VOAL

AFRON FESTIVALI SHQIPTAR USTER, 2019. PAK HISTORI DHE PËRSHTYPJE ME MBËSHTETËS DHE VULLNETARË TË TIJ – Fotoreportazh nga ARDIAN MURRAJ

February 16, 2019

Festivali Shqiptar i Usterit, Masaçusets duket se është një ndër veprimtaritë e pandërprera të bashkëatdhetarëve. Pika kulmore arrin me mbajtjen e tij çdo dy vjet, por organizimi dhe përgatitjet janë të përditshme. Çdo e Dielë pas meshës në Kishën “Fjetja e Shën Marisë” të ndesh me grupet punës ku ndër to dallon që nga fëmijët artistë e vallëtarë me prindrit e tyre e deri tek vullnetarë që duan të japin ndihmesën e vet në bazë të aftësive dhe kohës dhe të diskutojnë me veprimtarë të dalluar në organizimin e kësaj sipërmarrje të madhe. Për të kuptuar vërtetë ndjesinë e Festivalit mënyra më e drejtpërdrejtë ishte realizimi i një numuri të gjerë intervistash ku zbulon dëshirën e pjesëmarrjes, ndihmën dhe vullnetarizmin, përkushtimin dhe krenarinë, historinë, trashigimninë kulturore dhe integrimin bashkëatdhetarëve nëpërmjet mendimeve të tyre.

Gregory Steffon:-“Jam me origjinë nga Drenova, Vithkuqi. Familja ime është këtu në amerikë për më shumë se 100 vjet.Unë jam bashkëkryetar i festivalit me Franklin Zdruli këtu në Uster. Jam i kënaqur që jeni këtu tani kur edhe ne jemi në përgatitjet e festivalit 2019. Ne kemi 10-15 mijë pjesëmmarrës, tregëtojmë 30 mijë paund mish qengji “qebape” si dhe përgatisim mjaft ushqime të tjera për miqtë tanë që vijnë këtu. Jo vetëm shqipëtarë, por edhe nga të tjera kombësi si irlandezë, italianë, portorikanë, meksikanë etj. Pra nga çdo kombësi e ardhur këtu në amerikë vijnë këtu tek ne në tre ditët e festivalit dhe shprehin vllazëri me shqipëtarët. Për ushqimet është shumë e rëndësishme sepse janë të traditës sonë, kuzhina jonë. Njerzit vijnë për të shijuar ushqimin, vijnë në kishë për t’u njohur edhe me besimin tonë dhe po ashtu që të dëgjojnë këngë dhe muzikë shqiptare dhe ju pëlqen të shohin vallëtarët shqiptarë”.

Duke mbetur në këtë pikë diskutimi ku edhe një grup prindrish dhe fëmijësh janë mbledhur, i drejtohemi nënës dhe babait të Erikës, nga fëmijët vallëtarë të Usterit(Etleva dhe Rizan Bufi).

Etleva Bufi:- Jemi prindrit e Erikës. Erika vazhon të marrë pjesë në grupin e valleve shqiptare me profesor Dhimitrin. E kishte për së pari vjet(2017)në Festivalin Shqiptar dhe ishte një kënaqësi e vërtetë dhe shumë e bukur. Pra të jemi në një vend të madh, në një tjetër kontinent shumë larg prej vendit tonë të dashur dhe kur sheh punën e organizatorëve dhe të Dhimitrit që arrijnë të na mbledhin ne si komunitet, kjo është një gjë shumë e madhe. Na japin një kënaqësi të veçantë kur shohim fëmijët tanë që kërcejnë vallet dhe muzikën shqiptare dhe besoj se kjo është një nga vlerat që na është krijuar ne si prindër që të arrijmë t’i sjellim fëmijët në këtë organizim që përcjell traditën shqiptare brez pas brezi.
AM:-Çfarë përfitimi keni parë drejtpërdrejt tek fëmija juaj? Si kanë ndryshuar sjelljet, formimi?
Etleva Bufi:-Unë jam ndier krenare që ato kanë qënë në gjendje të këndojnë dhe të kërcejnë vallet shqiptare.Për ne si prindër s’ka gjë më të bukur që të arrish të shohësh këtë, të marrin traditat tona.
Rizvan Bufi:-Fëmijët tanë dijnë të bëjnë edhe shqiponjën.
Etleva Bufi:-Vajza tjetër e jona është 4 vjeç. Ajo sheh motrën e saj që merr pjesë në grupin e valleve dhe ajo mundohet ta imitojë dhe të kërcejë. Sa herë që vendosim muzikë ato luajnë dhe thonë jemi shqiptare.
Rizvan Bufi:-kënga e tyre e preferuar është;”O sa mirë me qenë shqiptar, o hej!”.
Etleva Bufi:-është vërtetë një kënaqësi dhe gjë e bukur dhe kjo falë organizatorëve të komunitetit dhe të Kishës Shqiptare.
Rizvan Bufi:-Të gjithë sëbashku përpiqemi për këtë eveniment. Është gjë e ukur dhe emocionet janë vërtetë të mëdha.
Etleva Bufi:-Mezi e presim. Unë kam shumë shoqe dhe më pyesin që a kam ndonjë informacion nga përgatitjet. Është një kënaqë si dhe fat për ne pasi jo çdo kush mund ta ndjejë e ta shijojë nga afër. (Faleminderit që na e dhatë këtë mundësi)”.

Po kështu edhe Analisa dëshiron të marrë pjesë në “Valletona” dhe sëbashku me nënën e saj shprehin njohjen e tyre dhe dëshirën e pjesëmarrjes.

Engjëllushe Durbaku:-“Vij nga Përrenjasi i Librazhdit dhe kam 15 vjet që jetoj këtu në amerikë, punoj si mësuese dhe si realestate… desha të falendeoj profesorin e valleve që i mëson fëmijët tanë t’i ruajnë traditat i angazhon me vallet si për t’i mbajtur larg elektronikës apo gjëra të tjera që mund të mos të jenë në dobi të fëmijëve tanë. Kjo është vajza ime quhet Analisa, është 15 vjeç dhe ka dy vjet që merret me vallet shqiptare”.
AM:-Analisa çmund të na thuash?
Analisa:-“Më pëlqejnë vallet shqiptare dhe të ruaj traditën e prindërve të mi.
AM:-Veshjen që keni pasur në festival, a e mbani mend, kostum i cilës krahinë? Po rritmi i valleve dhe shoqëria me të tjerë fëmijë në grup a ju pëlqen?
Analisa:-“Po shumë. Kam shoqe.”
E ndërsa nëna e Analisas ndërhyn për ta ndihmuar nga vështirësia e shprehjes në shqip unë gjej mundësinë ta pyes në anglisht rreth gjuhës shqipe. Sa ajo di dhe se a do të mundet ta përvetësojë më shumë në të ardhmen. Analisa ma kthen në anglisht rrjedhshëm përgjigjjen e saj.
Analisa:-“Festivali Shqipëtar është vërtetë një kënaqësi. Ai më jep mua mundësi që të kërcejë dhe të shpreh veten si një shqipëtare dhe të gëzoj me shoqërinë time duke ruajtur kulturën tonë. Edhe pse ne jetojmë në amerikë unë e ndjej se kam gjak shqiptar dhe kjo është e veçantë ndaj dhe unë jam e gëzuar që po e bëj”.
AM:-Shqipen a do ta përmirësojmë dhe ta mësojmë si gjuhë, si mendoni? A do t’i vësh qëllim vehtes që të mësosh edhe më shumë shqip?
Engjëllushe dhe Analisa:-Po!

…Me besimin se grupi i valleve do të marrë formë dhe do të nisin provat e vallëtarëve të rinj, koreografi Dhimitraq Demiri na tregon se si janë përpjekjet për festivalin e ardhshëm.

AM:-Si janë përpjekjet e festivalit të ardhëshëm?

Dhimitraq Demiri:-“Me Shtatorin 2018 fillojnë edhe përgatitjet e reja. Fëmijët mezi presin dhe kanë merak dhe duan që të vijnë sa më parë. Më telefonojnë nga njëherë dhe më kujtojnë se çfarë po bëhet. Pra në dhjetë vitet e fundit nga Shtatori në Qershor. Janë prindrit dhe fëmijët njësoj të interesuar dhe përpiqemi të zgjedhim muzikat kostumet dhe ato dëshira që ata kanë për të luajtur dhe mua më duhet t’i drejtoj.
AM:-Çfarë ju ka bërë përshtypje në këto dhjetë vjet?
Dhimitraq Demiri:-“Ajo që më ka bërë më shumë përshtypje është dëshira që kanë prindrit dhe sidomos fëmijët. Pyetja e parë që unë ju bëj atyre kur vijnë që janë të shoqëruar me prindër apo gjyshër dhe gjyshe dhe duan që unë t’i marr në grup, është se a duan të kërcejnë(?!)… Dhe përgjigjja është Po! Por kur vijnë edhe pse me vonesë nga Shtatori nga njëherë, ata nuk duan të largohen”.
AM:-pra ngjallet interesimi…(?)
Dhimitraq Demiri:-“Po interesimi. Po qe se nisin të fillojnë që të mësojnë vallet, ata nuk largohen. E vetmja kohë që ata shkëputen është kur shkojnë në kolegj, universitete. Pra deri në vitin e fundit të gjimnazit. Festivalin e kaluar, vajzat ishin dhjetë prej tyre. Dita e fundit e festivalit ishte në dëshirën e tyre si një ditë që kurrë nuk duhej të mbaronte.Ata njihen më afër dhe e ruajnë miqësinë edhe më pas me njëri-tjetrin dhe me mua duke më kujtuar nga njëherë që edhe unë të takohem me ta. Kjo është edhe një kënaqësi që ndjej edhe unë se si i kanë mësuar dhe duan ti kërcejnë këto valle”.
AM:-Përsa i përket kostumeve, si mundet t’i siguroni dhe sa mundoheni ta ruani korrektësinë?

Dhimitraq Demiri:-“Kjo është pjesa më e vështirë për t’u arritur këtu. Unë i di se sa të bukur janë kostumetdhe se sa thonë ato nga krahinat e ndryshme. Çdo krahinë ka një mënyrë të qepuri dhe të qëndisuri më vehte, me fije ari dhe shprehje që në Shqipëri krenoheshim me todhe çdo krahinë krenohej me veshjet e veta. Sidomos pjesmarrjet në festivalin e Gjirokastrës apo studimet që kemi bërë në shkolla kjo duket pak e largët dhe nuk mund ta arrijmë si në Shqipëri pa patur vërtetë një ndihmë apopërkrahje nga shteti dhe qeveria shqiptare po qe se do të ishte e mundur. Këtu ne bëjmë atë që mundemi. Fotografitë që i kam ruajtur nga koha kur vetë kam marrë pjesë me grupet e valleve të ndërrmajeve i porosisim në robaqepsi. Mimoza ishte një robaqepse që u kujdes kohë më parë për kostumet e fundit, u përpoq që t’i sillte sa më pranë origjinalit dhe ne tani na duhet t’i përdorim me kujdes e t’i ruajmë pa dëmtuar dhetë jenë sa më pranë valleve që do të luajmë. Kisha kishte një numër kostumesh , por nga përdorimi u vjetëruan apo dëmtuan. E bukura është se kur fëmijët që kanë shkuar në kolegje kanë për të bërë shfaqje me tematikë etnike, më njoftojnë dhe i marrin. Kjo është në gjë e bukur pasi ato janë lidhur me vallet, janë krenarë që i luajnë ato në shkollat e larta. Unë i kërkoj si shkëmbim fotot dhe videot e veprimtarisë. Por djemtë dhe vajzat që luajnë muzikat dhe vallet tona tregojnë për një vazhimësi dhe lidhje me kulturën tonë.”
AM:-…është një punë e palodhur, por që ju jep gëzim. Sa fëmijë janë angazhuar në këto dhjetë vjet?
Dhimitraq Demiri:-“T’ju them se në festivalin e fundit kisha 44 femijë në dy grupe (të vegjit dhe më të rriturit) dhe ishte një nga festivalet me më shumë pjesëmarrje, asnjëherë nuk kemi qënë më pak se 25 vallëtarë, pra në ëto 10-12 vite numuri ka ardhur duke u rritu. Nqs ata vijnë në grupin e valleve, ata mbeten”
Pra kjo lidhje na bën të shohim se më pranë janë përpjekjet e vazhdimësisë dhe jetëgjatësisë së festivalit dhe Greg na shtjellon më tej mendimin e tij.

Gregory Steffon:-“Që prej 32 vitesh shënohet mbajtja e festivalit dhe ndoshta i pari dhe ndër më të mëdhenjtë për nga pjesëmarrja këtu në amerikë. Më falni për sa flas pasi shqipja është gjuhë e dytë për mua, Franklin e di më mirë dhe ai do të flasë me ju. Kemi 200 vullnetarë, gjatë fundjavës dhe ne na duhen rreth 6 muaj që të fillojmë përgatitjet dhe të jemi në rregull për t’i pritur pjesëmarrësit në festival. Është punë e madhe, të gjithë janë vullnetarë dhe asnjë dollar nuk paguhet për punëtorët, të tërë janë vullnetarë. Po kështu kemi shumë ndihmë nga shqiptarët që kanë biznes, ata japin shumë para dhe afërsisht kostoja që nevoitet për fundjavën e festivalit kërkon rreth 200 mijë dollarë.”(Ju faleminderit shumë).
AM:-Faleminderit… Atëhere Frankli çfarë mendoni për fillimet e hershme të festivalit shqiptar të 2019-ës?

Frankli Zdruli:-“Ju falenminderit që më dhatë mundësinë edhe unë ashtu si bashkëkryetari Greg Stefon. Jam një nga drejtuesit e festivalit për më shumë se dhjetë vjet dhe së pari dua të falenderoj të gjithë ata vullnetarë dhe bashkëkryetarin Greg Stefon që kanë marrë përsipër një punë shumë të madhe, një punë që ka nisur prej kohësh, po vazhdon dhe shpresoj se do të përcillet e tillë edhe në të ardhmen për brezat e tjerë. Ky festival i 2019-ës, është në hapat e tij të para dhe në çdo dy vjet me fillimet që më 1982. Kemi kaluar shumë përvjetorë dhe sa vjen komuniteti shqiptar zgjerohet këtu në Uster kështu që edhe festivali i përgjigjet kërkesave në rritje. Besoj se për 2019 ne me punën tonë, besimin dhe vullnetin shpresoj se do të mbajmë një festival të suksesshëm në mënyrë qe edhe njëherë të shpalosim traditat, kulturën, dashamirësinë dhe miqësinë shqiptare jo vetm mes nesh si komunitet, por me të gjithë miqtë që vijnë nga anë të ndryshme e shtete të largëta si New Mexico, Florida, Kanada etj.”
AM:-Zgjerimi i festivalit ka mundësuar njojen më shumë me Shqipërinë. Si e shihni bashkëpunimin duke marrë shkas se edhe ambasadorë apo vetë ministri i diasporës Pandeli Majko, pra institucionet shqiptare janë takuar me bashkësinë këtu? Çfarë shkëmbimesh mendoni se mund të bëhen më tej?

Frankli Zdruli:-“Dëshira jonë si drejtues të këtij evenimenti, por edhe si komunitet është për të patur një bashkëpunim dhe ndihmë nga ana kulturore e artistike dhe kjo ka qënë një nga kërkesat dhe dëshirat e para. Është kënaqësi që së fundi edhe edhe një përfaqësues i shtetit shqiptar për diasporën të marrë rrugën dhe të na takojë ne si drejtues të festivalit dhe të tjerë drejtuesve të komunitetit dhe ku ne patëm mundësi ta njoftonim dhe t’i bënim të ditur këkesat tona, mundësitë tona si shqiptar duke qënë të hapur për bashkëpunim dhe gjithshka varet nga interesimi që edhe shteti shqiptar do të tregojë për të dërguar grupet artistike këtej nqs e vlerësojnë jo vetëm punën tonë, por të të gjithë shqiptarëve në diasporë që përpiqen të mbajnë lart identitetin shqiptar në forma të ndryshme qoftë edhe nga ana kulturore. Unë mund të them se ne këtu në Uster si shqiptaro-amerikanë jemi ndër komunitetet më të gjalla mes shqiptarëve të amerikës dhe me një numër afro 20 mijë që jetojnë përqark Usterit, pa përfshirë Bostonin.do desha me këtë rast të them se komuniteti shqiptaro-amerikan përbën një bazë të fortë jo vetëm për ruajtjen dhe ecurinë e traditave shqiptare, por në të njëjtën kohë përbën një bazë të fortë ekonomike dhe shoqërore edhe për shoqërinë amerikane. Fillesat e shqiptarëve këtu janë gati 125 vjet më parë, por 20-30 vitet e fundit të larguarit pas rënies së komunizmit dhe të shtetit monist zunë vend këtu, u gjallëruan dhe i kanë dhënë formë vendodhjes së tyre dhe me pozita shumë të forta pasi gjetën mbështetje nga më të vjetrit dhe i kishte themelet e krijuara dhe pastaj me bizneset e reja dhe tani ka lëvizshmëri dhe pozita të shëndosha ku edhe rritja në numër e familjeve të reja shqiptare me martesat brenda për brenda si edhe ndër etnike, por përsëri ruajtja e tradidave është një përparësi edhe me ruajtjen e besimit që e ka qendrën këtu siç e shihni edhe vetë në Kishën “Fjetja e Shën Marisë” në Uster që është zemra e këtij komuniteti”.
AM:-Janë tre ditë të ngjeshura aty ku ushqimi, muzika dhe vallëzimi flasin shqip,pra sa e vlerësoni ju përgatitjen dhe çfarë ndjesie ju jep ajo kur zhvillohet si festë e shqiptarëve?

Frankli Zdruli:-“Gjithmonë ne ndjehemi krenarë që jemi shqiptarë jo vetëm në familjet tona, por më shumë ndjehemi të tillë kur ne mundim ti shfaqim dhe t’I tregojmë këto tradita dhe këtë kulturëqoftë nga ana e ushqimit kuzhinës shqiptare miqve tanë që edhe ata të ndjehen si ne. Kjo na gëzon akoma më shumë pasi na jep mundësinë të tregojmë se çfarë kemi sjellur me vete ne si shqiptarë në këtë botë të re siç është amerika dhe se çfarë ne mund të marrim ne për t’u integruar si amerikanë. Përsa i përket ushqimit gjithshka përgatitet sipas traditës veçanërisht për ato tre ditë si një ushqim i freskët, një ushqim që përgatitet me dashuri, me mirënjohje dhe me përkushtim për të kënaqur miqtë e shumtë që na vijnë. Edhe tani që duket se jemi në një fazë qetësie pak herët nga kurorëzimi i festivalit të ri,kur na vjen ndër mend ajo atmosferë festive me gatimet, muzikën, vallëzimet e mrekullueshme shqiptare, me miq të mirë shqiptarë dhe të huaj besoj se ja vlen që të përpiqemi e ta kurorëzojmë edhe njëherë tjetër. Prandaj unë them që ky festival i ri që ne do përpiqemi të kurorëzojmë do të jetë në atë traditë që janë zhvilluar edhe festivalet e tjerë me disa të reja dhe pak ndryshime, por me shpresën që të kemi mundësinë që të krijojmë lidhje dhe mështetje të reja qoftë nga komunitetet e tjera shqiptare për rreth si dhe nga vendlindja, si vendi mëmë që është Shqipëria dhe ta kemi këtë shpresë”.(AM:-Ju faleminderit.Frankli Zdruli:-Me kënaqësi!)
Të nisur pikërisht nga kjo bisedë ku vlerësohet ndihma nga anëtarët e bashkësisë shqiptare të Usterit menduam të bënim edhe një udhëtim njohës me pronarë biznesesh. Si jetojnë e punojnë ata në një ditë të zakonshme dhe mendimi i tyre për festivalin. Tek vozit rrugës dhe mendon të marrësh ndonjë kafe, nuk është habi që porosinë mund ta drejtosh në gjuhën shqipe. Kështu ndodh tek sipërmarrja e Ben Mirakës në rrugën kryesore të qytetit.

Ben Miraka:-“Jam në Uster që nga viti 1997, kam dhjetë vjet në këtë dyqan dhe e para e punës që të hapësh një biznes duhet guximi dhe dëshira pasi ke të bësh me paranë dhe duhet të paguash, por shumica që e hapin biznesin e bëjnë për arësyen se kjo mund të vijë nga mungesa e gjuhës apo gjetja e një vendi pune ma do mendja dhe e treta është se fiton më shumë pasi punon për vete dhe jo për të tjerët. Por ka edhe shumë të tjerë këtu që unë i njoh që vazhdojnë shkollën, kanë rezultate shumë të mira dhe kanë arritur të jenë doktorë e profesorë që unë i njoh. Pra ka të tillë”.
AM:-si e përshkruani një ditë pune këtu në “Dippin Donuts”
Ben Miraka:-“Ka një gjë këtu. Kur punoja për të tjerë mezi çohesha nga gjumi. Tani që kam punën time jam i zgjuar herët që në 5-6, pra që t’i vë punët përpara e t’i mbaroj shpejtë”.
AM:-sa punonjës keni këtu?
Ben Miraka:-“Kam 18 punëtorë, në Majin e kaluar(2016), hapa një dyqan tjetër në Auburn rreth 8 km prej këtej, ishte dëshira e djalit. Është e njëjta strukturë”.
AM:-Juve jeni njëkohësisht edhe mbështetës i festivalit, me kohën, punën tuaj dhe ndihmën financiare. Si e shihni këtë?
Ben Miraka:-“E bëj këtë pasi është e vetmja ngjarje në qytetin tonë dhe atdheun e kemi larg dhe aty kemi muzikën dhe ushqimet tona, si dhe njihemi me njerëz të tjerë nga anë të tjera veç Masaçusetsit dhe vijnë nga Kënektikat, Nju Jork, ata bashkohen me ne në festival kështu që duhet sponsorizuar që të kesh të tilla aktivitete”.
Ndërsa njëra nga punonjëset tek përgatit porositë na tregon pak të përditshmen e saj në Uster.

Anduela Shterpi:-“Jetoj prej 3 vitesh në Uster dhe vij nga Kuçova, na doli llotaria familjaredhe lamë gjithshka për ëndrrën e madhe të çdo shqiptari për të ardhur këtej. Këtu në “Dippin Donuts” kam gati 1 vit e gjysëm dhe punoj në dy dyqanet e Benit. Çdo ditë punoj nga 5:00-14:00, në dyqanin tjetër dhe të Mërkurave jam këtu, në Uster pasditeve. Është kënaqësi që të punosh këtu me këta njerëz”.
AM:-A keni pasur vështirësi ne lidhje me gjuhën?
Anduela Shterpi:-“Si çdo fillim. Të lëvizësh brenda vendit tënd tani është e vështirë dhe jo më në një tjetër vend ku nuk e di gjuhën, rrugët, punën, kulturën dhe këto janë vështirësi pasi ishin të panjohura dhe ndryshe e mendonim. P.sh nga një mësuese matematike dhe drejtoreshë shkolle apo burri avokat erdhëm dhe u përballëm me punë në fabrika, në piceri të lanim enë e deri tek dyqani i kafesë. Por kënaqësia më e madhe është që të punosh këtu, pavarësisht se unë vetë e nisa si mësuese, por e pashë që ishte shumë e vështirë dhe duhet shumë punë”.
AM:-Si e shihni ju mbarëvajtjen e familjes këtu në Uster, bashkësinë shqiptare?
Anduela Shterpi:-“Është shumë mirë, fëmijët janë shumë të kënaqur ka çaste që ne prindrit mërzitemi ku ishim dhe ku jemi, por çfarë lamë dhe e nisëm nga fillimi, pra vetëm për hatër të atyre ne jemi shumë të kënaqur. Ata shkojnë shkëlqyeshëm në shkollë. Vajza në të mesmen, djali në të 8-ën dhe që të dy shkojnë shumë mirë dhe janë të kënaqur. Mjeksia, shkollat gjithshka këtu është shumë mirë në Uster, ka shumë shqiptar dhe na kanë përkrahur që në fillimet kur kemi ardhur, na kanë ndihmuar me pune dhe gjithshka tjetër sa kanë patur mundësi.

Nuk mund të lëmë pa përmendur edhe një çift sipërmarrësish shqiptar me moshë të re në linjën e shërbimit të restoranteve. Me dy të tillë në Uster, kuzhina dhe menaxhimi shquajnë Oriolan dhe Enin.

Oriola Koçi:-“…punoj bashkë me burrin. Kemi ardhur në amerikë që në 96-ën të dy bashkë në të njëjtën kohë, por nuk njiheshim me njëri-tjetrin. E kemi hapur biznesin tonë 6 vjet më parë dhe janë tani dy restorante, i kemi vënë emrat e fëmijëve “Livia’s Dish” dhe “Altea Eatery” ku juve jeni sot. Unë merrem me menaxhimin dhe mbarëvajtjen rerestorantit, kurse Eni është shefi i kuzhinës”.
AM:-Si është prapavia?
Eni Mëhillaj:-“Prapavija është e rëndësishme. Jam mësuar gatimin që në Shqipëri dhe veç shkollës së kuzhinës atje e bëra edhe këtu dhe realizova ëndrrën e shefit për të pasur restorantin e vet”.
AM:-Si paraqitet klientela, dëshirat e tyre për menunë dhe sa i përgjigjeni juve shijes së tyre?

Eni Mëhillaj:-“I jam përshtatur shijes amerikane këtu. Janë shumë të kënaqur dhe kemi vlerësime”.
AM:-Kam parë shtypin lokal dhe di që keni marrë vlerësime?
Oriola Koçi:-“Po!…çmimin “Mëngjesi dhe Dreka më e mirë në Uster” dhe po kështu prap në garë dhe për “Mëngjesin më të mirë” dhe po ashtu në rrafshin individual jemi vlerësuar si biznesmenët me moshë të re (nën të 40-at), të qytetit. Them se bashkësia shqiptare ka ndihmuar shumë që ne vetë të ndjehemi mirë dhe kur hap një biznes me gjithë vështirësitë që ndesh i kapërcen ato pasi ke shumë shqiptar përreth”.
AM:-Sa e keni parë në sytë tuaj rritjen e bashkësisë shqiptare bashkë me rritjen e biznesit tuaj dhe të të tjerave biznese që edhe ata japin ndihmë për festivalin apo të tjera veprimtari?
Oriola Koçi:-” Ne jemi nga të parët dhe njohim shumë, kemi 21 vjet në Uster. Kemi pritur dhe ndihmuar shumë shqiptarë, dhe në kulturën tonë në rast nevoje unë tek ata do të shkoja që të kërkoja ndihmë ose këshilla e ide, pasi ky komunitet punon mirë. Ne punojmë pjesën e parë të ditës, kemi një klientele të re dhe moshë studentore dhe mes tyre shumë shqiptar. Ndërsa për ndihmën e veprimtarive ne gjithmonë jemi munduar të marrim pjesë në në mënyrë ose në një tjetër duke promovuar, duke marrë pjesë dhe duke ndihmuar njëri-tjetrin”.
AM:-Si e sheh guximin në biznes?
Eni Mëhillaj:-“E kam parë si kënaqësinë e shefit që të hapë restorantin e tij me menunë dhe idetë që ai ka në mendje dhe këëtë nuk mund ta bësh në një tjetër restorant që e ka tjetërkush. Duhet kujdes dhe t’i përshtatesh klientelës”.
AM:-Tek ju si çift kam parë guximin pasi edhe në biznesin tuaj keni vendosur emrat e fëmijëve dhe besoj se kjo do të ketë një trashigimni, ju uroj sukses dhe t’ju vejë mbarë. (Faleminderit!)
Tregu dhe konkurenca e vazhdueshme dallon edhe një tjetër sipërmarrje restoranti në Uster, ku kuzhinat janë të larmishme, por ku cilësia dhe zgjuarsia e shefit sigurojnë plot pasion dhe përpjekje qendrueshmërinë dhe suksesin.

Aleksandër Gjonça:-“Vij nga qyteti i Tiranës, larguar në 90-91-shin dhe jam në amerikë pothuaj 27 vjet, i stabilizuar me familje punë dhe fëmijë ëndërr dhe diçka e rrallë për brezin tonë të shqiptarëve dhe duket sikur është realizuar deri tani, por me punë si gjithë të tjerët”.
AM:-Është njëbiznes familjar ku drejtoni ju dhe bashkëshortja (Lola), dhe keni një prapavijë sa janë ata dhe mes tyre sa shqiptarë?
Aleksandër Gjonça:-“… në këtë moment kam 10 shqiptarë, 3 në kuzhinë, 1 në bar, dy vajza janë pritëse dhe3 kamarjere të cilat janë shqiptare. Por kur kemi dreka e darka të mëdha kemi dhe një grup prej 10 shqiptarësh që i thërrasim për ndihmë. Por kur e hapa restorantin isha fillimisht me gruan dhe dy vajzat e mija. Kjo ishte baza e restorantit kështu që fëmijët e mi u rritën këtu jo si moshë, por si ndjenjë pune duke parë që prindrit punonin nga mëngjezi deri në mbrëmje për të realizuar dëshirat e tyre dhe për të mos humbur mundësinë që t’ju tregojnë këtij populli si dhe vendit tonë se duke punuar mund të arrihet gjithshka”.
AM:-me që mbetemi tek puna, si e përshkruani ju një ditë tuajën, jeni zhvendosur nga një lokal në tjetrin pa e humbur zanatin, atë të guzhinjerit?
Aleksandër Gjonça:-“Gjëja e parë kryesore është gjuha, e dyta është se duhet të përshtatesh me jetën dhe kulturën e atij vendi ku neve kemi ardhur edhe të përshtatesh me të gjitha konceptet jetën e këtyre njerzve që jetojnë këtu. Kjo nuk vjen që me ditët e para dhe gjuha nuk mësohet që në fillim, kështu që të punosh në zanatin tënd duhet të kalosh në disa stade që quhen stadet e emigrantit. Do të fillosh nga baza dhe në qoftë se në zanatin tim baza është pjatalarës, atëherë duhet ta kalosh atë, më tej në përgatitje, në kuzhinë, dhe ku gjithshka varet se sa shpejtë e kap gjuhën dhe sa ke mundësi të komunikosh me punonjësit që i drejton. Megjithëse unë erdha me zanat nga Shqipëria dhe duke punuar edhe në Itali për një farë kohe, prap zanati të jep mundësinë që t’i lëvizësh shkallët më shpejtë, por baza kryesore është gjuha. Pa gjuhën nuk bën dot asgjë”.
AM:-Kam lexuar në shtyp se ,”NUOVO” është përzgjedhur disa herë si fitues i vitit mes shumë bizneseve të ngjashme në “Shrewsbury St.”.
Aleksandër Gjonça:-“Të arrish këtë sukses që ka arritur Nuovo në një periudhë 7 vjeçare në një qytet si Usteri ku njihet numuri shumë i madh i restoranteve, vetëm në këtë rrugë janë 47 restorante, ose quhet rruga e restoranteve, por në të gjithë Usterin janë gati 600, nuk është e lehtë dhe duhet shumë punë dhe vullnet dhe duhet t’i kushtohesh punës dhe zanatit 100%.Të mbash emrin dhe një nga arësyet që unë hapa restorant ishte se doja t’i jepja diçka komunitetit shqiptar në Uster njëkohësisht dhe amerikanëve, për t’i treguar edhe banorëve rreth e qark ku ne jetojmë se komuniteti shqiptar megjithse më i vogël në numër se të tjerët, di të vlerësojë traditat, kulturat dhe vendin nga ne vijmë. Restoranti im është mbështetur nëartin e kuzhinës italo-amerikane, por në të njëjtën kohë kemi edhe shumë ushqime shqiptare. Këtu mblidhen për raste festash, ditëlindjesh, fejesa e martesa, raste vdekjesh dhe komuniteti është gjithnjë i mirëpritur. Kjo është dhe një arësye që jemi edhe këtu sot”.
Shkolla dhe përpjekjet për t’u profilizuar në një profesion të vështirë dhe të kërkueshëm si fusha e stomatologjisë, na njohjin me një tjetër histori arritjesh. Mjekët dentist Adelina dhe Arvi Duka.

Adelina Duka:-“Jam me profesion dentiste. Ndodhemi në Framingam Masaçusets një qytezë pranë Bostonit dhe jam dentiste.
AM:-Prej sa kohësh jeni në këtë biznes?
Adelina Duka:-“Si pronarë të biznesit kemi tre vjet. Jam bashkë me burrin, jemi bashkëpronarë dhe në këtë zonë jemi bërë më se familjarë, kemi punuar më parë në shumë zona dhe klinika të tjeragjatë karrierës sonë. Burri jep mësim në universitetdhe punon në n zyrë tjetër dhe në këtë zyrë kryesisht jam unë në shumicën e kohës”.
AM:-Deshëm të dinim për guximin tuaj si shqiptarë të ardhur jo në një vend të huaj, por mikpritës si SHBA dhe besoj se shkallët e plotësimit tuaj me edukimin përkatëskanë qënë një përpjekje, pra spjegoni këto anë tuajat?
Adelina Duka:-“Duhet të them se çdo emigrant këtu sidomos ata që kanë arritur të hapin biznes apo kanë arritur të gjejnë vehten e tyre është një hisori suksesi, por gjithashtu edhe një histori pune sakrificash dhe vetëmohimi në disa raste. Kur unë dhe bashkëshorti erdhëm këtu ishim dentistë me liçëncë por na u desh përsëri që të bënim disa vite shkollë të aplikonim në rradhë të parë në universitete, të aprovoheshim dhe të ndiqnim programin dyvjeçar që ishte atëherë për ne për të marrë provimet e liçëncës amerikane. Gjithashtu kishim familjen, fëmijë të vegjël pra nuk ka qënë e lehtë, por në disa periudha më se stresuese. Megjithëatë kur ke një vetëqëllim dhe kur ke një piksynim edhe dëshirë gjithshka është e mundshme sidomos në amerikë”.
AM:-Kujt ja besoni më së shumti arritjet, mostërheqjes, këmbënguljes, apo mështetjes rreth e rrotull dhe të familjes?
Adelina Duka:-“Familja sigurisht, kryesorja mbështetja nga familja, por dua të them durimi dhe këmbëngulja janë kryesoret. Për emigrantët me çfarë kam vënë re unë është shkolla, edukimi. Pra nqs arrin të bësh disa vite shkollë apo master etj, të lidhesh në këtë kulturë dhe të krijosh lidhjet e duhura do të jesh më i suksesshëm duke i ndjekur këto hapa”.
AM:-Unë do t’u shtoja edhe një “pengesë” tjetër, lidhjen me shqiptarët dhe bashkëatdhetarët. Juve jeni përditë në punë dhe kujdesin për të, por nga njëherë mendja ju shkon tek Shqipëria dhe shqiptarët si dhe ata që na rrethojnë. Këtu janë të shumtë në Masaçusets, pra si e njihni ju rritjen e emigrantëve qoftë në numër apo arritje përmes njohjeve tuaja?
Adelina Duka:-“Mund të them se kjo është një gjë pozitive për ne sidomos, pasi brezi ynë duket sikur nuk i përket më as andej dhe as këtej, por jemi me fat që rreth zonës sonë, rreth Bostonit dhe në Masaçusets kemi një komunitet shumë të zgjeruar shqiptar gjë që ndihmon që të ketë edhe njerëz të përkushtuar që e organizojnë këtë komunitet dhe krijojnë aktivitete, por që edhe na ndihmojnë ne të mbajmë lidhje me vendlindjen, me zakonet, me kulturën tonë”.
AM:-Njëherë në dy vjet mbahet Festivali i shqiptarëve në Uster, njohur si një nga më të vjetrit dhe për ju do të shtoja që e mbështesni atë. Dy festivalet e kaluar ju e keni ndihmuar, çfarë ju ka dhënë kjo si ndjenjë pasi edhe familja ka qënë pjesëmarrëse?
Adelina Duka:-“Është e vërtetë, jo se e ndjejmë si detyrë apo obligim, por mendoj se duhet të jetë për çdo njeri që ka mundësi të ndihmojë financiarisht këto aktivitete, por është edhe kënaqësi të marrësh pjesë në këto aktivitete dhe ngjarje të cilat jo vetëm na mbajnë ne lidhur me vendlindjen, por ndihmojnë dhe i ekspozojnë fëmijët tanë dhe brezin e ri që ka lindur këtume vlerat tona, me kulturën tonë, me zakonet që ndryshe nuk do të kishin mundësi pasi gjithë kohës janë të përfshirë në jetën dhe shoqërinë amerikane. Kështu që është një privilegj dhe kënaqësitë ndihmojmë me sa është mundësia financiarisht në qoftë se nuk kemi mundësi ta bëjmë me kohë dhe përkushtim duke u ndodhur atje, pra të paktën mund të ndihmojmë edhe në këtë mënyrë”.
AM:-Diçka tjetër që ju mund të shtonit si mendim apo si këshillë jo vetëm nga suksesi juaj, por edhe të kuptojmë se sa do t’i duhej një shqiptari të ardhur rishtaz për ta gjetur vehten në mjedisin e bashkëatdhetarëve shqiptarë pasi kanë filluar edhe rrugën e vështirë të emigrantit?
Adelina Duka:-“Gjërat duken pak më vështirë kohët e fundit (kam unë përshtypjen), sidomos me ndryshimet në politikë dhe në atmosferën e përgjithshme në amerikë për emigrantët, por përsëri amerika mbetet vendi i mundësive, këtu mund t’ia dalësh me forcat e tua nuk ke nevojë për miq apo lidhje politike, mjafton përkushtimi dhe mjafton puna dhe sigurisht gjetja e një mbështetjeje. Komuniteti shqiptar është gjithmonë mbështetje, mund të mësojnë nga historitë e njerzve që kanë ardhur para tyre siç e thashë më parë shkolla është e rëndësishme nqs bën diçka në këtë drejtim do të bënte të integroheshe shumë më kollaj dhe t’ju happen rrugë dhe mundësi më të mira”.(Ju falenderoj për kohën dhe suksese!… Kënaqësi).

Guximi për sipërmarrje të vogla dhe të mesme, njohja e tregut dhe aftësitë inhinjerike u bënë prova dhe suksesi njëherësh për Bersan Shqina. Repartet e punës kanë disa dhjetra punëtorë që plotësojnë porositë. Mes tyre shumë shqiptarë të ardhur dhe vlerësimi nuk mungon nga drejtuesit dhe bashkëpunonjësit.

Emmie Westerlind:-“Për mua që punoj me shqiptarët është se sheh tek ata dëshirën përkushtimin për punën.Të parët që punojnë edhe me orë të gjata kur kërkohet. Ata më tregojnë mua respekt dhe punën cilësore që bëjnë janë në krye gjithmonë. Duke punuar përditë në këtë mjedis ju nuk do të kërkonit më shumë. Ata vënë gjithshka për të përçuar cilësinë më të mirë për kompaninë,më të mirë për kompaninë, punojnë me zell. Nga ana kulturore unë shoh se ata janë të fortë, shumë punëtorë dhe kam mësuar shumë prej burrave dhe grave këtu,(herë-herë) më trajtojnë me gjëra nga vendi juaj. Është mirë të punosh me këtë larmi njerzish”.

Emanuel Bregu:-“Unë jam nga Hoçishti, fshat i Devollit”.
AM:-Prej sa kohësh jeni në amerikë?
Emanuel Bregu:-“Unë kam pak kohë këtu rreth dy javë, i sapoardhur”.
AM:-Keni ardhur me bashkim familjar?
Emanuel Bregu:-“Po, ka ardhur bashkëshortja ime më parë. Jemi njohur që në Shqipëri dhe m’i bëri kartat dhe erdha edhe unë këtu”.
AM:-Si ndjehesh?
Emanuel Bregu:-“Si tjetër njeri. Shumë ndryshe këtu çdo gjë. Shumë mundësi për njerzit, më shumë punë dhe më shumë hapsira”.
AM:- kush ju sjell në mëngjes në punë?
Emanuel Bregu:-“Tani për tani më sjell bashkëshortja ime sepse ajo është ambjentuar këtu, ka blerë makinë dhe më sjell ajo”.
AM:-Përsa i përket vendit të punës, si të kanë pritur?
Emanuel Bregu:-“Më kanë pritur shumë mirë, më kanë treguar butësi për të më mësuarjo duke më thirrur, por me durim të madh dhe i falenderoj për këtë. Janë sjellë shumë mirë, më prezantohen me buzëqeshje dhe më pyesin më urojnë dhe më thonë fjalë se si duhet ta shikoj të ardhmen pasi kanë ardhur më parë nga unë, pra mendime shumë të mira”.
AM:-dëgjova që çekun e parë nuk e ke marrë akoma, kur e pret?
Emanuel Bregu:-“E di që e Premtja si fund jave, si ditë pune dhe besoj se do ta marr çekun”.
AM:-diçka për të shtuar?
Emanuel Bregu:-“Besoj se ky çeku do të jetë shumë më ndryshe se sa kam punuar tani sepse puna vlerësohet më shumë se sa në vendin tonë”.
AM:-ku keni punuar e jetuar në Shqipëri?
Emanuel Bregu:-“Kohët e fundit jetoja në Korçë dhe punoja tek një lokal, kam punuar dhe në Greqi me punë të ndryshme”.
AM:-këtë zanat a e kap?
Emanuel Bregu:-“Këtë zanat e kam shumë qejf dhe dija pak sa për të krijuar një qark elektrik, siç e bënim në shkollë atë që na mësohej, por e kisha edhe vetë si dëshirë dhe merresha me ndrrimet e dritave dhe prizave por m’u dha edhe këtu mundësia dhe të kem më shumë hapsira e të zhvilloj dijen time në fushën elektrike”.
AM:-Unë e di që është akoma herët, por a i keni vënë ndonjë dertyrë vetes, ndonjë premtim që mund të na e thuash edhe ne?
Emanuel Bregu:-“Po shkolla dhe gjuha pasi ato janë parësoret, pa komunikim nuk ke se si jeton këtu,pastaj besoj ndonjë shkollë elektrike me që mu dha rasti të punoj këtu”.

Viktor Gramo:-“Kam ardhur nga Tirana në 2004 këtu në Uster, kam bërë shkollën elektrike “polikumin” dhe kam punuar në “elektrotekniken”. Erdha këtu dhe prap me punë elektrike në zanatin tim. Jemi shumë shqiptar nga gjitha rrethet e na duket vetja si në Shqipëri. Unë kam qënë në Greqi më parë dhe është si “nata me ditën”, pra këtu në amerikë”.

Vjollca Malo Zaimi:-“Jam 62 vjeç, punoj në këtë moshë dhe jam gjyshe, e kam plotësuar detyrën time në Shqipëri pasi kam dalë në pension, por është vullneti për të punuar, gjithë jetën kam punuar shumë dhe nuk mund të rrija “duar-kryq” këtu në amerikë. Për mua është në sfidë se kërkoj shumë nga vetja dhe ja arrita qëllimit, duke kërkuar më rekomanduan tek Bersani që është një sipërmmarrës i shkëlqyer, i suksesshëm dhe ta imponon respektin dhe jam brenda profesionit tim. Edhe në Shqipëri këtë punë kam bërë, në ndërrmarrjen elektroteknike ka përa fërsi dhe ja kam idenë sepse kam mbaruar shkollën e Mesme Politeknike-dega elektrike. Dia nis duke u ngritur në 5:45, makinës dhe vijmë në punë deri në 15:30 dhe e bëj me kënaqësi”.
AM:- si e sheh bashkësinë shqiptare në Uster?
Vjollca Malo Zaimi:-“Shumë të mirë. Po të mos ishin shqiptarët këtu do të isha kthyer mbrapsht. Kemi pasur ndihmë nga çdo njeri që kemi takuar, qe në ditët e para për të ditur se ku janë institucionet, punët e fillimit e deri tani që nga pronari që është shqiptar edhe kolektivi dhe për fat të mirë kam edhe njerëz që kam punuar në ndërrmarrjen elektroteknike”.
AM:-Edhe unë e quaj një gjë me fat për ju dhe ju uroj mbarësi…
Vjollca Malo Zaimi:-“P me fat. E kisha ëndërr të vija në amerikë, edhe gjyshrit e mi kanë punuar për amerikën, kam dhe njerëz të tjerë, njerzit e burrit, vëllain tim dhe jam shumë e lumtur edhe pse nuk i kam fëmijët këtu dhe tani teknologjia na e mundëson të shihemi çdo ditë në “skype” , kështu që nuk më mungon asgjë”.
AM:-Ju faleminderit për kohën dhe mundësinë për të biseduar me disa nga punëtorët tuaj sot, Juve çdo shprehnit në këtë intervistë, njohja me ju?

Bersan Shqina:-“Ka shumë gjëra për të thënë për emigracionin shqiptar në amerikë, për komunitetin shqiptar në Uster. Në rradhë të parë dua të përshëndes të gjithë bashkëatdhetarët kudo që janë. Uroj të jenë mirë dhe të kenë mbarësi. Uroj TV shqiptar që po mundëson njohjen MEM connection në mjediset shqiptare. MEM është një kompani familjare e krijuar 18 vjet më parë në Uster Masaçusets(Nëntor 2000). Si një punishte elektrike për porosi të kompanive të tjera me teknologji më të lartë për prodhimin e mikroprocesorëve, çipeve dhe komponenteve të tjerë. Kjo ka qënë një inisiativë individuale dhe është shpërndarë dhe zgjeruar biznesin nëpërmjet komunitetit shqiptar. Kemi filluar vetëm me 6 vetë në vitin 2000 dhe arritëm në 47 në 2007 dhe pas krizës që kaluam 2008-2009, arritëm të mbijetojmë në saj të teknikave financiare bile vazhduam të rritemi nga 2009 e këtej. MEM-Conection është një kompani me bazë shqiptare që punon me emigrantët shqiptarë të ardhur në amerikë të cilët gjejnë strehën e parë të ngrohtë ku arrijnë të mëkëmben dhe të kalojnë në procesin e përshtatjes me sistemin e jetës amerikane. Jemi rreth 35 vetë në ekip prej të cilëve70% janë shqiptar. Janë punëtorë që punojnë prej 15 vitesh, por edhe të rinj. Unë si pronar dhe themelues i kompanisë e ndjej veten të lumtur dhe krenarqë punoj me njerzit tanë dhe që arrijmë të ndihmojmë dhe të bëjmë maksimumin për t’i përshtatur ata në jetën amerikane dhe gjithmonë i uroj sukses dhe mbarësi kudo që ata janë. Shumë nga ata që kanë punuar këtu, di që kanë hapur bizneset e tyre në sfera të ndryshme të ushqimit, pastrimit kimik, shërbime elektrike, mirëpo këta njerëz nisën duke marë shprehitë e punës dhe të jetës amerikane tek MEM dhe pastaj duke i shtrirë dhe duke krijuar lidhjet e reja në fushat ku punojnë”.
AM:-Më kujtohet kur u shprehët se kam edhe një nga punëtorët më të rinj dhe çekun e merr pasnesër?
Bersan Shqina:-“Kjo është më se e vërtetë. Muajt e fundit kemi pasur një rritje në biznes, kemi marrë shumë porosi dhe për këtë kemi marrë në punë 7 punëtorë. Dhe një puntor që juve e keni intervistuar merr çekun e parë. Pra pas një jave e gjysëm”.
AM:-Është një rastësi e bukur përsa i përket pritshmërisë dhe ndihmesës që ne si shqiptarë i japim njëri-tjetrit.Me jetën tonë në Uster kam vënë re që disa biznese e japin ndihmesën e tyre për veprimtari të ndryshme artistike, kulturore, sportive dhe juve jeni një prej tyre?
Bersan Shqina:-“Kompania ime ka dhënë një ndihmë të madhe në aktivitete të ndryshme, edhe ato sportive por edhe ato që ka bërë Kisha me grupin e të rinjve me anë të festivaleve. Si një nga bizneset më të vjetra dhe të ardhura rishtaz në amerikë, ne kemi gjetur strehën e parë tek Kisha Shqiptare e Usterit ku na dhanë mendimet e para mbi jetën, mënyra se si të kërkojmë për punë, si të kontaktojmë njerëz të ndryshëm dhe se çfarë do të bëjmë për të ecur e për të qënë të sukseshëm. Dhe pas kësaj kuptohet që ne u bëmë këmbëngulës në dhe më të qartë në kërkesat tona.Ndihma në drejtim të festivalit është dhënë si kompani dhe si familje. Fëmijët e mi kanë qënë në grupin e valleve, të tre fëmijët që kam në tre breza të ndryshëm dhe kanë ndjerë atë kënaqësi të mësimit të valleve shqiptare, të alegrisë dhe harmonisë që vallet shqiptare japin me rritmin e tyre dhe gjithashtu kanë krijuar shoqëri dhe e kanë mbajtur edhe jashtë aktiviteteve që kanë pasur dhe atë e kanë akoma në jetën e tyre të përditshme”.
AM:-Diçka për të shtuar, megjithëse e di që sërish do të na jepet mundësia për t’u takuar e biseduar për ecuritë tuaja?
Bersan Shqina:-“Patjetër, është një kënaqësi që jemi kaq mbështetës për komunitetin në Uster dhe veprimtaritë që organizon Kisha, apo grupe të vogla të biznesit që po bëhen edhe më aktiv në jetën e Usterit”.

Një biznes dhe ku numuri i madh i shqiptarëve janë punësuar në Uster, është “Dunkin Donuts“.

Alma Manxhari:-“Kam dhjetë dyqane me rreth 200 punëtorë.
AM:-Prej tyre sa shqiptarë?
Alma Manxhari:-“…80%!Unë i pres të gjithë me krah hapur, mundohem dhe është fat i madh që kam shqiptare dhe mësojnë edhe në shqip dhe anglisht, pra punën, gjuhën, komunikimin me klientët, proceset që ka puna dhe fati tjetër i madh është se dyqanet janë rreth e rrotull dhe ato shkojnë aty ku janë më afër me shtëpinë. Pra ka disa pozicione si fillim që nuk është nevoja që të flasësh shumë anglisht dhe ato që nuk e flasin gjuhën të vendosen aty. Ato do ta mësojnë me kalimin e kohës.
AM:-Pas dy muajsh do të shpërnguleni në njv njësi të re, gjenerata e re e DD si e përshkruani ju angazhimin tuaj?
Alma Manxhari:-“Ky dyqan ku jemi ka mbi 70 vite në shërbim, ne do shpërngulemi në një ndërtesë të re dhe është e para që bëhet edhe në amerikë. Am shumë e gëzuar sepse këto janë vajza që punojnë shumë, vajza të zgjuara, janë intelektuale dhe me shkolla, kemi ardhur nga Shqipëria me shkolla të larta dhe me edukatë dhe ato e meritojnë që të kenë një dyqan të ri dhe të paraqitshëm për punën që bëjnëdhe gjthshka që bëjnë ato. Kompania jonë ka një moto amerika vrapon drejt dunkin, ndërsa shqiptarët e drejtojnë atë (!)”.
AM:-Dimë ndihmën modeste të bizneseve duke përfshirë edhe tuajin në drejtim të festivalit si e ndjeni vehten të përfshirë dhe si e përshkruani juve atë?
Alma Manxhari:-“E kam ndihmuar festivalin prej 20 vitesh, që në fillim. Unë nuk kam vënë re se ku punoj, pastrim tavolinash, regjistër, petullat, jam gati kudo. Por para festivalit unë punoj me vullnetarët sëbashku me Dajana Stefon të ngarkuara për drejtimin e vullnetarëve. Është kënqësi të ndihmosh festivalin dhe vajzat e mia që të gjitha janë gati dhe punojnë gjatë ditëve të festivalit. Ja këtu kam Lidën, punon edhe këtu edhe në festival në regjistër.
AM:-Unë di edhe një lidhje më tepër tuajën me Kishën. Juve keni pagëzuar fëmijët tuaj dhe vajz juaj ka qëne pak vite më parë bukuroshja e Masaçusetsit dhe konkuroi më gjerë. Si janë këto hapa në aspektin personal pasi keni filluar edhe ju vetë me punë të vështirë dhe më pas keni prekur dhe ndier gëzimin e familjes të bashkëatdhetarëve?
Alma Manxhari:-“Jo vetëm unë ,por të gjitha nënat shqiptare japin 150-200% për fëmijët. Vajza pati fatin dhe kishte dëshirë të konkuronte dhe fitoi për miss dy herë (moshat e reja dhe Masaçusetsin) dhe mësoi nga ajo eksperiencë. Po bën përpara. Studioi në fushën e psikologjisë në North Eastern College, me miss Masaçusetsin ajo gjeti vehten dhe po vazhdon për gazetari-tv në Harvard, gjeti punë gjithashtu në një kanal tv të Vermontit (ABC-), ajo e gjeti vehten dhe unë kam edhe një djalë 12 vjeç I lidhur me sportet. Kështu ne si prindër pas punës ndjekim detyrimet e familjes.(AM:-Ju faleminderit).

Loliata Imeraj:-“Prej kaq vitesh punoj në Uster, jam menaxhere këtu për gati 10 vite”.
AM:-Si e përshkruani një ditë pune?
Loliata Imeraj:-“Herët në mëngjes, e tillë është puna. Njerzit kërkojnë kafen si në Shqipëri edhe këtu duan kafenë , bëjnë zgjimin. Jemi shumë të mobilizuar dhe vijmë në punë dhe të vendosim bëjmë udhëzimet e duhura me punëtorët me pozicionet e tyre(megjithëse i dinë se ku do të punojnë),pra një kujtesë me ta ndajmë detyrat se çfarë do të bëjmë gjatë ditës dhe përpiqemi që të shërbejmë sa më mirë dhe klientët të mbeten sa më të kënaqur, ky është qëllimi ynë”.
AM:-Përsa i përket bashkësisë shqiptare në Uster, si e njihni ju atë dhe si i shërbeni?
Loliata Imeraj:-“Nuk bëjmë ndonjë dallim. Klientët të gjithë janë për ne njësoj, ndjehemi më ngrohtë dhe mendoj se edhe ata janë të kënaqur nga shërbimi ynë”.
AM:-Në lidhje me punëtorët tuaj këtu. Sa i kanë përmirësuar ata aftësitë edhe të sapo ardhurit nga Shqipëria që fillojnë punë këtu.?
Loliata Imeraj:-“Them se duhet të ketë shumë kredi për Dunkin Donuts për shqiptarët që sapo vijnë, është fat i madh që shqiptarët kanë Almën ose të tjerë të njohur që menjëherë sapo vijnë ose sapo zbresin nga avjoni, brenda javës marrin numurin (sigurisë shoqërore) dhe të punësohesh them se është një gjë shumë e madhe, nga një vend i huaj dhe të integrohesh dhe të fillosh punë. Mendoj se ky është hapi i parë, por ne mundohemi që t’i mbajmë ngrohtë pasi e dimë që është e vështirë të lësh shëpinë atje ku ke qënë dhe të vish këtu dhe të integrohesh në një vend tjetër. Pavarësisht se amerika është vend i oportuniteteve gjisekush e gjen vehten dhe mendoj se me kalimin e kohës ata shkojnë atje ku ata duan të venë sepse është e rëndësishme që njeriu të dojë të bëj atë që do në jetë. Mendoj se kur shqiptarët vijnë këtu është një fat shumë i madh që u jepet, pra vijnë priten ngrohtë nga ne dhe dhe ne mundohemi t’i mësojmë që të lidhen mejetën dhe shumë shpejtë të hedhin hapat e para në emigracion”.

Lida Dudo:-“Jam punëtore e vjetër në Dunkin Donuts, kam punuar më shumë se 20 vjet, e pëlqej punën, më pëlqen t’u shërbej klientëve e të mbeten të kënaqur gjithashtu kam kënaqësi kur punoj me ta”.
AM:-Si e keni përcjellë rritjen e bashkësisë shqiptare në Uster, rritjen në numër sa prej kaq kohësh që jetoni dhe punoni këtu?
Lida Dudo:-“Këtu në Uster komuniteti shqiptar është shumë i madh dhe nga viti në vit ka ardhur duke u rritur”.
AM:-Shpesh shohim që ata marrin pjesë në festime të ndyshme, mbaj mend që keni qënë një vullnetare dhe ndihmuese në festival?
Lida Dudo:-“Po jam një prej tyre. Sa herë që bëhet Festivali vete dhe ndihmoj si dhe disa të tjerë prej nesh sa herë që është dashur”.
AM:-Dikça për të shtuar, veten tuaj si emigrantë dhe sa jeni përshtatur me jetën?
Lida Dudo:-“Duke kaluar vitet edhe përshtatja jonë është më e mirë. Më mungon dashuria për atdheun tim, por këtu gjithshka ka ndryshuar. Fëmijët janë shkolluar, kanë mbaruar shkollat e larta-kolegjet, jeta jonë ka ndryshuar krejtësisht, “everything is beautiful”, vitet e para ishin sakrificë, ndërsa tani është krejt ndryshe.

(AM:-Ju uroj fat dhe mbarësi.Faleminderit!)

Stina e dimrit është e vështirë në Uster. Sipërmarrja private i ka bërë edhe shqiptarët e ardhur edhe nga Kosova që të jenë të guimshëm e t’u besojnë aftësive dhe mjeshtrisë. Nazmiu punon me shërbimet e pajisjeve të ngrohjes e të ftohjes dhe për veten e tij tregon.

Nazmi Berisha:-“Jam nga Kosova, jetoj dhe punoj në SHBA prej 20 vitesh. Kam rdhur në vitin 2000. Kemi familjet këtu, kam dajën dhe ai më priti kur erdha. Kam nusen dhe çunin. Unë kam hapur një biznes të vogël që merret me shërbimet dhe instalimin e pajisjeve ngrohje dhe ajrin e kondicionuar”.
AM:-Po ju ndrëpres nga puna, por e di që keni punësuar shqiptarë?
Nazmi Berisha:-“Po, shqiptarë i kam pesë. Punëtorë dhe teknikë. Kam Ben Çikën, Xhinon nga Lushnja, Joanin, Ervinin, Hajrushi dhe Astriti nga Kosova. Pra i kam puntorë të mirë dhe faleminderit për sa punojnë”.
AM:-Jeni mes bashkësisë shqiptare ku ka edhe shumë familje nga Kosova dhe bizneset e tyre,sikurse edhe kanë arritje pra si e shihni ju ndihmën që mund të jepni për festivalin?
Nazmi Berisha:-“Festivali është diçka e mirë dhe tubohemi të gjithë shqiptarët. Shkojmë tri-katër ditë atje gjatë fundjavës ku pushojmë e takojmë familjet, shoqëritë dhe të tjerë miq të rinj. Dhe po ashtu është bukur që edhe të jesh ndihmues dhe për kombësinë tënde apo të ndikmosh Kishën e bashkëatdhetarët. Është shumë bukur dhe kam kënaqësi”.

Juxhin Haxhi:-“Jam nga Lushnja, kam dhjetë vjet këtu dhe puoj në biznesin e Nazmiut(Xhonit), prej Kosovës ku punojmë për sistemet e ngrohjes dhe ftohjes në banesa dhe mjedise më të mëdha.
AM:-Si shkon puna gjatë dimrit, sidomos kur kemi dhe një dimër të hidhur?
Juxhin Haxhi:-“Na është mësuar lëkura është bërë e përditshme… dimri është i ashpër për ata që vijnë në fillim por me kalimin e kohës mësohesh”.
AM:-Thuajse të gjithë jeni punonjës shqiptarë?
Juxhin Haxhi:-“Jemi shqiptarë e kosovarë, amerikanë”.
AM:-Si është fryma e punës, kërkesat tuaja?
Juxhin Haxhi:-“Për mua puna është e njëjtë kudo, në çdo vend të botës që të shkosh puna është dhe do ta bësh të njëjtë kudo që të shkosh si në Shqipëri apo amerikë. Një punë që të jepet atë duhet ta bësh”.
AM:-A jeni i kënaqur?
Juxhin Haxhi:-“Jam i kënaqur, them se jam! I uroj fat shqiptarëve kudo që janë”.

Jim:-“Punoj për Xhonin prej katër vitesh, drejtoj njerzit e tij në punë dhe shpesh shtatë ditët e javës pa pushim dhe një kompani e mirë për të punuar.
AM:-Dimri veçanërisht i vështirë si ja bëni?
Jim:-“Po! Jemi lidhur me të dhe nuk na bën përshtypje vazhdojmë e punojmë gjithë dimrit sa na kërkon edhe puna, edhe vera bëhete ngjeshur me punë pasi njerzit duan freskun.
AM:-A keni ndonjë përshtypje përsa punoni me shqiptarë, grup pune me shqiptarë? Ata flasin gjithashtu anglisht, por shqip gjithashtu. A ke ndonjë vështirësi në grup me ta?
Jim:-“Ata janë OK,… të shkëlqyer. Nga njëherë vështirë kur flasin mes tyre unë nuk i kuptoj se çfarë thonë, por pa shqetësim apo bezdisje.
Një tjetër mbështetës për festivalin është Olsi Gjinko, ja dhe njohja me biznesin e tij.

Olsi Gjinko:-“E punuam 3-4 vjet, fitimi nga karburanti ishte shumë i ulët dhe kompania kryesore fitonte më shumë se sa ne si ndërmjetës. Me përpjekje vazhduam dhe e mbyllëm si karburant dhe blemë vendin-tokën, pastaj e kthyem në shitblerje automjetesh dhe i japim ato me qera dhe çdo ditë përpiqemi për më mirë”.
AM:-Ju e keni dhe një pikë shërbimesh dhe riparimesh njëkohësisht.
Olsi Gjinko:-“Po, prej riparimeve kemi sjellë fitimet dhe mbështetëm zhvillimin më vonë”.
AM:-Me sa di juve keni dhe njerëz të punësuar dhe mes tyre edhe shqiptarë?
Olsi Gjinko:-“Kam pesë, kam dhe një shqiptar prej 14 vjetësh Orionin, fillimisht shiste benzinë dhe me kalimin e viteve u mor me porositë e pjesëve të këmbimit e të tjera në ndihmë të ofiçinës dhe jam shumë i kënaqur. Kam dhe një tjetër ndihmës në shitjet prej vitesh si dhe mekanikët dhe vetë”.
AM:-Ju jeni shpesh përkrahës i veprimtarive të shqiptarëve. Nga ju lind kjo ide dhe çfarë ju shtyn në këtë ndihmë dhe bashkëpunim?
Olsi Gjinko:-“Populli thotë që kur e ndan bukën të shijon më shumë. Të hash e jetosh vetëm për vete sikur nuk shkon. Pra kur ke mundësi që të ndihmosh është një kënaqësi e imja që sponsorizoj në festival dhe të tjerat, ndjehem që jam shqiptar dhe që nuk jam i vetëm. Njeriu bën si të dojë, mund të qendrojë dhe i mbyllur në shtëpinë e tij, por ai ka nevojë gjithnjë për miq të mirë e njerëz të mirë”.
AM:-Faleminderit dhe punë të mbarë, uroj ta keni sa më fitim prurës biznesin dhe shëndet.
Olsi Gjinko:-Fakeminderit.

Orion Qirjako:-” kam ardhur në amerikë në vitin 2003 dhe punoj prej 14 vitesh. Biznesi është rritur dhe kur filluam kishim vetëm disa makina ndërsa tani kemi ecur mirë dhe i mirëpresim të gjithë shqiptarët që t’i ndihmojmë dhe t’ju shërbejmë me sa kemi mundësi. Riparime apo blerje të reja”.
AM:-Si e ndjenini ju gjallërimin e bashkësisë shqiptare në Uster?
Orion Qirjako:-“Ndjehet shumë, sidomos gjatë festivalit.
Vijnë nga shtetet rrotul dhe nga qytete të tjera larg si Çikago. Popullsia shqiptare këtu ndjehet. Thuajse në çdo biznes gjen shqiptarë, kanë filluar dhe amerikanët të flasin shqip”.
Sipërmarrjet e biznesit të drejtuar dhe nga shqiptaro-amerikanët e hershëm të vendosur në Uster dhe që ndihmojnë festivalin janë të shumta. Mes tyre veçuam punishten e brumit dhe të ëmbëlsirave e cila nuk mungon me ndihmën materiale dhe njerëzore kur afrojnë ditët e festivalit. Punishtja Dimitra “Delights”.

Mary Collorio:-“Dimtra Delights” është emri i biznesit tonë. Dimitra vjen nga emëri im i pagëzimit ndaj e përdorim këtë emër “Dimtra Delights” . Jemi me këtë biznes që prej vitit 1972 dhe e filluam atë duke përgatitur lakërorët (byrekët me spinaq),të cilët vazhdojmë ti bëjmë. Nga kjo piknisje ne bëmë edhe produkte të tjerë. Tani ne bëjmë më së shumti ëmbëlsira, pasta daneze e brumëra të ëmbël, pra linja e produkteve të ëmbëla. Ne jemi rritur. E nisëm nga një sipërfaqe rreth 470m2 dhe tani jemi me mbi 5500 m2. Ne kemi 70 punëtorë dhe ajo që duhet të dini është se shumica e tyre janë shqiptarë. Është një bashkësi shqiptare, ku janë burri, gruaja dhe fëmijët punojnë këtu. Ne po shkojmë mirë dhe e gëzojmë bashkësinë,janë nerëz punëtorë dhe shumë të përkushtuar dhe shpresoj se do të vazhdojmë përsa kohë që edhe shqiptarët do të vijnë, ne kemi punë për ta dhe do t’i mbajmë të zënë me punë”.
AM:-Mund të them se të gjithë shqiptar-amerikanët të vjetër e të rinj që ndihmojmë valën e re të të sapoardhurve në SHBA dhe një pjesë e tyre në Uster. Si janë këto lidhje dhe marrëdhënie që juve vini re mes brezave të vjetërve e të rinj?

Mary Collorio:-“A po flisni për shqiptaro amerikanët që ne ndihmojmë, ata që vijnë nga Shqipëria?(Po të sapoardhurit.)Unë mund t’ju them nga përvoja ime pasi lidhjet e mija janë të hershme që kur ata filluan të vijnë në vitet 90-të dhe ne i ndihmuam për, gjetjen e banesave,orenditë që ta nisnin jetën. Dikur ne dërgonim kamionë të ngarkuar me veshmbathje për në Shqipëri. Kishim një njësi në Uster ku njerzit punonin në këtë drejtim, palosnin dhe mbushnin arka me veshmbathje. Nuk besoj se kjo vazhdon përsëri, por ne ju dhamë atyre një bazë mbështetje. Ne i ndihmuam për shkollimin. Vajza ime që punonte në Komitetin e Shkollave pranë bashkisë, punonte me bashkësinë shqiptare për t’i ndihmuar ata për fëmijët dhe të tjera nevoja që ata kishin për të hyrë në shkollat e duhura. Ne u përpoqëm që të mbulonim të gjitha anët dhe vazhdojmë ta bëjmë këtë. Çdo ditë këtu në punë unë përpiqem që të ndihmoj ndonjërin me problemet e sigurisë, qirasë, ose me çdo problem që ata kanë dhe nuk e kuptojnëdhe përpiqem që t’i drejtoj ata tek personat e duhur që të komunikojnë e t’i kryejnë punët”.
AM:-Është tepër bujare kjo kujdesje e juaja, në lidhje me festivalin shqiptar,ndihmën që juve jepni atje përmes biznesit dhe familjes suaj për këtë veprimtari kaq të madhe të shqiptarëve. Si e përshkruani ju këtë atmosferë ku shqiptarët mblidhen bashkë?
Mary Collorio:-“Festivalin Shqiptar po e mbajmë që prej fillimeve dhe së pari ne i furnizojmë me brumin, gratë e kishës që ato të bëjnë lakrorët. Së fundmi ne arritëm t’i bindim që një punë tre mujore që atyre u duhet të bëjnë, ne e kryejmë për dy orë. Kështu ne i bëjmë lakrorët këtu në fabrikë me ndihmën e punëtorëve shqiptarë. Madje ata kënaqen kur e bëjnë këtë,bile edhe luajnë dhe muzikë shqiptare kur i bëjnë byrekët, pra kalojnë mirë.Çdo vit sasitë janë rritur është e lehtë për t’u bërë dhe ata mund të shesin më shumë. Pra nqs më shumë do të shesin,më shumë para do të bëjnë. Ja pra për këtë përpiqemi të bëjmë para për Kishën dhe bashkësinë të bëjmë më shumë para dhe ne na pëlqen që e bëjmë këtë”.
AM:-Pyetja ime e fundit do të ishte në shqip,pra kujtime nga jeta juaj me shqiptarët qoftë edhe gjëra për të qeshur mes jush?
Mary Collorio:-“Tregojmë ngjarje për Shqipërinë, punëtorët, për jetën e tyre dhe e kemi me gëzim që flasim për këto gjëra dhe mësojmë prej njëri-tjetrit, bile dhe shqip që nuk dija më parë. Ne duam që të punojmë dhe të kemi punë që edhe njerzit ta dinë se si bëhet puna këtu në amerikë pasi nga njëherë nuk arrijnë që t’i kuptojnë punët, ligjet etj”.

Donna Collorio:-“Jam vajza e Meri Collorio unë jam sot këtu pasi punoj tek “Dimtra Delights”.
AM:-Ne e dimë që juve jeni mjaft e lidhur me bashkësinë shqiptare në Uster. Si e keni parë ju dhe çmund të na thoni rreth rritjes së saj dhe pjesëmarrjes në jetën e qytetit të Usterit, këtu në SHBA?
Donna Collorio:-“Unë kam shërbyer për dy mandate në Komitetin e Shkollave të Usterit ku kam patur mundësinë për t’u takuar me një numër shumë të madh familjesh shqiptare gjatë kohës sime të shërbimit për bashkësinë e Usterit.Një nga gjërat e hershme që kuptova ishte se disa nga familjet shqiptare, sikurse mësuesit dhe prindrit nuk dinin se si ecte këtu sistemi i shkollave, se si të gjenin mbrojten prej tij pasi ishte vështirësia e gjuhës.Një nga gjërat që unë pata mundësi dhe bëra ishte sepse pata mundësi që të punoja me prindrit dhe mësuesit për të gjetur atë se si duhet bërë se si punon sistemi. Nganjëherë merrja ndonjë thirrje prej ndonjë mësuesi se si mendonin për t’u rritur në detyrë, ngritje rroge dhe kush duhej të ishte njeriu apo zyra që duhej t’u drejtoheshin. Kështu shpesh prej telefonit në mbrëmje apo gjatë vizitave ditore të ndryshme i kam takuar dhe ndihmuar ata për ta njohur sistemin. Po ashtu kam patur mundësinë të punoj me bashkësinë shqiptare (ashtu si më parë ju intervistuat nënën time), gjatë festivalit dhe kjo ka qënë një gjë e madhe pasi kam takuar shumë e shumë prej tyre. Kam bërë si prindrit e mij që me bujarinë e tyre kanë dhënë kohën apo prodhime për ta ndihmuar bashkësinë shqiptare të rritet dhe unë mendoj se kjo është e admirueshme pasi kemi një biznes që e ndihmon popullsinë shqiptare këtu. Kam qënë e bekuar që kam punuar në bordin e Komitetit Shkollor, e nderuar që kam përfaqësuar edhe atë pjesë të bashkësisë shqiptare pasi shpesh kur edhe bisedojmë për arritjet e ndonjë grupi në qytet themi se edhe pse me një grup të madh pakicash dhe nuk kanë dikë, nuk kanë një udhëheqësi, dikë që të bëjë mbrojten për ta. Ata janë shumë punëtorë, të shohin punën dhe familjen duke bërë gjërat drejtë, por nganjëherë nuk gjejnë këshillën e duhur dhe të gjejnë rrugën se si duhen ndihmuar. Kjo është një gjë e rëndësishme do të thoshja unë për bashkësinë shqiptare që juve duhet të dini se cilin duhet të thërrisni, të bisedoni, kush duhet takuar dhe nëna ime ka bërë shumë pasi i ka ndihmuar ata se si të gjesh strehimin, kujdesin shëndetsor dhe për gjëra të tilla ju duhet të gjeni udhëheqës dhe njerz si nëna ime që t’ju ndihmojnë”.

AM:-Përsa i përket fushës së arsimit, një drejtim ku juve keni punuar dhe ndihmuar familjet shqiptare, shumica e të cilave janë përqendruar që fëmijët e tyre të marrinshkollimin më të mirë. A keni vënë re shumë ndryshime mes shqiptarëve të ardhur herët dhe të tjerëve më pas ë SHBA. Ne kemi dëgjuar shumë arritje të mira prej tyre në arritje, rezultate të mira dhe drejt profesionit dhe karrierës në jetën e tyre?
Donna Collorio:-“Përveç Komitetit të Shkollave, jap mësim në “Quinsigamont Community College” ku kam shumë studentë shumica e tyre të rritur në moshë, shqiptarë që i kthehen shkollës që duan të mësojnë. Kam gjetur se shumica e studentëve të mij shqiptarë janë tepër të përkushtuar,tepër të përqendruar, shumë punëtorë dhe të zgjuar. Ndjehem e nderuar që kam të bëj me studentë shqiptarë dhe kur i gjej ata jam e gëzuar për këtë, pasi e di që ata janë aty për të mësuar. Kam kuptuar se shumë nga shqiptarët kanë vështirësinë e gjuhës,anglishtja ndoshta nuk është përqendrimi i tyre parësor, por ata kanë zotësi në matematikë që është gjuhë universale dhe ata priren dhe shquhen në të. Pra nga brezat e mëparshëm unë dalloj se ata janë mirë në lëndët inxhinjerike dhe kanë ecur aty. Tani ka një ndryshim, ata që kanë marrë edukim më shumë janë drejtuar në profesionet shoqërore, pra vihet re ky ndryshim tek brezi më i ri. Disa nga studentët e mij tani, të rinj dhe nga brezi i ri që priren të jenë të jenë të futur ata janë të përkushtuar dhe t’i kesh në klasë ndjehesh me fat se janë shumë punëtorë dhe të përqendruar.
AM:-Kemi rreth 20.000 shqiptarë në Uster dhe ju folët për rolin e udhëheqësisë më parë dhe të përfaqësimit, ose le të themi në qeverisjen e këshillave dhe të qytetit. I vetmi shembull që kemi patur është me kryetaren e Bashkisë Konstantina Lukes. Unë mund ta quaj një arritje, por ç’mund të bëhet për më tej?
Donna Collorio:-“Gjëja e parë dhe më e duhura që duhet të shpreh është se fatkeqësisht dhe e them si përvojë timen se shqiptarët nuk votojnë(!). Nuk shkojnë në ditët e votimit dhe dihet që po nuk e bëre këtë ti nuk fiton atë udhëheqësi që ti do që të të përfaqësojë. Së pari shqiptarët duhet të bëjnë kujdes dhe të dijnë se sa e rëndësishme është që të votojnë për njerzit që do t’i përfaqësojnë ata. Ajo që ne mësojmë nga e sotmja është ajo që ne duhet të votojmë(!), pra shko në qendrën e votimit dhe jepja atij njeriu që ju doni t’ju përfaqësojë. Nqs ne do të duam përfaqësues shqiptarë në qytet ne duhet të kemi edhe njezit që duhet të jenë mështetje e kemi edhe njezit që duhet të jenë mbështetje e të votojnë për ta. Kam folur shpesh me Franklin për këtë. Nqs shqiptarët do të votonin për njerzit në drejtim të bashkisë dhe të komitetit të shkollave, do të ishte më ndryshe dhe do pasqyrohej në rezultat. Ne duhet të zgjojmë shqiptarët dhe të kemi shumicën e tyre atje që të votojnë. Këtë ende nuk e kemi arritur. Kam parë ndonjë ndryshim gjashtë vitet e fundit, por jo kthimin e duhur që ne duhet të shohim ashtu siç kanë edhe pakicat e tjera në përfaqësim.
AM:-Po me një sy optimist si do ta shihnit ju të ardhmen e shqiptarëve në Uster,integrimin e tyre dhe pjesë e jetës së qytetit?
Donna Collorio:-“Në biznes juve gjeni shumë shqiptarë që udhëheqin, në arsim shohim shumë mësues shqiptarë, por në politikë këtë nuk e shohim pasi nuk kemi akoma mbështetjen e bashkësisë shqiptare. Edhe nqs një shqiptar do të dojë të garojë për post, ai duhet të jetë i sigurt se e ka me vehte bashkësinë që do të shkojë dhe të votojë, do të ishte mirë që ata të hidhen e të garojnë, por gjithnjë do t’u duhet të merren me daljen e tyre për të votuar me pjesëmarrjen e shqiptarëve në votim.
Mary Collorio:-“Kam parë një përparim pozitiv e veças në arsim. Familjet shqiptare janë shumë të përkushtuara për shkollimin e fëmijëve të tyre. E kam parë këtu tek kompania ime tek “Dimitra Delights”. Është mjaft kënaqësi që t’i shohim ata duke bërë një përparim të mirë dhe shpresojmë që kjo të vazhdojë”.

Nuk është i rastit, por një shembull i biznesit të vogël familjar që ka përkushtimin e gjithë familjes dhe pandarë dëshirën e shkollës do ta gjesh edhe në mëngjesoren Filxhani i Kafesë. Përshtypja e klientëve gjithashtu shembullore për njerzit dhe shërbimin.

Dorine Goodrich:-“… është si të ishe në shtëpi, sikur një apo njëqind herë të kesh ardhur, Efi të trajton me respekt dhe dashuri dhe të bën pjesë të familjes së saj. Të njeh me traditën e vendit të vet, por është një restorant në qytet ku ndjen të të duan, je i mirëpritur dhe si pjesë e familjes…

Klienti 1:Unë vij për mëngjesin, Efi ma përgatit, jemi si një familje këtu. Juve sa hyni brenda njerzit përshëndeten duke u thirrur në emër, është një vend i këndshëm, ushqimi i shkëlqyer, është një mjedis i mrekullueshëm.
Sapo hyn brenda e ndjen mikpritjen.Efi nuk ngurron të na njohë me mbesën e cila do ta ndihmojë gjyshen në kuzhinë. Klientët tek na shoqërojnë, të përshëndesin dhe miqësisht të japin përshtypjet.

Klienti 2:-“Unë vij që prej 10 vitesh dhe them se është një vend i mirë të jesh këtu. Gjen njerzit më të mirë, ushqimin më të mirë dhe çmimet më të mira”.

Kamarierja:-Është si të punosh për familjen tënde,… jemi bërë një e tillë.
dhe na adreson tek kamarjerja tjetër Ruth që ka mësuar pak shqip…

Ruth:-di të them… Si jeni mirë, … ç’kemi(!)

Efi Qeleshi:-“Që ditën që kemi ardhur e kemi ndier vehten sikur të kishim qënë këtu prej vitesh. Megjithëse gjuha na ka munduar ne kemi pasur vullnetin për të punuar dhe mësuar gjuhën angleze.Që prej vitit të parë që unë kam ardhur këtu, bashkë me Mihallaqin kemi hyrë në shkollë për rreth pesë vjet, ndërkohë menduam për të bërë një biznes bashkë me fëmijët dhe ata na kanë ndihmuar shumë”.

Mihallaq Qeleshi:-” Për brezin tim të flas si jemi, pavarësisht se erdhëm ditur gjuhën, mësuam, mësuam të punojmë, me rregulla me punë të ndershme dhe duke krijuar mundësinë për fëmijët tanë që t’ju jepnim një drejtim më të mirë në të ardhmen të cilën pak a shumë brezi ynë e ka arritur. Anë marrë shtëpi, janë rregulluar me familjet e tyre. Por po ti pyesësh shqiptarët sot ata do t’ju tregojnë më të mirat e fëmijve”.
AM:-Të ndërtosh biznes do guxim. Ku e gjetët këtë?
Efi Qeleshi:-“Gjithmonë kemi ecur me parimin që ne duket të bëjmë diçka. Sepse po nuk mendove për të ardhmen dhe për veten tënde do të thotë që nuk bëre asgjë.
AM:-…kushtet disi i gjetët dhe bëtë përpjekjet tuaja, por shoh se ju keni ndihmuar shumë edhe bashkësinë shqiptare rreth kishës dhe veprimtari të tilla siç është festivali.
Efi Qeleshi:-“Një herë në dy vjet që bëhet festivali ne i kemi të gjitha gjërat e programuara. Ne si familje kemi dy pozicione. Mihallaqi bën petullat kurse unë bakllavatë. Në dy tre herët e fundit numuri i prodhimit të bakllavave është rritur (kërkohet), dhe si unë të gjithë pozicionohen në stacionet dhe detyrat e tyre dhe veç asaj jemi atje për tre ditë. Jemi shumë të kënaqur që e bëjmë këtë dhe unë herën e kaluar thirra dhe vëllanë Maksi Kulla i cili këndoi dhe ndihmoi atje gjithë javën. Unë shpresoj se do të bëjmë më të mirat në festivalet e ardhshme.

Jesica (mbesa):-Festivali shqiptar është i bukur. Atje mund të gjesh ushqim të mirë, lojra dhe të gëzohesh me muzikën e të kërcesh.

Brielle(mbesa):Jesica është kushërira ime e parë dhe ne kemi gjyshër Efin dhe Mihallaqin. Festivali është një gjë e mirë. Atje kemi petulla, këngë popullore, kërcime, lojra dhe shumë njerëz që vijnë, kemi kishën dhe jemi si një familje.

Mariola St Jean:-“Kemi pasur gjënë e madhe që Kisha na ka mbledhur gjithmonë ne shqiptarëve dhe sidomos për festivalet që janë bërë. Prindrit kanë qënë gjithnjë në ndihmë të kishës duke shkuar çdo të dielë. Ne për shkak të biznesit vemi ose jo, por kjo nuk do të thotë se nuk jemi me shpirt atje. Atë që na ka bërë Kisha është se na ka mbledhur gjithnjë. Pas meshës të gjithë mlidhen për orën e kafesë, flasim me njëri-tjetrin dhe pyesim se si ka kaluar java, punët dhe planet tona dhe është një vend që që të gjithë pyesin për njëri tjetrin. Sidomos në kohën e festivalit jemi munduar që të shpiem edhe fëmijët, ata që munden ndihmojnë nga ana vullnetare bile dhe bashkëshorti im megjithëse nuk e ka prejadhjen shqiptar. Ai vjen dhe ndihmon bashkë më ne. Vajza e madhe në festivalin e ardhëshëm do të ndihmojë me mbledhjen e tabakave, pjatave dhe pastrimet që gjithmonë ta japim ndihmën në një formë të duhur dhe ku njerzit ta ndjejnë veten sa më mirë. Ajo mund të marrë pjesë edhe në grupin e valleve, por varet nga fëmija nqs ka dëshirë apo jo, por deri tani nuk e ka shprehur.
AM:-Ishte një kënaqësi biseda me ju dhe shpresoj që në të ardhmen do të kemi mundësi më shumë për t’u njohur me familjen, prindrit, gjyshrit dhe prejardhjen tuaj.

Pasi u njohëm me disa biznese, prona,automjetet, shëpitë dhe jeta e përditshme na njeh me punën e agjensive të sigurimit. Horizon është një prej tyre.

Orjeta Kristo:- “Orjeta Kristo:-” Puna ime e përditshme është një agjenci sigurimesh. Ne hapëm dyert tek “Horizon” në Janar të 2015-ës. Jemi në vitin e katërt dhe unë kam një përvojë 10 vjeçare në këtë fushë. (Sigurimin e makinës, të shëpisë, të jetës si dhe të bizneseve)”.
AM:-Në gjuhën e shifrave, sa popullsie me origjinë shqiptare i shërbeni dhe në çfarë drejtimesh?
Orjeta Kristo:-” Klientela e jonë tek “Horizon” është e shumëllojshme, por edhe po rritemi shumë në numër prej popullsisë shqiptare. Bashkësia këtu është e madhe në numër dhe rreth 10% bëjnë pjesë tek ne. Është kënaqësi e madhe që shqiptarët punojnë me ne dhe fakti që flasim të njëjtën gjuhë, gjuhën shqipe dhe unë nuk jam e vetmja këtu që flas shqip, janë dhe tre vajza të tjera që flasin me klientët dhe e bëjnë sa më tëpër ta duke i spjeguar mbulimet për inshurencat e shtëpisë, të makinave dhe i jep atyre mundësinë të komunikojnë lirshëm me ne dhe t’i përgjigjemi pyetjeve të duhura. Shqiptarët(më bëhet shumë qefi), kanë shtëpitë e tyre dhe kanë investuar dhe blerë shtëpi të tjera dhe ne mundohemi t’i ndihmojmë sa më shumë ata për të patur mbulimet e duhura që nesër-pasnesër nqs do të jetë ndonjë lloj aksidenti le të themi ose humbje ata do të kenë mbulimet e duhura”.
AM:-Në aspektin e lidhjes më gjerë me bashkësinë unë di që “Horizon” ka qënë i lidhur me festivalin e përdyvitshëm që bëhet në Uster. Si e shihni në përfytyrimin tuaj këtë grumbullim, ndihma që ju ofroni atje qoftë puna vullnetare apo ndihma financiare që juve keni mbështeturfestivalin pasi shohim dhe një rritje në numur të sponsorve të festivalit çka e bën edhe më të gjallë zhvillimin e veprimtarive të atyre ditëve, që është një festë e vërtetë mes shqiptarëve?
Orjeta Kristo:-“Unë mund të them që Festivali Shqiptar është shumë i bukur. Ai ndan shumë tradita të Shqipërisë dhe vitin e kaluar kishim shumë të ftuar dhe të ardhur nga shumë shtete të tjerë. Është diçka e thjeshtë për mua që edhe ta japim ndihmën për komunitetin shqiptar sepse më merr malli për vendin tim të lindjes, them se jam shumë patriote dhe një mënyrë që mund t’ja kthej është ana financiare dhe ndihma vullnetare. Njëkohësisht më pëlqen shumë edhe energjia pozitive që kur mlidhemi të gjithë bashkë mund të flasim për Shqipërinë ose të hamë ushqime të traditës sonë (byrek), të dëgjojmë muzikën të ndjekim kërcimet dhe vetë kostumet e valleve të japin atë ngrohtësinë e duhur dhe pse jo, shqiptarët janë shumë punëtorë duan të ndihmojnë komunitetin dhe ne jemi një numër goxha i madh këtu në Uster dhe kur bëjmë festivalin tonë dëgjohemi anë e mbanë”.
AM:-Po shoh shumë rreziqe që fshihen pas “ajsbergut”(një poster në murin tuaj), që të arrish sukses qënka një listë e gjatë, a është kjo moto e juaj si inshurancë dhe ajo çka doni të zbuloni tek klientët tuaj, për të dhënë ndihmën dhe këshillimin profesional në këtë sistem që ata jetojnë këtu në amerikë?
Orjeta Kristo:-” Gjithsekush është ndryshe, të paktën për mua suksesi dhe biznesi në amerikë është rreth njerzve. Nqs je mirë me njerzit dhe dëshiron të mirën për njerzit, di të komunikosh me ta, t’i respektosh atëhere është normale që edhe klienti do të punojë me ty. Nërastin tonë, për biznesin tonë ne jo vetëm që mundohemi që ta ngrejmë, por edhe ta mbajmë klientelën tonë dhe kjo bëhet duke punuar për ta, duke i ndihmuar, për t’i ndihmuar atëhere kur ne duhemi në rast aksidenti apo kur kanë pyetje të ndryshme. Suksesi është se si ne mendojmë. Po të shohim të mirën dhe do të bësh më të mirën, normalisht që edhe do të vijë e mira.
AM:-A mendoni se bashkësia shqiptare në këto 22 vjet të shkuara në sytë tuaj që kurse jeni ndeshur me ta do të ketë ecuri. Si e keni përjetuar rritjen e saj?
Orjeta Kristo:-“Është shumë e bukur. Unë kur kam ardhur në 95-ën, numuroheshim rreth 10 familje pa folur për ata që kishin ardhur shumë vite më parë, shqiptarët e vjetër. Pastaj pamë një “dyndje” pas viteve 2000 e këtej dhe më bëhet qejfi sepse kur erdhëm nuk kishim ndihmë shumë të madhe, psh makina u mor pas një viti kurse tani e shikoj tek shqiptarët që vijnë e ndihmojnë njëri-tjetrin. Sapo vijnë marrin makinë, gjejnë shtëpinë, punësohenshumë më lehtë dhe më pëlqen kjo energji që është futur mes njerzve me njëri-tjetrin për të nihmuar sado pak”.
AM:- Nuk do ta nisja si një kompliment, por vë re se pas kaq vitesh e larguar ju e ruani dhe e një shqipe të pastër. Çfarë ju shtyn dhe sa ju e përcillni në familje?
Orjeta Kristo:-“Së pari prindrit. Gjithmonë kam folur shqip me ta, ata kanë pasur një shqipe të pastër dhe në të njëjtën kohë mbaj shoqërinë me shqiptarë, kam shumë shoqëri me shqiptarë këtu përreth në Uster dhe diçka tjetër është sepse është gjuha ime dhe sa herë që kam mundësi flas shqip. Gjithë kohës mundohem ta praktikoj dhe ta flas se sa ta kthej në anglisht. Unë kam edhe dy fëmijë dhe mundohem që t’i flas shqip gjatë gjithë kohës dhe ata mund të ma kthejnë në anglisht pasi e kanë pak sa më të lehtë prej mjedisit në shkollë, por familja është këtu, mua më ka ndihmuar jashtë mase dhe klientela shqiptare tani sa më shumë kam të bëj me shqiptarët aq më shumë gjuha vjen…”.
AM:-Ju uroj suksesdhe faleminderit për kohën dhe mundësinë që na dhatë.
Orjeta Kristo:-Faleminderit.
Një tjetër sipërmarrës që mbështet festivalin është piceria e Eduartit, Boomers.

Eduart Postoli-“Jam nga Korça dhe jetoj në amerikë prej 15 vitesh, punoj dhe jam pronar i kësaj picerie për shtatë vjet. Biznesi më vete mirë”.
AM:-Ideja për ta pasur këtë biznes a kanë lidhje me shkolën apo trajnimet tuaja në kuzhinë?
Eduart Postoli:-“Po kam punuar në Itali dhe e kam patur gjithnjë në mendje që të hapja picën time këtu në amerikë siç e shikoni dhe punojmë”.
AM:-Si ju shkon puna dhe sa punëtorë keni?
Eduart Postoli:-” Falë zotit puna shkon mirë, kam rreth 14-15 punëtorë dhe më ecën mirë”.
AM:-Sa prej tyre janë shqiptarë?
Eduart Postoli:-“Pothuaj shumica e tyre dhjetë”.
AM:-Kemi vënë re që shumë nga bizneset ndihmojnë veprimtaritë kulturore, artistike dhe sportive në bashkësinë shqiptare dhe me s tyre edhe Festivalin, si e ndjeni ju dhënien e kësaj ndihme?
Eduart Postoli:-“Kjo është vërtetë një kënaqësi., mezi e presim të na vijë çdo dy vjet, ndoshta e mira do të ishte për vit pasi jemi shumë shqiptarë sidomos këto vitet e fundit këtu në Uster. Ne tregojmë kulturën tonë dhe ndjej kënaqësi që shërbej për festivalin dhe komunitetin shqiptar në amerikë. Është një nga gjërat më të mira mes nesh dhe unë jam krenar që ndihmoj Festivalin”.
AM:-A do të shtonit diçka?
Eduart Postoli:-“Po kemi edhe shqiptarë të tjerë këtu dhe mbase edhe ata duan të shprehen. Ja psh Niku që është nga Tirana e.
AM:-O po si jo. Nikun e njohim nga skena e festivalit me lojën e tij në saze. Si ndjeheni?!

Besnik Cani:-” Mirë të themi. Usteri është shumë larg vendit tonë dhe kjo ndikon. Unë punoj tek “Boomer’s” kam rreth gjashtë vjet. Usteri është një pjesë e vogël e Shqipërisë, këtu tradita vazhdon me anë të konceptit korçar-shqiptar, që mbi të gjitha është puna e para dhe e dyta shqiptaria. Merremi vesh dhe ka mirësi”.
AM:-Në biznesin e “Boomer-sit” juve jeni shpërndarës. Desha të di se me sa shqiptarë ndesheni dhe përshëndeteni pasi jeni rrugëve dhe trokisni derë më derë?
Besnik Cani:-“Unë punoj çdo ditë bile në kushte të vështira me temperatura të ulta deri minus 25 gradë (celsius). Kemi shumë klientë shqiptarë, por kjo nuk vihet re këtu pasi u shërbejmë njësoj të gjithve”.
AM:-Ju jeni vëzhgues si natyrë, pra shpërndani, trokisni nëpër dyer dhe përshëndeteni me shqiptarë rrugës, pra si e ndjen atmosferën në Uster?
Besnik Cani:-“Usteri është një pjesë e vogël e amerikës, duhet të jesh korrekt, të ulësh kokën dhe të punosh të zbztosh ligjet dhe je i lumtur”.
AM:- do të desha dhe vëmendjen e pronarit tani. Pak më parë Niku u shpreh se punon në kushte të vështira me motin dhe tani thotë duhet të jesh korrekt, pra si shkon kjo me punonjësit shqiptarë?
Eduart Postoli:-“Me punonjësit shqiptarë është pak e vështirë, por shkojmë shumë mirë”.

Ndihmesa për festivalin shprehet në mënyra të ndryshme, Elton Topi e shpreh të tillë mbështetjen e tij dhe thuasjse është i pakursyer jo vetëm për tubimet e bashkëatdhetarëve, por edhe për organizimin e mbrëmjeve që bëhen me rastin e mirënjohjes së vullnetarëve, pas festivalit.
AM:-Festivali Shqiptar ka pasur gjithnjë ndihmën e bizneseve, si e keni ndjerë ju këtë?

Elton Topi:-“Që prej 20 vjetësh kam lëvizur në SHBA me prindërit, vëllanë, tezet(që jetojnë këtu në këtë moment), jam këtu në Masaçusets. Sapo erdha shkova në fakultet. Ndoqa shkollën dhe më pas mora përvojën në restorante të ndryshme si banakier, kamarier, menaxher deri kur para nja 7 vitesh mora iniciativë dhe thash të hap lokalin tim. Si bashkëpunëtor kam shefin e kuzhinës dhe prej kohësh punoj me të dhe e kam edhe si ortak në biznes. Pra i hapur prej 7 vitesh, “Mulliri” (The Mill) është një pub-restorant, me “muzikë live” (mbrëmjeve, të Enjte-Premte-Shtunë), ndodhemi në periferi të Usterit dhe banorët përreth e frekuentojnë, po ashtu kemi dhe një sallë për festa(ditëlindje, raste familjare dhe menu të përgatitur posaçërisht për rastet e kërkuara).
AM:-Kemi vënë re se shumë biznese të shqiptarëve të rinj përfshirë dhe më të hershmit,bashkojnë forcat dhe ndihmojnë për mbarëvajtjen e festivalit. Pra dëshira e juaj, mënyra se si ju e shprehni vullnetarizmin në kohën e dhënë në vlera materiale apo mbështetjen që ju bëni. Si ju vjen kjo?
Elton Topi:-“Festivali është një ngjarje që më ka tërhequr shumë që kur kam ardhur. Mezi e presim se është njëherë në dy vjet. Për momentin unë ndihem pak i zënë se kam familjen, gruan dhe dy fëmijë dhe biznesin, por më parë kam shkuar gjithmonë dhe është një ngjarje që tërheq me ushqimin tradicional, muzikën dhe gjithshka që mezi e pres dhe ndjehem shumë i kënaqur që kam mundësi të kontribuoj sado pak, sidomos për vullnetarët që punojnë atje me orë të gjata dhe dhurojnë kohën e tyre dhe unë ndjehem shumë i kënaqur që kam edhe unë mundësi të jap diçka (mbrapsht). Festivali zhvillohet në fund javë dhe unë nuk shkëputem dot shumë, por shkëputem nganjëherë dhe kam mundësi më pas të mbledh vullnetarët (t’i ftoj për mirënjohje), për një darkë këtu dhe ndjehem shumë i kënaqur për këtë.
AM:-Duke ju falenderuar për mbështetjen ashtu edhe sikur kjo veprimtari lidhej me një promovim libri. Ju urojmë mbarësi dhe shëndet.
Një tjetër agjensi sigurimesh është “Catalyst”, me moshë të re, por që bart përvojën disa vjeçare të drejtueses së saj Irida Tollkuçi, e cila shpreh njohjen e saj me mirëseardhjen.
AM:-Së pari një njohje me Ju?

Irida Tollkuçi:-“E para mirëserdhët. Unë jam Irida Tollkuçi. Unë kam në amerikë që në vitin 1993. Pra 25 vjet dhe brenda këtyre viteve shumë ndryshime kanë ndodhur, qoftë personale, profesionale, qoftë ndryshime përsa i përket edukimit. Gjatë gjithë këtyre viteve mu desh të filloja shkollën sapo erdha, mbarova në “Clark University” dhe më pas nisa të punoj në një kompani sigurimesh, vazhdova me studimet e udhëheqësisë në “Nicholas College” dhe më pas u bëra nënë gjë që më krijoi mundësi që të organizoja punën në mënyrë të tillë që të kujdesesha dhe për familjen që sapo krijova. Dhe tani jam këtu, pronare e Agjencisë së Sigurimeve “Catalyst”, në Shrusberi Masaçusets( Shrewsbury MA), jetoj po këtu dhe zyrën e kam afër Usterit dhe njëkohësisht afër Bostonit dhe kështu që Shrusberi është një pikë kyçe përsa i përket klientve dhe gjeografikisht vendit ku unë desha të fokusohesha”.
AM:-Çfarë kënaqësie ju jep kjo punë duke e lidhur atë me numurin e madh të bashkëatdhetarëve shqiptarë që jetojnë në Uster?
Irida Tollkuçi:-“Ashtu është. Shumë herë shqiptarët e sapo ardhur, kur flasim, kur më kërkojnë ndonjë ide apo mendim them shumë herë që në 1993 kur unë erdha shqiptarët e rinj të sapo ardhur mund t’i numuroja me gishtat e një dore. Tani më vjen mirë që janë kaq shumë që kanë ardhur si unë dhe pas meje sepse ndjej se jemi një lloj mbështetje për ta, i bashkëatdhetarëve që sapo vijnë që mund të kërkojnë një ndihmë qoftë në edukim, qoftë në punësim, shëndet pra nuk ka rëndësi pasi këtu jeta është e larmishme dhe e re këtu për shumë nga ne. Kështu që kompania, në llojin e punës që ne bëjmë shërben në atë që ne ndihmojmë njerzit. I ndihmojmë në format nga më të ndryshmet. Inshuranca është një mënyrë që ti mbron asetet, mbron pronën sepse njerzit punojnë fort për të krijuar një jetë sa më komode, të kenë një shtëpi, të rrisin një familje dhe inshuranca është një nga ato mënyrat se si ne bëjmë të mundur se si gjithë kjo djersë që derdhet për t’i arritur këto, për të krijuar ëndrrën amerikane që e quajmë, është e mbrojtur. Për këtë më vjen mirë pasi shumë nga ne që erdhëm nga një vend tjetër inshuranca dhe konceptet për të nuk janë shumë të njohura apo shumë të qarta dhe më vjen mirë që unë të bëhem ose të jem mënyra se si tua bëj të njohur bashkëatdhetarëve të mij. Mënyra se si puna që ata bëjnë, se si prona që ata kanë, makinat që ata ngasin, janë ato gjëra të domosdoshme që ne mbrojmë”.
AM:-Kam vënë re guximin tuaj dhe këtë e tregon zhvendosja. Nga Usteri në Shrusberi jo vetëm si vendndodhje strategjike ku ndodhen zyrat por edhe ndërtesën ndoshta nga më të mëdhatë,… A ju ka shtyrë ky guxim dhe puna që bëni?
Irida Tollkuçi:-“Ka një shprehje që tek këta që thonë se fati i jepet atyre që kanë guxim. E para për mua është vërtetë dhe më pëlqen puna që bëj, të cilën do të vazhdoj ta bëj gjithë kohës pa parë afrimin e moshës së pensionit. Këtë sepse e shikoj vlerën që jap dhe se si unë kontriboj në jetën e të tjerëve. E dyta është se unë fillimisht e nisa me zyrën dhe duke dashur që mbarëvajtja e zyrës dhe e biznesit të mos ishte e lidhur me faktin që dikush tjetër të vinte dhe të blinte ndërtesën dhe mua mund të më jepte njëfarë jo sigurie në vazhdimësinë e biznesit., bëra të mundur që të marr ndërtesën dhe që “Catalyst” të jetë këtu, nesër dhe pas dhjetë vitesh dhe të mos të ketë asnjë problem apo pasiguri në të ardhmen. Lëviza në Shrusberi me shtëpi pasi kjo është në periferi me Usterin dhe qytetet e tjera më pranë Bostonit. Sistemi shkollor është një nga më të mirët në Masaçusets dhe për mua si nënë ishte diçka shumë e rëndësishme.Por përsëri jam pranë Usterit, bashkëatdhetarëve, miqve, familjes, Kishës. Kështu mora më të mirën e mundshme nga sa kërkoja. Një vend të sigurt për të rritur familjen, por edhe afër me familjen tjetër të Usterit në të cilën unë u lidha dhe kam krijuar miqësi të forta.
AM:-Duke folur për volumin e punës, sa bashkëatdhetarë ju janë afruar dhe ju i keni ofruar shërbimet?
Irida Tollkuçi:-“Kjo është një pyetje e rëndësishme pasi duke pasur një komunitet shumë të fuqishëm në këtë zonë bën atë që edhe ne si biznes të afrohemi me të dhe t’i shërbejmë komunitetit tonë, por edhe komuniteti me formën e tij mundohet të mbështesë një biznes relativisht të ri. Unë në këtë biznes kam një kohë relativisht të gjatë dhe kam shumë klientë shqiptarë që më kanë ndjekur nga viti në vit në të gjitha etapat e zhvillimit të biznesit tim dhe ndoshta do të thoshja se gati 50% e biznesit tim është me shqiptarë. Janë klientë, miq, shokë, janë familje po edhe ku ndoshta shohim edhe atë ndarje mes punës(biznesit) dhe miqësisë. Si shqiptare unë akoma e kam ndjenjën e ndihmës dhe shërbimit për njëri-tjetrin. Të ndihmojmë, të inkurajojmë dhe po qe se edhe besoj se bën biznes, kjo tregon që je e arrirrë profesionalisht dhe personalisht”.
AM:-Si e keni parë ju ndihmën personale dhe të biznesit tuaj në drejtim të festivalit dhe përfitimin e rritjes së vlerave kulturore, artistike, gjallërimin e fëmijëve, pra si e përshkruani ju këtë atmosferë duke e ditur që edhe ju vetë jeni një ndihmuese e drejtpërdrejë për festivalin bashkë me familjen tuaj?
Irida Tollkuçi:-“Jam ndier e privilegjuar që bëj pjesë në këtë masë njerzish apo me qindra vullnetarë që organizojnë një festë kaq të madhe. Kontributi im ka qënë vullnetar si edhe në kryesinë e drejtimit të festivalit dhe si biznes kam qënë dhe sponsor për festivalin. Jam e kënaqur dhe e privilegjuar që në të gjitha këto forma të jem e pranishme dhe të ndihmoj. Ka shumë vullnetarë disa mundohen të japin kohën, njohuritë, organizimin pasi festivali është një eveniment kaq i madh sa shumë herë kur ne diskutojmë për planet është si të drejtosh një kompani. Festivali bën të mundur që shumë njerëz të sapo ardhur të ndjehen të mirëpritur dhe të përqafuar nga një kulturë, nga një gjuhë, nga mënra e gatimit e të tjera që të lidhin me familjen dhe që këtu nuk i gjen kudosidomos për dikë që sapo vjen. Për mua duke folur nga përvoja personale, kur erdha dhe duke qënë se nuk kishte shumë shqipëtarë në 1993, të dëgjoja dikë që fliste shqip, të haja diçka që ishte gatuar nga duart e një amvise shqiptare, ishte vërtete një mënyre se sidukej sikur të thoshte se je në të mbarë dhe të thoshte vazhdo, sepse gjjërat do të shkojnë OK!. Festivali ishte për mua një nga këto forma sepse ndjeheshe mes njerzve, mikpritjes, mes bashkëatdhetarëve që mendonin si ty, që kishin të njëjtat përpjekje të zhvillimit, të njëjtat pyetje për jetën. Pra nuk ndjeheshe e vetme dhe të mos ndjehesh vetëm kjo është diç ka e madhe për atë që sapo vjen”.
AM:-Si e shihni lidhjen mes shqiptarëve të ardhur rishtaz me ata më të hershmit, me ata të lindur këtu që përpiqen t’i ruajnë traditat dhe ta vazhdojnë këtë rrugë?
Irida Tollkuçi:-“Unë jam e mahnitur, çuditem nganjëherë kur takoj dikë që është lindur këtu dhe që gjyshrit kanë qënë nga të parët që kanë ardhur këtu dhe me vite e vite të tëra e kanë ruajtur gjuhën, kulturën dhe befasohem sa herë që flas me ndonjë 80-90 vjeçar në kishë, që mundohet të flase me mua shqip edhe pse pa problem mund të komunikojmë në anglisht. Pra duket se e kanë si detyrë që ta mbajnë këtë gjuhë, ose gati si premtim përpara prindërve dhe gjyshërve të tyre që ata do ta flasin shqipen. Në këtë mënyrë edhe unë i bëj një premtim vehtes time qe edhe unë që të bëj ç’është e mundur me fëmijët e mij dhe mundohem për këtë. Duke qënë se edhe kemi gjyshe dhe gjyshër rrotull që gjithmonë ju flasin shqip, por edhe ne si prindër duhet ta bëjmë këtë për fëmijët tanë që kanë lindur këtu dhe t’u flasim shqip në mënyrë që ta mbajmë. Dhe evenimente si festivali janë vende që këta fëmij që kanë lindur dhe rritur këtu i bëjnë ata të kenë një pikë referimi me gjërat rreth tyre në familje. Pra se si këta prindër dhe gjyshër që janë kështu që kërkojnë përqafim dhe puthje. Këngët e të gjitha si këto, nuk janë kaq të çuditshëm, por janë pjesë e këtij komuniteti të madh që janë të gjithë njësoj, duan dhe mendojnë njësoj. Sillen dhe hanë njësoj dhe kjo më pëlqen sepse sikur më justifikon në sytë e fëmijëve të mij se kush dhe pse jam. Përse them apo i rri mbi kokë për detyrat, bëhem kërkuese për ta që të jenë të përparuar me studimet, leximet dhe të bëjnë më tepër. Kështu që mua në përvojën personale është që unë për sa kohë që do të kem mundësi. Unë me çdo mënyrë do të investoj kohën, do të jap edhe ndihmë financiare që ta mbajmë festivalin sa më të gjallë dhe të suksesshëm vit pas viti”.

AM:-Bashkësia shqiptare në Uster qendron pranë Kishës, si e shihni të ardhmen e saj?

At Timothy Lowe:-“Le të nis me njohjen time si prift këtu prej 4 vitesh nuk kam prejardhje shqiptare aspak, ose thënë drejtpërdrejt nuk dija asgjë për Shqipërinë, kulturën, pak nga historia por jo gjëra të veçanta në data dhe vite. Për mua ishte një kthesë e bukur për të mësuarin, praë kam At Markun që ka lindur këtu, rritur në këtë mjedis dhe dhe është një ndër priftrinjtë e emëruar nga peshkopi.pra e parë në këtë ne kemi përfytyrime nga kënde të ndryshme. Ja se sa di unë rreth bashkësisë shqiptare që nisi para më shumë se 100 vjet dhe u formua nga emigrantët e ardhur si dhe e ngjashme me shumë të tjerë të ardhur këtu në Uster. Ata erdhën këtu dhe sollën besimin, prunë kuturën kur për kohën kultura dhe besimi ishin ngushtësiht të lidhur (sepse ishte periudhë para komuniste), kështu kjo bashkëjetesë ishte e ngjashme në shumë vende me besim orthodoks (Rumani, Greqi, Rusi etj), por besimi në amerikë ka një gjendje krize dhe kjo është pasqyruar edhe në kishën tonë. Psh At Marku është mbi mesin e të dyzetave dhe i martuar dhe ju gjeni se njerëz në moshë sa ai ose më të re janë larguar nga kisha pavarësisht se janë lindur dhe rritur këtu (janë larguar), pra po ju them disa shenja të krizës në fushën e besimit në amerikë pavarësisht nga përcaktimi (katolik, orthodoks, hebrej, musliman etj). Me emigracionin e ri ajo që është e rëndsishme është se juve keni mijra njerëz që vijnë ju them për këtu në Uster (lëreni me një anë gjithë amerikën). Veçanërisht këtu në Uster shqiptarët e ardhur pas periudhës së shoqërisë komuniste me një kujtesë se ishte besimi, por jo i lejuar për t’u ushtruar. Ndoshta ata mbajnë mend gjyshet apo pasjen e ndonjë ikone dhe çfarë do qoftë një vend që kishte një tjetër lloj lirie dhe jo lirinë për ta ushtruar besimin… Ja se çfarë gjej unë tek kjo bashkësi. Së pari pa këtë valë emigracioni Kisha jonë nuk do të ishte në një pozitë të mirë, duke folur e rritur në numër, mosha e re dhe ajo që më ka bërë mua më shumë përshtypje rreth kulturës shqiptare (dhe këtë di ta shpreh pasi jam pak i familjarizuar me kulturën e vendeve të lindjes së mesme pasi kam qënë atje për disa kohë), është fortësia e familjes. Familja është më e fortë se sa në kulturën amerikane, pasi është më e shpërndarë. Psh unë mund ta shoh vëllezrit e mij një herë në gjashtë vjet pasi njëri jeton në perëndim, tjetri në qendër dhe unë në lindje të kontinentit. Nuk kam patur rastin të takohem me babanë pasi ai jeton larg dhe unë jam i ngarkuar me detyrat dhe përgjegjësitë e mija si prift. Pra familja i ka humbur disi lidhjet, por me emigrantët ndodh ajo që ata sjellin fortësinë e familjes, jetojnë sëbashku dhe vërtetë kam “zili”, pra familje, miq, kushërinjtë të cilët unë vet nuk i kam parë e njohur nga ana ime. Por kuptimi i saj është se ju keni njerëz me moshë të re që vijnë në Kishë, gjithnjë për të pagëzuar fëmijët, ata nuk dijnë shumë rreth Kishës pasi nuk janë rritur me të, ndoshta ju kanë folur për të apo ju ka tërhequr vemendjen, apo e njohin si zakon. Dhe duan të martohen, edhe pse ndoshta jo të krishterë ata janë të lirë të pagëzohen, por në këtë rast atë që do të thoshja unë në lidhje me besimin orthodoks është mungesa e njohjes nga ana e tyre dhe natyrisht puna e jonë është që t’i edukojmë ata, por përsëri di të them se amerika është edhe një vend i vështirë ku garojnë shumë forca interesi, shumë kultura, biznese dhe shkolla, sporte e shumë lloje gjërash që njerzit në Shqipëri ndoshta nuk do të arrinin t’i kuptonin se çfarë këtu ndodh në të vërtetë. E parë kështu pa njerzit e rinj e vlen të përmend se ne kemi disa familje të reja të mrekullueshme të tërë të ardhur nga emigracioni e natyrisht ata do të bëhen edhe drejtuesit e rinj të Kishës dhe kjo është magjepëse pasi unë gjithashtu do të thoshja se ne kishim një boshllëk në bashkësi dhe pa praninë e tyre ndoshta nuk do të kishim atë gjallëri që kemi dhe ne jemi të interesuar të mbedhim të tjerët, ata që ndoshta vijnë për pagëzime, vijnë pak herë dhe humbasin për një kohë të gjatë apo vijnë për kurorën e një dasme. Flas për bashkësinë në përgjithësi. Do t’ju sillja një shembull. Unë jap shërbesën në një ceremoni funerale dhe nuk njoh asnjë prej tyre, bëj përsëri një tjetër dhe nuk i njoh, nuk i kam parë. Pra janë ca boshllëqe të më mëdha mes besimtarëve orthodoks në bashkësi që rrallë shkelin në pragun dhe shkallët e Kishës, pra kjo ndodh dhe është një raalitet, kështu është flasim për mirë apo për keq. Po i lë rradhën At Markut pasi ai i përket kësaj bashkësie”.

At Mark Doku:-” At Timothy përmendi ato përvoja që edhe unë i kam kaluar. Pjesa e veçantë e imja e rritjes këtu në këtë qytet, në grixhën e shtëpisë time, është se me çdo shqiptar që jeton në këtë qytet ne njiheshim. Pra ishte një bashkësi disi e vogël dhe të gjithë ata shqiptarë që ishin, ishn orthodoks dhe përgjithsisht të ardhur nga e njëjta zonë. Pra njihnim njëri-tjetrin dhe të rritesh në në mjedis të tillë për mua ishte se të jesh shqiptar dhe të jesh orthodoks ishte një, të lidhura bashkë, nuk kishte ndonjë ndarje dhe unë as që mendoja tjetër gjë. Madje kur isha shumë i ri mendoja se i gjithë vendi ishte i tillë, (të krishterë orthodoks), pra kështu u rrita. Por me emigracionin dhe me periudhën pas komunizmit e gjithë ajo traditë thuajse ishte fshirë siç përmendi At Timothy, pra një boshllëk në breza atë që ne e ndeshim sot dhe ashtu siç e paraqiti në anën pozitive se shumë njerëz të rinj vijnë dhe po përpiqen ta kuptojnë se çfarë është kjo(?). A i kanë folur dikur gjyshërit, a e kanë ndeshur disi, apo janë larguar dhe e kanë ushtruar diku tjetër si besim,( në Greqi apo vende të tjera), ose ta njohin si një gjë që bëhej në qytetin apo fshatin e tyre dhe tani e shohin këtu, pra ata po vijnë po afrohen. Por ka edhe ngurim, njerzit nuk vijnë masivisht, por vijnë dhe kjo ashtu siç shkrimi i shenjtë shprehet “ata duhet të vijnë e të shohin”. Përse bëhet fjalë, përse më përket dhe është e lidhur me mua apo me preardhjen time dhe se si unë mund të bëhem pjesë e kësaj bashkësie. Këto pyetje mund të na i drejtojnë lirisht dhe mund të takohen me mua apo At Timothy, apo edhe me të tjerë priftërinj për të kuptuar se si ata përsëri do ta kapin atë. Atë që unë di të them është se ajo atje ka qënë, e tyrja. Shqipëria e krishterë ka qënë prej fillimit. Është një ftesë që ta kapësh përëri se çfarë është e jotja pra shumë përpara se sa ta mendosh atë. Kjo mendoj se do të bëj të mundur dhe t’i nxisë njerzit që të vijnë e të flasin për këtë”.

At Timothy Lowe:-“Kur flasim psh për Festivalin që është më shumë një festë, është identiteti juaj, kushjeni(?), nga vini(?), se si bëhen të qendrueshme tek ju me të cilat ju dalloni. Këtu unë mund t’ju tregoj edhe për dikë(mua), që nga protestant u bë i besimit orthodoks. Kështu lidhja ime me shqiptarët orthodoksë është thjeshtë besimi dhe jo kultura, etj. Megjithë se unë ju thashë se kam jetuar jashtë dhe kam njohje me besimin dhe kulturat e ndryshme që i shoh me shumë përmbajtje ndryshe nga sa shoh atë amerikane (kur e gjej nganjëherë të zbrazët, ose me mungesë të përmbajtjes në histori), por duke folur për Kishën këtu në Uster që është pikë pjekje e organizimit të të gjithë shqiptarëve me besim ose jo, dallime etnike, kulturore, të krishterë, muslimanë, katolikë kjo nuk bën ndonjë dallim përsa i përket festimit të një kulture, por që në përmbajtje është rreth këtij besimi të dikujt që si unë që merr pjesë, feston dhe e ndan atë. Pra është gjithnjë e rëndësishme të dimë sidomos të atyre me prejardhje orthodokse se duhet të mos e humbasim anën e besimit dhe kultura ta mbulojë (mbingarkojë) atë të besimit. Pra dikush që mendon vetëm në një drejtim, psh filani atje ai ka jetuar këtu më shumë se sa në Shqipëri dhe mendon vetëm për Shqipërinë, por mua do më duhet t’i spjegoj(filanit), se feja orthodokse është më e madhe, pra aq e madhe sa na përfshin të dyve. Pra ne ndajmë të njëjtin besim edhe pse nuk kemi lindur në të një vend me kulturë të njëjtë. Ja pra pse edhe kjo është një gjë e mirë e kulturës në amerikë dhe e festimit të saj, mirënjohjes dhe e pasurimit mes saj. Kjo besoj unë se është edhe ana se si vepron dhe funksionon Festivali Shqiptar”.

AM:-Këtu në Kishë jemi në gjendje të shohim vazhdimsinë jo vetëm të besimit, por edhe breznive më të hershme. Si jetojnë këto lidhje tani dhe si shqiptaro-amerikanët dhe vala e re e shqiptarëve të ardhur pas viteve ’90? Ndoshta mund të përmendim edhe shembuj me njerëz dhe familjet.
At Mark Doku:-“Qartësisht jeta ndryshon. Jeta ndryshon, gjendjet, politika, qeveritë ndryshojnë, pra gjërat zhillohen dhe ndryshojnë. Traditat nganjëherë humbasin ose marrin një tjetër kuptim. Përsëri duke folur nga largpamja ime, kultura dhe traditat shqiptare në shumë anë janë të lidhura me kishën. Psh gjëra si festimi i ditëve të emrit, festat kishtare, festivalet dhe piknikët që lidhen me festat kishtare si Pashka dhe ku të gjithë e dinë mirë se Pashka dhe mishi i qingjit shkojnë sëbashku, pra kështu është bërë,pra këto tradita janë aty, pra përsëri për shqiptarët e rinj që ndoshta nuk e kanë pasur përjetimin e këtyre gjërave të lidhura me Kishën, pra janë ca gjëra që u nevoitet të rimësohen, të kapen sërish dhe deri dikuunë shpresoj se disa nga ne që e kanë përvojën mund ta përcjellin atë. Është e qartë se shumë shqiptarë të ardhur në këtë vend e kanë pasur besimin në zemrën e tyre. Është treguar dhe At Timothy e përmendi se prindrit apo gjyshrit e kanë ushtruar në mënyrë të fshehtë dhe ata i njohin këto gjëra dhe tani me liritë që kemi në këtë vend atyre ju jepet mundësia ta shprehin atë.Unë kam qënë me fat të shkoj në shtëpitë e nerzve(besimtarëve) për ditën e emrit. E mbaj mend me rritjen time këtë. Emri i babait tim ishte Josif dhe dita e emrit të tij festohej të djelën pas krishtlindjes. Kishim një shtëpi të vogël ku u rrita dhe do të mlidheshin rreth 150 vetë atë ditë, pra hynin e dilnin, uronin… gjatë gjithë ditës. Njerzit ishin plot gëzim dhe nqs ju kishit një emër shumë të përdorur si Thoma, do të ndodhte që do të bënim vizita në 4-5 shtëpi gjatë asaj dite.Unë mendoj se nuk është diçka që lidhet vetëm me ruajtjen e kulturës shqiptare dhe tathem ndershmërisht e besoj se At Timothy do të jetë në një mendje me mua, në këtë botë që sot jetojmë mes elektronikës dhe teknologjisë do të kishte kuptim që të kishim një bashkëbisedim me njëri-tjetrin. Njerzit shkonin për vizitë, pyesnin dhe flisnin ballpërballë për familjen, miqtë, të afërmit dhe kjo është për mua “ARKA e HUMBUR”, por me gjëra të tilla dhe përmes tyre ne mund ta rigjejmë e ta rikapim veten”.
At Timothy Lowe:-“Folëm për ditët e emrit, por unë shkoj dhe për bekimin e shtëpive në familje. Ndoshta edhe tek dikush që nuk e kam njohur. Më bie të takoj nga ata besimtarë të krishterë orthodoks që nuk do të ma kishte marrë mendja. Por ata nuk i shoh kurrë në Kishë. Unë kam kaq vite këtu dhe më lind pyetja që përse ndodh kjo, mbase dhe ja gjej justifikimin që shqiptarët vijnë në këtë vend dhe punojnë shumë, (është e vërtetë se kjo i ka bërë ata të sukseshëm si grup mes emigrantëve), shmë prej tyre bëjnë edhe nga dy punë, plot nga këto që ata vërtetë i dallon dhe duan t’ja dalin mbanë për vete dhe fëmijët, por tjetra është se në Shqipëri gjatë asaj kohe ata nuk mundeshin ta shprehnin besimin e tyre hapur mes njerzve. Pra ata e mbajtën fshehur, brenda shtëpisë. Dhe unë nganjëherë e shoh që ajo mbahet aty dhe ju them se ejani në Kishë, s’ka për t’ju ngrënë njeri (!), ne jemi një grup I këndshëm njerzish,. Pra e shihni që ju mirëpresim dhe duam që të bëheni pjesë e të zgjerohemi si familje dhe ishoh nganjëherë se ata përpiqen endoshta me pak dyshim tek unë apo mosbesim, jo për ndonjë gjë por dallohet që diçka të tillë e mbajnë si barrë nga historia e shkuar. Këto janë gjëra që unë vë re dhe ju them, ejani. Nuk pyes nëse jeni nga Korça apo të sillem ndryshe me një tjetër nga Tirana, Vithkuqi apo çfarë do. Vetëm ejani, dhe në këtë mënyrë përpiqem të ftoj grupe të reja që të bëhen pjesë në vend të asaj që gjithmonë mbeten të tërhequr në grupe të vogla. Kur erdha para katër viteve nxorra përfundimin se të gjithë e njohin njëri-tjetrin siç u përmend tim dhe kjo ishte shumë larg së vërtetës. Gjithsekush kishte grupin e tij të vogël, familjen, zgjerimet me njohjet e njëri-tjetrit dhe mundoheshin të qendronin mes tyre dhe kjo ka të bëjë me ndonjë trashigim të së kaluarës në kuptimin historik gjatë atyre viteve të vështirë. Atë që unë dua të them është dilni prej andej, ejani dhe hapuni, bisedoni dhe i arrini njerzit. Kur njerzit janë të sapo ardhurdhe vijnë në Kishë dhe askush nuk i përshëndet apo i afrohet ata sigurisht do të largohen, kemi pasur raste të tillë dhe kjo ndodh”.
AM:-A keni patur rastin të vizitoni Shqipërinë?
At Timothy Lowe:-“Po! Verën e kaluar(2017), me një grup nxënësish nga Bostoni dhe një prift misionari njohur në gjithë vendinshkuar atje qe nga 1992-1993. Ai mori një grup nxënësish dhe ne udhëtuam për dhjetë ditë. Pamë vende. Vizituam Kryepeshkopin Anastas, takuam gjithë peshkopët, rininë atje dhe dërgesa e nxënësve ishte për të parë se çfarë ka ndodhur në Shqipëri veçanërisht në kishën orthodokse. Pamë disa nga shkollat, projektet e bamirësisë që bëheshin dhe ishte me ndershmëri një nga gjërat që më ngriti peshë qe nuk ekisha provuar prej vitesh Pra pash njerzit që punojnë, një vend jo i pasur dhe me burime të pakta të ofruara, por njerëz të përkushtuar në punën e tyre. Të dhënë pas bamirësisë dhe të shihje besimin e tyre dhe të punëtorëve të rinj bëhesha pak me zilipasi doja që këtë pasion ta kishim këtu në Kishat tona në amerikë që ju e dini që tani po kalojnë një gjendje të përgjumtë”.
AM:-ndoshta ndikon dimri?
At Timothy Lowe:-“…do të doja të ishte kjo, por është ndryshe. Megjithë atë ne gjatë verës shpiem përvit nxënës në Shqipëri dhe duam të vendosim marrëdhënie me Kishat atje. Ne mbështesim projekte, përpiqemi të mbledhim para për projektet, ku unë jam i interesuar të ndihmojmë rininë. Bindja që kam është se e ardhmja për ta dhe arritja jone duhet të drejtohet tek brezat e rinj, kjo është një mrekulli dhe shpresoj se do të shkoj përsëri dhëntë Zoti”.
AM:-Ndonjë përshëndetje në mbyllje pasi edhe shqip keni mësuar pak nga ceremonitë kur drejtoni?
At Timothy:-“Krishti u Ngjall! Jeta ime është pasuruar duke shërbyer mes bashkësisë shqiptare. Kam bërë një shaka kur punoja në Jeruzalem. Pas katër vitesh atje erdha në Uster. Para largimit thashë se kjo do të jetë Kisha ime e fundit. Jam në atë moshë që mund të shërbej edhe një rradhë tjetër dhe kaq pavarësisht në se do të jem një javë apo një dhjetëvjeçar. Pra po ja u them që ta dini. Ishim të drejtëpërdrejtë me njëri-tjetrin. Kjo ishte një nga ato gjërat e fundit që unë bëj si një prift. Unë dal në pension dhe largohem, por i përqendruar gjithë kohën mes bashkësisëdhe ja ku jam mes një kishe shqiptare. Kam qënë në kisha ruse, arabe, të reja dhe të sapo ndërtuara në SHBA, dhe mesa duket do ta mbyll karrjerën time me shqiptarët. Jam i gëzuar”.
At Mark Doku:-” Si përfundim, ejani dhe na shihni. Shihni se ku ndodhemi. Në se e njihni festivalin kjo është e qartë dhe po bëhet afërsisht si një tërheqje turistike kur mbahet. Por edhe kur jeni kalimthi në festival ju mund të ndaleni, mos qëndroni jashtë vizitoni dhe njihuni me kishën, më gjeni mua, kërkoni At Timothy ndoshta ne mund të jemi duke gatuar diçka jashtë. Ejani, na pyesni, pa ndrojtje, pavarësisht moshës nëse jeni i vjetër. Ejani na shihni, le të flasim, le të fillojmë një bashkëbisedim”.(Ju faleminderit për intervistën, shërbimin dhe mbështetjen Tuaj.Ju faleminderit. Zoti ju bekoftë).

I nisur fillimisht si një afrim i familjeve të hershme shqiptare rreth Kishës “Fjetja e Shën Marisë”, format e grumbullimit në festa dhe piknikë krijuan më pas festivalin si veprimtari. Kështu gjallëria e brezave në vitet 80-të solli dhe nevojën e focimit të lidhjeve, ku veç shtimit në numër shqiptaro-amerikanët e Usterit dëshironin ta shprehnin njohjen e tyre mes bashkëqytetarëve duke afruar muzikën dhe vallet, kuzhinën dhe mikpritjen, trashigiminë kulturore. Ata ndërtuan kështu një mjedis të hareshëm ku veç anglishtes dëgjohej një tjetër gjuhë(shqipja), ku zbuloheshin ngjyrat e kostumeve popullore të pa para ndonjëherë kaq masivisht dhe kështu nisi të bëhej edhe më interesante njohja me një popullsi të ardhur prej Evropës dhe të vendosur në SHBA.

(u përdorën materiale nga foto arkiva e festivaleve 2015-2017, si dhe intervista të realizuara gjatë periudhës Mars-Dhjetor 2018).

twitter
Follow
facebook
linkedin

Fjalë kyçe: Ardian Murraj, Festivali Shqiptar, USTER

1 Comments

Lizjana Cenaj Mjekaj 5 years ago Reply

do të më pëlqente ta ndaj këtu dëshminë time. Emri im është Lizjana Cenaj Mjekaj Unë jam forma Lezh, Lezhë, jam martuar me burrin tim rreth dy vjet më parë fillojmë të kemi probleme në shtëpi, kur ai të ndalojë të flejë në të njëjtën shtrat, duke luftuar për gjëra të vogla ai gjithmonë vjen në shtëpi natën vonë, duke pirë shumë dhe duke fjetur me gra të tjera jashtë, kurrë nuk kam dashur asnjë burrë në jetën time përveç tij. ai është babai i fëmijës tim dhe unë nuk dua ta humb atë sepse ne kemi punuar kaq shumë së bashku për t’u bërë ato që jemi dhe kemi sot. Para disa javësh ai tani vendosi të jetojë mua dhe fëmijën, duke qenë një nënë beqare mund të jesh e vështirë ndonjëherë dhe kështu që nuk kam askënd t’i drejtohem dhe unë u bëra zemër e thyer.i thirra nënën time dhe t’i shpjegoja çdo gjë asaj, nëna ime më tha për Drigbinovia se si e ndihmoi të zgjidhte problemin mes saj dhe babait tim që isha i befasuar kjo sepse ata kanë qenë pa njëri-tjetrin për tre vjet e gjysmë dhe ishte si një mrekulli se si u kthyen tek njëri-tjetri. jam drejtuar në Drigbinovia dhe i shpjegoj gjithçka, kështu që ai më premton të mos shqetësohem se ai do të hedhë një magji dhe t’i bëjë gjërat të kthehen sesi ne ku aq shumë në dashuri përsëri dhe se ishte një tjetër frymë femër që po kontrollonte burri ai më tha që problemi im do të zgjidhet brenda dy ditëve nëse besoj se i thashë ok, kështu që ai hodhi një magji për mua dhe pas dy ditësh dashuria ime u kthye duke më kërkuar duke më falur ta falja tani jam shumë e lumtur. kështu që vendosa ta ndaj përvojën time me çdo organ që ka problem të tillë kontaktoni Drigbinovia casterin e shkëlqyeshëm në adresën e tij të emailit [email protected] dhe Via whatapp +2348144480786 faleminderit që ndani kohën tuaj me mua

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

Këngëtarja Parashqevi Simaku ka mbetur në rrugë dhe pa kulm mbi kokë në Nju Jork!- Nga Skënder Karaçica

Jeta shkruan romane

Këngëtarja Parashqevi Simaku erdhi në Amerikë dhe,në ëndrrat e saj kishte të bëhet pjesë e skenës në Holivud.Kjo ëndërr mbeti në dhomat e gjumit e,ajo e vazhdoi jetën në metropolet e Amerikës,ku u martua me një amerikan.Huqet e jetës e bën të vetën kur e reja shqiptare u divorcua nga burri i saj amerikan,duke lënë një djalë të lindur në këtë martesë.

Udhët e jetës për Parashqevi Simaku morën kahje tjetër,ku vetmia dhe fryma urbane moderne amerikane e bën të përgjumur dhe,humbja e shpesës për jetë.Në dritat e qytetit milionësh të Nju Jorkut,këngëtarja shqiptare humbi themelet e shtëpisë,të familjes dhe ana tjetër e pentagramit të këngës së lehtë-popullore në këtë errësisë nuk ishte më vetvetja.

Këtu ndalet pentagrami i këngës shqiptare!

Çfarë po ndodh me jetën e trishtë të Parashqevi Simaku në Nju Jork,ku,siç vë në spikamë në lajmin e tij përmes kamarës së televizionit Klan në Tiranë,gazetarei Blendi Favziu,jeta e saj është bër e trishtë,pa shtëpi,pa familje e vetme,ku,siç thuhet me zhargonin amerikan(homles)të rrugëve në Nju Jork…!Huqet e jetës nganjëherë shembin shpirtëra njerëzish,humbin dikah e,mbrapa u shkojnë hijet e gjurmët që kanë lënë për të tjerët.Për jetën e këngëtarës shqiptare,pentagrami i këngës së bukur dhe vokali i saj u bë një klithmë në udhët e Nju Jorkut:Nuk kam më zë vokal e as pentagram për këngën shqiptare,sikur u thotë shqiptarëve Parshqevi Simaku,tashti e vetmuara në jetë…!

Në paraqitjen e tij Blendi Fevziu,hedh dritë për fatin e Parashqevi Simaku me shpirt të trazuar e gjendje të trishtë,që më nuk kanë vlerë fjala e përkrahjes nga shqiptarët për ta marrë në shtëpitë e veta ,ku ajo ka kundërshtuar dhe është nisur dikah me vetminë…!Ajo tashti nuk ka shtëpi,nuk ka kulm mbi kokë dhe,nuk dihet se çfarë do të jetë e nesërmja në udhët e Nju Jorkut.Për katrahurën e dhimbjes për këngëtarën tonë nuk janë në dijeni familja e saj në Tiranë,thotë Blendi Fevziu.

Jeta shkruan romane,Pararshqevi Simaku,bëhet përsonazh i dhimbjes shqiptare dhe,i bëjmë thirrje diasporës shqiptare në Amerikë dhe Ambasadës së Shqipërisë në Washington,që për këngëtarën të nisin aksionin e ndihmës për të shpëtuar nga jeta pa adresë e pa shpresë,duke ia krijuar kushtet për kthimin në Shqipëri dhe akordimin e një pensioni të artistit të këngës shqiptare.

Kemi dhimbje për artistën e këngës!Kjo është jeta do të thoshin francezët!Vokali i bukur dhe pentagrami i Parshqevi Simaku ka mbetur veçse koncertët muzikore,festivalet në Tiranë dhe,kujtimet tona pa duartroktije frenetike…!

Jeta shkruan romane për Parshqevi Simaku në Nju Jork!

(Çikago,dhjetor,2024)

Skënder Karaçica

TRI PYETJE PËR ADRIATIK LAPAJN?- Nga VALENTIN LUMAJ

Nga politika shqiptare ka dalë një pinjolli i ri, Adriatik Lapaj. Ky ka thirrur të shtunën një takim me shqiptarë këtu në Michigan. Unë nuk jam i informuar mjaftueshem për një gjykim të plotë për dhe në pamundësi për të marrë pjesë në takimin e tij, po e pyes nga këtu ne FB:

1-Kush e financon Adriatik Lapajn?

E kemi parë Adriatikun në një tur disi të befasishëm në Greqi, Itali, Gjermani e Europë, me ekip të gjerë që e shoqërojnë. Pra Adriatiku është në një fushatë të mirfilltë, dhe dihet së fushatat janë shumë të kushtueshme. Edhe sikur ky tur të ishte në Shqipëri, unë do të pyesja: ku i merr paratë ky njeri i ri në moshë? Si e përballon jetësën kur nuk punon? Kush ja paguan shpenzimet e jetesës gjatë gjithë kësaj kohe që merret me fushatë? Kush ja paguan reklamat? Po shoqëruesit kush ja paguan. Po sallat që rezervon kush ja paguan?

Pyetja katërfishohet momentin qe Adriatiku fillon udhëtimet politike në Evropë dhe 6-fishohet kur vjen në amerikë. Them gjashtëfishohet mbasi shpenzimet janë gjashtë herë më të mëdha. Vetëm një biletë avioni në këtë kohë festash kushton rreth $1800. Po hotelet, po restorantet, po sallat moderne të takimeve. Po të shumëzohen me numrin e shoqëruesve del një kosto shumë e lartë, që më bën kurioz të di se si e paguan Adriatik Lapaj. Nuk kam parë as Fundraiser të organizohen për fushatëne tij, sikurse ndodh rëndom në kohë fushatash.
Mbaj mend Erion Veliaj kur filloi MJAFT-in të thoshte që e financonte e ëma. Po Adriatikun kush e financon?

2-Kujt i shërben Adriatik Lapaj?

“Shqipëria Bëhet” është parti e majtë apo e djathtë?
Në fakt Adriatku ka thënë se nuk është parti por është lëvizje. Kjo lëvizje kujt i shërben të majtës apo të djathtës, qeverisë apo opozitës? Adriatiku ka deklaruar se është opozitar, por jam befasuar nga fakti se ai sulmon edhe opozitën. Pra është e sigurtë se opozitës nuk i shërben. Nëse nuk i shërben opozitës, atëherë kujt I shërben?
Edhe motoja e Erion Velise ishte “Mjaft me politikën e vjetër”, por Erioni na doli nje lapangjoz i Rames.

3-A do të krijojë një parti të re para zgjedhjeve Adriatik Lapaj?

Mua personalisht më pëlqen sistemi politik dy partiak sikurse është në Amerikë apo Angli dhe vende të zhvilluara. Pra, majtas ose djathtas, liberal ose konservator. Këto partitë e qendrës, as andej as këndej, janë përdorur shpesh si “pyka” dhe kalojnë herë me njërën dhe herë me tjetrën parti duke i dhënë pushtetin një partie që nuk e siguron shumicën e mjaftueshme. LSI-ja e ka luajtur këtë rol më së miri. LSI-ja solli në pushtet diktatorin Rama. Të paktën, LSI-në apo Partia e Lirisë ka identitet, e dimë se është parti e majtë, produkt i PS-së. Po “Shqipëria Bëhet” a do të bëhet parti? A ka kjo lëvizje një program, dhe cilat shtresa përfaqëson nëse bëhet parti, majtas apo djathtas. Përse nuk e shpjegon këtë Adriatik Lapaj?
Se nëse edhe Adriatiku na del si Erioni, atëherë “Shqipëria Bëhet” çfarë: Lopë për ta mjelur, arë për ta vjelur apo bashki për ta vjellur?!

(Video) U përkujtua me madhështi në Michigan Dom Prenk Ndrevashaj Nga Valentin Lumaj

U përkujtua me madhështi në Michigan Dom Prenk Ndrevashaj

Në Qendrën Kulturore të Kishës Zoja Pajtore në Southfield, Miçigan me nderime dhe respekt të lartë u përkujtua themeluesi i komunitetit katolik shqiptar dhe Famullisë Zoja Pajtore e Shqiptarëve, Primus Prenk Ndrevashaj, me rastin e 20 Vjetorit te kalimit në amshim.

Komisioni organizativ i kryesuar nga Dr. Gjeka Gjelaj, z. Valentin Lumaj dhe z. Pjerin Prekaj kishin shpallur me kohë organizimin e aktiviteteve të ndryshme për këtë përvjetor të cilat përmblidhnin një Meshë Shënjte, një Seminar Përkujtimor dhe një Darkë Solemne.

Aktivitetetet Dom Prenkën më 8 dhjetor, 2024 përkuan edhe me 8 dhjetorin 1990 të demostratave antikomuniste. Kujtoj se Dom Prenk Ndrevashaj ka qenë i përndjekur, i burgosur, i arratisur dhe i mbijetuar i terrorit komunist shqiptar.

Mesha Shenjte filloi në orën 12:30 pm dhe u drejtua nga famullitari i Kishës së Shën Palit dom Fred Kalaj dhe Dom Dino Çekrezi. Kishin ardhur enkas për këtë rast nga Shqipëria drejtori i Radio-Marisë në Shkodër, dom Prek Lazri dhe Provinciali i Rendit Françeskan, Shkodër Mali i Zi, Patër Pashko Gojçaj. Asistoi po ashtu edhe xhakoni Aleksandër Stanaj.

Si jashtë zakonisht, kisha ishte e mbushur plot me besimtarë që ndoqën Meshën Shenjte që ju kushtua shpirtit të Dom Prenk Ndrevashës.

Fill mbas meshës, në oren 2 pm, besmtarët dhe adhuruesit e Dom Prenk Ndrevashës u mblodhën në sallën e Qendrës Kulturore Nënë Tereza, ku ishte pregatitur një drekë për të gjithë të pranishmit. Salla ishte dekoruar me ngjyrat kombëtare shqiptare. Në qendër të skenës një banderolë e madhe që shpallte seminarin, ndërsa në një anë të sallës ishte zbukuruar me ornamente të ndryshme dhe një fotografi e madhe e dom Prenkës.

Seminari Përkujtimor filloi punimet në orën 2:45 pm sipas programit të parapregatitur për këtë rast. Seminari u drejtua nga çifti Valentin dhe Merushe Lumaj, aktivistë të Kishës Zoja Pajtore.

Në fjalën e hapjes z. Valentin Lumaj ndër të tjera tha se janë shumë pak ata njerëz që jo vetëm me jetën por edhe me vdekjen e tyre sjellin jetë e dritë dhe bahen frymëzim për gjeneratat e ardhshme. Një ndër ta ishte Dom Prenka. Ai na la si trashëgim kujtimet dhe veprën e tij që asht sot udhëzim për ne dhe kishat tona se si të jetojmë me Zotin dhe me njëri tjetrin, si të drejtojmë komunitetin, si të rezistojmë në ditë të vështira, si të gëzojmë në ditë të mira. Ai ftoi të pranishmit që në fjalën e tyre të sillnin kujtimet më te mira dhe pozitive nga njoha e tyre me dom Prenkën.

Znj. Merushe Lumaj paraqiti te ftuarit e rastit që ishin:

Provinciali i françeskan i Nunciatës Shkodër- Mal i Zi, Patër Pashko Gojçaj, drejtori i Radio-Marisë Shkodër, Dom Prek Lazri, famullitarët e Kishës Shën Palit, Dom Fred Kalaj dhe dom Xhovani Kokona, ish famullitari i Kishës Shën Palit, dom Anton Kcira, famullitari i Kishës Zoja Pajtore, Dom Dino Çekrezi, profesor Lisandri Kola, xhakoni Aleksandër Stanaj, avokat Joseph Dedvukaj, si dhe shumë persona të tjerë të nderuar të komunitetit dhe miq të Dom Prenk Ndrevashës

Famullitari i Kishës Zoja Pajtore Dom Dino Çekrezi foli për veprat e mira të dukshme dhe trashëgiminë që ka nga Dom Ndrevashaj dhe përgjegjësinë për të vazhduar misionin meshtarak në gjurmët e tij. Dom Dino gjithashtu tha një lutje dhe bekoi Seminarin.

Dom Fred Kalaj bëri një histori të gjatë të kujtimeve të tij që nga femijëria dhe shkollimi i Dom Prekës në Seminarin Jezuit, koha në burg, arratisja e deri me njohja e tij me Dom Prenkën. Dom Fredi foli për vështirësitë e jetës, të guximit, vendosmërisë dhe devotshmërisë së Dom Prenkës. Foli gjithashtu për anën bamirëse të tij duke ndihmuar për dokumentimin e rreth 10 mijë shqiptarëve.

Pater Pashko Gojçaj u ndal në fjalën e tij në kujtimet që nga njohja me dom Prenkën i cili dha gjithçka për t’u bërë meshtar, jeta nuk e kurseu, u përballua me shumë probleme dhe vështirësi, por me ndihmën e Zotit të gjitha i përballoi.

Dom Prek Lazri në fjalën e tij tha se Dom Prenka kishte lënë mbresa të jashtëzakonshme në jëtën e tij dhe suksesin e Radio-Marisë ja dedikoi kontributit të Dom Prek Ndrevashës.

Moderatori Valentin Lumaj lexoi një letër përshëndetje të dërguar nga shkrimtari Visar Zhiti, që titullohej “Para ikonës së Dom Prenk Ndrevashës” dhe fillonte me rreshtat: “Do të doja të sillja fjalët e nderimit tim ashtu si përuljen time para ikonës plot dritë të Dom Prenk Ndrevashaj te ju, pranë kishës “Pajtorja e shqiptarëve”, që ai themeloi në Miçigan…”.

Xhakoni Aleksandër Stanaj solli në kujtesë mbështetjen dhe shtysën që dom Prenka i dha atij në rrugëtimin e tij për ti shërbyer Kishës. Po ashtu ai falenderoi të afërmin e dom Prenkës, Ndrek Gurin për ndihmën qe i kishte dhënë.

Profesori i Universitetit të Miçiganit, Lisandri Kola në ligjëratën e tij përshkroi artin letrar dhe poetik të Dom Prenk Ndrevashës. Ai theksoi se vepra letrare e dom Prenkës asht e një rëndësie kombëtare dhe shtroi propozimin për organizimin, inventarizimin dhe dixhitalizimin e të gjitha materialeve arkivore të Dom Prenkës të ruajtura në Kishën e Zojës Pajtore.

Avokati i njohur shqiptar Joseph Dedvukaj solli përjetimet e tij me dom Prenkën. Ai tha se ishte dom Prenka që e motivoi të mësonte gjuhën shqipe kur i kishte thënë se “Zoti flet shqip”. Ai tha se babai i tij Shtjefën Dedvukaj dhe krejt familja e tij e kishin perkrahur dom Prenkë ne misionin e tij në Miçigan.

Gazetari dhe studiuesi Zef Përgega në fjalën e tij foli mbi korrespondencën e gjerë të Dom Prenkës me miqtë e tij. Z. Pergega lexoi dy letra këmbime origjinale të dom Prenk Ndrevashës me Imam Vehbi Ismajlin dhe baba Rexhepin..

Ndoc Lumaj në fjalën e tuj përmalluese tregoi disa kujtime të tij nga njohja e parë me dom Prenkën. Ndoc Lumaj tha se për nga vështirësitë, përkushtimi dhe pervuejtnia, Dom Prenka meriton te shpallet shenjt.

Aktivistja Huana Kurti shprehi mirënjohje ndaj Dom Prenkës për pritjen dhe ndihmën fillestare që i kishte dhënë mbas ardhjes së saj në Amerikë dhe tha se bamirësia e Dom Prenkës asht trashëgimia dhe modeli për të gjithë ne se si ti ndihmojmë njerëzit në nevojë.

Në vazhdim folën bashkëkohësit dhe adhurues të Dom Prenk Ndrevashës, Sopranoja Ermelinda Paparisto, Rita Gjelaj, Mark Gojçaj, Dom Xhovani Kokona etj.

Spikati fjala e gjatë me kujtime të jashtëzakonshme të bashkëpunëtorit të dom Prenkë Ndrevashës, Gjergj Vulaj, i cili mes lotësh solli përjetime që përmalluan të pranishmit.

Moderatorja Merushe Lumaj lexoi një pjesë nga ligjërata që kishte dërguar për këtë rast publicisti dhe miku i dom Prenkës, Frank Shkreli. Ndër të tjera z. Shkreli shkruante: “Ne sot kujtojmë Dom Prekën por, njëkohsisht, falë Dom Prekës, si udhëheqës, jo vetëm fetar, i këtij komuniteti, sot kujtojmë dhe festojmë edhe një histori të lavdishme arritjesh e suksesesh të komunitetit shqiptaro-amerikan në Detroit…”.

Dr. Gjeka Gjelaj njoftoi të pranishmit se të gjitha ligjëratat, perjetimet, historitë, shkrimet dhe punimet e kësaj dite përkujtimore do të përmblidhen në një libër që do ti kushtohet Dom Prenkës.

Moderatori Lumaj thuri tribute per Famullitarin e pensionuar Dom Ndue Gjergji, pas ardhës i Dom Prenkës, si sherbëtor i denjë i Krishtit, vizionar dhe dhe patriot, i cili e rriti dhe e zhvilloi më tej Kishen e Zojes Pajtore.

Ai shprehu mirënjohje të veçantë edhe për punën dhe kontributin e famullitarit të pensionuar Dom Anton Kcira, i cili ishte në sallë, si dhe falenderoi biznesmenin Pjetër Stanaj për ndihmën e vazhdueshme që i ka dhënë ndaj

Kishës Zoja Pajtore qysh nga koha e Dom Prenkë, së dom Ndue Gjergjit dhe vazhdon të kontribuojë.

Në përfundim z. Lumaj falenderoi Këshillin e Kishës dhe harmoninënë mes anëtërëve te tij nën drejtimin e biznesmenit Pjerin Preka, nën kryetarin Marjan Gjetja, sekretaren Viktoria Dedivanaj dhe anëtarët, Vuksan Junçaj, Fran Shkreli, Gjeka Gjelaj, Ndrec Merditaj, Lekë Pecaj, Ylli Gilaj, Ferdinand Dedaj, Luigj Nilaj, Rrok Dedivani, Zef Përgega, Kolë Burgaj, Filip Skela, Gjokë Lucaj, Ednik Toma dhe Steve Lucaj.

Seminari përfundoi me sukses të plotë punimet dhe u mbyll në orën 5:30 pm.

Në orën 7 pm dyert e Qendrës Nënë Tereza u hapën përsëri për një darkë solemne me besimtarë dhe miqtë e dom Prenk Ndrevashës. Darka u moderua me profesionalizëm nga dr. Gjeka Gjelaj dhe bashkëshortja e tij Rita Gjelaj.

Dr. Gjelaj në fjalën e tij bëri një përshkrim në detaje të jetës së vështirë por të lavdishme të dom Prenk Ndrevashës qysh nga njohja e tyre në fakultet ne Romë, më pas me ardhjen e dom Prenkës në Amerikë dhe deri në pensionimin e tij. Dr. Gjelaj tregoi të pranishmëve dëshmi dhe përjetime të patreguara më parë, që nga kushtet e vështira të jetës së dom Prenkës dhe të vetë Kishës Zoja Pajtore dhe solli dëshmi mbi tentativat për zhdukjen fizike të dom Prenkës nga sigurimi komunist shqiptar.

Znj. Rita Gjelaj solli kujtimet e saj nga njohja me Dom Prenkën, mbështetjen dhe motivimin që ai i kishte dhënë asaj në vitet e para në Amerikë. Znj. Gjelaj bëri prezantimin individual të të ftuarve të nderit të vendosur në një banket të gjerë. Ajo solli në kujtësë një nga përkrahësit dhe krahu i djathtë i dom Prenkës, Vasel Dodaj, djali i të cilit ishte i ftuar në tryezën e nderit.

Dr. Gjelaj falenderoi në veçanti besimtarin e devotshëm dhe biznesmenin Lukë Dedvukaj për kontributin e madh që ka dhënë dhe vazhdon të japë për kishën e zojës Pajtore dhe të Shën Palit.

Në emër të disa familjeve malësore Junçaj, që kanë qenë bashkëpunëtorë të Dom Prenkës dhe kanë ndihmuar në sikurimin e ndërtesës së kishës foli z. Tom Junçaj.

Në emër të familjes Dodaj, foli Gjergj Vasel Dodaj.

Në emër të bijve të Dukagjinit foli z. Cam Shkambi.

Në emër të familjes sinishtaj foli Nicholas Sinishtaj.

Përshendeti po ashtu edhe avokati Joseph Dedvukaj.

Në vazhdim u kënduan disa këngë patriotike përfshi një këngë kushtuar dom Prenk Ndrevashës dhe këngës “Na bashkoi Zoja Pajtore” me tekst të autorit Ramazan Ceka kënduar nga këngëtari Fran Lucaj.

Mbrëmja vazhdoi në biseda dhe kujtime dhe u mbydh me fotografi në grupe.

Të gjitha aktivitete në përkujtin të dom Prenk Ndrevashës u organizuan nën kujdesin e këshillave të Kishës Zoja Pajtore dhe Kishës së Shën Palit me mbështetjen financiare të miqve të Dom Prenk Ndrevashës.

Kronika nga Valentin Lumaj
10 Dhjetor 2024
Photo credits Mario Pergega

“POROSIA E KULLËS” SË DR. PASHKO CAMAJ- Nga Frank Shkreli

(Fjala me rastin e promovimit të librit “Porosia e Kullës” të autorit shqiptaro-amerikan nga Malësia e Madhe, Dr. Pashko Camaj, në Qendrën Nenë Tereza të Kishës Katolike shqitaro-amerikane, Zoja e Shkodrës në Nju Jork)

Përshëndetjet e mia të gjithë të pranishëmve aty të mbledhur sot në Sallën e të Madhes tonë Shën Nenë Terezës, pranë Kishës Katolike Shqiptare, “Zoja e Shkodrës”. Përshëndes dhe përgëzoj, përzemërsisht, bashk-malësorin tem, mikun, kolegun dhe autorin e librit “Porosia e Kullës”, Dr Pashko Camaj – të cilit, njëkohsisht, i kërkoi ndjesë, që në pamundësi të jem aty sot, detyrohem t’a përshëndes me këtë rast, prej së largu nga Washingtoni. Pa dashur të dukem si krahinor, më duhet të pranoj se suksesi Dr Pashkos…

“Porosia e Kullës” është titulli i librit. Dy fjalë të mëdha, dy fjalë të shenjëta – fjala: Kullë dhe fjala: Porosi, ose siç përdoret në fjalorin popullor: amaneti. Është një rrëfim autobiografik, por edhe një përvojë reale dhe aktuale shpirtërore dhe shoqërore. Është një rrugëtim, që secili prej nesh e ka berë, në rrethana tjera dhe në kohë të ndryshme. Është një tregim i cili po të heqim emrin e autorit, Dr Camaj, mund të vendoset emri i secilit prej nesh, mërgimtarë malësorë, por jo vetëm, të ardhur në Amerikë gjatë 50 e sa viteve më parë. Është një histori dhe një pasqyrë ku secili prej nesh të ardhur nga ato anë, shohim vetveten tonë, të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen tonë dhe të familjeve tona, por edhe të komunitetit shqiptaro-amerikan në përgjithësi. Si bashkvendas, me të njëjtën përvojë si Dr. Pashko Camaj, ky libër na ben të shikojmë thellë brenda vetes, ndoshta me mundësinë dhe dëshirën për të gjetur veten në një botë të huaj dhe për t’ju përgjigjur pyetjeve se ku ishim, ku jemi dhe ku po shkojmë – brezi ynë dhe ata që vinë pas nesh. A është një bekim, apo një mallkim, ndoshta, braktisja e Kullës dhe e trojeve tona? Ato kulla që ndër shekuj kanë ruajtur brez pas brezi identitetin shqiptar, traditat, vlerat dhe zakonet e mira të malësorëve, të cilët shpesh e kanë ndier veten si të huaj në kullat dhe në trojet e veta shekullore.

Atyre kullave të Malësisë tonë të cilat, historikisht, kanë shërbyer një rol të dyfisht, si banesa por edhe për mbrojtje nga armiqët. Këto janë pyetje që vetëm secili prej nesh, bazuar në përvojën tonë, mund t’i përgjigjemi, bazuar në përvojën dhe në rrethanat tona specifike. Nëse braktisja e kullave tona gjatë dekadave ishte një bekim apo mallkim, kjo u mbetet historianëve të ardhëshëm të vendosin. Megjithëse autori mund të ndjehet fajtor për “ mospërfilljen” e amanetit të Kullës, duke u largua nga vendlindja – ai përpiqet të justifikoj largimin nga trojet shekullore tona për një jetë më të mirë në Amerikën e largët duke cituar që në fillim një paragraf nga Testamenti i Vjetër i Biblës – që përcakton emigrimin si një fenomen botëror i shekullit të kaluar por aktual edhe sot, ndonëse aq i vjetër sa vet Bibla:

“Zoti i tha Abrahamit: Largohu nga vendi yt, nga të afërmit e tu dhe nga shtëpia e babait tënd, dhe shko në vendin që do të tregoj. Unë prej teje do të bëj një komb të madh, do të bekoj dhe do ta bëj të madh emrin tënd, dhe ti do të jesh një bekim.” Zanafilla 12:1-20

Titulli i librit, “Porosia e Kullës” e autorit Dr Pashko Camaj është në të njëjtën kohë edhe një betim dhe mund të shikohet si thirrje brezit të tanishëm dhe të ardhëshëm të malësorëve e të shqiptarëve, anë e mbanë trojeve tona në Ballkanin Perëndimor, në përgjithësi, që ata të mos barktisin “Kullat”. Por, nga ana tjetër, është edhe një betim solemn për t’i qëndruar besnik deri në fund, “Mbrojtjes së Kullës” si një gjë të shenjtë, një porosi e Kullës së të parëve!

Ky është edhe pikëqëllimi i këtij libri, sipas vet autorit: një mesazh e porosi për brezat e ardhëshëm të malësorëve dhe shqiptarëve nga të gjitha trojet, në Amerikë – ku ndonëse ëndërrat bëhen realitet – siç është edhe vet rasti i autorit, në këtë vend të ri. Ndërsa bëhen amerikanë, ata mund të ruajnë gjithnjë rrënjët e veta dhe të mos harrojnë origjinën nga vijnë. Ashtuqë nepërmjet porosisë së Kullës, malësorët dhe shqiptaro-amerikanët, në përgjithësi të mund të ruajnë trashëgiminë dhe amanetin shekullor të brezave arbërorë edhe këtu në Amerikën e largët. Në këtë
“komb të madh, do të bekoj dhe do ta bëj të madh emrin tënd, dhe ti do të jesh një bekim”, janë fjalët e Perendisë, drejtuar Abrahamit. “Largohu nga vendi yt, nga të afërmit e tu dhe nga shtëpia e babait tënd…”

Dr. Pashko: ti ke bërë zgjidhjen e duhur, prandaj mos e ndjejë veten fajtor ndaj të parëve tu por të jesh krenar për këtë vepër, me të cilën ti përshkruan historinë tënde, por që, në të vërtetë, përmban edhe historinë e secilit prej nesh, që në kohë tjera, ashtu si ti para 40-viteve, kemi ardhur në këtë “komb të madh” nga trevat shqiptare në Ballkanin Perëndimor.

Ky “komb i madh”, që është Amerika jonë e dashur, të gjithë neve me origjinë të përbashkët nga vjen edhe autori Dr Pashko Camaj, na e ka bërë të mundur që “Porosia e Kullës” të jetë një bekim për secilin prej nesh si individ dhe për ne si komunitet që aktualisht luan një rol me rëndësi në jetën dhe veprimtarinë e këtij kombi të madh, të përcaktuar, si i tillë nga Perendia – si vendi që ai na “tregojë”.

Më në fund, si rjedhim, kuptohet, vetvetiu, se sa rëndësi e vlerë ka kjo vepër për historinë tonë këtu në Shtetet e Bashkuara por edhe për amangtet dhe “Porosinë e Kullave” të Malësisë tonë të Madhe e të dashtun, për trojet shqiptare në Ballkanin Perendimor. Për të kaluarën, për të tashmen dhe për të ardhmen. “Porosia e Kullës” përkon plotësisht me botëkuptimin e shqiptarëve të cilët dikur u lidhshin dhe mbetshin aty ku kishin dhanë fjalën, d.m.th: Besën. Besa e dhenë është porosia e ruajtur e Kullës!

Duke qenë i bindur se ashtu si Arbëreshët e Italisë të cilët ruajtën për më shumë se 500-vjet porositë dhe identitetin kastriotian në dhe të huaj – ashtu edhe shqiptarët e sotëm në “tokën e premtuar” të Amerikës — me kohë dhe me kujdes e sipas rrethanave — do të mund të ruajnë “Porositë e Kullave”, duke ruajtur vlerat dhe traditat fisnike të kullave tona, jo vetëm në Malësi të Madhe dhe anë e mbanë trojeve shqiptare, por edhe këtu në botën e re — Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Sot për sot, askund si këtu në Amerikë nuk mund të zhvillohen me sukses përpjekjet për të ruajtur vlerat dhe traditat kombëtare.

Shpresonim se me shembjen e Murit të Berlinit dhe të diktaturës së egër komuniste në Shqipëri dhe anë e mbanë trojeve shqiptare, “çeshtja shqiptare” do të merrte, më në fund, dinamika të reja përparimi e zhvillimi, në nivel kombëtar e ndërkombëtar. Kjo nuk ka ndodhur as pas 35-vjet të ashtuquajtur, tranzicion “post-komunist”. Mjerisht, kullat tona që u qëndruan me shekuj luftërave për liri e identitet kombëtar po mbeten bosh, ndërkohë që vazhdon zbrazja biblike e trojeve shekullore e shqiptarëve.

Për fat të keq, si në mërgim ashtu edhe në dy shtetet shqiptare – në Shqipëri dhe Kosovë – mungojnë udhëheqsit atdhetarë, të betuar që të bashkojnë në “një mendim e një qëllim”, mundësitë e përbashkëta kolektive në mbështetje dhe mbrojtje të interesave kombëtare, mbi ato private, partiake, ideologjike dhe krahinore. Jo, se kombi nuk ka njerëz me vlera të larta kombëtare!? Vaj medet për ne nëqoftse humbasim edhe këtë rast e mundësi historike për të cilën Kombi shqiptar ka pritur me shekuj. Mendonim se ky do të ishte shekulli i shqiptarëve! Gjithnjë shpresojmë!

Pa dashur të dukem si krahinor, më duhet të pranoj se suksesi i Dr Pashkos është edhe sukses për çdo malësor kullash në trojet tona të Malësisë së Madhe pore dhe këtu në mërgim.

Prandaj e mbyll me urimet e mia më të përzemërta, mikut, kolegut dhe bashkvendasit malësor, Dr Pashko Camajt për këtë botim duke pritur prej tij, edhe botime të tjera në të ardhmen.
Vëllazërisht,
Frank Shkreli

MËRGIMI – nga Ernest Koliqi
“Në mërgim, për arsyena të ndryshme që këtu s’e kanë vendin të rrjeshtohen, asnji popull tjetër, besoj, nuk u dënue si i yni nga fati me marrë rrugat e «gerbetit ». Ndonse e vogël, Shqipnija i ka bijt e vet të shpërndâmë në katër kandet e dheut. Të gjithë i shporon në zêmër malli i vendlindjes. Sado i vobektë, shpesh i mbështjellun nga nji grumbull kujtimesh të zymta, çerdhe e pazoja me u dhânë rritje e gjallesë t’arsyeshme zogjve të vet, prap se prap, gurt e sokakut të vendlindjes, thepi i malit, zàni i prronit, zhurma e çekerkut të pusit, ngjallin në shpirtin ma harraq nji dëshir të ndezun këthimi. Por edhe mërgimi dallohet në lloje të ndryshme. Kush del jashë visit të të Parvet për nji përmirsim gjallese por, sado larg t’a két hjedhë nevoja, nuk ia pengon gjâ udhën e këthimit, ai e ndien mâ pak mallin sepse e din që mjafton ti hypi nji vaporri ase nji avullqerrje për tu këthye në gjï të qytetit a të katundit ku u lind. Trishtim kapërthyes ndrydhë, përkundrazi,
zêmrën e atij që nuk mund të marrë udhën e këthimit n’atdhé, sepse aty e prêt nji përndjekje mizore. Ky lloj mërgimi dërmon shpirtin, tue pre çdo mundësi shmallimi”. (Shëjzat, 11-12, 1962 – faqe 362).

————————————–

Kush është Dr Pashko R. Camaj: Ai ka lindur në vitin 1964 në Mal të Zi, ku përfundoi arsimin e mesëm dhe shërbimin e detyrueshëm ushtarak para se të emigronte, nëpërmjet Meksikës, në Shtetet e Bashkuara, në vitin 1985. Disa vite më vonë, në moshën 28-vjeçare, ai u pranua në City University of New York, ku përfundoi studimet bachelor dhe master për shkencat e mjedisit dhe të shëndetit në punë. Në vitin 2013, në moshën 49-vjeçare, ai mbrojti tezën e doktoraturës dhe mori gradën Doktor i Shëndetit Publik në Universitetin e Kolumbias në Nju-Jork. Pashku ka botuar disa studime akademike të vlerësuara në fushën e shëndetit publik dhe kjo është vepra e tij e parë e këtij lloji. Aktualisht, ai shërben si anëtar i udhëheqjes së lartë për “MTA-Bridges&Tunnels”, një agjenci shtetërore transporti në Nju-Jork dhe është gjithashtu një ndihmës-profesor në Universitetin “William Paterson” në Nju Xhersi. Përveç kësaj, Pashku aktualisht shërben si sekretar i Federatës Panshqiptare të Amerikës, “Vatra”, organizata më e vjetër amerikano-shqiptare në Shtetet e Bashkuara.

Albin Kurti si Henri Kisinxheri, mbron interesin nacional dhe shtetëror të Kosovës- Nga Prof.Dr.Mehdi HYSENI

Barometri diplomatik

– Gjithashtu, kryeministri Albin Kurti është edhe njohës dhe mëkëmbës brilliant i doktrinës së diplomacisë preventive të Kartës së Kombeve të Bashkuara (1945-2024), sepse vetëm në këtë kontekst e sheh perspektivën dhe ardhmërinë e bashkësisë së sotme ndërkombëtare, që me mjete dhe me veprime aktive paqësore të zgjidhen kontradiktat dhe problemet e ndryshme brenda aktorëve të saj relevantë, që garantojnë qëndrueshmërinë, bashkëpunimin, sigurinë kolektive paqësore, zhvillueshmërinë dhe mirëqenien e përgjithshme të mbarë njerëzimit, duke përjashtuar politikën e forcës si “mjetin e vetëm” në procesin e veprimit dhe të transformimit të bashkësisë së sotme ndërkombëtare.

Mirëpo, me gjithë njohjen e gjithanshme të sistemit të marrëdhënieve politike ndërkombëtare imponohen dy procese thelbësore që paralelisht zhvillohen, duke ndikuar dhe, duke e plotësuar njëri në tjetrin , si dhe, njëkohësisht, duke e ndërtuar tërësinë e marrëdhënieve ekonomiko-shoqërore, politike, juridike dhe diplomatike, që ne e quajmë sistem pozitiv juridik të marrëdhënieve ndërkombëtare.

-Sado që liderët e zgjuar me kapacitet të nevojshëm politik, diplomatik dhe juridik etj. të kenë aftësi për t’i kuptuar, zbatuar dhe interpretuar këto sfera në dobi të inetersave të vendeve të tyre, këto varen pikësëpari nga shkalla e zhvillimit ekonomiko-shoqëror të bashkësisë ndërkombëtare.

Kryeministri Albin Kurti është kryelideri më i ditur, më parimor, më i vendosur, më demokrat dhe më vizionar e paqësor proamerikan dhe proevropian perëndimor !

– I cili mbron me fanatizëm konsekuent sovranitetin dhe pavarësinë e Kosovës, si dhe interesat e tjera komplementare strategjike dhe gjeopolitike të Amerikës dhe aleatëve të saj evroperëndimor në Ballkan. -JO të Serbisë dhe të Rusisë në Ukrainë dhe në Kosovë, përkatësisht në Ballkan e më gjerë në Evropë.

*** Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti:-“Duam paqe dhe bashkëpunim me fqinjtë, jo konflikte e as luftëra” ! MIrëpo, kjo nuk varet vetëm prej nesh, pra vetëm prej Kosovës demokratike.

-Duhet theksuar se, edhe në dy agresionet ilegale të Serbisë ndaj Kosovës: (1) Banjska, më 24 shtator 2023 dhe Kanali “Ibër-Lepenc” në Vara të Zubin Potokut, më 29 dhjetor 2024 (që kishin për qëllim fillin e luftës mes Kosovës dhe Serbisë), triumfoi parimi dhe objektivat strategjike të diplomacisë preventive paqësore të doktrinës së ish-sekretarëve të përgjithshëm të OKB-së: Dag Hamarsheld, Butros Butros Gali dhe Koffi Annan, të cilët në kohë të ndryshme të veprimit të OKB-së ( vitet ’50, ’60, ’70 , ’80 e ’90 të shekullit XX) për parandalimin dhe për zgjidhjen e problemeve në sistemin bipolar të marrëdhënieve politike ndërkombëtare, sidomos gjatë luftës së ftohtë midis dy superfuqive botërore (SHBA dhe BRSS), hartuan dhe zbatuan parimet e rregullat e doktrinës dhe praktikës së diplomacisë preventive.

Këtë filozofi të politikës preventive paqësore të OKB-së e ndoqi edhe diplomacia preventive largpamëse e qeverisë më demokratike dhe paqësore e kryeministrit, strategut Albin Kurti, i cili triumfoi mbi diplomacinë antishqiptare alla serbo-ruse ballkanike, e cila përmes 2 agresioneve ilegale të fallangave mercenare subversive në Banjskë ( 24 shtator 2023) dhe në Kanalin “Ibër-Lepenc” të fshatit Varragë të Zubin Potokut tentoi të provokojë konfliktin e armatosur në Kosovën e pavarur dhe sovrane (17 shkurt 2008).

Mirëpo, biri i madh i Ismail Qemalit, Albin Kurti dhe miku e partneri lojal strategjik i Amerikës , i NATO-s dhe i 22 vendeve anëtare të BE-së, minus Spanjës, Rumanisë, Qiprosë dhe Sllovakisë, ia arriti që këto 2 agresione ilegale të luftës speciale serbo-ruse (që kishin për qëllim jo vetëm destabilizimin e rendit, të sigurisë dhe të paqes në Kosovë, por edhe përflakjen e saj në terrorin dhe në gjenocidin e Serbisë së Slobodan Milosheviqit) t’i paralizonte me sukses, duke falënderuar forcave speciale policore të Kosovës, si dhe bashkëpunimit të ngushtë me partnerët ndërkombëtarë (Amerika dhe NATO).

“Aleanca e Shenjtë” serbo-ruse dështoi në Veriun e Kosovës !

Duke qenë se kryeministri Albin Kurti me diplomacinë e hollë vizionare e paqësore e “futi në xhepin e vogël” diplomacinë antishqiptare alla serbo-ruse ballkanike ,ngase e zbrapsi nga djegja e Kosovës në dy aktetet agresive ilegale: (1) Banjska, 24 shtator 2023 dhe (2) kanali “Ibër-Lepenc” në Varaga të Zubin Potokut, më 29 dhjetor 2024.

S’ka fjalë se, diplomacia e Kurtit triumfoi mbi diplomacinë antishqiptare alla serbo-ruse ballkanike

Së pari, diplomacia preventive paqësore e Albin Kurtit “futi në xhep” diplomacinë hibride agresive të presidentit Aleksandër Vuçiq dhe të alleatëve të tij rusë dhe rusofilë, të cilët katër vjet rresht bashkëpunuan ngusht për të përmbysur qeverinë demokratike dhe paqësore të drejtuar nga Albin Kurti. Mirëpo, fal strategjisë së diplomacisë preventive të kryeministrit Albin Kurti, të gjitha përpjekjet dhe veprimet e politikës së kërcënimit dhe të përdorimit të forcës së projektuar, financuar, mbështetur nga regjimi kolonial dhe militarist i Serbisë. jo vetëm verbalisht në masmedia të ndryshme serbe dhe të huaja, por edhe përmes së aksioneve të luftës speciale subversive të ndërhyrjes në punë të brendshme të Kosovës.

Diplomacia preventive paqësore e Albin Kurtit “futi në xhep” diplomacinë hibride agresive të presidentit Aleksandër Vuçiq !

Paralizimi dhe bllokimi i Dialogut të Brukselit, është meritë e diplomacisë së Albin Kurtit. Ndryshe , tani në Kosovë do të kishim një “ republikë të vogël serbe” sikurse “republikën serbe të Bosnjës”, ku sipas këtij modeli të zgjerimit të Serbisë së Madhe, do të vinte në shprehje asgjësimi i shtetit të pavarur dhe sovran të Kosovës, duke e ndarë dhe copëtuar në kantone dhe në “zadruga” të ndryshme nën kapuçin kolonial dhe hegjemonist të Serbisë së Nikola Pashiqit, të Slobodan Milosheviqit dhe të batakëve të tyre filoserbë.

Mirëpo, këtë “kënaqësi” dhe këtë “idil” për rikthimin dhe, për fuqizimin e Serbisë së Madhe në Kosovë, duke u bazuar në “gurthemelin” e “Zajednicës serbe), STRATEGJIA PREVENTIVE KOMBËTARE DHE NDËRKOMBËARE E KRYEMINISTRIT ALBIN KURTI, E VARROSI PËRGJIRTHMONË, DUKE MOS E LEJUAR TË FORMOHET NË TRUALLIN E KOSOVËS SHQIPTARE.

Pse të mos thuhet se kjo strategji triumfuese e kryeministrit patriot, të ditur, të guximshëm dhe largpamës në mbrojtjen e interesave jetike-vitale të shtetit të pavarur dhe sovran, ishte SHKAKTARI KRYESOR, pse tandemi ndërmjetës i Dialogut të Brukselit (2011-2024) Borell-Lajçak i propozuan BE-së që Kosovën ta fuste nën sanksione ndërkombëtare, gjoja në emër të “mosbashkërendimit të mjaftueshëm me faktorët evropianë ndërkombëtarë (kuinti).

Mirëpo, kjo akuzë politiko-propagandistike e ndikuar nga pala negocuiese serbe, e kryesuar nga presidenti i Serbisë, Aleksandër Vuçiqiq, nuk kishte kurrfarë baze ligjore juridike, as kushtetuese e as evropiane ndërkombëtare, sepse kryeministri Albin Kurti bashkëpunonte ngusht me partnerët e Kuintit, me NATO-n dhe me Amerikën për mbrojtjen e rendit, të ligjit, të Kushtetutës, të sigurisë, të stabilitetit të shtetit të pavarur dhe sovran të Kosovës nga çdo akt dhe përpjekje agresive të Serbisë në cenimin e sovranitetit territorial dhe shtetëror të Kosovës.

Për zbatimin e kësaj startegjie preventive në mbrojtjen e sovranitetit të Kosovës, askush nuk ka të drejtë që Kurtin dhe qeverinë e tij, ta vërë nën sanksione ndërkombëtare, ngase ligjërisht (sips Kartës së OKB-së dhe parimeve të së drejtës ndërkombëtare) nuk përbëjnë kurrfarë vepre penale ndërkombëtare,por in medias res janë në përligjjen e Kartës së OKB-së, të Dokumentit Përfundimtar të Helsinikit të OSBE-së (1975), të konventave, të marrëveshjeve, të protokolleve dhe të rezolutave e të deklaratave të OKB-së në mbrojtjen e së drejtës së vetëvendosjes dhe të shkolonizimit të popujve dhe vendeve të kolonizuara.

Nuk ka asnjë dilemë se, kryeministri i qeverisë së Kosovës, Albin Kurti gjatë mandatit 4-vjeçar (shkurt 2021 – dhjetor 2024) me sukses ka menaxhuar qeverisjen e krizave politike ekzistuese në Kosovë në bashkëpunim dhe në dakordim me diplomacinë ndërkombëtare të partnerëve tanë evropianoperëndimorë.

Tanimë Dialogu i Brukselit dhe “Zajednca” kanë falimentuar, me gjithë kontaktet sporadike të kryenegociatorëve në Bruksel me Borellin dhe me Lajçakun

-Dy nga problemet më të mëdha, që paraprakisht me dhjetëra vite e rëndonin politikën qeverisëse të Kosovës ishin : (1) Luftimi kundër korrupsionit mafioz shtetëror dhe (2) Bllokimi i “Srpska zajednicës” së “Listës serbe, që me çdo kusht dhe, me ndihmën ndërmjetësuese të emisarëve të BE-së, Josep Borell dhe Mirsolav Lajçak, donin ta formomin në Kosovë. Mirëpo, kryeministri Albin Kurti ia arriti, që me diplomacinë e tij të mprehtë strategjike të nivelit sipran të Henry Kisinxherit në mbrojtjen e interesit nacional dhe shtetëror, që ta bllokonte edhe strategjinë dhe taktikën diplomatike serbomadhe (të favorizuara nga ndërmjetësit e BE-së, Borell dhe Lajçak), si dhe të mbështetura nga Moska e Vladimir Putinit dhe e Sergej Lavrovit.

-Kështu, strategjia diplomatike e Albin Kurtit “ Ia futi dy këmbët në një këpucë” Serbisë dhe aleatëve të saj serbo-rusë, duke bllokuar aksionet terroriste ilegale paramilitare dhe policore në përpjekjet për të ndezur luftën në Kosovë, me qëllim të asgjësimit të Republikës së pavarur dhe sovrane të Kosovës (17 shkurt 2008).

Pse deri tani OKB-ja dhe BE-ja nuk i ndëshkuan ndërhyrjet agresive të Beogradit në punë të brendshme të Kosovës ?

-Veç ndërhyrjeve të tjera kërcënuese të Serbisë kolonialiste dhe militariste në territorin e Republikës së Kosovës (2000-2024), edhe këto dy agresione: (1) Agresioni direkt i armatosur kundër Banjskës me më shumë se “30” terroristë ilegalë policë e paramilitarë serbë të pajisur me shumë municion dhe me arsenal të armëve të ndryshme, sulmuan Banjskën, më 24 shtator 2023, si dhe (2) Më 29 nëntor 2024, një grup ende i paidentifikuar terroristësh serbë sulmuan kanalin “Ibër-Lepenc” në fshatin Varaga të Zubin Potokut. Mirëpo, të dy këto aksione agresive të Serbisë u shmangën, para së gjithash, duke në saje të strategjisë vizionare , të përgatitjes së lartë profesionale ,të guximit dhe të gatishmërisë për të vepruar në terren kundër formave dhe taktikave të luftës speciale të forcave policore të sigurisë, paramilitare dhe militare të Serbisë së Aleksandër Vuçiqir (president), të Ivica Daçiqit, të Aleksandër Vulinit, të Ana Bërnabiqit…etj.

Për sukseset e diplomacisë preventive mbrojtëse të kryeministrit aktual, Albin Kurti flasin edhe këto fakte të veprimtarit politik, Luan Gacaferit (pjesëtar i Partisë “Guxo”),dhënë gazetës “Bota Sot”, 3 dhjetor 2024:” Se djali i kombit (Albin Kurti – M.H.) e shporri dinarin serb në Kosovë, shporri targat e Millosheviqit në Kosovë, shporri zgjedhjet serbe në Kosovë, shporri kriminelët terroristë serbë nga Kosova, e shporri Milan Radoiçiqin nga Kosova dhe krejt në fund Djali i Kombit e çliroi Kosovën pas 22 vitesh cep më cep.” (“Bota Sot”, 3.12.2024).

Në vend se me këto të arrira të politikës dhe të diplomacisë preventive të Henry Kisingerit të Kosovës, të mburrej çdo shqiptar si brenda, ashtu edhe jashtë saj, del një Lutfi Hazir i LDK-së atje në Gjilan, dhe hiq më pak, (një qeveri të tillë të sukseshme demokratike parlamentare dhe paqësore shqiptare, të udhëhequr nga “Biri i Kombit” siç e ka quajtur me të drejtë z. Luan Gacaferi) e ka quajtur : “Regjim” !?

Ky ka deklaruar sa e sa herë, se në negociatat serbo-shqiptare në Vjenë për Kosovën, të drejtuara nga emisari special i OKB-së, Marti Ahtosari, i “kanë bërë koncesione të dhimbshme Sersbisë”.

-Po, kjo është më se e vërtetë, sepse Lutfi Haziri me grupin e tij, pikësëpari kanë “decentralizuar” (kanë copëtuar) territorin e Kosovës, duke e shndërruar në komuna serbe dhe në”srpska zajednica” me shumicë serbe. Çdo fshat serb e kanë bërë komunë serbe nga frika e humbjes së pushtetit dhe nga “thupra” e faktorëve ndërkombëtarë. Kështu pa kurrfarë dhembjeje kanë copëtuar serbizuar territorin autokton shqiptar të Kosovës. Veç kësaj, ai fare grupi fatkeq ka bërë krim sui generis,duke shkelur të drejtën historike dhe të drejtën e vetëvendosjes së shqiptarëve, duke qenë se veç “komunomanisë” serbomadhe të enklavave dhe të eksklavave,kishave dhe manastireve serbe në Kosovë iu kanë falur me qindra hektarë tokë me të drejtë ekstraterritorialiteti (sikurse ato të kishin pasur statusin e jurisdiksionit të ambasadave të huaja në territorin shtetëror e Kosovës) !?

Ky është injoranca dhe tradhtia e tyre ndaj interesit të përgjithshëm të kombit shqiptar dhe Kosovës së Shqipërisë Etnike. Sikur të kishte pasur shtet të mirëfilltë, “Luta” me të gjithë “lutanët” e tjerë, të cilët me “Planin e Marti Ahtisarit” e kanë copëtuar territorin e Kosovës, do të duhej të kishin qenë të të gjithë në burg për veprat e tyre penale-tradhti ndaj kombit dhe ndaj shtetit të Kosovës. Këtyre fare “lutanave” nuk duhet hedhur kurrë votën, sepse asgjë të mirë popullit dhe Kosovës nuk i kanë sjellë veç shfrytëzimit , mashtrimit dhe vafrërisë, papunësisë, burgosjes dhe vrasjes masive nga regjimi çetniko-fashist gjenocidal i Slobodan Milosheviqit! KY ishte “regjim” i Slobodan Milosheviqit, jo qeveria demokratike parlamentare dhe paqësore e Albin Kurtit, e cila disa herë brenda mandatit të saj e shpëtoi Kosovën nga agresioni dhe terrori i regjimit të Aleksandër Vuçiqit (2012-2024).

Mirëpo, shihet se, edhe pas 30 vitesh ky “qatip në politikë” nuk di ta bëjë dallimin mes këtyre dy koncepteve asimetrike për nga përmbajtja e tyre: “qeveri demokratike” dhe “regjim vrastar kriminal-mafioz-gjenocidal” !?

S’ka rezon vazhdimi i Dialogut të Brukselit pa vënien nën sanksione ndërkombëtare të Serbisë për shkak të ndërhyrjeve agresive në Kosovë.

Urgjentisht, Serbia agresore dhe ndërhyrëse në çështjet e brendshme të Kosovës (2000-2024), të vihet nën sanksione ndërkombëtare !

– O, shpërthimi i luftës në Kosovë është vetëm “çështje orësh” të dakordimit të marrëveshjes Vladimir Putin-Aleksandër Vuçiq !

– -Çdo vonesë e ndërmarrjes së diplomacisë preventive për sanksionimin e Serbisë sipas Kartës së Kombeve të Bashkuara (KREU VII, Veprime në rast të rrezikimit të paqes, të prishjes së paqes dhe të kryerjes së një akti agresioni : Neni 39,40, 41 dhe 42)/ Karta e OKB-së, 1978, f.35-37/, mund të përfundojë me fatalitet për shtetin e pavarur të Kosovës, ashtu sikurse invadimi i Ukrainës nga agresioni i Rusisë së Putinit.

Agustin M. Mirakaj: Kujtesë nga vitet 1990-1991, fillimet e protestave kundër regjimit komunist në fermën “29 Nëntori”

Kujtesë nga vitet 1990-1991, fillimet e protestave kundër regjimit komunist në fermën “29 Nëntori” – Kampi i Internimit Gradisht, Lushnje. Në foto: Sherif Kaloshi, Dioniz Previzi, Aida Kaloshi, Miri Zenuni, Rauf Tutulaku, Linda Ndreu, Rozera Kaloshi, Agustin M. Mirakaj.

Ky moment tregon luftën kundër një regjimi brutal, por edhe forcën e njerëzve të thjeshtë për të ndryshuar rrjedhën e historisë. Ky moment mbetet një kujtim i rëndësishëm për të mos harruar të kaluarën dhe për të vlerësuar çmimin e lirisë. a.m

#albania #diaspora #news #share #agustinmirakaj

VATRA: Drejt Një “Perandorie” Fantazmë!- Nga Augustin M. Mirakaj

VATRA, dikur simbol i idealizmit kombëtar dhe frymëzimit për shqiptarët e diasporës, po rikthehet pas në kohë, por jo për të rilindur lavdinë e saj historike. Jo, në vend të kësaj, po ndërton një “perandori” moderne të fantazmave – me kryetarë të vetëshpallur, nënkryetarë të emëruar nga vetja, dhe degë që ekzistojnë vetëm në letra ose në imagjinatën e atyre që i krijojnë.

Kjo “perandori” përfshin gjithashtu departamente pa fund, këshilltarë “strategjikë” dhe një shërbim të brendshëm inteligjence, që në fakt duket më shumë si një komedi spiunazhi. Nën drejtimin e këtij aparati qesharak, VATRA ka humbur misionin e saj fisnik dhe është kthyer në një kopsht botanik konfliktesh dhe gjyqesh.

Një “perandori” ku vendimet merren për të mbajtur pushtetin e disa individëve të caktuar, ku dekoratat shkëmbehen si monedhë për të kënaqur egot personale, dhe ku ata që guxojnë të kërkojnë transparencë – si Z. Agustin Mirakaj, Znj. Nazo Veliu, Z. Mark Mernacaj, dhe Z. Valentin Lumaj – përballen me gjyqe dhe kërcënime.

VATRA, që dikur bashkonte shqiptarët për liri dhe të drejta, sot përçan dhe ndjek ata që guxojnë të thonë të vërtetën. Me këtë ritëm, “perandoria” e saj nuk do të jetë simbol i forcës, por një shembull i shkëlqyer i asaj se si të shkatërrosh një trashëgimi historike në emër të interesave personale.

Pra, për t’i vënë vulën: Në vend që të ngjitet në lartësitë e idealit kombëtar, VATRA sot po ecën mbrapsht – drejt absurditetit qesharak. #euronewsalbania #SyriTv #diaspora #albania #emisioniura

Shkodër, ceremoni nderimi për profesor Sami Repishtin

Në mjediset e Universitetit të Shkodrës u mbajtën sot nderime për profesor Sami Repishtin, i cili u nda nga jeta pak ditë më parë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku emigroi në vitin 1962 pasi i mbijetoi burgjeve të regjimit komunist në Shqipëri. Siç njofton korrespondenti i Zërit të Amerikës, Pëllumb Sulo, gjatë ceremonive të nderimit u vlerësua kontributi i profesor Repishtit në mbrojtje të të drejtave të shqiptarëve, lirisë dhe demokracisë.

Qytetarë, studiues dhe autoritete vendore morën pjesë sot në nderimet që ju bënë profesor Sami Repishtit në mjediset e Universitetit të Shkodrës. Duke hapur ceremoninë, rektori i Universitetit, profesor Tonin Gjuraj, tha se në kohën e sotme, kur shqetësimet për Botën dhe Shqipërinë janë të shumta, largimi nga kjo jetë i një mendimtari të madh si profesor Sami Repishti shënon një humbje të madhe. Jeta dhe vepra e tij, shtoi ai, janë një pasuri e madhe për brezat e sotëm dhe ata që do vijnë.

Si profesor në universitetet amerikane dhe aktivist për të drejtat e shqiptarëve ai punoi pa pushim për t’i dhënë zë çështjes shqiptare. Themelimi i Këshillit shqiptaro-amerikan dhe dëshmia e tij para Kongresit tregojnë përkushtimin e tij për të mbrojtur dinjitetin dhe drejtësinë. Përmes veprave të tij si “Pika Loti” dhe “Nën hijen e Rozafës” profesor Repishti na la dëshmi të fuqishme për vuajtjet dhe qëndresën njerëzore duke ruajtur një dritë shprese në errësirën e padrejtësive”

Ndërsa ish drejtori i bibliotekës publike “Marin Barleti”, Maxhid Cungu, tha se me veprën e tij, Sami Repishti mbajti gjallë frymën e lirisë dhe të dinjitetit njerëzor.

“Sami Repishti ishte një emër që do të mbetet gjithnjë i paharruar, një shembull i guximit dhe vendosmërisë përballë dhunës dhe padrejtësisë. Ai i ka dhënë kombit shqiptar një pasuri të paçmuar me veprat e tij duke mbajtur gjallë frymën e lirisë dhe të dinjitetit”.

I pranishëm në nderimet e sotme ishte edhe neurokirurgu i njohur, doktor Mentor Petrela, i afërm i profesor Repishtit.

“Kontribut më të madh, se ç’ka dhënë për demokracinë në Shqipëri dhe për lirinë në Kosovë, mos ta harrojmë kurrë këtë, nuk e ka shqiptar tjetër në këtë shekull”.

Nderimet e sotme për Sami Repishtin u organizuan nga Universiteti i Shkodrës dhe familjarë të profesor Repishtit. Mbesa e tij, Ardita Repishti, tha se axha i saj ishte dëshmues i egërsisë dhe errësirës së dy regjimeve totalitare, e megjithatë ai prap përcillte dritë, urtësi dhe tolerancë.

“Si opozitar i përhershëm konstruktiv, i mbijetuari i burgjeve dhe kampeve me punë të detyruar, i kampit të Maliqit, Bedenit, Aeroportit të Rinasit, etj. kundërshtonte diskriminimin dhe hakmarrjen. Standarti që vuri axha është shumë i lartë. Ai thoshte: Nuk mund të jem si ata që më torturuan, përndryshe nuk kam asnjë dallim. Kësisoj ata kanë fitu ndaj meje. Ata më burgosën trupin, por mendja ishte gjithnjë e lirë. Kështu fitova”.

Me veprën dhe personalitetin e tij, profesor Sami Repishti u bë një zë i besueshëm për shqiptarët në mbarë botën. Gjatë gjithë jetës së tij ai shfaqi angazhim të palëkundur për të mbrojtur dhe promovuar të drejtat e njeriut dhe qeverisjen demokratike në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Çamëri dhe Mal të Zi.

Profesor Sami Repishti ndërroi jetë në moshën 99 vjeçare, më 27 nëntor, në SHBA ku emigroi në vitin 1962 pasi i mbijetoi burgjeve të regjimit komunist në Shqipëri.

EMËRTIMI I SHKOLLËS NË TROPOJË ME EMRIN E POETIT ALI PODRIMJA- Nga Skënder Karaçica

Në dritën e lajmit

Ali Podrimja,ishte poet i njohur në krahun e letërsisë bashkëkohore që krijohej në Kosovë,që u bë pasaporta për artin shqiptar në botën e poezisë moderne për popujt evropian dhe në botë.

Për poetin kanë shkruar shumë kritikë të letërsisë dhe,studiues të artit të poezisë së sotme në botën shqiptare dhe evropiane,ku,siç thuhet është vlerësuar vargu i tij poetik me metaforat e jetës me frymën shqiptare dhe për Kosovën.

Për artdashësit dhe studiuesit e letërsisë në Kosovë dhe Shqipëri,në dritën e lajmit se, njëra nga shkollat fillore në Tropojë të Shqipërisë,është emërtuar me emrin e poetit Ali Podrimja.

Poeti Ali Podrimja me poezinë e tij hyri në botën e librit për lexuesit dhe emri i tij u skalitë në emërtimin e shkollës shqipe të udhës së dijes për brezat e rinj shqiptarë të Tropojës.

Popujt në botë matën me letërsinë e shkrimtarëve të vet,thuhet në kritikën e përbotshme.Tropoja i bëri nderim poetit Ali Podrimja dhe tropojanët e rinj do të rritën e,do të mësojnë në abetare dhe në librat shqip me emrin e tij.

(Çikago,nëntor 2024)

(Video) Ngritja e Flamurit Kombetar në Worcester – Albanian Flag Day 28 Nëntor 2024 Reportazh nga Ardian Murraj

Gazetari Ardian Murraj na ka sjellë këtë reportazh nga ngritja e Flamurit në Worcester një traditë që përcillet për çdo vit nga brezi në brez.

28 Nëntor 2024: Ngritja e Flamurit në New York

Ngritja e Flamurit me rastin e 28 Nëntorit 2024 në New York.

Valoftë në shekuj e milenarë!

Ndërroi jetë poeti Agim Dëshnica- Nga Valentin Lumaj

Mbrëmë mora një lajm të hidhur.

Nga familja e tij më njoftuan për kalimin e papritur nga kjo jetë e shkrimtarit, poetit dhe studiuesit Agim Dëshnica.

U njoha me të ndjerin Agim para me pak se nje viti. Në një nga dtët e zakonshme mora një telefonatë të pazakontë. Nga ana tjetër e telefonit dëgjoj një zë që tingëllonte sikur vinte nga lashtësia.

“Alo, a më dëgjon?”, më thotë

“Alo, të dëgjoj mire”, i them

“Unë jam Agim Dëshnica, por të thirra vetëm që të përgëzoj për shkrimin tuaj për Vatrën dhe Kishën greke”. (ishte fjala per shkrimin: “Vatra ndyshon kursin, nga kisha e Nolit në kishën greke”).

“Ke shkruar disa të vërteta që duhen thënë. Njerezit kanë filluar ti harrojnë rrënjët e Vatrës. Ke bërë shumë mirë që i ke shkruar. Nuk dua të të mbaj gjatë, por të përgëzoj”.

“Të falenderoj i nderuar Agim, mos u largo të lutem, a ke kohë të bisedojmë pak?”, i thashë.

“Kohë unë?”, më tha, “a ke kohë ti se unë kam kohë sa të duash, jam 91 vjeçar tani dhe skam shumë punë”.

Folëm gjatë si herë e parë, dhe pastaj më tëlefononte shpesh. Më dërgonte me e-mail shumë nga shkrimet e tij.

Për moshën e tij Agimi ishte shumë aktiv dhe i mirëinformuar me çfarë bëhej në Diasporë dhe Shqipëri.

Agimi kishte një mendje të mprehtë, ishte një njëri i dijshëm, me njohuri të zhvilluara historike dhe letrare, patriot dhe atdhetar. Ishte po ashtu i dashur dhe gazmor, i drejtë, kritik dhe parimor.

Nga Vatra më thoshte se kishte qenë bashkepunëtor i ngushtë i Ing. Agim Karagjozit, dr. Gjon Buçajt dhe i gazetës Dielli. Më thoshte se me Vatrën i kishte shkëpututur marrdhëniet mbas largimit të Dr. Buçaj nga Vatra. më ankohej se vitet e fundit gazeta Dielli nuk ja botonte shkrimet.

Folëm shpesh me Agim Dëshnicën, por prapë ndihem mangut që nuk folëm mjaft. Agimi na la, por na la edhe kujtimet dhe veprën e tij.

Ngushëllime famljes dhe të afërmëve. I përjetshëm qoftë kujtimi tij.

AFRON FESTIVALI SHQIPTAR USTER, 2019. PAK HISTORI DHE PËRSHTYPJE ME MBËSHTETËS DHE VULLNETARË TË TIJ – Fotoreportazh nga ARDIAN MURRAJ

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

Këngëtarja Parashqevi Simaku ka mbetur në rrugë dhe pa kulm mbi kokë në Nju Jork!- Nga Skënder Karaçica

TRI PYETJE PËR ADRIATIK LAPAJN?- Nga VALENTIN LUMAJ

(Video) U përkujtua me madhështi në Michigan Dom Prenk Ndrevashaj Nga Valentin Lumaj

“POROSIA E KULLËS” SË DR. PASHKO CAMAJ- Nga Frank Shkreli

Albin Kurti si Henri Kisinxheri, mbron interesin nacional dhe shtetëror të Kosovës- Nga Prof.Dr.Mehdi HYSENI

Agustin M. Mirakaj: Kujtesë nga vitet 1990-1991, fillimet e protestave kundër regjimit komunist në fermën “29 Nëntori”

VATRA: Drejt Një “Perandorie” Fantazmë!- Nga Augustin M. Mirakaj

Shkodër, ceremoni nderimi për profesor Sami Repishtin

EMËRTIMI I SHKOLLËS NË TROPOJË ME EMRIN E POETIT ALI PODRIMJA- Nga Skënder Karaçica

(Video) Ngritja e Flamurit Kombetar në Worcester – Albanian Flag Day 28 Nëntor 2024 Reportazh nga Ardian Murraj

28 Nëntor 2024: Ngritja e Flamurit në New York

Ndërroi jetë poeti Agim Dëshnica- Nga Valentin Lumaj

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

Komentet

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

NEWS LETTER

SOCIAL