Gjykata e Strasburgut ka pranuar padinë e kryetarit të PD-së, Sali Berisha kundër vendimit të SPAK për masën e sigurisë, ‘arrest shtëpie’.

Pas pranimit të padisë, Gjykata e Strasburgut ka vendosur ta kalojë çështjen me përparësi, për vetë rëndësinë që paraqet kjo çështje për demokracinë dhe Shqipërinë.

OBJEKTI I ÇËSHTJES

Çështja ka të bëjë me kërkesën e kërkuesit për rishikim gjyqësor të arrestit të tij shtëpiak me dyshimin për kryerjen e një vepre penale dhe ndërhyrjen si pasojë në punën e një deputeti të Kuvendit.

Aplikanti është një politikan i shquar në vend, ish-president dhe kryeministër, deputet aktual i Parlamentit dhe lider i partisë kryesore opozitare.

Më 20 tetor 2023, Gjykata e Shkallës së Parë kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (“gjykata e shkallës së parë”), pas kërkesës së Prokurorisë Speciale (“prokurori”), vendosi ndaj kërkuesit si masë sigurie kërkesën të raportonte rregullisht në polici dhe të ndalonte daljen nga vendi. Masat e sigurisë janë vendosur në lidhje me dyshimin e kryerjes së veprës penale të marrjes së ryshfetit. Më 12 dhjetor 2023, meqenëse kërkuesi nuk ishte paraqitur në polici, prokurori kërkoi autorizimin e Parlamentit për një masë sigurie më të ashpër.

Më 21 dhjetor 2023 Parlamenti dha autorizimin. Më 30 dhjetor 2023, gjykata e shkallës së parë urdhëroi kërkuesin arrest shtëpiak, me arsyetimin se kërkuesi nuk kishte respektuar masën e mëparshme të sigurisë të vendosur ndaj tij, së bashku me ekzistencën e një dyshimi të arsyeshëm, rreziqet e arratisjes dhe ngatërresës. dëshmi.

Ai vendim u la në fuqi nga Gjykata Speciale e Apelit për Korrupsion dhe Krim të Organizuar (“Gjykata e Apelit”) dhe Gjykata e Lartë. Më 9 prill 2024, Gjykata e Lartë rrëzoi ankimin e kërkuesit për çështjet ligjore. Kërkuesi u ankua më tej, dhe këto procedura janë në pritje në Gjykatën Kushtetuese.

Kërkuesi paraqiti disa kërkesa për rishikim ose revokimin e arrestit të tij shtëpiak, të cilat të gjitha u hodhën poshtë. Më 11 shtator 2024, kërkuesi u akuzua për korrupsion pasiv (marrje ryshfeti) të kryer nga një zyrtar i lartë shtetëror në bashkëpunim me të tjerët. Më 13 shtator 2024, Gjykata e Apelit rrëzoi kërkesën e fundit të kërkuesit për rishikimin e masave të sigurisë.

Që nga 30 dhjetor 2023, aplikanti ka qenë në arrest shtëpiak.

Duke u mbështetur në nenin 5 § 4 të Konventës, kërkuesi ngre çështjet e mëposhtme në lidhje me procedurën e rishikimit të arrestit të tij shtëpiak:

– Gjykatat nuk dhanë baza të mjaftueshme për të justifikuar privimin e tij të vazhdueshëm nga liria;

– Gjykata e shkallës së parë nuk ishte e paanshme sepse në vitin 1996 gjyqtari (i vetëm) i asaj gjykate ishte shkarkuar nga Këshilli i Lartë Gjyqësor, të cilin kërkuesi si President i vendit e kishte drejtuar në atë kohë;

– Nuk ka pasur asistencë juridike efektive, pasi avokatëve nuk u është lënë kohë dhe lehtësira të mjaftueshme dhe kërkuesi nuk ka mundur të takohet me ta;

– Vendimet nuk janë marrë brenda një afati të arsyeshëm.

Sipas nenit 3 të Protokollit nr. 1 të Konventës, ai ankohet gjithashtu se arresti i tij shtëpiak ka qenë arbitrar dhe i miratuar me qëllim që ta pengojë të ushtrojë detyrat e tij si deputet i zgjedhur ligjërisht.

PYETJE PËR PALËT

1. A i shteroi ankuesi mjetet juridike të disponueshme në legjislacionin e brendshëm në lidhje me ankesat e tij sipas nenit 5 § 4 të Konventës (shih G.B. dhe të tjerët kundër Turqisë, nr. 4633/15, §§ 163-69, 17 tetor 2019) ? Në veçanti, a është një ankesë individuale në Gjykatën Kushtetuese një mjet juridik efektiv për t’u shteruar në këtë aspekt (shih Žúbor kundër Sllovakisë, nr. 7711/06, §§ 71-86, 6 dhjetor 2011, dhe, mutatis mutandis, Hysa v. Shqipëri, nr. 52048/16, § 54, 21 shkurt 2023)? A trajtohen ankesa të tilla me shpejtësinë e kërkuar si çështje ligjore dhe/ose praktike? Palëve u kërkohet të paraqesin kopje të vendimeve përkatëse të brendshme të nxjerra nga Gjykata Kushtetuese, nëse ka, duke treguar kohëzgjatjen e këtyre procedurave.

2. Pa paragjykuar pyetjen 1, a ishte procedura me të cilën është shqyrtuar ligjshmëria e arrestit shtëpiak të kërkuesit në përputhje me nenin 5 § 4 të Konventës (shih Idalov kundër Rusisë [GC], nr. 5826/03, § 161, 22 maj 2012, Cernák kundër Sllovakisë, nr. 78, 17 dhjetor 2013, G.B dhe të tjerët kundër Turqisë, §§ 174, 17 tetor 2019; )? Në veçanti:

(a) A ishte gjykata e shkallës së parë që trajtoi çështjen e aplikantit një gjykatë e paanshme?

(b) A dhanë gjykatat vendase arsye adekuate për të justifikuar arrestin e tij fillestar dhe atë të vazhdueshëm në shtëpi?

(c) A gëzonte kërkuesi ndihmë juridike efektive?

(d) A ishte kohëzgjatja e procedurave me të cilat kërkuesi kërkoi të kundërshtonte ligjshmërinë e arrestit të tij shtëpiak me kërkesën e “shpejtësisë” të nenit 5 § 4 të Konventës (shih Mooren kundër Gjermanisë [GC], nr. 11364 /03, §§ 106-07, 9 korrik 2009)?

3. a ka pasur shkelje të të drejtave të kërkuesit sipas nenit 3 të Protokollit nr. 1 të Konventës për shkak të kufizimeve në aktivitetet e tij parlamentare që rezultojnë nga arresti shtëpiak (shih Selahattin Demirtaş kundër Turqisë (nr. 2) [GC ], nr. 14305/17, §§ 388-89, 22 dhjetor 2020)?

sn