(Fragment nga tregimi “Shtatë ditë sakrestan të një ateisti)

Në të gdhirë të ditës, Armen Kodra, u përfshi në një endërr të çuditëshme. Iu bë sikur i zuri rrugën një njeri. I gjatë, me shpatulla pak të harkuara, veshur me kostum gri, ecte përpara tij. Kur ky nxitoi hapat të parakalonte në anën e majtë edhe ai, hapoi me të njëjtin ritm, në të njëjtin drejtim, duke ruajtur të njëjtën distancë. Kur Armeni tentoi të parakalonte në të djathtë të tij, trupi pakë i harkuar me kostum gri, përsëriti të njëjtën gjë, pa e humbur distancën e vogël që i ndante të dy. Duke ecur pas tij, iu kujtua historia e vajzës që deshi të kapërcente ylberin. Sado që ajo vrapnte ta arrinte e ta kalonte, Ylberi mbetej gjithnjë larg. Edhe “zotëria” përpara tij, bënte të njëjtën gjë. Ruante largësinë e vendosur nga vetë ai. Megjithatë distanca ishte fare e vogël dhe si dy njerëz, mund të merreshin vesh me fjalë.  Armeni, i pari, deshi t’i japi fund “lojës”, e cila nuk ishte aspak zbavitëse. Përkundrazi, figura që kishte përpara po i zinte frymën, nuk i linte hapsirë për të parë më tej.

“Hei! Ti që më zë udhën, mirmëngjes!”

“Mirmëngjes!”

“Ndalo pakë të njihemi. Kush jeni?

“Jam Trishtimi!”

“Leri shakatë, njerzit kur prezantohen shihen sy më sy.”

“Nuk bëj shaka, kështu më quajnë.Trishtim është emri im i vërtetë!”

Armeni nuk foli më tej. Mendoi se nuk ishte ndonjë çudi e madhe që dikush të kishte emrin Trishtim. Kjo botë prandaj është interesante, sepse edhe shijet i ka të ndryshme, ndonjëherë alogjike. “S’është çudi që ndonjë ditë të has dikë me emrin Dështim”, mendoi.  Kureshtja e tij tashmë ishte të shikonte fytyrën e “Trishtimit”. Nga prapa kishte krejt përmbajtjen e një trishtimi të thelle, sepse edhe ngjyra e kostumit ishte një gri e thellë. Po ngjyrën e fytyrës si mund ta kishte? Sipas mendimit të tij, trishtimi ishte një bukuri e zbehtë që shkonte gjithnjë e më shumë drejt venitjes derisa arrinte pikën kritike. Pastaj, pasi kishte prekur këtë pikë, fillonte të merrte veten pak nga pake duke u kthyer te ngjyra normale. I ngacmuar nga kjo ide, e ftoi pararendësin në se ishte e mundur të ecnin krahë për krahë meqënse po bënin të njejtën rrugë.

“Jo!” – u përgjigj tjetri, pa e ndalur hapin që vazhdonte të “ndiqte” ritmin e pasardhësit.

“Pse?”

“Sepse unë jam trishtimi yt.”

“Trishtimi im?… Unë…, unë…nuk jam I trishtuar!”

“Gënjen veten. Ti gjithë jetën ke qënë i trishtuar, sepse gjithë jetën ke bërë atë që nuk të ka pëlqyer. Edhe tani po bënë diçka që nuk të pëlqen, sepse nuk ke asnjë mundësi tjetër për të jetuar. Më vonë nuk i dihet, por tani për tani je thjeshtë ai që ecën para teje, një qënie gri që të mban mbështjellë në mantelin e trishtimit. Kështu që në një fare mënyre, unë jam prijësi yt. Ti ke ardhur gjithmonë pas meje.”

Armen Kodra nisi të hetojë mbi figurën që kishte përpara. Shikonte një trup të plotë në përmasat e trupit të tijë, që pa e kthyer kokën pas, bënte të gjitha lëvizjet që kryente ky. Nisur nga kjo, filloi ta provokojë me disa veprime të menduara me kujdes. Në fillim ndaloi pa folur. Edhe tjetri ndaloi e nuk foli. Pastaj u kthye pas. Edhe tjetri u kthye pas. Më tej ktheu kokën t’i shihte fytyrën. Edhe tjetri ktheu kokën prapa dhe nuk e shfaqi fytyrën që kishte. Pas gjithë këtyre veprimeve, Armeni, mendoi diçka më të hollë. U kthye anash. Edhe tjetri u kthye anash. Armeni bëri kujdes që te mos kryente asnjë lëvizje përveç rrotullimit të syve, aq sa ishte e mundur, duke i fokusuar mbi fytyrën e tjetrit. Konstatimi ishte befasia më e madhe e ëndrrës. “Trishtimi” nuk kishte fytyrë. Profili i tij nuk kishte as ball, as vetulla, as sy, as hundë, as gojë. Ai pa thjeshtë një mbulesë gri të thellë, në ngjyrën e kostumit që mbante veshur. U zgjua dhe fërkoi sytë fortë për t’u ndarë sa më shpejtë me endrrën trishtuese.

Kur doli nga shtëpia për në punë, vuri re se edhe moti ishte gri. Gri në qiell, gri edhe në tokë. Hapi derën dhe u fut në kishë. Gri – ja, këtu, ishte edhe më e zënë. U hodhi një sy objekteve të artit, harqeve, kupolave, statujave, pikturave dhe të gjitha ju shfaqën si një bukuri trishtuese. Në dyer nuk po dukej asnjeri. Edhe të ashyuquajturit barbon si personazhe të përditshëm që uleshin në gjunjë përballe statujës së një figure të njohur fetare për t’u lutur, por edhe për të ngrohur gjunjët me avullin e kaldajës që ngrihej nga poshtë, atë mëngjes,  nuk po dukeshin. Vetëm një grup turistësh u futën si me frikë nga dera e dytë, pa këmbyer asnjë fjalë mes tyre. Madhështia e Kishës i bëri edhe më të heshtur. Mërmërinin me zë shumë të ulët si të ishin në rolin e një pantomime. Kjo ishte një veçori e të gjithë atyre që hynin në kish. Në tri ditët e shkuara, Armeni, nuk kishte dëgjuar askënd të bisedonte normalisht. Të gjithë flisnin me zë të ulët, aq sa mezi dëgjohej edhe nga bashkëbiseduesi. Nuk qeshte askush me zë, madje as buzëqeshte. Lëvizjet i bënin me kujdes si të shkelnin mbi “mina”. E gjithë kjo, i krijonte një gjendje ankthi të paspjegueshëm dhe një rrëmujë mendimesh të pa ndarë nga njëri – tjetri. Pasi bëri dy – tri punë të rutinës së përditëshme, iu afrua një dritareje të vogël dhe e hodhi vështrimin jashtë kishës. Një dëborë e qëtë, binte lehtë – lehtë,  duke e çelur ditën – gri të thellë, tamam si kostumi i “trishtimit” shfaqur në ëndërr.

Bukuria e bardhë e rrëmbeu të tërin duke i fshirë çdo mendim tjetër stresues. U ndje në paqe të plotë. Sodiste fjallëzat e borës si të ishin flutura që uleshin mbi tokë për të pushuar. Për një moment u ndje “i kryqëzuar” brenda mureve të kishës. I hipi dëshira të hidhej nga dritarja e të luante me “fluturat” si dikur fëmijë, kur i ndiqte nga lulja në lule, për të parë se si ua shtonin më shumë bukurinë, duke shtuar petale mbi petale. Sot petalet e “tyre” pa zbukuronin të gjithë qytetin. U kujtua se këto ishin petale dëbore dhe dëbora është bijë e qiellit. Mund të dilte jashtë e të lutej për këtë bukuri përrallore, por e kishte të pamundur. Edhe këtë herë nuk e bënte dot atë që i pëlqente. Paguhej për një tjetër lutje dhe pas pak do të fillonte mesha. U ngrit dhe përgatiti gjithçka duhej për të. Kur ceremonia po zhvillohej sipas riteve të njohura që përmban një mesh, u duk qartë se bukuria e bardhë e dëborës e kishte bërë efektin e saj “verbues”. Armeni kishte harruar të merrte ostia – n. Drejtuesi i meshës, një prift i qetë e me shumë kulturë, e kapërceu krejt natyrshëm ketë moment që Armenin e bëri të djersinte:

“Sakrestani im është i ri dhe si çdo i ri në një punë të re, mund të lerë diçka mangët në ditët e para të punës” – u tha besimtarëve. “Të lutem, shko e merre atë që ke harruar në raft” – iu drejtua pastaj Armenit…