Mund te kete qene fundi i viteve 1940 kur nena me thote se do shkojme per vizite ne shtepine e mesuesve te saj kur ajo vazhdonte shkollen e Dakos.Ato ishin motrat Qiriazi. Banonin afer nesh ne nje shtepi perdhese prane shkolles -Luigj Gurakuqi.Mbaj mend biseden e nenes me motrat ku kujtuan vitet e shkolles . U permenden emerat Gjergj dhe Aleksander qe me vone kuptova se ishin dhemte e Sevasti Qiriazi , Dako, te burgosur si pro amerikane mbasi kishin mbaruar kolegjin -Robert ne Stamboll e me vone fakultetet ne Itali.Ndenja me moshataren time Vitoren vajzen e Aleksandrit me te cilen e ruajta shoqerine deri vone. Edhe sot kam nje fletore veshur ne kekure. Eshte nje ditar kujtimesh qe shoqet i linin njera tjetres para ndarjes mbas perfundimit te shkolles. Kur e shfletoj edhe sot ate ditar mundohem te kuptoj boten e mbrendeshme te atyre vajzave 18-20 vjecare,afro 100 vjet me pare,deshirat e tyre per ti sherbyer vendit, per te qene ne anen e me te dobetit. Po shenoj disa prej shenimeve-O kohe e bekuar , me te vertete je flori, i jep njeriut lumturi. Amelia Koljaka, Instituti Kyrias qershor 1932. -Sa me pak te mendohet njeriu per veten e tij, aq me i lumtur eshte.Duke vepruar keshtu do ta keshe me te lehte deryren fisnike te mesuesit. Prof. Vasil Kr. Thomo.-

Ky ditar nuk eshte i Ana Frankut, shkruar ne rrethimin nazist. Eshte ditari i vajzave te rritura ne liri. Me atdhedashurine e mare ne shtepite e tyre dhe nga motrat Qiriazi, keto vajza si mesuese dhane ndihmese ne arsimin shqiptar. Disa prej tyre mare nga albumi-Muzafer Gjindi,Ervehe Idrizi,Muhazez Serezi , Adelina Nosi e tj. Znj. Nosi(Kosturi )e vura ne fund per te treguar lidhjet e saj me nenen time sa ishin ne jete derivone. Disa nga keto mesuese u pushuan nga arsimi ne diktature. Per shkollen e Dakos do jap disa te dhena mare nga libri “Rrefim nẽ tre kohe”shkruar nga muzikantja dhe shkrimtarja Ina Kosturi – Instituti Kirjaz ose shkolla e Dakos eshte hapur ne vitin 1922 ne Tirane. Nẽ vitin 1925 motrat zonja Sevasti Dako , Qiriazi dhe znj. Parashqevi blene ne periferi Tiranes ne Kamez 21ha toke midis gjelbrimit, perroit qe gurgullonte poshte, zogjve qe me kengen e tyre te benin sikur me te kecye zemra ne fyt si thote Koliqi. Ndertuan shkollen me konvikt qe perfundoi ne vitin 1927. Ne shkolle mesohej , pervec te tjerave gjuhet e huaja anglidht frengjisht dhe italisht. Nuk do te thellohem ne veprimtarine patriotike te motrave Qiriazi, se tanime cdokush mund ta gjeje ne internet, por pershtypje me ka bere qe Parashqevia eshte quajtur Zhan Darka shqiptare.Asnje komb i madh ose i vogel nuk ka sot ne Paris nje delegate zonje, por Shqiperia ka zonjushen Pararshqvine e cila me diturine e saj dita-dite po fiton simpatine e te huajve ne fitim te Shqiperise. (Gazeta Korespondent).Parshqevia delegate ne Konferencen e Paqes ne Paris 1919.

Nẽ diktaturẽ nuk u permend, madje edhe motrave Qiriazi vone ne vitin 1962 u kujtuan per ti permendur dhe kjo me shume nga kembengulja e Skender Luarasit. Por kjo nuk mbulon kurre vdekjen ne burg te kirurgut Gjegj Dako djalit te Sevastise, vetem 36 vjec, mosdhenien e trupit te tij, prishjen e varrit te Kristo Dakos.Vepritari makabre qe vetem komunistet dinin ti benin. Nē te tilla rrethana mbylli sytē Sevasti Qiriazi , Dako ne vitin 1949. Mund te ketē qenẽ viti kur me nenen ishim nẽ shtepinẽ e tyre.

Kaloj nga shepia ku banonin motrat. Ajo tani si shume te tjera nuk ẽshte me. Po ashtu mungon kalldremj i paster i rrugices dhe deget e trendafilit qe kacavirej ne mur. Kujtoj ato gra mrekullieshme qe te foluren e tyre e kam akoma ne vesh. Kujtoj shoqen time Vitoren qe sot jeton ne Florida. I mbaj lidhjet me te. Nje gje me jep shprese ne kete vorbull shoqerore. Shkolla e Dakos e hapur 96 vjet me pare eshte edhe sot Institut me te njejtin emer. Presim 100 vjetorin e ketij djepi patriotik shqiptar.

Gusht 2018
Marre me shkurtime nga libri im “Kronike e jeteve tẽ humbura”.
Nderkohe Vitore Dako ka nderuar jete ne Florida tre vite me pare.
Foto e shkolles Dakos ne vitet e para.