Ah, sikur për një kohë të isha Branko Merxhani e të shprehja ndjenjat dhe emocionet atë ditë të 8 Tetorit në Dasmën Mbretërore? Branko Merxhani ka qënë mendimtar, gazetar i shquar dhe përshkrues i aftë i evenimenteve të gëzueshme historike. Edhe dasma e çiftit mbretëror ishte një festë e vërtetë në atë ditë tetori të bukur e me diell.

Po të ishe vëzhgues i hollë që në mëngjes në bulevardin e madh të Tiranës, do të shikoje grupe – grupe njerëzish të moshave të ndryshme, gra dhe vajza të veshura me kostume kombëtare, pothuajse nga të gjitha trevat shqiptare pa përjashtim. Gjakovarët ishin me xhamadanin e tirqet karakteristike të malsisë plisin e bardhe dhe me shaminë që u mbulonte kokën. Ja nisen valles kërcimtare. Burrat e labërisë veçoheshin nga të tjerët se në majë të opingës kishin një tufë të kuqe. Dalloje gra e vajza të veshura si zonja të vërteta e burra me kostume serioze. Veshje si për Dasmën Mbretërore. Ndonëse nuk ishin të njohur njëri me tjetrin, afroheshin e shpreheshin: Në dasmë?! Dhe takoheshin tepër miqësisht si vëllezër, uronin përzemërsisht: Të na trashëgohet cifti mbretëror! Ishte kjo dasmë që i emociononte të shprehnin gëzimin e tyre të natyrshëm. Tapeti i kuq që të çonte te Rezidenca e Oborrit Mbretëror ndieu i pari gëzimin e dasmorëve. Çdo gjë: përgaditja, mikpritja, kujdesi për vendet që do të zinin të ftuarit ishin në perfeksion. Historia po përsëritej në përsosmërinë e saj. Burra të mbijetuar, të vuajtur, të burgosur e të përsekutuar nga rregjimi i kaluar, por qëndrestarë dhe idealistë të shquar të Monarkisë ishin dasmorët që shprehnin nostalgjinë dhe emocionet e vendit. Shumë prekëse ka qënë ardhja në rezidencë e trupës mbretërore, thuajse nga e gjithë bota.Cifte mbreterore si asnjeher sishin mbledhur ne Tiran,qe nga mbreteresha e Spanjes e gjer tek princi i Marokut.Perfaqesues te oborreve mbreterore te Europes dhe qifte te arstokracise se larte kishin ardhur te uronin qiftin princor. Ecën në tapetin e kuq serioz, aristokratë të mirfilltë. Hynë midis dy rreshtave të mrekullushëm, të formuar në shenjë nderimi e mirëseardhje nga burra, të rinj, gra e vajza, të gjithë me kostume kombëtare. Eleganca e tyre dhe përshendetjet të shoqëruara me një buzëqeshje të hollë e me fytyra të çelura ishte tepër domethënëse. Një dasmë që gëzoi të gjithë shqiptarët dhe me ngrohtësinë e pritjes uruan miqtë aristokratë: Mirë se erdhët në dasmën – festë! Shqipëria po gëzon, gëzoni bashkë me ne!Erdhen te uronin Princin Leka nga Kosova dhe Cameria,nga Ulqini e Presheva nga Shkupi e Podujeva.Ne gjdo kend te vatres shqipetare pra vinin tingujt e melodive dhe kenget e lashta popullore.Ne rremat e gjakut popullit besimin ndez zjarrin e shpreses.Ajo dite ishte nje dore bashkimi per kombin.

Dasma e çiftit mbretëror kapërcej përmasat e dasmës familjare, u kthye në festë kombëtare. Në sfond dasmorët i shoqëronte kënga: ‘’Kroi i fshatit tonë’’. Ishte gjetja artistike ku shprehej shpirti i poetit lirik, zëri melodioz e melankolik i këngëtares së papërsëritshme, shprehej kompozicioni fantastik.

Hamid Kurti atë ditë dasme i përmbate për mrekulli emocionet shpërthyese politike. Është i njohur në radhët e zogistëve për manifestimin shpërthyes. 12 të pushkatuar; të gjithë dhanë jetën duke u betuar për Atdhe dhe Mbret, janë nga fisi Sulkurti në Prellë të Matit. I biri, Haxhiu, ky njeri me vullnet të fortë, me zemër të madhe, në respekt të thellë për çiftin mbretëror doli fitues mbi pamundësinë shendetësore e u bë pjesë e dasmës. Ishte kënaqësi t`i shikoje grupe- grupe, të qeshur e miqësor këta dasmorë. Bashkë me Hamid Kurtin ishin: Zenel Shehu, nipi i kapitenit Zenel Shehu, patriotizmi dhe tragjedia e tij është e njohur. Enver Kaloshi si sinjifikativi i Kaloshve të besës e qendrestarë të papërkulur. Ishte shkodrani e gjirokastriti,vlonjati e korcari,tropojani e permetari  të cilët kur kujtonin kohën e mbretërisë shqiptare flisnin me pasionin e patriotit e të poetit.Kishin ardhur shqiptar nga Australia e Amerika nga Franca e Belgjika nga Anglia e Gjermania besnike te mbretit e te monarkise. Me mua Ramazan Mata, nipi i të pushkatuarit pa gjyq nga regjimi komunist dhe Halit Brahimlika kemi qënë në shoqërinë e njëri – tjetrit, kemi shijuar e komentuar dasmën siç dinim e dëshironim ne. Në një tavolinë tjetër Luftar Pepmarku dhe Enver Myrtja me të tjerë që unë nuk u`a dija emrat, veç i njihja si fytyra ishin sa serioz, aq edhe të gëzuar. Nuk mungonte Halil Selmani, nipi i Hysen Selmanit. Halili kur u takuam ishte i dashur e miqësor, siç ka qënë përherë. Kur më tregoi se djali i Qemalit, Tomorri kishte ardhur posaçërisht nga Amerika që të shijonte madhështinë e kësaj dasme, ndjeshmëria tek unë u kthye në një korent të përmallshëm që më përshkoi trupin. Bajram Cenameti jetonte meditimin e tij, kërkonte të përthithte çdo detaj të Dasmës. Nuk i flisja, e lija të qetë në botën e tij. në ato momente ndoshta po fillonte të thurte vargjet e para të një poeme të re kushtuar çiftit mbretëror.

Vetëm një çast një pezmatim i hollë më frenoi entuziazmin. Mungonte në apel, i vrari, i burgosuri, i përkushtuari Kasem Shehu. Sa mësova arsyen një rreze drite më lau fytyrën. I kudogjindshmi Skënder Zogu me fjalët e tij të ëmbla shprehte mirësi, mirënjohje e ngrohtësi. Ishte lezeti, kripa e Dasmës, sfidues pozitiv i moshës.

Momenti kulmor erdhi. Kryetari i Bashkisë së Tiranës celebroi në martesë Naltësinë e Tij, Princi Leka i Dytë me Zonjushën Elia Zaharia. Shpërthyen duartrokitje frenetike, emocione të veçanta. Fytyra të gëzuara që përqafoheshin me atë që kishin më pranë, a ishte burrë apo grua s`kishte rendësi. Ishin përqafime vëllazërore. Urimi: Të trashëgohet çifti i ri, dilte nga goja e çdo dasmori. Urim që buronte nga shpirti e shfaqej në mënyrë spontane, por të bukur si të ishin artistë të sprovuar. Tashmë u martuan. Dhëndri mbret, shtatëlartë, i bukur, tepër i kulturuar, me nusen mbretëreshë, artiste me plot kuptimin e fjalës, shkëlqimtare, e denjtë në krah të dhëndrit. Kur Princi Leka i Dytë u prezantua me kordonin e kuq në gjoks, me thënë të drejtën, në sytë e shumë të moshuarve pashë lotë mallëngjimi për kohën e Mbretërisë Shqiptare. I fshinin shpejt ato lot se me kordonin vezullues ngjeshur Naltësia e Tij përcillte tek kombi shqiptar mesazhin e vendosmërisë të palëkundur për të ecur në gjurmët e historisë së trashëgimtarëve atdhetar e patriot të familjes Zogu, se një ditë do ta përmbushte amanetin e tyre. Stafetë brezash besnikërie e burrërie. Dielli dhe hëna në përqafime përjetësie.

Atmosferën elektrizuese në dasëm e sollën valltarët e këngëtarët. Epika dhe lirika u shprehën në mënyrë mahnitëse. Etnografia dhe koreografia ishin tipike mbarëshqiptare. Të huajt u magjepsën nga lëvizjet elegante të valltarëve. Ata kërkonin të shijonin çdo detaj të kërcimit. Shumë punë patën kameramanët dhe fotografët. I pamë shumë të angazhuar e të djersitur. Ishin serioz e profesionist të niveleve të admirueshme në pasqyrimin e çasteve që shprehnin lumturi. Sugjestioni ishte i pranishim, gati si hipnozë kënaqësie. Dikush filmonte kostumet me aksesorë ndriçues, dikush filmonte lëvizjet e shkathta të këmbëve prej atleti të kërcimtarëve, dikush kërkonte të kishte në aparatin e tij portretin e valltarit kreshnik të shqiptarit, i cili me  ‘’revolverin’’ në dorë shprehte gjithë gëzimin festiv. Familjet e nderuara mbretërore pjesmarrëse në këtë ditë të shënuar e të veçantë e shijuan mrekullisht dasmën mbretërore shqiptare. Këngët i dhanë hov tjetër gëzimit. Midis të tjerëve këndoi edhe diva e muzikës shqiptare Vikena Kamenica. Po kur në skenë u paraqit mjeshtri i këngës popullore matjane Esat Ruka me sharmin e tij prej burri azgan, i veshur me kostumin kombëtar të preferuar, dasmorët i tërhoqi vala e gëzimit, u bënë të papërmbajtshëm. Esati me zërin e tij kumbues këndoi  këngë për Mbretin Zogu i Parë. Kjo këngë e krijuar, e kompozuar dhe e kënduar mban firmën autentike të këtij këngëtari matjan. Jehona e saj u shpërnda dhe mbushi atmosferën me jetë përtritëse, u gjallërua shpirti shqiptar. Në telat e asaj çiftelie që mbante në dorë këngëtari rridhte ujë i kulluar i lumit Mat, i Drinit dhe i Vjosës bashkë. Dasmorët po shuanin etjen në ato çaste me ujë dashurie, miqësie e patriotizmi. Ansambli ishte aty, dirigjenti i djersitur. Këngëtari dhe dasmorët në unison të plotë. A thua se po këndonte kori patriotik Lira! Jo, unë nuk isha Branko Merxhani. Po, unë qeshë një nga ata pjesmarrës, njeriu me fat të bardhë. Më ra shorti i jetës që të gëzohem në atë dasëm e të kaloj çaste me të vërtetë lumturie.

Studjoje me vëmendjen që meriton, ruaje, përmirësoje dhe plotësoje. Plotësoje dhe kurrë mos e harro pemën gjeneologjike të familjes tënde. Trashëgime! Fatbardhësi! Lumturi!

Tetor, 2016