Profesori i historisë, Nikolla Pano, tha në një intervistë me Zërin e Amerikës se nuk beson që si rrjedhojë e zgjedhjes së zotit Donald Trump, politika e SHBA në Ballkan të ketë ndryshime dramatike. Profesor Pano, i cili është njohës i çështjeve të Ballkanit, tha gjithashtu se e shqetëson pabarazia sociale dhe ekonomike në Shqipëri. Ai u intervistua nga shefi i Shërbimit Shqip të Zërit të Amerikës, Arben Xhixho.
Zëri i Amerikës: Profesor Pano, së pari faleminderit shumë për këtë intervistë. Është kënaqësi t’ju kemi në Zërin e Amerikës.
Nikolla Pano: Është kënaqësi edhe për mua t’ju shoh sërish.
Zëri i Amerikës: Po përjetojmë rishtazi kohëra shumë interesante me zgjedhjet e debatueshme këtu në Amerikë. Për shikuesit tanë, a mendoni se këto zgjedhje do të kenë ndonjë ndikim në Ballkan?
Nikolla Pano: Përgjithësisht nuk mendoj se do të ketë një ndryshim domethënës në politikën e jashtme amerikane. Shtetet e Bashkuara dëshirojnë që Ballkani të jetë një zonë stabiliteti. Ky ka qenë një tipar themelor i politikës së jashtme amerikane në atë rajon. Në këtë këndvështrim, vendet kryesore në rajon do të marrin sigurime se nuk do të ketë ndryshime dramatike. Mund të ndodhë ndonjë ngjarje kataklizmike që mund të ketë pasoja edhe për Ballkanin, por nëse zhvillimet do të jenë përgjatë trajektores së tanishme, nuk parashikoj ndonjë ndryshim madhor në Ballkan apo në politikën e jashtme të administratës së re në Uashington.
Zëri i Amerikës: Janë ngritur disa shqetësime rreth marrëdhënies së administratës së re me Rusinë. A mund të sjellë kjo një ndikim të tërthortë për Ballkanin?
Nikolla Pano: Nëse do të ketë ndryshime, në rast se SHBA do të përqafonin një qasje më të ashpër apo më të butë ndaj Ballkanit, atëherë natyrisht që do të kishte pasoja. Për shembull, nëse Shtetet e Bashkuara do të mendonin se Rusisë i duhet lënë një dorë më e lirë në Ballkan, kjo mund të inkurajonte serbët të jenë më agresivë ndaj Kosovës në kërkesat e tyre për disa lëshime në negociatat ndërmjet dy vendeve. Por sërish, unë nuk e shoh për momentin të ndodhë një gjë e tillë. E njëjta gjë vlen edhe për Shqipërinë, e cila do të ndikohej nga disa zhvillime në vende të tjera të Ballkanit. Por, marrëdhëniet e Shqipërisë me vendet fqinje kanë qenë përgjithësisht të mira dhe problemet që kanë lindur janë sheshuar. Sërish, nuk parashikoj ndryshime të menjëhershme, por sigurisht e ardhmja afatgjatë është një çështje tjetër.
Zëri i Amerikës: Profesor Pano, le të flasim pak për Shqipërinë. Nëse mund t’ju bëj fillimisht një pyetje të përgjithshme, çfarë mendoni për gjendjen e tanishme në Shqipëri?
Nikolla Pano: Nëse flasim për gjendjen e tanishme në Shqipëri, shohim se ka patur disa ndryshime, ka patur një lloj progresi gjatë viteve. Por, është e qartë se sfidat që ka patur, vazhdojnë të jenë të pranishme. Ka qartësisht zhvillime tepër serioze për sa i përket çështjes së reformës ligjore, e cila duhet trajtuar. Është bërë progres, por qëndrojnë pikëpyetjet për zbatimin e mëtejshëm të saj nëpërmjet akteve të tjera ligjore që duhet të miratojë parlamenti. Ka patur zvarritje, por komuniteti ndërkombëtar, jo vetëm Shtetet e Bashkuara, por komuniteti ndërkombëtar si i tërë, vendet e BE-së, nxisin me forcë disa nga këto ndryshime që janë miratuar nga parlamenti dhe që kërkojnë akte mbështetëse për t’i bërë të zbatueshme.
Zëri i Amerikës: Megjithëse Shqipëria është vend anëtar i NATO-s dhe vend kandidat për në BE, shumë vëzhgues mendojnë se Shqipëria gjendet ende në periudhë tranzicioni nga sistemi i vjetër drejt një demokracie funksionale të tregut. Cili është vlerësimi juaj për demokracinë në Shqipëri?
Nikolla Pano: Çështja e tranzicioneve demokratike në vendet ish-komuniste është një temë debatesh të shumta në radhët e akademikëve, në disa prej të cilave kam marrë pjesë edhe unë. Besoj se në rastin e Shqipërisë procesi i tranzicionit nuk është përmbushur. Kemi një bazament që është krijuar për institucionet demokratike, por nëse do të thonim se këto institucione demokratike në Shqipëri, sistemi parlamentar, sistemi politik shumë partiak, janë të shëndosha, atëherë do të ishim disi jorealistë. Ka patur një tranzicion ekonomik dhe mendoj se është bërë progres domethënës në këtë fushë. Kjo është inkurajuese. Një tjetër fushë që mua më shqetëson, për sa i përket shoqërisë, është pabarazia sociale dhe ekonomike që ka Shqipëria. Është një çështje tepër serioze dhe qeveria shqiptare duhet t’i kushtojë më tepër vëmendje trajtimit të problemeve në këtë drejtim. Këtu përfshihen shumë gjëra, që nga shpërndarja jo e barabartë e të ardhurave deri tek pabarazia në zhvillimin rajonal në Shqipëri. Këto janë çështje që janë diskutuar. Udhëheqësit qeveritarë tregojnë se janë në dijeni të këtyre problemeve dhe sfidave, por ato duhen trajtuar. Ekziston sigurisht çështja e korrupsionit që është i kudondodhur, jo vetëm në sektorin qeveritar, por edhe në sektorin privat.
Zëri i Amerikës: Megjithëse Shqipëria hyri në një sistem të ri duke e filluar nga një stad tepër i ulët, a nuk janë të mjaftueshme 25 vite që vendi të kishte arritur më shumë?
Nikolla Pano: Kur u rrëzua regjimi komunist në Shqipëri në vitin 1990, unë dhe disa kolegë të mitë menduam se do të duheshin 20 deri në 25 vite që Shqipëria të kalonte sfidat me të cilat përballej, për shkak të, siç thatë edhe juve, nivelit nga ku shqiptarët po ia fillonin. Pas 25 vitesh, po arrijmë në pikën ku do të ishte e dëshirueshme të shihnim konsolidim më të fortë të institucioneve. Do të kishte qenë më mirë nëse do të ishin trajtuar disa nga çështjet sociale të vendit, zhvillimi jo i barabartë i zonave rurale dhe atyre urbane. Jam i kënaqur që të paktën qeveria flirton me idenë se duhet më shumë zhvillim në zonat rurale dhe infrastrukturën rurale. Krahas shumë çështjeve të tilla është dhe nevoja për ndryshimin e qëndrimeve të udhëheqjes politike. Sjelljet e udhëheqjes komuniste janë ende të rrënjosura…
Zëri i Amerikës: Si e shpjegoni ju këtë? Përse është aq i vështirë ndryshimi i këtij mentaliteti?
Nikolla Pano: Është e vështirë të ndryshojë ky mentalitet, sepse së pari, një numër i madh i qeveritarëve, i udhëheqësve në të dyja partitë kryesore, madje edhe në disa nga partitë më të vogla, janë rritur në sistemin komunist. Kjo është e vetmja gjë që ata njohin. Influenca e tyre vetëm tani ka filluar të venitet. Po fillojmë të shohim një tranzicion gradual drejt një klase të re udhëheqësish, një brezi të ri udhëheqësish. Por, jam gjithashtu i pikëlluar që edhe në radhët e disa udhëheqësve të brezit të ri ekziston i njëjti mentalitet. Shpresoj se tani që gjithnjë e më shumë shqiptarë po arsimohen në vende të tjera dhe shumë të tjerë fillojnë të përjetojnë nëpërmjet udhëtimeve se si funksionon atje demokracia, mund të krijohet një mentalitet më qytetar. Mendoj gjithashtu se edhe shkollat shqiptare duhet të bëjnë shumë më tepër për arsimimin qytetar.
Mijëra qytetarë shkodranë i janë bashkuar thirrjes së opozitës për të marshuar në qytetin e Shkodrës kundër krimit politik i cili po merr jetë njerëzish të pafajshëm çdo ditë e më shumë, ku më së fundi u vranë tre persona në një atentat kriminal në mes të ditës.
Në shenjë solidariteti me qytetarët e ndershëm dhe të lirë të Shkodrës, opozita me në krye Partinë Demokratike ka ndërmarrë një marshim civil në pedonalen e qytetit.
‘Qytetnimi asht ma i fortë se krimi! Po na vrasin, duhet reagim’, është pankarta gjigante që mbajnë në duar qytetarët, ndërkohë që marshojnë në rrugët e qytetit. sn
Deputeti Tomorr Alizoti në një deklaratë për mediat përpara drejtorisë së policisë në Elbasan është shprehur që policia është sjellë në mënyrë shumë të dhunshme kundër protestuesve paqësorë.
Alizoti i ka bërë thirrje demokratëve që të rezistojnë pasi kur regjimet janë të frikësuar bëjnë presion dhe kur nuk bëhet më politikë prodhohet polici dhe kur dhuna është prezente shteti është në kulmin e dobësisë.
“Unë kam qenë drejtues i një qarku të majt si Berati dhe policia nuk ishte në këtë formë që është policia e Elbasanit. Vetë në Elbasan kam parë makina policie me xhama të zinj që nuk i ndaj dot nga gangsterat. Ne kemi përgjimet në SKY që drejtori i policisë së Elbasanit që komunikon me banditët.
Nëse ata do të merren me qytetarët e thjesht që protestojnë, asi njerëzit nuk protestojnë në atmosferë, por në tokë se aty jetojnë. Protesta është zemërim. Përse njerëzit protestojnë në Berlin ose Greqi duke e zënë rrugën, pasi kërkojnë të prodhojnë një anomalitet për të treguar zemërimin e tyre. A e dini ju që drejtorë policie janë arratisur, policia është bashkautorë në krim, drejtorët kanë vila kudo dhe policia e shtetit është shumë e dhunshme. Nuk ka një drejtues policie që të thotë një emër të kriminelëve.
Përse duhet të sillen policët si horra me makina 100 mijë euro ndër qytetarët jetojnë me 5 euro.
Ne nuk e lëmë këtë punë, për mua është pasion të luftoj kundër pisave. Ambulancat janë rrengje që vijnë bosh, kur bën Veliaj bën maratonë nuk vjen asnjë ambulance ndërsa sa të bëjmë ne një protestë vijnë ambulancat pa fund. Hapi jonë është rezistencë, ne u sollëm si qytetarë me policinë por nëse policia sillet si garipe me ne do të përballemi më fort.
I bëj thirrje demokratëve të protestojnë, të rezistojnë pasi kur regjimet janë të frikësuar bëjnë presion dhe kur nuk bëhet më politikë prodhohet polici dhe kur dhuna është prezente shteti është në kulmin e dobësisë.” sn
Pas rreth dy orë nga momenti i nisjes së protestës së opozitës në 6 pika nevralgjike, një prej të cilave është te ish-sheshi Shqiponja, kanë nisur edhe tensionet e para.
Kjo për faktin se forcat e policisë janë pozicionuar për të shpërndarë protestuesit e mbledhur në këtë pikë.
Deputetët e PD-së, Albana Vokshi dhe Asllan Dogjani, dhe më parë Flamur Noka, i kanë drejtuar një thirrje policisë që të mos provokojnë.
Një kordon policor i FNSH, me skafandra dhe mburoja, janë pozicionuar, ndoshta në një tentativë për të ndërhyrë dhe për të shpërndarë protestuesit.
“Shtyhuni andej, nëse ju provokon dikush jam unë këtu. Ikni, merrem unë me protestuesit, nëse dikush ju proteston. Mbani pozicionin tuaj, deri në orën 20:00 do jemi ne këtu. Shtyjuni, mos na provokoni”, iu drejtua Dogjani, disa punonjësve të policisë, të vendosur në kordon.bw
Ndryshe nga sa po shohim në të gjitha akset rrugore kryesore të vendit, ku ka nisur tashmë mosbindja civile me bllokimun e rrugëve, një qytetar ka qëndruar krenar përballë Policisë, duke protestuar në një formë ndryshe.
Kjo e fundit e pajisur deri në ‘dhëmbë’ me skafandra e shkopinj gome, qytetari ka gjetur një mënyrë tejet suprizuese për t’i ‘sfiduar’.
I veshur me veshje kombëtare dhe plis në kokë, hipur mbi kalë, qytetari në rrethrrotullimin e Milotit ka gjetur ketë formë për të protestuar.
Me sa duket, kali i ka ‘trembur’ policët, që siç duket edhe nga pamjet, po përpiqen të mbrohen duke u grumbulluar së bashku, gati për sulm… sn
Ashtu siç kishin paralajmëruar, qytetarët kanë dalë në prodtestë këtë të martë, duke bllokuar akset kryesore në vend, në atë që e cilësojnë mosbindje civile.
Në Milot, në rrethrrotullim, drejtuesit e automjeteve kanë fikur makinat e tyre në shenjë solidarizimi me qytetarët, të cilët shprehen kundër këtij regjimi dhe situatës në të cilën ndodhet vendi.
Në rrethrrotullimin e Milotit, siç raporton gazetari i Syri Tv në terren, Fatjon Gjinaj, janë bllokuar të dy krahët e autostradës së veriut,
Kryeministri Edi Rama edhe këtë të dielë është përballur me mllefin e shqiptaro-amerikanëve në Nju Jork, teksa priste të kalonte në anën tjetër të rrugës së bashku me ministrat dhe stafin që e shoqëron në vizitën e tij në SHBA.
Në pamjet e siguruara nga Syri.Net, tregohet se si kryeministri Rama dhe ministrat e tij poshtërohet nga shqiptarët në rrugët e Nju Jorkut.
Video tregon momentet se si një grup shqiptarësh atje, i drejtohen me fjalët: ‘Rama ik’, ‘poshtë komunizmi’, ‘o mafioz’, ‘ik o plehrë’, ‘mafie’ etj.
Shqiptarët dëgjohen, teksa thonë se ka qenë Rama, ai që me politikat e tij ka sjellë probleme për mijëra familje shqiptare.
Dega Manhattan e Vatrës ka bërë thirrje që në 26 tetor ora 11 në Nju Jork të presin me protestë takimin e kryeministrit Edi Rama dhe ministrit të tij për Diasporën, Taulant Balla, duke e quajtur takim me patronazhistët.
Në thirrjen e tyre publike, Dega Manhattan e Vatrës fton të gjithë shqiptaro-amerikanët në Neë Jork dhe jo vetëm, që të bashkohen në protestë të fuqishme kundër atyre që kanë kontribuar në shpopullimin e Shqipërisë.
‘Ne nuk mund të bëjmë asnjë hap pas, është diaspora ajo që do ta udhëheqë këtë betejë për të mbrojtur të ardhmen e vendit tonë dhe për të ndaluar ikjen masive të shqiptarëve’, thuhet në njoftim.
Mesazh i Vatra, Dega Manhattan
Të dashur bashkatdhetarë, Dega Manhattan e Vatrës ju fton të bashkohemi në një protestë të fuqishme kundër atyre që kanë kontribuar në shpopullimin e Shqipërisë sonë të dashur. Koha për të ngritur zërin është tani. Ne nuk mund të bëjmë asnjë hap pas, është diaspora ajo që do ta udhëheqë këtë betejë për të mbrojtur të ardhmen e vendit tonë dhe për të ndaluar ikjen masive të shqiptarëve. Bashkohuni me ne. Bashkë jemi më të fortë.
Një veprim i paprecedent ka ndodhur në protestë përpara parlamentit. Sipas videos shihet ku një polic tenton ti nxjerrë armën deputetit të opozitës.
Ky është një rast i paprecedentë në historinë e demokracisë në vend ndërsa forcat e ndërhyrjes së shpejtë nuk mundet të jenë në hyrje të parlamentit pasi shkelin rëndë rregulloren dhe rendin kushtetues.sn
Mehdi Malkaj aktor, pjesëmarrës në protestën e sotme para bashkisë Tiranë, mbajti fjalën e tij.
Ndër te tjera, Malkaj ju bëri thirrje unfirmova blu, që të kujtojnë se betimin e kanë bërë për të mbrojtur atdheun dhe popullin dhe jo hajdutat e këtij vendi.
Ju shumë mirë bëni që thoni ‘Rama ik’, por Rama nuk ikën po nuk e zure me shkelma.
Po se kape mire më drru , druri të jetë i pagdhendur që ta sistemosh mirë. Prandaj mos e thoni më ‘Rama ik’, se ‘druri ka dalë nga xhehneti’.
Zonja dhe zotërinj, ju falenderoj shumë për pjesëmarrjen ne proteste sepse ka dhe kriikë të mëdhenj estetik… që thonë se protesta nuk bëhet kështu, por kur e bëjmë nga fillimi deri në fund, ai madhëria e tij, diktatori e fundit, thotë se ‘e bënë shëtitjen’.
Shumë mirë që na kanë inat se do plasin nga inati i tyre!
Thonë se protesta nuk bëhet kshu, por si bëhet?!
Zonja dhe zotërinj… a e keni vëne re kur njeriu nxehet me veten e tij dhe thotë “ si se bëra këtë”, kjo është protesta, njeriu zihet dhe me veten e tij dhe jo më me atë qelbësirën që nuk ka lënë gjë pa bërë, me atë diktatorin.
Zotërinj policë, e kuptoj hallin tuaj të madh për të mbajtur familjet tuaja, por duhet pak proteste edhe nga ana juaj.
Të dalë një polic, e le të thotë: Unë jam me popullin!
Zotërinj, betimin e keni bërë për të mbrojtur atdheun dhe popullin … jo për të mbrojtur këtë hajdutin!!!
Bypassi i Vlorës ka pësuar dëmtime si pasojë e shembjes të dherave prej reshjeve intensive të shiut, të një dite më parë. Investimi 56 mln euro nuk kishte mure pritëse në një pjesë të mirë të tij, duke bërë që të bllokohet edhe qarkullimi i automjeteve për orë të tëra. Gazetari i News24 Enrik Mehmetaj raportoi nga vendi i shembjes së bypassit ku siç duket edhe nga pamjet, masivi i dheut është spostuar në anë të rrugës.
Shembja ka ndodhur pasditen e djeshme në segmentin që lidh Vlorë – Kaninë – Orikum. Për orë të tëra rruga ka qenë e bllokuar për shkak të rënies masive të dherave nga shpatet e malit. Rruga e bypassit të Vlorës është ndërtuar nga bashkimi i operatorëve “GENER 2” shpk.
Qeveria e inaguroi në korrik 2022 By Pass-in e Vlorës, por punimet ende nuk kanë përfunduar në 100% të volumit të tyre.
Reshjet e një dite më parë kanë shkaktuar përmbytje të shumta në Vlorë. Uji ka depërtuar në katet e para të banesave dhe bizneseve, si dhe në garazhet e automjeteve, duke shkaktuar dëme të konsiderueshme.
Niveli i ujit varion nga 30 deri në 70 cm. Banorët e zonave të përmbytura shprehen se kjo situatë është më e rëndë se ajo e 2015-ës kur ndodhi përmbytja e parë.
Në pamjet e siguruara nga gazetari i News24, Enrik Mehmeti, shihen qartë dëmet e shkaktuara, ndërsa banorët shprehen se janë munduar të largojnë ujin me kova, pasi për shkak të mungesës së energjisë elektrike, nuk kanë mundur të venë në punë as pompat.
Sipas banorëve të zonës, në 2015-ën uji është larguar pas 2-3 ditësh, por ato shprehen se kjo përmbytje e ndodhur së fundmi është edhe më e madhe se ajo e 9 viteve më parë.
Bëhet fjalë për një nga zonat në qendër të Vlorës, e cila prej ditës së djeshme është pa energji elektrike.
Banorët shprehen se uji ka vërshuar në mënyrë të menjëhershme pa iu dhënë kohë që të largojnë plaçkat. bw
Komentet