Ata që e përcjellin lojën e futbollit natyrisht janë edhe njohës të historisë së klubeve të ndryshme të Evropës. Madje ithtarët e vërtetë të kësaj loje të popullarizuar i njohin shumë mirë edhe biografitë e lojtarëve, si dhe lëvizjet e tyre nga njëra skuadër tek tjetra.

Me fillimin e shekullit të ri krahasuar me vendet e tjera të Perëndimit, futbolli në Zvicër, ka evoluar dukshëm.

Protagonistë të këtij zhvillimi kaq të hovshëm pa pikë dyshimi janë edhe të rinjtë shqiptarë. Ata kushtet e shkëlqyeshme të punës dhe leksionet e trajnerëve i kanë shfrytëzuar maksimalisht.

Qasja dhe ngulmi në punë kanë bërë që edhe pse pa ndonjë traditë të më hershme me ekipin nacional të Zvicrës, gjatë viteve 2003-2004, të luajë edhe Milaim Rama.

Paraqitjet e tij me Zvicrën ishin paralajmërim se të rinjtë shqiptarë do ta thyejnë bindjen e gabuar të grupeve ksenofobe se ata nuk janë shitës droge dhe keqbërës.

Pas Milaim Ramës me ekipin nacional të Zvicrës, do të shkëlqejnë edhe futbollistët si: Valon Behrami, Blerim Xhemaili, Amir Mehmedi, Pajtim Kasami, Frederik Veseli, Xherdan Shaqiri dhe Granit Xhaka.

Të nxitur nga arritjet e tyre dhe lojërat e mrekullueshme në listat e përzgjedhëseve të Zvicrës, në periudha të caktuara kohore do të jenë edhe Albian Ajeti, Florent Hadergjonaj, Shani Tarashaj, Florian Kamberi, Andi Zeqiri, Uran Bislimi, Kastriot Imeri, Ardon Jashari dhe Albian Hajdari.

Po ashtu me grupmoshat e juniorëve shpresë e Zvicrës, kanë defiluar dhjetëra shqiptarë të lindur apo të natyralizuar në Zvicër.

Në anën tjetër duke filluar nga Ligat e qarkut deri në Supërligën profesioniste të Zvicrës, në çdo skuadër kanë luajtur dhe luajnë të paktën 4-5 futbollistë me rrënjë shqiptare.

Kuptohet që Zvicra ka ndarë për vete ajkën e futbollistëve ikona. Në analet e historisë së futbollit zviceran me plotë meritë janë përjetësuar Xherdan Shaqiri e Granit Xhaka.

Bile, Xhaka me lojërat e manifestuara në Kampionatin Evropian “Gjermania 2024” ka plotësuar të gjitha konditat që të stoliset me trofeun e çmuar të Parisit “Topi i Artë”

Kjo plejadë lojtarësh  të shquar me gjenezë shqiptare përveç Zvicrës, i ka bërë krenar edhe mijëra bashkëkombës nga Kosova, Shqipëria, Maqedonia e Veriut, Kosova Lindore, Ulqini, Kraja e Gucia.

Dikur ekipet rivale Zvicrën e konsideronin si një nga rastet më të përshtatshme për të përmirësuar golaverashin e tyre.

Kjo përvojë e hidhur i takon të kaluarës. Sot, ekipi nacional i Zvicrës, është i frikshëm edhe për Brazilin, Argjentinën, Spanjën, Gjermaninë, Anglinë, Italinë, Holandën, Belgjikën etj.

Veç kësaj Zvicra është furnizuesja kryesore e Kosovës, Shqipërisë dhe Maqedonisë së Veriut, me futbollistë cilësorë.

Në skuadrat e Zvicrës, kanë luajtur me sukses: Lorik Cana, Burim Kukeli, Federik Veseli Taulant Xhaka, vëllezërit  Migjen e Vullnet Basha, Gjelbrinm Taipi, Jahmir Hyka, Armando Sadiku, Ermir Lenjani, Jurgen Gjasula, Fidan Aliti, dhe Shkelzen Gashi, të gjithë të angazhuar në kombëtaren e Shqipërisë.

Aktualisht ngjyrat e kombëtares së Shqipërisë i mbrojnë edhe futbollistët: Berat Gjimshiti, Arlind Ajeti, Naser Aliji, Nedim Bajrami, Amir Abrashi dhe Taulant Seferi, deri para 5-6, vjetëve shumica prej tyre  lojtarë standard të ekipeve të Superligës së Zvicrës.

Zvicra po ashtu është rezervuar edhe i kombëtares së Republikës së Kosovës. Në kombëtaren e Kosovës në intervale të ndryshme kohore kanë luajtur: Albert dhe Imran Bunjaku, Kristian Nushi, Mërgim Brahimi, Alban Pnishi, Denis Markaj, Benjamin Kololli, Idriz Voca, Hekuran Kryeziu, Jetmir Krasniqi, Shkëlqim Demëhasaj, Eris Abedini, Lorik Emini, Alban Ajdini etj.

Paraqitje të shpeshta në 11-shin e parë të Kosovës kanë bërë: Fidan Aliti dhe Florent Hadergjonaj.

Në regjistrat e kombëtares së Kosovës, figurojnë edhe futbollistët Mirlind Kryeziu, Donat Rrudhani dhe Betim Fazliu. Në dispozicion të kësaj kombëtareje  janë edhe Kreshnik Hajrizi, Tomi Domgjoni, Ismail Beka dhe Shkëlqim Vladi, aktiv edhe në skuadrat e Superligës zvicerane.

Në Zvicër hapat e parë si futbollist i ka bërë edhe Ezgjan Alioski. Paraardhësve të tij autoritet e atëhershme  sllavo-maqedonase ia kanë deformuar mbiemrin nga Aliu në Alioski. Kjo familje është puro shqiptare dhe origjina e saj është nga fshati Cernilishtë e Prilepit të Maqedonisë së Veriut.

Ezgjan Alioski do të mbetet gjatë në kujtesën e simpatizantëve të flaktë të klubeve zvicerane BSC  Young Boys, FC.Schaffhausen dhe FC. Lugano.  Ai në këto skuadra ishte shumë i frytshëm, qoftë në rolin e mbrojtësit apo sulmuesit. Alioski në ndeshjet vendimtare për skuadrat helvetike ka shënuar 27 gola.

Alioski që nga viti 2013, ka filluar të luajë në seleksionin e Maqedonisë së Veriut. Analistë dhe njohës të futbollit atë e konsiderojnë lokomotivë të kësaj ekipe.

Shpresojmë që një emër tjetër i lindur dhe i formuar si portier në Zvicër, shumë shpejtë do t’i pushtojë zemrat e mijëra sportdashëseve të Republikës së Kosovës.

Bëhet fjalë për djaloshin trupgjatë e në reagime vetëtimë Amir Shaipi, i cili me mbrojtjet e tij, bravuroze e ka mbajtur vite me radhë larg rrezikut FC Schaffhausen-in, pretendent për t’u rikthyer në shoqërinë e vjetër.

Murat Yakin, ish-reprezentues dhe për momentin selektor i Zvicrës, duke parë talentin e Shaipit u ka sugjeruar aksionarëve të FC. Schaffhausen, që në rast ofertash nga klube në rang më të lartë garash të mos pengohet.

Shaipi nga viti 2021 me sukses e ruan portën e skuadrës tiçineze FC Lugano. Ai me këtë ekip të Superligës së Zvicrës është paraqitur në 83-ndeshje.

Duke qenë çdoherë në nivel të detyrës, skuadra e tij është bërë Nënkampion për vitin 2023-2024 e Kampionatit futbollistik të Zvicrës. Gjithashtu tiçinezët janë edhe Finalist të Kupës së këtij vendi.

Amiri po ashtu është ftuar edhe në seleksionet U- 20 – dhe U-21 të Zvicrës, të cilat përgatisin futbollistë të dalluar për ekipin A të helvetikëve.

Shaipi i gjatë gati 2 metra dhe me trup elastik të gjitha goditjet në lartësi i dëbon me lehtësi mbi transversalen e portës së tij.

Ai shquhet edhe me degazhimet precize të topit dhe vështrimin e rrjedhës së lojës. Po ashtu në rast rreziku thërret bashkëlojtarët e mbrojtjes për syçelëtësi dhe pozicionim aty ku e kërkon nevoja.

Federata e Futbollit të Kosovës, nuk duhet të qëndrojë e hamendësuar dhe e përgjumur por duhet të arrijë sa më parë marrëveshje me Amir Shaipin, ngase ai lehtë mund të “rrëmbehet“ nga të tjerët.

Shaipi, në formë të shkëlqyer parashihet edhe si zëvendësim adekuat i portierëve Yann Sommer ,Gregor Kobel dhe Jonas Omlin të Zvicrës.

Sommer që në dhjetor mbush 36 vite e Omlin, më 10 janar ka mbushur të 30-tat,janë afër përfundimit të karrierës.

Prandaj,cilido qoftë përzgjedhësi i ekipit të Zvicrës, duhet të mendoj për zëvendësimin e tyre me ndonjë talent të kalibrit të Shaipit.

Ndërkaq, kombëtarja e Kosovës edhe pse me buxhet të varfër ngadalë, por sigurt po shkon drejt konsolidimit. Me ndonjë trajner profesionist dhe angazhimin e talenteve brenda dhe jashtë vendit Kosova, në një të ardhme të afërt mund të bëhet një Zvicër e dytë.

Amir Shaipi, një çun inteligjent mendojmë se në rastin konkret do ta kujtojë maksimën ” më mirë një zog në duar se njëqind në qiell” dhe do të gjejë gjuhë të përbashkët me krerët e Federatës së Futbollit të Kosovës.

Shaipi edhe me kombëtaren e Kosovës mund të afirmohet dhe të synojë kalimin në klube të njohura të Anglisë, Italisë, Gjermanisë apo Spanjës.

Ky djalosh entuziast dhe i edukuar nga bashkëlojtari i tij, Jetmir Krasniqi, ish-futbollist i FC Lugano dhe FC. Schaffhausen, vlerësohet lartë si portier i klasit më të mirë dhe si njeri i qytetëruar.
Andaj, Amir Shaipi me prejardhje nga komuna e Prizrenit të Kosovës,në këto çaste i nevojitet tepër Kosovës, sepse me ardhjen e tij shtohen aspiratat për kualifikim në Evropianin e radhës.

Detyrë jona është që Amirin ta mirëpresim dhe ta përkrahim sa më fuqishëm!
ARIF  EJUPI