Berati qytet i ndertuar ne shtate kodra, si ne shtat mrekullite e botes, ka patur privilegjin  te ketë simbol ujdhesen e vet. Deshmi per kete eshte Egnatia, ku mendohet te ketë kaluar nje nga Apostujte  e jetshkrimit te Krishtit, vetë Shen Pavli

Ne Berat jetoi piktori i paperseritur  Onufri dhe dalta e Dovit Selenices, ne punimet e ikonostasave ne Akropolin e Krishterimit ne Kalane e banushme dhe te  rralle ne Ballkan  dhe Europe si banese e fortese te Komnenit.

Berati permendet per trashegimine boterore me kodiket e rralle si epitafi i Gllavenices punuar me argjend.

Profesor Bedri Dede e ka quajtur Beratin “djepi i psikologise dhe paleonlogjise” qe u perkund nga mesuesi i popullit Bab Dud Karbunara.

“Berati ka qene dhe mbetet model i bashkejeteses  fetare. Ne kete qytet te lashte dhe me aq shume histori, ne porten e tij dhe ne kalldremet  e tij ka trokitur dhe ecur i madhi Naim Frasheri  si dhe Hoxha Tahsim, nje poliedrik. Nje nga ciceronet e rralle te muzeut  Todi Sotiraj  thoshte “Tek shtepia e Bizbiqeve i eshte bere atentati i pare bimbashit  qe u vra ne Gjirokaster.. “

Qyteti i lashte dhe i rralle i Beratit eshte dhe vendi i Neomartireve te  Krishterimit, Shen Nikodhimi. Po nga ky qytet ka dalë, ka  lindur, jetuar dhe punuar mjeshtri argjendar i madh  Agathagjel  Mbrica

Kultura bizantine ka ne kete qytet ditarin e biografise si ne arkitekturen  e qytetit dhe te faltoreve  te kultit mysliman  e Kristian !

Nje tjeter mrekulli eshte Medreseja.  Per vlerat arkitektonike qe ka Roshniku i Beratit vendlindja e   Qyperllinjeve, ku kane lene nder dhe emer ne porten e Stambollit.

Ne Berat lindi Muzaka, krahu i djathte i Kastriotit.  Po nga Berati jane Karbunara, Shyqeri  Fuga, Vrionasit, Resuli,  Buharaj Pulake,  Gjergj Stefa qe mbeten simbol te qytetit.

Vetë emertesat  e ketij qyteti, Antipatria, Pulihapolis, Beligrad  i japin tipikun, si qyteti i urtesise, ndershemrise dhe diturise,qe kane si produkt fisnikrine

Berati te befason, sepse eshte i vetmi qytet qe ka limane, ku ankorohet, udhetari e vizitori.

.

Ne keto limane ku jane copeza jete te ketij komuniteti  eshte dhene ditari  i ketij qyteti mijëravjeçar e  me bukuri te rralle…