Nga e majta: David Baker, Demis Hassabis dhe John Jumper

VOAL- Çmimi Nobel për Kimi për vitin 2024 u ka shkuar tre studiuesve. Ata janë David Baker nga Universiteti i Uashingtonit (Shtetet e Bashkuara) dhe Demis Hassabis dhe John Jumper nga Google DeepMind (Mbretëria e Bashkuar).

Me hulumtimin e tij – shpjegon Akademia Suedeze e Shkencave të mërkurën – David Baker ka arritur të krijojë proteina krejtësisht të reja. Demis Hassabis dhe John Jumper kanë zhvilluar në vend të kësaj një model të inteligjencës artificiale të quajtur AlphaFold2 i aftë për të parashikuar strukturat komplekse të proteinave.

Në përgjithësi, proteinat përbëhen nga njëzet aminoacide të ndryshme, të cilat mund të konsiderohen si blloqet ndërtuese të jetës, lexojmë në një shënim. Dhe me këto tulla, David Baker ishte në gjendje të krijonte një proteinë plotësisht inekzistente më parë. Që atëherë, grupi i tij kërkimor ka prodhuar një mori të tërë proteinash që mund të përdoren gjithashtu si farmaceutikë, vaksina, nanomateriale dhe mikrosensorë.

Zbulimi i dytë, i cili lejoi Demis Hassabis dhe John Jumper të merrnin Nobelin, ka të bëjë me një model të inteligjencës artificiale që lejon parashikimin e strukturës së proteinave komplekse. Një objektiv që bota shkencore po përpiqej ta arrinte prej gjysmë shekulli.

Modeli i zhvilluar nga dy studiuesit deri më tani ka parashikuar strukturën e praktikisht të gjitha proteinave të identifikuara deri më tani, rreth 200 milionë. Me këtë mjet tani është e mundur, për shembull, të kuptohet më mirë rezistenca ndaj antibiotikëve dhe të krijohen imazhe të enzimave të afta për të dekompozuar plastikën.RSI