Vendet në Evropë kanë rritur ndjeshëm importet e tyre të armëve kryesore në përgjigje të tensioneve me Rusinë, ka thënë një institut i shquar, me Ukrainën që u shfaq si importuesi i tretë më i madh i armëve në botë pas pushtimit të Moskës vitin e kaluar.

Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Paqes në Stokholm (SIPRI), në një raport të ri të hënën, tha se shtetet evropiane kundërshtuan tendencat globale dhe rritën importet e tyre të armëve kryesore me 47 për qind në periudhën pesëvjeçare midis 2018 dhe 2022.

Shtetet e NATO-s në Evropë panë një rritje edhe më të madhe, duke rritur importet e tyre të armëve kryesore me 65 për qind në të njëjtën periudhë.

Në të kundërt, nivelet globale të transfertave të armëve u ulën me 5.1 për qind.

“Edhe pse transfertat e armëve kanë rënë globalisht, ato në Evropë janë rritur ndjeshëm për shkak të tensioneve midis Rusisë dhe shumicës së shteteve të tjera evropiane,” tha Pieter D Wezeman, studiues i lartë në Programin e Transferimeve të Armëve SIPRI.

“Pas pushtimit rus të Ukrainës, shtetet evropiane duan të importojnë më shumë armë, më shpejt,” shtoi ai.

Shtetet e Bashkuara, Franca dhe Koreja e Jugut ishin furnizuesit më të mëdhenj të vendeve të NATO-s në Evropë gjatë pesë viteve të fundit, ndërsa SHBA, Polonia, Gjermania dhe Mbretëria e Bashkuar furnizuan më së shumti armë Ukrainës vitin e kaluar.

Megjithatë, shumë nga armët e furnizuara në Ukrainë ishin artikuj të përdorur nga stoqet ekzistuese. Ato përfshinin rreth 228 copë artilerie dhe rreth 5,000 raketa artilerie të drejtuara nga SHBA, 280 tanke nga Polonia dhe më shumë se 7,000 raketa antitank nga MB, tha SIPRI.

Lufta në Ukrainë pati gjithashtu një ndikim të kufizuar në vëllimin e përgjithshëm të armëve në periudhën e fundit pesëvjeçare, shtoi ai.

Ndërkohë, megjithëse niveli i eksporteve të armëve amerikane në Ukrainë pa një rritje të mprehtë, ai ishte ende nën nivelet që Uashingtoni dërgoi në katër shtete të tjera vitin e kaluar – Kuvajt, Arabinë Saudite, Katar dhe Japoni, tha SIPRI. Kjo për shkak se furnizimet e SHBA-së në Ukrainë përfshinin pajisje ushtarake relativisht më pak të avancuara dhe kryesisht të përdorura, ndërsa katër shtetet e tjera morën armë të reja të avancuara, si avionë luftarakë dhe sisteme të mbrojtjes ajrore, shtoi grupi i ekspertëve.

SHBA mbeti eksportuesi kryesor i mbrojtjes në botë dhe pjesa e saj në eksportet globale të armëve u rrit në 40 përqind nga 33 përqind në pesë vitet e fundit.

Por pjesa e Rusisë, furnizuesi i dytë më i madh në botë, ra në 16 për qind nga 22 për qind.

“Ka të ngjarë që pushtimi i Ukrainës të kufizojë më tej eksportet e armëve të Rusisë,” tha Siemon T Wezeman, studiues i lartë me Programin e Transferimeve të Armëve SIPRI. “Kjo për shkak se Rusia do të ketë prioritet furnizimin e forcave të saj të armatosura dhe kërkesa nga shtetet e tjera do të mbetet e ulët për shkak të sanksioneve tregtare ndaj Rusisë dhe rritjes së presionit nga SHBA dhe aleatët e saj për të mos blerë armë ruse.”

Për shembull, Egjipti, një nga klientët më të mëdhenj të Rusisë, anuloi një porosi të madhe për avionë luftarakë në vitin 2022, ndoshta për shkak të presionit të SHBA-së, tha SIPRI.

Ndërsa eksportet e armëve të Rusisë ranë, Franca, furnizuesi i tretë më i madh në botë, ka fituar një pjesë më të madhe të tregtisë globale të armëve, tha SIPRI. Pjesa e Francës u rrit nga 7.1 përqind në 11 përqind në periudhën midis 2018 dhe 2022, për shkak të eksporteve në shtetet e Azisë Paqësorit dhe Lindjes së Mesme.

Trendi duket se do të vazhdojë pasi, deri në fund të vitit 2022, Franca kishte shumë më tepër porosi të papaguara për eksportet e armëve sesa Rusia, tha SIPRI.

Ngjashëm me Evropën, Azia Lindore – një rajon tjetër me tension të lartë gjeopolitik – pa një rritje të mprehtë në importet e armëve.

Rritjet më të mëdha në rajon ishin nga aleatët e SHBA-së, Koreja e Jugut dhe Japonia me 61 për qind dhe 171 për qind, respektivisht. Australia gjithashtu rriti importet e saj me 23 për qind.

SIPRI ia atribuoi rritjen “perceptimeve në rritje të kërcënimeve nga Kina dhe Koreja e Veriut” dhe tha se furnizuesi kryesor për të tre vendet ishte SHBA.

Të tre po merrnin armë me goditje të gjata, si avionë luftarakë dhe raketa të avancuara, tha SIPRI.

Importet e Kinës panë gjithashtu një rritje prej 4.1 për qind, me shumicën e transfertave të ardhura nga Rusia, shtoi ai. syri.net