VOAL

VOAL

Copyright © 2022

VOAL

Era dhe shkumëzimet e detit të trazuar, akuzojnë! – Kritikë letrare nga FRAN GJOKA

February 6, 2021

(Përjetime rreth librit të shkrimtarit Viron Kona “Përbindëshat e Otrantos”)

 

Sapo ka dalë libri më i ri i shkrimtarit të njohur Viron Kona, i titulluar “Përbindëshat e Otrantos”, një novelë, e cila qysh në kopertinë dhe në titull, të bën kureshtar dhe të nxitë t`ia nisësh menjëherë leximit. Kështu më ndodhi dhe mua. Nisa ta lexojë librin me kureshtje, nga faqja në faqe. E, siç ndodh me një libër të mirë, dëshira të mban të mbërthyer për të mësuar sa më shumë për subjektin, fatin e personazheve, bukuritë dhe befasinë e gjetjeve dhe shprehjeve artistike,  i shoqëruar çdo çast me ndjenjat të thella emocionale. Me “Përbindëshat e Otrantos” po më ndodhte si me një ëndërr të keqe, që, edhe doja ta largoja nga vetja, sepse ishte shumë dramatike dhe e dhimbshme,  por njëherazi, edhe nuk shkëputesha dot pa mësuar deri në fund sesi do të shkonte më tej fati atyre njerëzve që kishin hipur në atë skaf lundrues për të shkuar në Itali, ku mendonin se do të gjenin parajsën….

Kur lexon një libër artistik, të duket sikur autori e ka gjithnjë mundësinë që t`i shkruaj episodet dhe ngjarjet me fund të pëlqyeshëm, të lumtur, por mendoj se nuk është kështu. Autori, sipas mendimit tim, ecën në rrjedhën e ngjarjeve mbështetur në përfytyrimin e tij artistik dhe nuk mund t`u shmanget dot rrjedhës dhe përfundimit të tyre, pavarësisht sesi është ai, i gëzuar apo i hidhur. Është jeta me realitetet e saj që ia imponojnë shkrimtarit  zgjidhjet. Ai, kur përshkruan një lundrim në oqean, nuk mund të shkruaj se gjithçka do të shkojë siç shpreson e dëshiron ai, sepse, oqeani ka “huqet” e tij, edhe dallgë e cuname, edhe erëra dhe stuhi, por edhe defekte të mundshme të anijes apo të mjetit lundrues. Jeta dhe historia na kanë treguar për plotë raste të tilla. Ndërkaq, siç e dimë, është njeriu që bënë, edhe të mirën, edhe të ligën, ndaj shkrimtari, në këtë kontekst, nuk mund të nxjerrë zemërdhembshur një pirat detesh. Piratët e deteve janë piratë me tërë përfytyrimin që ne kemi për ata soj njerëzish. Ata, në tërësinë e tyre pasqyrojnë ligësi, dhunë, vjedhje, shkatërrim, pangopshmëri shtazarake dhe krime të përbindëshme. Kështu, shkrimari nuk mundet të abstragojë nga realitetet dhe personazhet kriminelë, ai nuk mund t`u  largohet rrjedhave reale dhe objektive të episodeve apo ngjarjeve, ai “vozit” në ato rrjedha pa e frenuar imagjinatën dhe përfytyrimin artistik, dhe, me talentin e  tij i bënë ato çfarë ai shkruan reale dhe të besueshme, por edhe tërheqëse me bukuri artistike, qoft edhe tronditëse, ndërkohë që ai jep njëherazi edhe mesazhe të vlefshme për lexuesin, duke shprehur artistkisht qëndrimin e tij për ngjarjet apo tipat dhe karakteret që përshkruan. Kështu që, edhe unë si lexues, doja apo s`doja, ndiqja përmbajtjen dhe rrjedhën artistike të  librit të Z. Kona, ashtu dhe fatin e personazheve të tij, pavarësisht se, nga faqja në faqe më shtonin ankthin, dëshpërimin dhe një gjendje të rëndë shpirtërore dhe emocionale. Duket se edhe shprehja franceze “C`est la vie!”, nuk është vetëm qejf e muzikë, si te kënga franceze,  por jeta i ka dhe i përfshin të gjitha, ashtu siç jeta është dhe siç vjen, me të mirat dhe me të ligat e saj, e ku njeriu, më shumë është rob i jetës, sesa lider i saj. Ai udhëheq vetveten, por dallgëve të jetës mund t`i shmanget, ai edhe do të përplaset, edhe do përpiqet t`i përballojë dhe t`i kalojë ato, ndryshe s`mund të jetojë dhe të mbijetojë.

E, pikërisht, drejtuesit e atij skafi klandestin – piratesk, kishin marrë përsipër të çanin Otranton përkudrejt fitimeve të majme, duke u treguar vazhdimisht të pangopur dhe duke i konsideruar udhëtarët e tyre të mjerë si një plaçkë apo mall tregu. Ata ishin dhe janë si ujku që kërkon mjegullën dhe, në Shqipëri, veçanërisht në vitet 1990 – 2000, atë mjegull e kishin me bollëk, ata mund të tregonin fare hapur grykësinë e ujkut dhe të çakallit. Ujqërit janë ujqër, çakejt janë çakej, piratët janë piratë, e kanë të shkruar në ballë dhe në veprimet e tyre mashtrimin dhe zhvatjen, mashtrimi dhe ligësia janë të shkrirë në tërë karakterin e  tyre, pavarësisht pamjeve dhe fjalëve që mund të thonë. Siç mund të kuptohet, shkrimtari nuk mund të bëj dot zgjidhje të pëlqyera, që janë larg të vërtetave të dhimshme, aq më tepër kur bëhet fjalë për ikjet në mënyrë klandestine, siç kanë ikur në këto dy-tri dekada shqiptarët, thuajse gjithnjë “nga sytë këmbët”. Jeta e tyre, ikjet e tyre në mënyrë klandestine në shtetet fqinjë, nga malet, nga detet, brenda frigoriferëve, etj., janë bërë dhe bëhen vetëm për të kërkuar një jetë më të qetë, për të mbijetuar apo për të siguruar jetën e  fëmijëve dhe të ardhmen e tyre. Realitetet dhe jeta që ne shqiptarët kemi përjetuar, në ka shkuar shpesh herë keq e më keq, jeta ka kaluar përmes dramave dhe tragjedive, ashtu siç ndodhi gjatë vitit 1997, vit, të cilin duam ta harrojmë por nuk e harrojmë dot, sepse, sa herë përmenden krimet dhe armët, ajo atmosferë na shfaqet përpara syve, duam apo nuk duam. Janë realitetet e  egra që i detyrojnë shqiptarët të marrin arratinë, ashtu si delet që u vërsulet ujku, iknin ku të mundin duke iu larguar pa dëshirë atdheut të tyre, vendlindjes ku kanë prindërit, historinë, kujtimet, pronat… Ata marrin me vete kujtimet, mallin për të dashurit, historinë e kombit dhe, veçse ikin e ikin papushim. Vektori i tyre është vetëm ikja… Ndërkaq, subjekti dhe rrjedhja e ngjarjeve të librit të Viron Konës, nuk më linte ta ndërprisja dhe të meditoja më shumë, sepse ai më tërhiqte si filli i Ariadnës. Në skafin që ishte mbushur plot e përplotë me klandestinë dhe ishte gati të nisej, kapiteni dhe ndihmësi i tij po bisedonin për vajtjen dhe kthimin me atë skaf në Itali, madje, me nepsin për të fituar sa më shumë, ata po planifikonin të bënin jo një, por dy rrugë vajtje kthim, se edhe fitimi sigurisht që do të ishte shumë herë më i madh. Teksa ata bëjnë llogaritë e fitimeve, lexuesi mëson se në atë skaf kanë hipur shtrënguar njëri pas tjetrit një grup njerëzish, krejt  të panjohur me njëri –tjetrin, që ishin grumbulluar aty buzë detit, mes  erësirës së thellë, me të vetmin qëllim që të iknin si mërgimtarë në Itali… Atë natë, ata klandestinë u kishin besuar jetën dhe ëndrrat e tyre dy aventurierëve, teksa i shihnin me druajtej dhe gjithë frikë, edhe kapitenin mjekrosh, edhe ndihmësin e tij, një shkurtabiq hundështypur, që komunikonin me zëra të egër e kërcënues, me fjalorin dhe gjuhën e  tyre:

– Ka ndonjë nga këta që s’i ka paguar të gjitha paratë?-pyeti kapiteni.

– Të gjithë  paguan aq sa u kërkuam, deri në qindarkën e fundit.

– E dëgjove në radio parashikimin e motit? – vijoi ta pyeste kapiteni.

– Jo, nuk e dëgjova, por duket që do të jetë kohë e mirë. Pulëbardhat fluturojnë të qeta, ndërsa delfinët…

       – Idiot! – i gërthiti kapiteni i zemëruar, – Ne s’do të shkojmë në Gjolin e Nartës  për ngjala, por do të çajmë mespërmes Otranton.

Ndërsa bisedonte me ndihmësin, kapiteni hidhte ca vështrime të ndezura te vajza e fejuar, bukuria e së cilës provokonte lakmi spontane. Fytyra e tij e zgjatur te turinjtë, sytë ngulmues e të lëngëzuar dhe vetullat në ngjyrën e kuqërremtë të karkalecave të detit, e frikësonin vajzën dhe ajo ngjishej më shumë pas të dashurit të saj…

Pas prezantimi me skafistët, me ata që do t`i çonin në Itali kundrejt fitimeve të majme, shkrimtari, përshkruan nisjen e skafit nëpër det, duke çarë dallgët dhe duke përshkruar mjedisin që ata i rrethonte, erësirën, situatën dramatike dhe të pasigurt ku ndodheshin asaj nate ndjellakeqe. Kështu, novela nis dhe zhvillohet në mënyrë intriguese. Lexuesi dridhet nga zemërimi, kur lexon se ata aventurierë, i trajtonin këta njerëz qyqarë, të mjerë  dhe të frikësuar, si ata tregtarët që kanë rënë në mall të mirë dhe bëjnë llogari fitimet që do të nxjerrin. Por, edhe para skafistëve piratë shfaqen pengesa dhe kurthe, ata druajnë nga anijet  e rojes bregdetare, të cilat i pengojnë dhe nuk i lejojnë të kalojnë Gjirin e Vlorës dhe të futen në Otranto, ku është destinacioni i skafit të tyre lundrues. Me stil të zhdërvjelltë dhe origjinalitet, shkrimtari Kona e “mbërthen” fort lexuesin në dramën që rrëfen dhe, si pasojë lexuesi ndjek me dhembje dhe frikë në zemër fatin e atyre të mjerëve, që, atë natë u ishte mbushur mendja të nisnin një rrugëtim-aventurë drejt Italisë. Sigurisht që nuk e dinin përfundimin, s`dinin ku po i çonin, në parajsë, apo në ferr? Ishte deti dëshmitarë, por një dëshmitar i heshtur…

Nisja dukej aventureske, por herë-herë ajo duke edhe e mbarë, por, sado trima dhe  besimplotë që ata të tregoheshin, ishte vet mjedisi ku ndodheshin, ishte ajo errësirë e thellë, ishin ata dy skafistë, kapiteni dhe ndihmësi, që pak ngjasonin me njerëzit e vërtetë, sepse me çdo fjalë e veprim ata veçse përhapnin frikë e tmerr te “kilentët” e tyre. Aq më tepër që, ai skaf i tyre, i thjeshtë dhe sportiv,  shërbente për shëtitje brigjeve të detit, kurse në atë lundrim që ata kishin nisur ai mund të ishte veçse një lëvozhgë mbi ujë. Ndërkaq, atyre u shtinin tmerr dhe frikë format e brigjeve të herrëta e shëkmbore, që në erësirë merrnin forma dhe trajta figurash mitike, por edhe si gojë përbindëshash. Po ashtu, edhe gjijtë e Karaburunit, që shfaqeshin plotë shkrepa, shpellat, që nxinin herë diku afër dhe herë më larg përgjatë gadishullit, i cili dukej më i zi se nata, ndaj, jo rastësisht, siç shkruan autori, ai jo më kot mban atë emër, Karaburun, që në gjuhën turke përkthehet “hundë e zezë”.  Dhe, vërtetë, ato çaste, për klandestinët ai  ishte vetëm i zi, sterrë i zi…

Shkrimtari, vijon:

Papritmas, një sirenë e mprehtë dhe e zgjatur, e shoqëruar me një lumë të  shndritshëm drite verbuese sikur çau qiellin dhe perden e natës.

Klandestinët shtangën.

– Është anija e patrullimit. Fike fenerin! – i bërtiti kapiteni ndihmësit.

Pa e humbur toruan, ai e ktheu skafin djathtas në mënyrë të rrufeshme dhe ndërroi kursin e lundrimit. Që të mos binin në ujë, klandestinët u kapën me thonj pas njëri-tjetrit. Skafi nisi të bëjë një hark  të madh për t`iu larguar sa më shumë anijes luftarake, që i ishte vënë pas…

Plot frikë dhe ankth, ata ndiqnin me sy trembur drejtuesit  e skafit, të cilët përballë anijes patrulluese që i ndiqte dukej sikur luanin me fatin, ata dukeshin se ishin vet djalli. Dhe, çuditërisht, ata e kishin për nder kur dikush i quante  “djall”…Siç shkruan autori, në mjediset e klandestinëve, tregoheshin ngjarje që të ngjethnin mishtë kur i dëgjoje: ndodhte që kapiteni i skafit, kur shihte se anija luftarake e patrullimit që e ndiqte, do ta kapte nga çasti në çast, duke mos parë asnjë mundësi tjetër shpëtimi, papritmas, kthehej mbrapsht, merrte hov dhe, duke i lemerisur e tmerruar klandestinët që kishte në bord, i vërsulej drejt për drejt, me shpejtësi të llahtarshme anijes luftarake si të donte të sfidonte vdekjen: “Ose më hap rrugë dhe mos më pengo të shkoj për ku jam nisur, ose përndryshe prano sfidën time. Unë s’kam rrugë tjetër. Kjo është puna dhe jeta ime. Ky është fati dhe Zoti im, dhe unë, i bindem vetëm atij!”. Por drejtuesit e anijes luftarake shihnin se përpara kishin djallin dhe, djallit, duhet t`i shmangeshin, më mirë të mos ngatërroheshin me të.  Me këtë logjikë, anija luftarake, i shmangej përplasjes me atë djall – përbindësh, që s’donte t`ia dinte për asgjë në botë. Pas kësaj, tek e shikonte veten të lirë dhe të pakërcënuar më, përbindëshi ulte krifën, hapte krahët dhe, duke u shndërruar në “pulëbardhë” elegante, vazhdonte i patrazuar lundrimin…

Dhe në vazhdim:

-Tani hymë në ujërat neutrale! – u dëgjua zëri i kapitenit, i cili duke shtuar në maksimum shpejtësinë e lundrimit, thirri me të gjithë forcën e zërit: – E gjithë Otrantoja është e imja. Unë jam zot i saj!

E, atëherë, ata sa nuk u hodhën përpjetë nga gëzimi, ëndrrat e tyre po merrnin jetë…Ja, ai djaloshi, Tiku, po e përfytyronte të bukur vazhdimin e jetës. Do të shkonte në Itali, do të punonte dhe, kur e dashura e tij të mbaronte universitetin, ai do të ishte një mbështetje për të vijuar jetën të dy, të lumtur…Ndiheshin të gëzuara sa s`thuhej dy vajzat e vogla, që mbante në krahë babai i tyre, i cili po u thoshte se, ja, së shpejti ato do të hidheshin në krahët e mamit të tyre të dashur që i priste diku në brigjet e Italisë. Po shprehnin një gëzim të përmbajtur dy pleqtë e urtë, që po shkonin te djali i tyre të cilin nuk e kishin parë prej disa vjetësh. Po gëzonin, kurdët dhe kinezët, se, më në fund po shkonin në një shtet perëndimorë dhe këtej e tutje filli i jetës së tyre do t`u shkonte mbarë. Po gëzonte fëmija i vogël, lypësi, i cili kishte hipur fshehurazi në skaf dhe, në ato çaste, duke përfituar nga gëzimi i klandestinëve, ai po niste që aty në skaf zanatin e lypësit…Ndiheshin të lumtur çifti, vajza dhe djali, që qëndronin gjatë gjithë kohës, gati si një trup i vetëm, duke përfytyruar të ardhmen dhe jetën në një familje të ngrohtë. Po gëzonte edhe prostituta, e cila po shpaloste planet e saj, duke përmendur sheshe dhe rrugë të  herrëta të Italisë. E, pra, thoshë Tiku me vete, ”Djalli nuk është kaq i zi sa ç`e bëjnë!”…Ja, pas rreth gjysmë ore, ky skaf pulëbardhë do të kapte finishin dhe në horizont do të shfaqej fari i Otrantos…

Por, përse skafi po e ulte shpejtësinë dhe sikur po rëndohej?! Tiku, kthehu vështrimin nga kapiteni dhe, i shkoi një e rrëqethur që ia bëri lëkurën akull! Ai njeri, që  deri në ato çaste i ishte dukur i pamposhtur, gati si heronjtë mitologjikë, tani sepse po ndihej i shqetësuar. Fytyra i kishte ndërruar shprehje dhe s’po dukej më i sigurt si më parë.  Ç`po ndodhte?! Kjo pyetje, tani po bëhej nga të gjithë klandestinët. Ata ndiqnin me ankth e zemërngrirë çdo fjalë, gjest e veprim të drejtuesve të skafit. Kapitenin s’po e mbante vendi. Ia lë timonin ndihmësit duke hungëruar e sharë, herë nëpër dhëmbë e herë me zë të lartë.

–Fenerin! – thirri ai dhe u përkul të shihte diçka në pjesën e skafit të zhytur në ujë.

-Fik motorët! – urdhëroi. Urdhri u zbatua. Motorët u fikën dhe pas pak çastesh skafi ndaloi.

Një heshtje e rëndë u nder në errësirën e thellë. Qe një heshtje e frikshme, kur mendja të vete në të liga, kur përfytyrimet janë ndjellakeqe, ogurzeza dhe njeriu e sheh veten si një krijesë tepër të dobët e të pambrojtur.

Dhe, të gjithë ata të gjorë, i përfshiu një drithërimë tmerri, kur dëgjuan zërin e ngjirur të kapitenit:

-Skafi po fut ujë! – tha duke mos mundur të fshehë dot mynxyrën që po ndodhte…

…Një heshtje sublime, e shoqëruar me drithërima, përshkoi të gjithë klandestinët. Ata njerëz të pafat e ndjenin thellë se tashmë ishin pa asnjë rrugëdalje dhe, përmes një bese të pashpallur, vendosën t’i nënshtroheshin në heshtje fatit të tyre të hidhur. Edhe shpresa që vdes e fundit, tani nuk ekzistonte më. Kurse Hëna? Ajo dukej si e lodhur nga shoqërimi i tyre dhe tashmë edhe ajo po hiqte dorë përfundimisht dhe po zhytej në erësirën e thellë të reve si për të fjetur gjumë. Asnjë nuk fliste. Vetëm dy vajzat e vogla, që burri trupimët mbante në gji, diç i thoshin të atit, ndoshta i kujtonin mamin e tyre të dashur, që i priste e përmalluar në bregun tjetër. Ai s`bënte gjë tjetër vetëm i përqafonte fort-fort, i ngrinte sa mundte mbi kokën e tij, sa më lart sipërfaqes së ujit dhe dridhej i tëri. Ato ishin dy qenie njerëzore krejtësisht të pafajshme, që s’kuptonin asgjë përse ndodheshin në atë skaf në mes të ujit dhe se për  ku po shkonin…

Autori duke shprehur një gjendje të fortë emocionale, krijon për lexuesin një atmosferë krejt tjetër, duke përshkruar me nota të dhimbshme skafin që po shkonte në fund të detit, duke marrë me vete të gjithë ata njerëz të mjerë e të pafajshëm…

Në mbyllje të këtij artikulli them se dëshmitarë për sa ka ndodhur në udhëkalimet e refugjatëve shqiptarë për në Itali, janë era dhe shkumëzimet e detit të trazuar, që akuzojnë pareshtur dhe ngrejnë piskamën e dhembjes drithëruese në kupë të qiellit. Do të jetë koha, ajo që do t`i zbulojë të vërtetat lakuriq dhe do të bëj ndëshkimin. Mbase, mjaft prejtë vërtetave do t`i shndërrojë në mite e legjenda për të evokuar një të kaluar më shumë se tragjike. Një mit i ri, një mit ende pa emër, ndodhta po lindte nga akti i dy pleqve të mirë e të urtë që u hodhën në ujë për të lehtësuar peshën e skafit që po mbytej, për t`u zgjatur sado pak shpresën bashkudhëtarëve fatkeq. Sakrificën ata  e besonin si të vetmin mjet për të treguar se në kohën e zhvatjes, të pangopshmërisë shtazarake dhe të shqyerjes, pulson edhe diçka njerëzore. Me siguri atë sakrificë nuk e kuptuan të gjithë. Kapitenit të skafit dhe ndihmësit të tij, ndoshta as që u shkoi mendja  dhe natyrisht, mendja s`do t`u shkonte edhe shumë të tjerëve kur të lexonin në gazetë një lajm tashmë fare të zakonshëm për mbytjen e një skafi dhe “disa njerëzve’. Të vetmin që do ta shfrytëzonin këtë lajm, do të ishin politikanët. Ata, duke ia hedhur fajin njëri-tjetrit, mbase do t`u vinte “mirë” që u erdhi në dorë një fakt i hidhur për të manipuluar ata njerëz që kanë ende qejf të manipulohen.

  • twitter
  • facebook
  • linkedin
Fjalë kyçe: ,
1 Comments
  • author avatar
    kadri tarelli 4 years ago Reply

    Urime Fran! Nje shkrim dhe analize e bukur e librit te shkrimtarit Viron Kona. Je perpjekur te hysh ne brendesi te ndjesive te shkrimtarit.

Komentet

Lajme të ngjashëm

MITINGU I POEZISË NË GJAKOVË –NJË 60 VJETOR KURORËZUES- Nga QAZIM SHEHU

Mitingu i Poezisë në Gjakovë është një aktivitet i vjetër poetik,i zhvilluar me nismën e një grupi poetësh dhe të korifeut të poezisë shqipe ,Din Mehmeti.Që atëherë e deri më sot, ai nuk është ndërprerë kurrë dhe, nga viti në vit, ka shpalosur vlerat e letërsisë shqipe nga të gjitha trojet shqiptare, duke e shndërruar kështu jo vetëm Mitingun ,por krejt qytetin emblematik të Gjakovës në një vatër të ngrohtë poezie.Në Miting kanë debutuar dhe janë vlerësuar poetë shqiptarë me emër gjer te talentet e reja,poetë të huaj nga shtete të ndryshme të Evropës,Amerikës dhe ,me profesionalizëm, janë dhënë vlerësime nga juri kompetente,jashtë çdo ndikimi.
Poezia lind në kohë të vështira ,ndërsa proza u pret kohëve të qeta.Kosova kaloi një kohë të vështirë nën okupimin serb dhe poetët prijetarë të saj: Esad Mekuli,Din Mehmeti,Azem Shkreli,Rrahman Dedaj,Enver Gjergjeku, i kënduan pa ndërprerje lirisë,shpirtit të populli i dhanë guxim ,ashtu siç u trimëruan në vargje nga ky shpirt që lartësohej përditë nga aktet e qëndresës së pashembullt.
Mitingu u zhvillua në kohë të vështira kur organizatorëve dhe pjesëmarrësve nuk u jepnin salla dhe ata dilnin në shesh për të recituar poezitë,kur në shesh u fiknin dritat,afroheshin qytetarët dhe me dritat e makinave të tyre ndriçonin sheshin e kështu gjithnjë,të papërkulur , duke mbajtur gjallë poezinë, sepse poezia transmeton dhe trimëron shpirtin,ajo afron ëndrrën e lirisë me vargje që kumbojnë nga vlimi etnik.
Me ardhjen e kohërave të reja, kur Kosova u çlirua ,shumë asosacione letrare u shkrinë,u krijuan të reja ,që funksionuan dhe organizuan veprimtari,por Mitingu nuk u shkri dhe ai mbeti i ri,edhe pse sot në këtë nëntor është 60 vjeç.Kjo se ai lindi i shëndetshëm ,gjatë rrugës krijoi traditë,u modernizua dhe përcolli vlera,të cilat u konfirmuan në këtë Miting profesionalisht ,dhe kjo të gëzon.
Ai nuk u shkri siç ndodhi gabimisht për hir të një mode letrare me shumë asosacione letrare,sepse atë e krijuan njerëz të mëdhenj të artit dhe gjatë rrugëtimit të tij historik e mbajtën të ri,të freskët,modern dhe i dhanë autoritet.
Të gëzon fakti se këtë traditë nuk e lanë të shuhej dhe të hynte shpejt në kujtesën arkivore, personalitete të artit në Gjakovë,siç është Muharrem Kurti-poet, romancier dhe kryetar i Klubit Letrar”Gjon Nikollë Kazazi”,Engjëll Berisha-bashkorganizator,-poet dhe studiues ,dhe shumë të tjerë, bashkëpunëtorë të tyre.
Muharrem Kurti, kryetar i Klubit Letrar “Gjon Nikollë Kazazi”, duke dhënë informacione të rëndësishme për të gjitha fazat e mbajtjes së këtij manifestimi, më tej shton se” kujtojmë këtu, pjesëmarrjen në Miting të Ismail Kadaresë, Dritëro Agollit, Fatos Arapit, Xhevahir Spahiut, Visar Zhitit, Natasha Lakos, Fatos Kongolit, Zija Çelës e shumë e shumë të tjerëve, edhe kur ndërmjet nesh kishte kufij hermetikë e ndarës deri në qiell. Pra, Mitingu i Poezisë e shpërtheu kufirin shqiptaro-shqiptar me festën poetike në Gjakovë”.
Mitingu nis me një javë përurime veprash letrare nga më të zgjedhurat.Vijnë enkas nga mërgimi poetë dhe shkrimtarë për të marrë pjesë në këto ditë festive dhe angazhuese e serioze,vijnë nga qytete të tjera të Kosovës të ftuar e të paftuar,njerëz dashamirës të artit të poezisë.Këto ditë janë analiza të mirëfillte të artit të fjalës,çaste të ngrohta bisedash midis krijuesve,përcaktohet ecuria e rrjedhës së poezisë dhe të fjalës së shkruar,analizohen vëllime poetike dhe vepra në prozë ,siç ishte rasti i diskutimit letrar”Libri i Gjakovës”-roman i Jusuf Buxhovit,autor i shquar dhe i falenderuar nga qindra lexues për artin e tij shkrimor,por njëherit edhe studiues i kalibrit për librin e tij shumëvëllimësh”Kosova”,botuar shqip dhe anglisht.
U organizua “Ora Letrare” për të rinj”Yllka Domi”,promovimi i dy librave të Diana Markut:”Brenga me fytyrë vajze”-poezi,dhe “Të gjithë poshtë urës”(dramë).Gjithashtu u përurua libri “Duke pritur ditën e tetë” të Anton Markut dhe libri me tregime”Albani nuk flet shqip” i Angjelina Markut.
Përurime të tilla bëhen me përgatitje të mirë,me lektorë dhe lexues që i kanë lexuar librat ,që referojnë duke u ndalur në tekst dhe jo në kontekste jashtëletrare.Ato mbeten vlerësime të sakta, po njëherit edhe manifestime estetike-kulturore e njerëzore,përhapin një rrezatim qytetërues e motivues.
Duhet thënë gjithashtu se organizatorët me mbështjen e kryetarit të komunës,Ardian Gjini,gjithçka e detajojnë në prefeksion dhe e programojnë në kohë ekzaktësisht, në mënyrë që Mitingu të jetë organik,koherent dhe të ritmojë edhe në organizim si një poezi e strukuruar bukur ,pa teprime.
Nuk duhet shumë mend për ta kuptuar këtë,sepse kjo duket dhe përcillet përmes një kulture të mikpritjes,të mënyrës së sjelljes,të dialogut e të bisedës-çka transmeton një frymë aristoktratike,që gjakovarët e kanë si gen i lashtë qytetërues.
Ata e bëjnë atë që bëjnë dhe dinë ta bëjnë mirë,në mënyrë që kjo të mbetet jo vetëm në kujtesën e atij që e shikon ,por edhe të atij që vlerësohet.Kjo duket që nga pllakatet e çmimeve në metal bronzi,në radhën e dhënies së çmimeve,në shoqërimin e personaliteteve në podium,në skenarin e aktruar me zë të plotë dhe të ngrohtë prej zgjedhjes së duhur të moderatores.Janë detaje që, krahas poezisë ,ndihmojnë që kjo sallë e madhe në Pallatin e Kulturës “Asim Vokshi”, të mbushet plot dhe poezia të marrë udhë, duke dalë nga faqet e librave drejt njerëzve.Një organizim që ndihmon në një komunikim brilant.
Ky vit ishte një përvjetor krenarie ,sepse mund të flitet për arritje e, kur ka arritje, kthehet koka pas dhe shikohen vitet,njerëzit, ata që mundësuan këto arritje qoftë duke i realizuar vetë ato, qoftë duke krijuar modelin si një paradigmë udhëndjekjeje suksesi.Kështu u dhanë çmime postmortum për Teki Dervishin ,për ish-kryetarin e Shoqatës së Shkrimtarëve të Kosovës,profesor doktor Ibrahim Rugovën ,që është studiues i shquar i letërsisë shqipe, pa folur këtu si politikan i madh i sendërtimit të shtetit të Kosovës.
Me çmime të veçanta u nderuan Jusuf Buxhovi,Sabri Hamiti(akademik,poet studiues dhe zë i shquar e i lavdëruar në botën akademike),Besnik Mustafaj ,(poet ,përkthyes dhe prozator i njohur ndërkombëtarisht), dhe Agim Byci.
Me Çmime të Mirënjohjes Jubilare u nderuan Milazim Krasniqi, Agim Vinca, Naime Beqiraj, Jeton Kelmendi, Iljaz Bobaj, Qemajl Juniku, Albert Shala, Karvani i Shkrimtarëve për Fëmijë. U shpërblye me mirënjohje edhe kryesia e klubit “Gjon Nikollë Kazazi”, Muharrem Kurti, Engjëll I. Berisha, Migena Arllati dhe Vjollca Kuqi. Gjithashtu me mirënjohje u nderuan Blerim Valla dhe Shefqet Dinaj, si dhe mediet “Radio Gjakova” dhe “Syri Vision”.
Ajo që përbën tharmin dhe i jep bukuri Mitingut, është leximi i poezive ,pa përjashtuar anën ceremoniale.Për të lexuar e deklamuar poezitë e tyre, u paraqiten me radhë në skenë poetët:Sabri Hamiti,Milazim Krasniqi,Naime Beqiraj,Prend Buzhala,Sali Bashota,Arif Bozaxhiu,Lulzim Tafa,Anton Marku,Agim Desku,Neki Lulaj,Migena Arllati.
Poezitë e deklamuara paraqitën dhe sollën interes,kjo edhe për ndihmesën që dha një publik i edukuar në dëgjim dhe vlerësues në duartrokitje.Poezia e shkruar sot, si në Kosovë edhe në Shqipëri e në të gjitha trojet shqiptare, e ka kaluar fazën e retorikës ,duke bartur dhe u fisnikëruar me mendime në një shtrat të thelluar liriko-meditativ.Ajo është bërë më kualitatrive edhe pse, sipas meje,nuk po i arrin individualitete e mëdha të së kaluarës në kuptimin e gjurmimit dhe të shenjëzimit personal-ndërlidhur me problemet e mprehta kombëtare e njerëzore.Megjithatë ,ndodhet në një stad të mbarë zhvillimor dhe ka arritur të modernizojë e ndërthurë teknika të ndryshme vështruese në raport e harmoninë e prirjeve të individit e të shoqërisë së sotme.
Juria e pati të vështirë të zgjedhë e të konkludojë në këtë garë të fortë dhe megjithatë përcaktoi si poezinë fituese të këtij Mitingu poezinë e Sali Bashotës”Çka bëni ju të dielën atje në mënmgjes…”me këtë motivacion:”Një lirikë meditative me ligjërim të kursyer plot dhimbje njerëzore”.
Traditë e mitingut është edhe zhvillimi i garave në mes të rinjve krijues nga shkollat fillore e të mesme “Yllka Domi”. Në përkujdesjen e Vjollca Kuqit, gara ishte tejet konkurruese, por çmimi fitues iu nda katër nxënësve: Sara Gjoshi, Albiona Fetahu, Alisa Kodraj dhe Erjon Xhiha.
Ndaj Mitingut ka pasur gjithmonë një vëmendje të shtuar nga strukturat e pushtetit komunal,kjo gati vit për vit, me disa luhatje që janë kapërcyer nga dashamirës me mundësi,gjë e cila është një pikë e fortë e tij në aspektin e vlerësimit material për fituesit, por edhe të akomodimit të pjesëmarrësve,kjo krejt ndryshe me çka ndodh me disa veprimtari të tjera në qytetete të tjera, ku ftohen pjesëmarrësit dhe fituesi nuk shpërblehet materialisht.
Edhe kjo është një pikë e fortë e Mitingut dhe çdo vit ia ka rritur kredencialet,jo se ana metriale është kryesorja, por ajo shënohet në renditjen programore të asaj që quhet serioze dhe motivuese.
Fjalët e Kryetarit të Komunës së Gjakovës,zotit Ardian Gjini,”se Mitingu që mbahet në Gjakovë ka sjellë kujtime për shumë gjenerata dhe Gjakova do të presë jubile të tjerë, sepse këtë manifestim të përvitshëm letrar e kemi aset shpirtëror” jo vetëm që shprehin në thelb një histori përkrahjeje nga ish –kryetarët e mëparshëm,por japin një garanci fatlume që ky Miting të vazhdojë me përmasën e tij kombëtare dhe ndërkombëtare.
Strukturat e pushtetit komunal në Gjakovë mbetën një shembull për të gjitha komunat dhe bashkitë shqiptare se, para se të harxhojnë para për koncertet me tallava dhe me një folklorizëm të përsëritur nga viti në vit,të japin pak më shumë fonde (dhe jo aspak) për krijimtarinë letrare,muzikore,koreografike ,çka do të rriste më tepër angazhimin krijues.
Dhe Komuna e Gjakovës prin e para si model inkurajues ndaj krijimit artistik.

Ju ftojmë të merrni pjesë në paraqitjen e librit ROMANCA

Ju ftojmë të merrni pjesë në paraqitjen e librit ROMANCA

Libri „Mitrush Kuteli në Rumani” i studiuesit rumun Marius Chelaru-t, u shpall fitues i Çmimeve të Filialit të Iașit të Lidhjes së Shkrimtarëve të Rumanisë.

Të premten, më 15 nëntor 2024, u mbajt ceremonia e ndarjes së çmimeve të Filialit të Iașit të Lidhjes së Shkrimtarëve të Rumanisë për librat e botuar gjatë vitit 2023. Juria, e përbërë nga Constantin Dram (kryetar), Dragoș Cojocaru dhe Liviu Papuc (anëtarë), shpalli fituesit e këtij edicioni, duke nënvizuar arritjet e veçanta letrare.
Fituesi kryesor i këtij viti ishte Marius Chelaru, për librin e tij të titulluar “Mitrush Kuteli në Rumani”, botuar nga Shtepia Botuese Asdreni i Lidhjes së Shqiptarëve të Rumanisë (ALAR).
Marius Chelaru është shkrimtar dhe kritik letrar, si dhe zëvendës kryeredaktor i revistës prestigjioze Convorbiri Literare. Ai ka botuar studime dhe artikuj të shumtë mbi letërsinë shqiptare, si dhe disa vëllime të tjera në bashkëpunim me Editurën Asdreni të ALAR-it (Shoqata Lidhja e Shqiptarëve të Rumanisë). Përpos të tjerash ai ka botuar, “Shqipëria dhe shqiptarët në librat dhe shtypin e Rumanisë”, një punim që gjeti jehonë të gjerë si në Rumani, ashtu edhe në Shqipëri.
Mitrush Kuteli (1907–1968), pseudonimi letrar i Dhimitër Paskos, është një figurë e shquar e letërsisë dhe ekonomisë shqiptare. Jetën e ndau midis Shqipërisë dhe Rumanisë, ai u bë një zë i fuqishëm i komunitetit shqiptar në këtë vend, duke kontribuar gjithashtu me përkthime nga poezia e Eminescut dhe vepra të tjera letrare. Në të njëjtën kohë, ai zhvilloi një karrierë të spikatur në administratën publike dhe në fushën ekonomike.
Botimi i veprës fituese nga Editura Asdreni nënvizon rëndësinë e bashkëpunimit kulturor midis Shqipërisë dhe Rumanisë, duke sjellë në vëmendje figura dhe vepra që pasurojnë trashëgiminë e përbashkët letrare dhe kulturore.

MITINGU I POEZISË 1964 -2024 TAKIMI JUBILAR- Nga Neki Lulaj

Në Jakovë në Pallatin e Kulturës “Asim Vokshi”u mbajtë Mitingu i Poezisë”i (60) gjashtëdhjeti me radhë-1964-2024 . Ky manifestim madheshtor i mirë organizuar nga i pari i Komunës zt. Ardian Gjini i cili përshëndeti të pranishmit duku uruar punë të mbarë edhe në vitet në vijim ,pastaj tha se populli jonë ka përjetuar gjatë historisë ndërrimin e 4 katër ose 5 pasaportave dhe prap i kemi rezistu ekzistencës si shqiptarë dhe kjo nuk është pakë andaj edhe Klubi Letrar “Gjon Nikoll Kazazi”uroj punë të mbarë e jetë të gjatë.
Në orën Qendrore të Mitingut të Poezisë u evokuan 6 decenje jetë nëpër dimërat e mëdhej dhe motet e liga plotë sfida e sakrifica por krenari e mbijetesë.Salla e Pallatit të kulturës “Asim Vokshi”ishte e vogël për ti zenë të gjithë pjesëmarrësit në këtë Mitimg madheshtor, ku merrnin pjesë artdashësit po thuaj nga të gjitha qytetet e Republëkës të Kosovës, pastaj edhe nga qytetet e ndryshme të Republikës të Shqipërisë.Kishte dashamirë të artit dhe të poezisë të ardhur nga Gjermania Neki Lulaj dhe nga Austrija Anton Marku.
Mitingut qendror të Poezisë ja shtuan vlerës me prezencën e tyre disa nga bashkë themeluesit të kësaj Kështjelle poetike si prof.Jusuf Buxhovi, i cili tha jam i emocioniar por dhe i gëzuar,i emocionuar qe nuk e kemi prezent ideatorin dhe bashkëthemeluesin e kësaj kështjelle poetike Dinë Mehmetin , dr. Ibrahim Rugovën ,EnverGjerqekun,Teki Dervishin e shumë penda të tjera qe i dhanë ide,jetë e gjallëri të çmuara por që ikën nga kjo botë.
Kryetari i Klubit “Gjon Nikoll Kazazi” Muharrem Jahkurti bëri një rezime të thukët mbi punën dhe rezultatet e Mitingut të Poezisë duke theksuar se deshirojmë ky Miting të jetë gjithë kombëtar pasiqe ky Organizim prej kohësh ka thyer kufijt ku këtu kanë marrë pjesë edhe poet të trevave tjera jashtë kufijve shqiptar si nga Amerika Maqedonija e veriit etj.
Kurse zt.Agim Byci, mes tjersh tha për 60 vite pune mund e sakrifice kemi pritë e përcjellë mbi dymijë poet, për punën tonë mund ti shkruajm mbi dy mijë faqe.0
Në vazhdim u ndan disa Çmime Jubilare,si dr. Ibrahim Rugovës,Teki Fervishi,Jusuf Buxhovi,Sabri Hamiti,Besnik Mustafai,Milazim Krasniqi.etj.
Kështu në këtë atmosferë të bukur poetike vazhdoj Ora Qendrore e Poezisë ku para pjesëmarrësve entuziast poezit i e tyte i lexuan,
Sabri Hamiti,Milazim Krasniqi,Naime Beqiraj, Sali Bashota,Lulzim Logu,Neki Lulaj Arif Bozaxhiu, Agim Desku Migena Orllati etj.
Jakova e vjetër heroike mbijetoj nëpër dallgët ugurzeza të kohërave duke përkundur në djepin e saj poetet e mëdhej qe u benë rezistencë kohërave duke zenë vend meritor në analet lavdishe te historisë.
Edhe disa nga pjesëmarrësit në këtë Miting jubilar ju ndanë mirnjohje dhe dekorata.
Tradita vazhdon me kryetarin dhe udhëheqesit e vyer zt. Muharrem Kurti dhe kryesin e Klubit “Gjon Nikoll Kazazi.

Lidhja e Shkrimtarëve e Kosovës shënoi të merkuren më 6 nëntor, 15-vjetorin e botimit të gazetës letrare e kulturore “Nacional”

 

Lidhja e Shkrimtarëve e Kosovës shënoi të merkuren më 6 nëntor, 15-vjetorin e botimit të gazetës letrare e kulturore “Nacional”

Prof. dr. Shyqri Galica: “Për vite të tëra e vetmja gazetë e kësaj natyre në gjithë hapësirën shqiptare ka arritur të shpalosë çështje e probleme nga më të ndryshmet, nga ato letrare e kulturore deri tek ato aktuale politike, natyrisht, duke mos qenë apolitike në rrjedhat e saj.
Gazeta “Nacional” faktikisht ka pushtuar të gjitha trevat shqiptare dhe duke qenë e vetmja kësisoj ka paraqitur vlerat letrare të penave më të njohura deri tek ato fillestare, duke afirmuar letërsinë e kulturën tonë gjithandej, gjithsesi pa asnjë dallim të krijuesve në çfarëdo forme qoftë.”

KREMTOHET NË PRISHTINË 15 VJETORI I GAZETËS LETRARE DHE KULTURORE NACIONAL

Nga Gani Përshnjaku, Prishtinë

Prishtinë 6 nentor 2024.Lidhja e Shkrimtarëve e Kosovës shënoi të merkuren me 6 nëntor, 15-vjetorin e botimit të gazetës letrare e kulturore “Nacional”, që botohet në Tiranë, ndersa shpërndahet edhe në Kosovë dhe pothuajse në tërë hapësirën shqiptare.
Në këtë manifestim, që u mbajt në sallën qendrore të Institutit Albanologjik të Prishtinës, morën pjesë qindra shkrimtarë, poetë, studiues, profesorë universiteti dhe akademikë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia, Mali i Zi dhe Diaspora.

Për arritjet dhe rëndësinë e gazetës kombëtare Nacional dhe çështje të ndryshme rreth saj foli prof. dr. Shyqri Galica, kryetar i LSHK-së dhe orgasnizator i takimit.

Prof. dr. Shyqri Galica, ndër të tjera theksoi se gazeta jonë letrare e kulturore “Nacional” po mbush pesëmbëdhjetë vjet të botimit të vet, nëpër faqet e së cilës kanë paraqitur vlerat e tyre letrare, artistike, kulturore, historike, politike e të tjera, një varg shumë i gjatë i krijuesve të fushave të ndryshme, duke provokuar lexuesit me vlera të veçanta letrare dhe artisike.
Për vite të tëra e vetmja gazetë e kësaj natyre në gjithë hapësirën shqiptare ka arritur të shpalosë çështje e probleme nga më të ndryshmet, nga ato letrare e kulturore deri tek ato aktuale politike, natyrisht, duke mos qenë apolitike në rrjedhat e saj.
Gazeta “Nacional” faktikisht ka pushtuar të gjitha trevat shqiptare dhe duke qenë e vetmja kësisoj ka paraqitur vlerat letrare të penave më të njohura deri tek ato fillestare, duke afirmuar letërsinë e kulturën tonë gjithandej, gjithsesi pa asnjë dallim të krijuesve në çfarëdo forme qoftë.

Prof. Shyqri Galica tha në vazhdim se “Editori dhe themeluesi i gazetës javore “Nacional”, poeti më famë nderkombëtare, studiuesi i letërsisë dhe profesori i universitetit, dr. Mujo Buçpapaj, në mënyrë të denjë gjatë tërë kësaj kohe ka përgatitur çdo numër të gazetës me përgjegjësi dhe pa dyshim me dashuri të veçantë.
Një gazetë e këtillë jo vetëm që është e kushtueshme, por është edhe jo e lehtë për ta nxjerrë para lexuesit, duke pasur përgjegjësi sidomos për përzgjedhjen dhe sigurimin e materialeve, si dhe nivelin e lartë të punimeve, që jo gjithmonë është aq lehtë për ta përballuar një material të llojllojshëm dhe një përzgjedhje specifike për të.
Lidhja e Shkrimtarëve e Kosovës dhe anëtarësia e saj janë të lidhura pothuajse me çdo botim të gazetës “Nacional”, ndaj ka dhe privilegjin për ta organizuar përurimin e saj në këtë përvjetor të rëndësishëm duke besuar se botimi i saj na ka afruar jashtëzakonisht në shumë aspekte për t’u bërë bashkë jo vetëm shpirtërisht, por edhe fizikisht, që është synim i çdo shqiptari.
Sot është kënaqësi dhe nder që midis nesh kemi edhe themeluesin e revistës “Nacional”, drejtorin e saj, dr. Mujë Buçpapaj, i cili me aq përkushtim e profesionalizëm bën një punë shumë të madhe me ekipin e tij për të avancuar krijimtarinë letrare dhe për të trajtuar çështje e probleme të jetës sonë shoqërore e kombëtare, theksoi, ndër të tjera, prof. Galica.

Për rrjedhat e punës dhe të publikimit të gazetës “Nacional” gjatë 15-vjetëve, foli drejtori i saj, dr. Mujë Buçpapaj.

Buçpapaj tha se “Në një kohë të papërshtatshme për shtypin e shkruar, gazeta letrare dhe kulturore “Nacional” ja ka dalë prej 15 vjetësh të qendrojë në tregun shqiptar dhe rajonal falë një politike editoriale të qartë dhe gjithëpërfshirëse, si dhe idealizmit të stafit të saj. Duke vijuar në kohë moderne, një traditë të shtypit kombëtar të kulturës, letërsia shqiptare, kultura dhe çështja shqiptare kanë qënë për redaksinë qendrore në Tiranë dhe ato rajonale, jo vetëm obligim, por edhe frymëzim në punën tonë si profesionistë të fushës.
E themeluar 15 vjet më parë nga një grup shkrimtarësh, artistësh, studiuesish, përkthyesish dhe albanologësh të shquar në vend dhe jashtë tij, gazeta javore “Nacional”, ka hyrë me modesti në historinë e shtypit shqiptar në përgjithësi dhe atë kulturor në veçanti, me individualitetin e saj, me shpresat dhe ndijimet e saj për kombin tonë, për trashëgiminë kulturore, bashkimin kombëtar dhe të ardhmen.
Gazeta Nacional, tha Mujë Buçpapaj, lufton për forcimin e faktorit shqiptar në Ballkan, forcimin e identitetit tonë kombëtar, duke e parë letërsinë shqiptare si një njësi unike kombëtare, ashtu siç jemi me të vertetë një komb një, gjuhë, një kulturë dhe një letërsi.
Dr. Mujë Buçpapaj, falenderoi të pranishmit e shumtë në sallë, si dhe të gjithë bashkëpunëtorët e gazetës “Nacional” në Kosovë, Shqipëri, Maqedoni, Mal të Zi, Luginën e Presheveës, në Europë dhe SHBA, gazetarë, shkrimtarë, përkthyes, studiues të shquar dhe albanologë në rajon dhe në botë, artistë, shkenctarë, kërkues shkencorë etj, të cilët kanë bashkëpunuar me “Nacionalin” falas, me idealizëm dhe atdhetari, me dashuri ndaj fjalës shqipe, gjuhës së saj dhe letërsisë.
Mujë Buçpapaj falenderoi posaçërisht lexuesit e gazetës letrare Nacional në rajon dhe në botë duke i konsideruar si pjesë të redaksisë prej themelimit të saj dhe në vazhdim si dhe redaksitë rajonale në qytete kryesore në SHBA dhe Europë dhe bashkëpunëtorët në disa universitete dhe qendra kërkimore shqiptare dhe të huaja. Falenderoi kryeredaktorin e Nacional per Kosovën, gazetarin dhe përkthyesin Gani Tërshnjaku.
Falenderoj me mirënjohje organzotorin e këtij manifestimi jubilar të gazetës Nacional, kryetarin e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve të Kosovës, prof. dr. Shyqri Galica, një shkrimtar dhe studiues i shquar i letërsisë.

POETË, SHRKIMTARË, STUDIUES, AKADEMIKË DHE PROFESORË UNIVERSITETI, FALENDERUAN GAZETËN “NACIONAL”

Oratorët që morën fjalën, poetë, shrkimtarë, studiues, akademikë dhe profesorë universiteti, falenderuan gazetën Nacional, stafin e saj botuesin, familjen Buçpapaj për rolin e saj për lirinë dhe Pavarësinë e Kosovës si dhe bashkimin kombëtar.
Ata theksuan se gazeta javore, letrare dhe kulturore Nacional është një media me ndikim në hapsirat shqiptare dhe në botë, është një institucion që mban gjallë ndjenjat kombëtare shqiptare, me moton “ Pavarësi, demokraci dhe bashkim kombëtar, në miqësi të përjetshme me Shtetet e Bashkuara të Amerikës”.
Shkrimtari i mirënjohur Jusuf Buxhovi tha se gazeta kombëtare Nacional për 15 vjet me radhë I bashkoi shpirtërisht jo vetëm shkrimtarët dhe njerëzit e artit, por të gjtihë shqiptarët. Buxhovi vlerësoi politikat editoriale të gazetës dhe botesin e saj Mujë Buçpapaj për vizionin dhe politikat e hapura ndaj të gjithav prurjeve letrare përfshirë edhe elitat letrare dhe kulturore. Ai e vlerësoi Nacionali si gazetën më të mirë shqiptare të të gjitha kohrave duke renditur disa arsye.
Shkrimtari dhe studiuesi i letërsisë prof. dr. Prend Buzhala, tha ky manifestim për gazetën Nacional përbën një ngjarje kulturore për jetën tonë kombëtare.Ai vlerësoi punën e gazetës për ruajtjen e një linje editoriale të pavarur me interes të fortë kombëtar. Nacional është një tribunë elitare e takimit tonë të përjavshëm pavarëisht ku jetojmë në rajona apo në botë, u shpreh ai, duke vlerësuar prurjet e gazetës dhe vlerat e larta letrare në një kohë të vështirë për shtypin letrar.
Prof. dr. Avni Presheva falenderoj botuesin Mujë Bucpapaj dhe këmbënguljen e tij si botues, inteletual dhe patriot për t’u dhënë shqiptarëve një media të hapur për të gjithë ata që e duan fjalën shqipe dhe bashkimin kombëtar. Rasti i Nacionalit është i rrallë dhe i vetmi në historinë e shtypit shqiptar tha ai, që bashkon intelektualët shqiptar dhe shkrimtarët dhe artistët rreth çështjes kombëtare pavarëisht bindjeve të tyre politike.
Prof. Dr. Milazim Krasniqi poet dhe pedegog i njohur tha se kjo gazetë ka luajtur rol të rëndësishëm në shkembimin tonë kulturor dhe në afrimimin e nacionalizmit shqiptar duke ju kundërvënë shoviznimit serbo-grek si rrallë media në hapsirat shqiptare me kopetence të fortë shkencore dhe argumente. Ai falenderoi botuesin M. Bucpapaj për përkushtimin e gjatë dhe të pandërprerë në 34 vite për Kosovën, lirinë dhe pavarësinë e saj bashkë me familjen Bucpapaj.
Shkrimtari dhe botuesi mirënjohur Nazmi Rrahmani, tha se e ndjek Nacionalin prej 15 vjetësh dhe vlerësoj lart gazetën dhe botuesin e saj M. Bucpapaj si poet, studiues dhe intelektual. Rrahmani tha se kjo gazetë po mban gjallë ideologjinë e bashkimit kombëtar duke bashkuar rreth vetës të gjithë shqiptarët që besojnë tek liria dhe demokracia dhe sidomos elitat kulturore, intelektuale.
Poeti i njohur Shefik Shkodra ishte falenderues për gazetën Nacional, drejtuesin e saj M. Buçpapaj dhe gjithë familjen Buçpapaj për kontributin e saj për lirinë, demokracinë dhe bashkimin kombëtar. Ai tha se Kosova dhe trojet etnike i janë mirënjohës kësaj familjeje për kontributet e pashoqe në historinë tonë moderne prej vëllëzerve Frasheri deri më sot, por edhe për vijimin e kësaj historie atdhetare si intelektualë, shkrimtarë, ideologë dhe veprimtarë shoqëror në lëmin kombëtar. Ai vlerësoi takimin e organizuar shkelqyer nga LSHK dhe zoti Galica, ku merrnin pjesë përfaqësues nga të gjitha klubet letrare të Kosovës. Nacional na bashkon të gjithëve, u shpreh ai.
Prof. Dr. Ukë Buçpapaj, përkthyes i njohur tha se ishte i prekur nga fjalët e mira që kishte dëgjuar në këtë manifestim dedikuar gazetës Nacional dhe se kjo e motivonte më shumë atë mediat Nacional dhe posacërisht gazetën kombëtare Nacional.
Ai falenderoi të pranishmit dhe posacërisht kryetarin e Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës Shyqri Galica për organizmin e shkelqyer të manifestimit, por edhe për rolin e tij si shkrimtar, studiues, professor universiteti dhe veprimtar i shquar për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës e bashkimin kombëtar.
Poeti Agim Desku vlerësoi politikat e qendrueshme kombëtare të gazetës Nacional, duke qënë e vetmja media që prodhohet në Tiranë dhe shpërndahet me sakrifica në rajon, e cila dallon prej shtypit tjetër atje për përmasat akademike, letare dhe filozofike kombëtare, tha ai. Desku falenderoi botuesin M. Bucpapaj dhe e uroj atë edhe për suksesin e fortë nderkombëtar si poet dhe studiues i nivelit të lartë. Unë dhe shkrimtarët tjerë u jemi mirënjohës për këtë mundësi që na jepni, përfundoi ai. Ai vlerësoi takimin e organizuar shkelqyer nga LSHK dhe zoti Galica.

Poetesha e njohur Kismete Hyseni u shpreh e emocionuar për mundësinë që i ka krijuar gazeta Nacional për të qënë e pranishme në tregun shqiptar me krijimtarinë e saj. Ajo tha se gazeta i ka siguruar lexues në të gjitha hapsirat shqiptare dhe në botë, duke qënë një medie e shquar në historinë e shtypit shqiptar.Zonja Hyseni falenderoi botuesin M.Bucpapaj dhe familjen Bucpapaj per kete investim kombetar. Ajo vlerësoi takimin e organizuar shkelqyer nga LSHK dhe zoti Galica.
Shkrimtari dhe studiuesi Izet Avdyli shprehu konsiderata e larta per gazeten Nacional, rolin e saj per mbajtjen gjallë të letërsisë dhe cështjes tonë kombëtare, nivelin e lartë dhe gjithpërfshirës.
Poeti i njohur Burhan Hoti falenderoj gazeten Nacional per frymen moderne kombetare, lenden e perzgjedhur nga letersia shqiptare dhe ajo nderkombetare dhe shpirtin e paster Nacional. Media te tilla i duhen kombit tone dhe vecenarisht Kosoves tha ai, per frymen kombetare, shpirtin pluralist kombetar dhe boshtin thellesisht shqiptar. Ne cdo faqe te gazetes eshte Shqiperia jone e madhe dhe kjo na ben krenar. Ne fund ai falenderoj botuesin e gazetes Muje Bucpapaj per gjithcfare ben per letersine, bashkimin kombetar dhe ceshtjen shqiptare prej 34 vjetesh pa nderprerje.

MOTOJA E GAZETËS NACIONAL ËSHTË PAVARËSIA, DEMOKRACIA DHE BASHKIMI KOMBËTAR, NË MIQËSI TË PËRHERSHME ME SHBA-të

Sabri Maxhuni Novosela studiues i historisë tha në fjalën e tij se motoja e gazetës Nacional është pavarësia, demokracia dhe bashkimi kombëtar në miqësi të përhershme me SHBA-të dhe kwtw e ka konstatuar cdo lexues dhe bashkwpunwtar i kwsaj medie tw rwndwsishme, serioze dhe elitare. Për këtë shkak i janë bashkuar kësaj gazetë të gjithë intelektualët shqiptar pavarësisht bindjeve politike. Ai tha se i bashkohet kësaj gazetë ideve të saj të bashkimit kombëtar dhe filozofisë që ajo mbron se nuk ka komb Kosovar dhe komb shqiptar, por vetëm një, kombi shqiptar. Ai apeloi se duhet ta dalim nga koncepti i gabaur sidomos mediatik, i popullit shqiptar në Shqipëri, në Kosovë, në Maqedoni apo Mal të Zi , por vetëm në konceptin një komb, kombi shqiptar. Ai vlerësoi takimin e organizuar shkelqyer nga LSHK dhe zoti Galica.Ai tha nw fund se biznesi shqiptar duhet tw ndihmojw kwtw gazetw brenda lligjeve dhe rregullave pwr tw rritur dhe fuqizuar edhe mw shumw çeshtjen tonw kombwtare.
Shkrimtari Nuhi Veseli, u shpreh entuaziast për gazetën Nacional, vlerat e saj dhe të ardhmen. Gazeta Nacional është një gazetë me shumë ndikim në jetën tonë kombëtar. Ai falenderoj botuesin M. Bucpapaj për përkushtimin e tij të gjatë për çështjen tonë kombëtare, letërsinë dhe bashkimin kombëtar.
Shkrimtari Rrahim Sadiku velerësoi takimin e organizuar në LSHK dhe prof. Galica, duke shtuar se takime të tilla duhet të bëhën më shpesh në Prishtinë Tiranë, Shkup, Ulqin, Tetovë dhe Tuz.Ai tha se gazeta Nacional u kishte sigurar lexues ne te gjitha hapsirat shqiptare dhe se kishte vlerwsimin mw tw lartw pwr tw. Jemi krenar me gazetwn Nacional qw wshtw sw pari njw gazetw e Kosovws dhe trojeve shqiptare, me frymw perwndimore dhe koncepte modern elitare.
Prof. dr. Zymer, Neziri studiues i shquar , tha se kishte bashkëpunuar ndër vite me gazetën tonw Nacional dhe e vlerësonte lart punën e saj në sherbim të kombit. E çmoj shumë punën e botuesit Mujë Buçpapaj që ka ndërtuar një gazetë të një niveli shumë të lartë dhe me përfaqësim nga të gjitha hapsirat shqiptare. Kjo e bën të vecantë këtë gazetë në historinë e shtypit shqiptar. I urojmë jetëgjatësi.
Poetesha dhe studiuesja e letërsisë Migena Arllati tha për gazetën Nacional se e kishte ndjekur prej 15 vjetësh gazetën Nacional dhe kishte konsideratat më të larta për këtë media që u ka hapur dyer shkrimtarëve dhe studiuesve shqiptarë, pa përjashtim. Ajo velerësoi takimin e organizuar shkelqyer nga LSHK dhe zoti Galica, duke i uruar gazetës jetëgjatësi dhe suksese në misionin e saj kombëtar, si rralë media tjetër në hapsirat shqiptare.
Rajmonda Malecka, poete, studiuese dhe publiciste tha për gazetën Nacional se ishte e emocionaur nga takimi i përzemërt dhe vleërësimet e larta dhe të sinqerta që gazeta Nacional kishte marrë në këtë manifestim të veçantë ku morën pjesë studiues, profesore, akademikë dhe shkrimatarë nga të gjitha klubet letrare, qendrat kërkimore dhe univesritet në Kosovë, pavarëisht bindjeve të tyre politike. Kjo ndodh për herë të parë në Prishtinë këto 25 vjetët e fundit dhe është meritë e Nacionalit që i bashkon të gjithë shqiptarët patriotë.
Gazetari i njohur dhe moderatori Tomorr Avdia vlerësoi takimin dhe manifestimin që shpreh mirënjohjen e shkrimtarëve të Kosovës për gazetën Nacional dhe politikat e saj editoriale që kanë të bëjmë me lirinë, pavarësinë, bashkimin kombëtar, si dhe forcimin e miqësisë më SHBA-të. Gazeta Nacional, tha ai, është e një niveli të lartë shkencor, është një media pluraliste për nga politikat e botimit me bosht qendror ceshtjen kombëtare shqiptare, cfarë i siguron asaj sukses , respekt dhe vazhdimësi.
Studiuesi i UÇK-së Afrim Mustafa, vlerësoi takimin, organizimin dhe vetë gazetën Nacional për vlerat letrare, kulturore dhe kombëtare. E falenderojmë dr. Mujën dhe gjithë familjen Buçpapaj për këtë investim kombëtar, sidomos për mbrojtjen e kauzës së UÇK-së, tha ai.
Kryeredakroi i gazetës Nacional për Kosovën Gani Tërshnjaku tha se ishte i lumtur nga manifestimi dhe që sakrificat tona u vlerësuan nga qindra pjesëmarrës, nga elitat kulturore në Prishtinë dhe nga e gjithe Kosova. Për mua ka qënë nder që kam drejtuar gazetën Nacional për Kosovën dhe kam bashkëpunuar me një botues dinjitoz dhe patriot si Mujë Bucpapaj, gazetar, poet dhe studiues i nivelit nderkombetar. Aktualsiht poeti me suksesin me tw madh shqiptar nw Europe dhe nw bote, me botime nw 36 gjuhe tw huaja dhe vleresime nderkombetare.
Drejtuesit e Institutit tw Studimeve Albanologjike tw pranishwm nw kwtw manifesti, takuan me fjalw tw pwrzemrta botuesin e gazetws Nacional, duke I shprehur solidraritetin dhe mirwnjohjen pwr kontributin e dhwnw pwr gjuhwn dhe letwrsinw
Takimi u mbyll në një atmosferë të përzemert dhe vëllazërore.
Manifetsimin e përcollën disa nga televizionet kryesore të Kosovës si RTK, A2 CNN Kosova etj, portalet më të njohura në Kosovë, Maqedoni, Shqipëri dhe Mal të Zi si dhe mediat e Tiranës si A2 CNN, RTV Nacional etj.

Prezantoi botën kulturore shqiptare, në Prishtinë u shënua 15-vjetori i gazetës “Nacional” nga LSHK

Në Institutin Albanologjik të Prishtinës, në praninë e shumë profesorëve universitarë, akademikëve, studiuesve, shkrimtarëve dhe pjesëmarrësve të tjerë nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut dhe Diaspora, u shënua 15-vjetori i gazetës letrare dhe kulturore “NACIONAL”, e cila publikohet në Tiranë dhe shpërndahet rregullisht edhe në Prishtinë.

Kjo ngjarje kulturore u organizua nga “Lidhja e Shkrimtarëve të Kosovës”, e drejtuar nga Prof. Shyqri Galica.

Ndërsa botuesi i saj, Mujë Buçpapaj vuri në dukje se në një kohë të papërshtatshme për shtypin e shkruar, gazeta letrare dhe kulturore “Nacional” ja ka dalë prej 15 vjetësh të qëndrojë në tregun shqiptar dhe rajonal falë një politike editoriale të qartë dhe gjithëpërfshirëse, si dhe idealizmit të stafit të saj.

Pavarësi, demokraci dhe bashkim kombëtar duke qenë në aleancë të ngushtë me SHBA-te, është motoja e punës së gazetës “NACIONAL” gjatë këtyre 15 viteve u tha në këtë ceremoni jubilare. (A2 Televizion)

VIDEO- “Nacional” shënon në Prishtinë 15-vjetorin e themelimit të saj –

Mujo Buçpapaj: Gazeta letrare dhe kulturore “Nacional” hyri në historinë e shtypit shqiptar

“Antikultura e ’68-s në Shqipëri” i Albert Nikollës promovohet në Prishtinë

6 nëntor 2024

Libri ‘Antikultura e ’68 në Shqipëri’ nga Albert Nikolla paraqet një analizë të thellë të ngjarjeve kulturore dhe politike që karakterizuan periudhën e komunizmit në Shqipëri. Kjo vepër nga kritika është vlerësuar lart pasi që sipas tyre, pasuron njohuritë tona mbi të kaluarën ku dhuna kulturore nxjerr në pah kombinimin e frikës, terrorit dhe nxitjes së injorancës. Autori thotë se ky promovim në Kosovë është një plotësim shpirtëror.

Në ambientet e Fakultetit Filozofik në Prishtinë u promovua libri “Antikultura e 68-s në Shqipëri”. Dashamirë të artit të shkruar, studiues e qytetarë të shumtë të pranishëm patën mundësi të takojnë autorin dhe të mësojnë më shumë rreth kësaj monografie.

Mes tjerash gjatë fjalës së tyre studiuesit dhe recenzentët thanë se ky libër është një studim i rëndësishëm për këdo që kërkon të kuptojë sistemin e regjimeve, e sidomos të diktaturës në Shqipëri.

Gjuhëtarja dhe studiuesja, Elona Gjata në fjalën e saj mes tjerash ka thënë se libri i Albert Nikollës është i pari i cili i kushtohet periudhës së mbushur me qëllime, kahje e lëvizje kontraverse, në një sfond të përgjithshëm evropian e botëror tejet të ndërlikuar.

“Pushteti komunist në Shqipëri kishte një taktikë shumë diplomatike. Enver Hoxha në një qëndrimti të tij ishte shprehur se populli shqiptar, klasa e tij punëtore e përshëndesin dhe e përkrahin me gjithë zemër luftën e drejtë të punonjësve francezë kundër monopoleve dhe pushtetit të tyre shtypës. Por këtu zë fill metoda e kulaqit dhe kërbaqit, shprehet Alberti në librin e tij. Në kontekstin e 68-s shqiptare nga njëra anë u krijua përshtypja se do të ketë më shumë liri nga të gjitha hapësirat e jetës sidomos në art, por kjo klimë lirie do të konsiderohej e duhur në mënyrë dramatike me dy ngjarje simbolike për periudhën sidomos pas pleniumit të katërt”, ka thënë Gjata.

Ndërsa Don Viktor Sopi drejtor i përgjithshëm i Caritas Kosova pasi e ka përgëzuar autorin e ka çmuar lartë këtë vepër. Sipas tij, ky libër na vjen në ndihmë të kuptojmë se raporti midis antikulturës dhe kulturës, midis shkatërrimit dhe prirjeve për ndryshim ishin bërë të rrezikshme.

“ Periudha e 68-s në atë periudhë edhe popullin e Kosovës e karakterizon koha ma e egër siç quhet koha e Rankoviqit. Si intelektual mundohet dhe vepron për të sjellë atë më të mirën që është në shërbim të krejt qytetarëve. Ky libër i zotit Albert, sjell risi unike si për lexuesin ashtu edhe për kulturën dhe literaturën shqiptare. Autori përdor qasje shumëdisciplinare duke bashkuar të dhëna të profileve të ndryshme për ta kuptuar tragjedinë e popullit nga përvoja e hidhur me antikulturën”, ka thënë Sopi.

Autori Albert Nikolla, mes tjerash tha se”: “Liria është thelbësore për dinjitetin e njeriut, por është dramatikisht e dobët sepse është në rrezik. Nuk je njeri nëse nuk ke liri, dhe kjo ishte dëshmia më tragjike e atij sistemi”.

“Mua më lidh diçka emocionale dhe jetësore me Kosovën, kështu që të gjithë personat që janë këtu të pranishëm u jam falënderues. Shqipëria dhe Kosova vetëm kur janë të dyja bashkë përplotësojnë njëra tjetrën dhe thelbi i kësaj duhet të jetë dashnia dhe respekti për sakrificën që kanë bërë të dyja palët. Kosovën me Shqipëri e ka bashkuar një shpirt gati i fshehtë. Ky pasion kaq i madh ishte gati i fshehtë sa që Shqipëria kishte një qasje gati djallëzore me Kosovën, qeveria shqiptare e ka shitur Kosovën. E ka shitur me Masakrën e Tivarit, e ka shitur me qasjen që ka pasur në marrëdhënie me Titon, e ka shitur duke mos mbrojtur intensivisht qështjen shqiptare në Kosovë. Libri thotë më shumë se sa mund të them unë prandaj më lejoni vetëm t’ju falënderoj”, është shprehur Nikolla.

Të pranishmit thanë se kjo vepër është ndihmesë për të parë se në çfarë rruge u kalua, për të gëzuar dhe për të pasur një lloj mirënjohjeje për artistët e kohës të cilëve iu ndalua gjithçka e bukur në emër të realizmit socialist.

Iliriana Pylla
Prishtinë

Klubi Letrar “Gjon Nikollë Kazazi”: “LIBRI I GJAKOVËS” NË GJAKOVË

Promovimi këtë të enjte, në Bibliotekën e Qytetit, në orën 11, në kuadër të manifestimit të 60 vjetorit të “Mitingut të Poezisë”

Klubi Letrar “Gjon Nikollë Kazazi”

Klubi Letrar “Gjon Nikollë Kazazi”: 60 vjet Mitingu i Poezisë!

Programi i Mitingut të Poezisë Jubilar, me 08.11.2024, i paraprin java e mitingut! 60 vjet Mitingu i Poezisë! Urime! Na shkoftë mbarë!

Klubi Letrar “Gjon Nikollë Kazazi”

Përkujtohet Bedri Alimehmeti, kujtohet dhe vlerësohet nga personalitete të shquara

Në një ceremoni emocionuese, personalitete nga fusha të ndryshme u mblodhën për të nderuar Bedri Alimehmetin, një figurë thelbësore për kulturën shqiptare.

E bija e tij, gazetarja Alba Kepi, shprehu mallin për babain, duke theksuar përkushtimin për të ruajtur amanetin e tij dhe identitetin e Tiranës.

Me veprat e tij, Bedri Alimehmeti do të mbetet gjithmonë një figurë e paharrueshme në historinë e vendit.

Mjeshtri i madh, Bedri Alimehmeti, u përkujtua nga familjarët, miqtë e kolegë në një ceremoni plotë emocione e kujtime për ikonën e gazetarisë sportive dhe personalitetin e kulturës. E bija e tij, gazetarja Alba Kepi, shprehu mallin për njeriun e shtrenjtë

‘’Edhe mua më ka munguar shumë. Më ka munguar kur thoshte që Alba gjithmonë mos mungo respekt edhe në punën tënde’’, tha Kepi.

Theksoi se do të vazhdojë të ruajë amanetin e tij për identitetin e Tiranës dhe për kujdesin e dorëshkrimeve të çmuara që ai la pas, duke premtuar se do ta mbajë gjallë trashëgiminë e tij.

‘’Amaneti i tim ati është i shtrirë edhe në veprën e tij. Ai ka lënë ende shumë libra të pabotuar’’, tha Kepi.

Ish-presidenti Bamir Topi ndau kujtime personale, duke pasqyruar lidhjen e veçantë që kishte Bedri Alimehmetin.

‘’Do ta kujtojmë si një njeri besnik i familjes, besnik i shoqërisë, besnik i qytetit dhe qytetarisë’’, tha Topi.

Krahas sportin dhe Bedri Alimehmeti u angazhua për të mbrojtur e trashëguar vlera të kryeqytetit të cilit i kushtoi jetën e tij.

Ai ishte një skenarist i njohur i “Sofrës Tiranase” dhe një nga themeluesit e Shoqatës “Tirana”.

Arben Tafaj, kryetari i Shoqatës “Tirana”, e konsideroir atë si një shtyllë të rëndësishme të identitetit kulturor të qytetit.

Ndërsa Perparim Tavo e përshkroi si një njeri që la një gjurmë të paharrueshme në historinë e vendit, duke theksuar ndikimin e tij në kulturën shqiptare.

Bedri Alimehmeti lindi më 11 tetori 1945, dhe mbylli sytë përgjithmonë në moshën 78 vjecare.

Duke ndarë kujtimet dhe biseda të qeta, ashtu siç do të dëshironte Bedri Alimehmeti, ata që e njohën thanë se emri i tij do të mbehet përjetësisht.

Romani ‘Shtatori i gjëmës së madhe’ i Skifter Këlliçit botohet në Pakistan

VOAL- Revista “Sindh Courier” qe publikohet në gjuhën angleze në Karaci, (Pakistan) nga shkrimtari dhe publicisti i njohur pakistanez Nasir Aiaz, po boton romanin ‘Shtatori i gjëmës së madhe’ të shkrimtarit Skifter Këlliçi, i cili, nën titullin ‘Disastrous September’ është botuar vitin e kaluar në Amerikë nga Enti botues Lulu.

Siç dihet, ky romani i kushtohet 9/11, tragjedi në të cilën, si pasojë e akteve të një grupi terroristësh fanatikë islamikë, mbetën të vrarë 2981 njerëz, ndër të cilët dhe tre shqiptarë – Frrok Camaj, Mon Gjjonbalaj dhe Simon Dedvukaj, të kthyer në personazhe të këtij romani.

Këlliçi ka punuar gjatë viteve 1999-2001 security guard në Aeroportin Ndërkombëtar Logan të Bostonit dhe atë mëngjez ka parë të kalonin nga një pikë kontrolli e Terminalit B të këtij aeroporti një grup prej 5 pasagjerësh të rinj arabë, pa e ditur se këta ishin disa nga terroistët që pastaj u futën një avion ,vranë pilotët, e kthyen atë në një predhë gjigande, që goditi një nga Kullat Binjake. Pas disa minutash një grup tjetër terroristësh veproi në të njejtën mënyrë me avionin në të cilin fluturonin duke goditur kështu kullën tjetër binjake.

Revista ‘Sindh Courier”, siç nënvizon Nasir Aiazi në një intervistë të dhënë gazetës së përjavshme “Nacional”, është e njohur jo vetëm në Pakistan, por edhe në 70 vende të tjera të botës.
Në numrat e saj të ardhshëm kjo revistë do të vazhdojë të botojë fragmentet deri në fund të këtij romani.

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

Kliko këtu për të parë arkivën e lajmeve

Send this to a friend