VOAL

GJENERAL PRENK PERVIZI Nga Lek Pervizi, i biri

May 9, 2017

Kur mё tetor 1990 arritёm nё Belgjikё dhe vendosёm nё Bruksel, e para punё ishte me gjet varrin e prindi tonё. Ku mundёm tё vendosim njё tufё lulёsh tё freskёta pas 45 vjet qё kishin kaluar nё burgjet e kampet e diktaturёs komuniste. Nga ana tjetёr kontaktuam me shqiptarё qё e kishin njohur dhe ishin shoqёruar me tё. Njё brengё na mbeti, sepse nuk gjetёm asgjё tё tij. Pavarёsisht se Belgjika, sendet e tij pas vdekjёs e ksihte tё ligjёruar se pёrveç familjarёve, s’i dorёzohёshin askujt. Po mos tё kishte njeri tё familjёs, sendet ruhёshin pёr 25 vjet tё dyllosura. Por ç’ndodhi ? S‘po citojmё emra pёrsoansh, veçse na doli se disa shqiptare kishin arritё tё ndёrhyjnё, pёr ato gjёra dhe tё venё dorё mbi to. Kёshtu humbi gjithçka qё ai kishte, si plaçka etjera,. Por kryesorja ishte se humbёn dorёshkrime e shёnime e dokumenta pёrsonale tё tij. Ne, sado qё u pёrpoqёm, s’na hapi kush rrugё dhe aty ku ndёrhymё morёn pёrgjigje mohuese. Ndёrkohё kalonin vitet. Pas vitit 1995, qё nё njё far mёnyre ne kontaktonim me shqiptarё tё ndryshёm, njё pёrson nga qytetin Namyr, i quajtur Akturk, kishte mbetur i zhgёnjyer me ne. Si ёshtё e mundur qё djali i Prenk Pervizit s’ka ardhur tё mё takojё ? Mua, qё Prenk Pervizin e kam njohur dhe i kam bёrё dhe njё intervistё direkte shumё tё rёndёsishme, ku ka qenё i pranishёm edhe koloneli Muharrem Bajraktari, mik i pandarё i tij? Intervistё qё arrita ta botoj vetёm pas renjёs sё komunizmit nё gazetёn “ZERI” tё Prishtinёs. Si mё erdhi kjo ankesё e tij, qё unё s’dija asgjё pёr tё, dhe s’mё kishte folur ndonjё shqiptar, i çova fjalё me njё mik, duke i kёrkuar falje, por edhe se s’kam dijtё gjё fare pёr tё as me ka folur kush, as qё mё ka ra ajo gazetё nё dorё. Atёherё ai mё dergon kopjёn e gazetёs ku ishte botuar intervista. Patjetёr se shkova nё Namyr dhe u takuam e biseduam pёr sa ai dinte e kishte folur e ndejtur me tim etin dhe Muharrem Bajraktarin. Dhe si prindi im kishte pranuar tё japё atё intervistё. E cila ka njё vlerё historike tё rёndёsishme, sepse intervista pёrmban atё rrjedhё tё saktё tё historisё shqiptare tё pёrjetuar prej tij, shumё e vlefshme pёr historianёt. Intervista jep, ndonse tё pёrmbledhura, gjithё ngjarjet qё ndoqёn njera tjetrёn, ku Prenk Pervizi, ishte i pranishёm e ndikues, Ku nё rastet mё kritike krizash, ai u dha zgjidhje me aftёsitё e tij ushtarake. Dhe pёrsa i pёrket marёdhanjёve me Ahmet Zogun, ai ruajtur gjithmonё njё miqёsi tё sinqertё, e brendashkruar me detyrat. Prenk Pervizi nuk i ka lejuar kurrё vetes qё tё kalonte kufijt e miqёsisё e detyrave. As ka ndёrhyrё kurrё pranё Zogut, pёr pёrfitime e interesa personale e familjare. Dihet se ai s’pranoj qё tё bёhej as adjutant i Mbretit, ku s’e joshte as pёrfitimi i gradёs gjeneral qysh mё 1928. E pamё tё udhёs tё botojmё kёtё intervistё edhe pёr njё arёsye krejtёsisht tё veçantё, sepse gjithё sa ёshtё shkruar pёr Prenk Pervizin nga pёrsona tё ndryshёm, s’i shmangёn njё presje jetёs e veprimtarёs tij, qё mbetёn gjithmonё e njejta, pa pёsura ndryshime. E themi kete sepse ka raste te tjera, pёr njerёz tё tjerё, se ç’thuhёt e shkruhёt tani, nuk thuёt as nuk shruhёt me vonё, Pra nё biografitё e disa pёrsonave e figurave edhe tё njohura, bёhёn ndryshime, qё tregojnё haptas, orvatje pёr tё manipuluar ngjarjet sipas qejfit e oreksit. Ndёrsa biografia e Prenk Pervizit mbetёt e pa cenuar, njё e vetme, autentike, dhe prandaj njё dokument mё se i rёndёsishёm pёr historianёt qё duan tё shkruajnё njё histori sa mё tё vёrtetё tё Shqipёrisё e tё shqiptarve.

GJENERAL PRENK PERVIZI shtigjeve të nacionalizmit

Intervistё, Bruksel, 1974.
Nga Hajrush Haliti-Akturk Botuar ne Gazetёn “ZERI”, Prishtinё, 1995

TAKIM ME GJENERALIN

Në Bruksel kaluan dekadat e fundit të jetës disa nga personalitetet eminente shqiptare të cilat, gjithsesi do të zënë vend në faqet e historisë, siç ishin Muharrem Bajraktari, Fiqri Dine, Prenk Pervizi e të tjerë. Kontakti me këta burra të cilët kurrë nuk u pajtuan me “hipnozën” e komunizmit, gjithmonë ishte i mirëseardhur për gjithë ata që, në mënyrë konkrete e të drejtpërdrejtë dëshironin të mësonin për rrjedhat e vërteta historike. Kush ishte gjeneral Prenka ? Prenk Pervizi ishte një nga personalitetet e respektuara të hierarkisë ushtarake shqiptare i cili në momentin më të përshtatshëm të anarkisë së shtetit të shqiptarve e që nuk kishte stazh të gjatë, arriti që, me profesionalizmin e tij ushtarak, të bëjë organizimet e duhura për të ruajtur dinjitetin shtetëror. Prenk Pervizi, figurë eminente, u kalit nëpër peripeci por gjithnjë ruajti ndershmërinë kombëtare si një nacinalist i përbetuar, si njeri që i iu përkushtua nderit shqiptar deri në pleqërinë e shtyer. Për Prenk Pervizin kisha dëgjuar rrëfime të ndryshme, gjatë kohës pas Luftës së Dytë Botërore, deri sa si emigrant i dëbuar nga trojet e Kosovës dhe i gjendur në Turqi, mësoja për shumë figura të urrejtura nga komunistët, por të cilar kishin vazhduar qëndresën e tyre në diasporë

Kundërshtarët
e hegjemonizmit komunist

Në kohën kur, prapë si emigrant u gjenda në Belgjikë, ku isha vendosur me familje në Namyr, më rastisi të takohem me disa nga emigrantët e rezistencës kundër hegjemonizmit komunist. Kisha dëgjuar për Muharrem Bajraktarin, i vendosur në Bruksel, pastaj për Tahir Zajmin, ideologun dhe prijësin e Lidhjes së Dytë të Prizrenit. Kisha dëgjuar edhe gjenëraI Prenk Pervzin por e dija se ai për nëntëmbëdhjëtë vjet rresht kishte qëndrue si i ikur dhe i strehuar në Greqi. Pas nëntënbëdhjctë vjetësh, gjeneral Prenka kishtr arritur në Bruksel dhe ishte vendosur te miqtë e tij të vjetër Fiqiri Dine e Muharrem Bajraktari. Ai kishte arritur në Bruksel në vitin 1966, ndërkaq në vitin 1968, në atë vit të trazirave parastudentore në Kosovë e që, nga diaspora shikohëshin me një simpati të madhe e me një shpresë për rrjedhën e tyrë të mëtejshme.

Përmes Muharrem Bajraktarit shpreha interes im të takohesha me atë strateg ushtarak, për atë atdhetar të flaktë të Shqipërisë etnike. Kisha dëgjuar shumë rrëfime për të, prandaj edhe kurreshtja ime ishte shumë e madhe. Përmes bacës Muharrem u takuam në kafenë e ashtuquajtur të xhamave, në Bruksel. Me °atë rast gjenerali u ngrit në këmbë kurse prezantimin e bëri baca Muharrem: – Prenk, kam nderin të njoftoj me një intelektual nga Kosova, kursc ai m’u drejtua: – Muharremi më ka folur për ty. E di se ke përjetuar tortura në Kosovë dhe se ke bërë përpjekje për ta mbajtur familjen në Turqi.. Unë ia ktheva: – Po më vjen të skuqem me atë që më quajtët intelektual, sepse fjala intelektual ka peshë të madhc dhe veshtirë është të mbaj mbi shpinë këtë thirrje. Unë jam nji ish mësues nga Kososva dhe në këtë moment po e ndjej veten të kënaqur që gjëndem në mesin e dy figurave për të cilar kaherë kam dëgjuar.

Personalitete tё anatemuara

Në atë kohë personalitetet si Muharrem Bajraktari me shokë nuk kishin ndonjë hapësirë manovrimi për shkak të ndjekjeve të regjimit komunist. Ato ndjekje ishin të shumëfishta, jo vetëm nga Sigurimi shqiptar, por edhe nga UDBja, prandaj edhe njerëzit tanë që gjendëshin jashta kufijve me hallet e tyre sociale, të cilët punonin në shtetet e Evropës, u rrinin larg. Kjo iste e kuptueshme, mbase askush nuk ua zinte për të madhe. E pashë të arsyeshme që, me atë rast, t’u thosha: – Zotërinj, këtu ka bukur shumë kosovarë, qofshin ata të shpërngulur më parë në Turqi, por edhe të tjerë që kanë ardhur drejtpërdrejt nga Kosova për të siguruar kafshatën e bukës. Ata nuk guxojnë të kontaktojnë me ju. Këtë me siguri ju e dini. Ata frikohen, ngase e kanë parasyshë hisrtorinë e fàlsifikuar, të cilën regjimi komunist ua ka imponuar. Falë asaj historie figurat si ju janë të anatemuara. Regjimi komunist ka bërë që azilkërkuesit kosovarë që gjenden në Perëndin të ndahen në dy grupe. Në një grup hyjnë ata që rreshtrohen për çështje ekonomike, kurse në grupin e dytë, të arratisurit në Turqi. Një pjesë tjetër përket atyre të ndjekurve nga pushtuesi serb dhe e ndiejnë vetin si refugjatë politikë, por ata e simpatizojnë Enver Hoxhën dhe regjimin e tij. Gjithherë kjo paraqet një fatkeqësi kombëtare nga e cila duhet dalë.

Gjenerali Prenk Pervizi, mbetet një nga figurat më të shquara e Ushtrisë Kombëtar e t’ atdhetarizmit shqiptar. Komunizmi u orvat te ia errësojë vlerat e padiskutueshme, të një nga farkëtuesit e Shtetit të parë ligjor shqiptar, të cilit i kushtoi të gjithë energjite e aftësitë e veta si ushtarak i formuar në shkollat me te larta ushtarake europiane.

NJEREZIT TANE DUHETTA KUPTOJNE ESENCEN E BASHKIMIT

Ne bëmë aq sa mundëm për një Shqipëri etnike; ne me angazhimet tona treguam gjurmët e ujkut, kurse brezi juaj duhet të vazhdojë·ta gjejë dhe ta vrasë ujkun. Unë jam shumë i bindur se nuk do të zgjatë shumë kjo katrahurë e trishtueshme e regjimit komunist. Në këtë paraqitje time ndërhyri Muharrem Bajraktari, i cili tha: Fatkeqësisht kjo është një përçarje e madhe e me pasoja. Shqitarët ende nuk kuptojnë se vetëm bashkimi bën fuqinë. Pa bashkim të plotë nuk do ta kemi fatin e daljes në dritë. Njerëzit tanë duhet ta kuptojnë esencën e bashkimit dhe për këtë bashkim mund të ndihmojnë të gjithë, pavarësisht se ku punojnë. Ne e dimë se ti këtu kryen punë përkthyesi, se falë punës je i detyruar të kontaktosh edhe me ata të ambasadës jugosllave; por edhe me ata të tjerët të ambasadës turke. Këtë ta kërkon puna. Gjithashtu e dimë së ke pasur kontakte personale me Hidajet Hoxhën, sekretar në Ambasadën e Shqipërisë në Paris, po ashtu ke pasur kontakte edhe me mbretin Leka I, por kjo nuk luan rol përballë përkushtimit për atdhe.

Plane shumë të mira
për mirëqenien e popullit shqiptar

Pas këtyre fjalëve të Muharrem Bajraktarit, vazhdoi gjeneral Pervizi: – Or kosovar i dashur ne bëmë aq sa mundem për një Shqipëri etnike; ne me angazhimet tona treguam gjurmët e ujkut, kurse brezi juaj duhet të vazhdojë ta gjejë dhe ta vrasë ujkun.

Unë jam shumë i bindur se nuk do të zgjatë· shumë kjo katrahurë e trishtueshme e regjimit komunist. Unë e njoh mentalitetin e popullit tim dhe e di se çdo gjë që është jashta kombëtarës është e huaj për shqiptarët. Vëllezërit e mi, kudo qofshin, e dinë se komunizmi është pa themel të shëndoshë dhe se era e freskët e demokracisë do të fryejë dhe do të përfshijë gjitha trojet shqiptare dhe, nuk do të shkojë shumë gjatë dhe populli shqiptar do të gëzojë Lirinë dhe pavarësinë. Djalo – vazhdoi ai – ne i kishim planet shumë të mira për mirëqenien e popullit shqiptar, por Enver Hoxha na ra në shpinë dhe Kosovën ia dorëzoi marshallit Tito. lam i bindur se brczi i ri kosovar kurrë nuk do të pajtohet dhe do ta mposhtë ideologjinë që bën mure mes popullit shqiptar. Ky ishte ai takimi i parë me gjeneral Pervizin, ndërkaq pastaj kishte edhe takime të tjera nga të cilat rezultuan shënime me interes mbi portretin e tij; mbi veprimtarinë ushtarake në trojet shqiptare. Me dëshirë që të siguroja sa më shumë shënime mbi këtë strateg ushtarakk, kam shrytëzuar edhe ndihmën e Rifat Kolgjinit, me vendbanim në Bruksel, i cili kishte të dhëna interesate për plotsimin e portretit të Gjeneralit.

Kush ishte, pra, Prenk Pervizi ?

Gjyshi Udhëheqës i kryegritjes së Kurbinit 1900-1912

Ai u lind me 4 maj të vitit 1897 në Skuraj të Kurbinit, në një familje të vjetër e të përmendur për tradita patriotike. Mësimet’e para i kreu në Shkodër më 1914, kurse Akademinë Ushtarake në Vjenë të Austrisë gjatë viteve 1914-1918, kurse Shkollën e Luftës Torino të ltalisë gjatë viteve 1930-1933, duke arritur njëkështu nivelin më të lartë të përgaritjeve ushtarake.

Me fjalë të tjera, Prenk Pervizi u formua si kuadër ushtarak në ato qendra ku formohëshin edhe kuadrot më të njohura evropiane. Kjo domethënë se nga ana teorike gjenerali i ardhshëm ishte i përgaritur përmes rrugës më të mirë, ndërkaq edhe nga ana e traditës kishte mbështetje të parët e tij. Kështu qysh në rini, senzibilohet me ngjarjet e kryegritjes së përgjithshme kombëtare në të cilën gjyshi dhe të Malësisë Lezhës e te Bregut të Matit. Është interesant të pëmendet se Prenka qysh në i tij, Gjin Pjetër Pervizi (*), luajti rol të rëndësishëm si udhëheqës i kryengritjes së Kurbinit e të Krujës dhe të Malësisë Lezhës e te Bregut të Matit. Është interesant të pëmendet se Prenka qysh në moshën pesëmbëdhjetvjeçe mori pjesë në luftën duke qenë pranë gjyshit Gjin Pjetrit që u printe 300 burrave të Kurbinit në ngritjen e flamurit kombëtar në Milot duke u brumosur me ndjenjat më fisnike të shqiptarizmit e që do shoqëronin gjatë tërë jetës.

Ai shtet i ri shqiptar që doli nga Vlora më 1912, e ngarkoi me detyra të cilat u sanksionuan në Kongresin e Luslnjes më 1920 dhe, pastaj, u konkretizuan më vonë me Mbretërinë shqiptare më 1928-1939, së cilës i qëndroi besnik nga fillimi gjer në fund si kuadër i lartë ushtarak e personalitet i rëndësishëm. Prenk Pervizi që nga koha më e hershrne e rinisë së tij, gjithjë ishte i zgjuar c!he në Shërbim të ardheut, jo vetëm me pjesmarrje aktive në aksione luftarake, por edhe me organizime. Të gjitha këto kanë mbetur rë shënuara në kutesën e popullit, por edhe në anal et të cilat gjjthsesi do të hyjnë në shërbim të pasurimit faqeve të historisë kombëtare.

———————————–

(*) Gjin Pjetrti, pёr shkak tё nipit, Gjeneral Prenk Pervizit, i konsideruar armik Nr. i i regjimit komunist, iu mohua historia. Historianёt e diktaturёs s’guxonin ta pёrfshinin nё veprat e tyre shpifarake gjoja historike, plot deformime e fallsifikime.

NE SHTABIN E OPERACIONEVe PER DEBIMIN E SERBEVE

Prenk Pervizin, që në vitin 1920, e shohim të marrë pjesë në mbrojtje të Kongresit të Lushnjes, kurse nga viti 1920 de ri më 1924 e shohim të caktuar në shtabin e operacioneve për dëbimin e forcave serbe nga rajonet veriore të shtetit shqiptar dhe në këto operacione është hashkë me Bajram Currin, Muharrem Bajraktarin, Fiqri Dinen, Hysni Demën, Ali Eœbarën, Gjon Deranin, Gjon Fushën, Lekë Margjinin e të tjerë. Që atëherë është dalluar me aftësinë ushtarake si luftëtar me ngritje akademike në qendrat më të njohura të Evropës.

Atëherë kur kundërshtitë brendashqiptare u jepnin kurajo ekstremisteve të ndryshëm

Në mars të viti 1922 Prenk Pervizi ishte në mesin e atyre të cilët e shpëtuan ekzistcncën e shtetit shqiptar të dalë nga Kongresi i Lushnjes, duke shpartalluar bandat rebele të kundërshtarëve të qeverisë, në kohën kur Ahmet Zogu ishte minister i Brendshëm. Për merita lufte Prenk Pervizi, gjatë asaj kohe nderohet me gradën e kapitenit të klasit të parë, duke përparuar një grade më tepër nga bashkluftëtarët e tjerë që ishin moshatarë; por edhe me përvojë të njëjtë. Falë angazhimit të pakompromis të Prenk Pervizit përforcohet qeveria, e ndërkaq Ahmet.Zogu bëhet kryeministër.

Ngjarjet që pasojnë në Shgipërinë e atëhereshme Prenk Pervizin e gjejnë gjithnjë në pozitën e strategut dhe në anën e vlcrave nacionale të cilat e sensibilizojnë që, gjithnjë, të jetë një naçionalist i përbetuar. Të tillë e shohim edhe gjatë ngjarjeve të qërshor-dhjetorit të vitit 1924, atëherë kur kundërshtitë e brendëshme shqiptare i jepnin kurajo ekstremistëve të ndryshëm dhe, kësisoji, edhe orekseve të jashtme për ta gllabëruar shtetin shqiptar që veç sa kishte filluar të marrë një lloj fizionomie. Prenk Pervizi rreshtohet në krahun e qeverisë së ligjshme, siç deklaronte ai. Ishte bashkë me oficerët e tjerë si, Muharrem Bajraktari, Fiqri Dine, Ceno Beg Kryeziu, Llesh Topallaj, etj., që të gjithë të prirë nga Ahmet Zogu, që kishte postin ushtarak kolonel, por në të njejtën kohë siç u tha tha, ishte dhe kryeministër. Ky grup formon shtabin qendror të operacioneve dhe, me një aksion të rrufeshëm, brenda tri dit rikthyen qeverinë legale në Tiranë më 24 dhjetor 1924, me ç’rast Ahmet Zogu u zgjodh president. Ishte, pra, koha e kundërshtimeve me qeverin e Fan Nolit, i cili u detyrua të largohet jo vetëm nga posti, por edhc nga shteti.

.
.Prenk Pervizi u caktua komandant i qendres

Menyra se si u kthye Ahmet Zogu, pavarësisht nga obstruksionet e ndryshme mbi faktografinë historike, ishte e planifikuar mirë. Në kuadër të atij pIani, e me angazhimin e panderprerë të Prenk Pervizit – vihen themelet e shtetësisë, e sigurisë së shtetit. Për këtë dëshmon edhe operativa e ndarjes së Shqipërisë në katër zona dhe, ne krye të tyre zonave – u caktuan komandantët që ishin kapitenët më të aftë e më besnikë të Zogut, që i dolën zot vendit dhe që vazhdimisht ishin të gatshëm të sakrifikohen për të mirën e shtetit. Prenk Pervizi u caktua komandant i qendrës. Komandantët e emëruar në katër zona kishin autorizime të mëdha. Ata ishin ne rangun e guvernatorit me fuqi të jashtzakonshme. Ky katërsh i autoriteteve ushtarake që kryekëput merreshin me sigurinë e banorëve dhe të mirave shtetërore, brenda një kohë të shkurtër arriti të sigurojë rendin dhe qetesinë në tërë territorin e Shqipërisë, duke u angazhuar në rimkëmbjen e saj, meqë ai vend trashëgohej nga prapambeturia e sundimit osman, sundim ky që fare nuk ishte interesuar për kurrfarë infrastruktim; prandaj çdo gjë ishtc e shkatërruar, s’kishte rrugë, objekte, s’kishte shkolla, spitale. Nuk kishte administratë shtetrore, as traditë për të administruar. Nuk kishre ekonomi të zhvilluar, etj.

ANGAZHIM PERMAMENT NE TERREN KUNDER BANDAVE

Zogu kishte konsideratë të veçantë për Prenk Pervizin, ndonëse ky ishte disa vjet më i ri se ai. Zogu e çmonte Pervizin për origjinën e tij fisnore, mandej për përgatitjen e tij të lartë, për aftësitë ushtarake dhe për besën dhe burrërinë që e karakterizuan atë gjithmonë . Kjo burrëri e tij në raport me Zogun u dëshmua gjatë gjithë viteve (1918 e deri më 1929), kur Zogu ishte autoriteti më i madh në tokat shqiptare.

Hapat zhvillimorë sikur ngjallen xheloztë e shteteve fqinjë, të cilët, si gjithherë, përpiqeshin të gjenin forma destabilizuese, duke nxitur edhe incidente në kufi, e të tjera. Në këtë frymë i kemi edhe nxitjet e trazirave në veri të Shqipërisë më 1926. Ata turbullira i pritnin me padurim shtetet fqinjë, Mbretëria e Jugosllavisë, ltalia dhe Greqia. Shih për këtë Ahmet Zogu e emëroi Prenk Pervizin komandant të operacioneve për uljen e tensioneve të shkaktuara nga turbullirat. Brenda pak ditësh Prenk Pervizi ia doli të qetësojë situatën, duke shpëtuar vendin nga pjë krizë shumë e rrezikshme.

Autoriteti që t’i dilte zot Shqipërisë

Veprimtaria e Prenk Pervizit me shokë, respekrivisht angazhimi i tij permanent në terren kundër bandave që infiltrohëshin brenda popullatës dhe përhapnin disfatizëm e pasiguri totale, përforcoi pozitën e Presidentit Zog i cili, më pastaj, konkretisht më 1928 avansoi duke e shpallur veten mbret të shqiptarve. Ata (katër zonëkomandantët) e konsideronin Zogun si të vetmin burrë që mund t’i dilte zot Shqipërisë, prandaj e miratuan atë avansim të tij duke vazhduar t’u qëndrojnë besnikë kërkesave të tija për siguri dhe mbrojtje.

Prenk Pervizi dhe Ahmet Zogu kishin një miqësi e mirëbesim të fortë mes veti. Me Zogun Prenk Pervizi kishte lidhur miqësi qysh kur ishte student në Vjenë, gjatë viteve 1914-1918, kur vazhdonte Akademinë Ushtarake. Zogu asokohë zhvillonte një aktivitet të madh patriotik dhe kishte fituar respekt të jashtëzakonshëm në mesin e mërgimtarëve me qëndrim në Austri. Gjithashtu Zogu kishte kontakte edhe me të huajt dhe njëkështu, kishte arritur simpati edhe në rethet diplomatike të Evropës. Që atëherë Zogu kishte konsideratë të veçantë për Prenk Pervizin, ndonëse ky ishte disa vjet më i ri se ai. Zogu e çmonte Pervizin për origjinën e tij fisnore, mandej për përgatitjen e tij të lartë, për aftësitë ushtarake dhe për besën dhe burrërinë që e karakterizuan atë gjithmonë . Kjo burrëri e tij në raport me Zogun u dëshmua gjatë gjithë viteve (1918 e deri më 1929), kur Zogu ishte autoriteti më i madh në tokat shqiptare.

Prenk Pervizi gëzonte statusin e të kërkuarit për punë me peshë

Pasi që ato komanda të caktuara në katër zona i kryen detyrat e tyre me dinjitet, më 1930 Prenk Pervizi me gradën major dërgohet në Torino për ta kryer Shkollën e Luftës, bashkë me Ali Erebarën dhe Sami Kokën. Ali Erebara pastaj kaloi në jetën civile si avokat, kurse Sami Koka u tërhoq për shkak sëmundje, kështu që Prenk Pervizi mbetet i vetmi oficer madhor me përgatitje të lartë e të plotë ushtarake. Falë këtyre arritjeve dhe, pse dinte disa gjuhë të huaja , caktohet për ta përfaqësuar ushtarakisht Shqipërinë në kontaktet ndërkombëtare jashta shtetit . Deri më 1935 qëndroi si inspektor i studentëve jashtë shtetit, me qendër në Firencë të Italisë . Angazhimet e mëtejshme të Prenk Pervizit i shohim gjithnjë të autoritetshme, gjithnjë me peshë jo vetëm kombëtare, por edhe ndërkombëtare, sepse Prenk Pervizi falë ngritjes profesionale ushtarake dhe falë njohjes së gjuhëve të huaja gëzonte statusin e të kërkuarit për punë me peshë. Kësisoji e shohim në dhjetor të vint 1935 e deri në prill të vitit 1936 në rolin e përfaqësuesit të Shqipërisë në komisionin ndërkombëtar të vëzhguesve të huaj në luftën e Abisinisë, duke qëndruar prane shtabeve të gjeneralëve Badoglio e Graziani. Ky ishte një komision i vëzhguesve i përbërë nga deIegatët e atyre shteteve të cilët nuk i kishin vënë sanksione Italisë për shkak të okupimit të Abisinisë. Ato shtete në kuadër të cilëve ishte edhe Shqipëria, ishin: Amerika, ]aponia, Austria, Rumania, Portolgalia dhe Hungaria . Ky komision pati rast të takohet edhe me Musolinin. Ai pati rast të takohet edhe me shumë përfaqësues ushtarakë të shteteve të ndryshme, por takimi me Musolinin ishte i rëndësishëm ngase, nga ai takim, Prenk Pervizi mësoi shumë të vërteta mbi hegjemonizmin e shteteve të fuqishme mbi shtetet (dhe popujt) e pambrojtur.

NDODHI ZBARKIMI I FORCAVE USHTARAKE ITALIANE NE BREGDETIN SHQIPTAR

Oborrtarët e këshilluan Zogun që të mos bëhen shpenzime të kota në angazhimin për t’u mbrojtur nga italianët, meqë në atë kohë marrëdhëniet shqiptaro-italiane ishin jashtëzakonisht të mira dhe nuk shihej ndonjë rrezik .

Dihet që Prenk Pervizi mbetet i vetmi oficer madhor me prёgatitje të lartë e të plotë ushtarake. Falë këtyre arritjeve dhe, pse dinte disa gjuhë të huaja , caktohet për ta përfaqësuar ushtarakisht Shqipërinë në kontaktet ndërkombëtare jashta shtetit . Deri më 1935 qëndroi si inspektor i studentëve jashtë shtetit, me qendër në Firencë të Italisë . Angazhimet e mëtejshme të Prenk Pervizit i shohim gjithnjë të autoritetshme, gjithnjë me peshë jo vetëm kombëtare, por edhe ndërkombëtare, sepse Prenk Pervizi falë ngritjes profesionale ushtarake dhe falë njohjes së gjuhëve të huaja gëzonte statusin e të kërkuarit për punë me peshë. Kësisoji e shohim në dhjetor të vint 1935 e deri në prill të vitit 1936 në rolin e përfaqësuesit të Shqipërisë në komisionin ndërkombëtar të vëzhguesve të huaj në luftën e Abisinisë, duke qëndruar prane shtabeve të gjeneralëve Badoglio e Graziani. Ky ishte një komision i vëzhguesve i përbërë nga deIegatët e atyre shteteve të cilët nuk i kishin vënë sanksione Italisë për shkak të okupimit të Abisinisë. Ato shtete në kuadër të cilëve ishte edhe Shqipëria, ishin: Amerika, ]aponia, Austria, Rumania, Portolgalia dhe Hungaria . Ky komision pati rast të takohet edhe me Musolinin. Ai pati rast të takohet edhe me shumë përfaqësues ushtarakë të shteteve të ndryshme, por takimi me Musolinin ishte i rëndësishëm ngase, nga ai takim, Prenk Pervizi mësoi shumë të vërteta mbi hegjemonizmin e shteteve të fuqishme mbi shtetet (dhe popujt) e pambrojtur.

Nga këto kontakte që ai kishtc, e sidomos kontakti me Musolinin, e bindi se viktima tjetër e Italisë pas Abisinisë do të ishte Shqipëria. Kjo bindje e tij u përforcua me Manovrat e Mëdha të cilat Italia i zhvilloi në gusht të vitit 1936, me ç’rast, jo vetëm Musolini, por edhe Mbreti Viktor bënë të kuptohen qëllimet gllabëruese ndaj Shqipërisë. I ngulfatur nga këto bindje Prenka e shihte të rrugës t’ia bënte me dije Zogut, duke kërkuar nga ai që të ndërmirrte masa sa më urgjente për t’u bërë ballë sulmeve eventuale italiane. Pervizi e kishte nuhatur mirë qëllimin okupues të shtetit të Italisë ndaj Shqipërisë.

Këto çështje që, sipas Pervizit, ishin të një rendësie të parë Zogu ua la obrrtarëve të cilët e këshilluan që të mos bëhen shpenzime të kota në angazhimin për t’u mbrojtur nga italianët, meqë në atë kohë marrëdhëniet shqiptaro-italiane ishin jashtzakonisht të mira dhe nuk shihej ndonjë rrezik. Por ky ishte mendim i lakeive, ndërkaq profesionisti ushtarak Pervizi e kishtc nuhatur mirë qëllimin okupues të shtetit të ltalisë ndaj Shqipërisë, prandaj insistonte që të mos rrihej duar kryq para një rreziku qe nuk ishte larg. Mandej ndodhi pikërisht ashtu siç shprehte dyshimin Prenk Pervizi; ndodhi okupimi, respektivisht zbarkimi i forcave ushtarake italiane në bregdetin shqiptar në orën 6,30 të mëngjesit të atij prilli të zi të vitit 1939. Forcat italiane zbarkuan në Durrës dhe në rajone të tjera bregdetare, duke mos hasur në asnjë rezistencë serioze, në asnjë qëndresë të organizuar ushtarakisht.

Sidoqë, më vone, u shkruan faqe të tëra mbi mbrojtjen shqiptare nga invazioni italian, mbi rezistencen e madhe, e të tjera; e vërteta është se në Durrës ajo rezisrencë nuk zgjati më shumë se një orë e jo siç është thënë: Kjo vetëm nga qëndresa heroike e personale të kapterit të Marinës së Mbretërisë Shqiptare, Mujo Ulqinaku, që ra në kryc të detyrës si hero i vërtetë i flijuar për nderin e atdheut. Përmdryshe do shënuar se ishte një rezistencë sporadike, nga disa të shtena pushkësh të qytetarve durrsakë nga dritaret e shtëpive te tyre.

Në vend të rezistencës ishte ikja drejt kënetave të Gjolit e të Ishmit .

E vërteta gjithashtu është se oficerët më të aftë e më të të përgatitur; në vend që të ishin caktuar për mbrojtjen e atdheut, i kishin strukur skutave, pa ushtri e pa armatim. Eshtë interesant të thuhet se, me rastin e zbarkimit të italianëve, është më mirë të thuhet se para se ata të zbarkonin kishte edhe sabotime në mesin e ushtarëve dhc oficerëvc shqiptarë. Kjo mund të dëshmohet edhe me faktin se topat që ishin në pozicionet et tyre në kodrën e Durrësit, u gjetën pa gjilpëra (!) Shih për këtë, duke hetuar mirëfilli këtë sabotim, edhe ato pak xhandarë që ishin të pranishëm dhe nga të cilët, mund (dhe duhej) pritej një formë rezistenc iken nëpër kenetat e Gjolt e të Ishmit. Ikja e tyre konfirmohej pas akteve te tradhëtisë që kishte ndodhur me largimin e oficerëve ushtarakë dhe me sabotimin e prishjen e armëve, siç ishte rasti i topave në kodrën e Durrësit.

Ngjarjet e mëvonshme pas zbarkimit të italianëve i përshtateshin një anarkie totale, nga e cila e pësoi popullata në rend të parë, por e pësuan edhe gjithë ata patriotë të betuar për mbrojtje të atdheut. Në mesin e tyre ishte edhe Prenka i cili si edhe të tjerët, ishte i shtrenguar të gjente ndonjë shteg.

Shtatë prilli i vitit 1939 gjëmoi kobshëm për shtetin shqiptar. Mbreti Zog nuk pati kohë të mendojë për asgjë, e besa s’ishte i aftë as të gëzohej (e kremtojë) për lindjen e djalit, Lekës, që ndodhi pikërisht në atë kohë. Në orën tetë të shtatë prillit u gjend në Qafèthanë, për të kaluar në Jugosllavi, por nuk e lejuan autoritetet kufitarc jugosllave, përveç mbretëreshes Gjeraldinë me fèmijën e sapolindur triditësh, dhe me suitën e vet të grave. Mbreti ishte i detyruar të ngujohet në postën kufitare të Qafèthanës. Aty vendosi për në Korçë, në shtëpinë e Gani Kullës në Zemblak, duke i çuar fjalë Prenk Pervizit përmes djelmëve të Gani Kullës.

Nga Folorina u dërguan mesazhe në të katër anët, por më kot, Shqipëria u okupua dhe shtetasit e Shqipërisë duhej t’i përshtateshin vullnetit të okupatorit.

Prenk Petvizi ishte i dekurajuar nga ngjarjet që zhvilloheshin shpejt e shpejt. Ai tani nuk kishte ndonjë ushtri të madhe, meqë krejt ishte e shkapërderdhun, pastaj edhe depot e armëve ishin zbrazur. Populli kërkonte armë e armë askund. Ushtria e Pervizit numëronte vetëm gjashtëdhjetë ushtarë e njëzet oficerërë, të cilët rrugët drejt brendisë së Shqipërisë, kështu që në mengjesin e tetë prillit italianët arrijnë në Tiranë . Prenka, me ato pak ushtarë dhe popullin bën plane për t’iu kundërënë forcave italiane, por i vjen lajmi se mbreti Zog e priste në Zemblak ku kishte sosur natën e tétë prillit

Sipas planit të Prenk Pervizit, mbreti Iargohet në Greqi

Prenk Pervizi, si gjithmonë, edhe kësaj radhe i përgjigjet ftesës së mbretit dhe arrin në Korçë dhe takohet me të. Me atë rast Pervizi si strateg, si ushtarak i regjur i propozon Zogut që të mos marrin rrugën e ikjes përtej kufijve, por që të dalin në mal, që të organizohen luftarakisht për t’u bërë italianëve rezistencë. Prenk Pervizit ishte se po të dite mbreti në mal, pas tij do të shkonte edhe populli dhe njëkështu rezistenca do të ishte shumë më e madhe. Por mbreti e refuzon këtë kërkesë të Pervizit me motiv se italianët pastaj do të masakronin popullin dhe s’do të lenin asgjë mbi tokë. Për këtë, mbreti, ia cakton detyrën Prenk Pervizit që të organizojë largimin e tij drejt Greqisë dhe Prenka, si gjithherë besnik i tij, bën atë gjë që i urdhërohet. Me komandën e Prenk Pervizit, e në bashkëpunim me oficerët e gardës, kolonel Hysen Selmanin, djalin e Gani Kullës toger Mehdi Kullën e të tjerë oficerë, kalimi në Greqi u realizua pa pengesa. Fillimisht u vendosën në Folorinë. Mbreti e mbajti Prenkën afér vetes gjatë gjithë kohës. Nga Folorina u dërguan mesazhe në katër anët, por më kot. Shqipëria u okupua dhe shtetasit e Shqiperisë duhej t’i përshtatëshin vullnetit të okupatorit. Në Folorinë u bënë plane të ndryshme dhe një ndër ato plane, propozimi i Zogut, ishte që ushtarakët më në krye Prenk Pervizin të kthehëshin në Shqipëri dhe të organizonin rezistencën luftarake. Kthimi i tyre menjëherë u realizua dhe Prenka u gjend në Tiranë, pikërisht në shtëpinë e tij ku u takua me Muharrem Bajraktarin, Fiqri Dinen, Hysni Demën, Sali Vuçitërnin, Ali Erebarën e të tjerë patriotë, duke zbatuar urdhrat e mbretit Zog, i cili do të vazhdontr të mbante lidhje me ta. Ndërkohë në male kishte rezistues qё mbanin uniformat e ushtrisë shqiptare, por të pa organizuar në mënyrë kompakte.

PO TE DILTE MBRETI NE MAL
PAS TIJ DO TESHKONTE EDHE POPULLI

. Forma veprimi të organizuara kundër italianëve

Prenk Pervizi me shokë e kishte obligim moral, mbase edhe ushtarak, që të gjenin forma veprimi të organizuara kundër italianëve dhe, për këtë, kishte rrezikuar të gjendej në shtëpinë e tij në Tiranë, shtëpi kjo e cila u bë një lloj çerdheje për afrimin e atyre që pajtoheshin me rezistencën kundër ushtrisë italiane. Përkundër të gjitha sabotimeve, mandej edhe tradhtive të ndryshme pikërisht ne kuadër të ushtrisë një pjesë e madhe e ushtrisë shqiptare e pranonin konfrontimin me italianët, andaj edhe nuk pranonin urdhrat e tyre. ltalianët me zbarkimin në trullin shqiptar e kishin parasysh aleancën me një pjesë të ushtrisë shqiptare cila, sipas tyre, do të inkuadrohej brenda ushtrisë italiane.

Por Prenk Pervizi me shokë, të cilët e njihnin si kreun e ushtarake, ishin kundër çdo bashkëpunimi me okupuesin, prandaj edhe bënin plane për t’iu kundërvenë në të gjithë format dhe në të gjithë pikat. Këto qëndrime Prenk Pervizi ua bëri të njohura edhe gjeneralëve italianë duke u shpjeguar se e kishin të kotë qëndrimin në Shqipëri. Ai pati kontakte me gjeneralët Guzzoni e Pariani. Bile ky i fundit ishte mëkëmbësi i mbretit të Italisë. Qëndrimi mospërfillës i Prenk Pervizit ndaj forcave të huaja u dëshmua edhe në aksione konkrete në terren, edhe jo vetëm kundër ushtrisë italiane në Shqipëri por edhe në frontin e luftës italo-greke ku iu kundërvue ushrisë fashiste duke mos pranuar që të luftonin për italianët.

DISFATA ITALIANE PER SHKAK TE USHTRISE SHQIPTARE

Ushtria italiane në këtë luftë me grekët kishte pësuar humbje të mëdha, ndërkaq shkaktarët kryesorë të humbjes së tyre ishin braktisja e organizuar e frontit të luftës nga ushtria shqiptare e udhëhequr nga Prenk Pervizi. Lidhur me këtë ekzistojnë edhe raportet nga frontet e luftës të mareshallit Badoglio, i cili raportonte para mbretit Viktor dhe para qeverisë së Musolinit. Ai thoshte në ato raporte se disfata e ushtrisë italiane u bë për shkak të ushtrisë shqiptare e jo të asaj greke. Ai në raportet e tij thoshte se “ushtria shqiptare na ka tradhtuar … ” Raportet e mareshallit Badoglio ishin aq bindëse sa që, edhe vetë Duçeja do t’ia raportonte Hitlerit, i cili ishte shumë i zhgënjyer nga paaftësia italiane në frontin me grekët. Kur tashti në distancë merren në analizë raportet ushtarake, përkatësisht raportet e forcave mes ushtrive të konfrontuara, shihet se Hitleri e kishte shlyer ltalinë si aleate mu për shkak të paaftësisë së saj në frontet e luftës dhe, për këtë, Gjemania ndërmerr aksione të mëdha invaduese. Brenda afatit kohor prej dy javësh e shkel Jugosllavinë dhe Greqinë për ta shpëtuar Italinë nga turpi. Ky operacion gjerman shkatoi shpërbërjen e Jugosllavisë dhe pas asaj shpërbërje u krijuan shtete e Kroacisë dhe Sllovenisë. Ndërkaq disa toka iu kthyen Hungarisë, Rumanisë e Bullgarisë. Me këtë rast Kosova dhe trojet e tjera shqiptare iu ngjiten Shqipërisë. Këto aksione që ishin kryekëput gjermane, nacionalistët shqiptarë deshten ti shfrytëzojnë, duke bërë përpjekje që Kosova të mbetej tash e tutje shqiptare pa të drejtë që të futet nën pushtetin serb.

Pas konfrontimeve negative në jug, në luftën humbëse kundër grekëve, italianët morën masa ndaj ushtrisë shqiptare, duke e hequr nga fronti e duke e izoluar në malet e veriut, si në Pukë e gjetke.

Prenk Pervizi përforconte radhët

Njëkështu, italianët arritën ta izolojnë ushtrinë shqiptare në Pukë të prirë nga Prenk Pervizi. Megjithkët Prenk Pervizi nuk e kishte ndërmend të ndalej. Ai përforconte radhët. Në ndërkohë ra në kontakt me komandantë të tjerë, si me Muharrem Bajraktarin që ishte në krye të forcave të Lumës, pastaj me Llesh Marashin, Abaz Kupin dhe forcat e Mit-hat Frashërit, si dhe me patriotë të tjerë. Gjithashtu ra në kontakt me gjeneralin Aqif Pennetin që ishte në Kosovë, me Mehdi Frashërin në Romë etj. Pas këtyre kontakteve për konsolidimin e radhëve në frontin e përbashkët, vetëm pritej një mesazh i Zogut pa të cilin mesazh nuk mund të bënin aksione. Mirëpo, anglezët që kishin një mision pranë forcave nacionaliste-zogiste te Abaz Kupit i penguan konfrontimet dhe mund të jetë shkaku i tyre pengesë edhe për Zogun që të japë mesazhe lufte. Prandaj edhe forcat të udhëhequr nga komandantët e gatshëm u stopuan.

Prenk Pervizi megjithkëtë nuk ndejti duarkryq, e as që e mori arratinë ashtu siç kishin vepruan edhe shumë të tjerë. Në gushtin e vitit 1943 atë e shohim pёrkr&ahёs tё Mbledhjed Mukjes ku mirren vendimet me interes për bashkimin kombëtar të forcave, pavarësisht nga përkatësitë ideologjike e partiake, edhe Prenk Pervizi ishte mbështetësi kryesor i këtij qëndrimi të kësaj mbledhjeje të rëndësishme.

Me atë rast, në qeverinë që do të formohej, Prenk Pervizi ishte propozuar në detyrën e komandantit të përgjithshëm të forcave të armatosura shqiptare.

Dorëzimi pa kushte ushtrisë italiane

Siç dihet më 8 shtator të vitit 1943 ndodhi kapitullimi i Italisë, ndërkaq Prenk Pervezi me një grup oficerësh madhorë, në mesin e të cilëve ishin edhe gjeneralët Aqif Permeti e Gustav Mirdashi, marrin në dorëzim komandën nga gjenerali Dalmazzo, duke ia imponuar dorëzimin pa kushte të ushtrisë italiane në gjithë territorin e Shqipërisë. Pas këtij dorëzimi ushtria italiane u shpëmda duke u vendosur e strehuar, pa armë, pranë familjeve të krahinave të ndryshme të Shqipërisë.

USHTRIA SHQIPTARE E PERFORCUAR ME TRUPA VULLNETARE TE KOSOVES

Krerët e Shqipërisë të gjendur në male (ndonëse kishin mundësi të largohëshin) për një kohë të shkurtër u asgjësuan pothuaj të gjithë. U pushkatuan ose u vranë shumica, si Prek Cali, Mark dhe Llesh Gjonmarkaj, Llesh Marashi, Cen Elezi, Halil Alija, Anton Arapi, Let Nosi, Maliq Bushati, gjeneral Aqit Permeti e shumë të tjerë .

Më 23 shtator të vitit 1943 Asambleja Kushtetuese vendosi krijimin e një qeverie të bashkimit kombëtar, ku vendet kryesore i zunë zogistët. Me atë rast kryeministër i parë u zgjodh Rexhep Krasniqi,pas tij Ibrahim Biçaku, dhe i fundit Fiqri Dine. Ministër i Mbrojtjes gjeneral Prenk Pervizi, kurse komandant i xhandarmërisë kolonel Hysni Dema, etj.

Si komandant i mbrojtjes kombëtare, gjeneral Pervizi e kishte për detyrë të dorës së parë mbrojtjen e kufijve etnikë të veriut të Kosovës për të penguar orvajtjet e Serbisë për ripushtimin e Kosovës. Për këtë gjeneral Pervizi pat bërë disa vizita në Kosovë për të përforcuar frontin në ata pjesë ku ishin të stacionuar regjimentet e rregullta të ushtrisë shqiptare, që udhëheqeshin nga komandantët, kolonel Qazim Komani e Fuad Dibra, dhe oficerë të tjerë efektivë si Shefki Shatku, Lekë Mergjini, Gjon Qipin e të tjerë. Regjimentet u përforcuan me trupa vullnetare të Kosovës nën komandën e prijësve të tyre e që, pastaj morën gradat përkatëse sipas rangut dhe kontigjenteve të forcave të tyre.

Kosovën brenda kufijve të Shqipërisë e kundërshtonin serbët e rusët.

Prenk Pervizi punonte asisoji që përfundimi i luftës ta gjente Kosovën brenda kufijve të Shqiperësë etnike. Por këtë ide e kundërshtonin jugosllavët dhe rusët, dhe fatkeqësisht as aleatët amerikano-anglezë nuk kishin qëndrime të prera, ose thënë ndryshe – Kosovën e shihnin nën juridiksionin e shtetit sllav. Në këtë derjtim jugosllavët pastaj krijuan partinë shqiptare të komunistëve, përmes së cilës do të arrinin në përçarjen kombëtare, duke denoncuar vendimet e arritura në Mukje, e duke kurdisur një luftë nacionalçlirimtare të udhëhequr nga këshilltarët jugosllavo- sovjetikë dhe të furnizuar nga ab ngloamerikanët, për të vetmin qëllim që Kosdva t’i kthehej Serbisë, dhe që, më vonë, edhe Shqipëria të përfshiihej në Federatën Jugosllave të Titos, e në perandorinë pansllav të Stalinit.

Vetë Enver Hoxha me stafin e tij ishte i pari që e tradhëtoi Mukjen.

Kjo ishte një politikë e menduar (dhe e panifikuar) gjatë nga nomenklatura pansllave, e cila nomenklaturë politike gjhithmonë kërkonte rrugëdalje në bregun shqiptar. Për këtë u bënë nënshkrime të mëdha, mbase edhe vrasje e shkatërrime të qenies shqiptare kudo që ajo të paraqitej me idenë kombëtare për mbrojtje të vetvetes. Nacionalistët shqiptarë në asnjë mënyrë nuk mund ta aprovonin një politikë të tillë shkatërrimtare për shqiptarët, një politikë tradhtare, prandaj nuk pranuan të bashkëpunojnë adhtoi me forcat komuniste të Enver Hoxhës, sado që pëlqimi për një politikë kombëtare në Mukje ishte i pranueshëm për të gjithë. Vetë Enver Hoxha mes stafin e tij, ishte i pari që tradëtoi Mukjen. Jo vetëm Prenk Pervizin por edhe gjithë të tjerët në krye të ushtrisë shqiptare, të asaj ushtrie profesionale që e kishtc traditën dhe shkollimin e duhur nuk pranuan koncepte me emblemën e internacionalismit komunist. Komunistët shqiptarë në të vërtetë e kishin krahun drejt imperatorisë hegjemoniste sllave, drejt Rusisë. Falë këtij qëndrimi gjenerali me përvojë, Prenk Pervizi, bashkë me bashkëpunëtorët më besnikë dhe ata ushtarë që ishin rreshtuar pranë tij u gjend në male, duke pasur premtimin anglez se do të furmizohej me armë dhe, kësisoji, do të arrihej krijimi i forcave të rezistencës nacionaliste. Këto forca do të ishin nën komandën e gjeneral Prenk Pervizit. Ky plan, megjithkëtë, u sabotua prej vendimit të komandës aleate të Mesdheut, komandë kjo e cila nuk pranonte të ndihmonte nacionalizmin shqiptar, por në të kundërten do të ndihmonte forcat komuniste

Prenk Pervizit partizanët ia dogjën shtëpitë në Laç e në Skuraj

Nderkaq gjendja shkoj drejt keqesimit. Anglezët u larguan. Nacionaliste u strehuan në malet e krahinave të tyre (ata qe nuk iken, si Abaz Kupi me shokë). Por para se me u largue anglezet morën vesh djegien e shtëpisë së Prenk Pervizit në Laç, ku ai kishte propozue te krijonte frontin e rezistencës. Anglezët ishin shprehur se nuk duhej ta bente atë punë, për të mos u bërë shkak i një lufte civile vllavrasëse. Le të djegin komunistët e t’u mbetej atyre faji, për të cilën do të jepnin llogari, kur te merrte fund lufta e të qëtësohej gjendja në Shqipëri. Ata do të ndërhynin në këtë mes, që të zbatohëshin rregullat demokratike.

Kështu Prenk Pervizi u detyrua të strrhohej në malett e Kurbinit në pritje deri dy vjet të një ndërhyrje të Aleatëve, sipas premtimeve te dhena. Kjo nuk ndodhi, Du vjetët kaluan. Atëherë Gjenerali vendosi të largohet në Greqi. I vetmi vend ku mund të gjente shpëtim.

I STREHUAR TE MIQT E VJETER MIRDITORE

Kalimi në Greqi i jepte edhe një shans që të bashkëbisedonte me aleatët të cilët, ndoshta, do të mund të dakordoheshin për t’i ndihmuar në formimin e një fronti kundër komunistave, për ta përmbysur atë sistem në Shqipëri. I veshur si fshatar kurbinas dhe i shoqëruar nga kusheriri i tij Llesh Nikollë Lleshi, ai zbriti nga malet e Skurajve dhe të Kurbinit dhe u fut në Tiranë, pikërisht në atë kohë të kulmit të ushtrimit të terrorit komunist.

Ishte kjo një ndërmarrje tejet e guximshme e cila mund të kishte pasoja të mëdha por Prenk Pervizi ishte mësuar me rreziqe të tilla gjatë tërë jetës së tij aktive ushtarake. Ai qëndroi në Tiranë i fshehur e i strehuar te disa miq të vjetër që ishin kryesisht mirditorë, siç ishte Ndue dhe Llesh Geziqi të cilët e mbajtën në shtëpinë e tyre dhjetë ditë rresht. Prenk Pervizi në shtëpinë e miqve organizoi arratisjen e tij në Greqi, mendihmën e miqve besnikë, dy djemve të tij dhe shoferit trim nga Korça, Llazi Sterjo, i cili e mori me makinën e vet duke e përcjellur deri në Bilisht të Korçës prej ku pastaj Prenk Pervizi kaloi kufirin i transformuar si gazetar i huaj. Ky transformim para organeve policore kufitare për të nuk ishte i vështirë ngase njihte gjuhë të huaja. Gjatë asaj kohe kur Pervizi kishte arritur në Greqi forcat e ndjekjes të Sigurimit gjendeshin në malet e Kurbinit duke e kërkuar për likudim gjeneralin.

LAJMERIMI RADIOS FOLORINES NE GREQI

Forcat komuniste të ndjekjes u tërhoqen nga malet e Kurbinit vetëm atëherë kur gjenerali u lajmërua përmes valëve të Radio Florinës në Greqi. Me atë rast foreat e Sigurimit moren vërejtje të rënda, ndërkaq në komandën e kufirit u bënë shkarkime me urdhërin e vetë diktatorit.

Në Greqi Prenk Pervizi qëndroi 19 vjet në saje të një miku të vjetër që ishte shumë i pasur . Edhe gjatë qëndrimit në Greqi Prenk Pervizi gjithëherë ishte në kontakt me rrjedhat historike të vendit të tij, mandej disa herë edhe u angazhua drejtpërdrejti në organizimin e ndonjë grupi i cili do të bënte diverzione dhe ishte në kontakte me autoritete të huaja prej të cilëve kërkonte mbështetje.

Në këtë drejtim është interesant të theksohet koha e luftës në Vietnam. Pas konsulltimit që pati me Muharrem Bajraktarin e oficerë të tjerë të mërguar, paraqiti një plan për krijimin e një force ushtarake shqiptare që do të merrte pjesë në luftën antikomuniste në Vietnam.

Për këtë dërgon një letër në adresë të kryetarit të atëhershëm të SHBA-ve, Xhon Kenedit. Një kopje e dokumentave iu drejtua Komitetit “Shqipëria e Lirë” në Amerikë që ta ndiqte porosinë te qeveria e Washingtonit, duke theksuar rëndësinë që ky organizim ushtarak do të kishte për shpëtimin e Shqipërisë. Komiteti të eilit iu drejtua gjeneral Pervizi nuk bëri gjë, nuk i përcolli siç duhej porositë në adresën e qeverisë amerikane dhe kjo iniciativë u hesht.

VENDOSJA NE BELGJIKE NE VITIN 1966 E DERI NE VEDKJE
6 shtator 1977.

Në vitin 1965 Prenk Pervizi kaloi në ltali ku qeveria italiane i propozoi të inkuadrohej në ushtrinë efektive të ltalisë, me kusht që të merrte nënshtetësinë italiane. Ai atje kishte mjaft miq me të cilët ishte shkolluar, por Pervizi e refuzoi atë propozim dhe, një vit më vonë, domethënë më 1966 vajti në Be1gjikë, u vendos në Bruksel, aty ku ishin edhe miqt e tij Muharremi e Fiqriu. Gjatë gjithë kohës së mërgimit ai mbajti një qëndrim të pavarur nga partitë politike duke kritikuar përçarjet e shqiptarve e duke i ftuar vazhdimisht shqiptarët për të qenë të bashkuar. pavarësisht nga opinionet e tyre politike. Në festën e fundit të 28 Nëmorit 1976, ku mori pjesë, mbajti një fjalim që mbeti i ngulitur në mendjet e të gjithëve. duke theksuar se – sa herë që shqiptarët kanë qenë të bashkuar kanë arritu suksese të mëdha në historinë e tyre, prandaj, thoshte ai, gjithsesi duhet arritur ky bashkim për ta shpëtuar …Shqipërinë nga komunizmi

. I ngarkuar me peshën e viteve por edhe nga sëmundja që e zuri befasisht, gjeneral Prenk Pervizi vdiq me 7 shtator të vitit 1977 në Bruksel. Miku i tij i madh Muharrem Bajraktari i qëndroi pranë deri në momentin e fundit të jetës së tij.

Gjithashtu i qëndruan pranë edhe miqtë e shumtë të mërgimit në diasporë. Në ceremonialin e varrimit të tij nuk mund të merrte pjesë asnjë anëtar i aferm i familjes së tij, meqë ata për 45 vjet rresht u gjenden të persekutuar në burgje e kampe përqëndrimi, ku lanë 23 viktima (nga trungu familjar dhe kushёrijtё e fisi). Krejt çka ishte në emër e pronёsi tё tij, shtёpi, dokumentё etj. ishin djegur e konfiskuar.

Kjo intervistё esklusive mbetet si njё dokument themelor i jetёs dhe veprimtarise se Gjeneral Prenk Pervizit, tepёr e veçantё dhe e rёndёsishme pёr tu marrё nё konsideratё nga historianёt, pёr shtrimin e drejtё tё historisё. Shtojmё se nё intervistёn mungojnё disa detaje qё ne kemi arritё tё plotёsojmё nё njё vepёr biografike pёrmbledhёse, ku pёshkruhёt nё mёnyre tregimtare gjithё jeta e tij, ashti siç ёshtё zhvilluar me detyrat e misionёt qё ka kryer brenda e jashtё shtetit. Vendimtare nё jetёn e tij, ёshtё njohja me Ahmet Zogun qё nё vite e para tё djalёrisё e bashkёpunimin e vazhdueshёm nё pёrpjekjet pёr forcimin e Shtetit tё ri shqiptar tё sapo dalё nga Kongresi i Lushnjёs e nё vazhdim sa sundoi nё Shqipёri. I vetmi njeri i njohur botёrish nga shqiptarёt si mik, besnik e krah i djathtё i Mbretit Zog, nё kushtet mё tё vёshtira, tё cilit mё se njёherё i doli zot nё situatat mё tё rrezikshme, deri nё ngjarjёt e 7 prillit 1939 kur e mbrojti dhe mori urdhёrin qё ta shoqёronte nё Greqi. Fundi i Mbretёrisё shqiptare.*(Marre nia libri“GJENERAL PRENK PERVIZI”)

120 vjetori 1897-2017

Intevista, artikuj, shkrime, pregatitur nga i biri Lek Pervizi/

twitter
Follow
facebook
linkedin

Fjalë kyçe: Gjeneral Prenk Pervizi, Lek Pervizi

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

Më 13 nëntor 1850 lindi Robert Louis Stevenson, shkrimtari jashtëzakonisht i gjithanshëm skocez

VOAL- I lindur në Edinburg, Skoci, më 13 nëntor 1850, pas një rinie rebele dhe në polemika me të atin dhe me puritanizmin borgjez të mjedisit të tij, ai studioi drejtësi, u bë avokat, por nuk e ushtroi kurrë këtë profesion. Më 1874 simptomat e sëmundjes së mushkërive që e kishin prekur gjatë fëmijërisë u bënë më serioze; fillon një seri qëndrimesh shëruese në Francë. Këtu Stevenson takohet me Fanny Osbourne, amerikane, dhjetë vjet më e madhe se ai, e divorcuar dhe nënë e dy fëmijëve. Lindja e marrëdhënies së tij me Fanny-n përkon me fillimin e angazhimit të tij me kohë të plotë si shkrimtar. Nuk kalon shumë kohë dhe Stevenson ka mundësinë të publikojë tregimet e tij të para.

Krahas tregimeve të ndryshme filloi të shkruajë edhe ese dhe poezi për periodikë të ndryshëm. Ai boton libra të zhanreve të ndryshme, duke përfshirë “Një udhëtim në brendësi, 1878) dhe “Udhëtim me një gomar në Cevennes, 1879), koleksionin e artikujve filozofikë dhe letrarë ” Për vajzat dhe djemtë” (Virginibus puerisque, 1881) dhe përmbledhja me tregime “Netët e reja arabe” (1882). Në 1879 ai arriti Fanny në Kaliforni, ku ajo ishte kthyer për të marrë një divorc. Të dy martohen dhe kthehen së bashku në Edinburg.

Fama e tij erdhi papritur me “Ishullin e thesarit” (1883), libri i tij më i popullarizuar edhe sot: në njëfarë kuptimi, me romanin e tij Stevenson i dha jetë një rinovimi të vërtetë të traditës së romanit aventuresk. Stevenson konsiderohet si një nga eksponentët kryesorë të asaj lëvizjeje komplekse letrare që reagoi ndaj natyralizmit dhe pozitivizmit. Origjinalitetin e rrëfimit të tij e jep ekuilibri mes fantazisë dhe stilit të qartë, preciz, nervoz.

Më 1886 u botua “Rasti i çuditshëm i Dr Jekyll dhe zotit Hyde”. Edhe ky titull kontribuon – dhe jo pak – për të ngulitur emrin e Robert Louis Stevenson në historinë e trillimeve të mëdha botërore të shekullit të 18.

Rrëfimi i një rasti të personalitetit të ndarë merr një vlerë të fuqishme alegorike, duke ndriçuar forcat e së mirës dhe të së keqes të pranishme në natyrën njerëzore. Historia është shumë e famshme, objekt i një numri të konsiderueshëm adaptimesh dhe zhvillimesh filmike.

Në të njëjtin vit, Stevenson botoi “Kid napped”, të cilin autori e ndoqi në 1893 me “Catriona” (1893).

“Shigjeta e zezë” është e vitit 1888. Në “Mjeshtri i Ballantrae” (1889) tema e tërheqjes fatale të së keqes përfaqësohet me mjeshtëri në historinë e urrejtjes midis dy vëllezërve skocezë.

Ai arriti një mirëqenie të arsyeshme ekonomike, megjithatë shëndeti i tij i dobët dhe tërheqja ndaj aventurave e shtynë atë të largohej përgjithmonë nga Evropa në kërkim të një klime më të butë. Në vitin 1888, pas një ndalese të shkurtër në Nju Jork, ai u nis për në Perëndim dhe më pas, së bashku me familjen e tij, drejt Paqësorit Jugor. Ai u vendos në ishujt Samoa duke filluar nga viti 1891. Këtu ai kaloi një jetë të qetë, duke punuar deri në ditën e vdekjes, i rrethuar nga dashuria dhe respekti i vendasve, të cilët në disa raste pati mundësinë t’i mbronte nga ngacmimet e të bardhëve. .

Tregimet “Argëtimet e netëve të ishullit” (1893) dhe “Nei seas del Sud” (Në detet e jugut, 1896) janë të një mjedisi polinezian. Dy romane të papërfunduara u botuan pas vdekjes, “Weir of Hermiston” (1896), një nga veprat e tij më të vlefshme dhe “Saint Yves” (1898).

Një artist jashtëzakonisht i gjithanshëm, në karrierën e tij Stevenson trajtoi zhanret letrare më të ndryshme, nga poezia në një lloj romani detektiv, nga romani historik te përralla ekzotike. Thelbi i punës së tij është morali. Duke shfrytëzuar lirinë narrative të lejuar nga tregimi fantazi dhe romani aventure, Stevenson shpreh ide, probleme dhe konflikte me një formë shumë sugjestive mitiko-simbolike, duke i projektuar personazhet, ashtu si lexuesi, në rrethanat më të pazakonta dhe të papritura.

Robert Louis Stevenson vdiq në Upolu, Samoa, më 3 dhjetor 1894./Elida Buçpapaj

Fundi tragjik i lidhjes së dashurisë mes Sami Frashërit dhe aktores Mari Karyan! Historia e panjohur e dijetarit shqiptar

“Armenia e re, nuk mundi ta harronte Shemsedin Samiun, duke u kthyer kështu në Stamboll, më 1882 dhe duke iu dorëzuar në duart e tij e, do të priste një fëmijë nga kjo lidhje, por…”! –

******

Shemsedin Samiu apo Sami Frasheri, siç rendomë, njihet ndër shqiptarë, ishte figura qendrore e Rilindjes Kombëtare, dhe nga shumëkush merret edhe si babai dhe ideologu i nacionalizmit shqiptar! Duke jetuar dhe vepruar në kryeqendrën e Perandorisë Osmane, me veprën dhe te bëmat e tij, dimensioni i Samiut tejkalon atë shqiptar, duke marrë kështu përmasa perandorake.

Si një poliglot i vërtet që ishte, botoi e përktheu shume vepra në gjuhë të ndryshme, duke lënë kështu gjurmë të pashlyera në historinë e dy popujve, shqiptar dhe atij turk. Me përmasat e një alimi, Samiu do të zinte një vend qendror në mesin e modernistëve myslimanë të shekullit XIX.

Edhe pse një figure shumëdimensionale, për lexuesin shqiptar Shemsedin Samiu, ende mbetet i pa eksploruar ne tërësinë e tij, duke u njohur vetëm në konturat e ideologjisë së nacionalizmit. Përmes arkivave dhe bibliotekave të Stambollit, bëhet i mundur një udhëtim në kohë, në Stambollin e asaj kohe, në gjurmët e Samiut, në përditshmërinë dhe botën e tij të brendshme…! gsh

Prof Dr Hektor Çoçoli me fat ai që e ka mjek e pedagog Nga Agron SEJAMINI

Tropoja në dimër

Nuk është titulli ynë. Është ndjesia që shprehin pacientët që janë mjekuar nga doktor Hektori dhe studentët e mjekësisë që e kanë pedagog. Më shumë se ata dy numra lakmitarë me nga 40 e ca vite për secilin pozicion, kanë qenë virtytet e karakterit të tij të përsosur që e kanë renditur në emrat më të shquar të historisë së mjekësisë shqiptare. Mjafton të kujtojmë se mbi 30 vjet, ka qenë krahu i djathtë i “babait të pneumologjisë shqiptare”, të madhit Prof.dr. Shefqet Ndroqi. Të rrije pranë atij njeriu vetëm mirësi do të ndieje dhe përfitoje. Një mjek që shënoi epokë në fushën e tij, në saj të përkushtimit dhe aftësive profesionale. Po aq i madhërishëm doktor Ndroqi edhe si njeri me shpirt të madh dhe të ndjeshëm. Edhe ditën e dasmës, iku në sanatorium për t’i ardhur në ndihmë pacientit që kishte ardhur në urgjencë. E nëse atë ditë të shënuar la nusen, pas disa vitesh do të linte dy gishtërinjtë e tij, pasojë e dëmtimit nga rrezet rengen prej radioskopive të pafundme në luftë me turbekulozin dhe tifon. Pas këtyre humbjeve fitoi madhështinë e emrin që nuk do të harrohet, por dhe një brez mjekësh të denjë për ta prezantuar veten si punonjës të Spitalit Universitar të Sëmundjeve të Mushkërive “Shefqet Ndroqi”. Më i spikaturi mes tyre është doktor Hektori. Dhe kush ecën në gjurmët e më të mirit, mirësia ka për ta ndjekur. Bëri çmos të merrte sa më shumë nga doktor Ndroqi, në aspektin profesional dhe shpirtëror. Nuk ishte e lehtë të zëvendësoje atë njeri dhe mjek të madh. Ky institucion mjekësor ishte bërë shumë i rëndësishëm dhe i njohur. Vetë përhapja dhe pasojat e sëmundjeve të mushkërive kërkonte disiplinë dhe aftësi profesionale. E kush më shumë se Hektori duhej të ndiente peshën e kësaj përgjegjësie dhe besimi. Gjithçka në shërbim të shëndetit të njerëzve të prekur nga këto sëmundje. Një staf i përgatitur dhe i pasionuar për pofilaksinë, diagnostifikimin dhe trajtimin e turbekulozit. Doktor Hektorit i duhej të bënte mjekun, por edhe drejtuesin e këtij stafi mjekësor. Të gjithë ata që kanë punuar me të, kujtojnë komunikimin e ngrohtë dhe thjeshtësinë e shefit të tyre. Por nuk harrojnë as ashpërsinë dhe qëndrimin e tij të prerë nëse vërente dobësi dhe gabime në punë. Në një rast që ai na i kujton vetë, edhe pse kanë kaluar vite, përsëri nuk ndien pishman për masën ndëshkuese që i dha një infermiereje.

Kishte tre-katër ditë që një pacient ishte në gjendje të rënduar dhe me temperaturë të lartë. Edhe me mjekimet e dhëna akoma nuk po dominohej situata. Netë pa gjumë të mjekëve në ato konsulta të gjata ku kërkoheshin arsyet e keqësimit. Lodhje dhe stërmundim kur shkaku ishte shumë i thjeshtë. Infermierja nuk i kishte dhënë pacientit antibiotikun kryesor që i kishin caktuar mjekët. Kjo për arsyen se ai medikament mungonte ato ditë në farmacinë e spitalit. Edhe pse detyra e infermieres ishte që ta ndiqte dhe jo ta gjente atë ilaç, ajo heshti. Heshtje që vuri në tension gjithë stafin e mjekëve dhe mbi të gjitha, në rrezik jetën e pacientit. Nuk u mendua dy herë shefi i shërbimit, doktor Hektori, që të propozonte largimin nga puna të infermieres. Pas këtij rasti, në stafin e shërbimit u shtua edhe më shumë përkushtimi dhe përgjegjësia. Jo rrallë, ndodh që nuk ke mundësi të shpëtosh një jetë njeriu, por ama kur është mundësia nuk të falet të bëhesh aleat me vdekjen. Por jo se i ka shpëtuar edhe këtij emocioni të padëshirueshëm. Çdo rast të humbjes së jetës, edhe pse nuk është për faj të tij, quhet dështim. Por doktor Hektori i ka ndierë më shumë se sa duhet. Madje, kjo është edhe pika më e dobët e tij. Një mjek nuk duhet të përjetojë, por të jetojë me diagnozën e të sëmurit. Por ja që ai në këtë ndjeshmëri, mbase shkon edhe më tej se ata. Kanë kaluar mbi dhjetë vjet dhe ende përjeton me emocion të fuqishëm një rast tragjik. E kuptoi diagnozën e atij djaloshi 20-vjeçar fatkeq, por nuk gjente forca t’i përgjigjej asaj nëne që në përlotjet e çdo dite, i lutej:

-Aman doktor! Më thuaj çdo gjë, vetëm mos më thuaj se ka sëmundje të keqe, se e kam djalë të vetëm!

Më e vështirë se sa ajo luftë që bënte me sëmundjen, i dukej përgjigjja e kësaj lutje nëne.

– Sëmundja është e rëndë, por ne do të bëjmë të pamundurën…, – mezi shqiptonte doktor Hektori.

U përkushtuan dhe u angazhuan natë e ditë i gjithë stafi në atë betejë që e dinin se e kishin të humbur. Një kujdes mjekësor që nuk u zvenit në shpirtin e asaj nëne të plagosur aq rëndë. Kështu, një ditë ndërsa kthehej nga puna, edhe pse u mundua t’i shmangej, ajo nënë dëshironte të takohej me doktor Hektorin. I shprehu mirënjohjen për atë çka kishin bërë për djalin e saj fatkeq. E sikur të çmallej me një relike të djalit të vet, puth duart e doktorit. I prekur tej mase, doktori e fton të ulen dhe të pijnë një kafe. Më tepër edhe për të ngushëlluar zemrën e asaj nëne. Por u çua nga ajo kafe edhe më i dëshpëruar, kur mësoi se para dy vjetësh ajo kishte humbur edhe bashkëshortin. Burrë e grua ishin rritur në shtëpinë e fëmijës dhe gëzimin më të madh në jetë kishin atë djalë… Me ditë të tëra përjetoi doktor Hektori shqetësimet e asaj fatkeqësie. Diçka jo e mirë, për një mjek që duhet të jetësa më i qetë dhe i ftohtë përballë të tilla emocionesh. Ndryshe, do të jetë më i dobët në përballjen me betejën e radhës… Por ama, edhe kjo e keqe dëshmon për karakterin dhe virtytet e larta njerëzore të doktor Hektorit, jo vetëm si mjek, por edhe si pedagog. Janë me dhjetëra studentët që kanë përfituar maksimumin e lëndës së sëmundjeve të mushkërive. I veçantë ky mjek i shquar edhe në mësimdhënie. Nuk kanë për të harruar studentët ditët e para të komunikimit me të. Pasionant, i rrjedhshëm dhe i qartë në ligjëratë e nis leksionin me postulatin: “Asgjë nuk kushton aq pak dhe nuk çmohet aq shumë sa sjellja e mirë!”, sepse mjeku nuk i takon vetes, por të tjerëve. Kush nuk mund të realizojë këtë kusht, është në kohën e duhur për t’i dhënë jetës një drejtim tjetër. Pasi u ka bërë testimin e parë shpirtëror, nuk vonon dhe u citon katër vargjet e popullit që i shërbejnë po shëndetit të popullit.

O more njeri me mend!

Mos e kërko në çdo vend,

Provoje në trupin tënd,

Si të dhemb, ashtu më dhemb!

E ku ka më mirë se të përdorësh mençurinë e popullit, në ngulitjen dhe përsosjen e virtyteve humane dhe njerëzore aq të domosdoshme për profesionin e mjekut. Është këndvështrimi dhe metoda që ndjek një pedagog kaq i suksesshëm, siç është doktor Hektori. Ndoshta është momenti për të dëshmuar edhe faktin tjetër, se në bibliotekën e tij prekëm edhe tre libra voluminozë me arritje dhe informacion të mjekësisë botërore për sëmundjet e mushkërive, botime të vitit 2009. Ndryshe nuk do të ishte aq i vlerësuar dhe i dëshiruar nga studentët e mjekësisë. Nuk ndjehet mirë kur shikon se shumica e tyre tymosin cigare, atë armik kryesor që shkakton edhe sëmundjet e mushkërive. Nuk i lodh apo mërzisë, duke u cituar rreshtat që janë shkruar me gërma kapitale edhe në paketat e cigareve. “Humbet” një orë mësimi dhe i shëtit studentët nëpër dhomat e pacientëve, duke i pyetur se sa prej tyre e pijnë duhanin. Vetë llogaria përfundimtare, u jep përgjigjen tronditëse se mesatarisht në 100 veta të prekur nga kjo sëmundjet e mushkërive, 97 pinë cigare.

Një llogari që na kujton një debat të zhvilluar mes mjekësh të shquar në Edinburg të Skocisë. Me siguri që të gjithë studentët e doktor Hektorit do të ndjeheshin krenar për pedagogun e tyre. Këtë kongres botëror mbi “Kontrollin e turbekulozit në shekullin XXI” e drejtonte doktori i shquar John Crofton, personaliteti më i shquar botëror në fushën e sëmundjeve të turbekulozit. Sapo kishte referuar doktor Hektori studimin me temë: “Gjendja epidemologjike aktuale për turbekulozin në Shqipëri”. Për të përgatitur këtë material ishte bërë një punë parapërgatitore voluminoze. Një grup mjekësh kishte bërë depistimin në gjithë vendin tonë. Ishin vizituar mijëra njerëz, prej të cilëve u gjetën 700 të sëmurë me turbekuloz. Ende pa u larguar nga podiumi doktor Hektori, çohet nga salla një mjek zviceran që kishte referuar pak orë më parë për modelet matematikore që mund të përdoren për vlerësimin e gjendjes me një numër më të vogël pacientësh. Çka do të thoshte kohë më e shkurtër pa e cënuar saktësinë e studimit. Me sa duket, emri pak i njohur i Shqipërisë, serioziteti dhe personaliteti i shfaqur nga mjeku shqiptar, kishte ngacmuar egon e sëmurë të kolegut, për të bërë pyetjen:

-Ku e bazoni ju saktësinë e të dhënave për të cilat ju referuat?

Pa humbur qetësinë dhe pa u menduar, doktor Hektori edhe pse kishte ndier ligësinë e pyetjes, përgjigjet:

-Duke mos vënë në dyshim saktësinë e përdorimit të modeleve matematikore për studimin që ju referuat, të dhënat e studimit tim saktësinë e bazojnë në ekzaminimin mjekësor të të gjithë pacientëve…

E si për të mos mjaftuar kjo shuplakë ndërhyn edhe drejtuesi i Kongresit, sër Crofton, duke e bërë të pavlefshme pyetjen e mjekut zviceran:

– Doktor Hektori nga Shqipëria, ka të drejtë!

Para disa muajsh, doktor Hektori, u shpall “Qytetar Nderi i Tropojës”. Nuk janë pak vlerësimet dhe titujt që atij i janë akorduar, por ky i fundit i ngjalli emocion të fuqishëm. Një mirënjohje e merituar që i rrizgjoi kujtimet e viteve 1960-1965 kur shërbeu si mjek në Tropojë. Pasi mbaroi me rezultate të shkëlqyera Fakultetin e Mjekësisë, shpresonte se do të emërohej në kryeqytet. Nuk u dëshpërua që iku në veriun ekstrem të Shqipërisë, por edhe të lehtë nuk e pati. Përfytyroni një djalosh 21-vjeçar që del për herë të parë nga Tirana dhe përfundon në Tropojë. Sapo kishte mbaruar specializimin njëvjeçar me doktor Ndroqin. Zonat veriore ishin më të prekura me sëmundjet e mushkërive, për arsye edhe të temperaturave të ulëta. Vetëm një mjek gjeti në Bajram Curr. Detyrimisht që nevoja e bëri të shërbente edhe si patollog, gjinekollog, pediatër etj. Çmon faktin që atje gjeti një personel mjekësor të përgatitur dhe të përkushtuar për punën. Akoma më me fat e quan veten që njohu një njeri të mrekullueshëm, të lindur për humor, siç është mjeshtri Ali Mula. Njohja me të ia bëri edhe më të lehtë kryerjen e detyrës së mjekut, por edhe të përshtatjes me banorët mikpritës dhe shumë të kulturuar. Kjo mirënjohje e veçantë që shkon për mikun e tij të respektuar bën që t’ja falë edhe atë “prezantim” torturues si mjek….

I vendosur përballë një aparati të vjetër skopie, fton pacientin e parë. Shikon që zemra e tij ishte në krahun e djathtë. I bën përshtypje, por jo se befasohet, pasi e dinte që në 10 000 banorë ndodh një anomali e tillë. Mbaron punë dhe fton para aparatit qytetarin e dytë. Fshin sytë, por nuk i largohet e njëjta pamje. Edhe ky zemrën e kishte në krahun e djathtë. Të paktën dhe për një arsye tjetër kjo që po i ndodhte nuk duhej të ishte e pranueshme. I kishin thënë që rrethi i Tropojës kishte rreth 11 mijë banorë. Kjo anomali që po shikonte në aparatin e skopisë, do të thoshte se numri i banorëve duhej të ishte mbi 20 mijë banorë. Nuk e jep veten dhe vazhdon punën. Para aparatit i shfaqet trupi i pacientit të tretë. Dhe përsëri, zemra në krahun e djathtë. I tronditur, heq këmbën nga pedali i aparatit që mbante dritën fikur dhe çohet menjëherë në këmbë. Shikon qytetarin që ishte vendosur me shpinë dhe jo siç duhej me fytyrë nga aparati. Nuk përmbahet dhe ngre zërin, duke i treguar se si duhej qëndruar. Ndërkohë edhe dy të tjerët që ishin duke u veshur i thonë se edhe ne kështu kemi hyrë aty, o doktor.

-Hyfshi dhe mos dalshi më! – u lëshoi mallkimin pa shpirt, por me zë të lartë dhe doli nga dhoma.

Por ditët, muajt dhe vitet në vazhdim e bënë doktor Hektorin njeriun më të dashur të asaj treve. Me vrullin djaloshar, pasionin për profesionin dhe dëshirën për të ndihmuar këta njerëz të dashur, por të zhytur në varfëri, nuk la fshat e shtëpi pa hyrë. I qëllonte që të ecte në këmbë ditën apo natën edhe 12 orë pa pushim. Nuk e harron atë përkujdesje dhe dashuri që tregonin për të si të ishte i shenjtë. Edhe sot kujton kur lëvizte në ditë me borë, para tij borën e hapnin dy njerëz të tjerë për t’ja bërë sa më të lehtë udhëtimin. E si të mos u shërbeje dhe ndodheshe pranë këtyre njerëzve në raste urgjente. Edhe sot në shtëpinë e doktor Hektorit trokasin miqtë e vjetër tropojanë. Kush për hall e kush për ta përshëndetur për të mirat e bëra në ato vite dhe në vazhdim, sepse doktor Hektori duke zbuluar dhe bllokuar të gjitha vatrat e infeksionit në Tropojë, hapi për gjithë jetën dyert e shpirtit dhe u bë mysafir i përjetshëm dhe i mirëpritur në çdo vatër tropojane…

Shikon këtë fotografi të çiftit Çoçoli dhe kushdo dallon se Lirika është më rinore. Por po të hysh në shpirtin e doktor Hektorit, këtë hijeshi dhe bukuri e gjen të shumëfishuar… Aq sa shpirti i tij, ndjehet disa vjet edhe më i ri se bashkëshortja e tij. Jo më kot e quan si një nga mbështetëset dhe frymëzueset e karrierës së tij të suksesshme. Një jetë e gëzuar mes harmonisë dhe mirëkuptimit, dashurisë dhe bashkëpunimit. Edhe sot janë po aq të dashuruar dhe të përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, si dikur në sallën e Bibliotekës Kombëtare. Hektori përgatitej për temën e Doktoraturës, ndërsa Lirika studionte për provimet e sezonit. Më shumë se sa tek studimi, e kishin mendjen kur do të vinte pushimi që i bashkonte te koridori. Vërtetë kishin diferencë në moshë, por humori dhe natyra gazmore e Hektorit e bënë për vete menjëherë atë bukuroshe. Sepse edhe tek dashuria më shpejt dhe më sigurtë se çdo gjë, të çon mençuria. Rrjedhshmëria në të folur, çiltërsia dhe komunikimi elegant ia lehtësuan shumë fitimin e betejës atij djaloshi simpatik. Po me barcaletë e nisi dhe e bitisi propozimin. Ishte duke i treguar historinë e një personi që kishte rënë në dashuri me një studente që ai kishte pranë. Ia tregoi aq bukur sa edhe ajo vetë nuk po kuptonte se për kë po binin ato këmbana… Pas heshtjes së tij që priste reagimin e saj, kuptoi se ajo ishte studentja dhe ai personi i dashuruar. E pse duhej vështirësuar më shumë ai propozim kur përgjigjja e secilit prej tyre ishte dhënë prej kohësh nga zemrat e tyre?

-Tek Hektori gjeta jo vetëm njeriun me humor të veçantë, por njeriun e përkushtuar ndaj familjes së tij. Një admirues i zjarrtë i leximit, historisë, gjeografisë, arkitekturës, pikturës, muzikës, udhëtimeve… Është e lehtë të jetohet me Hektorin si bashkëshort sepse jetën ta bën të bukur jo vetëm duke u përshtatur me dëshirat e mija, por e pasuron me intelektin dhe natyrën e tij gazmore…

Nuk ka ç’i duhen më shumë se sa kaq një femre për ta ndier veten mirë dhe të sigurtë, në një jetë të lumtur bashkëshortore.

E dëshmon këtë vetë jeta e tyre, e dëshmon edhe kjo fotografi që shpalos hijshëm gëzimin dhe buzëqeshjen e tyre të përditshme…

AKTIVITETI I PUNËS:

1960 Diplomohet: “Mjek” nga Fakulteti i Mjekësisë i Universitetit të Tiranës.

1980 “Kandidat i Shkencave Mjekësore”, në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë,

1983 “Docent” (titull i barasvlefshëm me Prof.Ass), në Fakultetin e Mjekësisë, Tiranë.

1993 “Doktor i Shkencave Mjekësore”,

1994 “Profesor”, Universiteti i Tiranës,

2007 Profesor, në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit privat “KRISTAL”

2008 “Profesor Emeritus”

2009 Përshkruhet biografi e shkurtër në Enciklopedinë Shqiptare, botuar në Tiranë, 2009.

Aktiviteti Shkencor:

Ka marrë pjesë aktive në shumë konferenca, simpoziume, kongrese mjekësore si brenda shtetit ashtu dhe jashtë shtetit.

Jashtë Shqipërisë:

Prishtinë (Kosovë)

Ulqin (Mali i Zi)

Shkup (Maqedoni)

Bukuresht (Rumani)

Constanca ( ” “)

Varna (Bullgari)

Athinë (Greqi)

Janinë ( ” “)

Lubljanë (Slloveni)

Ankara (Turqi)

Budapest (Hungari)

Salzburg (Austria)

Rome (Itali)

Palermo (Itali)

Paris (France)

Nicë ( ” “)

Moskë (Rusi

Mainz (Gjermani

Essen ( ” “)

Fraiburg ( ” “)

Edinburg (Skoci)

Londër (Angli)

Wolfheze (Hollandë)

Seattle (ShBA)

Teheran (Iran)

Tunis (Tunizi)

Lome (Togo)

Ka marrë pjesë në të gjitha aktivitetet shkencore të zhvilluara në Shqipëri, për problemet e sëmundjeve të mushkërive dhe sidomos për ato të tuberkulozit, të zhvilluara në Tiranë apo në qytetet e tjera të vendit; në konferencat e organizuara me mjekë të huaj; në konferencat mjekësore te organizuara nga specialitetet e tjera ku ka diskutuar për problemet e sëmundjeve të mushkërive. Ka botuar studime të shumta: monografi, tekste mësimore, libra për probleme të tuberkulozit dhe sëmundjeve të mushkërive, artikuj shkencore etj. Botimet janë bërë në Shqipëri dhe në disa revista të huaja.

Agron Sejamini

27.08. 2009

https://www.voal-online.ch/index.php?mod=article&cat=SHQIPTAR%C3%8BT&article=2873

Kamala Harris dhe babai i saj

Thyerja me Kamalën është shumë e thellë, dhimbshme dhe nis me divorcin nga gruaja e tij. Por tani 85-vjeçari i ka ofruar këshilla vajzës së tij

Në vjeshtën e vitit 1962, Universiteti Kalifornian i Berkeley-t ishte tashmë kryeqyteti i protestave të studentëve për të drejtat civile me demonstrata në sheshin “Sproul”, në zemër të kampusit.

Shyamala Gopalan, një studente indiane e endokrinologjisë, ishte magjepsur nga një fjalim mbi pabarazitë sociale të mbajtur në një takim nga Donald Harris, një ekonomist i ri xhamajkan që ishte gati të merrte doktoraturën.

Të dy diskutuan për një kohë të gjatë dhe u takuan përsëri disa herë. Pasioni civil u bë një lidhje romantike: në vitin 1963 ata u martuan dhe një vit më vonë lindi Kamala.

Në rrëfimet e jetës së saj, kandidatja demokrate për Shtëpinë e Bardhë, përmend shumë shpesh nënën e saj: një studiuese, e cila u nda nga jeta në vitin 2009, e cila ia kushtoi jetën luftës kundër kancerit.

Megjithatë, figura e babait krejtësisht mungon, me përjashtim të një përmendjeje të shkurtër në fjalimin investitor në konventën e Demokratëve në Çikago, pavarësisht se Donald Harris ka kaluar dekada duke studiuar pabarazitë sociale, një temë qendrore për një udhëheqës politik demokrat.

Dhe megjithëse, siç zbuloi gazeta “New York Times”, 85-vjeçari tashmë ish-mësues, ende me shëndet të shkëlqyer, jeton tre kilometra larg rezidencës së zëvendëspresidentes së Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe që shpesh udhëton rreth Uashingtonit me makinën tip Chevrolet-Corvette të tij të argjendtë, të dy nuk dëgjohen pothuajse kurrë dhe nuk janë takuar kurrë në vitet e fundit.

Përjashtimi i vetëm ishte një darkë në Uashington në vitin 2016, kur Kamala u zgjodh senatore nga Kalifornia.

Është shkruar se Harris e mban të atin në distancë, sepse Donald Trump e përshkruan atë në mitingjet elektorale si një ekonomist marksist që indoktrinoi Kamalën.

Por ai, pavarësisht se kishte kritikuar ekonominë klasike nga e majta dhe kishte studiuar punën e Marksit, si dhe të shumë ekonomistëve të tjerë, nga Keynes te Sraffa, nuk ishte kurrë një marksist.

Historia e ndarjes me Kamalën është shumë më e thellë, më e dhimbshme dhe fillon me divorcin nga Shyamala (mamaja) në vitin 1972. As Kamala në kujtimet e saj nuk shpjegon arsyen e përfundimit të marrëdhënies mes prindërve.

Ai përmend vetëm mosmarrëveshjet në rritje dhe vrazhdësinë midis dy akademikëve, ndërsa Donaldi mori poste profesori në universitete të largëta, fillimisht në Illinois dhe më pas në Wisconsin.

Ndarja kishte ndodhur tashmë në vitin 1969. Kur ekonomisti u kthye në Kaliforni – në vitin 1972, afrikano-amerikani i parë që mori një post profesori në Stanford – beteja e divorcit kishte përfunduar.

Dhe babai i Kamalas shprehu hidhërimin e tij që nuk kishte marrë kujdestarinë e vajzave të tij, Kamala dhe Maya, duke akuzuar shtetin e Kalifornias se kishte vendosur që një baba nuk është në gjendje të kryejë rolin e prindërve, duke shtuar, sipas “Times”, “veçanërisht nëse ai prind është një burrë me ngjyrë që mund të hajë fëmijët e tij për mëngjes…”.

Zemërim, ndoshta, edhe ndaj vajzave që zgjodhën të qëndronin me nënën e tyre: inat që Donaldi e ka mbajtur me vete gjatë gjithë jetës.

Bir i sipërmarrësve të pasur xhamajkanë, ai u kthye në Xhamajka kur doli në pension në Stanford dhe autor i një plani të politikës industriale që i lejoi vendit të Karaibeve të përgjysmonte borxhin e tij publik dhe të reduktonte papunësinë nga 15% 10 vjet më parë, në 5.4% aktuale, në vitin 1978, Harris i dedikoi suksesin më të madh të librit të tij (Akumulimi i kapitalit dhe shpërndarja e të ardhurave) dy vajzave të tij. Por ai kurrë nuk donte t’i takonte.

Ai nuk shkoi në funeralin e Shyamalas në vitin 2009, as në dasmën e Kamalas me Doug Emhoff në vitin 2015. Dhe braktisi ceremoninë inauguruese të presidencës Biden-Harris tre vjet e gjysmë më parë.

Por tani ai duket se ka ofruar t’i japë këshillat e tij të politikës ekonomike vajzës së tij, duke i propozuar një takim publik në Baltimorë, shtëpia e fushatës së Kamalas dhe kompanive për të cilat babai i saj është konsulent.Tema

Corriere della Sera

Jimmy Carter kremton 100 vjetorin e lindjes

Një president amerikan që në detyrë konsiderohej i dobët dhe pesimist, por që me kalimin e viteve ka arritur të ripushtojë një pjesë të madhe të vendit.

VOAL- Jimmy Carter mbush 100 vjet, presidenti më jetëgjatë në historinë amerikane, i cili qëndroi në Shtëpinë e Bardhë për vetëm katër vjet. Gjysmën e jetës “si ish”, aq sa arritja sot është befasuese, si kur kandidoi për post më 1975.

Jimmy kush? Guvernatori demokrat i Gjeorgjisë, një fermer kikiriku jugor, luajti efektin surprizë: një njeri i zakonshëm për presidencën e Nixon dhe Johnson. Pas skandalit Watergate dhe gënjeshtrave për Vietnamin, ai i ofroi vendit humanizmin dhe busullën e tij morale. Ai fitoi mbi amerikanët, por iu desh të përballej me një komb të zhgënjyer, të testuar nga kriza energjetike dhe recesioni.

Dhe fronti ndërkombëtar theksoi aftësinë e tij – me marrëveshjen e paqes Nobel midis Izraelit dhe Egjiptit – dhe kufijtë e tij. Kriza e pengjeve në Teheran në vitin 1979, 52 amerikanë të mbajtur të burgosur nga regjimi i Khomeinit për më shumë se një vit, ishte elektoralisht fatale për të.

Reganizmi e dërgoi në papafingo epokën e përkohshme të Carter-it… meritat e të cilit do të njihen larg Shtëpisë së Bardhë: për betejat e tij humanitare dhe mjedisin dhe për ndërmjetësimin e tij në konfliktet në mbarë botën, aq sa iu dha një Nobel.

Një dashuri e rifituar me dëshmi personale, krahas dhe kundër sëmundjes, pas një tumori të parë.

Një dëshmi besimi dhe optimizmi punëtor, gjithmonë përkrah të dashurës së tij Rosalynn pranë tij për 77 vjet. Me rastin e funeralit të saj, nëntorin e kaluar, dalja e fundit publike e Jimmy Carter.

“Ai është shumë i kufizuar në atë që mund të bëjë. Ai nuk mund të flasë në telefon. Ai ndjek lajmet dhe kur e pyetëm nëse ishte i emocionuar për ditëlindjen, ai tha po, por aq më tepër për të votuar për Kamala Harrisin”, thotë Jason Carter, nipi i Jimmy Carter dhe president i Carter Center.

Misteri i vrasjes së Zija Dibrës: E vranë krerët e VMRO-së…

Një të diel të janarit të vitit 1925, gazeta “Indipendenca Shqiptare” lajmëronte në faqen e saj të parë: “Zija Dibra u vra. Ish-kapiten Zija Dibra, ministër tjetër herë në kabinetin e Pandeli Evangjelit, i akuzuar për çështje bolshevike, tek internohej në Berat, duke kaluar katundin Harizaj të Qarkut të Kavajës, u mundua të arratisej e t’ikë prej duarsh nji aspiranti, i cili e shoqnonte deri në Berat. Kështu, duke qenë i hypur në kalë, atë e ngau me gjithë fuqinë, përpara. Aspiranti i bërtiti nja dy herë të qëndronte, por mbasi s’e dëgjoi, e qëlloi në kokë dhe e rrëzoi të vrarë prej kalit”.

Zija Dibra, figurë e njohur e politikës shqiptare të fillim-shekullit XX u vra në të njëjtën ditë kur në Tiranë shpallej republika me president Ahmet Zogun tashmë të kthyer triumfator nga Jugosllavia. Vetëm pakkush e besoi versionin zyrtar të vrasjes. Zija Dibra, njihej si kundërshtar i vendosur i Ahmet Zogut, ai vetë kishte marrë pjesë si ushtarak në kryengritjen e drejtuar nga Hasan Prishtina në 1921.

Në 1923-in, bënte pjesë në një organizatë antizogiste të themeluar në Vjenë, nga Aqif Pashë Elbasani. Në qershor të 1924-ës, kishte luftuar me armë në dorë, në krah të kryengritësve, pastaj ishte vendosur në garnizonin e Shkodrës. Në vitin 1924, Noli e kishte dërguar Zija Dibrën, për t’i mbushur mendjen Elez Isufit, që të mos bashkohej me Zogun.

Dibra ia arriti t’i mbushte mendjen Elez Isufit, duke u kujtuar dibranëve armiqësinë e kahershme me serbët dhe duke përdorur edhe një shumë të majme parash. Njerëzit e Zogut, i kishin të gjitha arsyet për ta hequr qafe, por jo vetëm se ishte fanolist…! gsh

Nga grabitja e bankave, te dekadat në burg e miqësia me një bretkosë- Cili është Pepe, presidenti uruguajan që magjepsi botën e ndërtoi një nga demokracitë më liberale në botë

Një dekadë më parë, bota u magjeps pas José Mujica, i cili njihej edhe si Pepe, president i Uruguajit.

“Adhurimi” për të erdhi pas një zyrtar i këtij rangu, kishte zgjedhur të mos jetonte në pallatin presidencial, por banonte në një shtëpi të vogël me gruan dhe qenin e tyre.

Po kjo nuk është gjithçka që rrethonte figurën e tij jo konvencionale.

Jeta e tij është e përshtatshme për një skenar filmi.

Në rininë e tij, Pepe grabiste bankat si gueril, i mbijetoi 15 viteve në burgjet vendase, kjo falë edhe një miqësie me një bretkosë ndërsa qëndronte në qeli.

Pavarësisht të gjithave Pepe ishte ai që në transformimin e kombit të tij të vogël të Amerikës së Jugut në një nga demokracitë më të shëndetshme dhe më liberale në botë.

Tani po lufton me vdekjen, ndërsa është prekur nga një sëmundje e rëndë në ezofag. bw

Arbri Kopliku i riu nga Shkodra që përgatitet të nisë studimet në Harvard

Arbri Kopliku

Në Shqipëri, të rinjtë gjithnjë e më shumë po priren të studiojnë jashtë vendit, në universitetet e Europës dhe Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Deri në fund të vitit akademik 2023-2024 rreth 14 mijë të rinj shqiptarë studiuan jashtë vendit, ku më shumë se 1000 prej tyre në Universitetet e Amerikës. Korrespondenti i Zërit të Amerikës, Pëllumb Sulo, sjell përvojën e të riut Arbri Kopliku, i cili, pasi përfundoi shkëlqyeshëm studimet në Institutin e Teknologjisë në Masaçusetts të Bostonit, po përgatitet të nis studimet për doktoratur në Universitetin mjeksor të Harvardit.

Për të rinjtë shqiptarë, që studiojnë në Europë dhe Amerikë, janë ditët e fundit të pushimeve verore në vendlindje, pasi shumë shpejt ata do të rikthehen në auditore.

Edhe i riu nga Shkodra, Arbri Kopliku, pas disa ditësh do të udhëtojë për studime drejt SHBA-së. Gjatë 4 viteve të kaluara, ai përfundoi studimet për Bio-Inxhinieri me rezultate të nivelit të lartë në Institutin e Teknologjisë së Masaçusetsit, ndërsa në ditët e para të shtatorit do të nisë studimet për doktoraturë në Universitetin e Harvardit.

“Do të rikthehem në Amerikë, prap në Boston, për të filluar studimet për doktoraturë në programin në mes të shkollës së mjekësisë së Harvardit, Harvard Medical School dhe Institutit Teknologjik të Masaçussets, ku isha për të kryer bachelorin. Do të studioj për inxhinieri mjekësore edhe specifikisht do të punoj në një laborator që zhvillon trajtimet e reja të personalizuara në një shkallë nano, shumë të vogël, për kancerin specifikisht por që të jenë të afta me trajtu shumë lloje të kancerave me të njëjtën teknologji”, tregon ai për Zërin e Amerikës.

Arbri thotë se përvoja e fituar në Institutin e Teknologjisë në Masaçusets është mjaft e veçantë për të si student, pasi studimi në një prej universiteteve më të mira në botë, i krijoi mundësinë e njohjes me zhvillimet më të fundit të kërkimit shkencor, zgjedhjen e lëndëve dhe komunikimin me profesorët që ishin në frontin e parë të imunologjisë dhe luftës kundër COVID-it, mbi të gjitha, zhvillimin e praktikave mësimore në laboratorë dhe kompani me famë botërore.

Ishte periudha pas COVID-it, thotë ai, dhe kjo ndikoi në mënyrën ku u fokusua shkenca. Laboratorët me rritjen më të shpejtë ishin ato që prodhonin antitrupa dhe vaksina dhe po përparonin në kërkimin shkencor, sidomos për sëmundjet infektive.

Kjo, ndihmoi të përfshihet në kërkimin shkencor dhe të aplikojë njohuritë teorike nëpërmjet projektesh madhore te kompanive më të njohura në Amerikë, ku ai zhvilloi praktikat mësimore.

“Hera e parë ishte tek kompania Moderna që është edhe kompania që ka prodhuar edhe vaksinën kundër COVID-it dhe shumë gjëra të tjera. Puna që kisha unë ishte për të testuar lloje të ndryshme kombinimesh të ARN, që ishte përmbajtja e vaksinës, për të arritur që vaksinat të bëhen më të qëndrueshme ndaj temperaturave të larta dhe më thjeshtë të prodhohen. Pastaj, verën pas kësaj unë u futa në një fushë krejt tjetër, çuditërisht ishte krejt e përshtatshme me edukimin që kisha marrë në shkollë, por që ishte për pajisjet biomjekësore. Kompania prodhonte pajisje për diabetin, për sëmundjet neurodegjenerative edhe për kancerin”, thotë ai.

Në Boston jeton një komunitet i madh shqiptarësh, mes të cilëve edhe të rinj nga trevat shqipfolëse, të cilët studiojnë në universitetet e Bostonit. Kjo, thotë Arbri, ishte një mundësi e mirë për të krijuar shoqatën e studentëve shqiptarë në Institutin e Teknologjisë në Masaçusets, përmes të cilës marrin pjesë nëpër panaire, ekspozita, në festivale të kulturës ballkanike dhe europiane si dhe ndërveprojmë me shoqatën “Besa” dhe Kishën e Shën Gjergjit në Boston.

Ndërsa një vit më parë, bashkë me një të ri shqiptar që studion në Kanada, themeluan organizatën jofitimprurëse “Albanian Trailblazers”, e cila ofron mentorim dhe mbështetje për të rinjtë shqiptarë që duan të studiojnë jashtë vendit.

“Arritëm të krijojmë një organizatë që quhet “Albanian Trailblazers”, e cila vitin që kaloi është zgjeruar shumë. Kemi arritur të krijojmë një grup për workshope ku, shqiptarët e suksesshëm nëpër botë mund të vijnë , të ndajnë përvojat e profesioneve të tyre apo pasionet gjithashtu. Kemi krijuar një grup për ndërlidhjen e shqiptarëve me synimin që të bëjnë grupe të veçanta si shqiptarët e Bostonit, të Londrës apo Austrisë dhe me u arritë të takohemi edhe fizikisht dhe jo vetëm virtualisht”, tregon ai.

Studimet në ciklin e doktoraturës në Universitetin e Harvardit pritet të zgjasin pothuajse 6 vite, një rrugë e gjatë dhe plot sfida edhe për të riun nga Shkodra, Arbri Koplikun, por ai ndjehet optimist se do t’i kapërcejë i nxitur nga synimet që ka për të ardhmen.

“Doktoratura në Amerikë është pak e gjatë, është 5-6 vjet, por duke mendu përtej kësaj unë kam dëshirën që njohuritë që arrij t’i thelloj gjatë doktoraturës si dhe zbulimet t’i paketoj në mënyrë të atillë që të jetë një kompani në të ardhmen. Me hap një kompani dhe, pse jo, me përfshi edhe Shqipërinë aq sa ajo mund të ofrojë për zhvillimin e teknologjive për kurimin e sëmundjeve të ndryshme, por edhe për prodhimin e produkteve biofarmaceotike”.

I ati i kërkoi të bëhej doktor, por Eqrem Çabej iu përkushtua gjuhësisë! Nga braktisja e Fakultetit të Mjekësisë, te studimet në Vjenë

Eqrem Çabej, është një ndër përfaqësuesit më të shquar të gjuhësisë shqiptare. Akademiku i shquar shqiptar lindi në Turqi më 6 gusht 1908.

Studimet fillore i kreu në Gjirokastër. Më pas kreu shkollën e mesme në Klagenfurt dhe pasi braktisi Fakultetin e Mjekësisë në Romë, u regjistrua në Fakultetin e Filologjisë në Universitetin e Gracit, e më pas në Universitetin e Vjenës, në Austri, ku dhe përfundoi studimet. Pas mbarimit me sukses të studimeve universitare 25 – vjeçari Eqrem Çabej u kthye përfundimisht në Shqipëri, me diplomën e Universitetit të Vjenës në xhep dhe me dëshirën e zjarrtë për t´i vënë dituritë dhe energjitë e tij në shërbim të Atdheut. Por pasi kreu gjimnazin në Klagenfurt (1923-1926), për shkollimin e lartë pati një fërkim me synimin që i ati i kishte vënë që të bëhej mjek.

U regjistrua në Fakultetin e Mjekësisë në Universitetin e Romës. Por pas këmbënguljes për gjuhësinë, regjistrohet në Grac për vitin akademik 1927-1928 dhe mbasandaj kaloi në Vjenë (1930-1933), ku ndoqi mësimet e Paul Kretschmer, Karl Patsch, Nikolai Trubetzkoy dhe Norbert Jokl. Nën drejtimin e Joklit, Çabeji filloi të kishte interes të madh në zhvillimin historik të gjuhës shqipe. Në 1933, ai dorëzoi disertacionin e doktoraturës mbi “Italoalbanische Studien” (“Studime italoshqiptare”). Çabej u kthye në Shqipëri ku edhe punoi si mësues gjimnazi dhe nëndrejtor i konviktit “Malet Tona” në Shkodër (1933/34) ku dha letërsi shqipe. Në vitin shkollor 1935-’36 u transferua në Normalen e Elbasanit, ku edhe atje ndenji një vit. Që andej u transferua në Ministrinë e Arsimit për t´u marrë me drejtimin e arsimit të mesëm.

Me sa kuptohet nga qëndrimi i tij, ai nuk e kishte mirëpritur një emërim të tillë. Me një lutje më datë 17. 12. 1936, drejtuar Ministrisë së Arsimit, për arsye shëndetësore kërkoi të transferohej duke u riemëruar profesor i letërsisë në liceun e Tiranës. Kërkesa nuk i plotësohet, duke e emëruar në Shkollën e Plotësimit Ushtarak. Me “çështjen Çabej” u mor më në fund edhe Këshilli i Ministrave të asaj kohe, i cili vendosi që Çabej, pas mbarimit të Shkollës së Plotësimit Ushtarak, të transferohej si profesor në Gjirokastër. Më 1938-’39 vijoi si arsimtar në Gjirokastër, ku vazhdoi të jepte mësimin e letërsisë të bashkërenduar me elemente të gjuhës shqipe. Në vitin shkollor 1939-’40 Çabej u transferua në gjimnazin e Tiranës ku u ngarkua me drejtimin e shkollës.

Anëtar i Institutit të Studimeve Shqiptare, më 1940 u dërgua në Romë nga min. i Arsimit Koliqi për të punuar mbi Atlasin Gjuhësor Shqiptar, i cili nuk u krye për arsye të ndryshimeve politike përgjatë Luftës së Dytë Botërore. Në shtator të 1943 u emëruar min. i Arsimit në qeverinë Mitrovica, post të cilin nuk e pranoi. Më 25 janar 1944 i pushkatohet vëllai, Selaudini, nënprefekt i Malësisë së Gjakovës. Në Shqipëri u kthye vetëm pas korrikut 1944. Në 1947, ai u caktua anëtar i Institutit të Shkencave, instituti paraardhës i Universitetit të Tiranës. Nga 1952 deri më 1957, ai shërbeu si profesor i historisë së Shqipërisë dhe fonetikës historike.

Në 1972, ai u bë anëtar themelues i Akademisë së Shkencave. Eqrem Çabej u specializua në gjuhësinë krahasuese indo-evropiane. Veprimtarinë shkencore e shtjelloi në gjuhësi, por edhe jashtë saj, në folklor, etnografi dhe histori të letërsisë. Vend zënë studimet etimologjike dhe leksikologjike historike, dialektologjia e onomastikës si edhe kodifikimi i gjuhës letrare. Çabej ka dhënë një ndihmë të çmuar me një varg sqarimesh etimologjike gjatë hartimit të Fjalorit të gjuhës shqipe të botuar në Tiranë më 1980. Më 1951 shkroi “Sonetet”, një libërth kushtuar së shoqes, Shyhrete Turkeshit, që e kishte njohur pranverën e 1949 e porsadalur nga burgu dhe punonte në Bibliotekën Kombëtare. U botuan për herë të parë me rastin e 100-vjetorit të lindjes më 2008 nga shtëpia botuese Çabej, drejtuar nga e bija, Brikena. Ai ndërroi jetë pak ditë pas ditëlindjes së tij të shtatëdhjetë e dytë, më 13 gusht të vitit 1980, në një klinikë të Romës. gsh

Më 10 korrik 1509 lindi John Calvini, reformues i madh i krishterimit evropian, pararendës i kapitalizmit

VOAL – Në gjysmën e parë të shekullit të gjashtëmbëdhjetë datojnë reformuesit më të mëdhenj të krishterimit evroan: John Calvin (Gjon Kalvin) dhe Martin Luter.

Calvini, megjithatë, ndryshe nga Luteri, donte krijimin e legjislaturës së një shoqërie të kapitalizmit të egër, ndërkohë që Luteri ishte i kufizuar për të marrë parasysh aktivitetin tregtar të borgjezisë si një aspekt të shoqërisë feudale që nevojitet për t’i dhënë më shumë hapësirë, por gjithmonë brenda kufijve të feudalizmit.

I lindur më 10 korrik 1509 në Noyon (Francë) Calvini shpejt u largua nga Kisha në mënyrë të vendosur, i bindur se lumturia e përjetshme është e destinuar për disa të zgjedhur dhe që jepet vetëm me anë të hirit të Perëndisë. Ai ishte gjithashtu i bindur se pas vdekjes, fati i shkuarjes në qiell ose në ferr ishte tashmë i paracaktuar. Ithtarët e tij gjithmonë kanë qenë të kufizuar për të shpenzuar jetën e tyre duke punuar, duke pritur një shenjë hyjnore.

Sipas mendimit të Calvinit, puna ishte e barasvlershme me lëvdatat ndaj Perëndisë. Calvini e shikonte punën si mënyrë për të lavdëruar Perëndinë dhe për të shprehur dukshëm në qëndrueshmërinë e besimit dhe bazimit të saj në hiret hyjnore. Vetëm nëse varen nga e mira e përbashkët, pasurimi dhe fitimi pasues konsideroheshin të drejta. Në këtë kuptim, Calvini konsiderohet pararendës i kapitalizmit. Puritanët e Evropës veriore ishin dishepujt e parë të Calvinit, për të ndjekur shembullin e diktuar nga teologu francez, duke përdorur një mënyrë jetese të drejtuar me kujdes, seriozitet, moderim dhe të bazuar vetëm në punë.

Edhe ekonomisti gjerman dhe sociologu Max Weber në librin e tij “Etika Protestante dhe Shpirti i Kapitalizmit” shpesh flet për marrëdhënien midis fitimit dhe kalvinizmit. Puna prodhuese sipas Calvinit, u bë një formë e lutjes, një ofertë për Zotin ndaj pasigurive të tyre. Por edhe sipas teologut dhe humanistit ishte e drejtë për të dalluar fajdet, me të cilat ata e shtypin dhe e vidhnin të varfërin, nga kredia, interesi dhe investimet produktive. Sipas Calvinit, edhe vetë feja u konsiderua gjithashtu parimi i vetëqeverisjes në sjelljen e përditshme.

John Calvini vdiq në Gjenevë më 27 maj 1564./Elida Buçpapaj

IN MEMORIAM- Profesor Vehbi Hoti, intelektuali i vlerave të mëdha të dritësimit pedagogjik të brezave- Nga Fran GJOKA

(Në kujtim të jetës dhe veprës së pavdekshme të Prof. Vehbi Hotit)

Një vit më parë u nda nga jeta profesori ynë i paharruar, Vehbi Hoti, që për 50-vjet me radhë ja kushtoi dijes dhe edukimit, edukatori i një qyteti të tërë, që aq shumë e deshi dhe aq shumë bëri ai për të dhe për njerëzit. Fëmijëria dhe adoleshenca nuk ishin të lehta për të, e ndoshta ky është shkaku i një miredukimi e shkollimi, me sakrificë, të cilët ai ka ditur t’i mundë shumë mirë. Shkollimi ishte pika më e ndjeshme e tij dhe që i hapi rrugë të reja për të njohur më mirë jetën. Që në rininë e hershme ai njihej si një djalë fjalëpakë, pa zhurmë dhe me energji të pashtershme, punëtor i palodhur në shërbim të arsimit të lartë, dashamirës që nuk iu dëgjua kurrë zëri për keq, gojëmbël dhe me kurajë, që mbronte me dinjitet pikëpamjet e tij. Një burrë që nuk e nisi dhe as e përfundoi karrierën e tij me bujë e reklama, por ua la të tjerëve të gjykonin për shërbimin perfekt dhe me sinqeritet që u bënte studentëve, por që vlerësoi me profesionalizëm, sinqeritet e dashamirësi, punën e mirë që bënin kolegët e tij. Shumë shpejt, profesor Vehbi Hoti u shndërrua një ndër figurat e dashura publike dhe i admiruar jo vetëm nga shkodranët, por nga e gjithë Shqipëria. Duke qenë një burrë me tradita të mrekullueshme fisnike dhe një familje intelektuale, të gjithë të shkolluar në universitetet tona shqiptare, ai ishte një njeri shumë i ndjeshëm, human e tepër miqësor, po kaq ishte dinjitar e konsekuent në gjërat themelore të bindjeve dhe ekzigjencave që të përbëjnë të plotë personalitetin e tij.

Energjitë e tij ai i vuri
në shërbim të studimeve, didaktikës, pedagogjisë dhe edukimit

Tek profesor Vehbi Hoti, mendimi dhe preokupimi i vazhdueshëm rrinte përherë zgjuar, ashtu si rri ndezur zjarri në një vatër të ngrohtë familjare, ëndërronte aspiratën e shpejtë dhe rrugën për demokraci të vërtetë dhe integrim dinjitoz dhe evropian. Them këtë, jo aq nga mosha, por nga energjia dhe vitalitetit që shfaqte në studime dhe kërkime në fushën e didaktikës, pedagogjisë dhe të edukimit në tërësi, nga ndihma dhe mbështetja që profesori ynë vazhdonte t’u jepte studentëve dhe kolegëve të tij pedagog dhe gjithë atyre që dëshironin t’i futeshin punës së bukur dhe të vështirë shkencore dhe pedagogjike. Profesor Vehbi Hotin kam pasur fatin ta njoh që në rininë time të hershme. Ai ishte shembulli më i shkëlqyer i njeriut të formuar me një personalitet dhe kulturë njerëzore. Janë pikërisht këto cilësi tepër të vyera që më nxit të hedh në letër këto radhë për jetën, punën dhe veprën e pavdekshme të këtij njeriu me shumë vlera në fushën e dijes dhe të prosperitetit tonë kombëtar. Ishte sa e lehtë, edhe aq e vështirë dhe, sipas kujtimeve që unë kam ruajtur për figurën e tij, ishte njeriu me vlera të përkushtueshme, me kulturë e vizion perëndimor, i talentuar, i përgatitur, emocional, i dhembshur, me vizion të gjerë për jetën, për familjen e shoqërinë. Ishte “i vështirë”, sepse profesor Vehbiu kishte lindur i talentuar, donte të punonte megjithëse në kushte të vështira në momente të tilla, kur vështirësitë familjare nuk e favorizonin sa duhet dëshirën edhe pasionin e tij. Megjithatë ai punonte e punonte dhe krijonte pa u lodhur njëkohësisht. Si qytetar aktiv i Shkodrës, Vehbiu po ngjiste shkallët e karrierës me shpejtësi marramendëse. S’kishte si të ndodhte ndryshe për një talent dhe shkencëtar që kishte hedhur me kohë ide, kishte botuar shkrimet e para shkencore pedagogjike e didaktike që në vitin e largët 1965, për të mos u ndalur për asnjë çast deri më 5 korrik 2023, ku zemra e profesorit pushoi së rrahuri.

Universiteti i Shkodrës ishte jeta e tij
Profesori i madh na la një pasuri të jashtëzakonshme shkrimore

Prof. Vehbiu thoshte: “Po të ishte e mundur të bëhesha edhe njëherë i ri, veç për Universitetin e Shkodrës do të dëshiroja të punoja e të kontribuoja me dëshirë e pa hezitim”. Janë me dhjetëra veprat e tij, me qindra kumtesa e referate të botuara në revista shkencore dhe të mbajtura në shumë simpoziume kombëtare e ndërkombëtare, me qindra artikuj pedagogjik e didaktik të botuara në organet e ndryshme të shtypit apo në revistat shkencore më prestigjioze të vendit dhe jashtë tij. Pra, gjithë jeta dhe veprimtaria 50-vjeçare e profesor Vehbiut iu kushtua zhvillimit të arsimit të lartë tonë kombëtar. Kështu, u bë shumë shpejt figurë e njohur, falë punës dhe djersës së tij brenda dhe jashtë Shqipërisë. Prof. Vehbiu është autor dhe bashkautor i shtatë botimeve monografike, të katër teksteve mësimore për shkollën e lartë dhe dy për shkollën e mesme. Ka botuar rreth 60 punime në shtypin shkencor dhe ka referuar mbi 50 sesione e konferenca shkencore brenda dhe jashtë Shqipërisë. Është kënaqësi të thuhet në ceremoninë solemne në korrik të vitit 2022, me rastin e 65-vjetorit të themelimit të Universitetit “Luigj Gurakuqi”, Shkodër profesor Vehbi Hoti iu dha titulli: “Profesor Emeritus”, nderimi më i lartë dhe i vetmi për një pedagog të këtij institucioni të lartë arsimor.

Në foto Prof. dr. Vehbi Hoti, gjatë marrjës së titullit “Profesor Emeritus”, korrik 2022

Në nder të profesorit të madh, Universiteti i Shkodrës organizoi konferencën me titull: “Jehonë auditorësh”, me rastin e 80-vjetorit të lindjes. Për më shumë se 15 vjet ai ka qenë Sekretar i Këshillit Shkencor të Universitetit, kryeredaktor i serisë të revistës shkencore të edukimit dhe për 13 vjet dekani i parë i Fakultetit të Shkencave të Edukimit dhe anëtar i Senatit të Universitetit të Shkodrës. Pasioni për auditorin e bën që më shumë se gjysmë shekulli, profesori ynë i paharruar të edukonte breza të tërë studentësh me përkushtim dhe pasion, ndaj dhe kujtimet, përshtypjet, mbresat e miqve dhe të shokëve të shumtë të tij janë të pashlyeshme, sepse ashtu siç thekson Prof. Dr. Tomor Osmani për figurën e ndritur dhe të pavdekshme të Prof. Dr. Vehbi Hotit: “Është dhe mbetët një nga figurat e shquara të shkencës pedagogjike shqiptare, autor i shumë veprave dhe studimeve shkencore nga fusha e pedagogjisë, mësimdhënies dhe didaktikës të botuara brenda dhe jashtë vendit”. Do të thosha me plot gojën se Vehbi Hoti mbetët integrali i vlerave gjurmëlënëse i dritësimit pedagogjik të brezave. Një jetë plot gjurmë, një jetë plot përkushtim, kjo ishte dhe mbeti deviza e jetës së Vehbi Hotit.

I thjeshtë, i ditur dhe i urtë si e vërteta

Një intelektual i fisnikërisë, i mendjes së ndritur. Ai dinte të mësojë të nderojë të tjerët. Për profesorin e paharruar mund të shkruhen plot kujtime, shkrime apo studime. Ai ishte dhe mbeti një thesar, një vlerë e shtuar e pedagogjisë shkodrane kohore e mbarëkombëtare. I thjeshtë, i ditur dhe i urtë si e vërteta. Fjala dhe shembulli i tij rrezatonin kudo mirësi, thjeshtësi e dituri. “Kam pasur fatin ta njoh nga afër kur unë botoja në organin shkencor të Universitetit apo në gazetën “Jeta e re” e Shkodrës, në kohën e tërmetit, asokohe unë shkoja në Bushat, Berdicë, Trush e Velipojë, Vehbi Hoti ishte sa i thellë e filozof i pedagogjisë, aq edhe i thjeshtë e gjurmëlënës, i dashur, e dashamir për botuesit. Me çiltërsinë e zemrës dhe bazuar në studimet e tij, me të drejtë do ta quaja Hasan Tahsini i Shkodrës e më gjerë. Botimet e tij janë të çmuara e me plot vlera. Ndihmesa e tij në arsimin e lartë, urtësia prej një intelektuali zemër drite nuk harrohen kurrë, -kështu e mbyll bisedën e tij poeti dhe shkrimtari dibran, Mevlud Buci. Veprën e tij e pasojnë tre djemtë e mrekullueshëm e të zgjuar në punën e tyre si: Dritani, me profesion jurist, Arbeni, pedagog për lëndën e Psikologjisë në Universitetin “Luigj Gurakuqi” Shkodër, Bledari, me profesion gazetar, aktualisht redaktor lajmesh në televizionin kombëtar Klan. Këta tre pasardhës shikojnë sot modelin e prindërve të devotshëm, babain e tyre të mirënjohur dhe të paharruar, të nënës së tyre, Fitnetit, që personifikon sot modelin njerëzor të nënës së dhembshur, që sa punoi, mbeti një profesioniste e rrallë në arsim, që rrezaton mirësi, një qytetare e denjë shkodrane e me emancipim bashkëkohor.

Njeri i vlerave të mëdha njerëzore

E takoja shpesh profesor Vehbiun në Shkodër e Lezhë, bisedonim për çështje të arsimit dhe shkollës dhe vija re se herë pas here shfaqte interesa të larta intelektuale për frymën e re perëndimore që po hynte në shkollat tona, veçanërisht kur biseda binte për temat e ndryshimeve të tranzicionit, gjithnjë ishte i hapur me atë vështrimin e ëmbël e të respektueshëm, fliste me pasion e logjikë dhe me argument për vlera e alternativa, për ide dhe mendime të dobishme për demokracinë në Shqipëri. Ky njeri i vlerave të mëdha ishte një shembull i shkëlqyer dhe i vlerave njerëzore, nga duhet të marrin shembull ideatorët e sotëm të fushës së pedagogjisë dhe didaktikës si dhe shoqëria njerëzore e ditëve të sotme. Ishte një pedagog me emër të madh, si Vehbi Hoti, vlen jo vetëm të kujtohet, por dhe të përgjithësohet dhe të kapësh dhe detajet më të vogla të aktivitetit të tij studimor 50-vjeçar, pasi dhe ato do të ishin dukuri pozitive për brezat e rinj pedagogë. Dhe, siç duket, do kalojnë plot vite e dekada të tjera dhe emri i ndritur Vehbi Hoti do të mbetet në kujtesën e brezave, ku sot është bërë shpirt e zemra e kujtdo. Kur bisedon me njerëz të profesioneve të ndryshme, e kujtojnë shpesh profesorin ku mbart një shtrirje të gjerë miqësie e shoqërie nga trevat shqiptare brenda dhe jashtë vendit, në fushë veprimtarie leksionesh, duke u skalitur në kujtesën e brezave studentë me atë portretin e një embleme të veçantë, që rrezatonte dashuri e respekt të ndërsjellë. Asnjëherë nuk i uli vlerat e tij, por qëndroi besnik i figurës morale e profesionale. Asnjëherë nuk dinte të diferencojë studentët sipas shoqërisë, miqësisë që kishte, por gjithmonë ishte pranë tyre, me pasionin që i jepte profesioni, edukimi, kultura e lartë shkodrane. Sa jetoi e punoi, Vehbiu kurrë nuk bëri kompromis me karakterin e tij edhe kur ishte përfitimeve e famës shoqërore e miqësore. Mbeti deri në frymëmarrjen e fundit i dashur me të vërtetën dhe i rreptë ndaj padrejtësive.

Një personalitet
si prof. dr. Vehbi Hoti mbetet i pavdekshëm

Sot u mbush plot një vit që është ndarë nga jeta, por trashëgimia e tij në fushën e arsimit dhe kërkimit shkencor do t’i rezistojë kohërave, kontributi i tij do të jetë vazhdimisht i dukshëm dhe me vlera të papërsëritshme. Pas shumë vitesh, mësuesit dhe studiuesit e ardhshëm do ta kujtojnë edhe më mirë thellësinë e mendimit të tij, aftësinë për të vëzhguar dhe eksperimentuar, për të bërë përgjithësime e nxjerrë konkluzione që do të ndihmojnë shkollën e shoqërinë në demokratizimin dhe emancipimin e tyre të mëtejshëm. Këtu më vjen ndërmend një thënie e Hygoit: “Njerëzit e mëdhenj bëjnë piedestalin, e ardhmja u ngre statujën”.

Ndërsa shkruaj këto radhë për ketë njeri që sakrifikoi shumë nga vetja për t’u dhënë dije e kulturë brezave, më vjen keq për harresën e organeve qendrore dhe atyre vendore në Shkodër. Kurrë s’ka punuar për lavdi, ndonëse lavdinë me punë e sakrifica e emrin e mirë la kudo, e meriton plotësisht, pas vdekjes, që t’i jepet titulli “Mjeshtër i Madh”. Për njerëz të tillë të ditur, të emancipuar, tolerant në shërbim të dijes dhe për 50 vjet me radhë mbajti titullin e lartë dhe të denjë “Njeri”, si Vehbi Hoti, sa shumë ka nevojë shoqëria e sotme shqiptare. Sa i thjeshtë në dukje, aq edhe i lartë e njerëzor ishte. Cilido që ka njohur apo ka lexuar për Vehbi Hotin, krenohet dhe frymëzohet dhe pyet veten: “Jeta vlen kur vihet në shërbim të mirësisë e diturisë”. Profesor Vehbi Hoti mbetet intelektuali i vlerave të mëdha të dritësimit pedagogjik të brezave. Përmes kujtimeve synuam të kujtojmë sadopak jetën plot aktivitet të një njeriu, humbja e të cilit një vit më parë preku thellë jo vetëm familjen Hoti, por dhe gjithë Shqipërinë dhe më gjerë. Ishte një humbje e madhe për shkencën pedagogjike dhe arsimin tonë kombëtar. Njerëz të tillë lindin rrallë, por mbetën përgjithmonë të pavdekshëm në mendjen e zemrat e popullit.
I paharruar qoftë vepra dhe kujtimi i tij!

Më 28 qershor 548 u nda nga jeta Teodora, perandoresha bizantine, gruaja e Justinianit

VOAL- Teodora, perandoresha bizantine, gruaja e Justinianit, lindi rreth vitit 500 në Kostandinopojë.

Në vitin 532, përballë një turme të trazuar që thërriste “Fitore! Fitore”, Justiniani I, sundimtari i Perandorisë Romake të Lindjes, ishte në prag të arratisjes nga pallati. Papritur me një thirrje pasionante, gruaja e tij Teodora iu drejtua atij dhe oficerëve të tij të tmerruar: “Nuk është e tmerrshme që një perandor të bëhet i arratisur, nëse do të shpëtosh veten me arratisje, perandor, sigurisht që mund ta bësh, megjithatë, sado shqetësime. Unë, do t’i qëndroj besnik thënies së vjetër se vjollca është një qefin funerali” (Prokopi, Lufta Persiane).

I impresionuar nga këto fjalë, perandori dhe grupi i tij, përfshirë gjeneralin Bellisario, vepruan. Gjenerali trim mblodhi njerëzit e tij dhe lëvizi kundër turmës së zemëruar që ndërkohë ishte mbledhur në Hipodromin, një amfiteatër i madh pranë pallatit. Represioni ishte i menjëhershëm. Flitet për tridhjetë mijë burra të cilët Justiniani fillimisht i vrau dhe më pas i hodhi trupat e tyre në det. E ashtuquajtura kryengritja e Nikës kishte përfunduar pothuajse para se të fillonte.

Justiniani doli nga sprova më i sigurt dhe më i fuqishëm se më parë, falë vendosmërisë së Teodorës. Ai gjithashtu i dha asaj meritën e duhur për sjelljen e saj heroike duke dekretuar që ajo të merrte pjesë me të në qeverisjen e perandorisë, gjë që Theodora e bëri me efikasitet të pamëshirshëm. Në realitet, Teodora nuk ishte një zonjë, përkundrazi vinte nga një familje me origjinë modeste dhe e kishte nisur karrierën e saj si prostitutë. Babai i tij stërviti arinj në Hipodromin e Konstandinopojës, qendra e sporteve popullore si luftimi i qenve me arinj dhe garat me qerre. Ndoshta shokët e parë të lojës së Teodorës ishin dhëndrrat, shitësit ambulantë, tutorët, prostitutat dhe poshtëruesit e vegjël.

Gratë që kujdeseshin për reputacionin e tyre shmangnin korridoret e Hipodromit, por ishte pikërisht në këtë vend që Teodora, në moshën dymbëdhjetë vjeç, u bashkua me motrën e saj më të madhe dhe filloi të shfaqej në skenë në Perandorinë Romake Lindore duke hyrë në një bordello.

Prokopi, një historian bashkëkohor, tha se Theodora nuk ishte një aktore e talentuar, por ajo ishte e bukur, inteligjente, plot hir dhe e gatshme për të interpretuar në situata dhe qëndrime lakmuese.

Sigurisht, aspektet dhe rrethanat më pikante të së kaluarës së tij u ekzagjeruan nga Prokopi, i cili gjithmonë kishte një armiqësi të njohur ndaj perandoreshës. Sidoqoftë, ka pak dyshim për shthurjen e perandoreshës së ardhshme.

Ndoshta, ndryshe nga sa pretendonte Prokopi, ajo nuk bëri akte të turpshme në skenë me patat, as nuk darkoi me dyzet burra të cilëve u dha hiret e saj, siç tha historiani britanik Edward Gibbon.

Për një kohë ajo ishte e dashura e guvernatorit të Pirenekës (Libia e sotme), duke gjetur përfundimisht rrugën e saj me trashëgimtarin e fronit bizantin Justinian, fillimisht si dashnore, pastaj si grua.

Në vitin 527, kur Justiniani u bë perandor, në krah të tij u kurorëzua Teodora, e cila nuk ishte ende tridhjetë vjeçe. Pas martesës, ajo arriti të fitonte një respekt të mirë dhe në dukje ajo ishte gjithmonë besnike ndaj Justinianit. Sido që të jetë, shumë pak guxuan ta vënë në dyshim moralin e saj, edhe sepse ishte më mirë të mos e kishim armike.

Theodora kishte një ushtri spiunësh që i raportonin kush fliste keq për të kaluarën e saj ose e kritikonte sjelljen e saj, kushdo që ishte fajtor për këtë “faj” hidhej në burg, torturohej apo edhe lihej të vdiste. Ajo pati lindur një djalë dhe e kishte braktisur menjëherë. Kur djali u shfaq para saj vite më vonë, duke u shfaqur si djali i saj jashtëmartesor, perandoresha e bëri atë të zhdukej dhe askush nuk dinte asgjë më shumë për të.

Një përkrahëse e vendosur e Kishës Lindore, ajo u tregua intolerante ndaj besimtarëve të Kishës së Romës. Për bashkëshortin dhe perandorinë e tij, një grua si Theodora ishte gjëja më e mirë që mund t’u ndodhte. Guximi i daj, intuita e tij politike dhe vullneti i saj ishin një ndihmë e madhe për Bizantin. Perandoresha ndërtoi manastire, jetimore dhe spitale për më të varfërit.

I dha fund trafikut të prostitutave, duke i shpenguar nga shtëpitë publike për t’i riedukuar dhe për t’i rikthyer në rrugën e duhur dhe e shpalli shfrytëzimin e prostitucionit një krim të dënueshëm me ligj. Perandoresha gjithmonë e shtynte Justinianin të merrte vendime, falë të cilave shumica e historianëve e përfshijnë atë në mesin e perandorëve të mëdhenj të Lindjes.

Pa mbushur ende pesëdhjetë vjeç, Theodora vdiq më 28 qershor 548; Justiniani mbretëroi për shtatëmbëdhjetë vjet të tjera. Kodi i Justinianit, pushtimi i shumë territoreve në Itali dhe së fundi, ndërtimi i Hagia Sophia-s në Kostandinopojë, të gjitha datojnë që nga koha kur Teodora mbretëronte në krah të tij./Elida Buçpapaj

GJENERAL PRENK PERVIZI Nga Lek Pervizi, i biri

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

Më 13 nëntor 1850 lindi Robert Louis Stevenson, shkrimtari jashtëzakonisht i gjithanshëm skocez

Fundi tragjik i lidhjes së dashurisë mes Sami Frashërit dhe aktores Mari Karyan! Historia e panjohur e dijetarit shqiptar

Prof Dr Hektor Çoçoli me fat ai që e ka mjek e pedagog Nga Agron SEJAMINI

Kamala Harris dhe babai i saj

Jimmy Carter kremton 100 vjetorin e lindjes

Misteri i vrasjes së Zija Dibrës: E vranë krerët e VMRO-së…

Nga grabitja e bankave, te dekadat në burg e miqësia me një bretkosë- Cili është Pepe, presidenti uruguajan që magjepsi botën e ndërtoi një nga demokracitë më liberale në botë

Arbri Kopliku i riu nga Shkodra që përgatitet të nisë studimet në Harvard

I ati i kërkoi të bëhej doktor, por Eqrem Çabej iu përkushtua gjuhësisë! Nga braktisja e Fakultetit të Mjekësisë, te studimet në Vjenë

Më 10 korrik 1509 lindi John Calvini, reformues i madh i krishterimit evropian, pararendës i kapitalizmit

IN MEMORIAM- Profesor Vehbi Hoti, intelektuali i vlerave të mëdha të dritësimit pedagogjik të brezave- Nga Fran GJOKA

Më 28 qershor 548 u nda nga jeta Teodora, perandoresha bizantine, gruaja e Justinianit

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

Komentet

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

NEWS LETTER

SOCIAL