VOAL

VOAL

Danas: Serbia e heq Kosovën nga Kushtetuta brenda disa muajsh

March 23, 2018

Komentet

The Telegraph: Vakumi i lidershipit në BE, frontet e hapura dhe sfidat me të cilat duhet të përballet

E përballur me një vakum pushteti, një valë destabiliteti, Europa është në një kohë kur zhvillimet në shumë nivele, nga Siria dhe Ukraina, tek ekonomia, po ecin, duke formuar një skenë që kërkon vendimmarrje imediate.

Nga Gjermania, ku qeveria e kancelarit Olaf Scholz ka rënë, në Francë, ku presidenti Emmanuel Macron është dobësuar rëndë nga disa muaj trazira politike të brendshme, fuqitë e mëdha europiane janë në një modalitet pritjeje, duke parë zhvillimet që kalojnë pranë tyre.

Sidomos në një kohë kur presidenti i sapozgjedhur i SHBA-së, Donald Trump, po vjen të përziejë në mënyrë dramatike kuvertën për pothuajse të gjitha çështjet e nxehta.

Sipas New York Times, Macron, me gjithë problemet e tij të brendshme, duket i vendosur të luajë një rol aktiv në formësimin e përgjigjes së Evropës ndaj luftës. Kohët e fundit ai hodhi idenë e dërgimit të një force paqeruajtëse evropiane në Ukrainë, megjithëse gjeti pak mbështetje të menjëhershme nga zyrtarë të tjerë evropianë.

Por ai dhe liderët e tjerë janë të preokupuar me çështje të tjera, nga problemet ekonomike te ngritja e partive populiste të ekstremit të djathtë. Kjo i lë ata në një pozicion të dobët për t’iu përgjigjur në çdo mënyrë të bashkërenduar propozimeve të papëlqyeshme politikisht të Trump për përfundimin e luftës.

“Ne nuk jemi të pajisur mirë, kjo është e sigurt,” tha Wolfgang Isinger, i cili shërbeu si ambasador i Gjermanisë në Shtetet e Bashkuara gjatë luftës në Irak. “Është një kohë jashtëzakonisht e keqe për vendin tim që të jetë në mes të një fushate zgjedhore, me një debat politik mjaft polarizues.”

Isinger, i cili kryeson Konferencën e Sigurisë së Mynihut deri në vitin 2022, tha se ishte optimist se Gjermania do të dilte me një qeveri të re, ndoshta të udhëhequr nga kandidati konservator Friedrich Mertz, që mund të punonte në mënyrë konstruktive me administratën Trump.

Pozicionet për Ukrainën janë në fokus

Vetëm këtë javë u shfaqën raporte se stafi i Donald Trump po diskuton një plan për të krijuar një zonë tampon midis trupave ukrainase dhe ruse që do të patrullohet nga 40,000 trupa evropiane. Një propozim i tillë do të shkaktonte një protestë në Berlin dhe Londër, ku refuzimi për të dërguar trupa ka qenë i dhënë që në ditët e para të luftës.

“Zona tampon 800 milje midis Ukrainës dhe Rusisë nuk do të ndodhë,” tha Jeremy Shapiro, drejtor i kërkimit në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, një institut me qendër në Berlin. “Evropa nuk mund ta bënte këtë pa mbështetjen e SHBA-së. Por është një pjesë shumë e mirë e teatrit politik”.

Teatri politik është sigurisht një nga specialitetet e Donald Trump dhe ka të ngjarë të hedhin ide të tjera për t’i dhënë fund konfliktit pas marrjes së detyrës.

Sfida, tha Shapiro, është për liderët europianë që të mos provokohen apo ndahen nga Trump, por për të siguruar që Evropa të ketë një vend në çdo negociatë diplomatike që përfshin Shtetet e Bashkuara, Ukrainën dhe Rusinë.

Kjo është më e lehtë të thuhet sesa të bëhet duke pasur parasysh situatën politike në vend. Gjermania është përfshirë në një debat të nxehtë mbi ekonominë, me modelin e saj të udhëhequr nga eksporti në rrezik për shkak të tarifave të kërcënuara nga Trump. Franca ka qenë e paralizuar që kur Macron thirri zgjedhjet parlamentare verën e kaluar.

Edhe në Britani, ku votuesit zgjodhën një qeveri laburiste me një shumicë dërrmuese në korrik, vendi është i zhytur në probleme ekonomike.

Kryeministri Keir Starmer ka shprehur dëshirën për ta sjellë Britaninë më afër pjesës tjetër të Evropës, por Brexit pengon çdo lider britanik të luajë rolin e politikanit që paraardhësi i tij laburist Tony Blair bëri në fund të viteve 1990.

Komisioni Evropian, krahu ekzekutiv i BE-së, dëshiron të luajë një rol aktiv nën presidenten e tij, Ursula von der Leyen. Por mungesa e liderëve të fortë në kryeqytetet e Evropës “me siguri do të përforcojë më tej qëndrimin përçmues dhe përçmues të Trump ndaj BE-së që ne kujtojmë nga Trump I”, tha Peter Ricketts, ish-këshilltari i sigurisë kombëtare i Britanisë.

Garard Haro, i cili ishte ambasador i Francës në Uashington gjatë mandatit të parë të Trump, tha: “Tri vendet kryesore evropiane nuk kanë qenë kurrë kaq të dobëta. Dhe Italia dhe Polonia, që nuk kanë asgjë të përbashkët, nuk do të zënë vendin e shoferit, pavarësisht nga pretendimet e tyre”.

Aro, i cili mori pjesë në fushatën e pafrytshme të lobimit të Evropës për të bindur Trump që të mos tërhiqej nga marrëveshja bërthamore me Iranin në vitin 2018, tha se liderët evropianë e kishin ricikluar librin e lojërave që përdorën gjatë mandatit të parë për të gjykuar dhe për të sharë presidentin e zgjedhur. për të ndërprerë marrëveshjet e tyre.

Macron e vendosi Trumpin në rreshtin e parë në rihapjen e fundit të Katedrales Notre Dame. Scholz tha se do të dëshironte të takohej me të përpara se të largohej nga detyra, gjë që disa në Gjermani e interpretuan si një ofertë për t’u ftuar në inaugurimin e tij. Asistentët e Starmer flasin për një darkë që ai dhe sekretari i tij i jashtëm, David Lammy, kishin me Trump në shtator.

Starmer dhe Trump foli përsëri të mërkurën, sipas 10 Downing Street, i cili tha në një lexim se kryeministri “përsëriti nevojën që aleatët të qëndrojnë me Ukrainën përballë agresionit rus”.

Fronti sirian

Zhvillimet e shpejta në Siri kanë treguar pikërisht pamundësinë e BE-së për të pasur një qëndrim të qartë, përveç pjesës (të lehtë) të ngrirjes së procedurave të azilit për refugjatët sirianë, Evropa ende nuk e ka qartësuar pozicionin e saj ndaj statusit të ri të Sirisë.

Është karakteristikë se edhe për çështjen e trajtimit të refugjatëve sirianë ka perceptime të ndryshme, pasi tashmë vende, si Bullgaria, kanë filluar të dëbojnë refugjatët. sn

Mbledhja e parlamenteve Shqipëri-Kosovë/ Berisha: Të miratohet rezoluta për gjenocidin serb dhe Rama të kërkojë falje për sanksionet

Kryetari i opozitës, Sali Berisha, deklaroi përpara Kuvendit, se në prag të mbledhjes së parlamenteve Shqipëri-Kosovë, duhet që Edi Rama të kërkojë ndjesë që vendosi sanksione ndaj Kosovës.

“Procedura është përparësi absolute në çdo parlament, përveçse në këtë parlament.

Kjo Pëllumbesha Spirogjoka, pas mbledhjes që kanë bërë në grupin e saj parlamentar është transfiguruar, ka frikë dhe tmerr se i nxjerrin 5 milionëshin kur të duan dhe si të duan.

Pra, faktikisht kjo është kryetare e pakallur.

Tani, meqenëse unë në fjalën time kisha disa çështje shumë të rëndësishme, po i ekspozoj këtu para jush dhe shqiptarëve.

Së pari, me datën 20 mblidhen dy parlamentet në Kosovë. Ky parlament nuk mund të shkojë në një mbledhje të përbashkët në një kohë kur ka hedhur poshtë rezolutën për dënimin e gjenocidit serb në Kosovë, ndaj do kërkojmë me urgjencë që kjo rezolutë të votohet para se parlamenti të shkojë në sesion të përbashkët në mënyrë që të mos jetë një hipokrizi kombëtare, por të jetë nj akt i pranueshëm kombëtar.

Së dyti, të kërkojë të falur sepse Edi Rama ishte i pari që vendosi sanksione ndaj Republikës së Kosovës. Ky [parlament duhet të kalojë një rezolute ndjese publike kombëtare për aktin e turpshëm antikombëtar të Shqipërisë si asnjë vend tjetër fqinj, përveç Shqipërisë ndaj Kosovës,” tha Berisha. sn

Vështrim- Rusët dhe kinezët kanë sforcuar propagandën duke promovuar vizionin e tyre të rendit global- Nga Skënder MULLIQI

Politika konsiderohet profesion fisnik.Por, më veprimet e mbrapshta të shumë njerëzve të politikës, po konsiderohet si punë e pistë , ku çdo gjë lejohet.Edhe pse nuk ishte dashur të jetë ashtu, për fat janë futur në lojë autokratet e ndryshem të cilët po përdorin dezinformata të koordinuara për qëllime të caktuara politike .Operacionet e shërbimeve të intelegjencës që i kan në përdorim janë bërë shumë të rrezikshme, sepse ato drejtohen për të arritur qëllime te caktuara politike dhe për përfitime ekonomike pushtuese .Shpesh këto shërbime secrete po minojnë rëndin e mbrendshem kushtetues të shteteve në botë , dhe po rrezikojnë edhe sigurinë kombëtare të tyre.Jo rrallë këto shërbime të forta , kanë bërë rrëzimin e shumë pushteteve për shkaqe ekspansioniste .Duke rrëzuar regjime nga pushteti, kan vu regjime kukulla për arritjën e kontrollit të plotë në atë shtet.Ky avantazh shpesh është i paligjshem dhe i rrezikshem për paqën,duke ndihmuar në instalimin e luftërave, për qëllime shitje armatimesh, dhe qëllime gjeostrategjike .Rusët dhe Kinezët kan sforcuar propagandën duke promovuar vizionin rus dhe kinez të rendit global .Ne Serbi eksponentë rusë të lojës luajnë prej tre dekadash e më shumë.Serbët janë popull që i shërbëhen Rusisë si shpëtim, kurse botën perëndimore e anatemojne, se nuk janë në gjendje të kuptojnë proceset globale.Një popull i ekspozuar interesave të ndikimit rus si serbët, nuk i kuptojnë interesat e veta dhe as të tjerëve .Propaganda ruse ka lëshuar rrënjë të forta në Serbi, duke mos kuptuar së kjo propagandë është sulm ndaj lirisë dhe demokracisë.Prandaj, duke depërtuar thëllë, ka bërë që Serbia të egersohet dhe trimerohet, për pushtimin e territoreve shqiptare dhe të tjerëve në Ballkan.Ky agresivitet i përbashkët ruso-serb, ka rezultuar më akte terroriste në Kosovë, për ndarje të saj.Rusia e Putinit e cila po humb ngadalë luftën në Ukrainë, ka mbetur si gusa në mjegull.Aleati i Rusisë Asad u largua më bisht nën shale nga Siria, se Putin nuk ishte në gjendje ta mbrojë.Rebelet shkuan deri në Damask.Diktatori rus për shumë kohë së bashku më Asadin kanë bërë zullum të madh në popullin sirian, duke përdorur edhe helme luftarake të ndaluara.Ai që luan në kartën ruse, delë humbës, si Asadi. Këtë lojë të Putinit në Serbi do të humbas edhe diktatori serb, Aleksander Vuqiq, i cili po luan në zjarr në rajonin e trazuar të Ballkanit.Nuk është e pamundur që krimineli i luftës, Vuqiq më kriminelet tjerë në pushtet, të pëson fatin e Qausheskut, kur dihet se ai po përballet më presion të madh nga Opozita serbe për shkak të gjendjës se keqe ekonomike dhe po akuozohet për tradhëti ndaj të Kosovës.Edhe, diqka kur jemi këtu.Propaganda që po e zhvillon Serbia ndaj BE-se dhe Amerikës , janë ndihmesë e madhe për opizitës në Serbi, e cila ka mundësi të përkrahet nga bashkësia ndërkombëtare. Shtrirja e dezinformatave antievropiane përmes propagandës së vazhdueshme është e rrezikshme. Po krijohet një sistem paralel i realitetit, përkatësisht ai nga ëndrra rusomadhe në Evropë. Pa hezitim, luftërat propagandistike ruse zhvillohen duke bindur serbët se e vërteta është në anën e tyre.Kjo po keqëson përditë gjendjen në rajon më tendecë të eskalimit të situatës edhe ashtu të brishtë.Ndërhyrja ruso-serbe aq brutale ndaj vendeve sovrane është jashtë qdo logjike te shëndoshë.Rusisë dhe Serbisë, ka ardhur koha tu tregohet vendi së nuk ka lojë më demokracinë, liritë elementare njerëzore dhe paqën në Evropë. Nëse bota demokratike nuk e ndalin propagandën ruse, por edhe ate kineze dhe nëse nuk e kuptojnë se si funksionon ajo, këtë gabim do ta paguajnë shtrenjtë, sepse po përpiqen të ruajnë status quo-në në gjendje lufte….!

Pasuria e familjes së Edi Ramës, ‘arti’, ‘ekspertiza’, dhe apartamente qindra mijëra euro

Rilindja duket se nuk ka qenë vetëm një nocion politik i përdorur nga Edi Rama në fushatën elektorale në vitin 2013, kur morën pushtetin. Premtimet për gjithçka falas, do të ktheheshin shumë shpejt, në shërbime me më shumë lekë, me thellim të varfërisë për qytetarët shqiptar që do të detyroheshin të emigronin, dhe parajsë financiare për vetë Edi Ramën por edhe të besuarit e tij në kabinetin qeveritar.

Plug do të ndalet në emisionin e sotëm, në pasurinë e kabinetit qeveritar, atë që vetë këta zyrtarë kanë deklaruar pranë Inspektoriatit të Lartë të Deklarimit të Pasurive, që përfshinë vetëm pasurinë e paluajtshme dhe përfitimet e tyre në vitet e fundit, apo e thënë më thjesht, atë që llogaritet si pasuri e ligjshme. Kryeministri Edi Rama dhe 17 ministrat e tij aktual kanë hyrë në zyrat e shtetit me një pasuri totale e përllogaritur në afro 3. 5 milionë euro, e sot fal pushtetit kjo pasuri është shumfishuar dhe përllogritet në 17,255,000 euro.

Ndërsa çdo ditë, apo çdo të enjte shohim paradë të veshjeve firmato, që kushtojnë me mijëra euro, bie në sy që asnjë prej ministrave nuk ka deklaruar asnjë blerje të shtrenjtë, që sipas ligjit, çdo blerje apo dhuratë mbi ?????? lekë duhet deklaruar. Por këto shpenzime luksi, siç udhëtimet apo pushimet e kabinetit qeveritar, duket se nuk janë pjesë e shpenzimeve të deklaruara, duke ngritur edhe më shumë dyshimet për vërtetësinë e këtyre deklaratave, apo pasurisë reale të ministrave të qeverisë Rama, që referuar këtyre deklaratave, paskan vetëm një itenerar punë-shtëpi, të privuar nga luksi e madje edhe nga pushimet  familjarë. Por e vërteta është ndryshe, pasi luksi i kabinetit qeveritar konstatohet çdo ditë, e madje shpesh kanë qenë në fokus të paparacëve, teksa bëjnë ‘shoping’ në dyqanet më të shtrenjta të Europës, apo pushime në plazhet më të shtrenjta.

Por a e justifikon situata në të cilën ndodhet vendi këtë pasurim? A është ky luks dhe ky pasurim, pasqyra e mundësive për çdo shqiptar?

Mirëmbrëma miq, po fillon Plug! Javën e kaluar, treguam pasuritë e kryebashkiakut Erion Veliaj, i cili tashmë është nën hetim për korrupsion apo dhe pastrim parash. Sot, Plug, do të bëjë një vështrim të përgjithshëm për pasuritë e kabinetit qeveritar të kryeministrit Edi Rama. Do ta nisim me këtë të fundit, i cili ka pasur të ardhura të konsiderueshme nga puna si kryeministër, por jetesën duket se ia ka siguruar puna si “piktor” apo artist, çka shpjegon ndoshta (ironi) pse punët në këtë vend nuk shkojnë aq mirë, pasi Rama duket se pas 2013 ka punuar më shumë si artist…

Kryeministri Edi Rama është shembulli më konkret i pasurimit nga pushteti. Në vitin 2003, si Kryetar i Bashkisë së Tiranës, nën një lum akuzash për leje ndërtimi kilenteliste, deklaronte vetëm një apartament me vlerë 6 milionë lekë, ndërsa sot, pasuria e kryeministrit përllogaritet të ketë kapur shifrën 4 milionë euro, të paktën sipas qarkullimit vjetor për vitin 2023. Pasuria e kryeministrit u shtua me bashkimin e pasurisë së bashkëshortes së tij Linda Rama dhe në vitin 2013.

Pasuria e kryeministrit të sapozgjedhur dhe bashkëshortes së tij, deklarohej në 1. 4 milionë euro, e cila përbëhej kryesisht nga prona të paluajtshme dhe llogari bankare nga një raport i publikuar më herët, midis viti 2011 dhe 2013, kohë kur nuk ishte në pushtet dhe as kryetar bashkie, Edi Rama kishte shtuar një vlerë pasurie prej 290 mijë eurosh, e cila nuk justifikohej nga të ardhurat që ai dhe bashkëshortja deklaronin në atë kohë. Shtëpia e banimit në komunën Dajt në bashkëpronësi me bashkëshorten është deklaruar për herë të parë në vitin 2013 me vlerë 39,607,741 lekë dhe përbën zërin kryesor në shtesën e aseteve.

Rama deklaron se ka dorëzuar në ILDKPKI  dokumente shtesë si leje ndërtimi dhe dokumente mbështetëse për burimin e krijimit, por këto nuk janë bërë publike. Në tetor 2013, subjekti deklaron se ka një detyrim të pashlyer për shtëpinë ndaj shoqërisë së ndërtimit në shumën 12,056,241 lekë “në pritje të miratimit të një kredie bankare”. Kredia bankare me vlerë 80,000 euro është lëvruar më 22 tetor 2013, me afat shlyerje 10 vjet. Ndërtimi i cilësuar si “Sarajet e Surrelit” është një tjetër hije dyshimi mbi pasurinë e çiftit kryeministror, pasi ky ndërtim me një sipërfaqe rreth 200 m2, sipas matjeve satelitore deklarohet të ketë kushtuar rreth 400 mijë euro, ndërsa për këtë objekt çifti kryeministror deklaronte se kishte paguar në vitin 2013 rreth 270 mijë euro, po pa specifikuar burimin e këtyre të ardhurave.

Midis vitit 2013 dhe vitit 2023, pasuria e familjes Rama, e qarkulluar në asete dhe llogari bankare, përllogaritet për të gjitha vitet së bashku të ketë arritur shifrën e 2.5 milionë eurove. Pra, vetëm brenda 10 viteve të fundit, Edi Rama ka pasur një qarkullim prej 2.5 milionë eurosh, apo rreth dyfish më shumë se pasuria e deklaruar në vitin 2013. Viti më i rëndësishëm financiar për familjen Rama, është 2023, ku qarkullimi financiar në asete dhe llogari bankare, kap shifrën totale e rreth 680 mijë euro. Zëri kryesor i pasurisë së familjes kryeministrore për vitin 2023, është blerja e një apartamenti nga Linda Rama. Apartamenti ka sipërfaqe 107 m2 me vendodhje në zemër të Bllokut. Vlera e deklaruar e blerjes së apartamentit është 429 mijë euro, apo rreth 4 mijë euro për metër katror. Ndërsa pagesa është bërë në dy këste, një në vitin 2023 dhe një këste do paguhej brenda verës së vitit 2024.

Në vitin 2019, bashkëshortja e Kryeministrit Edi Rama, deklaron edhe blerjen e një sipërfaqe trualli prej 80 m2. Vlera e kësaj sipërfaqe është deklaruar në ILDKPI për vetëm 3 milion lekë, në zemër të bllokut. Në deklaratën e vitit 2019, Linda Rama nuk e deklaron vendodhjen e kësaj pasurie. Por e zbulon në vitin 2021, kur deklaron se trualli është blerë në rrugën “Vaso Pasha”. Sipas llogarive, Linda Rama deklaron se ka blerë 80 m2 truall në Bllok për një çmim 375 euro, në një kohë që sipërfaqja e truallit në Bllok është shumë më shumë se sa çmimi që e ka blerë Linda Rama.

Këto të dhëna ngrejnë dyshime të forta për mos deklarim real të çmimit, ndaj i mbetet organeve përkatëse të zbulojnë të vërtetën.

Gjithashtu, Linda Rama ka blerë edhe një sipërfaqe ullishte në Surrel, pranë banesës, prej 781 m2, me vlerë 39 mijë euro. Të ardhurat e deklaruara të saj për vitin 2023 janë në total 120 mijë euro, apo shumë më të ulëta se shpenzimet e kryera për blerjen e pasurive të paluajtshme.

Gjatë vitit 2013 deri në vitin 2023, Linda Rama ka shtuar rreth 6 mijë metra katror truall dhe ullishtë pranë banesës familjare në Surrel. Në total, sot sipërfaqja e pronës në Surrel kap afërsisht 10 mijë metra katror. Përgjatë kësaj periudhe, Linda Rama ka deklaruar blerje toke çdo vit me çmim mesatar prej 50 euro për metër katror.

Blerja me këtë çmim, shton një tjetër dyshim në pasurinë e kryeministrit dhe familjes së tij, pasi nga një hulumtim në agjencitë imobiliare, rezulton se toka të ngjashme si ato që ka blerë bashkëshortja e kryeministrit midis vitit 2013-2023, shiten minimalisht me çmim 80 euro për metër katror dhe maksimalisht me 180 euro për metër katror, pra shumë më i lartë se ajo i deklaruar Linda Rama.

Për vitin 2023, Edi Rama deklaron të ardhura nga paga dhe nga krijimtaria e tij artistike rreth 88 mijë euro. Pas suksesit si kryeministër i vendit, suksesi i tij shtohet edhe si artist. Gjatë dhjetë viteve të fundit, Edi Rama deklaron se ka arkëtuar rreth 250 mijë euro të ardhura nga shitja e librit ‘Kurban’ dhe veprimtaria artistike. Ndërsa deklaron vetëm të ardhura neto, ajo që ngre pikpyetje është pikërisht aktiviteti i kryeministrit Edi Rama si “artist” ku janë të paktën 2 ekspozita, me çmime relativisht të larta, në Gjermani dhe Japoni, të cilat duket se nuk bëjnë pjesë në deklaratën e pasurisë.

Siç këto ekspozita, që duhet të deklaroheshin edhe nëse kanë burime të tjera të ardhurash, ashtu edhe darkat e kryeministrit me Charles Mcgonigal në SHBA e Shqipëri, apo edhe ndjekja e ndeshjeve të basketbollit në NBA, duhet të ishin deklaruar si shpenzime, pasi e tejlakojnë vlerën e lejuar nga ligji.

Por udhëtimet dhe veshjet luksoze të qeveritarëve dhe familjarëve të tyre, nuk janë problem deklarimi, por nuk përbëjnë problem as për institucionet që duhet t’i hetojnë, qoftë edhe veç nga indiciet publike.

Linda Rama është një nga njerëzit e besuar të Geroge Soros në vendin tonë. Ajo ka qenë pjesë e Fondacionit Shoqëria e Hapur, që në fillimet e viteve 2000. Në vitin 1999, Linda Rama është bashkëthemleuese e “Qendrës për Nxitjen e Zhvillimit Njerëzor-HDPC” e financuar nga fondacioni Soros, ku vetë Znj.Rama ka qenë Kryetare e Bordit. Pas lidhjes martesë me Edi Ramën në vitin 2010, Linda Rama bëhet subjekt i deklarimit të pasurive. Deri në vitin 2011, Linda Rama deklaron të ardhura kryesisht nga OJF-të e financuara apo dhe puna në Fondacionin Soros, të cilat llogariten me një normë mestare rreth 2500 euro në muaj.

Pas ardhjes së Edi Ramës si kryeministër i vendit në vitin 2013, Linda Rama zhduk nga deklaratat e pasurisë, emrin e “Qendrës për Nxitjen e Zhvillimit Njerëzor”, ndërsa vijon të deklarojë të ardhura të konsiderueshme si eksperte. Kjo manovër e Linda Ramës, duket se është bërë për të shmangur konfliktin e interesit me bashkëshortin kryeministër. Arsyeja qëndron në faktin se Qendra për Nxitjen e Zhvillimit Njerëzor, financohet nga UNICEF apo Kombet e Bashkuara, organizata ndërkombëtare këto ku shteti shqiptar është i integruar dhe ka përfaqësi diplomatike. Këto organizata, çdo vit hartojnë raporte për qeverisjen në Shqipëri.

Që në vitin e parë të qeverisë së Ramës, të ardhurat nga konsulenca për Linda Ramën, kapin shifra marramendëse. Për vitin 2014, ajo deklaron rreth 85 mijë euro të ardhura nga ekspertiza dhe konsulenca.

TË ARDHURA NGA KONSULENCA LINDA RAMA 2014-2023

Për vitin 2013 deklaron 10 mijë euro

Për vitin 2014 deklaron 85 mijë euro

Për vitin 2015 deklaron 19  mijë euro

Për vitin 2016 deklaron 40 mijë euro

Për vitin 2017 deklaron 30 mijë euro

Për vitin 2018 deklaron 60 mijë euro

Për vitin 2019 deklaron 42 mijë euro

Për vitin 2020 deklaron 50 mijë euro

Për vitin 2021 deklaron 40 mijë euro

Për vitin 2022 deklaron 79 mijë euro

Për vitin 2023 deklaron  38 mijë euro nga HDPC

Total                                493 000 euro për 10 vjet

Nga hulumtimi i PLUG, rezulton se Linda Rama është autore e studimeve dhe raporteve kryesore të UNICEF dhe OKB, që orientojnë zhvillimin e vendit tonë. Disa prej këtyre raporte janë ai i UNDP: Zhvillimi i Shqipërisë, Vlerësimi Financiar, dhe ato të UNICEF si: Fondi Social-një realitet mes sfidash lokale dhe kujdesi shoqëror në bashki-mjedisi institucional, kapacitetet, problematikat. Këto janë vetëm tre nga raportet ndërkombëtare për qeverisjen dhe politikat e qeverisë shqiptare, që janë hartuar nga Linda Rama, bashkëshortja e kryeministrit Rama. Këto raporte janë edhe dokumentet që faktojnë se Linda Rama vijon të jetë drejtuese e Qendrës për Nxitjen e Zhvillimit Njerëzor HDPC, e cila ofron shpenzon paratë e UNICEF apo OKB për llogari të Qeverisë Shqiptare, ku kryeministër është Edi Rama, bashkëshorti i Lindës.

Në raportin “Fondi Social – një realitet mes sfidash lokale”, del në pah konflikti i interesit i Linda Ramës me detyrën e bashkëshortit si kryeministër. Nga faqja zyrtare e UNICEF në shqip, raporti i sipërpërmendur është bërë me mbështetjen e Ministrisë së Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Shërbimit Social Shtetëror, Inspektoratit të Punës dhe 61 bashkive të vendit, që në vitin 2022 drejtoheshin nga socialistët të gjitha. Ky raport, ku kanë kontribuar organet e pushteti lokal dhe qëndror që drejtohen nga Edi Rama, është hartuar pikërisht nga bashkëshortja e tij Linda Rama, e cila në deklaratën e pasurisë nuk ka pasqyruar se sa është paguar për këtë.

Por një vit më pas, pikërisht në deklaratën e pasurisë së vitit 2023, Linda Rama, rikthen pas 10 vjetësh në deklaratat e saj të pasurisë punën në HDPC, Qendrën për Nxitjen e Zhvillimit Njerëzor, të cilën e themeloi vet në vitin 1999. Në deklaratën e pasurisë të vitit 2023 Linda Rama deklaron të ardhura prej 38 mijë eurosh nga HDPC, qendra e cila ka marrë mbështetjen e 61 bashkive dhe ministrive dhe institucioneve në varësi direkte të kryeministrit Rama, bashkëshortit të Linda Ramës.

Në fund të vitit të kaluar, Kryeministri i Shqipërisë Edi Rama, deklaroi se ambicia e qeverisë së tij ishte që brenda vitit 2030, Shqipëria të tërhiqte 20 milionë turistë në vit. Pak ditë më parë, bashkëshortja e kryeministrit të Shqipërisë, zonja Linda Rama, publikoi në rrjetet sociale studimin e saj më të fundit me titull “Tregu i Punës dhe Aftësitë përballë sfidës së 20 milion turistëve.” Pra, kryeministri shpall objektivat e zhvillimit të Shqipërisë, ndërsa bashkëshortja e tij i vlerëson ato.

Materiali përmbledhës i studimit niste me kryeministrin Edi Rama, kur ai vite më parë shpalli programin e Rilindjes Urbane për të nxitur turizmin, vazhdonte me lavdërimet e reformave dhe politikave të ndërmarra nga qeveria e tij gjatë këtyre 11 viteve dhe mbyllej me shkrimet e mediave ndërkombëtare, që e cilësonin Shqipërinë fanarin europian të turizmit. Të gjithë të lumtur dhe të gëzuar.

Nëse zonja Rama do të vlerësonte tregun e punës dhe suksesin e politikave të qeverisë në sektorin e turizmit për llogari të bashkëshortit të saj kryeministër, që ky i fundit të kishte një zë më tepër eksperti si input për vendimarrje, kjo nuk do të kishte asgjë të keqe. Problemi është se studimet e zonjës Rama kryhen për llogari të organizatave më më të rëndësishme botërore, të cilët janë dhe zërat më prestigjozë që vlerësojnë qeverisjen në Shqipëri.

Studimi për tregun e punës përballë sfidës së 20 milionë turistëve është kryer për llogari të Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim. Por BERZH nuk është donatori i vetëm, i cili ja ka besuar zonjës Rama vlerësimin e reformave dhe progresit në Shqipëri. Thuajse të gjitha studimet e UNDP-së në Shqipëri, po ashtu, kanë autorësinë e zonjës Rama dhe bashkëpunëtorës së saj Elena Polo. Nga vlerësimet për financat e zhvillimit e deri të analiza për pasojat e tërmetit. Organizata Botërore e Punës, po ashtu.

Studime e organizatave ndërkombëtare prestigjozë janë inputi kryesor mbi të cilin Shqipëria vlerësohet në arenën ndërkombëtare, Pra ato janë materialet mbi të cilat BERZH, UNDP, ILO dhe të tjerë i vënë notë progresit dhe qeverisjes në Shqipëri. Ndaj, pyetja që shtrohet natyrshëm është vetëm një; Sa të besueshme mund të jenë ato, kur kryhen nga një person i cili ndodhet në konflikt të hapur interesi?

Me apo pa vetëdije institucionet më të rëndësishme të botës kanë krijuar në Shqipëri një sistem të mbyllur, i cili tashmë po u heq shqiptarëve edhe mundësinë për t’u vlerësuar objektivisht nga ekspertë jashtë konfliktit të interesit. Megjithatë këtu vlen të theksohet diçka shumë qartë. Bashkëshortja e kryeministrit ka të gjithë të drejtën e saj të punojë si eksperte e BERZH, UNDP, Bankës Botërore e madje edhe e Departamentit të Shtetit dhe Komisionit Europian për të vlerësuar gjendjen e ekonomisë dhe ecurinë e reformave në Kazakistan, Gjermani apo dhe Shtetet e Bashkuara. Madje kjo do të ishte dhe motiv krenarie për Shqipërinë, që arrin të prodhojë ekspertë të këtyre niveleve.

Pas këtyre skandaleve, Grupi Parlamentar i Partisë Demokratike, në 4 nëntor të këtij viti, i ka nisur një letër të gjithë bordeve të donatorëve që bëjnë raporte monitorimi për Shqipërinë, me autore Znj. Linda Rama. Letra drejtuar UNDP, ILO, UNICEF, USAID etj vë në dukje se Znj. Rama sipas gjithë ligjeve shqiptare dhe ndërkombëtare, është gjendur përballë konfliktet të interesit sa herë që është kontraktuar nga ana juaj per të kryer matje , analiza apo vlerësime ekonomike apo sociale për Shqipërinë persa kohë që bashkëshorti i saj është Kryeministri i vendit.

Deputetët ngrejnë shqetësimin se Kredibiliteti edhe paanshmëria e produkteve te sponsorizuara nga institucionet tuaja dëmtohet rëndë në kushtet kur një nga autoret është pikerisht znj. Linda Rama e cila për shkak te interes të drejtpërdrejtë e ka te pamundur paanshmerinë. Gjithashtu pasurimi i Zj.Rama dhe për rrjedhojë familjes së saj kryeministrore, ndonëse në këtë rast nga fonde jo publike por për shkak të lidhjes me qeverinë të raportimeve është e papërputhshme edhe me Kushtetutën e Shqipërisë.

Ekspertiza e Znj. Rama mund të përdoret në raporte për shtete të tjera, ku zonja nuk ka konflikt interesi. Grupi Parlamentar pasi sqaron gjithë problematikat që vijnë nga ky fakt shprehet se:

Në këto kushte ne shprehim shqetësimin që të dhënat tuaja të deritanishme janë të kontaminuara nga njëanësia e autores znj.Linda Rama dhe kërkojmë eleminimin të çdo lloj influence si autore apo nëpërmjet qendrave të krijuara prej saj ose me të ardhmen në projekte që lidhen me Shqipërinë. sn

Kurti: Nuk humbim kohë me të tjerët, synojmë gjysmë milionë vota më 9 shkurt

Lëvizja Vetëvendosje bashkë me partnerët e listës, Guxo dhe Alternativa, kanë prezantuar sonte kandidatët për deputetë pjesë e garës zgjedhore të 9 shkurtit 2025.

Listës prej 110 kandidatëve i prin kandidati për kryeministër, kryeministri aktual dhe kryetari i Lëvizjes Vetëvendosje Albin Kurti.

Ky i fundit në fjalimin e tij ka prezantuar listën e VV-së për të cilën tha se janë njerëz me dinjitet dhe profesionalë.

“Në listën e fitores sonë të madhe në këta 110 kandidatë, gjejmë një gamë të gjerë profesionesh nga njëshi deri 110-shi gjejmë 17 mjekë, 12 inxhinierë e tre të tjerë nga shkencat ekzakte, 12 juristë, 20 ekonomistë, tetë nga shkencat politike dhe integrimet evropiane, 12 nga shkencat e tjera sociale, tre nga marrëdhëniet ndërkombëtare, tetë nga gjuha shqipe dhe ato të huaja, pesë nga gazetaria dhe komunikimi masiv, dy nga bujqësia, tre nga fusha ushtarake, tre nga arti e kultura dhe katër nga sporti”, ka thënë Kurti.

Ai tha se në listën e VV-së 41 janë gra e 69 burra, 14 janë veteranë të luftës, gjashtë nga familjet e dëshmorëve, gjashtë ish-të burgosur politikë. Numri i atyre që kandidojnë për herë të parë është 46, ndërsa i atyre që kanë kandiduar dy herë e më shumë – 64, derisa numri i kandidatëve nga mërgata është tre.

“Ata që garojnë me pragun, ata që garojnë mes vetes në garën për pretendent për garë seriozë dhe janë ata që garën e kanë me vetveten. Ne jemi krejtësisht në gara të ndara. Lëvizja VV së bashkuar me partnerët Guxo e Alternativa garon vetëm me veten, nuk humbim kohë me të tjerët, por të garojmë me veten në qëllimet tona më të larta – të angazhohemi me të gjitha mundësitë për ta ngritur subjektin tonë në shifrën prej gjysmë milionë të qytetarëve të Republikës”, tha ai.

Në dhjetëshen e parë të listës së VV-së janë edhe kryetari aktual i Kuvendit Glauk Konjufca, ministrja e Jashtme Donika Gërvalla nga Guxo, ministrat Albulena Haxhiu, Hekuran Murati, Xhelal Sveçla, shefja e grupit parlamentar Mimoza Kusari Lila nga Alternativa, ministri i Bujqësisë Faton Peci nga Guxo dhe Shqipe Mehmeti Selimi.

Jashtë listës kanë mbetur ministri i Mjedisit, Liburn Aliu dhe Besnik Bislimi, i cili do të jetë shef i shtabit zgjedhor.

Vetëvendosje ka udhëhequr me Qeverinë Kurti 1, e cila njihet si më e shkurtra në historinë e Kosovës – 50 ditë. Qeveria Kurti 2, e cila doli nga zgjedhjet e 14 shkurtit 2021, përmbushi për herë të parë një mandat të rregullt katërvjeçar.

Kurti kërkon 500 mijë vota: Të mos varemi nga Lista Serbe e as nga klubi i stërvjetruar politik

500 mijë është numri i votave që Albin Kurti ka kërkuar nga qytetarët e Kosovës në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit 2025, për ta formuar kështu qeverinë i vetëm përsëri.

Këtë, Kurti e ka bërë në një tubim me simpatizantët në sallën 1 tetori në Prishtinë, në prezantimin e kandidatëve për deputetë nga radhët e LVV-së, ku tha se këto vota janë të nevojshme që të mos varen nga Lista Serbe, por as nga partitë tjera opozitare shqiptare, të cilat i quajti “të stërvjetëruara”.

“500 mijë vota nuk është thjesht aspiratë sa për kuriozitet, por është më e nevojshme se kurrë që jo vetëm të vazhdojnë punët e mira, të drejta e të domosdoshme që kemi nisur për republikën tonë, por që edhe të mos varemi nga Lista Serbe e as nga klubi i stëvjetruar politik”, deklaroi Kurti.

Kryeministri theksoi se varësia “në ta e prej tyre është në dëm të Kosovës”.

“Të varesh nga ta do të thotë dy gjëra: ose nuk ia donë të mirën Kosovës, ose je i gllabëruar prej më shumë se 20 vjet çkoordinimi të institucioneve dhe të sakatimit të vendit”, shtoi.

Sa i përket listës së kandidatëve të VV-së – të shumë kritikuar – Kurti e vlerësoi lartë, derisa theksoi se njëjta ka brenda saj një gamë të gjerë profesionesh.

“Nga 1 deri te 110 gjejmë: 17 mjekë, 12 inxhinierë e 3 të tjerë nga shkencat ekzakte, 12 juristë, 20 ekonomistë, 8 nga shkencat politike e integrimet evropiane, 12 nga shkencat e tjera sociale, 3 nga marrëdhëniet ndërkombëtare, 8 nga gjuha shqipe e ato të huaja, 5 nga gazetaria dhe komunikimi masiv, 2 nga bujqësia, 3 nga fusha ushtarake, 3 nga arti e kultura dhe 4 nga sporti”, potencoi Kurti. sn

AirAlbania- Abilekaj: Si gjithë aventurat delirante të krijuara nga mendja e Ramës, falimentoi!

Nga Enton Abilekaj

Për 5 vjet, AirAlbania duhet të kishte dhënë 3 milionë euro për Stadiumin. Sot, kur shkronjat po i hiqen pa lavdi, bilanci është zero. Asnjë lek, reklamë falas, për një biznes me Erdoganin që falimentoi me dëm financiar kolosal.

 

AirAlbania, si gjithë aventurat delirante dhe bizneset politike të krijuara nga mendja e Edi Ramës, po ikën duke na lënë pas maskotin që përdorte charterin luksoz.

Emri i ri i Stadiumit meriton të jetë Inceneratori. sn

EUROPEUM – Instituti prestigjoz për Politikat Europiane: Shqipëria një autokraci zgjedhore, Rama autokrat si Dodik dhe Vuçiç

Tendencat autoritare të Edi Ramës po kalojnë pa u vënë re nga BE-ja 

 Marrëdhëniet e Bashkimit Europian me Shqipërinë shpeshherë shihen si shumë pozitive, veçanërisht kur krahasohen me lidhjet e bllokut me shtetet e tjera në Ballkanin Perëndimor, të cilat janë mjaft të trazuara. Megjithatë, shpërfillja e praktikave autokratike në Tiranë mund të shkaktojë probleme në të ardhmen. 

 Në pushtet pa ndërprerje që prej vitit 2013, kryeministri shqiptar Edi Rama ka mbikëqyrur tkurrjen dhe përkeqësimin e hapësirës qytetare dhe kalimin e ngadaltë të Shqipërisë në një autokraci elektorale. Ndryshe nga liderët e tjerë në Ballkanin Perëndimor, si Aleksandër Vuçiç i Serbisë apo Milorad Dodik i Republikës Srpska, të cilët zakonisht konsiderohen si autokratë model në rajon, qëndrimi i hapur pro-europian i Ramës dhe karizma e tij ekscentrike kanë shmangur vëmendjen në nivel ndërkombëtar nga sjelljet e tij autokrate brenda vendit. 

 Teksa Shqipëria nisi zyrtarisht negociatat për anëtarësim në BE disa javë më parë, duke riafirmuar kozmetikisht rrugën europiane të vendit, lideri i saj përdor modele të ngjashme të shtypjes demokratike dhe kapjes institucionale, si Vuçiç dhe Dodik. Sidoqoftë, interesat e BE-së për të ruajtur këtë aleancë me Tiranën bëjnë që këto veprime të kalojnë pa u vënë re në rastin më të mirë, ose të minimizohen sa herë të jetë e mundur. Kjo tendencë vërehet jo vetëm tek institucionet dhe shtetet anëtare të BE-së, por edhe tek shumë vëzhgues, analistë dhe ekspertë. 

 Shegerti i autokratëve 

Shqipëria po rrëshqet gradualisht drejt një spiraleje autoritarizmi ndërsa treguesit kryesorë demokratikë vazhdojnë ta përshkruajnë si një vend “pjesërisht të lirë.” Gjyqësori është subjekt i presionit dhe ndikimit politik; pavarësia e medias është e kufizuar; korrupsioni është i përhapur; mosbesimi i qytetarëve ndaj institucioneve demokratike është i lartë; dhe opozita – si në nivel shtetëror ashtu edhe lokal – është e dobët dhe e paorganizuar. Deri në atë pikë sa disa e konsiderojnë Shqipërinë de facto një shtet njëpartiak.

 Në qendër të këtij degradimi qëndron roli i Edi Ramës, i cili nuk ka rivalë seriozë dhe ka arritur të margjinalizojë axhendat e demokratizimit dhe shtetit ligjor në një masë shqetësuese. Brenda një kornize institucionale dhe politike që pengon çdo përpjekje për llogaridhënie, Rama ka shtypur çdo pakënaqësi publike dhe madje ka pranuar praninë e krimit të organizuar – me të cilin ai është akuzuar se ndan objektiva të përbashkëta fitimprurëse. 

 Në fushën e integrimit në BE, Rama ka vepruar me zgjuarsi dhe artikulim. Perceptimi për vite me radhë ishte se Shqipëria po vuante pasojat e vetos së Bullgarisë ndaj Maqedonisë së Veriut, me të cilën Komisioni Europian (KE) e kishte çiftuar Tiranën. Në parim, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut do të ecnin bashkërisht drejt BE-së, pavarësisht tekave të Sofjes – një vendim që mund të kishte kuptim narrativ. Megjithatë, ky vështrim u përmbys përfundimisht, duke marrë parasysh kokëfortësinë e ngërçit bullgar. 

 Shqipëria u lirua nga kjo barrë në shtator të vitit 2024, kur kërkesa e saj u shkëput nga ajo e Shkupit. Në tetor, madje, nisi negociatat zyrtare për anëtarësim me hapjen e kapitullit bazë për pjesët fondamentale. Gjithçka dukej sikur Tirana po përmbushte premtimet e saj dhe se, në sytë e BE-së, Maqedonia ishte një top i lëshueshëm në favor të Shqipërisë. Progresi i perceptuar i Tiranës po përdorej për të krijuar iluzionin se zgjerimi i BE-së ishte sërish në rrugën e duhur, pavarësisht mangësive reale. 

Jini tiran, por duaje BE-në 

Institucionet e BE-së dhe shtetet anëtare kanë një histori pragmatizmi mbi vlerat kur prioritet janë marrëdhëniet dypalëshe ose shumëpalëshe me shtete jo anëtare të BE-së. Turqia, Azerbajxhani dhe Tunizia janë shembuj të qeverive me të cilat BE-ja ka lidhur marrëveshje të ndryshme që përfshijnë energjinë apo migrimin – pavarësisht rekordeve të tyre për të drejtat e njeriut dhe standardet demokratike. 

Në aspektin e brendshëm, Brukseli ende has vështirësi për të përballuar një lidership autokratik si ai i Viktor Orbán-it në Hungari, i cili nuk respekton vlerat e BE-së dhe për këtë arsye mund të përballet me izolim politik ose ndëshkim. As furnizimet me naftë dhe as mekanizmat anti-emigracion nuk mund të blejnë pranimin e një qeverie autokrate brenda BE-së nga Komisioni Europian apo shtetet anëtare. Përveç nëse kjo qeveri mbështet hapur sovranitetin dhe legjitimitetin e Bashkimit Europian.

Figura e kryeministres italiane Giorgia Meloni është një shembull kryesor i kësaj. Ndonëse ajo i përket së djathtës radikale dhe aktualisht po zbërthen axhendën më të djathtë politike të dekadave të fundit, duke hequr të drejtat e prindërve LGBTIQ+ dhe duke goditur protestat paqësore, ajo mbron BE-në. Ky faktor shpengues e mbron atë nga trajtimi si e përjashtuar. Vetë presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, e ka bërë këtë të qartë. 

Edi Rama prej kohësh ka ndjekur një model të ngjashëm me atë të Melonit. Sigurisht, kjo ka qenë e vërtetë edhe përpara se Meloni të vinte në pushtet. Për BE-në, dhe në veçanti për shtetet anëtare, kryeministri shqiptar përfaqëson një avantazh të dyfishtë. Ai ofron thjeshtësinë e një “stabilokrati” të Ballkanit Perëndimor, duke qeverisur një vend ku opozita pothuajse nuk ekziston, ndërkohë që është gjithashtu një mbështetës i flaktë i BE-së si një projekt politik dhe i rrugëtimit të pandalshëm të Shqipërisë drejt tij. Ky kontrast vihet në dukje në raport me Aleksandër Vuçiçin, i cili ndonëse ofron stabilitet, mbetet i paqartë kur bëhet fjalë për angazhimet e Serbisë ndaj BE-së dhe nuk përputhet me politikën e jashtme të tij. Prandaj, Rama perceptohet si studenti më i disiplinuar në klasën e zgjerimit të BE-së.

Rama ka arritur të magjepsë imagjinatën e BE-së duke u paraqitur si një lider karizmatik dhe kompetent. Kjo ka qenë dikur e vërtetë edhe për Vuçiçin, Milorad Dodikun e Republikës Srpska dhe ish-kryeministrin maqedonas Nikola Gruevski. Përmes qëndrimeve të tij pro-perëndimore; mbështetjes së tij të palëkundur për integrimin e Shqipërisë në NATO dhe BE; aftësisë për të shmangur konflikte dypalëshe rajonale; dhe modelit të tij “stabilokratik” të sigurisë, BE-ja ndihet e qetë duke u mbështetur tek ai si një aleat i afërt, deficitet demokratike të të cilit ajo mund t’i neglizhojë. Duke pasur parasysh gjendjen e opozitës në Shqipëri, shanset për një alternativë politike në të ardhmen e afërt janë minimale, një skenar që mund të përkeqësojë më tej përpjekjet e dëshpëruara të BE-së për stabilitet rajonal.

Një mesazh për të ardhmen 

Në sytë e BE-së, Rama zakonisht nuk shihet si një kërcënim. Ai është karizmatik dhe i besueshëm, dhe ndryshe nga Vuçiçi apo Dodiku, ai nuk merr frymëzim nga ndikimet e rrezikshme autokrate të Hungarisë. Përkundrazi, ai ndjek në mënyrë pragmatike interesat e liderëve të tjerë autokratë më të pranueshëm, si Italia.

 Gjithsesi, vendosmëria e BE-së për të mbështetur një sistem stabilokratik dhe gjysmë-autokratik në Shqipëri mund të ketë pasoja të rënda. Tolerimi i sjelljeve të Ramës dhe klikës së tij, mosvendosja e kufijve të qartë ndaj degradimit demokratik dhe erozionit të shtetit ligjor, si dhe shpërfillja e shkeljeve të qarta të të drejtave të njeriut brenda vendit – të gjitha për hir të interesave gjeopolitike – mund të bëjnë që lideri shqiptar të shndërrohet në një problem të madh për Bashkimin Europian, nëse krijohen kushtet e duhura. Rama, para së gjithash, është një kameleon politik.

 Kryeministri shqiptar nuk është lloji i nacionalistit ekstrem që përdor frikën si mjet manipulimi, ndryshe nga narrativat e përhapura nga Vuçiçi. Por marrëdhëniet e tij të ngrohta me presidentin serb tregojnë se ajo që i lidh nuk është ideologjia – nëse ndonjëri prej tyre ka ndonjë ideologji të tillë – por dëshira për të ruajtur pushtetin me çdo kusht.

 Ky është një paralajmërim jo vetëm për Komisionin Europian dhe shtetet anëtare, por mbi të gjitha për gazetarët, akademikët, analistët dhe vëzhguesit, të cilët shpesh e përjashtojnë Ramën nga lista e autokratëve rajonalë. Ata shpesh i zbardhin politikat e një “showman”-i, i cili në mënyrë të vazhdueshme po minon vlerat themelore të Bashkimit Europian.

 Alejandro Esteso Pérez është një politolog dhe studiues që fokusohet tek zgjerimi i BE-së dhe politika e Ballkanit Perëndimor. Ai është Anëtar i Grupit Këshillues për Politikat në Ballkanin Europian (BiEPAG) për vitin 2023 dhe lektor i jashtëm për politikën bashkëkohore të Ballkanit Perëndimor në Universitetin Complutense të Madridit (UCM). Aktualisht, ai ndjek studimet e doktoraturës në Universitetin e Grazit në Austri dhe është një Studiues Vizitor në Institutin EUROPEUM për Politikat Europiane në Pragë. / New Eastern Europe – Syri.net

*Alejandro Esteso Pérez është një shkencëtar politik dhe studiues i specializuar në zgjerimin e BE-së dhe politikën e Ballkanit Perëndimor. Ai është anëtar i vitit 2023 në Grupin Këshillimor të Politikave për Ballkanin në Evropë (BiEPAG) dhe pedagog i jashtëm mbi politikat bashkëkohore të Ballkanit Perëndimor në Universitetin Complutense të Madridit (UCM). Aktualisht është duke ndjekur studimet e doktoraturës në Universitetin e Gracit në Austri dhe është anëtar vizitor në Institutin EUROPEUM për Politikat Evropiane në Pragë.

Sot Dita Botërore e Emigracionit, Shqipëria ka bilancin më negativ në histori- Nga Alba Kepi

18 dhjetori 2024 , në këtë ditë botêrore të Emigracionit, Shqipëria ka bilancin më negativ të historikut të saj demografik me mbi gjysmën e popullsisë në mërgim e me një shpopullim masiv si kurrë më parë një genocid ka kryer kundêr shqiptarêve.
Êshtë haraci e njolla e këtij sistemi pushteti që të ndershmit, tê riut, familjeve të reja, profesionistëve e talenteve, hallexhiut e shpirtit pa kompromis, i kanë vënë të vetmen alternativ; largimin, ikjen.
2024 është dhe viti i një mundësie kushtetuese që pas 33 vitesh mêrgim shqiptarët mund të votojnë për politikën qeverisëse të Shqipërisë, por dhe i pasigurisë së një vote e të drejte ligjore e këtij sistemi manipulues e hajdut që i përzuri nga sofra e tyre.
Emigrantët shqiptarë nga numri e historia personale e cdo njërit, janë mundësia e Shqipërisë pêr të përmbysur këtë sistem mohimi vlerash që vendos tê hyj në politikë për të bërë biznes, të hyj në politikë për të pastruar biznes me kapitali londinez, anglez, italian, gjerman, arabik, latin o dubaiez, e promovohet në politikë me fabulën “duhen lekê të jesh deputet”!
Votuesi si në Shqipëri e në diasporë ka nevojë t’u besojë jo një birre paguar me një darkë qyqarësh nga një deputet o politikan në 10 vite dështimi, apo me premtime laraskash se “do ju bëj drejtorë”.
Votuesi si në Shqipëri e diasporë ka domosdoshmëri modelin integrues të politikanit koherent, i ri o i vjetêr në politikë.
Nuk ka votë që nuk shkon pêr përmbysjen e këtij sistemi nëse modeli i përfaqësimit është suksesi, vlera e koherenca.
Ndryshe cdo votë do mbeti një birrë e shplarë pas darkës qyqare që pêrfundon me natën e kaluar në WC.
Përrallën e emigrantit që për 5 vite ne Angli bëri miliona euro apo për 15 vite në Itali bleu 4 restorante e ndêrtoi 5 kompani kur as pashsportë të atij vendi nuk disponon. propagandojnë vec ata që për këto para kanë nevojë të financojnë veten e të mbajnë pushtetin.
Gëzuar festën emigrantë shqiptarë!
Gëzuar ju emigrantë normalë, të thjeshtë, të ndershëm që nuk keni 2 milionë euro për t’i transferuar në Shqipëri e që nuk i keni ëndërruar kurrë e as qindra mijêra euro për t’u bërë deputet “sic po e kërkon sistemi”.
Zgjedhja juaj është ndershmëria, jeta juaj është familja, e vêrteta juaj është ligji.
Gëzuar emigrantë të ndershem që cdo ditë luftonin me jetën, me punën, me padrejtesitë, me paragjykimet, që keni emigruar e largoheni nga Shqipëria nga pushteti që paratë e mafias, paligjshmërisë, trafiqeve, kontrabandës e drogës i justifikojnë nën emrin tuaj.
E vërtetë mafia e drogën nuk e shpikën shqiptare, është histori shekullore, e keqe dhjetra vjecare e një shoqërie kudo ndodhet, por në oborrin shqiptar është një histori e frikshme që e gjen të favorizohet nga ata që duhet ta ndalojnë, nga ministra të dënuar për lidhje me grupe mafioze e automjete qeveritare të mbushura me hashash, ministra me vęllezër të dënuar për trafik droge, ministra me femijë e ish bashkeshorte të hetuar për kontrabandë, deputetë e krerë institucionesh e bashkish të përfshirë në hetime antimafie, me shtrirje përtej kufijve.
E këtë realitet nuk e shpiku bota, as media, as fantazia, por pushteti që qeveris Shqipërine prej 3 mandatesh e që sot kanë guximin ta jusifikojnë duke përdorur Diasporën.
Diaspora kërkon gjëra më të thjeshta, më të vërteta, më të nevojshme si njohja e pensioneve në Itali ku numri i shqiptarëve ka kaluar 700 mijë, kërkon qasjen e barabartë në investime si cdo sipërmarrës i huaj e jo mik i oborrit pushtetar, kërkon vlerësime e meritokraci jo sepse jane militantë të Partisë, por sepse janë shqiptarë qe kanë kontribuar që emri i Shqipërisë të njihet jo për gënjeshtra e kartolina fake, që mashtrojnë e shtrembërojne realitete, por si një komb që kërkon e pretendon një linjë europiane të ligjshmërisë larg lobizmave për interesa të dyshimta gjeopolitike e personale.
Gëzuar ditën e Diasporës ju emigrantë të thjeshtë që nuk keni 2 milionë euro për të transportuar në Shqipëri e që jetoni me djersën e ballit e me sakrificën e kursimit që cdo muaj të hiqni pak qindra euro për t’ia dërguar prindërve në Shqipëri, e që nuk keni nevojë për amnisti, apo për paketa, o kanale të privilegjuara të politikës që pak muaj nga fushata vendore kujtohet për të përshpejtuar rrjedhjen e miliona eurove nga “DIASPORA”.
Bankat në të gjithë botën, sistemet financiare në të gjitha vendet, mjetet fiskale kudo ndodhen, lejojnë që për pak minuata paratë e juaja të mberrijne aty ku ju dëshëroni e me transparencën ligjore pa patur nevojë per Samite apo tellale mediatike me qëllime elektorale.
Përrallen e emigrantit që për 5 vite në Angli bëri miliona euro apo për 10 vite në Itali bleu 4 restorante e propagandojnë vec ata që për keto para kanë nevojë të financojnë pushtetin.
E propagandon vec ai qe tek diaspora i ka mbetur shpresa e fundit për të marrë votat e financuar fushatën.
Gëzuar o nënë, mike, vëlla, bashkëshortë, fëmijë, djalë, vajzë qe sot po shkon në punë dhe pse është e dielë, e pas saj do të bësh nje telefonatë me familjen në Shqipëri ku do pyesësh; A keni ftohtë? A keni drita? A keni ujë? E do t’i qetësoni duke iu thënë se dokumentat për bashkim familje mund të mberrijnë shumë shpejt e do festoni së bashku!

Si mund të duket plani i paqes për Ukrainën

Ushtarët e saporekrutuar festojnë përfundimin e stërvitjes së tyre në një bazë ushtarake afër Kievit, Ukrainë, më 25 shtator 2023.

 

Mike Eckel

Mbrapa dyerve të mbyllura në Moskë, Kiev, Bruksel, Uashington dhe kryeqytetet e tjera, diplomatët, liderët e zgjedhur dhe oficerët ushtarakë janë duke u përgatitur për një shtytje të fuqishme për ta gjetur një zgjidhje për t’i dhënë fund luftës më të madhe tokësore në Evropë që nga Lufta e Dytë Botërore.

Në fushëbetejë, përparësia tani është bindshëm në anën e Rusisë, sepse forcat e saj janë duke i shtypur trupat ukrainase përgjatë vijës së frontit 1.100 kilometra të gjatë. Ushtria ruse po e dërrmon infrastrukturën energjetike të Ukrainës, në përpjekje për ta lënë në terr dhe për ta mërdhirë një popull të tërë.

Në dhomat e Perëndimit për bisedime ka ndryshuar ndjesia dhe tani ka një përpjekje vendimtare për zgjidhjen e një konflikti i cili i ka lënë të vdekur apo plagosur më shumë se 1 milion burra nga të dyja palët gjatë 34 muajve të fundit.

Askund nuk është më i qartë ky ndryshim sesa në zgjedhjen e Donald Trumpit, i cili, madje edhe para se ta marrë detyrën në janar si presidenti i ardhshëm amerikan, ka ngulur këmbë se do ta gjejë një mënyrë për t’i dhënë fund luftimeve “brenda 24 orëve”.

“Ka shumë bisedime, shumë zhurmë se disa bisedime për paqe janë të pashmangshme”, tha më 12 dhjetor Rosa Balfour, drejtoreshë në organizatën Carneigie Europe me bazë në Bruskel.

“Ne nuk e kemi ndonjë plan vërtet. Duket se akoma askush nuk ka plan. Dhe, natyrisht, gjendja në terren nuk i leverdis Ukrainës tani, prandaj gjendja është shumë e vështirë”, shtoi ajo.

Gjak dhe thesar

Javën e kaluar, zyrtarë evropianë dhe amerikanë i filluan bisedimet aktive për mundësinë e dërgimit të trupave perëndimore në Ukrainë si paqeruajtës, sapo të ndalojnë luftimet dhe të vendoset një armëpushim, ose një marrëveshje armëpushimi.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, besohet se ka sugjeruar idenë e dërgimit të 40.000 trupave në Ukrainë. Ai e vizitoi Varshavën më 12 dhjetor për shtjelluar këtë çështje me kryeministrin polak, Donald Tusk.

Në një konferencë për shtyp pas takimit, Tusk u tha gazetarëve se Polonia nuk e ka ndër mend të dërgojë trupa në Ukrainë dhe se Varshava nuk do të detyrohet ta bëjë këtë.

Ideja për paqeruajtës perëndimorë doli në pah edhe disa ditë më herët në Paris, kur Macroni i priti në takim Trumpin dhe presidentin ukrainas Volodymyr Zelensky. Sipas The Wall Street Journal, Trump, i cili ka thënë në mënyrë të përsëritur se evropianët duhet të marrin rol më të madh në mbështetjen dhe mbrojtjen e Ukrainës, deklaroi se dëshiron që ushtarët evropianë të jenë në terren për ta mbikëqyrur çdo armëpushim.

Sipas gazetës, Trumpi nuk do që trupat amerikane të përfshihen, megjithatë ai mbështet një lloj ndihme nga SHBA-ja për këtë përpjekje.

Udhëheqësia e Ukrainës, e cila publikoi një plan pesëpikësh të fitores në tetor, mbështet praninë e paqeruajtësve perëndimorë në Ukrainë. Por, ka pak shenja se Moska do të bjerë dakord, thotë Oleksandr Khara, ish-diplomat ukrainas.

“Sigurisht, është mirë që po flitet për këtë, por… nuk ka bazë për të nisur bisedimet e paqes”, tha Khara, i cili tani është ekspert në Qendrën për Strategji të Mbrojtjes me seli në Kiev.

Aleatët veriatlantikë

Një nga ankesat fillestare të Kremlinit për të arsyetuar pushtimin e Ukrainës, i nisur më 2022, vazhdon të jetë një nga kërkesat kryesore të Kievit: anëtarësimi në NATO.

Hiç më larg se më 9 dhjetor, Zelensky përsëriti se anëtarësimi mbetet i një rëndësie parësore.

Por, shumë anëtarë të NATO-s ngurrojnë për ta mbështetur anëtarësimin e Ukrainës.

Në një samit në vitin 2008, udhëheqësit amerikanë dhe evropianë arritën pajtueshmëri për pranimin e Ukrainës në NATO në të ardhmen, por nuk përcaktuan udhërrëfyes të qartë. Disa zyrtarë dhe ekspertë besojnë se ky ishte një gabim që çoi në pushtimin e Ukrainës nga Rusia.

Që nga nisja e pushtimit, NATO është zgjeruar duke i pranuar Suedinë dhe Finlandën. Por, pranimi i Ukrainës në këtë kohë do të nënkuptonte pranimin e një vendi të rrënuar, të dërrmuar dhe pjesërisht të pushtuar nga një fuqi e huaj, gjë që do t’i sillte telashe shumë prej anëtarëve të aleancës.

Edhe Shtetet e Bashkuara janë të ftohta ndaj kësaj ideje. Sipas The Wall Street Journal, javën e kaluar në Paris, Trump besohet t’i ketë thënë Macronit dhe Zelenskyt se nuk e mbështet kërkesën e Kievit për anëtarësim në NATO.

Shtyrja e anëtarësimit është “dorëzim para kërkesave të Rusisë, dhe kjo do të jetë fitore e madhe për Putinin”, shkroi në një bllok gjenerali i pensionuar australian, Mick Ryan. “Kjo do ta arsyetojë në mendjen e Putinit, dhe autoritarëve si ai, se agresioni rus kundër Ukrainës ka funksionuar, sepse mbajtja e Ukrainës jashtë NATO-s ishte një nga kërkesat kryesore të Putinit para luftës”.

Zona e sigurisë

Përjashtuar ndonjë ndodhi të papritur, Ukraina do të humbë territor ndaj Rusisë, e cila tani për tani kontrollon rreth 20 për qind të tokës ukrainase. Pra, pothuajse të gjithë rajonin lindor të Donbasit, si dhe Gadishullin e Krimesë në Detin e Zi.

Për shumicën e vëzhguesve, krijimi i një lloj “toke të askujt” është një skenar i mundshëm. Zona e çmilitarizuar që ka ndarë Korenë e Veriut dhe me Korenë e Jugut për dekada shihet si shembull nga shumëkush.

Putini e dha këtë ide në mars pasi i rizgjodh president.

“Nuk e përjashtoj mundësinë që… ne do të detyrohemi në një çast, kur ta konsiderojmë të përshtatshëm, të krijojmë një ‘zonë sanitare’ në territoret që sot janë nën regjimin e Kievit”, tha ai.

Për Ukrainën, telash është se ku do të përcaktohet kjo vijë – dhe sa pjesë të bazës së saj ekonomike do t’i humbë. Shumë miniera dhe industria e rëndë e Ukrainës ndodhen në Donbas, i cili është i pushtuar nga Rusia; dhe rreth 8 milionë hektarë tokë bujqësore ukrainase janë të pushtuara, sipas një vlerësimi.

Ukraina pushtoi territor rus në gusht, duke marrë nën kontroll një pjesë të rajonit të Kurskut. Më vonë, Zelensky tha se qëllimi ishte krijimi i një zone të sigurisë dhe zmbrapsja e raketave larg qytetit të dytë më të madh të Ukrainës, Harkiv.

Megjithatë, që nga ajo kohë, Rusia ia ka dalë ta rimarrë pothuajse gjysmën e territorit të Kurskut.

Një sfidë tjetër për një zonë të tillë – qoftë zonë e sigurisë, sanitare apo e çmilitarizuar – është mbikëqyrja dhe verifikimi: çfarë do të lejohet të bëjë secila palë, ose paqeruajtësit, për ta vëzhguar palën tjetër. Zhvillimi i shpejtë i luftës me dronë mund ta ndërlikojë edhe me shumë këtë çështje.

Elefanti në dhomë

Pikëpyetja më e madhe për bisedimet në të ardhmen mund të jetë furnizuesi më i madh me armë i Ukrainës: SHBA-ja, dhe administrata e Trumpit.

Ka vite që Trumpi shpreh pakënaqësi lidhur me sasinë e armatimit të dërguara nga administrata në largim e presidentit Joe Biden dhe ka e ka cilësuar Zelenskyn si njeri mashtrues.

Ai ka thënë gjithashtu se aftësitë e tij si biznesmen dhe sipërmarrës e bëjnë një negociator të aftë për ta arritur një marrëveshje me Putinin.

Njeriu kryesor i Trumpit është Keith Kellogg, një kolonel i pensionuar i ushtrisë amerikane, i cili e ka këshilluar ish-zëvendëspresidentin gjatë mandatit të parë të Trumpit.

Në një dokument të cituar gjerësisht, bashkautor i të cilit ishte para zgjedhjeve të nëntorit, ai e paraqiti një plan që përfshin ngrirjen e vijave të frontit dhe përdorimin e “shkopinjve dhe karotave” për t’i detyruar Kievin dhe Moskën të negociojnë.

Për Kievin, për shembull, “shkopinjtë” nënkuptojnë që SHBA-ja e ndal furnizimin e saj me armë. Për Moskën, kjo përfshin masa si mbushja e tregjeve globale me naftë për t’i ulur çmimet e këtij produkti, nga i cili Moska varet tejet shumë për t’i siguruar të ardhurat e saj.

Karotat për Moskën do nënkuptonte që Perëndimi t’i heqë sanksione ndaj saj, ose ta zvarritë anëtarësimin e Ukrainës në NATO. Për Kievin, ato do të përfshinin ndihmë të vazhdueshme ushtarake, financim për rindërtimin ose madje mosnjohjen e territoreve të pushtuara nga Rusia – një qasje e ngjashme me atë që Uashingtoni ndoqi për më shumë se katër dekada lidhur me aneksimin sovjetik të tri shteteve baltike.

“Ne u themi ukrainasve ‘duhet të vini në tryezën e bisedimeve, dhe nëse nuk e bëni, mbështetja nga Shtetet e Bashkuara do të mbarojë’”, tha Kellogg për Reuters në qershor.

“Putinit i thua ‘duhet të ulesh në tryezë, dhe nëse nuk e bën, atëherë do t’u japim ukrainasve gjithçka që u nevojitet për t’ju vrarë në fushëbetejë’”, shtoi ai.

Vetë Kremlini – të cilit i është sosur durimi me një pushtim që duhej të përfundonte brenda disa ditësh dhe që ka trazuar ekonominë e tij – ka lënë të kuptohet se është i hapur ndaj qasjes së re të Trumpit.

Por, dyshimet nuk mungojnë.

“Nuk mendojmë se [Putini] i ka me gjithë mend negociatat”, tha për REL-in një zyrtar i lartë i NATO-s, duke folur në kushte anonimiteti.

“Ai mund të jetë i gatshëm të flasë, por për aq kohë sa beson se po fiton, nuk ka asnjë nxitje për bisedime. Dhe ai vazhdon të besojë se koha është në favorin e tij”.

Përgatiti: Ekrem Idrizi

Kosova dhe Serbia pajtohen mbi zbatimin e deklaratës për të zhdukurit gjatë luftës

VOA Edlira Bllaca

Kryenegociatorët e Kosovës dhe Serbisë Besnik Bislimi dhe Petar Petkoviç, i dhanë fund një raundi të ri bisedimesh, pa ndonjë përpaim përveç, siç tha kryengeociatori serb, pajtimit për zbatimin e deklaratës mbi personat e zhdukur, që ishte pjesë e marrëveshjes së arritur vitin e kaluar në Bruksel dhe në Ohër.

Në maj të vitit të kaluar udhëheqësit e Kosovës dhe Serbisë nënshkruan një deklaratë të përbashkët për personat e zhdukur gjatë luftës në Kosovë nëpërmjet së cilës u zotuan për “zbatimin e plotë të detyrimeve” për ndriçimin e fatit të rreth një mijë e 600 personave për të cilët nuk dihet asgjë 25 vjet pas luftës.

Në deklaratë thuhet se palët do të “bashkëpunojnë ngushtë në identifikimin e vendvarrezva dhe të angazhohen në gërmimin e tyre, të sigurojnë qasje të plotë në informata të besueshme e të sakta që ndihmojnë në gjetjen dhe identifikimin e personave të zhdukur gjatë periudhës kohore nga një janari i vitit 1998 deri më 31 dhjetor të vitit 2000”.

Kjo, sipas deklaratës përfshinë “të gjitha materialet, shkrimet, urdhrat, dokumentet, regjistrimet dhe çfarëdo lloj dokumenti tjetër, përfshirë edhe ato që cilësohen si të klasifikuara nga institucionet përkatëse të të dyja palëve”.

“Mendoj që tani mund të ecet tutje që muajin e ardhshëm të mbahet edhe mbledhja e parë e Komisionit të përbashkët. Ka premtime nga ana e Serbisë që nuk do të ketë tendencë që në të ardhmen të pengohet puna e këtij komisioni”, tha pas takimit kryenegociatori i Kosovës, Besnik Bislimi, duke theksuar se palët ishin pajtuar në dhjetor të vitit të kaluar “me variantin përfundimtar të termave të referencës për aktivizimin e Komisionit të përbashkët, pastaj ka pasur tendencë nga Serbia që të intervenojë në tekst dhe të futet një paragraf që pak a shumë rifuqizohet roli dhe prania e UNMIK-ut por ne nuk kemi pranuar diçka të tillë”.

“Kemi deklaratën, kemi rregulloren e punës dhe tani kemi rënë dakord për një komision të përbashkët që do të mbështesë grupin e punës, të cilin, si deri tani, e kryeson Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq”, tha kryenegociatori serb Petar Petkoviç.

Takimi i sotëm që duket të jetë i fundit me ndërmjetësimin e të dërguarit të posaçëm evropian Miroslav Lajçak, është pjesë e përpjekjeve evropiane për të ripërtërirë procesin e normalizimit të marrëdhënieve që lidhet ngushtë me aspiratat integreuse të të dyja palëve.

Ministrat e Bashkimit Evropian në një tekst me përfundimet mbi procesin e zgjerimit që e miratuan të martën u bënë thirrje Kosovës dhe Serbisë që “pa vonesa dhe pa parakushte të zbatojnë marrëveshjen për rrugën drejt normalizimit të marrëdhënieve”, duke theksuar se ky është kusht për përparimin e tyre në procesin e integrimit në bllok.

“Kosova dhe Serbia duhet të bëjnë përpjekje të qëndrueshme për depërshkallëzim, të përmbahen nga veprimet e njëanshme dhe provokuese që mund të çojnë në tensione dhe dhunë si dhe të shmangin retorikën përçarëse”, thuhet në raportin e përfundimeve, ndërsa theksohet se “normalizimi i marrëdhënieve dhe zbatimi i angazhimeve të palëve në dialog janë thelbësore në rrugën evropiane të të dyja palëve dhe të dyja rrezikojnë të humbasin mundësi të rëndësishme në mungesë të përparimit”.

Nga Kosova kërkohet që të nisë pa vonesa themelimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe, ndërkaq nga Serbia që të njoh dokumentet dhe simbolet e Kosovës. Këto kërkesa janë pjesë e marrëveshjes së aritur vitin e kaluar zbatimi i së cilës, me gjithë trysninë perëndimore, deri tani ka ngecur.

The Telegraph: Si po e ndryshon Donald Trumpi botën pa lëvizur gishtin

Për britanikët që janë mësuar me një tranzicion të shpejtë të pushtetit pas humbjes së një kryeministri, periudha e gjatë mes zgjedhjes së një presidenti amerikan në fillim të nëntorit dhe inaugurimit në fund të janarit është një spektakël i çuditshëm.

Këtë vit, kjo periudhë është bërë edhe më e çuditshme nga kontrasti mes një presidenti në largim, për të cilin termi “lider jofikas” duket tepër bujar, dhe një presidenti të zgjedhur plot energji, i pari kandidat që fiton mandate jo të njëpasnjëshme pas 130 vitesh.

“Presidenti i zgjedhur do edhe gjashtë javë të tjera për të marrë pushtetin por si me magji ai tashmë e ka bërë Amerikën të madhe përsëri,” tallej një shkrim i Washington Post fundjavën e kaluar, duke ironizuar Donald Trump-in për pretendimet se ka ndalur emigracionin përmes Meksikës, ka kthyer ekonominë amerikane në objekt zili të botës dhe ka sjellë paqe në Lindjen e Mesme.

Megjithatë, është e pamohueshme që Trump tashmë po ndikon në çështjet botërore, si drejtpërdrejt, ashtu edhe tërthorazi, nga Tel Avivi në Teheran, Rijadi në Riga, legjislatura e Kalifornisë në politbyronë kineze. Duke shfrytëzuar një dritare të shkurtër mundësie, duke përshpejtuar politikat ekzistuese ose duke hedhur bazat për një rend të ri botëror, liderët dhe juristët po përpiqen ethshëm të parashikojnë “të njohurat e njohura” dhe “të njohurat e panjohura” të presidentit të 45-të dhe 47-të, për të pozicionuar veten në mënyrën më të mirë të mundshme për vitin e ri.

Image

Duke përdorur vetëm levat e rrjeteve sociale, një vizitë në Notre-Dame dhe një reputacion për paparashikueshmëri të parashikueshme, kështu është riafirmuar “Njeriu i vitit” i revistës Time në skenën botërore, shumë përpara se të shkelë në Zyrën Ovale sërish.

NATO

Trump ka kaluar një dekadë duke kritikuar fuqitë europiane për mos marrjen e përgjegjësisë për mbrojtjen, duke deklaruar në një tubim në shkurt të këtij viti se do të inkurajonte Rusinë të bënte “çfarë të dëshironte” me vendet që nuk paguajnë. Ai iu rikthye këtij argumenti në një intervistë me tone kërcënuese për NBC të dielën, duke thënë: “Nëse ata paguajnë faturat dhe nëse na trajtojnë drejt, përgjigjja është absolutisht që do të qëndroja me NATO-n.”

Ky paralajmërim është dëgjuar qartë në të gjithë Atlantikun. Edhe pse krijimi i një ushtrie të BE-së, i mbrojtur nga kryeministri i Luksemburgut në nëntor, është pak i mundshëm të ketë mbështetje të gjerë, kontinenti është pa dyshim në lëvizje. Javën e kaluar, u raportua se vendet europiane po diskutojnë për një fond mbrojtjeje prej 500 miliardë eurosh, i financuar përmes huazimeve të përbashkëta dhe i hapur për shtete jashtë BE-së si Norvegjia dhe Mbretëria e Bashkuar.

Image

Këtë javë, anëtarët e NATO-s diskutuan për rritjen e objektivit të shpenzimeve për mbrojtje nga dy për qind në tre për qind të PBB-së. Mark Rutte, sekretari i përgjithshëm i NATO-s, ka kaluar dy muajt që nga emërimi i tij në tetor duke vizituar kryeqytetet europiane, si dhe duke u takuar me Trump-in në Florida. Të enjten, ai u tha ekspertëve të sigurisë në Bruksel se ishte koha që Europa “të kalonte në një mentalitet lufte.”

“Të gjitha shtetet baltike janë përgatitur me intensitet për një presidencë tjetër të Trump-it,” thotë dr Kristi Raik, zëvendësdrejtore në Qendrën Ndërkombëtare për Mbrojtje dhe Siguri, një think tank me bazë në Estoni, vendi i dytë për nga shpenzimet e mbrojtjes në aleancë si përqindje e PBB-së, pas Polonisë. “Disa thonë se administrata e parë e Trump-it ishte mjaft e mirë për shtetet baltike [për shkak të rritjes së shpenzimeve për mbrojtje nga vendet europiane], dhe se tani do të ketë një nxitje edhe më të madhe. Por ka shumë pasiguri. Tendenca afatgjatë është një Shtet i Bashkuar që është më pak i angazhuar me Europën, dhe Europa nuk po bën mjaftueshëm për t’u përgatitur për këtë. Shtetet e vogla janë në një pozicion të brishtë.”

Ukraina

Ka pasur shumë pasiguri për qasjen e administratës së Trump-it ndaj Ukrainës, një konflikt që ai premtoi ta zgjidhte brenda 24 orëve nga rikthimi në pushtet. Duke u interpretuar gjerësisht si një prirje për të imponuar lëshime territoriale të mëdha ndaj Kievit në këmbim të paqes, qëndrimi i Trump-it kontribuoi që administrata në largim e Biden-it të shpallte një paketë të re ndihme ushtarake prej pothuajse 1 miliard sterlinash javën e kaluar. Këtë javë, presidenti i zgjedhur fajësoi politikën e “marrë” të Biden-it për Ukrainën për “përkeqësimin e situatës” dhe tha se ishte kundër lejimit të Ukrainës për të goditur objektiva brenda Rusisë me raketa amerikane me rreze të gjatë.

Qëndrimi i Trump-it ka nxitur gjithashtu thirrjet e Friedrich Merzit, lideri i Unionit Kristian Demokrat (CDU) në Gjermani, për një grup kontakti europian. I shpallur gjatë një vizite të Merzit në Kiev këtë javë, me aprovimin e Volodymyr Zelensky-t, grupi do të përfshinte Mbretërinë e Bashkuar, Gjermaninë, Francën, Poloninë dhe Danimarkën. Nëse do të ishte e nevojshme, ai do të anashkalonte SHBA-në për të hartuar një plan europian të përbashkët për paqen në Ukrainë.

Image

Megjithatë, nga takimi i Trump-it me Zelensky-n në Paris fundjavën e kaluar duket se një grup i tillë mund të mos jetë i nevojshëm. Në një intervistë për Time, presidenti i zgjedhur bëri të qartë se nuk do ta braktiste Ukrainën gjatë negociatave të paqes (megjithëse pritet që trupat europiane, jo ato amerikane, të jenë forcat paqeruajtëse). Ndërkohë, Zelensky falënderoi Trump-in për “vendosmërinë e tij të fortë” për t’i dhënë fund agresionit rus, ndërsa kritikoi administratën e Biden-it dhe tha në X: “I thashë Presidentit Trump se Putini ka frikë vetëm prej tij dhe, ndoshta, prej Kinës.”

Image

Lindja e Mesme 

Kritikët e administratës së Biden-it tregojnë një periudhë të zgjatur të “dekadencës” amerikane në arenën ndërkombëtare, me trupat e saj të tërhequra në mënyrë të turpshme nga Afganistani dhe me paralajmërimet e saj të shpërfillura, nga Izraeli tek Irani e Kina. Megjithatë, zhvillimet e fundit në Siri kanë dobësuar ndjeshëm aleatët e presidentit të rrëzuar Bashar al-Assad në Bejrut, Teheran dhe Moskë, ndërsa kanë fuqizuar armiqtë e tij në Tel Aviv. Edhe pse Trump nuk mund të marrë merita për këto zhvillime, ai shkroi të shtunën e kaluar: “Kjo nuk është beteja jonë. Le të zhvillohet. Mos u përfshini.” Është e qartë se edhe këtu ai po ushtron tashmë një ndikim të rëndësishëm mbi ngjarjet.

“Izraeli po përfiton nga kjo periudhë ‘kryengjëlli’ për të çuar përpara objektivat e tij,” thotë Dr. Sanam Vakil, drejtoreshë e Programit për Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut në Chatham House. Duke tentuar të krijojë një zonë mbrojtëse përtej Lartësive të Golanit, pjesë e strategjisë së tij të re “Fortesa Izrael”, ai po përpiqet “më gjerësisht të degradojë ‘boshtin e rezistencës’ përpara rikthimit të mundshëm të Trump në pushtet.”

Image

Megjithëse administrata e Trump “sigurisht do të ndjekë një qasje ‘Izraeli në radhë të parë’ në Lindjen e Mesme,” shpjegon ajo, “kjo nuk do të bëhet në kurriz të sigurisë së Amerikës. Trump nuk do të dëshironte kurrë të tërhiqej në ambiciet irredentiste të Izraelit. Prandaj po e përdorin këtë hapësirë kohore për ta vënë veten në pozitën më të favorshme të mundshme.”

“A i besoni Netanyahut?” e pyeti Time presidentin e zgjedhur.

“Unë nuk i besoj askujt,” u përgjigj Trump. 

Në të njëjtën kohë, edhe Irani po përpiqet të shfrytëzojë këtë periudhë të shkurtër përpara kthimit të një presidenti amerikan, që dikur kishte tentuar ta vriste. Muajin e kaluar, Irani intensifikoi negociatat bërthamore me Mbretërinë e Bashkuar, Francën dhe Gjermaninë, me qëllimin për të gjetur një marrëveshje përpara se Trump të marrë detyrën. Javën e kaluar, kryeinspektori i OKB-së njoftoi se Irani po katërfishon prodhimin e uraniumit të pasuruar. Ky përshkallëzim dramatik është interpretuar si një mbrojtje iraniane ndaj një Izraeli në rritje dhe si një mënyrë për t’i dërguar një sinjal Uashingtonit se është i gatshëm të rinegociojë marrëveshjen që Trump kishte braktisur në vitin 2018.

Kur Time e pyeti Trump-in për shanset e një lufte me Iranin gjatë presidencës së tij, ai u përgjigj: “Gjithçka mund të ndodhë. Është një situatë shumë e paqëndrueshme.”

Atëherë, a do të “vijë Irani duke lutur” për një marrëveshje të re, siç kishte parashikuar Trump gjashtë vjet më parë?

“Ka sinjale përmes kanaleve sekrete që Irani dëshiron të bisedojë,” thotë Vakil, duke theksuar takimin e muajit të kaluar të Elon Musk-ut me ambasadorin e Iranit në OKB në Nju Jork (një takim për të cilin Trump pretendoi se nuk kishte dijeni). “Të gjithë po rrisin mjetet e tyre të ndikimit për negociatat që mund të jenë në horizont.”

Ky negociator nga Manhatani, i shndërruar në lider republikan, i cili fitoi simpatinë e Netanyahut gjatë mandatit të tij të parë duke zhvendosur ambasadën amerikane nga Tel Avivi në Jeruzalem dhe duke ndërmjetësuar Marrëveshjet Abraham, gjithashtu ka dhënë mbështetjen e tij për negociatat e vazhdueshme për pengjet mes Izraelit dhe Hamasit. Në fillim të dhjetorit, ai shkroi në rrjetet rrjetet mediat sociale se “do ta paguajnë shtrenjtë” nëse ato nuk lirohen para inaugurimit të tij në janar. Kryeministri i Katarit, i cili po ndërmjetëson bisedimet, tha të shtunën e kaluar se negociatat kishin rifituar vrullin pas zgjedhjeve amerikane.

Luftërat e tarifave

Pëlqimi i Trump-it për retorikën e ashpër si mjet diplomatik duket qartë në qëndrimin e tij për tarifat. Gjatë mandatit të parë, ai deklaroi se luftërat tregtare janë “të lehta për t’u fituar” dhe së fundmi ka premtuar tarifa prej të paktën 25% ndaj tre partnerëve më të mëdhenj tregtarë të Amerikës: Kanadasë, Meksikës dhe Kinës. Ky qëndrim duket si përpjekje për të trajtuar papunësinë, përdorimin e drogës dhe emigracionin e paligjshëm.

Image

Ndërsa 16 ekonomistë fitues të Çmimit Nobel kanë shprehur dyshime serioze për meritat ekonomike dhe diplomatike të propozimeve të Trump-it, liderët globalë kanë marrë masa të shpejta. Kryeministri kanadez, Justin Trudeau, vizitoi Mar-a-Lagon gjatë fundjavës së Falënderimeve, por kjo nuk e ndaloi Trump-in që ta përqeshte në rrjetet sociale si “Guvernatori i shtetit të 51-të të Amerikës”. Në kufirin jugor, presidentja e Meksikës, Claudia Sheinbaum, pati një “bisedë shumë produktive” me Trump-in, ku ai pretendoi (dhe ajo e mohoi) se nuk do të kishte më migrim përmes Meksikës. Sipas Indeksit të Rrezikut Trump të përpiluar nga Economist Intelligence Unit, Meksika është vendi më i ekspozuar ndaj presidencës së dytë të Trump-it.

Më tej, kërcënimi i një lufte të re tregtare ka nxitur Kinën (vendi i gjashtë më i ekspozuar) të zbatojë këtë javë një politikë fiskale “më proaktive” dhe të përqafojë një strategji monetare “të moderuar”, lëvizja e tyre e parë në politikën monetare që nga viti 2011. “Ata po vëzhgojnë çfarë ka thënë Trump dhe çfarë ka të ngjarë të bëjë, ndaj po ndërtojnë arsenalin e tyre për të kundërshtuar masat e mundshme proteksioniste të administratës Trump,” tha Kelvin Lam nga Pantheon Macroeconomics për The Telegraph.

Image

Partnerët e tjerë tregtarë të Amerikës gjithashtu po ndërmarrin hapa për t’u mbrojtur, disa në mënyra të pazakonta. Yoon Suk Yeol, presidenti i Koresë së Jugut, raportohet se ka filluar të marrë mësime golfi në pritje të rikthimit të Trump në detyrë (Trump është një admirues i njohur i këtij sporti).

Më konvencionalisht, Simon Harris, kryeministri irlandez (taoiseach), së fundmi njoftoi krijimin e një fondi prej 50 miliardë dollarësh për ditë të vështira për të mbrojtur kundër “goditjeve tregtare transatlantike” (SHBA përbën 30 për qind të eksporteve totale të Irlandës). Irlanda është gjithashtu e shqetësuar për synimin e Trump-it për të ulur taksën amerikane të korporatave në 15 për qind, duke e vënë atë në barazi me Irlandën, me synimin për të joshur kompanitë amerikane si Meta, Microsoft dhe Google që kanë selitë e tyre në Irlandë.

Ndërkohë, në Bruksel, një “task forcë për Trump-in” ka kaluar muaj të tërë duke u përgatitur për presidencën e tij, duke përpiluar një listë hakmarrëse tarifash për produkte ikonike amerikane si burboni i Kentucky-t dhe motorët Harley-Davidson, me fokus të veçantë tek produktet e prodhuara në distrikte elektorale të ndjeshme ndaj zgjedhjeve të mesmandatit të vitit 2026.

“Edhe pse BE-ja po mendon për kundërmasa, mendoj se preferenca e tyre është të bëjnë një ofertë për ta ndaluar këtë,” thotë Mark Leonard, bashkëthemelues i Këshillit Europian për Marrëdhëniet me Jashtë. “Trump është një negociator, ndaj ata do të mendojnë në atë drejtim, për shembull, duke blerë gaz natyror të lëngshëm apo armë nga Amerika.”

Leonard thekson gjithashtu gatishmërinë në rritje të BE-së për të kthyer fokusin drejt tregjeve të tjera. Të premten e kaluar, duke sfiduar kundërshtimin afatgjatë nga francezët, blloku negocioi marrëveshjen më të madhe tregtare deri më sot, duke arritur marrëveshje me Mercosur-in, grupimin e Amerikës së Jugut që përfshin Argjentinën dhe Brazilin.

Por një nga sfidat më të mëdha të Europës është se ajo nuk është e aftë të flasë me një zë të vetëm për Amerikën. Pikëpamjet në kontinent variojnë nga entuziazmi trumpian i Viktor Orbanit të Hungarisë, Giorgia Melonit të Italisë dhe kandidatit presidencial të Rumanisë Calin Georgescu, deri tek përmendja nga Sir Keir Starmer e Attlee-t dhe Churchill-it për të justifikuar refuzimin e tij për të zgjedhur mes Europës dhe Amerikës. Brenda vetë BE-së, jo vetëm që Franca dhe Gjermania janë kryesisht pa drejtim për shkak të problemeve të brendshme, por Ursula von der Leyen, presidentja e Komisionit Europian, perceptohet si një besnike e Biden-it, presidenca e BE-së bën rotacion çdo gjashtë muaj dhe vetë Trump e ka përshkruar bllokun si “më keq se Kina.”

“Ende nuk është shumë e qartë se kush do të jetë ai/ajo që do ‘t’i pëshpëritë Trump-it në vesh,'” thotë Celia Belin, një eksperte e lartë në Këshillin Europian për Marrëdhëniet me Jashtë. “Trump nuk preferon të trajtojë çështjet në mënyrë kolektive. Ai parapëlqen të bëjë marrëveshje bilaterale me shtete të veçanta. Ai gjithmonë i lidh tarifat me çështje të tjera si mbrojtja, Kina dhe teknologjia, prandaj ai preferon udhëheqës të fuqishëm autoritarë, sepse ata mund të marrin vendime në mënyrë të menjëhershme.”

Brenda SHBA-së 

Edhe pse Trump e ka përshkruar “tarifën” si “fjalën më të bukur në fjalor”, shumë amerikanë janë të shqetësuar se ato do të rrisin çmimet dhe do të komplikojnë zinxhirët e furnizimit. Kontabilistët dhe juristët amerikanë, nga ana tjetër, janë të kënaqur me të ardhurat potenciale nga tarifat për këshillimet që do të vijnë më pas. “Po marrim shumë klientë të rinj,” tha këtë javë një jurist për Financial Times. “U thashë kolegëve të mi, po rikthejmë atraksionin tek tregtia.”

Duket se edhe juristët e tjerë po punojnë dyfish më shumë që nga zgjedhja e Trump-it. Megjithëse ai i tha NBC-së se “hakmarrja do të vijë përmes suksesit”, presidenti i zgjedhur deklaroi se anëtarët e Komitetit të Dhomës që hetuan kryengritjen e 6 janarit ishin “të neveritshëm” dhe “banditë politikë” që “duhet të shkojnë në burg.”

Image

Më herët këtë muaj, guvernatori Gavin Newsom i kërkoi legjislaturës së Kalifornisë të krijojë një rezervë prej 25 milionë dollarësh për të përballuar proceset gjyqësore të pritshme kundër administratës Trump. Senatorët e shtetit propozuan edhe 25 milionë dollarë të tjerë për organizatat që ofrojnë ndihmë juridike për të ndihmuar njerëzit që të luftojnë deportimin, ndërsa njëri prej tyre premtoi se do të “luftojë me të gjitha forcat për të mbrojtur këdo që e quan Kaliforninë shtëpinë e tij në vitet në vijim.”

Retorika e Trump-it për imigracionin, e cila mund të rezultojë me përpjekje për të deportuar deri në 20 milionë njerëz, ka çuar në veprime nga grupet për të drejtat civile që ofrojnë këshilla për gjithçka, nga gjetja e certifikatave të martesës deri te kopjet rezervë të çelësave të shtëpive. Disa imigrantë madje po konsiderojnë vetë-deportimin.

Në intervistën e tij për NBC fundjavën e kaluar, Trump u përpoq të mbante një ton më të butë, duke thënë se fjalimi i tij inaugures si president i 47-të do të jetë i ndryshëm nga toni i “kasaphanës amerikane” në fjalimin e tij si presidenti i 45-të. “Do të jetë një mesazh uniteti,” tha ai. “Do t’ju trajtoj po aq mirë sa kam trajtuar mbështetësit më të mëdhenj të MAGA-s.”

Luftëtari anti-“woke”

Natyrisht, jo të gjithë i besojnë. Në pritje të rikthimit të urdhrit ekzekutiv anti-DEI (diversitetit, barazisë dhe përfshirjes) që ai nënshkroi në vitin 2020 dhe që Biden e shfuqizoi vitin e ardhshëm, kompani dhe individë tashmë kanë filluar të vetëkontrollohen. Muajin e kaluar, Walmart njoftoi se po zvogëlonte nismat e tij për diversitetin. Këtë javë, Washington Post raportoi se punonjësit federalë po kontrollojnë profilet e tyre në rrjetet sociale për të fshirë çdo postim negativ për Trump-in. Ndërkohë, agjencitë federale kanë rishtypur reklamat për punësim që përmendin tema të tilla si DEI dhe ndryshimi i klimës, dhe agjencitë e rekrutimit në Washington DC kanë parë një numër të madh kërkesash nga njerëz që kërkojnë të kalojnë në sektorin privat.

“Nuk mund të garantoj asgjë,” i tha Trump intervistuesit të tij të NBC fundjavën e kaluar, kur u pyet nëse tarifat do të shkaktonin inflacion. “Nuk mund të garantoj as për nesër.”

Ndoshta jo. Por, mik apo armik, punonjës federal apo imigrant i huaj, folës i gjuhës perse apo ushtar i Federatës Ruse, presidenti i zgjedhur pa dyshim që është duke pasur një ndikim të jashtëzakonshëm mbi të tashmen. / The Telegraph – Syri.net 

Edhe njëherë mbi artin si filozofi dhe filozofinë si art…- Esé nga AGRON SHABANI

-Nga një dimension ose këndvështrim tjetër:
“Futbolli është arti i përgjithshëm i historisë universale të përmbledhur në 9O minuta. ” thotë ose mendon kështu ish ylli ose legjenda e futbollit shqiptar, Lorik Cana në një bashkëbisedim ose debat televiziv me producentin dhe moderatorin e njohur shqipar nga Gjakova, z. Besim Dina.
Meqë z. Lorik Cana personalisht ia kam njohur dhe takuar të dy prindërit e tij (z. Agim dhe zonjen Shajndere Vula- Cana) të cilët për brezin ose gjeneratën time asokohe kanë qenë me tepër se simbol, sinonim ose idol i jetës sonë: Dorën në zemër, edhe nuk me habisin ose befasojnë aspak talenti, patriotizmi, intelekti, ose arritjet e gjithëmbarërshmed sportive (futbollistike), kulturore dhe të tjera të Lorik Canës.
” Në dashuri dhe bukuri kemi lindur, dhe po në dashuri dhe bukuri të përgjithshme, do rritëmi dhe shkëlqejmë .”, thotë në një rast shkrimtari ose kulturogu i shquar gjerman, Schieler.
Dardha pikën nën dardhë, thotë populli.
Ajo që me intereson në këtë rastë është thënia ose metafora e lartëpërmendur filozofike e Lorik Canës kur thotë: Futbolli është arti i përgjithshëm i historisë universale i përmbledhur në 9O minuta”!
Ndonëse, me arti i nënkuptojmë shumë çështje dhe aspekte të ndryshme njëkohëisht: luftën dhe fitorën ose triumfin, mburrrjen dhe krenarinë, të bukurën dhe të dashurën, sublimën dhe madhështorë, humbjen ose disfatën etj.
Me fjalë tjera, intelektuali, artisti ose sportisti  i kualifikuar, inovator, profesional dhe intelegjent, janë kretativ, komunikativ (komunikologjik), lukrativ, integral, kompetitiv, kontemplativ, komprehensiv, komplementar, suplementar, kognitiv,  koniuktiv, koherent, transparent, konvencional, kredibil, të besueshëm, të ndërgjegjshëm, racional, koperativ, analogjik etj.
Se këndejmi, thuhet se pasi e mundi Darin e Persisë në fushën e luftës, kur mbreti ose perandori i mundur përsian (Dari) ia ofroi asokohe Aleksandrit (Lekës) të Madh, gocën ose vajzën e tij për martesë: Leka (Aleksandri) i Madh, iu gjegj duke i thënë Darit se nuk ishte tregtar ose shkues (krushkë) lufte, por ishte luftëtar dhe komandant.
Ndërkaq, kryetrimi dhe kryeheroi kombëtar i shqiptarëve, Gjergj Kastrioti- Skënderbeu, dikur iu tha bashkëluftëtarëve të tij se donte (deshironte) të ishte mik i virtytit, nderit, moralit dhe idealit, dhe jo mik i fatit dhe fatkeqsisë së kundërshtarit.
Si duket Lorik Cana ka lexuar, mësuar dhe kuptuar shumë nga historia e përgjishme shqiptare, dhe ajo ndërkombëtare mbi sportin si art, si dhe mbi artin si luftë, si filozofi dhe si mjet ose instrument të fuqishëm për t´i afruar ose bërë bashke sportin, artin e luftës dhe filozofinë.
Aty pra ku arti dhe artisti i përjetsojnë edhe artin, edhe sportin (futbollin), edhe luftën, edhe filozofinë.
Pak filozofi….
Se këndejmi, edhe Hegeli dikur bente përpjekje të njohura madhështore ose metaestetike për të rihyjnëzuar dhe reinkarnuar botën dhe natyrën tonë me ndihmën e shqisës së gjashtë, intelegjencës së brendshme shpirtërore dhe emocionale, si dhe sensit etik ose filozofik të historisë, pa dashur t´i  “përdhoste, stigmatizonte dhe demonizonte” këtu botën,  jetën, dhe natyrën, siç kishin bërë dikur me herët disa të tjerë.
Prandaj, filozofia e Hegelit është një filozofi e frymës, idesë, idealit, vizionit, narracionit, racionalitetit, subjektit, aktivitetit, e lirisë, e vlerave të njohura hyjnore dhe universale të jetës së njeriut në tokë. Ajo është  një filozofi e pozitivitetit, e mbjelljes së optimizmit të antropomorfizuar ose antropologjizuar në ide dhe teori të larta shkencore ose humaniste ku edhe qielli duket lebroz.
Ndaj, për të shmangur dualizmin e njohur në mes shpirtit dhe natyrës, të subjektit dhe objektit, natyra shkrihet në shpirtë, objekti në subjekt dhe kështu me radhë. E sidomos aty ku natyra identifikohet me procesin praktik dhe teorik të dëshirave, pritjeve, orekseve dhe ngashërrimeve të përbashkëta, të kënaqësive e dhimbjeve’ të ndryshme objektive dhe subjektive etj….
Në këtë ‘ritual’ ose ‘celebrimë të përbashkët’ të shpirtit dhe nytyrës, është logjika ose koshienca e lartë njerëzore ajo që na flet ose udhërrefen vazhdimisht mbi “fenomenologjitë” e ndryshme të shpirtit dhe natyrës. Në këtë rast, fenomenologjisë së shpirtit i kundërvihet fenomenologjia, respektivisht gjenealogjia e natyrës. Kujto ose lexo: vepren kapitale “Phönemenologie des Geistes(-Fenomenomenologjia e Shpirtit”) te Geoorge Wilhelm Friedrich Hegelit, respektivisht horizontin e horizonteve te pafundme te dijes ose diturise.
U mor vesh se filozofia idealiste ose filozofia hegeliane, lëvizë ose penetron nga ilegjimiteti i deduksionit (të çështjes ose materies në vetvete) duke filluar nga dukuria e ligjit të shkakësisë dhe induksionit, që është një ligj i parimit të arsyes subjektive në objektivitet dhe racionalitet e kështu me radhë.
Shopenhaueri ndërkaq, sikur bën të kundërtën: Kthehet tek Kanti, për t’u hedhur më pas tek maksima ose formula e tij e shquar e “Vullneti për të jetuar” (Wille zum Leben).
Kështu që fenomeni interferon dhe integrohet në vullnetin për të jetuar, që është edhe thelbi i botës.
Për Kantin, vullneti për të jetuar, që në krye të herë është i njohur dhe identifikuar në vetëdijen (koshiencën) dhe ndërgjegjen tonë holistike, transcendentale, metafizike dhe primatologjike.
Gjithashtu besohej (besohet edhe sot) se ligji i shkakësisë që i rregullon fenomenet e ndryshme natyrore dhe mbinatyrore dhe parimi i arsyes që i shpjegon ato, ishin (janë) ligje të përhershme dhe absolute. Respektivisht, “veritates aeternae” (të vërtetat e përjetshme).
Për më tepër ndërkaq, Schopenhaueri e pranon edhe tutelen e filozofisë fetare, duke u shprehur më pas se “parimi i ndërgjegjës dhe arsyes, nuk është primar ose prijetar i çdo gjëje, dhe se bota e natyra nuk janë ngritur ose projektuar vetëm si pasojë e tyre dhe në përputhje me to.”
Ai me anë të një analizë të shkëlqyer, ose tepër sublime dhe brilante, në menyrë lucide dhe akribike na tregon dhe sqaron se si vullneti për të jetuar mishërohet tek të gjitha qeniet njerëzore (qytetare), kulturore ose politike, dhe lëvizë ose penetron tek të gjitha gjërat në një luftë të përjetshme ose maratonike për përmbushjen e ëndrrave të pandërprera, të rilindura vazhdimisht, për arritjen e përhershme të caqëve ose qëllimëve të reja individuale dhe kolektive.
Është pra një “stuhi e brendshme interpersonale dhe interaktive që nuk pushon asnjëherë”, ku qeniet njerëzore, apo sociokulturore, sociopolitike dhe socioekonomike, janë në kaos dhe anarki, në kërkim të vazhdueshëm të plotësimit të vetvetës dhe nevojave të jetës, të shkëputur nga materia, të lëkundur nga nevoja tek mërzia dhe nga mërzia tek nevojat e reja, pa arritur ndonjëherë një qëllim të limituar, final ose përfundimtar, kur  vullneti  per te sunduar dche dominuar, na vë në gjumë dhe kur jemi zgjuar, dhe na vë në levizje edhe kur jemi të fjetur ose në gjumë.
Ndarja dhe thellimi i dy sferave filozofike, sferës racionale, të kufizuar nga parimi i arsyes, dhe asaj iracionale, të pakufizuar nga vullnetit për të jetuar, sunduar ose dominuar, shënon mbizotërimin e qartë të së dytës mbi të parën, e sidomos kur vullneti bëhet pavetëdije individuale dhe kolektive.
Deskriptimi i botës, jetës dhe natyrës, sipas Shopenhauerit, është qëllimi kryesor i filozofisë.
Por, Schopenhaueri gjithashtu e kundërshtonte ‘panteizmin’ e Spinozës ose “pandiabolizmin” e tij.
Ndaj, pavarësisht të qënit të tij si “ateist i parë i sinqertë dhe i palëkundur”, gjegjësisht si “profet i madh” i Anti-Zotit ose Anti-Krishtit: Fridrih Niçe është pikërishtë ai që më shumë se të gjithë e ndjen prekjen, tmerrin, rrebelimin dhe skandalizimin e hyjnores ose profetikës. Si autor dhe protagonist i madh jo vetëm i njeriut, por i të gjithë dramës së njohur njerëzore dhe natyrore, Fridrih Niçeja është “mbinjeriu”, apo ai që e dominon unin e xhindosur dhe diabolik.
U mor vesh për Hegelin, arti ( i pandarë nga shpirti) dhe filozofia (e pa ndarë nga feja ose religjioni)-janë dy format dhe subjektët e vetme dhe kryesore të shpirtit absolut, për të cilat nuk ka aspak vlerë, peshë, kuptim dhe rendësi dallimi ose ndryshimi në mes meje dhe teje, apo mes  nësh dhe jush si person (individ), popull, nacion (komb), racë, etni, fe, kulturë, gjini etj.
Në fakt, po aq sa ka filozofi në art, sipas Hegelit, po aq ka art në filozofi.
E sidomos atëherë kur përmes artit të folur,shkruar ose vizatimor, shprehet ose manifestohet një diçka e madhe, esenciale ose substaniciale, ku secili prej nesh e gjen veten ose vetvetën e tij objektive dhe subjektive.
Edhe Platoni atëbotë (në Antikë) deshironte të sillte rregull, qetësi dhe qartësi në shpirtin, mendimet, veprimet dhe reagimet tona…
 Ai (Platoni) parasegjithash dëshironte që ne të hyjmë në marrëdhënie ose raporte tè ndryshme në një mënyrë sa më pak “luftarake” dhe krenare me njëri tjetrin. Duke pranuar gjithashtu se nuk jemi të plotë ose të kompletuar pa ndihmën, përvojën dhe këshillat e të tjerëve.
 Kjo sipas tij, do thotë se ne duhet pë përpiçëmi ose përkushtohemi për t’i ndryshuar ose determinuar gjërat në një version tjetër sa me të mirë, duke i përballuar ose duruar edhe “stuhitë” e pashmangshme që i sjellin këto ndryshime.
Në anë tjetër ndërkaq, nuk duhet t’iu rezistojmë përpjekjeve të dikujt tjetër për të na përmirësuar ose korigjuar.
Të gjithë neve sipas tij,  na pëlqejnë gjërat e bukura, të famshme, të dashura, të çmuara ose me vlera të larta.
 Nuk janë pa rëndësi primare ose ambivalente  ato gjëra se çfarë lloji shtëpie apo pallati keni, çfarë fame, kariere, pozite, funksioni ose profesioni keni, çfarë talenti, arti ose skulpturash keni përreth vetës, çfarë edukate, kulture ose arsimimi keni, çfarë femre ose gruaje keni pranë vetës etj.
Askush para Platonit s´e kishte bërë pyetjen kyçe: Pse i pëlqejmë gjërat e bukura dhe të famshme?
 Ai gjeti tek to një arsye interesante, duke pohuar ose konstatuar se ne shohim tek to një pjesë të mirësisë dhe lumturisë sonë objektive dhe subjektive. Bukuria, fama, kariera, pasuria, edukata dhe kultura, mund të na i zbusin dhe edukojnë mendjet, zemrat dhe shpirtërat tonë, thoshte Platoni.
Ai gjithashtu besonte me pasion në arsimim, por donte të rifokusonte kurrikulën.
Gjëja kryesore që ne duhet t’i mësojmë dhe ushtrojmë, nuk janë  vetëm matematika, retorika ose oratoria patetike, apo drejtshkrimi ose bukurshkrimi, por si të jemi të mirë, normal dhe racional. Ne kemi nevojë për të mësuar për kurajon, guximin, vetëkontrollin, arsyen, ndërgjegjën, edukatën, kulturën, pavarësinë, qetësinë dhe lumturinë.
Për të vënë këtë në praktikë, Platoni themeloi një shkollë të quajtur Akademia në Athinë, e cila lulëzoi për më shumë se 400 vjet, ku athinasit shkonin atje për të mësuar asgjë më shumë, pos asaj se si të jetonin, punonin dhe vdisnin si njerëz.
Idetë e Platonit mbeten thellësisht sfiduese, provokative dhe tërheqëse. Ajo që i bashkon ato është ambicia dhe idealizmi i tyre.
Platoni donte ose deshironte që filozofia të ishte një mjet për të na ndihmuar të ndryshojmë botën dhe vetvetën tonë… Njeriun që vazhdon të frymojë, dhe frymëzojë.
./
 Aristoteli sI mendimtari dhe filozofi më i madh dhe më i shquar në Antikë dhe njeri prej filozofëve më të mëdhenj të njerëzimit ose civilizimit tonë; ndërkaq,  u bë i shquar ( i famshëm) dhe i pavdekshëm me veprat e tij në fushën e politikës, metafizikës, skolastikës, retorikës, logjikës, psikologjisë etj.
Ai ishte një filozof materialisto-idealist i cili  e pranonte idenë e materies jashtë ndërgjegjes dhe logjikës së njeriut dhe e merrte atë si një lëndë dytësore ose sporadike ku mund të ndërtohen dhe ndryshohe  gjërat. Dhe,  kjo sipas Aristotelit bëhet e mundur vetëm me anë të logjikës dhe intelektit të njohur njerëzor i cili është burimi dhe fillimi i çdo gjëje që lëvizë duke u transformuar në formë evolutive ose empirike, qëllimi i gjithçkaje ose çdo gjëje që ekziston.
 Aftësia dhe madhështia jonë si krijesa njerëzore ose qenie intelegjente, nuk mbështetët në ribërjen e tokës ose planetës sonë sipas mitit të njohur të epokës nukleare ose atomike, por në ringjalljen ose ribërjen e jetës, shpirtit, intelektit dhe vetvetës sonë sipas mësimëve ose predikimëve të njohura të Platonit, Aristotelit etj.
Ndryshe nga kjo, Aristoteli i cili lindi në vitn 384-para Krishtit, ishte me origjinë ilire ose jogreke, si i biri (djali) i Nikomahut (Nikomanit) që ishte pedagog dhe mjek personal i mbretit të Maqedonisë, Amintit dhe një intelektual i respektuar në kohën dhe vendin e tij: I inspiruar nga nderi, morali ose etika e babait dhe birit (djalit) të tij, Nikomanit (Nikomahut), dikur me vonë shkroi veprën e njohur “Etika e Nikomahut (Nikomanit)” etj. Ndonëse, i inspiruar dhe stimuluar edhe nga humanizmi, solidariteti dhe etika e njohur e popullit grek…Sigurisht.
Ndërkohë që Aristoteli, pos tjerash njihet edhe si arkitekti ose instruktori i parë i bashkëpunimit, konvergjencës ose komunikimit të njohur në mes kulturës greke ose europerëndimore me kulturat dhe civilizimët lindore ose orijentale të Babilonisë, Egjiptit, Asirisë, Mesopotamisë, Medisë (Persisë) etj.
 Dhe, mëqe, sipas Aristotelit, shpirti në brendinë ose substancën e tij përmban ide dhe idetë janë të konceptuara dhe përceptuara përmes intelegjencës së njeriut në kuptimin e njohur se shpirti e ushqen trurin dhe truri e ushqen shpirtin e njeriut: Atëherë do theksuar në rolin e njohur të intelektit ose intelegjencës  se njeriut, e cila etimologjinën ose origjinën e vet e ka nga latinishtja “volere” që donë të thotë aftësi ose afinitet i rrallë ( i veçantë) intelektual,  profesional dhe intelegjent për t’i njohur, studiuar, analizuar dhe kuptuar gjërat ose obligimet e njohura shkencore ,intelektuale, kulturore, profesionale, politike, diolomatike dhe të tjera.
Ndaj,  gjithënjë sipas Aristotelit, shteti (polisi) nuk është vetëm njësi, por edhe shumësi (bashkësi) e posaçme dhe tepër specifike e pushtetit shoqërorë ose qytetar- kundër atij autokratik, despotik ose teokratik. Duke i ndarë kështu politikën dhe filozofinë politike në anën teorike dhe anën praktike. Respektivisht, në retorikë, oratori, skolastikë, etikë, ekonomi etj. Për dallim të “polisit” (shtetit) të Platonit, Tukididit etj.
 Me fjalë tjera, krejt (të gjithë shqiptarët)e Kosovës dhe gjithandej, e dijnë se Gjakova dikur jorastësisht është quajtur si kryeqytet mendorë dhe kulturorë i Kosovës.
 Kjo mbase, është njëra prej çështjeve më thelbësore ose esenciale që mund të shtrohet ndonjëherë në kulturën, informimin, politikën dhe politikëbërjen e
Kosovës ku elita shkencore, intelektuale, kulturore dhe politike e Gjakovës, patjetër duhet të kenë hisën, misionin dhe funksionin e vet.
Në të kundërten ëshhtë teza ose hipoteza  e kulturës si ideologji e përbashkët shtetrore, nacionale ose politike, në vështrimin e parë, si teori borgjeze, skllavopronare, feudaliiste, imperiale ose kolonialiste, e dhunës ose shfrytëzimit (eksplatimit) optimal ose maksimal të individit dhe kolektivitetit.
Por kjo ide ose ideologji, si çdo fjalim i ashpër kundër gënjeshtrës së palës tjetër antropologjike ose antropolitike, ka një tendencë të dyshimtë për tu transformuar nga ana e saj si kauzalitet ose ideologji e lartë shtetrore, nacionale ose politike.
Kjo për faktin se gjykimi i shëndoshë dhe racional siç u tha me herët, janë “bërë shoshë” ose hi e pluhur në kuptimin e bërjes se asgjësë për asgjë!
Ky zatën është kërrcnimi ose rreziku kryesor për Kosovën dhe shqiptarët.
Duke menduar në narrativin (narracionin) dhe fuqinë e munguar nxitëse, kreative dhe stimuluese të elitës së njohur shkencore, intelektuale, kulturore ose politike të Kosovës, e cila do duhej të karakterizohej me një shpirt të pasur hulumtues si dhe me metoda të njohura shqyrtimi, eks­perimentimi, vëzhgimi, studimi dhe analize.
Kjo do thotë se etja dhe uria e kosovarëve për reforma, ndryshime ose transormime të thella esenciale ose substanciale, si duket asnjëherë nuk kanë qenë më të mëdha, aditive dhe imperativiste-përrballë atyre shkatërruesve ose varrëmihësve të ndryshëm, rixhid, reaksionar, anakronik, violent, infantil dhe patologjikë të njeriut, popullit (kombit), shtetit, pushtetit, kulturës, informimit, politikës, diplomacisë dhe ardhmërisë së Kosovës, të cilët “vëjnë dorën në brez ose revole”, apo e shpifin, linçojnë, spiunojnë, stigmatizojnë, satanizojnë dhe kriminalizojnë, sapo dëgjojnë ose mësojnë për emrin dhe mbiemrin e ndonjë sportisti, artisti, lideri, politikani ose intelektuali të lartë dhe intelegjent.
Kjo ka ndodhë (ndodhur), sepase akteret ose protagonistët e njohur të elitës së lartë shkencore, kulturore, intelektuale ose politike të Kosovës, ka kohë që e kanë braktisur skenën politike ose politikëbërëse të Kosovës dhe nuk janë më aty si dikur, ose kanë emigruar në qeveri, parlament ose partitë poli
Kjo ndodhë në shtetët ose shoqëritë e ndryshme fraxhile, poroze, inkompakte, heterogjene, tranzitore, post-moderne ose neoliberaliste si Kosova ku e bukura, e vërteta, sublimja dhe madhështorja, bëhen konkubine ose kurtizane të “industrisë propagandistike”, apo e luftërave të njohura speciale, psikologjike, subverzive, agjituese, propagandistike etj. Mbase, kundërshtare të shkencave politike, si dhe të çfarëdollojë teorie shkencore, humaniste ose metaestetike që krijon vlera dhe sisteme moderne ose bashkohore. E sidomos aty (në Kosovë) ku ajo ose ato çfarë mendohen, thuhen dhe shkruhen për lirinë (çlirimin), shtetin dhe pavarërsinë e Kosovës, shpesherë janë shumë larg nga realiteti, funksioni dhe ndikimi i tyre real ose substancial (esencial) në jetën e njerëzve ose qytetarève shqiptar ose kosovar, në ndërgjegjen dhe vetëdijen e tyre shtetrore, nacionale, politike, historike, ushtarake (luftarake), patriotike etj.
Ndonëse, ky ndikim ose funksion penetron dhe interferon në mënyrë ekzakte, apo të shtrembëruar edhe në mendimin dhe opinionin e njerëzve ose qytetarëve, dhe i cili anasjelltas ka inkursione ose reperkursione të shumëta eksterne ose eksplikative, duke iu përshtatur në një masë të dukshme ideologjisë sundimtare ose dominuese.
Duket se e tërë etika, politika, politologjia, psikologjia, sociologjia, filozofia ose antropologjia kulturore dhe politike, mund të kenë kuptim vetëm nga përgjigjja që mund të ipet mbi këtë fenomen diskursiv.
 “Miqtë e mi, qeni nuk e ha qenin; luanët e egër nuk i shpallin kurrë luftë njëri-tjetrit’, as gjarpëri nuk e sulmon gjarprin; ka paqë mes bishave ose kafshëve të egra. Vetëm “kafshët e larta” njerëzore, politike ose ushtarake, nuk gjejnë dot paqë dhe qetësi me njëri tjetrin.” (Erasimo Roterdamski)
Kafshët janë në zotërim të pavetëdijshëm të vetvetës, shpirti i tyre në zotërim të trupit e jo të mendjes (logjikës), koshiencës ose intelektit. Prandaj, nuk kanë të drejtë të zotërojnë ose komandojnë me jetën ose trupin e tyre, sepse nuk i duan dhe s’i njohin ato.”( George Wilhelm Friedrich Hegel)
Duke iu referuar ideve dhe teorive të njohura shkencore, elitare ose liberaliste të Adam Smitit, Davide Ricardos, Richard Codbenit, Hienrich Grossmanit dhe të tjerëve: Armiqtë ose kundërshtarë me të rrezikshëm ose kryesor të shteteve ose shoqërive të ndryshme njerëzore, qytetare ose politike gjithandej globit: Pos personave ose individëve të ndryshëm asocialë, apolitikë, demagogë, hipokritë, introvertë, mediokër, stupidë, nebulozë, karagjozë, violentë, infantilë ose psikopatologjikë, janë edhe qarqet ose forcat e ndryshme asociale, parazite, kleptokratike (kleptomanike) ose joproduktive.
Kështu që sot nuk është kurrfarë rastësie ose zbulimi i posaçëm shkencor ose politik, nëse edhe personat e ndryshëm primitivë, provincialistë, kretenë, skizofrenë, idiopatë, psikopatë, maniakë, dubiozë, ireversibël, radikalë, shovenistë, ksenofobë, racistë, kriptoklerikalistë, ekscentrikë, egocentrikë dhe të tjerë, të paraqiten ose prezantohen si njerëz të ditur, të mençur, humanë, karitativë, të kulturuar, lukrativë, inovativë, kontemplativë, komplementarë, suplementarë, komprehensivë, kreativë, integralë etj.
Ndërkohë që ndoshta janë kallpi, plehu ose kërmat e shtetit dhe shoqërisë.

Send this to a friend