Vonë atë ditë folëm për plakjen ose më mirë për frikën nga plakja: një nga temat në listën time, nga ato që e shqetësojnë brezninë time.

Ndërsa dilja nga aeroporti i Bostonit, rrugës numëroja posterat me të rinj në moshë dhe të bukur. Një riosh, i pashëm, me një kapelë kauboi, duke pirë cigare; dy vajza të reja të bukura, me një shishe shampo, duke buzëqeshur; një adoleshent me xhinse të zbërthyera dhe një grua, veshur me kadife të zezë, seksi, pranë një burri me smoking, duke pirë tinëz një gotë skoç. S’pashë asnjë reklamë ku të pozonte ndonjë që mund ta merrje për më shumë se 35 vjeç. I thashë Morit se ndihesha sikur kisha marrë tatëpje-tën teposhtë kodrës, ndërsa përpiqesha në mënyrë të dëshpëruar të qëndroja në majë të saj. Bëja fizkulturë rregullisht. Tregoja kujdes për ushqimin. Shqetësohesha për rënien e flokëve. Nga të qenët krenar për moshën time, në aspektin e gjithë çka kisha arritur, fillova të mos i zija më në gojë vitet, nga frika se po i afrohesha të dyzetave, pra moshës kur s’të vë më re njeri.

Mori e shikonte plakjen nga një këndvështrim tjetër.

– Gjithë këtë reklamë që i bëjnë moshës së re, unë për vete s’e blej. Dëgjo, unë e di mirë se ç’mërzi është shpesh të jesh i ri. Gjithë këta të rinj që vijnë tek unë me problemet e tyre, me përpjekjet, vuajtjet, ndjenjat e pabarazisë që provojnë, pakënaqësinë e madhe ndaj jetës, madje aq sa kanë dashur edhe të vrasin veten… Dhe përveç gjithë këtij mjerimi, të rinjtë nuk janë as të mençur. Ata kuptojnë fare pak nga jeta. Kujt i pëlqen jeta, kur nuk merr vesh se ç’bëhet?! Kur njerëzit i manipulojnë, i mësojnë: bli këto lloje xhinsesh, që të dukesh seksi, ose bli këtë parfum e do të jesh e mrekullueshme dhe ata i besojnë?! Është një budallallëk i madh!

– A nuk ke pasur ndonjëherë frikë nga plakja? – e pyes unë.

– Miç, mua s’më shqetëson plakja. E pranoj me kënaqësi.

– Me kënaqësi?

– Është shumë e thjeshtë. Sa më shumë që kalojnë vitet, aq më shumë mëson. Nëse do të qëndroje te mosha 22 vjeç, do të ishe po aq i paditur sa ç’është një 22-vjeçar. Plakja nuk është vetëm dekompozim. Është rritje. Është më shumë se negativiteti që e di se po shkon drejt vdekjes, por është gjithashtu pozitive, se pikërisht duke kuptuar që do të vdesësh, ti bën një jetë më të mirë për atë shkak.

– Po, – them unë, – nëse plakja është kaq me vlerë, pse dëgjon atëherë njerëz të thonë: “Ah sikur të isha edhe një herë i ri”? Asnjëherë nuk dëgjon që dikush të thotë: “Sikur të isha 65 vjeç!”.

Ai buzëqeshi.

– A e di se çfarë pasqyron kjo? Jetë të palumtura. Jetë të papërmbushura, jetë që s’e kanë gjetur kuptimin e tyre. Sepse, në qoftë se jeta jote ka pasur kuptim, s’të shkon mendja të kthehesh edhe një herë prapa. Ti kërkon të shkosh përpara. Ti do të shohësh më shumë, të bësh më shumë. Ty s’të pritet sa të arrish tek të 65-at. Dëgjo, duhet të dish diçka… të gjithë më të rinjtë duhet të dinë diçka: Nëse do të luftoni kundër moshës, do të jeni gjithmonë të pakënaqur, sepse mosha do të bëjë të vetën, sido që të jetë. Dhe, Miç, – ai e uli zërin, – fakti është që ju do të vdisni një ditë, eventualisht, gjithsesi. – Unë tunda kokën… – S’ka asnjë rëndësi se çfarë i thua vetes sate.

– E di.

– Por, shpresoj, – tha ai, – jo për një kohë të gjatë.

Mori mbylli sytë, me një pamje të paqme, dhe m’u lut t’ia rregulloja jastëkët nën krye. Trupi i tij, që të binte rehat, kërkonte t’ia ndërroje pozicionin herë pas here. Qëndronte mbështetur, në jastëkë të bardhë e të verdhë sfungjeri dhe peshqirë blu. Në vështrim të parë, dukej sikur Mori ishte paketuar për udhëtim.

– Falemnderit! – pëshpëriti ai, ndërsa ia rregulloja jastëkët.

-Të lutem, – thashë unë.

– Miç, çfarë po mendon?

Unë heshta për pak, para se të përgjigjesha.

– Po mendoja se si është e mundur që nuk i ke zili ata që janë më të rinj e më të shëndetshëm.

– Oh, mbase edhe i kam. – Ai mbylli sytë. – I kam zili, sepse ata janë në gjendje të shkojnë në palestër, sepse janë në gjendje të bëjnë not ose të kërcejnë. Më shumë për kërcimin. Por, kur më ngacmon zilia, e përjetoj për pak çaste dhe pastaj e lë të shkojë. Të kujtohet se çfarë të thashë për “shkëputjen”? Thuaji vetes: “Kjo është zili. Po e shkëput veten prej saj tani”. Dhe ik tutje.

Ai u kollit. Qe një kollë gërvishtëse dhe ai vuri një shami letre para gojës e pështyu në të. Duke ndenjur pranë tij, në mënyrën më idiote, e ndjeva veten shumë më të fuqishëm se ai. Unë mund ta ngrija me një gisht e ta hidhja mbi shpatulla si një thes me miell. Më erdhi zor nga superioriteti im fizik, më erdhi turp, sepse s’isha në gjendje të isha superior ndaj tij për ndonjë gjë tjetër.

– Si mundet të mos kesh zili, për shembull…

– Çfarë?

– Mua.

Ai buzëqeshi.

– Miç, është e pamundur për të vjetrin të mos e ketë zili të riun. Por puna këtu është të pranosh kush je, dhe të gëzosh moshën që ke. Kjo është koha kur ti je në të tridhjetat. Unë e pata kohën time, kur isha në moshën tënde. Tani për mua është koha të jem shtatëdhjetë e tetë vjeç. Dhe duhet të gjesh se çfarë është e bukur në jetën tënde pikërisht në këtë pikë të jetës. Të kthesh sytë pas, do të thotë të konkurrosh me moshën. Por me moshën nuk bëhesh dot konkurrent. Nuk hahesh dot me të.

Ai e nxori frymën dhe uli sytë, sikur donte të shihte se ku shkoi ajo.

– E vërteta është se çdo moshë është pjesë imja, unë jam tre vjeç, pesë vjeç, tridhjetë e shtatë vjeç, pesëdhjetë vjeç. I kam kaluar të tëra këto mosha dhe i di si janë. E ndiej kënaqësinë e të qenit fëmijë, kur është çasti për të qenë fëmijë. I gëzohem të qenit plak i mençur, kur duhet të jem i tillë. Unë mund të përjetoj çdo moshë, deri te kjo që kam tani. Më kupton?

Unë tunda kryet.

– Si mund të të kem zili, kur unë kam qenë në atë moshë?!

(Perkthyer nga origjinali nga Albana Melyshi Lifschin)