As që mund të bëhet fjalë për ndryshimin e Preambulës së Kushtetutës së Serbisë, në të cilën theksohet se Kosova është pjesë e Serbisë. Kështu kanë reaguar autoritetet e Serbisë, vetëm një ditë pas deklaratave të ministres për Dialog e Qeverisë së Kosovës, Edita Tahiri, e cila në një intervistë për Radion Evropa e Lirë ka theksuar se nga Serbia do të kërkohet që të heqë dorë nga Kosova në Kushtetutën e saj.

“Një çështje e rëndësishme është që duhet të ketë edhe marrëveshje e cila do të jetë ligjërisht e obligueshme në fazat vijuese dhe ne si për fillim kemi kërkuar që tash është koha Serbia ta nxjerr nga Kushtetuta e saj, pra nga preambula Kosovën. Sepse nuk mund të ndodh fqinjësia e mirë më një kushtetutë kontraverse të Serbisë”, ka thënë ministrja Tahiri.

Por, Marko Gjuriq, shef i Zyrës për Kosovën i Qeverisë teknike të Serbisë, në mënyrë kategorike ka hedhur poshtë mundësinë që Serbia ta heq Kosovën nga kushtetuta e saj.

“Komenti im për këtë është që Prishtina do të duhej që në Kushtetutën e krahinës (siç e quan ai Kosovën) sa më parë ta fus Serbinë, sepse kjo është mënyra e vetme që të prezantohet në bashkësinë ndërkombëtare. Siç e dimë, ajo nuk është as anëtare e Kombeve të Bashkuara e as ndonjë trupi ndërkombëtar, përveç atyre në të cilat mbase janë ‘trafikuar’ dhe në të cilët janë anëtare territore të caktuara, që nuk janë të njohura si shtete sovrane. Mendoj se bëhet fjalë për një shkëndijë të politikës joserioze dhe për diçka që nuk i kontribuon normalizimit të marrëdhënieve”, ka thënë Gjuriq për televizionin publik të Serbisë.

Por, këto qëndrime të zyrtarëve të të dyja vendeve, Kosovës dhe Serbisë, kanë aktualizuar sërish dilemën nëse të dyja palët fare mund të bisedojnë dhe që të pajtohen për marrëveshje të zbatueshme.

Raundi i fundit i dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë në Bruksel, me lehtësimin nga ana e Bashkimit Evropian, është mbajtur në janar të këtij viti. Që atëherë, më nuk ka pasur bisedime ndërmjet palëve. Për një gjë të tillë, pa dyshim që ka ndikuar periudha e krizës politike në Kosovë, e cila u karakterizua me protesta të opozitës, por edhe periudha prej 4 muajve e qeverisë teknike në Serbi, për shkak se mandatari Aleksandar Vuçiq, pas zgjedhjeve, ende nuk ka arritur ta formojë qeverinë e re.

Në anën tjetër, efekti i dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë është larg pritjeve që kanë pasur të dyja palët, por edhe bashkësia ndërkombëtare.

Pavarësisht marrëveshjeve të arritura, zbatimi i tyre ka ngecur dhe ende pritet formimi i Asociacionit të komunave me shumicë serbe, si dhe zbatimi i marrëveshjeve për telekomunikimin, energjetikën dhe lëvizjen e lirë.

Bashkimi Evropian, megjithatë, është këmbëngulës në qëndrimin e tij se të gjitha marrëveshjet ndërmjet Kosovës dhe Serbisë duhet të zbatohen.

Ndryshimet eventuale të Kushtetutës së Serbisë, me të cilat do të korrigjohej Preambula që Kosovën e parasheh pjesë të Serbisë, ka qenë disa herë temë aktuale. Por, megjithatë, nuk është bërë asnjë hap më shumë se sa spekulimet e zakonshme, se a do të ndodhë dhe si do të bëhej korrigjimi i tillë.

Naim Rashiti, analist i Grupit Ballkanik për Politika, i ka thënë Radios Evropa e Lirë se pengesa kryesore për zbatimin e marrëveshjeve të arritura në Bruksel është mos ndryshimi i pjesëve të legjislacionit të Serbisë, të cilat ndërlidhen me zbatimin e marrëveshjeve.

Siç thotë ai, Serbia nuk e ka eliminuar nga legjislacioni i saj sistemin administrativ në Kosovë, ndonëse për zbatimin e marrëveshjeve duhet ta ndryshojë ligjin e organizimit territorial, që edhe nëse nuk e njeh Kosovën, së paku ta njoh legjislacionin në kuadër të territorit të Kosovës. Rruga më e shpejtë, sipas tij, do të ishte heqja e Kosovës nga Preambula e Kushtetutës së Serbisë.

“Por, duket se Serbia e ka gjetur mënyrën se si t’i devijojë kësaj. Në këtë kuptim, në një periudhë tre apo katër vjeçare do të ketë presion të rritur për të bërë ndryshimet e duhura legjislative. Por, nuk është më ai presioni që është dukur që do të jetë në fillim. Fundja, ka vetëm një apo dy shtete brenda Bashkimit Evropian që në mënyrë eksplicite insistojnë në këtë, siç është për shembull, Gjermania. Disi, Bashkimi Evropian dhe disa shtete nuk kanë kërkesa të qarta. Kanë vetëm për sjellje ose për vazhdim të dialogut për normalizimin, e cila është rrugë shumë e ngadalshme, por të cilën Serbia e ka adaptuar”, thotë Rashiti.

Dragan Gjukanoviq, ekspert nga Qendra për politikë të jashtme, nuk pret që tash për tash do të ketë ndonjë ndryshim lidhur me këtë çështje.

“Mendoj që vetëm pas disa zgjedhjeve parlamentare të ardhshme dhe pas rikonfigurimit të forcave politike në parlamentin serb do të mund të hapet kjo çështje. Por, tash për tash, nuk shoh ndonjë mundësi për aktualizim shtesë. Nuk e shoh që kjo mund të ndodhë as gjatë mandatit të një qeverie që do të formohet së shpejti”, tha Gjukanoviq.

Në fillim të muajit maj të këtij viti, në një intervistë për të përditshmen “The Wall Street Journal”, ish-kryeministri i Serbisë, Aleksandar Vuçiq, i cili aktualisht është mandatar për formimin e qeverisë së re, pati thënë se është “duke shqyrtuar mundësinë e ndryshimeve kushtetuese deri në fund të vitit 2017, në të cilat do të mund të përfshihej heqja e përcaktimit të Kosovës si pjesë e Serbisë”.

“Duhet të jemi shumë të sinqertë me popullin tonë për opsionet e ndryshme. Dhe populli i Serbisë duhet ta thotë fjalën e fundit”, ka thënë Vuçiq gjatë intervistës për WSJ.

Preambulën, e cila e definon Kosovën si pjesë përbërëse dhe të pandashme të Serbisë, e ka integruar në Kushtetutën e Serbisë në vitin 2006 qeveria e Vojislav Koshtunicës, dhe me këtë ajo e pati forcuar politikën e saj shtetërore me moton ‘Kosova është Serbi”. (REL)

Autoritetet e Turqisë kanë dhënë fletarrestet për 42 gazetarë, në goditjen më të re pas puçit ushtarak të dështuar, kanë rapotuar sot kanalet televizive.

Në mesin e këtyre 42 vetëve është edhe komentatori i njohur dhe ish-anëtari i parlamentit, Nazli Ilicak, kanë raportuar rrjetet NTV dhe CNN-Turk.

Në vitin 2013 ky gazetar ishte përjashtuar nga puna në gazetën proqeveritare Sabah, për shkak se i kishte kritikuar ministrat e përfshirë në një skandal të korrupsionit.

Qeveria për këtë skandal të profilit të lartë, e kishte fajësuar kleriukun turk, Fethullah Gulen, që jeton në Shtetet e Bashkuara. Ankaraja e akuzon zotin Gulen se ka dorë në përpjekjen për grushtshtet më 15 korrik.

Autoritetet turke janë kritikuar gjërësisht edhe para grushtshtetit për kufizime të lirisë së shtypit.

Në Turqi janë suspenduar, arrestuar ose janë nën hetime, më se 60 mijë ushtarë, policë, gjyqtarë, mësimdhënës, shërbyes civilë dhe të tjerë, pas përpjekjes për puç, që synonte përmbysjen e presidentit, Recep Tayyip Erdogan.

Ministri i jashtëm i Turqisë, Mevlut Cavusoglu, thotë se Uashingtoni ka propozuar krijimin e një komisioni për tu marrë me çështjen e esktradimit eventual të klerikut mysliman turk, me vendbanim në Shtetet e Bashkuara, të cilin Ankaraja e fajëson për përpjekjen e puçit të dështuar javën e kaluar.

Zoti Cavusoglu sot tha se Turqia është e gatshme për të marrë pjesë në një komision të tillë.

Presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, e ka akuzuar klerikun, Fethullah Gulen, se është ideolog i grushtshtetit më 15 korrik.

Zoti Gulen, 75 vjeçar, e ka dënuar puçin dhe i ka hedhur poshtë akuzat për çfarëdo përfshirjeje të tij në këtë komplot.

Ankaraja ka thënë se do ta paraqes kërkesë formale për ekstradimin e Gulenit nga Shtetet e Bashkuara, por këtë nuk e ka bërë ende.

Dhjetë deputetë të Dhomës së Përfaqësuesve të Kuvendit të Bosnjë e Hercegovinës i janë drejtuar publikisht me thirrje kryesuesve të Presidencës së BeH dhe Këshillit të Ministrave të BeH, Bakir Izetbegoviq dhe Denis Zvizdiq, që të organizojnë një bisedë me deputetët, ministrat dhe me kryetarët e partive parlamentare për shkak të vendimit për mbajtjen e referendumit në Republikën Serbe.

“Ju bëjmë thirrje publikisht që në ditët e ardhshme me urgjencë të organizoni bisedë me të gjitha partitë politike që nuk kanë marrë pjesë në marrjen e vendimit anti-Dayton dhe kundërkushtetues për mbajtjen e referendumit në entitetin e RS të Bosnjë Hercegovinës”.

“Mbledhjen e kërkojmë me qëllim të vlerësimit të goditjes më të rëndë dhe më të rrezikshme mbi marrëveshjen e paqes të Dayton-it dhe Kushtetutën e BeH, që prej nënshkrimit të saj e deri sot’, thuhet në thirrjen që e kanë nënshkruar 10 deputetë.

Kuvendi popullor i Republikës Serbe ka miratuar më 15 korrik, në një mbledhje të jashtëzakonshme vendimin për shpalljen e refeendumit për Ditën e Republikës Serbe. (REL)

Një sulmues i panjohur e ka plagosur në kokë zëvendës kryetarin e qarkut Sisli të Stambollit, raporton sot Reuters duke u mbështetur në të dhënat e televizionit turk, NTV.

Zyrtari i plagosur raportohet të jetë në gjendje të rëndë shëndetësore.

Nuk është e qartë ende nëse incidenti ka lidhje me grusht shtetin e dështuar të të premtës gjatë të cilit u vranë mbi 200 persona.

Tensioni në Turqi mbetët i lartë, ndonëse qeveria thotë se e ka situatën në tërësi nën kontroll.

Televizioni turk, NTV raporton se sulmuesi ka hyrë në zyrën e Cemil Candas, dhe pas kësaj janë dëgjuar të shtëna me armë zjarri.

Partia kryesore opozitare e Turqisë, Partia Republika e Popullit (CHP) e udhëheqë qarkun Sisli.

Grusht shtetin e dështuar e kanë dënuar të gjitha partitë opozitare, përfshirë edhe CHP.

Autoritetet turke kanë arrestuar 103 gjeneralë dhe admiralë pas përpjekjes së dështuar për grushtshtet më 15 korrik, ka bërë të ditur media shtetërore të hënën.

Mbi 6,000 veta janë arrestuar në total, ndërsa presidenti turk, Recep Tayyip Erdogan, ka thënë se “spastrimi” do të vazhdojë.

Afro 8,000 policë janë pezulluar nga puna po ashtu.

Partia Popullore Republikane në opozitë ka thënë se përgjigjja e autoriteteve ndaj përpjekjes për grushtshtet duhet të bëhet në përputhje me sundimin e ligjt.

Kjo parti ka thënë se të dyshuarit për puç duhet të gjykohen nga gjykatat dhe se ushtria nuk duhet të portretizohet si armike.

Pas një nate të shpërthimeve, të shtënave me armë zjarri dhe tankeve nëpër rrugët e Stambollit dhe Ankarasë, presidenti i Turqisë, Recep Tayyip Erdogan, tha të shtunën se përpjekja për grushtshtet ka marrë fund dhe se qeveria ka kontrollin.

Televizioni CNN raporton se së paku 161 njerëz janë vrarë dhe rreth 1,440 janë plagosur në gjithë vendin.

Kryeministri turk, Binali Yildirim, tha në një konferencë për media se situata është nën kontroll.

Ai tha se përpjekja për grushtshtet është një “njollë e zezë” në demokracinë turke.

Saktësisht 2,839 zyrtarë ushtarakë janë arrestuar, ka thënë një burim nga Zyra e presidentit turk.

Zyrtarë të qeverisë thanë se pesë gjeneralë dhe 29 kolonelë janë larguar nga postet e tyre për shkak të përfshirjes së dyshuar në përpjekjen për të rrëzuar qeverinë e Erdoganit.

Ushtruesi i detyrës së shefit të shtabit të përgjithshëm të ushtrisë, gjenerali Umit Dundar, tha se 41 zyrtarë policorë janë në mesin e të vrarëve.

“Përpjekja për grushtshtet ka dështuar”, tha Dundar në një konferencë për media në Ankara.

Ai shtoi se ushtria është e vendosur për të eleminuar “strukturat paralele” brenda radhëve të saj.

Autoritetet detare turke raportuan se Ura e Bosforit është rihapur dhe se trafiku mbi këtë lumë strategjik i është kthyer normalitetit.

Fuqitë rajonale, Irani dhe Izraeli, kanë lëshuar deklarata, duke dënuar përpjekjen për grushtshtet. Ministri i Iranit, Mohammad Javad Zarif, tha se ka biseduar tri herë me homologun turk dhe ka shkruar në Twitter se “grushtshtetet nuk kanë vend në rajonin tonë”.

Arabaia Saudite po ashtu tha se “mirëpret rikthimin e situatës në normalitet, nën udhëheqjen e Erdoganit”.

Komplotistët e grushtshtetit kanë përdorur tanke dhe avionë, si dhe kanë sulmuar ndërtesën e parlamentit dhe zyrën e presidentit në Ankara. Selia e shërbimit të inteligjencës turke është sulmuar po ashtu.

Në një kohë kritike gjatë dhunës, presidenti i Shteteve të Bashkuara, Barack Obama, u ka bërë thirrje të gjitha palëve të mbështesin qeverinë e Erdoganit, të zgjedhur në mënyrë demokratike, të tregojnë përmbajtje dhe të shmangin çdo dhunë apo gjakderdhje.

Sekretari amerikan i Shtetit, John Kerry, ka thënë se ka biseduar me ministrin e Jashtëm turk, Mevlut Cavusoglu, dhe se i ka shprehur “mbështetjen absolute” të SHBA-së për qeverinë.

Ngjashëm janë shprehur edhe udhëheqësit e Bashkimit Evropian, kancelarja gjermane, Angela Merkel, dhe sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg.

Liderët e BE-së, Donald Tusk dhe Jean-Claude Juncker, thanë se “nuk ka alternativë ndaj demokracisë dhe sundimit të ligjit”.

Erdogan dhe mbështetësit e tij kanë fajësuar klerikun mysliman, Fethullah Gulen, kundërshtar politik i presidentit, për organizimin e përpjekjes për grushtshtet. Gulen jeton në mërgim në Pensilvani të SHBA-së.

Kryeministri Yildirim tha se shtetet që mbështein Gulenin do të konsiderohen armiq të Turqisë.

Gulen, dikur aleat i Erdoganin, me shumë ndjekës në ushtrinë turke, ka mohuar çdo përfshirje, duke thënë se “qeveritë duhet të fitohen përmes procesit të zgjedhjeve të lira dhe jo me forcë”.

Turqia, anëtare e NATO-s, me popullsi prej rreth 80 milionë banorësh, ka rol kyç në luftën kundër grupit militant Shteti Islamik në Irak dhe Siri.

Përgatiti: Valona Tela