Pablo Picasso, Natyrë e vdekur me një kokë të lashtë, fragment

Në vitin 1996 Abrahami Yehoshua botoi një ese të titulluar: Hebre, izraelit, sionist: koncepte të specifikuara. Sot do tentuar një sprovë e ngjashme në kuadrin e koncepteve që direkt ose indirekt i përkasin fashizmit: diktaturës, autoritarizmit, illiberalizmit, populizmit, ksenofobisë, racizmit, demokracisë autoritare dhe kështu me radhë. Nuk ka dyshim që konceptet duhet të specifikohen dhe mbi të gjitha të rishikohen.

Ndërsa është e diskutueshme se përballë fenomeneve të viteve të fundit një “fashistometër” alla Michela Murgia a mund të na tregojë diçka shumë të rëndësishme në lidhje me atë që po ndodh, nuk ka dyshim se diçka po ndodh. Dhe në qoftë se nxitja e sociologut Domenico De Masi që të lidhë atmosferën “salviniane” me atë të Italisë së vitit 1919 mund të duket alarmante, nuk ka dyshim që një alarm duhet dhënë.

Nga gjuha tejet e qartë djathtiste tek parullat para dhe paszgjedhore të natyrës “proteksioniste”, tek retorika “patriotike”, pra jo haptazi “ksenofobike”, dekret-ligjet diskriminuese ndaj më të dobtëve, përdorimi i buldozerëve për të spastruar “të parregulltit“, tek orvatjet për të “tallur” shtypin, dhe shumë më tepër, është e qartë se të paktën njëfarë “zefiri” i karakterit fashist – siç e qunte Antonio Tabucchi duke kujtuar Pereiran e tij – ka filluar të fryjë nëpër Itali dhe nëpër Europe. Dhe t’ua mbyllësh gojën si “alarmistë” atyre që erëra të tilla duan t’i krahasojnë me skenarët e kohëve të fundit dhe t’i shpallin “anti-demokratike” – për të mos thënë diktaturiale – është njëlloj si t’ua mbyllësh gojën si ndërgjegjes qytetare dhe memories historike.

Duke thënë këtë, nuk mund të fshihemi pas një gishti: “risia” salviniane – e madje edhe “risia” tejet e propaganduar “e ndryshimit” pesyjësh” – nuk janë absolutisht “risi” ose “ndryshim”. Siç e theksonte Eugenio Scalfari në takimin e tij me Umberto Econ – i cili në Numrin Zero të tij ka parashikuar një klimë të tillë, “joliberale” – “italianët kanë qenë gjithmonë të djathtë, dhe e majta italiane ka qenë gjithmonë në opozitë.” Pra, të përrallosësh se italianët shohin në një neo-kryetaruc liderin maksimal të tyre nuk ka asgjë të habitshme.

Njëqind vjet janë bërë nga Kaporeto (vendi ku Italia pësoi një humbje katastrofale gjatë Luftës së Parë Botërore, – shënim i përkthimit): historia që nga ajo kohë është e njohur. Ventennio (dydekadëshi, – shënim i përkthimit) musolinian është arketip dhe mitër – pavarësisht ndërprerjes së rezultateve negative të tij (kam parasysh figura të përkryera si Giovanni Gentile) – të asaj që duhet të kuptohet si fashizëm dhe diktaturë. E “dydekadëshi i dyfishtë” (nuk e lë dot manash) demokristian u stigmatizua nga disa – jo më pak nga Pier Paolo Pasolini – si shumica “kleriko-fashiste”, madje edhe me disa pikëzime të “mafias” (Giulio Andreotti u dënua për mafian dhe nuk u shfajësua deri në vitin 1980). “Dydekadëshi populist” (siç përcaktohet nga Paolo Flores d’Arcais), i markës kraksiane dhe më pas berluskoniane, dihet se në çfarë katandie ka përfunduar, në historinë e “Manipulite në të parin dhe në atë që disa e kanë quajtur një “grusht shteti» i Mario Montit në të dytin.

Pastaj vijmë në ditët tona. Nga “fanculeidi” grilline tek ” italocentrismo “salvinian, ne jemi ankoruar një Low and Order të ri që nuk ka asgjë të ngjashme me të majtën. Në të vërtetë,  pamja “më e keqe” e së cilës  është pretendimi mjaft i huaj si ndaj partitizmit dhe traditave të lavdishme politike të së kaluarës: me një shkelje syri për atë “populizmit”, që është në fakt një “popolocrazia” (Ilvo Diamonds) kur njerëzit bëhen një referent ( “njerëzit nuk ekzistojnë, por kërkesat e grupeve të veçanta shoqërore” sipas Massimo Cacciari) që është i konfiguruar si grigjë delesh e prirur ndaj frikës dhe shpërblimit fai-da-te.

Pra, le të dorëzohemi. Me azerimin e kujtesës historike falë analfabetizmit progresiv dhe gjithë-përfshirës ( “të rinjtë sot zotërojnë vetëm 600 fjalë, deri pesë vjet më parë dinin 4000” paralajmëron Umberto Galimberti)  “fashizmi” e ka të lehtë për të rifituar pasuesit e tij: një shumica dërrmuese të popullsisë ose “popullit” të cilit i ka shktuar gjithmonë më shumë frikë “zezaku” se e “zeza”.

Sepse “e zeza” na ngjason? Më shumë se “zezaku” i ngjan atij? Sigurisht: tertium nuk datur. Në këtë njëqindvjeçar dhe në këtë pandryshueshmëri frenetike të instinkt plebé Italia gjithmonë i ka ngjasuar vetvetes./ VOAL