. Ky nuk është një vend i përsosur. Edhe shumë vende anëtare më të vjetra të BE-së, asnjëra prej tyre nuk është e përsosur. Por, krahasoni situatën e Kroacisë me vendet fqinje, me Bosnjë e Hercegovinën, me Serbinë. Nuk ka absolutisht asnjë krahasim në asnjë aspekt. Kështu që avantazhet janë të qarta për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian dhe kjo pengesë me Bullgarinë, mendoj se Qeveria, duke bashkëpunuar me Shtetet e Bashkuara dhe kryeqendrat kryesore të Bashkimit Evropian, mund ta kapërcejë këtë.

Përgatiti: Enis Shaqiri

Gjashtë vjet nga formimi i Ushtrisë së Kosovës

Sot janë bërë gjashtë vjet që kur Forca e Sigurisë së Kosovës u transformua në Ushtri të Kosovës.

Me 107 vota për, deputetët e Kuvendit të Kosovës atë kohë i thanë po formimit të Ushtrisë, transmeton Klankosova.tv.

545 400 shqiptarë ishin në kufirin e varfërisë më 2023

Sipas të dhënave të sotshme të INSTAT, rreziku për të qenë i varfër që i referohet individëve në rrezik për të qenë të varfër, ose thellësisht të privuar nga ana materiale dhe sociale, ose që jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim ishte i pranishëm në 42,1% të popullsisë së vendit me 2023, kundrejt 44,5% vlerësuar në vitin 2022.

Kosto mujore e shpenzimeve poshtë të cilave quhesh i varfër arriti në 22,547 lekë në muaj me rritje rreth 20 për qind në krahasim me vitin 2022.

Sipas të dhënave zyrtare 42% e familjeve shqiptare kanë të ardhura mujore në këtë kufi.

INSTAT publikon rezultatet e vitit 2023 të Anketës së të Ardhurave dhe Nivelit të Jetesës (AANJ) e cila mat nivelin e jetesës, varfërinë relative dhe privimin material dhe social në njësitë ekonomike familjare në Shqipëri.

Treguesit kryesorë për monitorimin e varfërisë relative, shpërndarjen e të ardhurave dhe të treguesve të tjerë të nivelit të jetesës bazohen në objektivin e agjendës së Europa 2030.

Në vitin 2023, treguesi i rrezikut për të qenë i varfër në Shqipëri, është 19,7%, duke pësuar një rënie prej 0,9 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2022.

Kufiri i rrezikut për të qenë i varfër për një person në vitin 2023 është vlerësuar me 270.565 lekë në vit në krahasim me 225.931 lekë që ishte në vitin 2022;

Rreth 545.400 individë në vitin 2023, janë vlerësuar nën kufirin e rrezikut për të qenë të varfër, kundrejt rreth 576.316 individë të vlerësuar në vitin 2022, tregues i cili është ulur me rreth 5,4%;

Shkalla e thelluar e privimit material dhe social sipas agjendës Europa 2030, paraqet përqindjen e popullsisë që nuk përballojnë të paktën 7 nga 13 kategori të privimit material dhe social. Për vitin 2023, ky tregues është vlerësuar 34,8%, kundrejt 37,0% vlerësuar në vitin 2022.

Sipas agjendës Europa 2030 individët e grup-moshës 18-64 vjeç, të cilët jetojnë në familje me intensitet shumë të ulët në punësim, në vitin 2023, sipas vlerësimeve përbëjnë 9,3%, kundrejt 10,4% në vitin 2022, me një rënie prej 1,1 pikë përqindje.

Përfitimet sociale, si pensionet e pleqërisë dhe ato familjare, të përfshira në të ardhurat familjare të disponueshme, ndikojnë në uljen e rrezikut për të qenë i varfër.

Në vitin 2023, 36,4% e popullsisë do të vlerësohej në rrezik për të qenë të varfër, nëse tek të ardhurat e disponueshme do të përjashtoheshin të gjitha përfitimet sociale (duke përfshirë edhe pensionet e pleqerisë/familjare).

Trendi në zbritje vihet re në të tre grup-moshat, por një zbritje më të madhe kanë grup-moshat 18-64 vjeç ku rreziku për të qenë i varfër në vitin 2023, në krahasim me vitin 2022, është zvogëluar me 1,0 pikë përqindje në këtë grup-moshë.

Grup-mosha mbi 65 vjeç ka pësuar një rënie të lehtë në vitin 2023 me 0,1 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2022.

Në vitin 2023, përqindja e individëve në rrezik për të qenë të varfër, në NjEF pa fëmijë në varësi, vlerësohet të jetë më e ulët krahasuar me NjEF me fëmijë në varësi, përkatësisht 11,3% dhe 23,9 % e individëve.

Në vitin 2023, indeksi i pabarazisë Gini është vlerësuar 30,2%, duke pësuar rënie me 0,8 pikë përqindje nga viti 2022. Raporti kuintileve S80/S20, është një indikator i cili mat pabarazinë në të ardhura me anë të raportit të nivelit më të lartë të të ardhurave disponibël të ekuivalentuara (kuintili i fundit) me nivelin më të ulët të të ardhurave disponibël të ekuivalentuara (kuintili i parë).

Koeficenti Gini mat pabarazinë në shpërndarjen e të ardhurave, ku vlera 0 % shpreh barazinë e plotë dhe të gjithë individët kanë të ardhura të njëjta, ndërsa një koeficient Gini i barabartë me 100% shpreh pabarazinë e plotë ku vetëm një person ka të gjitha të ardhurat

Në vitin 2023, të ardhurat mesatare mujore të disponueshme për frymë/të ekuivalentuara kanë pësuar një rritje me 18,1%, krahasuar me vitin 2022. sn

Maestro Aleksandër Peçi: Ju presim më 15 dhe 21 dhjetor për të ndjekur diamantet e muzikës klasike nga dy artistë të mëdhenj Fatos Qerimaj e Rudina Ciko

E Diel 15 dhjetor ne salle te katedrales othodokse ora 19 ndodh nje nga ngjarjet me spektakolare me te jashtezakonshme te vitit e fund vitit. Qetesia e zakonshme e salles do te pushtohet nga 2 artiste te medhenj Fatos Qerimi dhe Rudina Ciko.

Fatos Qerimaj eshte nje Reaktor energjie, një reaktiv tingujsh Tokë – Qiell, ku mbështetet shpirti i një Artisti të Madh.

Rudina Ciko pianiste e fluturimit mbi tastierën ku qëndis Muzikë.

Te dy artiste te shquar te njohur nderkombetarisht, nga asetet me te cmuara te kultures sone ne salle te katedrales orthodokse 15 dhjetor do te elektrizojne zemrat e publikut.

E shtune 21 po ne katedrale ora 19 Kosti Deti me recitalin tingujt e shpirtit. Kosti Deti është cilësuar nga kritika si “Vullkani Shqiptar“. Pianisti shume i suksesshëm shqiptar me famë ndërkombëtare që ka ndezur publikun ne Teatrot Nacionale të Europës, dallohet për origjinalitetin e tij në lojë, ekspresivitetin e zjarrtë, komunikimin shpirtëror ndërmjet instrumentit dhe publikut, fuqinë tajfuniane emocionale dhe virtuozitetin te tij të jashtëzakonshëm.

Mos i humbisni këto 2 koncerte ku do të interpretohen DIAMANTET e muzikës klasike:ku do tju duket vetja se jeni ne Viene Paris Londer Berlin Munich Salzburg.

Absolutisht po, pa as me te voglin ndryshim per nga diamantet e vlerave krijuese dhe interpretuese.

Por me nje ndryshim te pa pare ekonomik.

Nuk ju kushton 500 eur per aviona hotele restoranete, por vetem 1000lek. bileta.

Ju presim 15 dhe 21 dhjetor

Osmani në SHBA, në fokus forcimi i partneritetit mes dy vendeve

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, është duke zhvilluar një mori takimesh me zyrtarë të Kongresit amerikan në Shtetet e Bashkuara, me të cilët ka thënë se po diskuton për rëndësinë e mbështetjes amerikane në shumë sektorë të vendit që udhëheq.

Përmes disa postimeve në Facebook, Osmani ka thënë se është takuar me senatorët republikanë: Ted Cruz, Joni Ernst dhe Thom Tillis, si dhe kongresistët, Gary Palmer, Pete Sessions dhe Mike Lawler.

“Bashkëpunimi dhe komunikimi i rregullt janë kyç për veprim të duhur në kohë të duhur. Kosova dhe SHBA-të, kanë hapësirë e mundësi të shumta për hapjen e kapitujve të rinj të bashkëpunimit, andaj kjo edhe është një nga objektivat kryesor në rrugëtimin përpara”, ka thënë Osmani pas përfundimit të njërit prej takimeve.

Ajo ka thënë se ka diskutuar edhe për bashkëpunimin në fushën e sigurisë, me qëllim të parandalimit të përpjekjeve të aktorëve të dëmshëm për më shumë “kaos dhe jostabilitet”.

Vizita e Osmanit në SHBA është duke u realizuar disa javë para inaguruimit të presidentit të zgjedhur amerikan, Donald Trump.

Erin Elizabeth McKee, ndihmësadministratore në Byronë për Evropë dhe Euroazi në USAID, i ka thënë javë më parë Radios Evropa e Lirë se marrëdhëniet e SHBA-së me Kosovën nuk janë lëkundur gjatë administratave të ndryshme dhe se përkushtimi i popullit amerikan ndaj popullit të Kosovës është e bindur se do të vazhdojë.

SHBA-ja ka ndarë mbi 2 miliardë dollarë për Kosovën prej vitit 1998, dhe mbështetja e saj ka qenë vendimtare, përfshirë rrugën drejt pavarësisë.

Udhëheqës shtetërorë kosovarë e përsërisin shpesh që Amerika është partnerja më e rëndësishme e Kosovës dhe se mbështetja e saj është jetike.

Megjithatë, në disa raste, viteve të fundit, raportet e Uashingtonit me Qeverinë e Kosovës janë tendosur, ndonëse zyrtarë qeveritarë kanë përsëritur vazhdimisht se koordinohen dhe kanë bashkëpunim të ngushtë me SHBA-në. REL

Ja kërkesat e Presidencës drejtuar Gjykatës Kushtetuese: Gjyqtarët të heqin dorë nga çështja, të njëanshëm

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

Osmani në samitin BE-Ballkani Perëndimor: BE po i bën padrejtësi Kosovës

‘Tryzub’, arma lazer e Ukrainës që rrezikon avionët rusë/ Koloneli ukrainas flet edhe për ‘dronët mbretëreshë’

Kosova bëhet me Muze të Gjenocidit dhe Përpjekjes për Liri

“Vendimet e Gjykatës Kushtetuese duhet të zbatohen”, Këshilli i BE miraton konkluzionet e zgjerimit për Shqipërinë

Kërkohet dialog politik për reformat. Vlerësohet puna e SPAK

Shefi i NATO-s për sulmin në Ibër-Lepenc: Përgjegjësit të sillen para drejtësisë

Kosova nënshkruan marrëveshje me prodhuesin turk për fabrikën e municioneve

Misioni i UNESCO-s rekomandon përfshirjen e Ohrit në Listën e Pasurive në Rrezik

Intervista- Joseph: Dorëzimi i Perëndimit ndaj Putinit do të kishte pasoja të mëdha për Ballkanin

“Pres negociata për luftën në Ukrainë por jo fundin e luftës”

Përgatiti: Enis Shaqiri

Gjashtë vjet nga formimi i Ushtrisë së Kosovës

545 400 shqiptarë ishin në kufirin e varfërisë më 2023

Maestro Aleksandër Peçi: Ju presim më 15 dhe 21 dhjetor për të ndjekur diamantet e muzikës klasike nga dy artistë të mëdhenj Fatos Qerimaj e Rudina Ciko

Osmani në SHBA, në fokus forcimi i partneritetit mes dy vendeve

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

Komentet

Kërkohet dialog politik për reformat. Vlerësohet puna e SPAK

“Pres negociata për luftën në Ukrainë por jo fundin e luftës”

Përgatiti: Enis Shaqiri

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

NEWS LETTER

SOCIAL