Në Bruksel filloi raundi i ri i bisedimeve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë të ndërmjetësuara nga Bashkimi Evropian. Në raundin e sotëm do të trajtohen çështje që kanë të bëjnë me energjinë, telekomunikimet, lëvizjen e lirë në veriun e Kosovës dhe krijimin e asociacionit të komunave me shumicë serbe.

Prishtina pohon se Kosova do ta marrë kodin e saj telefonik 383 drejtpërdrejt nga Unioni Ndërkombëtar i Telekomunikimeve dhe se kërkesa në emër të Kosovës do të bëhet nga ana e Austrisë. Por Beogradi mohon të ketë një marrëveshje të tillë.

Qëndrime të kundërta kanë përshkuar edhe debatet rreth energjisë për shkak të refuzimit të Serbisë që të lërë nën kontrollin e qeverisë së Kosovës të liqenit të Gazivodës që shtrihet përgjatë kufirit verior të Kosovës dhe Serbisë në rajonin e Zubin Potokut, një nga komunat me shumicë serbe ne veri të Kosovës. Ky liqen vlerësohet me rëndësi thelbësore për prodhimin e energjisë elektrike, pos tjerash për faktin se Termocentralet e Kosovës varen nga furnizimi me ujë prej tij. Beogradi ka pohuar se ka ofruar ndarjen e pronësisë 50 me 50 për qind, por Prishtina këtë nuk e ka pranuar.

Qëndrimet janë kundërthënëse edhe për lëvizjen e lirë në veri, përkatësisht largimin e pengesave nga ura kryesore mbi lumin Ibër që shënon edhe vijën ndarëse të Mitrovicës në veriun me shumicë serbe dhe jugun me shumicë shqiptare.

Pjesë e vështirë e bisedimeve pritet të jetë edhe Asociacioni i komunave me shumicë serbe. Prishtina ngulë këmbë se ky asociacion nuk do të ketë pushtet ligjvënës e as ekzekutiv, ndërsa Beogradi kërkon më shumë autonomi të asaj që ai e quan Bashkësia e komunave serbe.

Gjatë ditës pritet të diskutohet edhe shkalla e zbatimit të marrëveshjeve të arritura deri tash. Nga ky zbatim varet edhe ritmi i hapjes së kapitujve të negociatave për anëtarësim të Serbisë në Bashkimin Evropian. Beogradi parasheh takim të vështirë edhe për shkak të pohimeve të diplomatëve evropian se bisedimet 23 qershorit mund të kenë “ndikim vendimtar” për hapjen e këtyre kapitujve. Në fillim të korrikut ne Beograd pritet të qëndrojë edhe kancelarja gjermane Angela Merkel, e cila ngulë këmbë në qëndrimin se hapja e kapitujve të negociatave për anëtarësim duhet të pasojë një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe detyruese për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Serbia përfitoi hapjen e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian pas marrëveshjeve për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën me gjithë kundërshtimin e saj ndaj pavarësisë së Kosovës të shpallur në shkurt të vitit 2008. za

Forca të mëdha të Xhandarmërisë serbe kanë hyrë mbrëmë në fshatin kufitar Dobrosin të Bujanocit, duke shqetësuar banorët e zonës kufitare.

Xhandarmëria nga mesnata është koncentruar në disa lagje të fshatit, si dhe ka patrulluar deri në afërsi të fshatit Stublinë të Komunës së Gjilanit, raporton Zëri.

Banorët i druajnë ndonjë skenari të mundshëm të autoriteteve në Beograd, që do të ishte me pasoja për shqiptarët e këtij lokaliteti.

Ata kërkojnë nga faktori politik dhe institucional në Luginë, që të informohen për këtë prani të xhandarëve serb në trojet shqiptare të mbetura në Serbi.

Lidhur me gjendjen e tensionuar në fshatrat e rripit kufitar, ka reaguar edhe kryetari i Këshillit Kombëtar të Shqiptarëve në Luginën e Preshevës, Jonuz Musliu.

“Qëllimi kryesor është ajo që ka deklaruar edhe vet gjenerali serb, që paralajmëroi se në vijim do të ketë masa të shtuara në Luginë të Preshevës. Serbia ende po ia tregon muskujt shqiptarëve”, deklaroi Musliu, ish udhëheqës politik UÇPMB-së.

Ndryshe, Dobrosini është fshati i parë kufitar i banuar me shqiptarë në Malësinë e Karadakut të Bujanocit.

15 vjet më parë ky fshat ka qenë bastioni dhe vendlindja e ish-Ushtrisë Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc (UÇPMB). /Zëri

Autoritetet e Serbisë janë të shqetësuara për shkak të rezolutës së paralajmëruar për Srebrenicën, të cilën Britania e Madhe po ia propozon Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, në prag të 20 vjetorit të gjenocidit.

Kur misioni i Britanisë së Madhe në Kombet e Bashkuara ia dorëzoi Serbisë propozimin për rezolutën për Srebërnicën, për të cilën Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara do të duhej të diskutonte në mbledhjen e 7 korrikut, ministri i Punëve të Jashtme i Serbisë, Ivica Daçiq, tha se Beogradi do ta shqyrtojë me kujdes përmbajtjen e tekstit.

Më parë, kryeministri i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, duke folur për këtë rezolutë, theksonte se rrethi që po krijohet është i vështirë dhe i rrezikshëm..

Por, Zharko Koraq, politikan dhe psikolog, i tha Radios Evropa e Lirë se politika e Beogradit ndaj Srebrenicës ka qenë gjithmonë që të shtihet kinse ajo ngjarje nuk ekziston fare dhe se nuk ka ndodhur.

“Kjo është një politikë, të cilën unë do ta quaja ashtu siç tradicionalisht quhet, politikë e strucit, do të thotë ta fusësh kokën në rërë dhe të shtiheni kinse asgjë nuk ka ndodhur”.

“Në fakt, rezoluta angleze ia përkujton Serbisë faktin që ajo është dashur të jetë nismëtare morale e rezolutës ose ndonjë deklaratë për Srebrenicën, por ajo e ka humbur këtë rast dhe tashmë është në pozicion që të reagojë lidhur me atë që të tjerët dëshirojnë të deklarojnë dhe mënyrës se si dëshirojnë ta shënojnë këtë ngjarje të tmerrshme”, tha Koraq.

Ndërkohë, mediet tashmë raportojnë se rezoluta për Srebrenicën parasheh që fëmijët në të ardhmen në shkolla të mësojnë për gjenocidin dhe se dënohet çdo mohim i gjenocidit.

Në anën tjetër, një gjë e tillë po ndodhë nga disa adresa të caktuara politike.

Kryetari i Serbisë, Tomisllav Nikoliq, kohë më parë mohoi të ketë pasur gjenocid në Srebrenicë.

“Në Srebrenicë nuk ka pasur gjenocid. Është shumë e vështirë të akuzosh në gjykatë dhe të dëshmosh se ka pasur formë të gjenocidit”, ka thënë Nikoliq.

Ndërkaq, ministri i jashtëm serb, Daçiq, thekson se e ka lexuar propozimin e rezolutës.

“Në atë tekst, 20 herë përmendet gjenocidi dhe vetëm një herë pajtimi”, ka theksuar Daçiq.

Profesori i të drejtës ndërkombëtare në Universitetin e Nontingemit, Marko Milanoviq, nuk beson se Këshilli i Sigurimit të Kombeve të Bashkuara do ta sjellë rezolutën për Srebrenicën me formulim ligjor obligues, për shkak se për çfarëdo dokumenti që sjellë ky mekanizëm, është i nevojshëm pajtimi i të gjithë anëtareve, pra edhe i Rusisë.

Por, sipas tij, fuqia e rezolutës së Kombeve të Bashkuara është politike, ashtu siç ka qenë edhe rezoluta që dënoi gjenocidin në Ruandë.

“Rëndësia e rezolutës, para së gjithash është simbolike. Për këtë shkak kjo edhe po i pengon autoritetet në Serbi, sepse kjo do t’ju krijojë problem politik. Kurdo që do të takohen me ndonjë zyrtarë të lartë ndërkombëtarë, mund t’i pyesin se ‘a keni vepruar sipas rekomandimeve ose vendimeve të Këshillit të Sigurimit dhe çka ju po bëni lidhur me gjenocidin në Srebërnicë”, tha Milanoviq.

Ai shtoi se në qoftë se një rezolutë e Këshillit të Sigurimit rekomandon që 11 qershori të konsiderohet si ditë e përkujtimit të gjenocidit, Serbia mund ta refuzojë këtë në aspektin ligjor, por në aspektin politik kjo do të ishte e dëmshme për të.

Presidenti i Serbisë, Tomisllav Nikoliq, sot e ka anuluar vizitën e tij në Bosnjë, pasi një anëtar i presidencës tripalëshe të Bosnjë Hercegovinës, e kundërshtoi udhtëimin e tij, për shkak të arrestimit të ish-komandantit të myslimanëve të Bosnjës, lidhur me akuzat për krime lufte nga Serbia.

Vizita e Nikolliqit është dashur të realizohet nesër dhe do të ishte vizita e parë zyrtare e tij, prej vitit 2012.

Por Bakir Izetbegoviq, anëtar mysliman i presidencës së Bosnjë Hercegovinës, sot ka bërë thirrje që Nikoliq ta shtyjë vizitën e tij për shkak se në Zvicër është arrestuar, Naser Oriq, komandant i myslimanëve të Bosnjës në Srebrenicë, gjatë luftës ndëretnike në këtë vend në periudhën 1992-95.

Oriq është arrestuar në Zvicër më 11 qershor.

Srebrenica është qytet, ku forcat serbe të Bosnjës i kanë vrarë afro 8 mijë burra e djem myslimanë, në korrik të vitit 1995, që ishte masakra më mizore në tokën evropiane prej Luftës së Dytë Botërore.

Zyra e Nikolliqit tha se ai ishte detyruar t’i ndryshoj planet dhe do ta vizitoj Bosnjë Hercegovinën “kur të tre anëtarët e presidencës do të tregojnë unitet dhe gatishmëri”. rel

“Thuhet se qëllimi i rezolutës është pajtimi, por në atë tekst në 20 vende përmendet gjenocidi dhe vetëm një herë pajtimi”, tha Daçiq.

Ai mëtutje është shprehur se “Serbia tashnë ka treguar përkushtim për dënimin e krimeve të luftës, por qeveria e Serbisë do të udhëhiqet me interesat shtetërore e kombëtare kur kemi të bëjmë me këtë temë”, tha Daçiq në konferencën e rregullt me gazetarë në Beograd.

Sipas tij, ende nuk janë kryer konsultimet me shtetet e tjera anëtare të Këshillit të Sigurimit dhe se pritet që ato të mbahen gjatë javës së ardhshme.

Ivica Daçiq tha se rezoluta për Srebrenicën, të cilën e përgatit Britania, përmbanë pjesë të përgjithshme, të cilat direkt kanë të bëjnë me krimet në Srebrenicë. rel

VOAL – SARAJEVË – Disa qindra veteranë të luftës në Bosnje dhe Hercegovinë protestuan kundër arrestimit të një komandanti mysliman të luftës.

Autoritetet zvicerane kanë arrestuar Naser Oriqin më 10 qershor, me kërkesë të Serbisë.

Beogradi e akuzon atë për vrasjen e nëntë civilëve serbë në vitin 1992, në një qytet pranë Srebrenicës.

Protestuesit në Sarajevë kërkuan lirimin e menjëhershëm të tij. Oriq është liruar nga Tribunali i Hagës në vitin 2008. Ai ka thënë se ai nuk ka komanduar forcat që kanë kryer krime lufte. rel

Raundi i ri i bisedimeve pritet të trajtojë çështje që kanë të bëjnë me energjinë, telekomunikimet dhe lëvizjen e lirë të njerëzve e mallrave në veriun e Kosovës, përkatësisht hapjen e urës kryesore mbi lumin Ibër që shënon vijën ndarëse të Mitrovicës, në veriun e banuar me shumicë serbe dhe jugun me shumicë shqiptare.

Po, ashtu në këto bisedime pritet të diskutohet edhe shkalla e zbatimit të marrëveshjeve të arritura deri tash ndërmjet të dyja palëve. Nga ky zbatim varet edhe ritmi i hapjes  së kapitujve të negociatave për anëtarësim të Serbisë në Bashkimin Evropian.

Të hënën, raportuesi për Serbinë në Parlamentin Evropian, David McAllister, tha se bisedimet e 23 qershorit mund të kenë “ndikim vendimtar” për hapjen e këtyre kapitujve.

Kryeministri serb për këtë arsye radhiti ne mesin e vështirësive që e presin Serbinë gjatë ditëve të vazhdim edhe vizitën e paralajmëruar për në fillim të korrikut ne Beograd të kancelares gjermane Angela Merkel, e cila ngul këmbë në qëndrimin se hapja e kapitujve të negociatave për anëtarësim duhet të pasojë një marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe detyruese për normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Serbia përfitoi hapjen e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian pas marrëveshjeve për normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën e cila shpalli pavarësinë e saj në vitin 2008. za

Një video e shfaqur nga seksioni i medias i grupit Shteti islamik përmban kërcënime të luftëtarëve të tij ndaj Ballkanit, ndërsa dy prej tyre, Abu Muqatil (Al Kosovi) dhe Abu Bilqis (Al Albani) duke folur shqip paralajmërojnë hakmarrje, siç thuhet  “ndaj atyre që kanë poshtëruar myslimanët” ndërsa thonë se “armiqtë e Allahut po kërkojnë t’i përçajnë”.

Mediat vendase i identifikuan folësit në gjuhën shqipe si Ridvan Haqifi nga rajoni i Gjilanit në Kosovën lindore që kishte shkuar në Siri në vitin 2012 dhe Almir Daci nga fshati Leshnic i Pogradecit në Shqipëri.

Forumi Intelektual Mysliman Shqiptar reagoi dukë theksuar se në fjalët e shfaqura në video nuk ka asgjë njerëzore. Ata nuk përfaqësojnë asnjë lloj feje, pavarësisht se flasin në emër të saj. Duke marrë shkas nga kjo video, e cila është në gjuhën shqipe, Forumi Intelektual Mysliman i bën thirrje organeve përgjegjëse që të reagojnë dhe të marrin masat e duhura ndaj këtyre kërcënimeve.

Në Kosovë, zëdhënësi i Bashkësisë Islame, Ahmet Sadria, duke i dënuar thirrjet e tilla të grupit Shteti Islamik, tha se ato nuk kanë të bëjnë asgjë me Islamin.

​​“Fatbardhësisht, të gjitha institucionet botërore relevante islame, e kontestojnë një gjë të tillë. Por, normalisht që na shqetëson fakti sepse, kjo është në vazhdën e propagandës së tyre që po e shihni se është bukur e fuqishme dhe normalisht që edhe ne e presim më shqetësim dhe bëjmë apel tek të gjithë qytetarët tanë që të mos bien pre e propagandave të tilla të cilat mund të na shqetësojnë, por gjithmonë duke pasur parasysh që rreziku mund të jetë permanent edhe nga paraqitjet e tilla”, tha zoti Sadria.

Skënder Perteshi nga Qendra e Kosovës për Studime të Sigurisë, tha së gjuha e shfaqur në video paraqet kërcënime tashmë të dëgjuara.

“Mendoj që shteti duhet të zbatojë planet operacionale që i parasheh policia e Kosovës dhe institucionet tjera të sigurisë, planet që parashohin parandalimin e terrorizimit. Nuk besoj që duhet të ketë ndonjë rritje të gatishmërisë vetëm për këto deklarata. Planet duhet të jenë afatgjate, duhet të jenë shumë serioze dhe të koordinueshme edhe me bashkësinë ndërkombëtare dhe mekanizmat rajonal të sigurisë, por edhe me aktorë të tjerë shtetëror dhe jo shtetëror në Kosovë, siç është Bashkësia Islame, komunat, qeveria dhe institucione të tjera”, tha zoti Perteshi.

Zoti Sadria thotë se në prag të muajit të Ramazanit janë zhvilluar e po zhvillohen takime me imamët në terren për të diskutuar edhe qasjen ndaj propagandës agresive të grupit Shteti Islamik.

“Dhe ndër temat që janë trajtuar ka qenë edhe kjo ku është bërë apel tek imamët, që gjatë muajit të madhërishëm të Ramazanit, ku prezenca e xhematit është shumë më e madhe nëpër xhami që të trajtohet dhe të thirret xhemati që të rinjtë tanë të mos bien pre e propagandave të tilla”, tha ai.

Zoti Perteshi tha se videoja është pjesë metodave të rekrutimit që i përdor Shteti Islamik që nëpërmjet tyre synon të shndërrohet në pjesë të ligjërimit të përditshëm.

​​“Unë mendoj që nëse ne në Kosovë i kushtojmë një rëndësi shumë të madhe këtyre videove dhe i kushtojmë një rëndësi të madhe diskutimit rreth këtyre videove, rreth këtyre deklarimeve, vetëm sa u japim një hapësirë më të madhe, propagandës së Shtetit Islamik dhe strategjisë së tyre të komunikimit”, tha ai.

Kosova është përballur me sfidën e pengimit të përfshirjes së qytetarëve të saj në luftërat në Lindjen e mesme. Sipas një raporti të qendrës për studime të sigurisë, deri në muajin janar të këtij viti, 232 qytetarë të Kosovës kanë shkuar në Siri dhe Irak për të luftuar. Deri tash rreth 30 veta kanë humbur jetën në ato luftëra. Muajin e kaluar ministri i jashtëm i Kosovës, Hashim Thaçi, tha në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara se aktualisht atje mund të jenë rreth 50 shtetas të Kosovës.

Në muajin mars, parlamenti i Kosovës miratoi ligjin që parasheh dënime prej 6 muaj deri në 15 vjet heqje lirie për të gjitha ata që marrin pjesë, nxisin apo ndihmojnë përfshirjen në luftërat e huaja.

Aktualisht qeveria është duke hartuar një strategji për luftën kundër ekstremizmit pjesë e hartimit të së cilës janë edhe Bashkësia Islame  e Kosovës dhe shoqëria civile.

Strategjia është diskutuar të enjten edhe me të dërguarin e posaçëm amerikan për Koalicionin Global në luftën kundër Shtetit Islamik, gjeneralin John Allen, i cili po qëndron në rajon për diskutime mbi bashkërendimin e përpjekjeve kundër Shtetit Islamik.

Ai tha të mërkurën në Doha të Katarit ku foli në Forumin mes Shteteve të Bashkuara dhe Botës Islame se kjo do të jetë një fushatë e gjatë. Disa aspekte të saj si mposhtja e ideologjisë së ISIS-it mund të zgjasin për një brez të tërë, ose më shumë, tha ai duke kërkuar një vëmendje të veçantë ndaj përpjekjeve për të bllokuar qasjen e rrjeteve terroriste në sistemin financiar global. Ai tha se lufta kundër një ideologjie dhe organizate terroriste duhet shoqëruar me një aspekt njerëzor, në reagimin ndaj të rekrutuarve. za

Kryeministri i Serbisë, Aleksandar Vuçiç komentoi sot pas takimit që pati në Shtëpinë e Bardhë me këshilltaren a sigurisë kombëtare të SHBA, Susan Rice.

“Jam i kënaqur me bisedimet që zhvilluam më zonjën Susan Rice. Unë dhe ministri Vujoviç, paraqitëm atë që ka bërë Serbia në rrafshin politik dhe ekonomik. Mendoj se mikpritësit tanë, përfaqësuesit e SHBA-së janë të kënaqur me qëndrueshmërinë politike në gjithë rajonin ku Serbia ka gjithsesi ndikim, i respektojnë reformat ekonomike që ka bërë Serbia, prandaj jam i kënaqur që patëm mundësinë që t’i paraqesim këto rezultate. Kemi biseduar dhe u jemi lutur atyre për mbështetje më të madhe amerikane në rrugën evropiane të Serbisë dhe mendoj se do të kemi një mbështetje të mirë të miqve tanë amerikanë për hapjen e kapitujve të parë sa më shpejt që të jetë e mundur. Ne jemi shumë të kënaqur dhe e falënderojmë sërish zonjën Rice që pas tragjedisë që goditi familjen Biden, gjeti kohë për të na pritur.”

“Biseduam për marrëdhëniet që ka Serbia në rajon, për raportet që kemi me Prishtinën, më Shqipërinë, me Bosnje-Hercegovinën. Unë e vura theksin tek vizitat dhe rezultatet e vizitave në Sarajevë e në Tiranë kohë më parë. Theksova orientimin e fuqishëm të Serbsië që të ndikojë në ruajtjen e paqes dhe qëndrueshmërisë në rajon, i bindur plotësisht se kjo është rruga e vetme përpara për të gjitha vendet e rajonit të Ballkanit perëndimor.”

Lidhur me Maqedoninë, biseduam shumë shkurt, tha zoti Vuçiç.

“Unë thashë se jam krenar dhe i kënaqur që Serbia nuk ka ndikuar aspak në krijimin apo thellimin e krizës në Maqedoni. Ne e vlerësojmë Maqedoninë si fqinjë miqësore dhe gjithmonë do të kemi një qasje të tillë. Në asnjë mënyrë nuk duam të përzihemi në punët e brendshme të Maqedonisë. Mendoj se ky është një qëndrim i drejtë, korrekt dhe  i ndershëm.”

Zoti Vuçiç tha se gjatë bisedimeve ishte diskutuar edhe çështja e diversikimit të burimeve të energjisë për Serbinë.

“Detyra ime si Kryeministër është të siguroj gaz të mjaftueshëm për Serbinë për vitet 2019 dhe 2020 dhe këtë po bëj edhe këtu. Shpresoj se do të marrim shumë mbështetje nga SHBA, jo vetëm përsa i përket rrugës sonë drejt Bashkimit Evropian por edhe diversifikimit të mundshëm të burimeve të gazit për Serbinë dhe për vetë Ballkanin Perëndimor,” tha kryeministri serb, Aleksandar Vuçiç.

Organizata ndërkombëtare për të drejtat e njeriut, Human Rights Watch, tha të hënën se Shtetet e Bashkuara mund të luajnë një rol thelbësor në nxitjen e autoriteteve serbe për të trajtuar shqetësimet serioze dhe të vazhdueshme për të drejtat e njeriut.

Kërkesa drejtuar nënpresidentit amerikan Joe Biden, u bë në prag të vizitës në Washington të kryeministrit të Serbisë, Aleksandër Vuçiç, që fillon të martën.

Në një letër të nënshkruar nga Hugh Williamson, drejtor i kësaj organizate për Evropën dhe Azinë, tërhiqet vëmendja në mosndëshkimin e krimeve të luftës, ndjekja e të cilave në Serbi është penguar nga mungesa e vullnetit politik, mekanizmave të dobët për mbrojtjen e dëshmitarëve dhe në atë që duket të jetë mbrojtje e zyrtarëve të lartë të përfshirë në krime të rënda.

Që nga viti 2003, kur është ngritur dhoma e posaçme për krime lufte në Gjykatën e lartë të Serbisë dhe zyra e prokurorit për krime lufte, vetëm 68 persona janë dënuar për krime në Kroaci, Bosnjë e Hercegovinë dhe Kosovë, pothuajse të gjithë zyrtarë të rangut të ulët.

Gjykata për krime lufte në ish Jugosllavi, ka gjykuar dhe dënuar zyrtarë të lartë serbë, ndërsa gjykata serbe përveç tri rasteve të zyrtarëve të mesëm, nuk ka akuzuar asnjë zyrtarë të lartë ushtarak apo policor dhe asnjë zyrtar qeveritar, me gjithë dyshimet e besueshme ndaj disa individëve.

Organizata thekson se ndër rastet më të rënda është dërgimi i mbi 900 trupave të shqiptarëve nga Kosova në Serbi dhe rivarrimi i tyre në varreza masive, përfshirë edhe qendrat e stërvitjes së policisë. Disa nga personat e dyshuar si të përfshirë në këtë krim janë përmendur edhe në Hagë gjatë procesit gjyqësor kundër shefit të policisë serbe Vlastimir Gjorgjeviç, por, deri tash asnjë nuk është akuzuar.

Organizata vë theksin tek hetimi i vrasjes së vëllezërve Bytyçi, tre shtetasve  amerikan me prejardhje nga Kosova, që u ekzekutuan në vitin 1999. Ylli, Agron dhe Mehmet Bytyçi, ishin pjesëtarë të ish Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, përkatësisht të batalionit Atlantiku i përbërë nga shqiptarë që jetonin në Shtetet e Bashkuara, e të cilët ju bashkuan luftës në Kosovë.

Në përfundim të luftës ata janë arrestuar në rrethana të panjohura nga forcat serbe në afërsi të vendkalimit kufitar ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Merdarë. Një gjykatë në qytetin e Prokuples në Serbi, i kishte dënuar me nga 15 ditë heqje lirie nën akuzat për siç është thënë, kalim të paligjshëm të kufirit të ish Jugosllavisë.

Katër ditë para skadimit të dënimit, ata janë marrë nga burgu dhe janë dërguar në Petrovo Selo ku janë vrarë nga afërsia. Trupat janë gjetur në varrezë masive me duar të lidhura me tela.

Që nga viti 2006, janë zhvilluar dy procese gjyqësore në lidhje me rastin e vëllezërve Byrtyçi  ndaj dy ish-policëve serbë, të cilët më pas janë lënë të lirë. Zhvillimi i proceseve u përcoll me shumë reagime të veprimtarëve humanitarë të cilët janë shprehur të pakënaqur me mënyrën e trajtimit të çështjes.

Sandra Orloviç, nga Qendra për të Drejtën Humanitare në Beograd, shkruante javën e kaluar se dëshmitë flasin që vrasja e vëllezërve Bytyçi është urdhëruar nga qarqe të larta të qeverisë jugosllave dhe nëpërmjet Goran  Radosaljeviçit, i njohur me nofkën Guri, një ish gjeneral i policisë serbe. Aktualisht ai është në Këshillin Drejtues të Partisë Përparimtare serbe të kryeministrit Vuçiç.

Para nisjes për në Shtetet e Bashkuara, kryeministrit serb kërkoi ndriçimin e vrasjes së vëllezërve Bytyçi duke e cilësuar këtë rast si një nga pengesat kryesore në marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Shteteve të Bashkuara.

Por, Human Rights Watch, thekson se me gjithë zotimet e kryeministrit Vuçiç, askush nuk është vënë para drejtësisë për këtë krim dhe se autoritetet serbe të ndjekjes duhet të mbeten të përfshira dhe të kenë mbështetjen e plotë për hetimin e thellë e të pavarur të këtij rasti.

Organizata thekson se dyshimet e besueshme të hedhura nga Qendra për të Drejtën Humanitare me seli në Beograd, për përfshirjen në krime lufte të shefit të shtatmadhorisë serbe Lubisha Dikoviç, janë një shqetësim tjetër duke pasur parasysh ndihmën amerikane për ushtrinë serbe. Dyshimet përfshijnë vrasjen e civilëve në fshatrat Rrezallë dhe Çikatovë e vjetër të rajonit të Drenicës në Kosovën Qendrore, trupat e të cilëve janë fshehur në një varrezë masive në Rashkë, në Serbinë jugperëndimore

Së këndejmi, Human Rights Watch, thekson se Shtetet e Bashkuara duhet të nxisin hetimin e plotë të këtyre çështjeve, përfshirë edhe trajtimin e migruesve dhe strehimkërkuesve.

Organizata tha se në nëntor të vitit 2014 ka dokumentuar keqtrajtimin dhe shkeljen e të drejtave të njeriut të migruesve dhe strehimkërkuesve në Serbi, shumica e të cilëve sirian dhe afgan. Organizata tha se të intervistuarit kanë folur për sulme të dhunshme, kërcënime, ofendime, trysni, mohim të mbrojtjes së posaçme për fëmijët e pashoqëruar dhe kthim prapa në Maqedoni. Disa familje dhe fëmijë të pashoqëruar thanë se ata janë kthyer prapa kur kanë provuar të regjistrohen si strehimkërkues dhe kanë fjetur pastaj jashtë në të ftohtë.

Në prill të vitit 2015 Ministria e brendshme serbe kishte mohuar njoftimet e Human Rights Watch, por pa ofruar asnjë informatë nëse po hetohen këto çështje.

Kërkimet e Human Rights Watch, dëshmojnë po ashtu se punonjësit e medias në Serbi, veprojnë në një mjedis armiqësor. Organizata ka intervistuar 28 gazetarë ndërmjet tetorit të vitit 2014 dhe marsit të vitit 2015, të cilët flasin për sulme fizike e kërcënime, përfshirë edhe kërcënimet me vdekje, si rrjedhojë e raportimeve për krimet e luftës dhe korrupsionin qeveritar.

Gazetarët përballen edhe me ndërhyrje politike në punën e tyre, me sulme kibernetike në faqet e internetit dhe deri tash nuk ka pasur raste të ndjekjes së autorëve. Organizata thekson se Shtetet e bashkuara duhet të nxisin qeverinë serbe që të hetojë këto raste, të dënojë sulmet mbi mediat dhe të sigurojë që zyrtarët e saj do të përmbahen nga veprimet kundër gazetarëve. za

Kryeministri i Serbisë, Aleksandër Vuçiç, tha të premten në Beograd se ka kërkuar nga shefi i Komisionit për hetimin e vrasjes së gazetarëve, Veran Matiç, të përfshihet në hetimet që kanë të bëjnë me vrasjen e tre shtetasve amerikan me prejardhje nga Kosova në vitin 1999.

Ylli, Agron dhe Mehmet Bytyçi, ishin pjesëtarë të ish Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, përkatësisht të batalionit Atlantiku i përbërë nga shqiptarë që jetonin në Shtetet e Bashkuara e të cilët ju bashkuan luftës në Kosovë.

Në përfundim të luftës në Kosovë, ata janë arrestuar në rrethana të panjohura nga forcat serbe në afërsi të vendkalimit kufitar ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Merdarë. Një gjykatë në qytetin e Prokuples në Serbi, i kishte dënuar me nga 15 ditë heqje lirie nën akuzat për siç është thënë, kalim të paligjshëm të kufirit të ish Jugosllavisë.

Katër ditë para skadimit të dënimit, ata janë marrë nga burgu dhe janë dërguar në Petrovo Selo ku janë vrarë nga afërsia. Trupat janë gjetur në varrezë masive me duar të lidhura me tela.

Kryeministrit serb, tha të premten se rasti i vëllezërve Bytyçi është një nga “çështjet e hapura që vazhdon të rëndojë marrëdhëniet amerikano-serbe”.

“Do të ishte mirë që çështja të zgjidhet, por vështirë që mund të bëhet para shkuarjes sime në Shtetet e Bashkuara”, tha ai. Kryeministri serb do të udhëtojë për në Washington më 1 qershor me ftesë të nënpresidentit amerikan Joe Biden.

Në tetor të vitit 2013, ligjvënësit amerikanë Eliot Engel dhe Michael Grimm paraqitën në Kongres një rezolutë me të cilën kërkohej që Beogradi të ndjekë autorët e vrasjes, duke nënvizuar se përparimi në zgjidhjen e këtij rasti, apo mungesa e tij, duhet të jetë faktor thelbësor në vendosjen e marrëdhënieve të mëtejshme ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Serbisë.

Që nga viti 2006, janë zhvilluar dy procese gjyqësore në lidhje me rastin e vëllezërve Byrtyçi  ndaj dy ish-policëve serbë, të cilët më pas janë lënë të lirë. Zhvillimi i proceseve u përcoll me shumë reagime të veprimtarëve humanitarë të cilët janë shprehur të pakënaqur me mënyrën e trajtimit të çështjes.

Sandra Orloviç, nga Qendra për të Drejtën Humanitare në Beograd, shkruan se dëshmitë flasin që vrasja e vëllezërve Bytyçi është urdhëruar nga qarqe të larta të qeverisë jugosllave dhe nëpërmjet Goran  Radosaljeviçit, i njohur me nofkën Guri, një ish gjeneral i policisë serbe. Aktualisht ai është në Këshillin Drejtues të Partisë Përparimtare serbe të kryeministrit Vuçiç.

Zonja Orloviç, e angazhuar në rastin e vëllezërve Bytyçi, shkruan se as Guri e as shefi aktual i Shtatmadhorisë serbe Lubisha Dikoviç, i dyshuar për krime lufte në Kosovë, nuk janë hetuar si duhet nga autoritetet. Pozitat aktuale u ofrojnë atyre mundësi që të bllokojnë hetimet.

“Për shembull në një kabllogram diplomatik, që ka rrjedhur në opinion, shfaqet shqetësimi se Goran Radosavleviç frikëson dëshmitarët dhe ndërhynë në rastin Bytyçi”, shkruan ajo duke nënvizuar se kryeministri serb nuk duhet të ofrojë strehë për personat që kanë lidhje të qarta me krime masive të luftës si Lubisha Dikoviç and Goran Radosavleviç. za

Departamenti Amerikan i Shtetit ka mirëpritur atë që e quajti vizitë “historike” të kryeministrit serb, i cili vizitoi Shqipërinë, duke përgëzuar gatishmërinë e zyrtareve të të dy vendeve për bashkëpunim të ndërsjellë dhe kontribut për paqen dhe stabilitetin në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Gjatë vizitës në Shqipëri, Kryeministri serb Aleksandar Vuçiç njoftoi një kthesë politike duke deklaruar se vendi i tij është i gatshëm të pranojë thirrjet e Shteteve të Bashkuara për të zvogëluar ndërvarësinë nga gazi rus dhe për të ofruar mbështetje për një tubacion të mbështetur nga SHBA për të sjellë në Evropë naftën e Azerbajxhianit.

Gjatë një interviste për agjencinë Associated Press, Kryeministri i Serbisë, Aleksandar Vucic, u shpreh se vendi i tij është i gatshëm të mbështesë diversifikimin e burimeve energjitike, që është një aspekt i rëndësishëm edhe për SHBA-në.

Shtetet e Bashkuara i kanë inkurajuar vendet e Ballkanit të mbështesin projektin Trans-Adriatik, që do të sjellë naftë nga Azerbajxhani drejt Italisë, dhe të mos mbështesin një projekt për transportimin e naftës ruse nëpërmjet Turqisë. Perëndimi e ka akuzuar Rusinë se përdor naftën si një mjet për të rritur influencën politike mbi vende si Serbia. Serbia, është aleate tradicionale e Rusisë, por njëkohësisht dëshiron të anëtarësohet në Bashkimin Evropian

“Nuk ka lidhje me balancat. Synimi ynë strategjik është rrugëtimi ynë drejt BE-së. Sigurisht, duam që edhe të ruajmë marrëdhënie të mira me Rusinë, por qëllimi ynë është BE-ja, dhe këto nuk shërbejnë si kundërpeshë për njëra-tjetrën. Pra ne e dimë rrugën tonë, por nuk dëshirojmë të krijojmë përplasje me miqtë tanë tradicionalë,” thotë zoti Vucic.

Serbia ka shprehur më parë interesim për projektin e mbështetur nga Moska, të quajtur Turkish Stream. Ofrimi i mbështetjes tashmë për një tubacion të mbështetur nga SHBA, është një ndryshim kryesor politikash që nuk do të shihet me sy të mirë nga Moska. Në mesin e krizës me Perëndimin për Ukrainën, Rusia anulloi vjet planet për ndërtimin e një tjetër naftësjellësi përmes Evropës Jugore, i cili do të kalonte dhe përmes Serbisë.

Serbia nuk ka pranuar t’u bashkohet sanksioneve të Perëndimit kundër Rusisë, dhe disa zyrtarë perëndimorë i kanë bërë thirrje Serbisë të vendosë se në ç’drejtim dëshiron të shkojë, më afër Rusisë apo BE-së. Duke përforcuar qëndrimin e vendit të tij drejt BE-së, zoti Vucic shton se:

“Është diçka e vërtetë dhe që ne nuk e fshehim, as këtu dhe as në Moskë. Është diçka tepër e ndershme për t’u thënë, dhe që madje unë e kam thënë hapur edhe përpara Vladimir Putinit në një konferencë për shtyp. Nuk besoj se mund të gjeni dikë tjetër që e ka bërë këtë gjë.”

Kryeministri serb vlerëson gjithashtu rolin amerikan në këtë rrugëtim të vendit të tij.

“Uashingtoni është gjithashtu jashtëzakonisht i rëndësishëm, dhe shpresojmë se do të mbështesë rrugëtimin tonë drejt BE-së dhe reformat tona ekonomike, që janë shumë të rëndësishme për vendin, si dhe për krijimin e një klime më të mirë biznesi, ç’ka do të thotë për investitorë më të mëdhenj amerikanë të pranishëm në Serbi.”

Këto komente të zotit Vucic u bënë në Tiranë, gjatë vizitës së parë të një kryeministri serb në Shqipëri. Zoti Vucic pritet të vizitojë Uashingtonin në fillim të muajit qershor për të zhvilluar bisedime me zyrtarët amerikanë. za

Ministri bullgar i mbrojtjes, Nikolaj Nentchev, ka njoftuar se arkivat ushtarake të epokës komuniste të inteligjencës do të jenë të hapura për studiuesit dhe gazetarët.

Nentchev ka deklaruar se do të jenë në dispozicion mijëra dokumente arkivore.

“Bullgaria ka nevojë për të hedhur dritë mbi strukturat represive të komunizmit”, ka thënë ministri bullgar, duke shtuar se vendi ka nevojë për të qenë i lirë nga periudha komuniste.

Nentchev tha gjithashtu se identiteti i shtetasve të huaj të cilët kanë bashkëpunuar me shërbimin sekret të Bullgarisë nuk do të zbulohet. rel

Shqipëria dhe Serbia u angazhuan sot të shënojnë një kthesë në marrëdhëniet mes tyre, duke lënë pas mosmarrëveshjet e thella, si ajo lidhur me statusin e Kosovës. Kryeministrat e të dy vendeve, Edi Rama dhe Aleksandër Vuçiç u takuan sot në Tiranë, në të parën vizitë të kreut të një qeverie të Beogradit në Shqipëri. Si zoti Rama ashtu dhe zoti Vuçiç, vunë theksin te fakti që marrëdhëniet mes shqiptarëve dhe serbëve janë kyçe për qëndrueshmërinë në Ballkan. Në vizitën e tij në kryeqytetin shqiptar zoti Vuçiç u prit nga autoritetet më të lartë të vendit.

Të dy kryeministrat dolën me pamje të qeshur pas takimit të përbashkët, ndërsa iu drejtuan foltoreve të konferencës për shtyp. Një shenjë se këtë herë, ndryshe nga ç’ndodhi në Beograd nuk kishte vend për provokime, siç u konsiderua në atë kohë deklarata e kryeministrit shqiptar Edi Rama për Kosovën. Të dy konfirmuan se pavarësisht dallimeve të thella për këtë çështje, kanë vendosur të shohin përpara dhe të shënojnë një kapitull të ndryshëm në marrëdhëniet mes dy vendeve. Edhe sepse që nga takimi I Beogradit, zoti Rama dhe Vuçiç janë takuar dhe dy herë të tjera me njëri tjetrin.

“Është e saktë që nuk pajtohemi për të gjitha. Nuk pajtohemi , para së gjithash, rreth statusit dhe çështjeve kryesore rreth Kosovës. Siç e kam thënë, Serbia e përjeton Kosovës si territor të saj, ndërsa Shqipëria si të pavarur. Por, sikundër jemi të gatshëm të bisedojmë dhe të vazhdojmë bisedimet ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës, njësoj jemi gjithnjë në mënyrë të sjellshme dhe miqësore, jemi të gatshëm t’i tejkalojmë të gjitha dallimet tona me Tiranën”.

E njejta gatishmëri u shpreh dhe nga kryeministri shqiptar Edi Rama.

“Kjo vizitë sot një shenjë shumë e qartë e vullentit të përbashkët për të parë përpara dhe bindjes së përbashkët se pavarësisht mosdakordësive apo një mosdakortësia monumentale ne kemi një hapësirë të pafundme mundësish dhe përgjegjësisësh të përbashkëta”

Zoti Rama i ka mëshuar me forcë rëndësisë së marrëdhënieve mes shqiptarëve dhe serbëve, duke sjellë disa herë dhe shembullin e pajtimit mes Francës dhe Gjermanisë pas Luftës së dytë Botërore.

“Nëse për marrëdheniet Francë Gjermanisë thuhet se janë boshti nuk do të ishte mungesë modestia që shqiptarët e serbët së bashku të synojnë ti kthejnë marrëdhëniet mes tyre në një dëshmi të ngajshme të fatit se nga një histori e përgjakshme luftrash mund të lind shembulli I një suksesi të përbashkët paqeje”, tha ai.

Sipas kryeministrit “serbët e shqiptarët nuk kanë vetëm përgjegjësi ndaj vetvetes, kanë përgjegjësi ndaj rajonit dhe Europës. Nga mënyra se si do të zhvillohen marrëdhëniet mes tyre e si do punojnë për paqen nuk do të varet vetëm si do të jenë nesër shqiptarët e serbët por dhe si do jetë nesër rajoni e Europa”, tha zoti Rama.

Edhe kryeministri serb Vuçiç i konsideroi si tepër të rëndësishme marrëdhëniet mes dy vendeve.

“Ne edhe në 100 vitet e ardhshme në rajonin e Ballkanit perëndimor do të jetojmë së bashku dhe do të jemi sigurisht kombet më të mëdha në 100 apo 200 vitet e ardhshme. Marrëdhëniet ndërmjet Serbisë dhe Shqipërisë do të paraqesin boshtin kurrizor të marrëdhënieve ne këtë pjesë të Evropës. Dhe nëse do të jemi mjaftueshëm të përgjegjshëm, mjaft të mençur dhe të urtë, dhe nuk do të mendojmë se me luftëra dhe gjakderdhje mund të zgjidhim problemet tona, por me bisedime, me përparime në marrëdhëniet tona, me marrëdhënie të sinqerta, të hapura e të ndershme, atëherë jam i sigurt se Serbia dhe Shqipëria do të kenë ardhmëri më të mirë sesa në të kaluarën”.

Nga ana e tij kryeministri Rama kërkoi dhe një herë më shumë të drejta dhe mbështetje për shqiptarët e Luginës së Preshevës ndërsa theksi se dialogu Prishtinë-Beograd duhet të pasohet dhe nga zbatimi i marrëveshjeve të arritura.

Të dy vendet ndërkohë rikonfirmuan angazhimin për të punuar së bashku, jo vetëm në forcimin e marrëdhënieve ekonomike, por edhe për projekte të përbashkëta rajonale, si ai i plotësimit të infrastrukturës ekzistuese rrugore, për të patur një autostradë të plotë që të lidhe Beogradin me Durrësin përmes Kosovës. Një projekt për të cilin të dy vendet do të kërkojnë financim nga Brukseli.

Vetëm pak orë para mbërritjes së tij në Tiranë, në të parën vizitë të një kryeministri serb në Shqipëri pas 7 dekadash, Kryeministri i Serbisë Aleksandar Vuçiq, ka folur për “Kurir” mbi marrëdhëniet mes dy vendeve.

Drejtuesit e shteteve dhe qeverive të Procesit të Bashkëpunimit të Vendeve të Europës Juglindore (SEECP) zhvilluan në Tiranë takimin e radhës, ku u angazhuan për një bashkëpunim më të ngushtë rajonal në fushat ekonomike dhe politike, duke lënë mënjanë konfliktet, duke respektuar si të paprekshëm kufijtë shtetërorë.

Në deklaratën e përbashkët pas takimit u theksua interesi i përbashkët i vendeve anëtare për t’u përfshirë në Bashkimin Europian, duke ndihmuar njëri tjetrin në fusha madhore me rëndësi rajonale si energjia, transporti, siguria, shkëmbimet ekonomike, investimet dhe standarte të tjera.

Presidenti i Shqipërisë, Bujar Nishani, tha se vendi i tij i është përkushtuar fqinjësisë së mirë, duke u përqëndruar në zhvillimin energjitik dhe infrastrukturor. Zoti Nishani dhe pjesëmarrës të tjerë folën me shqetësim për ngjarjet e fundit në Maqedoni.

Presidenti i Bullgarisë Rozen Pevneliev tha se kufijtë kombëtarë të asnjë shteti në Ballkan nuk duhet të dhunohen, por të gjithë vendet e rajonit duhet të punpjnë për një Ballkan paqësor dhe të begatë. “Ngjarjet e fundit në Maqedoni tregojnë se duhet të përsëritet thirrja jonë për integritet territorial në ballkan. Bullgaria është për mosdhunimin e kufijtë kombëtarë në rajon” – tha ai.

Kryeministri i Rumanisë, Viktor Ponta, tha se Ballkani duhet të rrijë larg konflikteve dhe mosmarrëveshjeve. “Paqja e qëndrueshmëria është thelbësore për për rritje ekonomike të qëndrueshme në rajon dhe në secilin shtet” – tha ai. Bullgaria dhe Rumania si vende anëtare të Bashkimit Europian u angazhuan të ndihmojnë vendet e tjera në rrugën e integrimit.

Në Samitin e SEECP-it në Tiranë morën pjesë Kroacia, Turqia, Kosova, Mali i Zi, Rumania, Bullgaria, Moldavia, Greqia, Bosnje-Hercegovina, Maqedonia, Serbia, Sllovenia, si dhe përfaqësues nga OSBE dhe Bashkimi Europian. za