Sulmet me dronë në Moskë po bëhen më të shpeshta. Ekspertët shpjegojnë se cilat janë synimet e Ukrainës pas saj. Mund të ketë edhe sulme masive me dronë?

Megjithëse efekti i tyre është relativisht modest, dronët ukrainas po sulmojnë gjithnjë e më shumë objektiva në Moskë. Ekspertët besojnë se Kievi po ndjek disa qëllime dhe presin përshkallëzim të mëtejshëm.

Sulmi i parë me dron në Moskë ishte një goditje spektakolare: dy dronë të vegjël arritën në Kremlin dhe goditën kupolën e Pallatit të Senatit. Ishte një goditje simbolike, por ishte thikë mu në zemër të kryeqytetit rus, e kryer me shumë gjasa nga Ukraina natën e 3 majit.

Që atëherë, sulmet ndaj Moskës janë bërë më të shpeshta: dronët kanë goditur tashmë katër herë zonën e biznesit të qytetit me rrokaqiejt, ku ndodhen dy ministri ruse. Në javët e fundit, dronët ukrainas kanë sulmuar Moskën pothuajse çdo ditë. Ministria ruse e Mbrojtjes njoftoi se më 28 gusht, një objekt pa pilot që afrohej nga lindja, afër Moskës, u rrëzua.

“Efekti i sinjalit”

Ukraina arrin disa qëllime me sulmet e saj me dronë, pohojnë ekspertët. Një prej tyre është dërgimi i “një mesazhi të fuqishëm mediatik – si për botën ashtu edhe për qytetarët e saj – se Ukraina nuk është pasive, por mund t’i përgjigjet agresionit rus”, tha për DW eksperti ushtarak izraelit Sergei Migdal.

Ulrike Franke, një eksperte nga Këshilli Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë (ECFR) në Paris, thekson një aspekt tjetër – këto sulme dërgojnë një sinjal se lufta nuk është larg dhe se ajo mund të arrijë edhe në Rusi.

Migdal shton se sulmet po bëjnë gjithashtu presion mbi udhëheqjen ruse për të tërhequr më shumë sisteme kundërajrore nga fronti drejt Moskës. Një synim tjetër është të provokojë reagime të pamatura dhe të dhunshme, të tilla si “mbytja e një anijeje mallrash turke nga zhgënjimi, e cila do të krijonte probleme të mëdha për Rusinë me Erdoganin, të cilin Moska në fakt dëshiron t’i shmangë”.

Paralizimi i trafikut ajror në Moskë – a funksionon?

Sulmet me dronë po detyrojnë gjithnjë e më shumë autoritetet e Moskës të mbyllin hapësirën ajrore mbi rajon. Gjithashtu, trafiku ajror në aeroportet në kryeqytetin rus u pezullua përkohësisht disa herë.

“Sulmet ndaj Moskës nuk kanë për qëllim të vrasin një milion njerëz. Nuk është as e nevojshme dhe as e arsyeshme. Qëllimi është të bllokohet hapësira ajrore dhe rrugët logjistike, të paralizohen aeroportet dhe transporti. A funksionon kjo? Nuk ka dyshim,” thotë eksperti ushtarak izraelit. Igal Levin. Turkmenistan Airlines është linja e parë ajrore që pezullon përkohësisht fluturimet drejt Moskës.

Përkundrazi, Ulrike Franke pretendon se dëmi në Rusi nuk mund të vlerësohet ende, pasi aeroportet në mbarë botën kanë pezulluar përkohësisht funksionimin për shkak të shikimeve të dronëve. Megjithatë, situata mund të bëhet kritike nëse një dron sulmon aeroportin e pasagjerëve në Moskë dhe dëmton pistat, terminalet apo edhe avionët civilë.

Sergei Migdal thotë: “Unë parashikoj se deri në fund të luftës kjo do të bëjë që të gjitha linjat ajrore të huaja të shmangin Moskën. Disa tashmë kanë filluar ta bëjnë këtë.”

“Vrima” në mbrojtjen ajrore rreth Moskës

Për shkak se nuk ka të dhëna të mjaftueshme, ekspertët nuk pajtohen se sa të suksesshme janë sulmet me drona të Ukrainës dhe sa mirë funksionojnë mbrojtja ajrore ruse rreth Moskës.

“Ne nuk e dimë se sa avionë u kapën në të vërtetë,” thotë Ulrike Franke. Sigurisht që do të ishte gabim të paraqitej situata sikur “këto sulme nuk janë asgjë”, sipas një eksperti nga ECFR në Paris. Ajo beson se është një “lojë mace dhe miu” ku të dy palët po përshtaten vazhdimisht me aftësitë e tjetrit.

Megjithatë, fakti që dronët po arrijnë në Moskë në vetvete paraqet një “problem” për Rusinë, tha për DW eksperti ushtarak izraelit David Sharp. “Do të ishte ideale nëse sulme të tilla vazhdojnë të luftohen në kufirin me Ukrainën ose në fushë të hapur, dhe jo vetëm në qytet”, shpjegoi Sharp.

Eksperti ushtarak ukrainas Mihail Samus nga Praga pohon se ka “vrima” në mbrojtjen ajrore të Moskës, edhe pse kryeqyteti duhet të ishte pjesa më e mirë e siguruar e Rusisë që nga koha e Bashkimit Sovjetik. Sistemet ruse kundërajrore synojnë më shumë “shënjestrat tradicionale” si raketat balistike dhe më pak objektet e vogla fluturuese si dronët UJ-22 dhe Bober (“Beaver”) të Ukrainës.

“Objekte të tilla më të vogla në përgjithësi nuk janë prej metali, por nga materiale të të tjera që fluturojnë në trajektore komplekse, gjë që i bën ata përgjithësisht sfidues për çdo sistem kundërajror”, shpjegon eksperti ukrainas.

Ekspertët pohojnë se ka boshllëqe në mbrojtjen ajrore dhe në zonën më të gjerë rreth kryeqytetit rus.

“Për të rrëzuar një objektiv, së pari duhet ta identifikojmë atë. Stacionet e radarit e zbulojnë atë – në mënyrë ideale ato janë të bashkuara në një rrjet të përbashkët radari. Megjithatë, mund të supozojmë se Rusia nuk ka një rrjet të tillë. Sistemet kundërajrore zbulojnë objekte, por jo në të gjithë zonën”, tha Samus për DW.

Prandaj, pala ukrainase fillimisht lëshon një dron për të zbuluar radarët, e më pas identifikohen boshllëqet dhe dërgohen drona “thellë në territorin rus, ku sistemet kundërajrore janë më të kufitare”, vazhdoi Samus.

Nëse droni ka arritur tashmë në Moskë, vetëm “sistemet e shansit të fundit” janë të disponueshme, siç është sistemi rus i raketave anti-ajrore me rreze të shkurtër veprimi Pantsir, thotë Sergei Migdal. Sidoqoftë, mbrojtja ajrore ka vetëm 15 deri në 30 sekonda për të eliminuar dronin përpara se të arrijë objektivin e tij, shpjegoi eksperti.

Po sikur të vijnë 300 dronë luftarakë?

Ukrainës i mungojnë qartë raketat me rreze të gjatë si raketat ruse të tipit “Kalibar” apo edhe raketat hipersonike “Kinzhal”. Prandaj sulmet me dronë janë vetëm “taktikë e palës së dobët”, thotë izraeliti Sergei Migdal, i cili jeton në Londër. Në fund të fundit, shumica e dronëve mbajnë vetëm disa kilogramë eksploziv. “Në këtë kuptim, rëndësia e këtyre sulmeve është relativisht e vogël: ato nuk do të eliminojnë aeroportet ruse, as forcat ajrore ruse. Në terma praktikë, dronët veprojnë më shumë në fushën e betejës.”

Pavarësisht këtij ndikimi relativisht të vogël, ekspertët presin që sulmet me dronë në kryeqytetin rus të rriten. “Ky është vetëm fillimi”, thotë David Sharp. “Akti i parë mund të jetë një sulm me 25 dronë menjëherë”.

Sergej Migdal shkon edhe më tej: “Po sikur të vijnë jo 3, por 33 apo 300 dronë luftarakë nga të gjitha anët?”

Ukraina mund të përdorë sulme të tilla për të mbyllur, për shembull, përgjithmonë aeroportet e Moskës, gjë që do të ishte një fitore e madhe për Kievin dhe një humbje për Rusinë, tha Migdal. Një situatë e tillë do ta detyronte Kremlinin të vendosë se në cilin drejtim dëshiron të shkojë Rusia – “drejt kompromisit dhe negociatave apo një reagimi me të gjitha forcat”, thotë eksperti ushtarak Sergei Migdal.