Bashkimi Evropian (BE-ës ) edhe përkunder “arkitekturës” dhe një “infrastrukture të përbashkët” monetare, finansiare, industriale, tregtare, ekonomike, politike etj., vazhdon të futët në krizë ose në një recesion të thellë së bashku me Gjermaninë si Fuqinë ose Lokomotiven kryesore të UE-s (BE-s). Duke i ngjarë kështu “kullës së Babilonisë” ku krahu i djathtë i saj, nuk di kurrë për levizjet e të majtit ose anasjelltas.
Aty janë edhe tendencat ose pretëndimet e ndryshme dominante dhe eksluziviste të popujve dhe vendëve të ndryshme “superiore” ose “ambivalente”-ndaj popujve dhe vendëve të tjera me të vogla së bashku me pëngesat ose barierat e njohura kufitare, administrative, politike, finansiare, industriale, ekonomike dhe të tjera ndaj popujve ose vendëve të ndryshme aspirante ose kandidate për t´u anëtarësuar në familjen e madhe europiane të popujve dhe shtetëve të pavarura dhe sovrane që patjetër të shpiejnë të mendosh dhe reflektosh një trohë në etapat ose periudhat e dikurshme të absolutizmi, kolonializnmit, imperializmit etj.
Se këndejmi, në pjesën me të madhe ose substanciale të saj, Kosova ndodhët e varur ose ndërlidhur me zhvillimët e përgjithshme konjukturale, manufakturale, tregtare, ekonomike dhe të tjera në BE (UE) e sidomos në Gjermani e cila njihet edhe si investitorja ose kontribuesja më e madhe ose kryesore në Kosovën e pasluftës dhe paraluftës.
Me fjalë tjera kjo do thotë se çdo krizë ose recesion i mundshëm në Gjermani (UE) ose SHBA, shtetin dhe ekonominë e brishtë kosovare, mund t’i vëjnë përballë një të të fikëti ose infrakti të përgjithshëm. Për të mos thënë këtu-para bankrotit ose kolapsit të rëndë me pasoja të paparashikueshme. Kosova është shteti më i varfër dhe më i pazhvilluar industrial dhe ekonomik në kontinentin e vjetër evropian dhe me largë, si dhe një prej vendëve me shkallën më të lartë të krimit të organizuar dhe korrupsionit në nivel kontinental dhe interkontinental. Kosova nuk ka industri dhe as ekonomi substanciale ose bazike. Mos të flasim këtu mbi stadin ose nivelin e ulët intelektual, profesional ose kadrovikë të politikës së jashtme ose diplomacisë kosovare në të gjitha fushat ose drejtimet e mundshme së bashku me animozitetët, amorozitetët, paradokset, anomalitë dhe patologjitë tjera reaksionare dhe anakronike të shtetit dhe pushtetit kosovarë.
Ndonëse, gjithënjë duke menduar në krizën ose recesionin e mundshëm (eventual) në Gjermani (UE-s), SHBA-s dhe më largë si pasojë e luftërave të ndryshme tregtare, ekonomike ose kabinetike në mes SHBA-s dhe UE-s, të cilat patjetër t’i rikujtojnë luftërat e njohura tregtare, ekonomike, kabinetike dhe të tjera nga etapat ose periudhat e ndryshme të absolutizmit, kolonializmit, imperializmit etj.

Një digresion: Pas firmosjëve të njohura të “Paqes së Vestfalisë” me 1648, “Paqes së Pirinejeve” me 1659 , “Marrëveshjes së Utrehtit” me 1713 dhe vendosjes sè të të ashtuquajturit “Sistemit të Balansës” (“Balance of Powers” ) në mes fuqive të atëhershme tregtare, industriale dhe ekonomike të kontinentit të vjetër europian: Etapat ose periudhat e ndryshme të luftërave dhe konfliktëve të mesipërme fetare, kulturore ose kolonialiste në Evropë, do i zëvëndesonin të të ashtuquajturat “luftërat” ose “konfiktet kabinetike” së bashku me luftërat ose konfliktët e njohura tregtare dhe ekonomike në mes vendëve ose fuqive të ndryshme industriale dhe ekonomike. Duke e përfshirë dhe nënkuptuar këtu edhe të të ashtuquajturin “liberalizmin kapitalist” , gjegjësisht, “anarkoliberalizmin kapitalist” nè stadin me të lartë të imperializmit të mevonshëm kolonial ose gjysëmkolonialist nga i cili dikur me vonë do të lindnin dhe gjeneronin edhe luftërat ose konfliktët e njohura botërore ,lokale ose rajonale, gjegjësisht, shtetërore, nacionale, konceptuale, ideologjike etj.

Ndryshe nga kjo, luftërat ose konfliktët e njohura tregtare ose ekonomike në mes SHBA-a dhe UE-s (BE-s), pos tjerash i kanë fuqizuar dhe multifikuar edhe indikimet (influencat), penetrimet, implikimet dhe interferimet e ndryshme finansiare, konjukturale, nomenklaturale, manufakturale dhe të tjera të oligarkëve (multimiliarderëve) të Kremlinit (Rusisë) dhe homologëve të tyre kinez në tregun e përgjithshèm ose kapitali të UE-s dhe SHBA-s. Ndërkohë që largimi i Britanisë së Madhe (Brexit) nga BE-së, sikur u ka hapur rrugën ose efektin domino edhe procesëve tjera të dezintegrimit ose dekompozimit ( dekompozicionit) të pashmangshëm të ” kompozicionit të përbashkët evropian” në të ardhmën.Thuhet se anglezët ose britanikët e braktisen BE-së; edhe për shkak të ndikimit ose influencës së madhe të kapitalit dhe oligarkëve rusë në disa shtete kryesore të BE-së si në Gjermani, Francë etj. Turqia (e nxitur dhe stimuluar nga Rusia) e kèrrcnon sèrish Evropèn (UE-s) me krizèn e refugjatève etj.

Ndaj, edhe “rruga e mundshme” e anëtarësimit të Kosovës në BE-së ose UE-së, sipas të gjitha gjasave do kalojë përmes koncesioneve ose kompromisëve te vazhueshme ndaj Serbisë, Malit të Zi, Maqedonisë etj. Mbase, përmes nënshkrimit dhe respektimit të domosdoshëm të “marrëveshjeve”, ” traktatëve” ose “diktatëve” të njohura “ultima ratio” ose “urbi et orbi” të Vjenës, Brukselit dhe kështu me radhë….!? Duke i nënkuptuar këtu të të ashtuquajturin “asociacionin e komunave të pavarura serbe ” (lëxo “republika serbska”) në Veriun e Kosovës ose Mitrovicës së bashku me ” demarkacionet”(koncesionet) kufitare me Malin e Zi, Serbinë dhe Maqedoninë, ndofta edhe “ndryshimin e kufijve” si dhe shumë kompromise dhe koncesione të tjera në sfond. E tërë kjo nën regjinë dhe kujdestarinë e njohur të Rusisë ose Kremlinit zyrtarë. Jozyrtzarisht thuhet se Rusia është mikja, aleatja dhe partnerja kryesore e disa shtetëve të fuqishme të UE-s në domenin ose kontekstin e gjithëmbarëshëm strategjik, tregtar, ekonomik, konjuktural, industrial, teknologjik etj…?! Për të mos thënë këtu komanduesja ose pilotuesja kryesore e ” lokomotivës së përbashkë evropiane”! (…)

Sidoqoftë, edhe përkunder asaj se jetojmë si të thuash në “Evropèn e bashkuar dhe tè pa kufije”, akoma ka grupe ose individ të ndryshëm që vazhdojnë t´i llogarisin kohën dhe vitët e dritës me vitët e henes dhe kalendarët e ndryshëm gjeocentrik ose egocentrik të Ptolomeut, Jul Cezarit, Ivan Groznit etj. Dhe, jo me sistemin dhe kalendarin e njohur gregorian dhe heliocentrik të Galileut, Kopernikut etj. Disa vende të BE-së, zyrtaisht janë me Naton dhe SHBA-së, ndërsa jozyrtarisht me Rusinë dhe Kinën ose me dikënd tjetër në prapavija të ndryshme komplotiste, konspirative, dekonspirativiste dhe të tjera…?!

Dhe, kush janë BE-s dhe OKB-s…?

1. Siç dihet, Bashkimin Evropian e përbënin dikur ( para Brexitit ose largimit britanik) 28 shtete të pavarura dhe sovrane të përfshiera dhe inkorporuara brenda “modeleve” ose konceptëve të larmishme industriale dhe ekonomike si “Modeli i Rajnës” i përbërë nga Gjermania, Franca, Belgjika dhe Luksemburgu, “Modeli Skandinavë” i përbërë nga Holanda, Austria, Danimarka, Finlanda dhe Suedia, “Modeli Anglo-Sakson” i përbërë nga Britania e Madhe, Irlanda dhe Portugalia dhe”Modeli Jugor ose Mesdhetar” i përbërë nga Spanja, Italia, Qiproja dhe Greqia. U mor vesh se Briania e Madhe nuk i takon më “ambrellës” ose “çatisë së përbashkë evropiane” për shkak të specifikave ose karakteristikave tè njohura që jo rrallë e kolidojnë dhe eklipsojnë njëra tjetrën në sfond.

2. Bashkësinë e sotme botërore ose ndërkombtare ndërkaq, e përbëjnë dhe karakterizojnë një mori popujsh dhe vendësh (shtetësh ) të ndryshme ose specifike nga njëra tjetra për nga forca ( fuqia ) dhe madhësia e tyre shtetërore, teritoriale ose gjeografike, për nga numri i banorëve, resursëve, potencialëve, fuqisë ose kapacitetëve të përgjithshme ushtarake ( luftarake), politike, materiale, industriale, teknologjike, ekonomike dhe të tjera, për nga modelët, sistemët, konceptët ose rregullimet e ndryshme shtetërore, nacionale dhe politike, për nga zhvillimi, mentaliteti, edukata, kultura, emancipimi dhe traditat e ndryshme shtetërore, nacionale, politike, historike, fetare, kulturore, ideologjike dhe të ngjashme. Ndërkohë që në planetën tonë sot supozohet se jetojnë dikund afro mbi 8 miliardë njerëz racash, ngjyrash, gjihësh, gjinishë , profilesh dhe përkatësishë të ndryshme shtetërore, nacionale, etnike, fetare, kulturore, historike , gjeografike etj. Përderisa në kuader të Organizatës së Kombëve të Bashkuara (OKB-së ) sot ndodhën të regjistruara dhe anëtarësuara 195 shtete të pavarura dhe sovrane në të cilat të drejtat dhe liritë e tyre globale ose universale i gëzojnë dhe realizojnë me tepër se 1OOO popuj dhe komunitete të ndryshme nacionale ose etnike anëkënd globit. Aty janë edhe me tepër se 2OOO organizata të ndryshme botëre ose ndërkombëtare së bashku me dhjetëra- mijëra shoqata, grupe, shoqëri dhe kompani të ndryshme multinacionale, humanitare ( karitative) ose kosmopolitike në të mirën e përgjithshme të njerëzve dhe popujve të ndryshëm gjithandej rruzullit tonë tokësor.

Se këndejmi, diversifikimi (diversiteti), universalizimi (universaliteti), globalizimi (globaliteti) dhe multilateralizimi (multilateraliteti) i marëdhëniëve dhe raportëve të sotme botërore ose ndërkombëtare, në një masë tepër të madhe do t´u shkojnë për shtati bashkëpunimëve, koperimëve, aleancave, konvërgjencave, fuzionimëve dhe transaksionëve të ndryshme kontinentale ose interkontinentale në kontekstin e njohur global ose universal. Kjo mu për faktin se në kushtët ose rrethanat e sotme moderne ose bashkohore të “tregut global” dhe një ekonomie të përgjithshme globale ose universale në nivel botëror ose planetar: Ekonomia e tregut në radhë të parë i përfshijnë dhe nënkuptonë mekanizmat dhe instrumentët e njohura infrastrukturale, konjukturale, manufakturale dhe të tjera të tregtisë së jashtme së bashku me atributët, prioritetët dhe favorët ose benificionet e njohura monetare, sociale, industriale dhe ekonomike të tregut global të vlerave dhe kapitalit të përgjithshëm botëror ose ndërkombëtar. Në retrospektivë: Sipas Kartës (Deklaratës) Universale të OKB-së të firmosur me 25 prill, përkatësisht, me 26 qershor të vitit 1945 në San Francisko të SHBA-së dhe Rezolutës së njohur të Këshillit të Sigurimit të OKB-se (Nr. 1815) të kodifikuar dhe ratifikuar me 18 dhjetor të vitit 1962 , si dhe në bazë të një sërë konventash dhe rezolutash të tjera botërore ose ndërkombëtare mbi të drejtat dhe liritë e njohura globale ose universale të njerëzve, popujve dhe vendëve të ndryshme gjithandej globit tonë tokësor: Pavarësia, sovraniteti dhe integriteti i garantuar shtetëror dhe nacional , koekzistenca paqësore, liritë, të drejtat dhe barazitë e njohura shtetërore dhe nacionale së bashku me njohjen dhe respektimin e ndërsjellë ose reciprok të lirisë, pavarësisë, integritetit dhe sovranitetit të lartëpërmendur shtetëror, nacional, teritorial dhe politik në mes vendëve dhe popujve të ndryshëm kudo në botë: Paraqesin si të thuash rrënjët, themelët ose fundamentët(bazamentët) kryesore ose substanciale të shtetëve dhe shoqërive të pavarura, sovrane, integrale, qytetare dhe demokratike kudo në botë. Duke i përfshirë dhe nënkuptuar këtu edhe disajnin ,arkitekturën, strukturën ose infrastrukturën e njohur institucionale dhe konstitucionale së bashku me edukatën, kulturën, arsimin, profesionalizmin, etikën, estetikën, rezonansën, kohezionin dhe performansën e njohur shtetërore dhe institucionale të cilat së bashku me korin e njohur politik dhe diplomatik, paraqesin degët ose segmentët (shtyllat) me të rëndësishme ose kryesore në kontekstin e njohur konjuktural ose konjuktivë të politikës së jashtme dhe diplomacisë. Aty i kemi edhe të drejtat dhe liritë e garantuara individuale ose kolektive së bashku me spontanitetin ,subjektivitetin, objektivitetin, individualitetin, ekskluzivitetin, reflektimët e ndryshme objektive dhe subjektive, intimitetin, dinjitetin, imunitetin, sovranitetin dhe integritetin e garantuar politik dhe juridik të lidershipit të njohur shtetëror, nacional dhe politik të një shtetit të pavarur dhe sovran që paraqesin çelësin ose formulën kryesore të edukatës, kulturës dhe një demokracie të zhvilluar, të pavarur (sovrane), integrale, parlamentare ose pluraliste.
Në këtë frymë të njohur parlamentare dhe demokratike, rrethi(qarku) i mendimëve dhe opinionëve të lira qytetare dhe demokratike së bashku me pluralizmin e njohur politik, dialogun, mirëkutimin, tolerancën, edukatën, kulturën, kompromisin dhe konsenzusin e njohur shtetëror, nacional ose nacional, ndodhën në funksion të paqës sociale dhe politike. Respektivisht, koekzistencës paqësore, bashkëjetesës dhe një harmonie të gjithëmbarshme shoqërore ose qytetare të shtetëve dhe shoqërive të përparuara parlamentare dhe domkratike gjithandej globit tonë tokësor.
Në këtë sfond duhet veçuar peshën e madhe dhe rëndësinë e posaçme të partive ose subjektëve të ndryshme parlamentare dhe politike në jetën e përgjithshme shtetërore ose institucionale të shtetëve dhe shoqërive të përparuara (qytetare), parlamentare dhe demojratike. Kjo sidomos në ngritjen, konstituimin, konsolidimin dhe afirmimin e vazhdueshëm dhe permanent të pluralizmit të njohur politik dhe demokratik, në miratimin dhe respektimin e ligjëve të njohura kushtetuese dhe juridike në kuadrin e njohur të shtetit ligjor, sovran, integral dhe demokratik. Në ngritjen, konsolidimin, afirmimin dhe avansimin e vazhdueshëm ose permanent të vlerave, parimëve dhe principëve të larta të kauzalitetit shtetëror, nacional dhe politik në sfondin e lirisë, pavarësisë, integritetit dhe sovranitetit të njohur shtetëror, nacional dhe politik dhe kështu me radhë.