Roli i misionit të Kombeve të Bashkuara në Kosovë, UNMIK u zbeh pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës dhe vendosjes së misionit të Bashkimit Evropian për Sundim të Ligjit (EULEX) në vitin 2008.

Por, që nga ajo kohë, UNMIK-u vazhdon të operojë në të gjithë territorin e Kosovës.

Udhëheqësit e UNMIK-ut takuan e ritakuan kryeministra, si dhe politikanë të tjerë të rëndësishëm të Kosovës.

Dikur kundërshtar i madh i UNMIK-ut, kryeministri Albin Kurti më 11 tetor 2021 e priti në zyrën e tij shefin aktual të këtij misioni, Zahir Tanin.

Në komunikatën pas takimit, kryeministria tha se takimi Kurti-Tanin ndodhi në prag të mbledhjes së Këshillit të Sigurimit të OKB-së, ku shefi i UNMIK-ut do ta prezantonte raportin e rregullt të zhvillimeve në Kosovë.

Por, takime të tilla të një niveli kaq të lartë ndërmjet kryeministrit dhe shefit të UNMIK-ut, nuk do të duhej të ndodhin në realitet, thotë për Radion Evropa e Lirë ish-ministrja Edita Tahiri.

Tahiri konsideron se misioni i UNMIK-ut në Kosovë, prej vitesh është një strukturë fosile, së cilës nuk duhet dhënë mundësi që ta arsyetojë ekzistencën.

“Nuk është mirë nga ana e qeverisë dhe kryeministrit të mbajë takime me UNMIK-un, sepse duke mbajtur takime të niveleve të larta jepet sinjali që (qeveria) ende e mbështetë ekzistimin e UNMIK-ut në Kosovë”, vlerëson Tahiri.

Ish-ministrja Tahiri thotë se këtë mision nuk duhet injoruar tërësisht, por sipas saj, komunikimi dhe bashkëpunimi duhet të vendoset vetëm në nivel teknik.

“Kontakte mund të kihet sepse ata janë në Kosovë, por ato nivele duhet të jenë nivele teknike, nivele të zyrtarëve administrativë dhe jo takime të niveleve politike, pra siç është puna e kryeministrit dhe shefit të UNMIK-ut”, thotë Tahiri.

Takimi ndërmjet kryeministrit Kurti dhe shefit të UNMIK-ut, Tanin, nxiti kritika në Kosovë pasi u tha se kështu po fuqizohej roli i këtij misioni, i cili ligjërisht nuk ka asnjë kompetencë ekzekutive që nga viti 2008.

“Derisa ata janë këtu ne i presim kur kërkojnë takim”

Në zyrën e kryeministrit të Kosovës thonë se janë të mendimit se misioni i UNMIK-ut është i panevojshëm që nga shpallja e pavarësisë. Por, sipas qeverisë, meqë ky mision është ende në Kosovë, do t’i presin sa herë që ata kërkojnë takim.

“UNMIK-u është këtu sepse OKB-ja refuzon të pezullojë mandatin e tyre, ndonëse është një trup i OKB-së, i cili që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës është i panevojshëm dhe nuk ka asnjë kompetencë ekzekutive. Derisa ata janë këtu ne i presim kur kërkojnë takim”, thuhet në një përgjigje të shkruar të Qeverisë së Kosovës.

Në qeveri thonë se kryeministri Kurti e ka bërë të qartë gjithmonë qëndrimin e tij karshi misionit të UNMIK-ut, që sipas ekzekutivit, është dashur qysh moti të shuhej.

“Kryeministri e ka bërë gjithmonë të qartë qëndrimin e tij karshi UNMIK-ut qysh moti dhe si asnjë lider tjetër në Kosovën e pasluftës. Prezenca e veprimtaria e UNMIK-ut është e panevojshme. Pas shpalljes së pavarësisë dhe konfirmimit të ligjshmërisë së saj nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë, trup ky i Kombeve të Bashkuara, mandati i misionit të UNMIK-ut tashmë është trefish i tejkaluar”, thuhet në përgjigjen e zyrës së kryeministrit Kurti.

Pavarësisht mungesës së kompetencave ekzekutive, UNMIK-u raporton vazhdimisht për situatën në Kosovë në mbledhjet e Këshillit të Sigurimit të OKB-së.

Nga viti 1999, bazuar në Rezolutën 1244, UNMIK-u ka raportuar mbi situatën në Kosovë në periudha të rregullta tremujore.

Së fundmi, pas kërkesës së diplomatëve kosovarë në Shtetet e Bashkuara dhe mbështetjes së këtij shteti, si dhe të Mbretërisë së Bashkuar, raportimet tani bëhen dy herë në vit.

Mbledhja e fundit e Këshillit të Sigurimit të OKB-së u zhvillua më 15 tetor dhe aty shefi i UNMIK-ut, Zahir Tanin, u kritikua se akuzoi institucionet e Kosovës për shkaktimin e tensioneve në komunat në veri të Kosovës ku shumica që jeton atje janë serbë të Kosovës.

Tanin në fjalën e tij tha se Kosova e mori kokë më vete aksionin për vendosjen e masës së reciprocitetit, veprim ky, që sipas tij, shkaktoi krizë gati dyjavore në komunat në veri, të banuara me shumicë serbe. Më 30 shtator në Bruksel, palët nga Kosova dhe Serbia arritën marrëveshje për targat, sipas së cilës simbolet shtetërore në targa do të mbuloheshin me letra ngjitëse.

UNMIK: Do të jemi këtu derisa Këshilli i Sigurimit nuk merr vendim tjetër

Radio Evropa e Lirë ka pyetur misionin e UNMIK-ut nëse konsideron se ende është e nevojshme prania e tij në Kosovë.

Në përgjigjen e këtij misioni thuhet se ata do të jenë këtu derisa Këshilli i Sigurimit të OKB-së nuk do të marrë një vendim tjetër.

“Rezoluta 1244 (1999) e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara përcakton mandatin e pranisë ndërkombëtare civile dhe të sigurisë në Kosovë. Çdo rregullim i këtij mandati kërkon një vendim nga Këshilli i Sigurimit”, thuhet në përgjigjen e UNMIK-ut.

UNMIK-u ka shpjeguar se aktualisht bashkëpunon në fusha të ndryshme me institucionet e Kosovës, si dhe me shoqërinë civile. UNMIK thotë se bazuar në mandatin që ka në pesë vjetët e fundit, mes tjerash, ka ndarë rreth nëntë milionë euro për fuqizimin e rendit dhe ligjit, respektimin e të drejtave të njeriut e bashkëpunimin ndërmjet komuniteteve.

Në misionin e UNMIK-u thonë se shefi i këtij misioni “zhvillon konsultime të vazhdueshme me lidershipin e Prishtinës dhe Beogradit”, duke shtuar se takime të tilla zhvillojnë edhe me misione të tjera ndërkombëtare në Kosovë, përfshirë këtu KFOR-in, OSBE-në dhe EULEX-in.

Miftaraj: UNMIK-ut t’i kërkohet raportim i drejtë

Drejtori i Institutit të Kosovës për Drejtësi, Ehat Miftaraj, thotë për Radion Evropa e Lirë se çdo takim që zyrtarët e Kosovës mund të kenë me përfaqësues të UNMIK-ut, duhet të kërkohet që të ketë raportim të drejtë në Këshillin e Sigurimit të OKB-së.

Miftaraj thotë se në këtë duhet të insistohet përderisa OKB-ja nuk e shfuqizon Rezolutën 1244.

“Takime të tilla do të duhej të kontribuonin që Kosova të kërkojë nga UNMIK-u që në raportet që bëhen në Këshill të Sigurimit, të thuhet e vërteta, e që në rastin e fundit, fatkeqësisht kjo nuk ndodhi pasi që mund të themi pas një kohe jashtëzakonisht të gjatë, raportimi i zotit Zahir Tanin, i cili është raportimi i fundit i tij si përfaqësues i Sekretarit të Përgjithshëm, mund të themi që nuk e theksoi realitetin, por ishte i njëanshëm”, thotë Miftaraj.

Miftaraj vlerëson se në raportimin e tij të fundit në seancën e Këshillit të Sigurimit të OKB-së, shefi i UNMIK-ut, Zahir Tanin, ka dalë jashtë kornizave dhe praktikave që, sipas tij, ky mision ka aplikuar në raportim, që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008.

Pavarësisht mënyrës se si raporton UNMIK-u për situatën në Kosovë, ish-ministrja për Dialog, Edita Tahiri mendon se Kosova duhet të angazhohet më shumë në aspektin diplomatik sa i takon kërkesës për shfuqizim të Rezolutës 1244.

Këtë gjë, sipas saj, Kosova do të mund ta bënte duke shfrytëzuar ndihmën e Shteteve të Bashkuara.

“Atë që dua të them është se është fuqia dhe ndikimi diplomatik i SHBA-së, i cili mund të bëjë që të anulohet Rezoluta 1244 nga Këshilli i Sigurimit sepse ajo është baza legale e funksionimit të UNMIK-ut aktual. Natyrisht edhe Kosova mund të zhvillojë diplomaci në këtë drejtim”, thotë Tahiri.

Çfarë ishte dhe çfarë ka mbetur nga UNMIK-u?

Misioni i Kombeve të Bashkuara, UNMIK, u vendos në Kosovë për herë të parë në qershor të vitit 1999.

Ky mision kishte për qëllim që të shërbente si prezencë ndërkombëtare civile dhe ushtarake pas miratimit të Rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së.

OKB-ja e kishte sjellë këtë mision që të ndihmonte në rindërtimin e institucioneve të Kosovës, pasi gjatë luftës sistemi gjyqësor në Kosovë ishte “rrënuar” dhe kishte “nevojë urgjente për të ndërtuar sundim të vërtetë të ligjit, duke përfshirë edhe përmes rindërtimit të menjëhershëm të një gjyqësori të pavarur, të paanshëm dhe shumetnik.”

UNMIK-u pësoi një ristrukturim të thellë në vitin 2008 kur Kosova shpalli pavarësinë dhe në Kosovë arriti një mision tjetër ndërkombëtar, misioni i Bashkimit Evropian për Sundim të Ligjit (EULEX), të cilit iu bartën kompetencat që mbante UNMIK-u.

Aktualisht, UNMIK-u ka prani shumë të kufizuar në Kosovë.

Në mbledhjen e fundit të Këshillit të Sigurimit të OKB-së, SHBA-ja përsëriti kërkesën për mbyllje të këtij misioni.

Rezultatet paraprake të zgjedhjeve komunale të së dielës në Kosovë, tregojnë se në 21 nga 38 komunat e vendit do të ketë një raund të ri zgjedhjesh, meqë asnjëri nga kandidatët nuk ka siguruar votat e mjaftueshme për t’u zgjedhur në raundin e parë.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve tha se 42.5 për qind e rreth 1 milion e 890 mijë votuesve të regjistruar, shfrytëzuan të drejtën e tyre për të votuar. Zyrtarët e këtij komisioni thanë se nuk ka pasur vështirësi në rrjedhën e procesit.

Konkurrenca më e fuqishme është zhvilluar në qytetet më të mëdha përfshirë Prishtinën, ku Lëvizja Vetëvendosje do të përballet në raundin e dyte me Lidhjen Demokratike të Kosovës.

Në zgjedhjet e së dielës është vendosur edhe për deputetët e kuvendeve komunale.

Fitore Pacolli, nga lëvizja Vetëvendosje, tha se kjo lëvizje do të fitojë në qytetet e mëdha të Kosovës.

“Rezultatet finale do të qartësojnë fuqishëm rritjen e paprecedentë të lëvizjes Vetëvendosje në raport me zgjedhjet e fundit për nivelin lokal, ku numri përfundimtar pritet të dyfishohet”, tha zonja Pacolli.

Kryetari i Partisë Demokratike të Kosovës, Memli Krasniqi, tha tha se subjekti i tij tashmë ka fituar në pesë komuna në raundin e parë ndërsa është në garë edhe në shtatë komuna të tjera.

“Në këto zgjedhje, qytetarët kanë thyer barrierat politike dhe kanë përkrahur kandidatët dhe programin që ka adresuar nevojat e tyre. E natyrisht, PDK-ja është e para këtu. Qytetarët treguan se asnjë propagandë, asnjë manipulim populist, nuk mund ta mposhtë të vërtetën dhe të mirën. Sot, qytetarët treguan edhe një gjë, pakënaqësinë e madhe të tyre me punën e qeverisë së Albin Kurtit, qysh në tetë muajt e parë të kësaj qeverie”, tha ai.

Kryetari i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Lumir Abdixhiku, tha se partia e tij kryeson, ose është në garë në 11 komuna të vendit.

“Lidhja Demokratike e Kosovës këtë mbrëmje të 17 tetorit e sheh si një natë e datë të rikthimit të madh, e paralajmëruar që disa kohë. Ky rikthim për secilin nga ne është arritje, por mbi të gjitha, është përgjegjësi të cilën duhet ta ushtrojmë me plotë kujdes”, tha zoti Abdixhiku.

Kryetari i Aleancës së Ardhmërisë të Kosovës, Ramush Haradinaj, tha se subjekti i tij ka fituar në gjashtë komuna, ndërsa në një tjetër do të garojë në raundin e dytë.

“Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës në këto zgjedhje ka shënuar një fitore, ku në gjashtë komuna jemi fituese, në Gjakovë, Suharekë, Rahovec, Klinë, Junik dhe Deçan, ndërsa në Istog jemi në balotazh. Pra është vërejtur rritje e votës në disa komuna”, tha ai.

Lista serbe ndërkaq shpalli fitoren në të dhjetë komunat e Kosovës që janë të banuara me shumicë serbe.

Mbi 25 mijë vëzhgues të vendit por edhe ndërkombëtarë ndoqën procesin. Rreth 100 vëzhgues të Bashkimit Evropian qenë shpërndarë gjithandej Kosovës.

Rreth 100 prokurorë e gjykatës të Kosovës ishin përshirë në ditën e zgjedhjeve për të siguruar veprimet ligjore ndaj çdo përpjekjeje për keqpërdorimin e votës, ndërsa policia e Kosovës u kujdes për të siguruar një proces të qetë.

Nëpërmjet një komunikate, Prokuroria e Shtetit bëri të ditur se ka ndaluar 13 persona për veprat penale “cenim të përcaktimit të lirë të votuesve, pengim të procesit të votimit, dhënie apo marrje të ryshfetit, cenim të fshehtësisë së votimit dhe falsifikim i rezultateve të zgjedhjeve”.

Zgjedhjet për pushtetin lokal u mbajtën tetë muaj pas atyre të përgjithshme ku lëvizja Vetëvendosje doli fituese me mbi 50 për qind të votave. Prandaj, zgjedhjet e së dielës janë parë si një sprovë për kryeministrin e Kosovës, Albin Kurti dhe lëvizjen e tij.

Programi i televizionit N1, që është një nga programet e rralla televizive me qëndrim kritik ndaj autoriteteve në Serbi – në pronësi të The United Group – nuk mund të shihet më në mjediset e banuara me shumicë serbe në Kosovë. Kjo është pasojë e transaksionit të kryer nga MTS, një degë e Telekomit të Serbisë, që cila bleu të gjithë operatorët kabllorë që mbulonin komunat e banuara me serbë në jug të lumit Ibër.

Transaksioni u konfirmua më 7 tetor nga drejtori i Përgjithshëm i Telekomit të Serbisë, Vlladimir Lluçiq. Ai deklaroi për agjencinë serbe të lajmeve “Tanjug” se MTS d.o.o., një degë e Telekomit të Serbisë, mori përsipër “të gjithë operatorët kabllorë në mjediset serbe në Kosovë”.

MTS d.o.o. është kompani e themeluar në vitin 2015, në bazë të Marrëveshjes së Brukselit mes Kosovës dhe Serbisë. Në krye të kësaj kompanie janë kryesisht njerëzit që janë të afërt me pushtetin aktual në Serbi, ndërkaq që Telekomi i Serbisë është themelues, me pjesëmarrje prej 100 për qind.

Pas blerjes, në vitin 2019 të të gjithë operatorëve kryesorë në veri të Kosovës, ku jeton popullata shumicë serbe, e njëjta gjë tashmë është bërë me operatorët kabllorë që operojnë në mjediset e banuara me shumicë serbe në jug të lumit Ibër.

Por Komisioni i Pavarur i Mediave i Kosovës (KPM) pretendon se MTS nuk është operatori i vetëm që operon në mjediset me shumicë serbe në Kosovë dhe shton se kërkesa e fundit e operatorit Herc, për të transferuar kompetencat e saj në kompaninë MTS, nuk është miratuar.

A është MTS d.o.o operatori i vetëm?

Herc, që është një nga operatorët kabllor më të mëdhenj në anën jugore të lumit Ibër, javën e kaluar ia ka dorëzuar biznesin e saj kompanisë MTS d.o.o, e cila, përveç N1, e hoqi menjëherë nga oferta kanalin Nova S, i cili gjithashtu është në pronësi të The United Group.

Megjithatë, ky kanal i dytë, ndërkohë është kthyer dhe është i qasshëm për shikuesit në pjesën qendrore të Kosovës.

Në kompaninë Herc nuk kanë dashur që të japin kurrfarë deklarate për Radion Evropa e Lirë, me shpjegimin se “MTS d.o.o. tani është përgjegjës për të gjitha deklaratat”, edhe pse vetëm pak ditë më parë ata i thanë Radiotelevizionit lokal KIM-it nga Çagllavica, në afërsi të Prishtinës, se kanalet N1 dhe Nova S ishin përjashtuar nga oferta për “shkaqe teknike”.

Radio Evropa e Lirë më pas i është drejtuar Zoran Millojeviqit, i cili, deri para disa muaj, ishte drejtor i degës së kompanisë së Telekomit në Mitrovicën e Veriut, por ai tha se nuk kishte të bënte me kompaninë e përmendur dhe tha se drejtor është Dejan Ognjenoviq.

Ognjenoviq, nga ana tjetër, nuk donte t’u përgjigjej pyetjeve të Radios Evropa e Lirë përmes telefonit, por kërkoi që pyetjet t’i parashtrohen me shkrim.

Radio Evropa e Lirë i ka dërguar Ognjenoviqit pyetjet me shkrim, por përgjigjet në pyetjet “nëse MTS d.o.o. është operatori i vetëm në mjediset me shumicë serbe në Kosovë” dhe “pse N1 u përjashtua nga oferta televizive”, nuk kanë arritur deri në publikimin e këtij teksti.

A është dhënë një leje?

Komisioni i Pavarur i Mediave i Kosovës (KPM) konfirmoi për Radion Evropa e Lirë se disa muaj më parë ajo mori një kërkesë nga operatori “BB Herc” me seli në Shtërpcë, komunë kjo e banuar me shumicë serbe, për t’i transferuar pronësinë e saj operatorit MTS d.o.o, por ky komision ka theksuar që ajo “kërkesë u refuzua për shkak të dokumentacionit jo të plotë”.

Komisioni i Pavarur për Media pohon se MTS d.o.o. nuk është operatori i vetëm që operon në mjediset e banuara me shumicë serbe në Kosovë, por se ekzistojnë edhe katër operatorë të tjerë të licencuar.

Nga ky komision theksojnë se Rregullorja për shpërndarjen e shërbimeve të mediave audio dhe audio-vizuale, përcakton që operatorët, pa kompensim, duhet t’i transmetojnë kanalet e shërbimeve publike, si dhe kanalet e tjera komerciale me transmetim tokësor, të cilat kanë statusin e transmetimit të detyrueshëm.

“Ofruesit e shërbimeve të mediave audio-vizuale me transmetim tokësor lokal dhe rajonal gëzojnë statusin e transmetimit të detyrueshëm përmes të gjithë operatorëve të shpërndarjes që veprojnë në atë komunë ose rajonin përkatës”, thotë nga KPM-ja.

Kush qëndron pas kompanisë MTS në Kosovë?

Kompania MTS d.o.o. u themelua në tetor të vitit 2015, në përputhje me Marrëveshjen e Brukselit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë për telekomunikacionin. Selia e kompanisë është në Mitrovicën e Veriut dhe deri vonë, kreu i kësaj kompanie ishte Zoran Millojeviq – Zelja, përndryshe zyrtar në Partinë Progresive Serbe (SNS), në krye të së cilës është presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq.

Millojeviq më herët ka qenë i angazhuar në Zyrën për Kosovën e Qeverisë së Serbisë.

Pas marrjes së të gjithë operatorëve kryesorë kabllorë në veri të Kosovës, kompania MTS d.o.o. është zgjeruar muajt e fundit në mjediset e banuara me shumicë serbe, në gjashtë komuna, në anën jugore të lumit Ibër.

Komenti nga N1

Igor Bozhiq, drejtor i televizionit N1 për Serbinë, vlerëson se “blerja e operatorëve të vegjël në mjediset e banuara me serbë në Kosovë nga filiali i MTS-së është një lloj zbatimi i politikës së Telekomit shtetëror në Serbi”.

Në një deklaratë për Radion Evropa e Lirë, ai thekson që se kjo kompani ka punuar për më shumë se dy vjet për të shtypur dukshmërinë në Serbi, “ndërkaq tani këtë e shohim edhe në Kosovë”.

Bozhiq sqaron se operatorët serbë në Kosovë kanë pasur mundësinë që të transmetojnë televizionin N1, ndonëse ata vet nuk kanë pasur ndonjë marrëveshje konkrete.

Deri dy vjet më parë, në bazë të detyrimeve kontraktuese, N1 transmetohej përmes operatorit të madh kabllor të pavarur “Copernicus”, i cili më pas është blerë nga kompania Telekomi i Serbisë.

“Kur ata i blenë ata operatorë, në fakt kanë pritur që të skadonte kontrata dhe më pas anuluan programin tonë. Në Serbi, ata praktikisht po zvogëlojnë shikueshmërinë tonë në rreth 300,000 familje, aq sa në atë kohë mund të shiheshin nga familjet, përmes atyre dy operatorëve që ishin blerë ”, thotë Bozhiq.

Ai më tej sqaron që Telekomi ofroi të transmetonte televizionin N1 falas “që është në kundërshtim me biznesin kabllor që ekziston në Serbi”.

“Ishte e qartë se pronarët e kanalit tonë nuk mund të jepnin falas dhe u ofrua çmimi minimal për N1, por Telekomi refuzoi”, thotë Bozhiq.

A ka raste të ngjashme?

Vetëm rreth dy vjet më parë, RTV MIR (RTV Paqja) nga Leposaviqi, në veri të Kosovës, u shkëput nga sistemi kabllor, pasi filiali i kompanisë MTS d.o.o. bleu rrjetet më të mëdha kabllore në atë pjesë të vendit (VGN, Impuls dhe SAT).

Pastaj, këtij televizion lokal, i cili konsiderohet si i pavarur, iu shkyç dhe interneti, kështu që iu pamundësua transmetimi i programeve.

Më pas, RTV MIR ngriti padi ndaj MTS d.o.o. dhe në fund të dy palët ranë dakord për gjithçka. RTV MIR u tërhoq nga padia dhe dëmshpërblimet, ndërkaq MTS d.o.o. e ka kthyer këtë kanal në ofertën e tij.

“Unë nuk do të kërkoj më asgjë në lidhje me kompensimin e dëmeve. Ata e zbatuan atë që morën si vendim dhe e kthyen RTV MIR në kuadër”, thotë drejtori i televizionit MIR, Nenad Radosavleviq.

Ai edhe më tej pretendon që arsyeja fillestare për shkëputjen e RTV MIR nga sistemi kabllor ishte i një natyre politike, ndonëse, më pas, shkëputjen ia arsyetuan si “konsolidim të operatorëve kabllorë”.

“Ata operatorë kabllorë u blenë dhe pastaj ata duhet të bashkoheshin, ky ishte shpjegimi i tyre. Megjithatë, disa televizione lokale, si TV Most, nuk u shkyçën”, thotë Radosavleviq dhe sërish pohon se në fakt, kjo kishte ndodhur “për arsye politike, sepse MIR është një televizion i pavarur, i cili në mënyrë të barabartë i dha hapësirë opozitës dhe pushtetit”.

“Unë me këtë arsyetim u përfaqësova edhe në gjykatë, por ja që erdhi deri te ndryshimi i qëndrimeve dhe në fund erdhëm deri te marrëveshja e përbashkët”, thekson ai.

Nga Komisioni i Pavarur i Mediave thonë për Radion Evropa e Lirë se janë të njohur me rastin e RTV MIR dhe shtojnë se ky televizion ka të drejtën e transmetimit tokësor, në kategorinë rajonale dhe se të gjithë operatorët e licencuar që veprojnë në rajon duhet ta përfshijnë atë në paketën e tyre të kanaleve, sepse e “gëzon statusin e transmetimit të detyrueshëm”.

Ata deklarojnë se KPM -ja mbajti bisedime me palët e përmendura për të zgjidhur problemin dhe se më 6 gusht 2021, u informuan se ishin kthyer në listën e kanaleve dhe se “problemi ishte zgjidhur”.

Drejtori i RTV KIM nga Çagllavica, në afërsi të Prishtinës, Isak Vorguçiq, konsideron se nuk është problem që në periudhën e ardhshme mund të ketë vetëm një operator kabllor, por thekson që “nuk do të ishte mirë të keqpërdoret ai status dhe që ai operator të përcaktojnë kush shkon përmes kabllorit dhe kush jo”.

Megjithatë, ai konsideron që probleme të tilla nuk do të ndodhin, sepse RTV KIM duhet të transmetohet nga të gjithë shpërndarësit kabllorë.

“Me sa di unë dhe me aq sa kam informacione, gjithçka që ka të bëjë me televizionin KIM dhe pronarët e rinj, do të mbetet e njëjtë, siç ka qenë deri më tani”, thotë Vorguçiq.

Sa media në gjuhën serbe ka në Kosovë?

Në Kosovë ekziston kanali i dytë i Radio Televizionit të Kosovës (RTK2), i cili funksionon në kuadër të Shërbyesit Publik dhe që transmeton program në gjuhën serbe gjatë gjithë ditës.

Gjithashtu, brenda Shërbyesit Publik funksionon Radio Kosova, ku një program dy orësh në gjuhën serbe transmetohet çdo ditë, në valët e një kanali tjetër të kësaj radioje.

Përveç Shërbyesit Publik, ka edhe kanale televizive dhe radio stacione lokale, si dhe portale, të cilat kryesisht janë krijuar me mbështetjen e bashkësisë ndërkombëtare, me qëllim të informimit të komunitetit serb.

Ekziston edhe ndërmarrja publike “MrezhaMost” Beograd (Rrjeti Ura), e themeluar me vendim të Qeverisë së Serbisë në vitin 2010, në kuadër të së cilës në hapësirën e Kosovës funksionojnë gjashtë media, tri televizione dhe tri radio stacione: TV Most nga Zveçani, Radio dhe TV Puls nga Shillova, Radio Mitrovica e Kosovës dhe Radio TV Graçanica.

Përgatiti: Bekim Bislimi

Donika Elshani, në ditën e përfundimit të studimeve të saj në Universitetin Leiden në Holandë.

Donika Elshani, në të 20-at e saj, i ka përfunduar studimet master për Menaxhim të Krizave dhe Sigurisë në Universitetin Leiden në Holandë.

Për shkak të pandemisë së koronavirusit, ajo i ka nisur dhe i ka përfunduar studimet në versionin online nga Prishtina, pa u takuar asnjëherë fizikisht me kolegët dhe profesorët e saj.

Ndërkohë që ka nisur përgatitjet për të shkuar në Hagë, për ceremoninë e diplomimit, një email që ka marrë nga fakulteti i ka nxjerrë një angazhim të ri.

Në të, Elshanit i është thënë se vendi i lindjes – që do t’i paraqitet në diplomë – nuk do të jetë “Prizren, Kosova”, por “Prizren, Republika Federale e Jugosllavisë”.

Fillimisht kjo gjë asaj i është dukur e çuditshme, pasi kur ka përfunduar studimet në nivelin bachelor, po ashtu në Holandë – ndonëse në tjetër universitet – vendlindja nuk i ka figuruar në diplomë, dhe rrjedhimisht nuk është përballur me diçka të tillë.

E habitur nga njoftimi i universitetit, ajo më pas i është drejtuar Komunës së Amsterdamit për ta ndryshuar vendlindjen nga Jugosllavi në Kosovë.

“Kam nxjerrë certifikatën e lindjes në Kosovë dhe bashkë me pjesën tjetër të dokumentacionit i kam dërguar me postë në departamentin e Komunës së Amsterdamit, i cili merret me ndryshimin e informatave të personave që janë të regjistruar aty. Ata më pas më kanë njoftuar që duhet të presë katër javë për përgjigje”, ka thënë Elshani.

Yllka Geci, konsulle në Ambasadën e Kosovës në Hagë, ka thënë për Radion Evropa e Lirë se jo vetëm për studentët, por edhe për të gjithë qytetarët e ish-Jugosllavisë, që jetojnë në Holandë, vlen vendimi i njëjtë.

“Pas vitit 2008, çdo dokument që lëshohet nga shteti holandez e ka emrin e Kosovës në të sepse autoritetet e njohin shtetësinë e Kosovës nga viti 2008. Më herët ka qenë pjesë e ish-Jugosllavisë. Ne kemi bërë përpjekje, kemi pasur takime të vazhdueshme këtu me komunën. Zakonisht problemi më i madh ka qenë nëpër banka, nëpër spitale, sepse është e cekur ish-Jugosllavia”, ka deklaruar Geci.

Pse ndodh kjo ?

Zyrtarë të Ambasadës së Kosovës në Holandë, përfshirë edhe ambasadorin janë marrë me këtë çështje, por nuk kanë arritur të ndryshojnë diçka, sipas Gecit.

“Kemi pasur takime të ndryshme me zyrtarë të Holandës, por tani për tani situata është kjo”, është shprehur Geci.

Komuna e Amsterdamit ka treguar për Radion Evropa e Lirë se momenti i lindjes e përcakton shtetin e lindjes.

Marloe Boon nga Zyra për Media në këtë komunë, ka thënë në një përgjigje me shkrim për Radion Evropa e Lirë se ky rregull vlen edhe nëse emri i shtetit ndryshon më vonë.

“Kjo gjë nuk vlen vetëm për ish-Jugosllavinë, por edhe për shtetet si Bashkimi Sovjetik, zona kufitare mes Polonisë dhe Gjermanisë dhe ish-kolonitë holandeze”, ka deklaruar ajo.

E pyetur nëse mund të ndryshojë kjo e dhënë, nëse bëhet kërkesë personalisht, përgjigja ka qenë negative.

“Kjo nuk mund të ndryshohet. Një person lind në shtetin që është krijuar në datën e lindjes. Prandaj, sistemet e çështjeve civile gjithashtu funksionojnë duke u bazuar në datën e nisjes së një shteti dhe datën e ekzekutimit. Kjo gjë e bën teknikisht të pamundshme që të bartet data e krijimit të një shteti që nuk ka ekzistuar në datën e lindjes së një personi”, ka sqaruar mes tjerash Boon.

Por vende tjera të Bashkimit Evropian, shembull Suedia mundësojnë ndryshimet.

Agjencia e Taksave në Suedi, që merret me çështje të ngjashme të regjistrimit të të dhënave, përmend në faqen e saj zyrtare se për hir të parimit, vendi i lindjes duhet të regjistrohet siç është quajtur në kohën e lindjes së personit, edhe nëse emri i shteti ka ndryshuar më vonë për shkak të arsyeve administrative, politike, linguistike apo arsye tjera.

“E njëjta gjë vlen edhe nëse shteti më nuk ekziston, shembull Gjermania Lindore apo Jugosllavia”.

Megjithatë, kjo agjenci ka thënë se i merr parasysh kërkesat kur për një person është tejet e rëndësishme që të jetë i regjistruar me emrin e ri të një shteti.

“Shembull, një person i lindur më 1963 në Kiev, Bashkimi Sovjetik, me kërkesën e tij mund ta regjistrojë vendin e lindjes si Kiev, Ukrainë”, është thënë në faqen zyrtare të Agjencisë së Taksave të Suedisë.

Në mars të këtij viti, komuniteti suedezo-shqiptar në Facebook, ka publikuar një njoftim që flet pikërisht për këtë çështje.

Sipas njoftimit, personat që kanë lindur në Kosovë dhe kanë emrin e Jugosllavisë në dokumente, tani mund ta ndryshojnë këtë gjë.

“Në mënyrë që të bëni këtë ndryshim, ju duhet të kontaktoni Agjencinë e Taksave në Suedi personalisht, apo përmes emailit, dhe të dërgoni të dhënat personale, duke treguar se dëshironi të ndryshoni shtetin e lindjes nga Jugosllavi në Kosovë, ta përmendni se Jugosllavia nuk ekziston më dhe të tregoni se kjo gjë ka shumë rëndësi për ju”, thuhet në njoftimin në Facebook.

Cili do të jetë epilogu i diplomës?

Donika Elshani, e cila ka vendosur të kontribuojë në Kosovë pas përfundimit të studimeve në Holandë, e konsideron kapitull të ri kthimin në vendlindje dhe sigurimin e një vendi të punës.

Megjithatë, punën e emrit të vendlindjes në diplomë, tha se nuk do ta lë pas krahëve.

“Jam duke menduar që të mos ndalem këtu, sepse po më duket shumë absurde që unë të marr një dokument, një diplomë, dhe aty të figurojë një shtet, një entitet që nuk ekziston tash e sa kohë”, ka deklaruar ajo.

Deri më 8 tetor, të gjithë qytetarët e Kosovës që kanë automjete me targa të Serbisë dhe që qarkullojnë brenda territorit të Kosovës, duhet të pajisen me letrat ngjitëse (stickers) të cilat duhet të vendosen mbi simbolet shtetërore në targat e tyre, kanë deklaruar zyrtarët e Ministrisë së Punëve të Brendshme të Kosovës.

Jeta Tela, shefe e kabinetit dhe këshilltare e lartë politike e ministrit të Punëve të Brendshme të Kosovës, Xhelal Sveçla, në një bisedë me Radion Evropa e Lirë thotë se që nga 8 tetori, automjetet që kanë targa të Serbisë dhe mbi simbolet e të cilave nuk janë vendosur letrat ngjitëse, do të sanksionohen sipas ligjit.

“Në raste të tilla, prej të premtes, prej datës 8 tetor, kushdo që zihet brenda territorit të Kosovës pa stickers (letra ngjitëse), atëherë do të gjobitet në bazë të Ligjit për trafik”, thekson Tela.

Megjithatë, zyrtarët e Ministrisë së Punëve të Brendshme dhe as Policia e Kosovës nuk e kanë bërë të ditur sesa do të jetë shuma monetare e gjobës ndaj vozitësve që qarkullojnë me targa të Serbisë dhe pa letra ngjitëse.

Më 30 shtator, përfaqësuesit e Kosovës dhe Serbisë në dialogun në Bruksel, janë pajtuar që automjetet e të dyja vendeve, gjatë qarkullimit në territorin e njëra-tjetrës, të vendosin letra ngjitëse mbi simbolet shtetërore të vendit përkatës në targat e automjeteve.

Zbatimi i kësaj marrëveshjeje ka nisur më 4 tetor dhe në vendkalimet kufitare, të dyja palët kanë nisur t’i pajisin automjetet e vendeve përkatëse me letra ngjitëse për targat e tyre.

Hutimi i qytetarëve për letrat ngjitëse për targat?

Fillimi i zbatimit të marrëveshjes për targat ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, e cila u arrit më 30 shtator, për disa qytetarë serbë që jetojnë në Kosovë dhe kanë automjete me targa të Serbisë, ka shkaktuar huti. Ata nuk e dinë se ku mund të pajisen me letra ngjitëse për targat e automjeteve të tyre përveç se në vendkalimet kufitare.

Millena, një qytetare serbe nga Graçanica, thotë se automjeti i saj bartë targa të Serbisë, ndërkohë që pas vendimit të Qeverisë së Kosovës për reciprocitet me Serbinë për targat, që kishte nisur të zbatohej më 20 shtator, ajo kishte marrë targat e përkohshme, me të cilat qarkullon ende.

Në një bisedë me Radion Evropa e lirë, Millena thotë se ajo jeton në Kosovë dhe nuk ka dalë jashtë territorit të Kosovës në mënyrë që kur të hyjë në ndonjë vendkalim kufitare të marrë letrat ngjitëse për targat. Deri më tash, sipas saj, nuk kanë marrë ndonjë sqarim nga autoritetet e Kosovës se ku duhet qytetarët që janë brenda Kosovës dhe që kanë automjete me targa të Serbisë, të pajisen me letrat ngjitëse.

“Thjesht, në jemi gjetur në situatën që në Kosovë jemi me targa të përkohshme dhe nuk e dimë se farë të bëjmë më tutje. Në fakt, unë me ato targa të përkohshme kam qarkulluar dhe kam ardhur në punë dhe nuk pata ndonjë problem edhe pse kishte policë në rrugë. Kam parë edhe automjete të tjera që qarkullojnë me targa të përkohshme. Por, pyetja është se çfarë të bëjmë tutje, sepse ende nuk kemi një informacion zyrtar se çfarë të bëjmë, a duhet të shkojmë në vendkalime kufitare të për t’i marrë letra ngjitëse apo kjo do të mundësohet në qendrat e regjistrimit, ashtu si ishte rasti edhe me targat e përkohshme”, thekson Millena.

Ajo shton se për të mbetet e paqartë edhe fakti se a vazhdojnë të vlejnë targat e përkohshme për 60 ditë, siç ishte paraparë me rastin e pajisjes me ato targa apo duhet hequr ato dhe në targat serbe të vendosen letrat ngjitëse.

Millosh, një qytetar serb nga Mitrovica e Veriut, thotë se automjetin e ka me targa të Serbisë, por së fundmi nuk ka kaluar përmes ndonjë vendkalimi kufitar, në mënyrë që të pajiset me letra ngjitëse për targat.

“Me sa po shoh, tashmë kanë nisur t’i vendosin letrat ngjitëse. Nuk e di se ku pajisen, por mendoj që në Qendrën për Regjistrim të Automjeteve”, thotë Milloshi.

Më 4 tetor, automjeteve me targa të Kosovës dhe ato të Serbisë po u vendosen letra ngjitëse, për të mbuluar simbolet shtetërore. Letrat ngjitëse janë pjesë e marrëveshjes së 30 shtatorit mes Kosovës dhe Serbisë, që ka për qëllim uljen e tensioneve mes dy vendeve, pasi Kosova vendosi masën e reciprocitetit për targat më 20 shtator. Marrëveshja e arritur në Bruksel ka vlefshmëri gjashtë muaj, pasi një Grup Punues do të mëtojë që ta zgjidhë çështjen e targave mes Kosovës dhe Serbisë.

Këshilltarja e ministrit të Punëve të Brendshme të Kosovës, Jeta Tela sqaron se qytetarët e Kosovës që kanë automjete me targa të Serbisë, mund të pajisen me letrat ngjitëse në dy mënyra.

“Furnizimi me stickers (letra ngjitëse) bëhet në të gjitha pikat kufitar, në 13 pika kufitare. Ndërkaq automjetet që janë brenda territorit të vendit me targa të Serbisë, mund të furnizohen me të gjitha qendrat ku bëhet regjistrimi i automjeteve”, thekson Tela.

Targat ‘KM’, me letra ngjitëse

Por, në katër komunat e veriut të Kosovës, Mitrovicë e Veriut, Leposaviq, Zubin Potok dhe Zveçan, të cilat janë të banuara me shumicë serbe, vazhdojnë të qarkullojnë automjetet të cilat janë regjistruar në Serbi dhe kanë targat me akronimet e qyteteve të Kosovës, për shembull sikurse targat me akronimet ‘KM’ (Mitrovicë), ‘GL’ (Gjilan), ‘UR’ (Ferizaj), ‘PZ’ (Prizren), ‘PRÇ (Prishtinë).

Bojan, qytetar serb nga Mitrovica e Veriut thotë se nuk ka ide nëse duhet të vendosë letra ngjitëse në targat e automjetit të tij, për shkak se e ka të regjistruar në Serbi dhe me targa ‘KM’, që janë akronime të qytetit të Mitrovicës.

“Nuk e di dhe aktualisht nuk jemi të informuar për sa u përket letrave ngjitëse. Mendoj që nuk do të duhej t’i vendos letrat ngjitëse, marrë parasysh që unë kam targa ‘KM’”, thotë ai.

Autoritetet e Kosovës kanë deklaruar se targat me akronimet e qyteteve të Kosovës, të cilat lëshohen nga autoritetet në Serbi, janë jolegale dhe çështja e tyre do të trajtohet nga ekipin i përbërë nga zyrtarë të Bashkimit Evropian, Prishtinës dhe Beogradit për të gjetur një zgjidhje të përhershme për targat.

Megjithatë, siç ka deklaruar zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi, në seancën e Kuvendit të Kosovës, më 4 tetor, edhe për këto targa do të vlejë rregulli i letrave ngjitëse.

“Për herë të parë kjo marrëveshje (e 30 shtatorit) i trajton këto targa si jolegale, si targa të një shteti që nuk e njohim dhe rrjedhimisht i mbulojmë me stickers (letra ngjitëse). Këto targa nuk mbulohen me stickers në Serbi, por në Kosovë dhe me marrëveshje për gjashtë muaj”, u shpreh Bislimi.

Marrëveshja e 30 shtatorit në Bruksel, ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, është arritur pas 11 ditësh pas bllokimit me kamionë dhe mjete të rënda të rrugëve që çojnë në vendkalimet kufitare me Serbinë, në Jarinjë dhe Bërnjak. Bllokimi i rrugëve ishte bërë nga serbët lokalë, të pakënaqur me vendimin e Qeverisë së Kosovës për masën e reciprocitetit me Serbinë për targat, e cila nisi të zbatohej më 20 shtator. Për zbatimin e kësaj mase, autoritetet e Kosovës dërguan në Jarinjë dhe Bërnjakë njësitë speciale të Policisë së Kosovës, për të siguruar zbatimin e kësaj mase nga zyrtarët e policisë kufitare dhe autoritetet doganore të vendosur në ato pika kufitare.

Kontribuoi: Maja Fiçoviq

Sot Kosova shënon plot 24 vjet nga protestat e Lëvizjes Studentore të vitit 1997.

Ishte Lëvizja Studentore e atëhershme që organizoi protestat, të cilat u organizuan për të kundërshtuar pushtimin e Kosovës nga Serbia dhe kthimin e studentëve në objektet universitare, nga ku studentët ishin dëbuar nga regjimi i kasapit Slobodan Millosheviqit në fillim të viteve 90-të, njofton RTK.

Përveç masave të dhunshëm që regjimi kishte vendosur vite më parë në universitet, dëboi studentë e profesorë nga universiteti dhe imponoi plan-programin serb për mësim.

Këto protesta konsiderohen si një ndër aktet më të rëndësishme të asaj kohe. Për të shpërndarë protestën paqësore, policia serbe përdori dhunë ndaj studentëve dhe profesorëve.

Profesor Muhamet Mala ka vlerësuar herët se Lëvizja Studentore e ’97-s ishte krah intelektual i lëvizjes çlirimtare. Ai ka thënë:  “Mendoj se kjo lëvizje ka qenë një krah intelektual i lëvizjes çlirimtare e cila kishte filluar shumë më herët. Në fakt, lëvizja çlirimtare në Kosovë çdoherë i ka pasur dy komponentë. Komponenti i parë ka qenë një lloj rezistence ushtarake që nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore në kohën e lëvizjes nacional demokratike çlirimtare. Në këtë kuptim ajo ka vazhduar në vitin 1968 me protesta dhe më 1981 po ashtu, për të ardhur deri te lëvizja studentore, e cila e ka plotësuar këtë lëvizje”.

Misioni i KFOR-it i drejtuar nga NATO-ja njoftoi se ka shtuar patrullimet përgjatë rrugëve kryesore të prekura nga bllokimet në veri si dhe ka vendosur njësi në pikat e kalimit kufitar Jarinje dhe Bërnjak.

Të mërkurën (29 shtator) komandanti i KFOR-it, Franco Federici, ka vëzhguar përmes helikopterit situatën në atë rajon dhe në njoftimin e misionit thuhet se ai mbetet në kontakt të ngushtë me të gjitha palët e përfshira, për të kontribuar në uljen e shpejt të tensioneve.

“KFOR -i mban një qëndrim të paanshëm, të fuqishëm dhe fleksibël për t’u marrë me të gjitha situatat e mundshme”, thuhet në njoftim.

Qytetarët serbë, me kamionë dhe mjete të tjera të rënda kanë bllokuar këto dy rrugë nacionale në atë pjesë në shenjë proteste për vendosjen e masës së reciprocitetit për automjetet me targa nga Serbia.

Sipas vendimit të 20 shtatorit, të gjitha automjetet me targa të Serbisë me të hyrë në Kosovë duhet t’i heqin ato dhe të pajisjen me targa të përkohshme, të lëshuara nga autoritetet e Kosovës.

Qeveria e Kosovës ka arsyetuar vendosjen e reciprocitetit duke thënë se Serbia për vite të tëra aplikon masë të njëjtë për automjetet me targa të Kosovës.

Të martën, ministri i punëve të Brendshme të Kosovës, Xhelal Sveçla, në një konferencë për media tha se kryetarët e komunave me shumicë serbe në veri të Kosovës kanë refuzuar ofertën e KFOR-it, që ky mision të përkujdeset për pikat kufitare në Jarinjë dhe Bërnjak dhe që njësitë speciale të Policisë së Kosovës të tërhiqen nga atje.

Kreu i partisë opozitare, Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës, Ramush Haradinaj i ka ofruar mbështetje Qeverisë dhe Policisë së Kosovës për situatën në veri, duke thënë se ajo që po ndodh në këtë pjesë të vendit është “e papranueshme”.

“Provokimet e serbëve në veri janë të projektuara në Beograd dhe në Moskë, e Prishtina, duke mos rënë pre e këtyre provokimeve, duhet të jetë e vendosur në mbrojtje të qenësisë së saj”, tha Haradinaj.

Ai shtoi se Brukseli duhet të ndërhyjë dhe të kërkojë nga Serbia që të mos e provokojë edhe më tej situatën në veri të Kosovës.

Të shtunën, më 25 shtator, Qendra e Regjistrimit të Automjeteve në Zubin Potok është djegur, ndërsa është sulmuar edhe Qendra e Regjistrimit Civil në Zveçan. Sipas hetimeve preliminare, autoritetet kanë thënë aty janë hedhur dy bomba dore, por të cilat “nuk kanë eksploduar”.

Për shkak të situatës në veri, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti ka ftuar mbledhjen e Këshillit të Sigurisë.

Që prej 20 shtatorit, ku u vendos masa e reciprocitetit, banorët serbë në veri të Kosovës po protestojnë. Ata kanë bllokuar dy rrugë që lidhin Kosovën dhe Serbinë në afërsi të pikave kufitare në Jarinjë dhe Bërnjak.

Në ditën e gjashtë të bllokadës në pikat kufitare në veri të Kosovës janë shënuar dy incidente që lidhen me masën e reciprocitetit për targat.

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla ka njoftuar se nga persona ende të dyshuara është djegur Qendra e Regjistrimit të Automjeteve e cila gjendet në objektin e Komunës në Zubin Potok dhe po ashtu është sulmuar Qendra e Regjistrimit Civil në Zveçan, ku dyshohet edhe për një mjet shpërthyes.

“Këto veprime kriminale tregojnë më së miri se çfarë do të ndodhte në pikat kufitare në Jarinjë dhe Bërnjak nëse nuk do të kishim praninë e njësive speciale për të garantuar rend dhe siguri. Ministria e Punëve të Brendshme me agjencitë e saj angazhohet për rend, siguri dhe sundim të ligjit dhe është garant i vendimeve sovrane të Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe përkundër veprimeve të tilla do të vazhdojë me angazhim të plotë në zbatimin e vendimit në tërë territorin e Republikës së Kosovës”, ka shkruar Sveçla në rrjetin social Facebook.

Ministri Sveçla ka ftuar qytetarët në veri që të respektojnë ligjet dhe “të mos dirigjohen apo manipulohen nga ata të cilët mbijetojnë politikisht, apo përfitojnë materialisht, vetëm falë tensioneve”.

Bllokada në Jarinjë dhe Bërnjak

Për të gashtën ditë, dy pikat kufitare Jarinjë dhe Bërnjak në veri të Kosovës po vazhdojnë të qëndrojnë të bllokuara.

Në këto dy pika kufitare Kosovë -Serbi vazhdon të jetë e vendosur edhe njësitë speciale e Policisë së Kosovës.

Serbët lokalë po vazhdojnë të kundërshtojnë vendimin e Qeverisë së Kosovës për reciprocitet në çështjen e targave të veturave të Serbisë, që hyjnë në Kosovë.

Ata po pamundësojnë kalimin e veturave, ndërkohë qytetarët po detyrohen të kalojnë kufirin në këmbë.

Autoritetet e Kosovës, të hënën, më 20 shtator kanë nisur që veturave me targa të Serbisë, që hyjnë në Kosovë, t’iu vënë targa të përkohshme, pasi kanë thënë se të njëjtën gjë Serbia po e bën tash e sa vite.

Ministria e Mbrojtjes në Kosovë, të premten, më 24 shtator përmes një deklarate, i ka përgënjeshtruar informacionet se Forca e Sigurisë së Kosovës (FSK) është duke përgatitur trupa për ndërhyrje në veri të Kosovës.

“Dezinformatat se kinse FSK-ja është duke përgatitur trupa ushtarake për ndërhyrje në veriun e Kosovës, janë plotësisht të pavërteta, dhe kanë për qëllim dezinformimin e opinionit, për të paraqitur një situatë pasigurie për qytetarët tanë të komunitetit serb”, thuhet në njoftimin e Ministrisë së Mbrojtjes.

Bashkimi Evropian dhe Shtetet e Bashkuara kanë bërë thirrje për shtensionim të situatës dhe kanë kërkuar dialog mes dy palëve për këtë çështje.

Të premten NATO-ja ka kërkuar uljen e menjëhershme të tensioneve në veri të Kosovës derisa u ka bërë thirrje Prishtinës dhe Beogradit të ushtrojnë përmbajtje, të shmangin veprimet e njëanshme dhe t’i kthehen dialogut.

Sa i përket situatës në veri, Zëvendësndihmës sekretari amerikan i Shtetit për Evropën Jugore dhe Qendrore, Gabriel Escobar në një intervistë për Zërin e Amerikës ka thënë se të dyja palët duhet të përmbahen e të mos përdorin retorikë të dëmshme dhe të dyja palët duhet ta përqendrojnë në dialog.

“Ne e mbështesim këtë dialog 100 për qind dhe unë jam në kontakt të përditshëm me Miroslav Lajçakun. Ai ka disa propozime shumë të mira. Ai po përpiqet t’i sjellë të dyja palët në Bruksel lidhur me çështjen e targave, me synimin për të negociuar një zgjidhje të qëndrueshme dhe ka disa zgjidhje të mira. Por varet nga të dyja palët, që të bien dakord për ta diskutuar këtë, u takon atyre të shkojnë në Bruksel dhe ta trajtojnë këtë çështje”, ka thënë Escobar.

Ai është shprehur së është në dorën e të dyja palëve, që të mos ketë një qasje ushtarake ndaj kësaj çështjeje dhe të mos dërgojnë forca speciale në një vend ku është KFOR-i.

“Nuk ka nevojë për një gjë të tillë. Lidhur me çështjen e targave ne do të donim të shihnim disa lëvizje në Bruksel, ndoshta që javën e ardhshme”, ka thënë ai.

Çështja e targave është e rregulluar me Marrëveshjen e Brukselit për lëvizjen e lirë, në kuadër të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ku ishte përcaktuar që të gjithë pronarët e veturave që banojnë në Kosovë, duhet të përdorin targat ‘KS’ (Kosovë) ose ‘RKS’ (Republika e Kosovës) dhe kështu t’i hiqnin nga përdorimi targat që për serbët e Kosovës i lëshonte Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani dhe ministrja e Punëve të Jashtme Donika Gërvalla kanë takuar sekretarin e Përgjithshëm të NATO -s, Jens Stoltenberg, ndërsa kanë folur rreth marrëveshjeve dhe dialogut Kosovë-Serbi.

Presidentja Osmani theksoi se synim themelor i Kosovës mbetet anëtarësimi sa më i shpejtë në NATO. Anëtarësimi është i rëndësishëm për ta siguruar paqen në rajon, por edhe për promovimin dhe mbrojtjen e vlerave tona të përbashkëta.

Gjatë takimit me të, presidentja Osmani theksoi përkushtimin e Kosovës për të hapur një kapitull të ri të bashkëpunimit me NATO-n, i cili nënkupton përfshirjen e Kosovës në Partneritetin për Paqe.

“Qëllimi ynë është të bëhemi pjesë e infrastrukturës globale të sigurisë, duke kontribuar për paqen”, tha ajo.

Forca e Sigurisë e Kosovës, tha presidentja Osmani, është forcë profesionale, e përgatitur në përputhje me standardet e NATO-s, e cila do t’i mundësojë Kosovës të bëhet forcë aktive në kuadrin e sigurisë rajonale dhe globale.

“Ne jemi krenarë që ushtarët tanë po marrin pjesë së bashku me ushtarët e Forcave të Armatosura të SHBA-së në një mision të përbashkët ushtarak në Kuvajt. Ky mision, i pari i këtij lloji për Kosovën, është dëshmi e gatishmërisë sonë për të kontribuar në paqen dhe sigurinë globale” tha presidentja Osmani.

Presidentja e informoi sekretarin Stoltenberg edhe për zhvillimet e fundit në dialogun me Serbinë.

Ajo theksoj se Republika e Kosovës i ka zbatuar marrëveshjet e Brukselit për lirinë e lëvizjes dhe i dënoi kërcënimet dhe veprimet e Serbisë dhe të strukturave ilegale të saj në Kosovë.

Në njoftim të Presidencës thuhet se sekretari i NATO–s, Jens Stoltenberg, e falënderoi Kosovën për strehimin e përkohshëm të refugjatëve afganë bashkëpunëtorë të NATO-s dhe e vlerësoi veprimin e saj si shembull të bashkëpunimit dhe të koordinimit me aleatët.

Presidentja Osmani theksoi se vendimi i Kosovës ishte në përputhje me orientimin gjeostrategjik dhe reflektim i vlerave të përbashkëta të të drejtave të njeriut.

“Kosova, vazhdoi ajo, është e gatshme që edhe në të ardhmen të kontribuojë në misione të ngjashme humanitare, por edhe në ato të sigurisë”.

Autoritetet në Kosovë më 20 shtator nisën aplikimin e masës së reciprocitetit për targat e automjeteve nga Serbia, duke thënë se një vendim i tillë nuk është ndërmarrë kundër serbëve, por është imponuar nga Serbia. Por qytetarët serbë kanë bllokuar rrugët në afërsi të pikës kufitare në Jarinjë në shenjë pakënaqësie.

Sipas vendimit, veturat që hyjnë nga Serbia duhet të pajisjen me targa të përkohshme në pikëkalimet kufitare të Kosovës. Këto targa të përkohshme po u vendosen veturave në xhamat para dhe prapa.

Qeveria e Kosovës ka thënë se të gjithë shoferët me targa të lëshuara nga Serbia, duhet të paguajnë 5 euro për targa të përkohshme dhe vlefshmëria e tyre është 60 ditë.

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla tha se autoritetet kanë ndërmarrë masat e nevojshme që ky vendim të mos pengojë lëvizjen e njerëzve dhe mallrave, duke shtuar se situata në kufijtë “është e qetë”.

“Njoftojmë opinionin se nga data 15 shtator nuk ka në qarkullim asnjë veturë të pajisur me targa valide ‘KS’ dhe rrjedhimisht targat e vetme ligjore dhe me afat të lëshuara nga zyrtarët e Ministrisë së Punëve të Brendshme janë ato me denominimin ‘RKS'”, ka shkruar në Facebook ministri Sveçla.

Ministria që udhëheq Sveçla ka njoftuar se përveç në pikat kufitare, qytetarët mund të pajisjen me leje të përkohshme për targa në të gjitha Qendrat e Regjistrimit të Automjeteve.

Kurti: Vendimi nuk është i drejtuar kundër serbëve

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti gjatë seancës plenare të mbajtur më 20 shtator, tha se ky vendim nuk është marrë me dëshirë të Kosovës, por është imponuar nga “pala tjetër”.

“Si kryeministër i të gjithë qytetarëve të Kosovës ju siguroj se veprimet e ndërmarra sot nga organet kompetente për zbatimin e kësaj marrëveshjeje për lëvizje të lirë nuk janë të drejtuara kundër qytetarëve serbë. Ato në asnjë mënyrë nuk kanë për qëllim të cenojnë të drejtën e lëvizjes së lirë qytetarëve serbë apo të provokojnë çfarëdo destabilizimi. Sikurse dje, sot edhe nesër, qytetarët serbë do të lëvizin lirshëm, të sigurt, të mbrojtur nga ligji dhe Kushtetuta e Republikës së Kosovës”, tha ai.

Serbët protestojnë kundër reciprocitetit

Në pikëkalimet kufitare në Jarinjë dhe Bërnjak, për shkak të grumbullimit të qytetarëve dolën edhe njësia speciale e Policisë së Kosovës.

Në afërsi të pikëkalimit kufitar në Jarinjë, nuk po mund të lëvizin veturat për shkak se rruga është bllokuar me kamionë dhe vetura, që kanë krijuar në kolonë prej disa kilometrash.

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla u ka bërë thirrje qytetarëve serbë që të mos bllokojnë rrugët, duke shtuar se ata “nuk duhet të ndikoheni nga deklaratat politike, qëllimi i të cilëave është përhapja e panikës dhe frikës”.

Më herët gjatë ditës, kreu i Listës Serbe, partisë më të madhe të serbëve në Kosovë, Goran Rakiq, tha se ky vendim është i drejtuar kundër popullit serb.

Ai ishte i pranishëm në Jarinje, ku Policia e Kosovës udhëzoi qytetarët që të mos grumbullohen, por Rakiq tha se ata kanë të drejtë të mbajnë protestë paqësore.

“Ne kemi dëgjuar informacione se kjo nuk është e drejtuar kundër popullit serb”, tha Rakiq, po shtoi se një vendim i tillë, sipas tij, “është kundër popullit serb”.

Ai bëri thirrje që njerëzit të mos bien “pre e provokimeve dhe të mos provokojnë”, duke ftuar presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq që të gjejë një zgjidhje.

Ndërkaq, Ministria e Punëve të Brendshme të Kosovës u ka bërë thirrje qytetarëve që të shmangin pikëkalimet kufitare në Bërnjak dhe Jarinje, “për shkak të pengesave të mundshme që mund të paraqiten në rrugë”.

Qytetarët në Mitrovicën e Veriut, komunë e banuar me shumicë serbe, thanë për Radion Evropa e Lirë se vendimi për reciprocitetin për targat, ka qenë i pritshëm, por edhe se do të shkaktojë problem për njerëzit.

Zllatibor Viçentijeviq nga Mitrovica e Veriut tha se me targat e Serbisë janë të regjistruar afër 10,000 vetura.

“Do të shohim se çfarë do të ndodhë me tabelat nga veriu i Kosovës siç janë tabelat e ‘KM’ (Mitrovica e Kosovës). Vetëm me këto tabela janë të regjistruara rreth 9,500 mijë vetura dhe kjo gjithsesi paraqet problem për njerëzit që veturat e tyre i kanë të regjistruar në Mitrovicë”, tha ai, duke shtuar se nëse është e nevojshme, ai do të paguajë tatim për regjistrimin e veturës së tij me targa ‘RKS’ (Republika e Kosovës).

Për Dragan Vuçkoviq ky vendim i Qeverisë së Kosovës ka qenë i pritshëm.

“Ka qenë e pritshme. Pasi jetoj këtu, nëse duhet e regjistroj. Nëse mua do të më kishte pyetur dikush, nuk do të duhej, por nëse kështu duhet, atëherë….”, shprehet ai.

SHBA-ja dhe BE-ja bëjnë thirrje për ulje të tensioneve

Pas vendimit të Qeverisë së Kosovës që të aplikojë masa të reciprocitetit, sa i përket targave të Serbisë, Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian u bënë thirrje të dyja palëve që të ndërmarrin masa, në mënyrë që të ulen tensionet në veri të Kosovës.

“I bashkohemi BE-së në thirrjet për Kosovën dhe Serbinë që të përmbahen nga veprimet e mëtejme të njëanshme dhe të ulin tensionet menjëherë, pa asnjë vonesë”, thuhet në reagimin e Ambasadës së SHBA-së në Prishtinë.

Ndërkaq, zëdhënësi i Bashkimit Evropian, Peter Stano tha se të dy palët duhet të punojnë në krijimin e një atmosfere e cila do të ndihmonte lirinë e lëvizjes dhe uljes së tensioneve.

Sipas tij, dialogu i lehtësuar nga Bashkimi Evropian është platformë për të zgjidhur çështjet e hapura midis Kosovës dhe Serbisë.

“Ne po fokusohemi për të evituar situata, siç është ajo tash në veri të Kosovës”, tha Stano duke përsëritur se të gjithë duhet të punojnë në frymën e promovimit të dialogut dhe uljes së tensioneve.

Sipas Stanos, i dërguari i posaçëm i BE-së për dialogun Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçka gjendet në Beograd dhe pasditen e së hënës do të takohet me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq. Stano po ashtu tha se Lajçak më herët ka biseduar me autoritetet e Kosovës.

Kosova kishte paralajmëruar e vendosjen e masës së reciprocitetit për targat, gjatë raundit të fundit të dialogut me Serbinë, të ndërmjetësuar nga Bashkimi Evropian.

Zëvendëskryeministri Besnik Bislimi kishte thënë se marrëveshja për targat skadon më 15 shtator dhe se Kosova nuk do ta respektojë atë njëashëm.

Deri më tani, veturat e Kosovës që kanë kaluar nëpër Serbi, është dashur t’i heqin targat e tyre ‘RKS’ (Republika e Kosovës) dhe të vendosin targa të përkohshme prej letre.

Çështja e targave ishte e rregulluar Marrëveshjen e Brukselit për lëvizjen e lirë, në kuadër të dialogut ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, ku ishte përcaktuar që të gjithë pronarët e veturave që banojnë në Kosovë, duhet të përdorin targat ‘KS’ (Kosovë) ose ‘RKS’ (Republika e Kosovës) dhe kështu t’i hiqnin nga përdorimi targat që për serbët e Kosovës i lëshonte Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë.

Gjatë ditës së djeshme, në Gjykatën Speciale ka nisur gjykimi ndaj Salih Mustafës, për të cilin zyra e Prokurorit të Specializuar thotë se të gjitha viktimat e tij ishin anëtar të LDK-së.

“Asnjë prej provave të mbrojtjes nuk i hedh poshtë akuzat, alibia nuk i hedh poshtë ato. Mbrojtja pretendon se krimet thjeshtë nuk kanë ndodhur fare, asnjëherë. Pretendojnë se nuk ka pasur as marrje në pyetje, rrahje, keqtrajtim apo abuzim. Sipas tyre asnjëra prej këtyre krimeve nuk kanë ndodhur. Provat do të dëshmojnë se këto krime kanë ndodhur dhe që Mustafa është përgjegjës për to. Të gjitha viktimat ishin shqiptarë të Kosovës.

Askush nga burrat e ndaluar nuk përbënte kërcënim ushtarak për UÇK-në. Ata po përpiqeshin të siguronin jetesën duke bërë tregti nëpër tregje lokale. “Faji” i tyre ishte se i përkisin një partie të caktuar politike – LDK-së”, ka deklaruar Cezary Michalczuk nga Zyra e Prokurorit të Specializuar, Jack Smith.

E pas kësaj deklarate, pati shumë reagime në Kosovë, të cilët dolën në mbështetje të prokurorit Smith dhe familjarëve të viktimave politike.

E i fundit që ka reaguar është Shpëtim Hajdaraj, djali i deputetit të vrarë të LDK-së, Smajl Hajdaraj.

“Gjithmonë në anën e viktimave. Faleminderit US! (Tek e fundit : Kosova e fitoi lirinë dhe pavarësinë e saj si viktimë.)”, ka shkruar Shpëtim Hajdaraj, i cili ka postuar fotografinë e flamurit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Prokurorit të Specializuar, Jack Smith.

Prokurorët Cezary Michalczuk (majtas) dhe Jack Smith (djathtas) në hapjen e gjyqit të Salih Mustafës në Gjykatën Speciale më 15 shtator 2021 në Hagë, Holandë. REUTERS – PISION