Me universitet për letërsi dhe shtatë vite pune si mësimdhënës në fshatin Loficë, Emilio Ragnoi, prej pesë muajsh ishte transferuar tani, nga fshati në qytetin e lindjes P.,një qytet administrativ, qendër rrethi dhe aktivitetesh. Pas një trajnimi për emërtimet e objekteve nga Akademia e Shkencave në Tiranë, Emilio, e ndjente veten një specialist i pasionuar pas figurave të historisë së vendit që i hanin duart në praktikë të zbatonte edhe njohuritë e trajnimit të ri.
Muajt e parë të punës në seksionin e arsim-kulturës, ai konstatoi me kënaqësi se në zyrën e komitetit ekzekutiv ku sapo shkeli u mirëseardh nga shoku i zyrës, inspektori i sporteve, Demo Dunavati.Tek ai, kuptoi se gjeti shumë cilësi dhe se kishte si të thuash, një kimi shpirtërore që i afronte e i bënte koefident me njeri-tjetrin dhe shpesh, ndryshe nga disa burokratë të zyrave të karfosur pas kravatave, me Demon, kishte një komunikim me humor megjithëse inspektori i sporteve ishte ku e ku, më i madh në moshë.
Një ditë tetori, Demo,dashamirësi numër një i tij në seksion, hyri i dyti në zyrën e kulturës dhe të sporteve në Komitetin Ekzekutiv:
-Mirëmëngjes, Mili! Si m’u gdhive?
-Nadia mirë, Demo. Faleminderit!. – shpesh Emilio për humor e përdorte përshëndetjen e mëngjesit me kolegun si dikur me shokët e tij shkodranë të dhomës në qytetin Studenti.
-Të të pyes: Ç’ke bërë dje pasdite Emilio? Ç’ke bërë dje, mo ditëzi?
-Ç’kam bërë?!
-Hiç, hiç! Po dje pasdite ku ishe, mo?-e theksoi edhe më të fort të folmen dialektore nga qyteti jugor i origjinës Demoja dhe shtoi:
.-Për shembull në orën pesë të pasdites?
-Në pesë? Ika për një kafe me Petritin dhe Qazimin te Rrapi i Selamit. Folëm pak për numrin e ri te gazetës Drita dhe diçka më vonë shkova për peshk, për të hedhur grepat e natës në Vjosë tutje, diku në Majkosh…
Demoja iu kthye i habitur:
-More, bën gallatë ti, bën humor me mua apo ke lajthitur?!.
-Seriozisht e kam. Të ta them përsëri programin e pasdites? Nen për nen?
-Për kokë të Daros që më ka bërë kokën, ti ke lojur menç! Nuk thonë kotë që ju letraret jeni pak si allosoj, pak si të lojtur, për kokë të mamasë, të them! Njëlloj jeni të gjithë! Më vdekshin të gjithë, që po më habit. Ti nuk je në vete mo ditëzi dhe do vizituar te doktor Ruli…Ja, kështu!
Heshti një hop dhe shtoi:
– Edhe te doktor Mashua, madje…po deshe.
Emilio Ragnoi u kthjell plotësisht dhe e flaku tej indifierencën.
-Seriozisht e kam. Të thash të vërtetën. Pse? Si është puna? Ç’ka ndodhur, Demo?! Ç’kam bërë sipas teje? Se ju të sporteve jeni të habitshëm….
-Si mo ç’ke bërë? E di ti, që dje pasdite, në ora pesë ishte mbledhja e Komitetit Ekzekutiv?
-Jo. Nuk e dija. E çë, pastaj?. Ç’punë kam unë me mbledhjen.Unë nuk jam anëtar i Komiteit Ekzekutiv. Jam një copë inspektor i thjeshtë i kulturës dhe përpiqem që këtë punë ta bëj mirë dhe me pasion, besoj. Edhe kaq! Ndaj shkova për peshk, në Majkosh deri në mbrëmje…
-E po dëgjo këtu se, më bëre derr e shkuar derrit! Për atë mbledhje Komiteti ti kishe paraqitur edhe një propozim në emër të Seksionit të arsimi-kulturës. Një propozim për emërtimet e rrugëve dhe disa objekteve publike. Kështu? Madje unë dija diçka se më kishe thënë prej ditësh se po punoje për këtë gjë në makinë shkrimi dhe letër dylli….
-Po. E vërtetë. Fiks fare!
-Po e di ti, që ai që paraqet propozimet në Komitet, domethënë njeriu i seksionit si puna jote, duhet të jetë vetë prezent për t’i mbrojtur dhe argumentuar ato që propozohen me shkrim ? Mund të presë dhe pyetje nga anëtarët e Komitetit. Dhe përgjigjet jepen nga personi që përfaqëson zyrën propozuese…në rastin konkret, si, zotëria jote….
-Jo. Nuk e dija. Po ta dija do të shkoja. Nuk më ka thënë njeri për këtë. Seriozisht…
-Nuk e dije?
-Po. Sinqerisht që nuk e dija. Mendoja qe kjo punë, domethënë propozimi, do të shqyrtohet kur t’i vijë radha nga ata të Komitetit Ekzekutiv që marrin në fund të fundit vendimin e miratimit ose mosmiratimit. Kaq di unë.
-Ashtu? E po, sytë që të pëlcasin tani!Po e di ç’bënin pararendësit e tu në këtë zyrë shoku Note Boni dhe Arsen Stefani kur hartonin projekt vendime? Merreshin dy muaj rresht me nje projekt-vendim. Mirëmengjesi, Stefo!, i thosha unë ato ditë të projekt vendimit ! Ai: Po merrem me projekt vendimin, xhan i Stefos! Mirëmëgjes Note! Po merrem me vendimin e Komitetit, mo Demo! Lena tani, për kokë të mamasë! Madje shoku Note dinte jo vetëm saktesisht datën e mbledhjes së Komitetit dhe emrat e anëtareve që do të shqyrtonin propozimet, po deri edhe numrin e këpucëve te grave te titullarëve. Po jo kështu ufo siç je ti! Cu-buuu!
Ik hidh grepat e natës tani, edhe, pi kafe me poetët te Rrapi i Selamit!-e mbylli ligjëratën Demo.
-Përse?
– Sapo takova Ademin. Adem Lakon, ndihmësin e krietarit në kat të dytë. E di ç’më tha, mo? Ato propozimet që erdhën nga seksioni juaj për t’u shqyrtuar dje në mbledhjen e Komitetit Ekzekutiv, domethënë nga zyra e kulturës, kanë një problem serioz dhe puna do të shkojë tani deri në Komitetin e Partisë së rrethit!.Domethënë, skandal…..E gërmova pak Ademin e paradhomës së kryetarit se, përse e kishte fjalën konkretisht.
-Për atë propozimin ose atë proçkën më mirë të themi, që bulevardi kryesor i qyteti tonë historik të marrë emrin e Ali Pashë Tepelenës! Pak të duket ty kjo? .-filozofoi Adem Lakoja. -Ndaj, Ali Pashë Tepelena, domethënë propozimi për emërtimin, do të shkojë tani te Partia! Domethënë do të gjykohet nga Byroja e Partisë së rrethit!
-Kështu më tha Ademi i paradhomës së Kryetarit dhe lëvizi dorën në ajër për të më treguar drejtimin ku binte komiteti i Partisë që udhëheq të gjithë punën e rrethit tonë.
Pastaj për ta holluar pak uthullën e sjellë nga paradhoma e kryetarit, tha:
-Po propozimet e tjera që u miratuan pa asnjë problem, çfarë ishin?
-Emra rrugësh, shkollash…Me dëshmorë, heronj…Luftë. Gjëmime.-bëzajti Emilio i shpërqëndruar.
Demo Dunavati buzëqeshi me nëntekst. Por Emilio shtoi:
-Me duket se diku, nuk e di se ku, në cilën vepër, shoku Enver ka thënë diçka vlerësuese për figurën e Ali Pashë Tepelenës….E ka vlerësuar , po ku, në ç’numër vepre? E dyzeta? E dyzetepesta? E pesëdhjeta? E gjashtëdhjeta? Shtatëdhjeta?…. Nuk e di…
Demoja kërceu nga karrigia në këmbë:
-Hopaaa! Ja ku e gjete zgjidhjen!. Po këtë thuaji krietarit, mo qyqar! Ç’më vjen vërdallë si humbameno?- dhe u kthye nga etazheri ku prej vitesh ishin radhitur si në rreshtore një tog me vepra të Enver Hoxhës. Mori dy vepra me kapak kapital ngjyrë mavi. I përplasi me njera-tjetrën të ikte pluhuri dhe i vendosi mbi tryezë.
Demoja e pa që në fytyrën e mikut të tij u vizatua pezmatimi dhe e zbuti pak tonin.
-Mbase e gjen, po jam i sigurt për këtë, por them ka shtuar ndonje gjë nga xhepi edhe ai kokëgorrica, i paradhomës së krytarit, që e ka kokën si pjepër Luzati, Adem okllaija që me duket se ka gëlltitur petësin e petave të byrekut kur i tollëte e ëma, ndaj edhe kur rri gati-tu kur kalon kryetari. Tëmën e sëmës! Kaq të madhe nuk besoj se do ta bëjnë!…
Pastaj, me atë humorin e origjinës së tij shtoi duke buzëqeshur:
-Mili, pak punë ka Partia në rreth, me korrjen e misrit në kooperativa, po do të merret tani edhe me Ali Pashë Tepelenën , Pashain e madh të Janinës!….Tëmën e sëmës! E di ç’them unë?
-Pa hë? Tëmën e sëmës?-ia ktheu me një humor të hidhur Mili i menduar.
-I di ç’them unë o byrazer? Kërko një takim në zyrë me Krietarin, shokun Destan, dora vetë. Pa ndërmjetës. Pasdite. Se ai shkon në zyrë çdo pasdite deri në mbrëmje. Sot, më mirë. Hekuri, thotë mamaja ime, Darua,- rrihet sa është i nxehtë, i skuqur në zjarr!…

***
Në po atë ditë në orën nëntëmbëdhjetë, Emilio Ragnoi ngjiti shkallët e katit të dytë të Komitetit Ekzekutiv. Në sqetull mbante një vepër të Enver Hoxhës. U ndal te zyra e paradhomës së kryetarit shokut Destan.
-Stop! Ku shkon? -i tha Ademi, përgjegjësi i zyrës.
-Dua të takoj shokun Destan…
-Po ai nuk ka pritje pasdite!…
-I thuaj që inspektori i kulturës, Emilio Ragnoi është pas derës dhe kërkon vetëm dy minuata kohë….
Ademi u përtyp për t’i dhënë më shumë rëndësi postit në rolin e bulldogut pas porte dhe tha:
-Prit ! Ulu aty!
Milit i erdhi ndërmend epiteti i Demos për Kokëgorricën, si pjepër Luzati me kravatë…Sa i saktë që je more Demo, tha me vete. Preçiz fare, si bisturi gjermane!
Ademi doli buzagaz nga porta e Kryetarit dhe që nga brenda zyrës u dëgjua zëri i shokut Destan Vusta:
-Hajde, hyr brenda Emilio. Eja!
Mili u afrua i drojtur deri në mesin e tryezës së gjatë përballë titullarit dhe hoqi nga sqetulla e djathtë veprën e Enver Hoxhës…
-Përse je munduar, more djalë?-tha kryetari. -Çfarë e ke atë në dorë?-pyeti me një zë prej babaxhani.
-Mësova se disa nga propozimet e seksionit tonë të arsim-kulturës nuk janë miratuar në mbledhjen e fundit të Komitetit Ekzekutiv.
Kryetari në vend që ngrysej buzëqeshi, çka e ç’armatosi Emilion. Kryetari ishte ngritur tani në këmbë. Mori nga portmantoja me veshje damasku ngjyre alle një pellush ushtarak kinez me jakë të madhe gëzofi, në modë aso kohe nga udhëheqësit partiakë dhe ekzekutivë edhe nëpër rrethe.
-Të gjitha u miratuan!
-Po Sheshi “Lord Bajron”?
-Edhe Lordi jot u miratua!-tha me qetësi kryetari.
-Po shëtitorja, domethënë emërtimi saj, nuk u miratua….-bëzajti inspektori i kulturës.
-Po. Kishte një kundërshtim, u ngrit një anëtar Komitetit që është edhe anëtar i byrosës së Partisë në rreth. Shoku Vero Sahatçiu . Ai tha diçka për kundër…Tha se Komiteti dhe propozuesi duhet të shqyrtohen ne Byro të Partisë që sjellin emrin e një feudali, të Ali Pashës për ta vënë si emër në bulevardin kryesor….kur ne kemi mijëra dëshmorë dhe heronj të popullit…sa të duash…
-Po shoku Vero, e di çfarë ka thënë shoku Enver për Ali Pashën?
-Çfarë ka thënë, more djalë?-pyeti kryetari tepër kureshtar.
-Ja ta gjej,-tha Emilio duke shfletuar me nxitim nëpër qindra faqe kuturu të një vepre të Enver Hoxhës që mbante në duar.
-More ma thuaj! Lere, mos e lexo! Se jam nisur e më presin në kooperativën e Bohotinës-tha kryetari.
Shyqyr, mendoi Emilo se nuk do ta gjeja dot kurrë!
-Ç’ka thënë shoku Enver?-pyeti sërish titullari i Komitetit.
-Ka thënë se …ishte një kohë…se ishte një kohë kur Ali Pasha ishte një Skënderbe i dytë i Shqipërisë….
-Uaa! E ka thënë këtë shoku Enver?!
-Po! -e ngriti zërin një oktavë më lart, Emilio.
-Dëgjo këtu more djalë,-tha kryetar Destani.- Sille, propozimin përsëri për mbledhjen e radhës të Komitetit Ekzekutiv. Do ta kalojmë që ç’ke me të! Le të thotë ç’të dojë shoku Sahatçi ! Kjo punë është edhe me vota! Edhe une jam në byronë e Partisë…Ik o djalë! Natën e mirë!
Emilio doli nga zyrat e kati të dytë duke i zbritur tre e nga tre shkallët deri sa doli në oborrin e Komitetit. Ndjeu t’i ngriheshin baluket përpjetë nga një erë e freskët vjeshte që vinte nga Gryka e Sajmolit dhe e rifte në fytyre dhe në shpirt. Donte t’ia rrëfente të parit mikut të tij Demir Dunavatit këtë bisedë.
U kthye vrik për në zyrën e katit të pare ku shkruhej Seksioni i Arsim-Kulturës. Sektori i Kulturës. Pas pak çastesh e pa veten tek rishkruante mbi një letër dylli në një makinë shkrimi propozimin për emërtimnin e bulevardit kryesor të qytetit. Letra e dyllit do të shumëfishohej në aq kopje sa kishte anëtar Komiteti Ekzekutiv.
***
Rreth katër dekada më pas,nga rrëfimi i Emilio Ragnoit, një çift në moshë të tretë i ndodhur në qytetin P. ndali këmbët pranë lokalit që dikur thirrej Libraria e Niqit. Në krahun e djathtë të murit në lartësinë e portës së lokalit dallohej pa vështirësi një pllakë mermeri ku shkruhej emërtimi i vendosur rreth pesë dekada më parë nga ish Komiteti Ekzekutiv: Bulevardi “Ali Pashë Tepelena”
-Bëjmë një foto këtu?-tha burri i thinjur.
-Ç’pamje ka këtu?! Të dalim pak më tej ku duket pamja e bulevardit ose me tej, te pejzazhi i lumit,-ia ktheu gruaja të cilës i valezonin flokët nga era e famshme e këtij qyteti.
-Jo! Këtu duhet një foto, Lilika! Pastaj bëjme atje ku thua ti,-u dëgjua zëri i thinjoshit me xhakavento pa mëngë.
-Si urdhëron zotrote, Emilio Ragnoi!- buzëqeshi gruaja me një celular aifon në dorë.
-Dhe mos harro Lilika: nuk do të largohemi nga ky qytet pa pirë kafe me dy miq të hershëm nga shekulli i tetëmbëdhjetë : Me Demir Dunavatin dhe Destan Vustën. Pyeta dhe më thanë që mbahen mirë për moshën që kanë.
–Si urdhëron zoti, Emilio. Me kënaqësi!,-tha gruaja me emrin Lilika.///

—-o0o—-