VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Intervista, Zëri i Amerikës – David Phillips: Ndarja ose shkëmbimi i territoreve, alternativa më e keqe

August 10, 2018

Eksperti i Politikës së Jashtme, David Phillips thotë se ideja e ndarjes apo e shkëmbimit të territoreve mes Kosovës dhe Serbisë është alternativa më e keqe për zgjidhjen e problemeve mes dy vendeve. Prof. Phillips, drejtor i programit për Ndërtimin e Paqes dhe të Drejtat e Njeriut në Universitetin Columbia të Nju Jorkut, thotë se Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara duhet të ndërmjetësojnë një zgjidhje që i përgjigjet shqetësimeve të Serbisë por nuk prek sovranitetin e Kosovës. Kolegia Keida Kostreci bisedoi me zotin Phillips.

Zëri i Amerikës: Profesor Phillips, ju jeni kundër idesë së shkëmbimit të territoreve, ose korrigjimit apo ndryshimit të kufijve mes Kosovës dhe Serbisë. Nëse dy vendet bien dakord dhe nëse kjo është mënyra e vetme për të ecur përpara, çfarë ka këtu për të qenë kundër, sipas jush?

David Phillips: Nuk është rruga e vetme për të ecur përpara. Ka alternativa të tjera. Për momentin Kosova nuk ka shumë alternativa të mira, por ndarja ose ndryshimi i kufijve, është mundësia më e keqe. Do të krijonte paqëndrueshmëri, do të ishte e rrezikshme, mund të shkaktojë dhunë në Kosovë dhe në Serbi dhe duhet të mos harrojmë se vitet 1990, ishin një periudhë e përgjakshme në Balkanin Perëndimor. Parimi i shteteve demokratike dhe pluraliste është diçka për të cilën shumë njerëz sakrifikuan dhe dhanë jetën. Ne nuk duhet ta braktisim atë parim veçanërisht kur opsione të tjera, që janë më të mira sesa ndarja, ose shkëmbimi i territoreve.

Zëri i Amerikës: Për shembull?

David Phillips: Le të mendojmë se çfarë është e rëndësishme për Serbinë. Së pari duhet të mos harrojmë se Serbia e humbi Kosovën, Kosova nuk do të kthehet kurrë mbrapsht tek Serbia, do të jetë një shtet i pavarur për gjithmonë, kështuqë Serbia duhet të jetë realiste për synimet e veta. Para së gjithash, ajo do që të ketë decentralizim në përputhje me parimet e planit Ahtisaari. Kjo ide është e parashikuar përmes Asociacionit të Komunave Serbe dhe duhet të ketë një elasticitet nga të dyja palët për të përcaktuar autoritetet e AKS-së. Ajo që është e rëndësishme është që Kosova të mos heqë dorë nga funksionet e sigurisë, pra policia dhe gjykatat lokale, duhet të ruajë kompetencat për planifikim lokal dhe urban, si edhe menaxhim dhe pronësi të burimeve natyrore. Përparësia tjetër për Serbinë duhet të jetë mbrojtja e statusit për manastiret serbe, si Deçani. Është e mundur që të zgjidhen këto shqetësime thelbësore, pa komprometuar sovranitetin e Kosovës. Ka ardhur koha që dialogu në Beograd të sjellë në një përfundim. Faje kanë të dyja palët. Serbia është përgjegjëse për vonesat dhe pengimin e dialogut, Komisioni Evropian nuk ka kërkuar me këmbëngulje që Serbia të zbatojë marrëveshjet që janë arritur dhe duke filluar që nga administrata e Presidentit Obama e deri sot, Shtetet e Bashkuara nuk kanë qenë të angazhuara plotësisht. Pra është koha që udhëheqësit politikë të Kosovës të rrisin angazhimin për një marrëveshje që u jep përgjigje shqetësimeve thelbësore serbe, duke mbrojtur njëkohësisht parimin e sovranitetit dhe integritetit territorial.

Zëri i Amerikës: Kur them e vetmja rrugë përpara e kam fjalën që është e vetmja rrugë për të cilën të dyja palët mund të bien dakord, sepse të gjitha alternativat që ju përmendët janë të vërteta, por fakti është që Serbia nuk ka rënë dakord për asnjërën prej tyre, prandaj nëse kjo është mënyra që të bien dakord si Beogradi edhe Prishtina, këtë kam parasysh kur them e vetmja rrugë përpara…

David Phillips: Le të jemi të qartë për diçka: Serbia është ajo që po dikton hapat. Serbisë duhet t’i jepen udhëzime nga Komisioni Evropian, nga zonja Mogherini lidhur me ato që janë të mundura të realizohen përmes dialogut Kosovë-Serbi. Ajo që është e mundur është një marrëveshje për Asociacionin e Komunave Serbe dhe mbrojtje për ikonat kulturore dhe manastiret. Ajo që nuk është e mundur është ndarja ose ndryshimi i kufijve. Ajo do të ishte një formulë për dështim dhe do të ishte e rrezikshme dhe një burim paqëndrueshmërie. Dhe nëse Serbia nuk bie dakord, Serbia duhet të përballet me faktin se do të mbetet e izoluar në Evropë, neni 35 (i politikave evropiane të fqinjësisë dhe negociatave për zgjerim) do ta mbajë jashtë BE-së dhe nuk do të jetë në gjendjë të arrijë objektivin e normalizimit, paqes dhe mirëqenies. Serbia ishte agresori, Serbia është përgjegjëse për krime dhe tani duhet të përballet me faktin se Kosovën e ka humbur dhe duhet të arrijë paktin më të favorshëm brenda një periudhe të caktuar. Negociatat nuk mund të vazhdojnë përgjithmonë, duhet të ketë një afat që të arrijmë një pikë finale.

Zëri i Amerikës: E vërteta është se për 20 vjet nuk ka pasur përparim mes Kosovës dhe Serbisë. Atëherë ç’të keqe ka që të provohet kjo rrugë?

David Phillips: Është e rrezikshme, do të destabilizojë rajonin, do të përfshijë transferime të popullatës dhe dhunë. Dhe kjo është vetëm një listë e shkurtër e së keqes me ndarjen ose shkëmbimin e territoreve. Ka alternativa të tjera që janë të zbatueshme, nëse Komisioni Evropian është i gatshëm të luajë rolin e vet, jo vetëm të mbledhë palët për një fotografi së bashku por të angazhohen në diplomaci të vërtetë, ndërmjetësim të vërtetë. Të arrijmë një marrëveshje që është e kënaqshme për Serbinë dhe na jep mundësinë ta zgjidhim këtë problem një herë e mirë dhe të caktojmë një afat. Në fund të mandatit të zonjës Mogherini duhet të kemi një marrëveshje dhe nëse jo atëherë, Serbia duhet të lërë mënjanë aspiratat e saj për BE-në, sepse nuk do të hyjë kurrë në BE nëse nuk ka marrëdhënie të normalizuara me Kosovën, prandaj le të ecim përpara. Mjaft me këto për 20 vjet.

Zëri i Amerikës: Po nëse Kosova merr garanci nga Serbia se do ta njohë, të marrë garanci se do të bëhet e anëtare e Kombeve të Bashkuara, a nuk do të ishte kjo një marrëveshje e favorshme?

David Phillips: E vetmja mënyrë që Kosova të bëhet anëtare e OKB-së është nëse Rusia dhe Kina nuk vendosin veton. Pra garancitë ndërkombëtare mund të tingëllojnë bukur kur flasim para kamerave por në të vërtetë prova qëndron tek rezultatet konkrete.

Zëri i Amerikës: Çfarë mendoni se ndryshoi në komunitetin ndërkombëtar, sepse duket nga deklaratat se Uashingtoni dhe Bashkimi Evropian mund ta pranojnë këtë ide?

David Phillips: Unë i kam lexuar deklaratat dhe nuk ka asgjë aty që të lërë të kuptohet se Shtetet e Bashkuara janë dakord me ndarjen. Nuk ka asgjë në intervistën e ambasadorit Delawie që të lërë të kuptohet se Shtetet e Bashkuara e mbështesin atë. Dhe përsa i takon takimit të kohëve të fundit të Kryeministres dhe zëvendës kryeministrit serb ne Jared Kushnerin, nuk kemi parë një deklaratë të Shtëpisë së Bardhë për atë takim. Dëgjuam atë që tha Daçiç që përsëriti qëndrimin e tij se të gjitha alternativat janë mbi tryezë. Serbia nuk është ajo që vendos këtu. Komuniteti ndërkombëtar duhet të luajë rolin e tij si ndërmjetës dhe duhet të ketë një marrëveshje të drejtë që i jep mundësi Kosovës të ecë përpara, të njihet dhe Serbia ta pranojë si shtet sovran dhe të pavarur dhe më pas të merremi me çështjet e tjera si vendet e BE-së që nuk e kanë njohur Kosovën, anëtarësimi në OKB. Ndarja nuk është rruga e duhur, ndarja është një propozim i rrezikshëm dhe destabilizues. Kjo ide duhet braktisur.

Zëri i Amerikës: Ajo që nënkuptoj unë si ndryshim është që në të kaluarën kjo ide është hedhur poshtë, ndërsa tani dëgjojmë formulime si “të dyja palët duhet të jenë elastike” dhe “ne do të jemi dakord me çfarëdo të bien dakord palët”…

David Phillips: Qeveria amerikane nuk ka një politikë koherente ndaj Kosovës, nuk i kushton asnjë rëndësi Ballkanit Perëndimor. Nuk besoj se duhet të lexojmë më shumë se ç’duhet në këto deklarata të paqarta. Për momentin politika amerikane është ashtu siç ka qenë. E njeh Kosovën me kufijtë aktualë. Kjo nuk ka ndruyshuar. Shtete të tjera që nuk e kanë njohur Kosovën kanë mundësinë të bëjnë të njëjtën gjë që kanë bërë mbi 100 vendet që e kanë njohur. Ne duhet të mendojmë për interesat qendrore të Serbisë dhe mund t’i zgjidhim pa ndërmarrë hapa të rrezikshme drejt ndarjes që do të krijonin destabilizim.

Zëri i Amerikës: Një nga argumentat kryesore në marrëdhëniet ndërkombëtare që bie ndesh me këtë lloj zgjidhjeje është shumë e rrezikshme të ndërtosh shtete në baza etnike dhe në demokraci, shtetet ndërtohet mbi bazat e multietnicitetit. Por e vërteta është se për shumë arsye Veriu nuk është integruar, apo jo…

David Phillips: Po, parimi i pluralizmit dhe demokracisë është një gur themeli i politikës amerikane, si edhe i qëndrimit të BE-së për vendet që duan të anëtarësohen. Realiteti është që nëse BE-ja nuk është gati të ndërmjetësojë një marrëveshje që lejon Serbinë të njohë Kosovën me kufijtë aktualë, atëherë shqiptarët do të fillojnë të mendojnë për bashkimin e territoreve shqiptare dhe të krijojnë një shtet shqiptar që të përfshijë tokat ku jetojnë gjithë shqiptarët. Ky do të ishte një rezultat logjik i dështimit të ndërmjetësimit të BE-së. Prandaj kjo duhet të shërbejë si kambanë alarmi për zonjën Mogherini. Le t’i imponojmë një marrëveshje Serbisë, ta bëjmë tërheqës një kompromis për të dhe të lëvizim përpara. Përndryshe do të fillojmë të ndryshojmë hartën e Evropës Juglindore dhe kjo do të kishte pasoja të paparashikueshme.

Zëri i Amerikës: Por ku do të ishte problemi i bashkimin të Shqipërisë dhe Kosovës, nëse janë dakord të dyja vendet në të ardhmen?

David Phillips: Unë jam neutral ndaj atij propozimi. Nëse shqiptarët, Kosova dhe Shqipëria duan të bashkohen dhe shqiptarët në vende të tjera si Presheva dhe Maqedonia duan të bashkohen me ta, apo të krijojnë një marrëdhënie federale, ky është një vendim që i takon kombit shqiptar. Nuk ka ndonjë gjë të keqe në thelb me bashkimin e territoreve shqiptare. Kjo është linja që po përdor Vuçiç për bashkimin e serbëve. Kjo është pikërisht loja që po luante Millosheviçi, duke përhapur konflikt dhe luftë dhe duke kryer spastrim etnik. Por përpara se kjo të ndodhë, BE-ja duhet të zgjedhë: a do të jetë ndërmjetëse dhe të propozojë një marrëveshje që i mbron komunitetet serbe dhe kulturën serbe, apo do të lejojë hapjen e një Kutie të Pandorës me probleme. 38:54 Nëse BE-ja dështon të ndërmjetësojë një marrëveshje mes Serbisë dhe Kosobës, nuk ka asgjë që i pengon shqiptarët të mendojnë për opsione të tjera, përfshirë bashkimin e territoreve shqiptare. Është koha që diplomacia të tregojë se mund t’i zgjidhë këto probleme dhe zgjidhja e vetme është që Serbia të njohë Kosovën si një shtet të pavarur dhe sovran. Ndarja ose shkëmbimi i territorit janë thjesht kod për paqartësi dhe kaos dhe dhunë. Nuk janë një alternativë funksionale.

Zëri i Amerikës: Ta zëmë që ky propozim bëhet, hidhet në tryezë dhe Kosova dhe Serbia bien dakord ta bëjnë, pavarësisht nëse është ide e keqe ose e mirë. Çfarë do ta parandalonte realizimin e saj pasi është rënë dakord?

David Phillips: Kjo nuk është marrëveshje që do të bëhet pas dyerve të mbyllura. Duhet të ketë transparencë. Duhet bërë konsultim me kuvendin e Kosovës, shoqëria civile duhet të thotë fjalën e vet. Nuk është një marrëveshje që do të diskutohet dhe arrihet mes Presidentëve dhe pastaj ta paraqisin para publikut të tyre. Popujt e Serbisë dhe Kosovës duhet të thonë fjalën e tyre, ka shumë çështje praktike që duhen zgjidhur: miniera e Trepçes, çfarë të bëhet me pakicën serbe në pjesë të tjera. Duhet një plan efektiv dhe ndarja nuk është një zgjidhje efektive, është një rrugë drejt kaosit, konfuzionit dhe dhunës. Është edhe çështje përgjegjësie. A do të thotë një marrëveshje për ndarje, se çështja e personave të humbur do të harrohet? A do të eliminohen çështjet e kompensimit? Është më e thjeshtë dhe pozitive të zgjisdhin çështjet aktuale.

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: , , , , , , , , , , , , ,

Komentet

Lajme të ngjashëm

Ukraina qëllon Rusinë me raketa britanike me rreze të gjatë veprimi

VOA/Henry Ridgwell

Njoftohet se Ukraina ka përdorur për herë të parë raketa britanike të tipit “Storm Shadow” me rreze të gjatë veprimi për të goditur objektiva brenda Rusisë. Siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës Henry Ridgwell nga Londra, sulmi ukrainas vjen pas njoftimeve se Presidenti Joe Bien vendosi në fillim të javës që ta lejojë Kievin të përdor raketa amerikane me rreze të gjatë veprimi për të goditur objektiva në brendësi të Rusisë.

Mediat britanike njoftuan të mërkurën se Ukraina kishte përdorur për herë të parë raketa të tipit “Storm Shadow”, të furnizuara nga Britania, për të goditur objektiva brenda territorit rus. Raketa të tilla janë përdorur në të kaluarën kundër forcave ruse në territoret e pushtuara të Ukrainës, si vitin e kaluar, kur u godit shtabi i flotës ruse të Detit të Zi në Krime.

Londra dhe Kievi nuk e kanë konfirmuar sulmin e djeshëm.

Në fillim të kësaj jave, ushtria ukrainase përdori raketa me rreze të gjatë veprimi, të furnizuara nga Shtetet e Bashkuara, për të goditur në thellësi të territorit rus, pas miratimit nga Uashingtoni.

Franca gjithashtu e ka furnizuar Ukrainën me raketa me rreze të gjatë veprimi. Por raketat evropiane dallojnë nga ato amerikane, thotë për Zërin e Amerikës analisti Patrick Bury nga Universiteti Bath.

“Ato janë raketa që lëshohen nga ajri dhe kanë një rreze veprimi prej 250 kilometrash. Raketat amerikane kanë një rreze më të gjatë veprimi dhe nuk lëshohen nga ajri, ndaj janë më të vështira që të eliminohen, të paktën në teori”.

Dy sistemet e raketave ofrojnë mundësi për objektiva të reja.

“Rrezja e veprimit të dy llojeve të raketave është e mjaftueshme për të depërtuar brenda territorit dhe goditur infrastrukturën ruse, duke ndërprerë furnizimet për frontin e luftës. Rrezja e veprimit nuk është aq e rëndësishme sa fakti që Ukraina ka nevojë për sasi të mëdha raketash dhe sa më shpejt të jetë e mundur”, thotë për Zërin e Amerikës, James Nixey, i cili drejton programin Ruso-Euroaziatik në Institutin Mbretëror për Çështjet Ndërkombëtare që njihet edhe si Chatham House.

Ukraina duhet të zgjedhë me kujdes objektivat e saj, thotë analisti Bury.

“A do të lejohen ata (Ukraina) që ta shtojnë trysninë dhe të godasin infrastrukturën energjetike, ushtarake, rafineritë e naftës, objektiva që do të fillonin me të vërtetë të dëmtonin ekonominë ruse? Kjo është pyetja.”

Por Gjermania, furnizuesi i dytë më i madh i Ukrainës me armë, e përjashtoi këtë javë mundësinë që t’i ofronte Kievit raketa me rreze të gjatë veprimi. Berlini druhet se mund të përfshihet në luftë.

“Asgjë nuk ka ndryshuar për ne, situata dhe rrethanat janë të njëjta. Raketat gjermane nuk janë si ato amerikane apo britanike. Këndvështrimi ynë për këtë çështje është i njëjtë”, tha shefi i mbrojtjes gjermane, Boris Pistorius.

E ardhmja e ndihmës ushtarake perëndimore për Kievin mbetet e pasigurt. Presidenti i zgjedhur amerikan, Donald Trump, është zotuar t’i japë fund luftës në ditën e parë që merr detyrën. Kievi i druhet tërheqjes së mbështetjes amerikane. Analisti Bury thotë se Britania dhe Franca mund të vendosin që të vazhdojnë furnizimin e Ukrainës me raketa.

“Dy vendet kanë armë bërthamore dhe mund të rrezikojnë nëse duan. Mund të gjenden dallime mes NATO-s evropiane dhe asaj amerikane për disa çështje politike lidhur me Ukrainën”.

Pas vendimit të Uashingtonit për ta lejuar Ukrainën që të godasë territorin rus me raketa amerikane, Moska uli kufizimet për përdorimin e armëve bërthamore.

Protesta për vrasjen e 14-vjeçarit/ Prindër e nxënës hedhin bojë të kuqe para Ministrisë së Arsimit

Prindërit dhe nxënësit kanë hedhur bojë në asfaltin para Ministrisë së Arsimit te Rruga e Durrës në shenjë proteste pas vrasjes së 14-vjeçarit Martin Cani.

Me pankarta të shumta në duar, me mesazhe për institucionet, shoqërinë, por edhe për 14-vjeçarin e vrarë, qytetarët kanë kërkuar drejtësi dhe siguri.BW

“Institucionet e papërgjegjshme vrasin”, qindra qytetarë mbushin rrugët e Tiranës dhe marshojnë drejt ministrisë së Arsimit

TIRANË

Qindra qytetarë kanë mbushur sot rrugët e Tiranës në shenjë protestë pas vrasjes së 14-vjeçarit Martin Cani duke kërkuar siguri.

Prindërit janë mbledhur fillimisht te shkollë “Fan Noli” dhe më pas kanë marshuar drejt sheshit “Skënderbej” me një pankartë gjigande në krye “Institucionet e papërgjegjshme vrasin” dhe bënë apel për marrjen e masave.

“Nuk ka dhimbje më të madhe. Ai ishte si djali im se ishte shoku i djalit tim. Nuk di çfarë të them, jam shumë i prekur. Ai i ka fut thikën të gjithëve”, tha një prind.

“Apel shtetit shqiptar të mos flejë gjumë, mjaft më. Nuk durohet”, tha një prind tjetër. BW

“Jetojmë me frikë”, prindërit protestë për vrasjen e 14-vjeçarit: Ndihemi të pasigurt, qeveria të marrë masa! Mund të ketë efekt zinxhir

TIRANË

Qytetarë të shumtë kanë dalë sot në protestë për vrasjen e 14-vjeçarit pak ditë më parë në dyert e shkollës “Fan Noli” në Tiranë. Teksa fajësojnë institucionet për vdekjen e Martin Canit, prindërit janë të ndarë për mbylljen e rrjeteve sociale, një propozim i hedhur dje në diskutim nga kryeministri Edi Rama. Ata kërkuan dorëheqjen e ministres së Arsimit dhe marrjen e masave urgjente nga qeveria.

“Jetojmë të pasigurt, jetojmë me frikë. Ministrja e Arsimit duhet të japë dorëheqjen urgjentisht deri te oficerja e sigurisë që nuk ka bërë gjë.

Bullizimi në rrjetet sociale është një gjë që i shqetëson shumë të rinjtë sot. Ne këtu duam të vëmë theksin te Ministria e Arsimit, është inekzistente. E keni parë si i është mbyllur goja elitës intelektuale.
Unë i kërkoj qeverisë, ministres së Arsimit të japë dorëheqjen. Ndihemi të pasigurt. Unë kam dy vajza, vajza ime shkon në një shkollë ku rreth e qark shitet drogë. Ne duam siguri publike. Sot shoqëria shqiptare po pëson një krizë të vlerave. Është rritur mosha e minorenëve që kryejnë krime”, tha një prind.
Një vajzë 10-vjeçare që iu bashkua protestës tha se ndihet e tmerruar kur del nga shkolla.

“Të rriten masat e sigurisë në shkolla. Të kontrollohen çantat. Rrjetet sociale i shkatërruan. Celularin në dorë. T’i mbyllin rrjetet sociale. Do ishte zgjedhje. Nuk kontrollohet ajo. Në Kinë ta kontrollosh TikTokun. Duhen mbyllur dhe bashkëpunim me prindërit. Djali do ishte gjallë po të ishin bërë bashkë drejtoresha e shkollës, mësuesit, prindërit. Këtu ka dhe një problem se bëjnë dhe të tjerët, mirë ia bëri ai thonë. Ka efekt zinxhir”, tha një tjetër prind.

Një nënë u shpreh se prindërit duhet t’i kontrollojnë fëmijët.
“Nuk jam për mbylljen e rrjeteve sociale, prindërit e bëjnë zgjidhjen. Ata duhet t’i kontrollojnë”, tha ajo.
“Çfarë të them, a ka më keq?! Unë jam gjysh, a ka më keq për një gjyq. Mendoj se faji është tek Arsimi. Ministrja e Arsimit duhet të kishte dhënë dorëheqjen vetë në mënyrë urgjente në shenjë respekti”, u shpreh një i moshuar.BW

Osmani: Rrezikimi i partneritetit me aleatët e cenon vetë mbrojtjen e Kosovës

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë gjatë një fjalimi vjetor në Parlamentin e vendit se rrezikimi dhe cenimi i marrëdhënieve me shtetet aleate cenon vetë Kosovën dhe është gabim strategjik.

“Të punosh me ata që na kanë ndihmuar ta kemi lirinë e shtetit, asnjëherë nuk është nënshtrim e as shantazhim. Besoj fuqishëm se forca jonë më e madhe qëndron pikërisht në aleancat tona”, tha Osmani të enjten në Kuvendin e Kosovës.

Duke folur në një seancë të bojkotuar nga dy prej tri partive më të mëdha opozitare, Partia Demokratike e Kosovës dhe Aleanca për Ardhmëninë e Kosovës, presidentja e vendit tha se “aleanca e Kosovës me vendet e tjera është më e madhe dhe më e rëndësishme se cilido prej nesh si politikan”.

Ajo bëri thirrje që Kosova t’i ruajë aleancat e saj, sepse ato, sipas saj, janë “gur themel i sukseseve tona dhe investim në të ardhmen tonë, ku Kosova do të jetë anëtare e barabartë në komitetin euroatlantik të kombeve të lira”.

“Aleancat janë këtu për të na mbrojtur, prandaj vënia në rrezik e tyre, luajtja bixhoz me to, apo cenimi i tyre, e cenon vetë mbrojtën e republikës sonë”, tha ajo.

Qeveria e Kosovës, e udhëhequr nga kryeministri Albin Kurti nga Lëvizja Vetëvendosje, është kritikuar dhe akuzuar gjatë këtij viti nga Shtetet e Bashkuara, aleati kryesor i vendit, si dhe nga Bashkimi Evropian, për veprime të “njëanshme dhe të pakoordinuara” në veriun e banuar me shumicë serbe.

Gjatë këtij viti, Qeveria e Kosovës ka ndërmarrë një sërë hapash për ta shtrirë autoritetin në veriun e banuar me shumicë serbe, duke mbyllur institucionet paralele serbe.

Kurti vazhdimisht këmbëngul se veprimet e Qeverisë së tij nuk janë të drejtuara kundër askujt, se ndjek Kushtetutën dhe ligjet e Kosovës dhe se marrëdhëniet me SHBA-në janë të mira, përkundër mospajtimeve për disa çështje.

Osmani tha gjatë adresimit të saj se “asnjëherë nuk i kam kuptuar e as mirëkuptuar, as talljet që bëhen në llogari të aleatëve as sulmet ndaj tyre, e as keqpërdorimin e tyre për të fituar pushtet. As njëra e as tjetra nuk i bën nder Kosovës”.

Tutje, Osmani i bëri thirrje spektrit politik të këtë angazhim të madh vitin e ardhshëm për anëtarësimin e vendit në organizata ndërkombëtare.

“Ka disa gjëra që kërkojnë vëmendje dhe angazhimin e të gjithëve gjatë vitit 2025. Anëtarësimi në Këshillin e Evropës, avancimi i aplikimit të Kosovës për anëtarësim në BE, si dhe fillimi i procesit të anëtarësimit në NATO duhet të jenë suksese të vitit 2025”, tha ajo.

Kosova kishte aplikuar për anëtarësim në BE në dhjetor të vitit 2022, por ende nuk e ka statusin e vendit kandidat. Ndërkaq, aplikimi për anëtarësim në Këshillin e Evropës nuk pati sukses për shkak se u kushtëzua me Asociacionin e komunave me shumicë serbe në Kosovë.

Osmani kërkon reflektim rreth qasjes në dialog

Presidentja Osmani tha se dialogu mes Kosovës dhe Serbisë, i ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian prej vitit 2011, ka qenë “fatkeqësisht i pabalansuar” dhe bëri thirrje për reflektim.

Ajo tha se Kosova “është trajtuar padrejtësisht” ndërsa, Serbia është “akomoduar vazhdimisht”.

“Fakti që në tavolinën e dialogut sot, shteti që kreu agresion ndaj Kosovës nuk është nën masa, kurse viktima e këtij agresioni, Kosova, është nën masa, është dëshmia më e qartë e kësaj. Prandaj, është e domosdoshme që të ketë reflektim rreth kësaj qasjeje, nga të gjithë ata që vërtetë duan paqe e stabilitet afatgjatë në rajonin tonë”, tha ajo.

“Por, kjo nuk do të thotë se edhe ne nuk duhet të vetëreflektojmë për rrugën e deritanishme dhe si mund t’i bëjmë gjërat më mirë”, tha ajo.

BE-ja vendosi disa masa ndëshkuese ndaj Kosovës vitin e kaluar për shkak të rritjes së tensioneve në veriun e Kosovës, të banuar me shumicë serbe.

Sipas burimeve diplomatike të BE-së, në diskutimet e fundit për këtë temë, shumica e shteteve anëtare kanë qenë në favor të heqjes së masave, askush nuk ka qenë në mënyrë të prerë kundër heqjes së tyre, por ka pasur dallime rreth asaj se si dhe kur do të bëhet një gjë e tillë.

Ajo tha se këshillat e saj për përmirësimin e procesit të dialogut kanë qenë në shënjestër të “sulmeve të ulëta dhe dezinformatave që s’i kanë hije askujt në Kosovë”.

“Për të qenë edhe më e qartë, kur unë kam propozuar që drafti i asociacionit të fillohet të diskutohet me SHBA-të, në mënyrë që kjo çështje mos t’i lihet as Lajçakut e as të tjerëve që nuk besojnë në pavarësinë e Kosovës, kjo nuk ka nënkuptuar që unë po kërkoj themelim të asociacionit, por ka nënkuptuar se më shumë i kam besuar vetvetes sonë dhe Amerikës, sesa disa burokratëve nga shtetet jonjohëse”, th ajo.

Themelimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe në Kosovë është ndër pikat kryesore të marrëveshjes për normalizimin e marrëdhënieve mes Kosovës dhe Serbisë.

Osmani tha se është akuzuar padrejtësisht dhe me “lloj-lloj shpifjes të ulëta” se ajo ka kërkuar nënshkrimin e njëanshëm të marrëveshjes.

Kurti ka thënë se është i gatshëm ta zbatojë Marrëveshjen Bazë dhe aneksin për zbatimin e saj, për çka Kosova dhe Serbia u pajtuan në fillim të vitit 2023, vetëm nëse Serbia e nënshkruan dokumentin.

Ajo tha se kishte theksuar se zbatimi i marrëveshjes ka kuptim vetëm nëse zbatohet nga të dyja palët, dhe se, si alternativë, ajo kishte kërkuar që Kosova, nëse e sheh që Serbia nuk po e zbaton pjesën e saj, të diskutojë me aleatët e vet për zbatimin e përgjegjësive të saj në marrëveshje, nëse merr garanci për sigurinë nga SHBA-ja, përfshirë anëtarësim në NATO.

“Thënë troç, për mua, më shumë sesa nënshkrimi i presidentit të Serbisë ka rëndësi nënshkrimi i Presidentit të Amerikës. Shpresoj që jam mjaftueshëm e qartë”, tha Osmani. REL

Presidentja Osmani sot i adresohet Kuvendit të Kosovës

Kuvendi i Kosovës ditën e sotme do të mbajë seancë plenare. Presidentja e Republikës së Kosovës do t’i drejtohet deputetëve në Kuvend në ora 09:30.

Me aktin më të lartë juridik të shtetit është e përcaktuar që sё paku një herë në vit kreu i shtetit t’i drejtohet Kuvendit të Kosovës përkitazi me fushëveprimtarinë e tij/saj.

Pas adresimit të Osmanit, do të nis seanca plenare me fillim nga ora 10:00 me vetëm një pikë të rendit të ditës.

Në rend dite do të jetë shqyrtimi i dytë i Projektligjit për ndarjet buxhetore për vitin 2025. sn

UGSHPD: NJË JETË NËN DHÈ DHE JETËT TONA MBI DHÈ

Sa tragjike mbetet ngjarja e humbjes së jetës së një djaloshi 14 vjeçar në nga një përfshirje konflikti me thika mes tre adoleshentëve në afërsi të një shkolle ku ata ishin bashkënxënës?
Njëri humbi jetën, një tjetër në luftë për jetën dhe një tjetër në arrest për të pritur gjykimin.
A reflektoi shoqëria shqiptare për t’u tërhequr dhe bërë një pauzë heshtje për të treguar reagimin qytetar ndaj dhunës verbale, vrasjeve gjaknxehta dhe krimeve që ndodhin rëndom gjatë çdo dite?
Për të gjetur arsyet dhe shpjegimet duhet gjakftohtësi gjatë çdo pyetje që ngrihet për çështjen nga shoqëria shqiptare për t’ju drejtuar çdo institucioni, prej familjes, shkollës, rendit dhe sigurisë, të mediave që bëjnë krye-lajm ngjarjet tragjike, e përtej qeverisë dhe presidentit për të arritur në Kuvendin e Republikës së Shqipërisë.
Përse do të ndaleshim këtu?
Sepse ngjarja e përsëritur nuk mban më.
Pavarësisht buxhetit 2025 ku prej dy ditësh u dëgjuan shifra dhe “përkujdesje” për çdo grupmoshë dhe si për çdo veprimtari të jetës shoqërore dhe ekonomike drejt BE-së 2030, në një kohë kur kriza dhe korrupsioni po e gërryejnë shoqërinë shqiptare nga keq qeverisja.
Është e kotë të bësh propagandë dhe të spekulosh mbi ngjarjen tragjike që përsëritet.
Vetëm dje në qoftë se do të ekzistonte fryma e njerëzishme e pajtimit, e kthimit për të reflektuar mbi humbjen e jetës kur në një konflikt përfshihen të rinjtë, kryetarja e Kuvendit* mund të mblidhte kryetarët e grupeve parlamentare dhe në mënyrë solemne të mbanin heshtje dhe ta pezullonin debatin e buxhetit 2025 për një ditë më të qetë. Por kjo nuk ndodhi, “portat e ferrit” mbetën hapur dhe breshëritë e replikave të politikës vazhduan gjatë. Çuditërisht gjatë sa na befasuan të gjithëve se si ky buxhet e vazhdon maratonën në një kohë kur ai i një viti më parë u mbyll për 7 minuta me fuqinë e kartonit të mazhorancës dhe protestave të opozitës.
Kanë ndryshuar vetëm kryetaret e Kuvendit, kanë ndryshuar shifrat dhe premtimet në rritje, por cilësia dhe siguria e jetës është përkeqësuar dhe vendi po shkon drejt zgjedhjeve të përgjithshme.
Është koha që që të gjithë të reflektojmë. Çdo deklaratë dhe qendrim duhet të jetë i matur para dhimbjes dhe zisë që shkakton dhe këto fatkeqësisht janë bërë të shpeshta dhe njerëzit po ashtu edhe të shkujdesur.
Nga një përfshirëje konflikti me thika mes tre adoleshentëve gjen tre histori dhimbjeje.
Një jetë që ndërpritet…
Një jetë që përpiqet…
…dhe një jetë që do të marrë dënimin.
Këto tre trauma psikike dhe emocionale në luftë për jetën shoqëria shqiptare ka nevojë të reflektojë dhe të gjejë shërimin. Një jetë nën dhè dhe jetët tona mbi dhè i shëron vetëm paqja, dashuria, ai popull dhe ajo politikë qeverisjeje që e kanë vullnetin për t’ja mbyllur shtigjet krimit dhe korrupsionit.
______
* Sipas ATSH- Kryetarja e Kuvendit, Elisa Spiropali u shpreh se “kjo është ngjarje shumë e rëndë dhe shumë tragjike për t’u trajtuar me këtë lehtësi në këtë kërkesë për procedurë. Duhet të bisedojmë në rast se vendoset për një kohë të përshtatshme dhe për diskutime shumë më të thella për këtë çështje si për procedurë edhe për arsyet e shkaqet”.Spiropali theksoi se “deputetët nuk janë të gjithë dhe do të ishte mungesë ekstreme respekti së pari për viktimën dhe familjen e tij, mos ta përdorim për politikë të ditës të gjejmë një kohë të përshtatshme”.Pavarësisht kësaj deputetët e PD-së janë ngritur më këmbë dhe kanë mbajtur një minutë heshtje për 14 vjeçarin.
20 Nëntor, 2024

Unioni i Gazetarëve Shqiptarë Profesionistë të Diasporës (UGSHPD)

Verband Albanischer Berufsjournalisten der Diaspora (VABD)

Union of Professional Albanian Journalists of Diaspora (UPAJD)

L’Union des journalistes professionnels albanais de la diaspora (UJPAD)

Unione dei Giornalisti Professionisti Albanesi della Diaspora (UGPAD)

NATO mobilizon 800 mijë trupa! Europa gati për luftë!

Kombet evropiane po përgatiten për një luftë të gjithanshme në kontinent pasi Ukraina lëshoi raketa të prodhuara nga SHBA në Rusi për herë të parë duke përbërë një kërcënim real për një luftë të gjithanshme. Sipas një dokumenti prej 1000 faqesh të titulluar ‘Plani Operacional Gjerman’, të bërë publik nga media gjermane “Frankfurter Allemagne Zeitung”, thuhet se Gjermania do të presë qindra mijëra trupa nga vendet e NATO-s dhe do të shërbejë si qendër logjistike për dërgimin e sasive të mëdha të pajisjeve ushtarake, ushqimeve dhe ilaçeve drejt frontit.

Ushtria gjermane po udhëzon gjithashtu kompanitë dhe civilët se si të mbrojnë infrastrukturën kryesore dhe të mobilizohen për mbrojtjen kombëtare, duke parashikuar një situatë në të cilën Rusia zgjeron fluturimet me dron, operacionet e spiunazhit dhe sulmet sabotuese në të gjithë Evropën.

Po ashtu, bizneset janë këshilluar të krijojnë plane krize të cilat detajojnë përgjegjësitë e punonjësve gjatë emergjencave dhe do të udhëzohen të pajisen me gjeneratorë me naftë ose të instalojnë turbina me erë për të siguruar pavarësinë energjetike, shkruan A2 CNN. Përgatitja e Gjermanisë ndjek shembujt e vendosur nga vendet nordike, ku broshurat dhe emailet tashmë janë dërguar në miliona shtëpi me këshilla për kërkimin e strehimit, grumbullimin e furnizimeve dhe stërvitjen rudimentare ushtarake.

Nënkoloneli gjerman dhe kreu i Komandës së Shtetit të Hamburgut, Jörn Plischke, është një avokat i vendosur i nevojës për t’u përgatitur për një luftë të mundshme në Evropë dhe ka nisur një përpjekje për të fuqizuar sektorët industrialë dhe bujqësor të Gjermanisë. Pas sulmit të Rusisë në Ukrainë, një luftë konvencionale në Evropë do të ishte e mundur përsëri në pesë vitet e ardhshme”, tha gjenerali gjerman nga Hamburgu, aty ku ushtria gjermane po kryen një stërvitje ushtarake.  sn

Ukraina lëshon për herë të parë raketat britanike Storm Shadow në Rusi- Ja çfarë rrezeje kanë

Ukraina ka përdorur për herë të parë raketat me rreze të gjatë Storm Shadow kundër Rusisë.

Sipas The Telegraph, në fshatin Marino, Kursk, janë gjetur fragmente nga një raketë Storm Shadow të mërkurën. Raketa britanike Storm Shadow kanë një rreze veprimi prej 150 miljesh. Kjo do të thotë se Ukraina tani mund të godasë objektiva brenda Rusisë.

Leja nga Britania e Madhe iu dha ukrainasve për të përdorur raketat pasi Joe Biden i dha dritën jeshile Zelensky që të përdorë raketa me rreze të gjatë veprimi të prodhuara nga SHBA brenda Rusisë në fillim të kësaj jave.

  • foto galeri
  • foto galeri
  • foto galeri

Kievi përdori Atacms për të goditur një objekt ushtarak në Bryansk herët të martën.

 

 

Vladimir Putin u përgjigj duke ulur pragun për gjuajtjen e armëve bërthamore ndaj Ukrainës dhe aleatëve të saj.

Raportet nga blogerët ushtarakë rusë sugjeruan se raketa ishte lëshuar pasditen e së mërkurës.

(BalkanWeb)

Situata katastrofike- BE kthen mbrapsht 57 % të eksporteve nga Shqipëria

Shifrat e tregtisë me jashtë pasqyrojnë një situatë katastrofike për cilësinë dhe sigurinë e produkteve që prodhohen në Shqipëri.

Të dhënat e bëra publike nga Forumi Kombëtar mbi Cilësinë dhe Standardet tregojnë se 57 për qind e produkteve shqiptare, që nisen për eksport, kthehen mbrapsht për shkak të cilësisë dhe mungesës së sigurisë.

Prodhuesit shqiptarë përballen me refuzimin e produkteve bujqësore në kufi, për shkak të mungesës së cilësisë dhe standardeve.

Gjatë dekadës së fundit, më shumë se gjysma e refuzimeve erdhi nga tregu i BE-së dhe pjesa tjetër nga Kina e SHBA. Por, që tregu të hapet, po merren masat që prodhimet të kenë standard.

Eksportet bujqësore kushtuan 550 mln euro në vitin 2023, dhe objektivi që ato të arrijnë 1 mld euro në 2030, cenohet nga refuzimet në kufi./KAPITALI

Kurti: S’ka Asociacion, pa e njohur Serbia rendin kushtetues të Kosovës

Marrëveshja e Brukselit dhe Aneksi për zbatimin e saj duhet ta kenë pikënisje tërësinë, e jo vetëm pjesë të saj, ka thënë kryeministri Albin Kurti.

Tek ka folur për obligimet që i përshkruhen Kosovës, përfshirë themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe, shefi i ekzekutivit ka thënë për televizionin “Alsat” të Maqedonisë së Veriut se pikënisja duhet të jetë tërësia e Marrëveshjes.

“Nuk është marrëveshja bazike një tryezë suedeze ku mund ta marrësh gjellën tënde të preferuar dhe t’i hedhësh të tjerat. Gjashtë fjali në preambulë, 11 nene në marrëveshje, plus aneksi i zbatimit nga Ohri i marsit të vitit të kaluar me 12 pika, pra duhet ta kemi pikënisje tërësinë, jo ndonjë pjesë duke mohuar tërësinë. Unë e kam diskutuar edhe në Bruksel këtë”, tha Kurti.

Tek i është referuar Asociacionit, kryeministri Kurti ka përmendur një kusht. Ka thënë se themelimi i kësaj trupe nuk mund të bëhet pa e njohur Serbia rendin kushtetues të Kosovës.

“Nuk mund të ofrojë unë kafe pa filxhan. Cili është burimi legal juridik i asociacionit, a është Kushtetuta e Kosovës, apo diçka tjetër. Beogradi thotë nuk e pranoj Kushtetutën e Kosovës. Atëherë pse jemi duke diskutuar. Nuk mund të thuash: Unë kam marrë sa kam marrë, dua të marr edhe më shumë, por ti nuk ekziston. Ata duhet ta pranojnë Kosovën, çkado që kërkojnë për serbët në Kosovë duhet ta kërkojnë përbrenda rendin juridik dhe kushtetutës të Republikës së Kosovës”, shtoi ai.

E në BE e kanë përsëritur qëndrimin se përparimi në dialog është thelbësor për rrugët respektive evropiane të Kosovës dhe Serbisë.

Zëdhënësi Peter Stano, tha për KOHËN se palët kanë marrë përsipër zbatimin e Marrëveshjeve dhe theksoi se është duke u punuar në planin e sekuencimit.

“Nga të dyja palët pritet t’i zbatojnë të gjitha detyrimet e tyre e dialogut pa ndonjë vonesë apo parakushte sipas mënyrës hap pas hapi. Diskutimet për finalizimin e planit të sekuencimit janë duke vazhduar në dialogun e lehtësuar nga BE-ja”.

Kosova dhe Serbia janë pajtuar për Marrëveshjen Bazë në shkurt të vitit 2023 në Bruksel, e një muaj më vonë në Ohër edhe për Aneksin e zbatimit të saj. Por asnjëra prej pikave të Marrëveshjes nuk ka nisur së implementohet.

Marrëveshja 11-pikëshe mes tjerash parasheh një nivel të vetëmenaxhimit për komunitetin serb në Kosovë, njohje të ndërsjellë të simboleve shtetërore dhe që Serbia të mos bllokojë anëtarësimin e Kosovës në organizata ndërkombëtare./KOHA

Reporterët pa Kufij: Niveli i lirisë së shtypit në Shqipëri është një nga më të ulëtit në Europë

Konferenca e organizatës “Reporterët pa Kufij” në muajin prill me shtypin shqiptar
VOA/Ilirian Agolli

Organizata Reporterët pa Kufij dhe Këshilli Shqiptar i Medias publikuan sot një paketë rekomandimesh për të mbrojtur gazetarët në Shqipëri, për të siguruar të drejtën e informimit dhe një peizazh mediatik të pavarur, pluralist dhe të besueshëm.

Nisma u mor për shkak se, siç vlerëson organizata RSF, niveli i lirisë së shtypit në Shqipëri është një nga më të ulëtit në Europë dhe është përkeqësuar për një kohë të gjatë.

Shqipëria renditet e 99-ta midis 180 shteteve në Indeksin Botëror të Lirisë së Shtypit, që publikoi Reporterët pa Kufi në maj për vitin 2024, dhe e fundit në rajon krahasuar me vendet e zonës së Ballkanit.

Në udhërrëfyesin e publikuar sot gjatë një konference shtypi online propozohet për mbrojtjen e gazetarëve, që Shqipëria të forcojë ligjet për të kundërshtuar paditë abuzive SLAPP ndaj tyre, duke kërkuar që ankesa të kalojë nga një mekanizëm vetërregullues para se të shqyrtohet nga një gjykatë.

“Procesi i anëtarësimit në BE ofron një mundësi unike për Shqipërinë për të përmirësuar ligjin dhe standardet e lirisë së shtypit në mënyrë që të mbështesë në mënyrë efektive gazetarinë e lirë, të pavarur dhe të besueshme në vend”, thuhet në deklaratën e përbashkët të RSF-së dhe KSHM-së.

Në dokument propozohet gjithashtu të rishikohen ligjet për mbrojtjen e konfidencialitetit të burimeve të mediave përballë përpjekjeve të paligjshme për t’i zbuluar dhe viktimizuar ato, si dhe miratimi i një plani kombëtar veprimi për sigurinë e gazetarëve sipas rekomandimeve të Këshillit të Europës.

Sa i takon pavarësisë dhe pluralizmit të medias dhe mbrojtjes së saj nga ndërhyrjet dhe censura udhërrëfyesi propozon të miratohen masa që mbrojnë pavarësinë editoriale të redaksive veçanërisht nga ndërhyrjet e aksionerëve të medias në konflikte inteesi.

Garanci më të forta për pavarësinë editoriale dhe financiare u propozuan edhe për Radio Televizionin Publik (RTSH), sigurimi i një buxheti të qëndrueshëm dhe procedura të pavarura në zgjedhjen e drejtuesve të tij.

“Rekomandimet synojnë të mbështesin “Dialogun e Strukturuar për Lirinë e Medias”, një procedurë që do të ndihmojë Shqipërinë të përmbushë kushtet për të hyrë në BE. Përpjekjet tona, të motivuara nga interesi publik dhe të bazuara në besimin dhe transparencën, tregojnë se edhe në një vend ku liria e shtypit sfidohet në të gjitha nivelet, veprimi i përbashkët dhe i vendosur është i mundur”, tha Pavol Szalai, drejtuesi i zyrës së RSF-së për BE dhe Ballkanin.

Udhërrëfyesi nga RSF dhe KMSH propozon lehtësira ekonomike për qëndrueshmërinë afatgjatë të gazetarisë shqiptare si zbutje tatimesh, kredi pa interes ose heqjen e gjobave për mediat që janë në procesin e Iniciativës së Mirëbesimit JTI. Ndërsa bashkësia e biznesit mund të mbështesë gazetarinë e besueshme duke shtuar reklamat për mediat etike.

“Shqetësimet për situatën dhe besimin në median shqiptare po rriten, sidomos në kushtet e rritjes së autoritarizmit dhe propagandës. Nuk ka zgjidhje të thjeshtë, por pavarësia financiare për median është një pikënisje vendimtare. Vetëm atëherë media mund t’i shërbejë vërtet interesit publik”, thotë Koloreto Cukali, drejtues i Këshillit Shqiptar të Medias.

Në takimin e prillit të kaluar me përfaqësues të RSF-së gazetarët shqiptarë pohuan se janë rregullisht viktima të sulmeve të dhunshme herë fizike, më shpesh verbale si dhe presione për padi.

Po ashtu ata pohuan se mediat janë nën presione ekonomike, çka shton pasigurinë dhe autocensurën në punën e tyre.

Në takim u theksua se tregu mediatik është i përqendruar në duart e një numri të vogël pronarësh, ndërsa është rrënjosur thellë bashkëpunimi i interesave politike, biznesore dhe mediatike, çka ndikonshumë në pavarësinë editoriale dhe në raportimin e gazetarëve.

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend