I atashuar pranë PD-së prej disa muajsh, Andi Bushati, në një nga opinionet e tij të panumërta me këtë temë, e shikon fatalitetin e PD-së tek këmbëngulja e Berishës për ta mbajtur këtë parti nën kontroll, si dhe tek pamundësia e PD-së për t’u shkëputur nga Berisha, i cili vazhdon, sipas tij, ta mbajë të mbërthyer PD-në në duart e tij. Opinionisti e fajëson Bashën pse nuk e bën shkëputjen nga Berisha, por, në të njëjtën kohë, nuk gjen dikë tjetër brenda partisë që, sipas tij,  t’ia kthente shpinën Berishës, t’ia kthente kështu shpinën të kaluarës së PD-së, t’ua kthente shpinën humbjeve që pasojnë humbjen e Berishës më 2013.

Ky opinionist, si pothuaj të gjithë ata që shprehen për këtë temë, e shikojnë si të pazhbëshme simbiozën Berisha-PD. Duket sikur i thonë vetes e, nëpërmjet vetes, të tjerëve, hajde të harxhojmë frymë kot, hadje të nxijmë letër kot, hajde t’ua çajmë veshët kot miletit, sepse Berisha-PD nuk shkëputen dot. Dhe fajin ia lënë Berishës se, sipas tyre, ky ia ka nevojën PD-së për ta mbrojtur nga e kaluara e tij.

Te kjo pikë rrëshqasin pothuaj të gjithë. E vërteta është se Berisha nuk ia ka nevojën PD-së, është PD-ja ajo që ia ka nevojën Berishës. Berisha është institucion edhe pa PD-në. PD-ja duhet të provojë patjetër që është parti edhe pa Berishën. Tjetërgjë se PD-ja është parti pa personalitete. Të zgjedhurit e Berishës në qeverisje, antiBashët e sotëm, u bënë oligarkë, por nuk u bënë personalitete. Shefi ua lejoi të bëhen oligarkë, por nuk i ndaloi të bëhen personalitete. Dhe kështu u përshtatën më mirë ata me shefin e shefi me ata.

Berisha ndërtoi një parti të liderit që mbështetet tek baza, ndërsa udhëheqjen e ka thjesht për kontorno. Këto lidhje me bazën i ka dhe do t’i ketë. Topalli, në rolin e nënkryetares, Bode, në rolin e sekretarit të përgjithshëm, u përpoqën ta dobësojnë kontrollin e shefit ndaj partisë. Në Kuvendin e PD-së në vjeshtën e vitit 2008, kur Berisha kishte shkuar në Berlin në një mbledhje të PPE, ata nxorën një Këshill Kombëtar sipas oreksit të tyre, prej këndej doli edhe një Kryesi, por Berisha mund t’i ketë mbledhur këto vetëm në prag të Kuvendit tjetër të rradhës. E mbajti kontrollin e partisë edhe pa Kryesinë dhe Këshillin Kombëtar.

Basha në krye të PD-së u përpoq të ndërtonte një parti të mbështetur në të gjithë hierarkinë e saj nga qendra deri në bazë. U përpoq që frymën e liderit ta zëvendësonte me frymën e kolegjialitetit. U përpoq edhe të përshtatej me një grup parlamentar të përbërë nga deputetë të Berishës, më së shumti ish ministra, ish zëvendësministra dhe ish zyrtarë të tjerë të lartë, më së shumti figura të pasuruara materialisht, të konsumuara moralisht dhe tejet të varfëruara intelektualisht.

Në fushatën e zgjedhjeve lokale më 2015 Basha u përpoq të aktivizonte të gjithë kontigjentin e trashëguar nga Berisha në PD, por rezultatet dihen. Në fushatën e zgjedhjeve të përgjithshme më 2017 Basha erdhi me një fjalor të ri, të ndryshëm nga ai i parardhësit, me një platformë të re krejtësisht të ndryshme nga ai i paraardhësit, edhe me një listë emërore kanditdatësh për deputetë shumë të ndryshme nga ajo e trashëguar.

Për herë të parë, Basha doli në fushatë pa Berishën. Dhe kjo nuk u përtyp dot nga një pjesë e elektoratit. Të përjashtuarit nga lista, aktivizuan të gjitha klientelat e tyre të krijuara gjatë tetë viteve që kishin qenë në pushtet, duke iu bashkuar kështu realisht Ramës e duke iu kundërvënë Bashës. Marrëveshjen Rama-Basha e paraqitën si marrëveshje antiBerishë, rrjedhimisht antiPD. Edhe gjatë kësaj fushate, edhe në fushatën pas 25 qershorit për zgjedhjen e kreut të ri të PD-së ata vazhduan të ushqejnë mendësinë se Berisha dhe PD-ja janë një.

Si mund të ndërtojnë një PD të re ata që partinë e identifikojnë me njëshin si në poemën e Majakovskit?

Edhe Bushati e krahason PD-në me CDU-në, Berishën me Kolin dhe Bashën me Merkelin. Sipas tij, Basha duhej të bënte atë që bëri Merkeli me Kolin, duke ia kthyer shpinën menjëherë dhe përfundimisht. Në mënyrë tjetër, jo të vrazhdë, Basha u përpoq ta bënte këtë në kohën më të duhur, në fushatën zgjedhore parlamentare. Por ata që kishte në krye PD-ja, kur erdhi Basha, ishin shumë tjetërgjë krahasuar me ata që gjeti Merkeli në CDU. Ata iu bashkuan Merkelit me zell edhe më të madh se Kolit, për hir të CDU-së dhe të Gjermanisë.

Berisha mund të zgjedhë vet një mënyrë të përshtatshme që të zvogëlojë ndikimin e tij negativ në të ardhmen e partisë. Një mënyrë të ndryshme nga ajo që zgjodhi Nano, i cili u shkëput nga jeta parlamentare, nga jeta partiake krejtësisht. Nano, nga ana tjetër, i la PS-së, në krah të djathtë të Ramës, një Gramoz Ruç, pa të cilin nuk mund të përfytyrohet PS-ja. PD-ja ndoshta nuk e ka një figurë të tillë dhe Basha nuk mund të ketë një krah të djathtë të fuqishëm në PD.