Vetëhulumtimi mbi kujtesen eshte autooperacion pa narkoz
Antoni
1
Spaci, vend i humbur ne varferinë e tij nga e ka marr edhe emrin Spaç, ne thellesine e maleve te krahines se Mirdites u be i njohur nga burgu i ndertuar ne territorin e tij .
Burgu i Spaçit kishte shtrirje siperfaqsore e brenda saj disa ndarje , dukej si Shqiperia ne miniatur , nder to dhe dy vendbanime, pallatet per te denuarit politik qe shfrytezonin miniern dhe barakat per te denuarit ordiner qe kujdeseshin per mirëmbajte rrethimi .
Pas amnistise se vitit 86 numri i te burgosurve politik ra ndjeshem . Arrestimet politike pothuaj ishin te paperfillshme ne krahasim me 82 shin kur denimet politike beheshin me plan-numer . .
Shfrytezimi i minieres kerkonte fuqi puntore , te denuarit politik mbulonin vetem zonen e dyte, me e veshtira , me e rrezikshmja. Nevoja per ndrrimin e vend-banimeve u be e domosdoshme ne vitin 87 pasi kontigjenti i te denuarve ordiner ishte rritur ne pergjigje te fronteve te punes . Nga dy pallatet, te denuarirt politik kalonin tek barakat .
Do te trasportoje dyshekun , batanijet dhe sendet personale . Stermundim per skeletet qe perpiqeshin duke u capitur si milingonat . I zvarritur, me gulcime ,duke kaluar ashtu ngarkuar ate pjesez te udhes se skllaverimit per nje cast si vegim copeza kalvari . Me Visarin kapur per dore, cengelet lidhur posht opingave per te evituar reshqitjen ne akullin e ngrirë. Sandri trupmadh, Ramazani imcak me zemer zjarr,miq dhe pse perkrahes te ideologjive te ndryshme , shkonin bashkë per dore ne rrjeshtin skllaverues .
Sander Sokoli kishte studjuar ne B.S. dhe mbronte socializmin duke e quajtur aktualen – diktatur ekstreme – , Ramazani Spahiu ish tregetar, ai mbronte perndimin,Ameriken. Me ze te ulet , ne hecje perplaseshin mendimet ideolgjike . Ramazani shpesh kthente koken per te marr aprovim tonë e sebashku qeshnim ngadalë duke vazhduar rrugen nen driten e prozhektorve shoqeruar nga gryket e automatikeve per ne zgafella ku ndaheshim me urimin -dalsh shendosh. Terhiqem ngadalë pas te tjerve , ja perroi qe ndan dy vendbanimet . Ai te jepte ndjesin e ndarjes se dy boteve , po origjinal ,vende vende i thurur me tel megjemba dhe shtrati i prroit me kuqerremtesine e tij te formonte bindjen se aty ishin vulat e gjakut.
2
Do me qellonte te kisha komshi ne shtrat edhe Antonin , djal i ri i shkurter, pak calok me buzqeshje te skalitur .
Bisedonim perciptaz pa pyetur per peripecite pasi ato ishin pak a shumë te njejta por dhe kodi i pa shkruar i burgut nuk e keshillonte . Kanuni , eh , kanuni ka ruajtur mbijetesen e Shqiptarit e ne menyrë te veçantë malsoret janë edukuar e udhehequr prej tij.
Antoni ishte nga fshatrat e Pukes , nje aksidenet i kish keputur gjshtat e kembes – shptova mirë se qe tuj ma pre kamen krejt thosh ai duke qeshur .
Historinë e tij ai ma tregoi vetë, me ka mbetur e gjallë në mendje dhe po mundohem ta sjell siç me eshte skalitur.
Filmi -Champion i Franco Zeffirelli- qe kishim pare nje nate me parë ne tv i kish lene mbresa , sidomos pjesa e fundit ku boksjeri i rrenuar ekonomikisht bokson dhe fiton per te birin titullin kampjon me çmimin e jetes .
– Eh Amerika . – A e pe sa e bukur ishte ‘? tha ai
– Po Anton, i them , ajo eshtë endrra jonë . Shikoji keta burra me rrobe burgu , te gjithë i kanë syte dhe shpresat ke ajo .
-Eeeeeee , renkon ai
– Cfar ke ‘?,i them
– Edhe un do t’ kisha ken atje tashi,- tha si i tjetersuar
– Pse per arratisje je denuar ti ? , e pyes
– Mu m’kan denue kot,pa ba kurgja . Tash po ta kallzoj, tha dhe hodhi veshtrimin rreth e rrotull .
-Nji mixha jem asht arratis heret , jeton ne Amerikë. Unë nuk e dijshe po ky keka i randsishem atje .
-Kam ken ushtar me nje kusheririn tem ne repart pune se ishim te prekun prej mixhes . Nji dit komandanti na veçon e na thot ju te dy keni do shkoni me leje .Te gezum me lejet n’xhep u nisem me dal ne rrugen e makinave qi ishte nja dy km. larg
-Nuk ishim largue as 500-600 metra prej reparti kur prej nji kthese dalin dy burra te veshun mirë, na thojn me shku me hyp ke nji makin qe isht aty afer . U friksum po nuk kishim çar me ba, shkum e hypem . Makina ishte e erret , pa penxhere , nuk po dijshim ku po na çojshon . Mas nja nji ore ndalet e na thojnë me zbrit . Funi i makines ishte i puthit me deren ku hym, s’pamë kurrgja , s’dijshim ku ishim . Mu duk vetja si neper filma . Qem t’hutum , t’friksum , u nisem per n’ shpi dhe … Ata qe na shoqerojshin nuk flisnin vetm na drejtojshin se ku duhej me shku . Na shtin ne dhoma veç e veç , penxheret ishin te myllme , krevat , tavolin me karrike , kaq.S’po dijshe çar me ba.
Mbas nja dy oresh m’çojn ne nje dhom, ishte e mobilume, ne tavolinen e vendosur ne mes ishin dy burra me kostume e kollare. Sa hyna u çun me m’dhan doren , me folen me dashamirsi t’u m’pyt – He a u merzite ‘
– A je mir ‘ – Çfar po don me ngran a me pi ‘
Ju thash se nuk du kurgja veç me m’diftue se pse jam ktu, çfar kam ba ‘
Fytyrat e tyne ishin te djallzume, tash qeshnin e per pes minuta baheshin serioz, i lujshin syt sa majtas djathtas
-Si gazi i deges, qesha unë.
Ha ha ha,po qe ashtu . Ata po munoheshin me m’qetsue se e kuptojshin qi un isha i trem, kisha nji lamsh ne gjoks .
-Nigjo ktu Anton, m’ tha ai qi dukej ma i randsishem nga menyra se si fliste, ti je ktu se kshu don Partia. Ju vertet jeni te deklasuar por Partija mendon edhe per ju, ju edukon, ju mbron e ju duhet t’i pergjigjeni kur ajo ju kerkon apo jo ‘?
Un i habitun nga ato gjana qe i nigjojshe per her te par dhe i friksu se nji gja t’keqe po paranijsha i thash po .
Ashtu shumë mirë, vazhdoi ai e qeshen te dy .
Ti je ktu se t’ pret nji detyr qe Partia ka besim qe do ta krysh. Mos ki frik, per çdo gja do kesh nimen ton e t’njerzve tanë qe janë kudo .
-Nuk po kuptojsha asgja, m’dukej se po me tregonte nji prrall per me m’vu ne gjum.
-Ti ke nje xhaxha ne Amerikë , un frap u bana gati me folë por ai nuk m’la. – Jo mos fol , m’ nigjo çfar do t’them pastaj kemi kohë me bisedu, ai atje asht antar i randsishem i nje organizate me emri VATRA .Duke qen nipi i tij do te perkrahesh e do te bahesh i randesishem edhe ti, do marresh pjesë ne mbledhje e diskutime, do bani organizime te mbylluna e shumë gjana te tilla . Ti duhet qe dokumentet ti bash me dy kopje e njanen t’ja dorzosh Partisë nepermjet njerzve tanë qe janë atje . Aty janë dy grupe, ne na intereson ai i xhaxhait tand se grupi tjeter ash i yni . – Ne Amerikë grup i sigurimit ? Tuj nigju menija m’shkonte ke mixha . Un nuk e kam pas rast me e njoft se jam i ri por nigjojsha kur flisin tinez fjalet ma te mira per te . Ku me shku un masi ta spiunoj mixhen . Na jena rrit me kanun, besa e preme asht ma e rand se gjaku, do jetosh tan jeten me kryt ulun .
– Ti thu un jam ktu e xhaxhai ne Amerikë , mos u merzit se per te tana mendojm ne , ti do shkosh atje pa te hyr gjemb ne kam , tha ai
Kjo asht nje mundesi e shkelqyer dhe nji fat i madh qe ke ne dor . Janë me qindra qe e endërrojn me ken ne venin tand .
Ti do te firmosesh keto letrat dhe per te vulos bashkpunimin me ne do ti dalesh deshmitar kusherinit qe kemi ktu , sikur ka bo agjitacion. Do shkoj disa vite ne burg ndersa ti i ke rruget e hapuna .
– Me i dal deshmitar mikut ne rren ‘! Jo mer zotni, nuk bon vaki me e ba ket gja, thash un
Ata nryshun ngjyren e fytyres , u acarun nji her e manej u munun me ma mush mendjen .Ata kamngulshin se un bijsha ma afer e per ket dojshin me m’çu mu
-Nigjo ketu , me tha ai si shef , ne nuk te lusim , per kete rast njerzit bojn çdo gjo, menohu, nese nuk do te pranosh te pret burgu .
-Po un nuk kam ba gja , i them
-Ate e dijm ne pastaj, jemi tu t’dhan edhe nji shans me u menu, shko n’dhom e kur te therrasim prap me na than çfar ke zgjedh burgun apo Ameriken .
-Me çun ne dhom , nigjova qi u hap dera tjeter, kusherini, ishim rrit bash , jo nuk mujshe me ja ba deshmin e rreme,do i vejsha marren familjes . Nuk vuna gjum ne sy , mendja me shkonte gjithkund .
Te nesermen me moren prap po ata te dy , i kishin ndrru kostumet dhe kollaret bile dhe te folmen .
-He Anton , si je sot ‘? A u mendove ‘?
Miku jot asht dakort me te dal ty deshmitar e me shku ne Amerikë, si thu , do shkojsh ne burg apo ne Amerikë?
Po m’dukej e pabesueshme, miku me m’dal mu deshmitar rrens , nuk ishte e paket .
-Jo, ju thash ,nuk mundem me i dal deshmitar mikut e me pre n’bes mixhen .
-Ne jemi tu te toleru se ti je nipi direkt , shko dhe nji her e mendoju ,ky shans te jipet vetem nji herë, kur te jesh ne burgun e Spaçit ke me u pendu po nuk ka me t’ba dobi . Mendoju mirë më thanë e më çunë prapë ne dhomë .
-Nuk kisha qetsi, mendja me shkonte herë ke mixha, herë ke familja, herë ke kusherini, herë ke Amerika e herë ke burgu , jo s’mujsha .
Kur me moren per herë te tretë ju thash se nuk pranoj me ba si m’kishin thanë. Ai i randsishmi nuk e zgjati, ju tha dy te tjerve qe po pritshin ke dera . Merreni
Me lidhen me hekura dhe me çun ne degen e Pukes. Deshmitarë ne gjyqj me dolen dy ushtarë dhe kusherini .
Kur me erdhi familja ne Spaç me thotë se kusherini ishte arratis dhe ndodhej ke mixha ne AMERIKË.
Komentet