VOAL

Esse – “Lulja e Vlorës” e Anna Kohen që nuk vyshket kurrë Nga Elida Buçpapaj

September 18, 2022

Johanna Jutta Neumann e Anna Frank dy vajza hebreje gjermane me fate të ndryshme

Hyrje

Libri i parë që kam lexuar për Holokaustin ka qenë “Ditari i Anna Frank”. Anna lindi në Frankfurt am Main në 1929. Më 1933 i jati Otto Frank për shkak të represionit të Hitlerit kundër hebrejve në Gjermani e merr familjen dhe e çon në Amsterdam, por më 1940 Gjermania naziste e pushton Holandën duke aplikuar menjëherë ligjet antihebreje dhe kështu familjes së Anës iu desh të fshihej për dy vjet e gjysmë, kohë gjatë së cilës Ana mbajti ditarin që e quajti Kiti. Kitit Ana i tregonte gjithçka, ia besonte të gjitha sekretet e zemrës, edhe dashurinë e saj të parë, edhe frikën, edhe ëndrrat të cilat mbetën të parealizuara kurrë, sepse një ditë dikush i spiunoi dhe familjen e Annës e dëbuan në kampet e përqendrimit. Mbijetoi vetëm i jati i Annës dhe Kiti. Sikur Otto Frank në vitin 1933 do të zgjidhte për të udhëtuar në Shqipëri në vend të Amsterdamit, natyrisht që e gjithë familja e tij do t’i kishte mbijetuar Holokaustit.

Gjatë diktaturës në Shqipëri nuk flitej as për Shoah as për Holokaust. Pas rënies së diktaturës lexova një nga veprat monumentale të të mbijetuarve të Holokaustit. Autobiografinë e Elie Wiesel të titulluar “Nata”, ku në 100 faqe tregohet e gjithë tragjedia e miliona viktimave. Elie Wiesel rebelohet dhe pyet: Se ku ishte Zoti që lejoi këtë gjëmë të njerëzimit! Ndërsa një personazh në libër thotë “Këtu nuk ka më as etër, as vëllezër dhe as miq”.

Vlerat e Perëndimit ishin groposur në varrezat masive bashkë me viktimat !

Që kjo katastrofë e njerëzimit të mos përsëritej, për të ndërgjegjësuar për çfarë kishte ndodhur, u fillua të dëshmohej për Holokaustin nga vetë dëshmitarët dhe të mbijetuarit. Dëshmitarët që i mbijetuan Holokaustit i treguan botës për shfarosjet masive nëpër dhomat e gazit të miliona hebrejve, për vrasjen e dhjetra mijë fëmijëve, për varrezat masive si në Babi Yar, Mauthausen etj.

U krijuan kryevepra të kulturës botërore si The Pianist apo Shindler’s List, ku në atë kataklizmë morale u shpalos mrekullia e forcës së individit si Oscar Schindler, Sir Nicholas Winton George, i njohur si “Schindleri Britanik”, apo Ëngjëlli i Budapestit, sikur njihet Raoul Wallenberg, diplomati suedez që shpëtoi rreth 100 mijë hebrenj. Oscar Schindler, Nicholas Winton George, Raoul Wallenberg vunë jetën e tyre në rrezik për të shpëtuar jetë!

Këta emra që përmenda me sipër dhe plot të tjerë janë heronj të vërtetë, sepse ata u udhëhoqën nga ndërgjegjia e tyre, ndërsa Perëndimi e kishte humbur edhe fytyrën edhe ndërgjegjen pasi Holokausti ndodhi në zemrën e Europës.

Diktatura komuniste e mbuloi me terr mbrojtjen e hebrejve gjatë Holokaustit

Në historinë e Shoah, Shqipëria është i vetmi vend në Europë që edhe kur ishte e pushtuar nga Gjermania naziste nuk kanë funksionuar ligjet naziste antihebreje. Në Shqipëri hebrejtë i mbrojti Mbreti, kryeministri, ministri i brendshëm deri tek banorët e qyteteve e fshatarët e thjeshtë. Prandaj a nuk meriton të thuhet se gjatë Holokaustit çdo shqiptar ishte një hero sepse kreu detyrën. Në Shqipërinë e periudhës së Holokaustit Zoti ishte aty !

“Nuk ka asnjë gjurmë diskriminimi ndaj hebrejve në Shqipëri, sepse Shqipëria është një nga vendet e rralla sot në Evropë ku nuk ekzistojnë paragjykimet dhe urrejtja fetare, edhe pse vetë shqiptarët janë të ndarë në tri besime.” Këto janë fjalët e Herman Bernstein, ambasadori i Shteteve të Bashkuara në Shqipëri, 1934.

Por, mjerisht, kjo pjesë e ndritur e historisë shqiptare është mbajtur tërësisht në errësirë nga diktatura komuniste, e cila ishte po aq barbare sa nazizmi dhe Hitleri. Hitleri shfaroste hebrejtë, regjimet staliniste në Europën Lindore, me në krye Shqipërinë vrisnin dhe shfarosnin shqiptarë! Regjimi komunist nuk ishte i interesuar të zbardhte atë faqe të ndritur të historisë, sepse shpëtimtarët e hebrejve diktatura Hoxhiste i kishte damkosur si “tradhtarë” e “kuislingë”, duke i zhdukuar e vrarë.

Në prag të rrëzimit të diktaturës, Ramiz Alia për herë të parë, për të rehabilituar biografinë e sterrosur nga krimet e regjimit hoxhist do t’i jepte një dosje me fakte ish Kongresmenit Joe DioGuardi, i cili shoqërohej nga Kongresmeni amerikan i mbijetuar i Holokaustit Tom Lantos, ku zbulohen të dhëna se si shqiptarët gjatë Shoah u kanë dhënë bukë e strehë dhe mbrojtje hebrejve.

Por një vepër të mirëfilltë sensibilizuese rreth kësaj të vërtete ka dhënë fotografi Norman Gershman me ekspozitën dhe filmin e tij kushtuar Besës, Kodit të Nderit të Shqiptarëve Myslimanë, të cilët shpëtuan Hebrej gjatë Holokaustit.

Kjo pjesë e ndritur e historisë po del nga errësira në dritë falë vetë hebrejve, një pjesë si dëshmitarë, një pjesë të prekur nga e vërteta, të cilët duan t’i përjetësojnë me mirënjohje veprat e shqiptarëve në Yad Vashem.

Në jetën time unë personalisht kam njohur pak hebrej. Në fillore deri në tetë vjeçare kam patur një shoqe shkolle që quhej Stela Levi. Më pëlqenin shumë flokët e saj të kuqe. Kishim marrëdhënie shumë të mira. Sot Stela jeton në Izrael. Kam njohur Dr.Rashel Kohen Cikuli, miken e familjes sonë, një mjeke humaniste dhe personalitet i shkëlqyer. Kam njohur Robert Shvarzin, motra e të cilit ishte martuar me kunatin e një mikes time me të cilën punoja në Institutin e Kulturës Popullore, sikur edhe me zonjën Sandra Gani, e cila pas rrëzimit të diktaturës bashkë me familjen shkoi në Izrael. Babai më tregonte me entuziazëm për një mikun e tij Mark Menahem, inxhinier i cili tim eti i fliste në mes të diktaturës për projekte madhështore si hapja e Tunelit të Krrabës që do ta kthente Elbasanin lagje të Tiranës, vepër që do të realizohej gjysmë shekulli më vonë. Në Tiranë komuniteti i hebrejve ishte i vogël dhe mbahej nën hije nga diktatura.

Me rënien e diktaturës bota u hap dhe ne shqiptarët mësuam të vërtetën se çfarë u kishte ngjarë hebrejve nga nazizmi, ndërsa kishim si eksperiencë se çfarë u kishte ngjarë shqiptarëve nga komunizmi, dy djaj që ushqehen me gjak njerëzor.

Fati deshi që të jemi takuar me Johanna Jutta Neumann. Librin e zonjës Johanna, që sot mban autografin e saj, të titulluar shqip “Në sajë të Shqipërisë, Rrëfime për vete” ( Escape to Albania: Memoirs of a Jewish Girl from Hamburg) e kisha lexuar gjashtë vjet përpara se të takoheshim dhe ta përqafoja në Bazel, në pranverën e vitit 2014.

Johanna Jutta Neumann kishte lindur në Hamburg në vitin 1930, një vit e ca më vonë nga Anna Frank. Të dyja ishin hebreje të Gjermanisë. Otto Frank dhe prindërit e Johanna Neumann i largojnë fëmijë nga Gjermania kur Hitleri do të niste Natën e Kristaleve, preludin e Shoah, duke djegur Sinagoga e dyqanet e banesat e hebrejve gjermanë. Otto Frank merr drejtim Hollandën, babai dhe nëna bashke me Johannan udhëtojnë drejt Shqipërisë, ku Mbreti Zog dhe qeveritë e mëpasme të konsideruara “kuislinge” nga historiografia komuniste morën në mbrojtje dhe shpëtuan sipas dokumentave jetën e rreth 3200 hebrejve.

Johanna Jutta Neumann u bë si Ambasadore e shqiptarëve për të nxjerrë në pah të vërtetën. Nëpër intervista dhe në takimet me publikun ajo ka treguar se si kryeministri Mustafa Kruja u takua me Jakomonin dhe i tha se shqiptarët do t’jua hapnin kufijtë hebrejve, do t’i mbronin e strehonin duke u ndryshuar emrat. Dhe ashtu u veprua. Po kështu Ministri i Brendshem i asaj kohe Kol Bib Mirakaj u lëshoi hebrejve rreth 2000 pasaporta që të kalonin në Italine jugore të çliruar nga forcat aleate, ndërsa populli shqiptar i strehoi nëpër shtëpitë e veta. Qëndrimi në Shqipëri i familjes të Johanna Jutta mbyllet me përfundimin e Luftës së Dytë Botërore kur kjo familje në fillim shkon në Itali dhe prej andej drejt SHBA-ve. Por mirënjohja e Johanna Jutta Neumann nuk rreshti kurrë.

“Lulja e Vlorës” e Anna Kohen

Pikërisht kur Johanna teenager do të largohej nga Shqipëria, në Vlorën buzë detit do të lindte Anna Kohen, e cila do ta tregojë historinë e familjes të saj hebreje në librin titulluar Lulja e Vlorës, The Flower of Vlora, që më 6 shtator ka filluar të shitet në Amazonë në tri versione, ndërsa përkthimi në shqip nga Edvin Robert Shvarz del në nëntor.

“The Flower of Vlora” e lexova me një frymë.

Anna Kohen do ta vazhdojë historinë aty ku e kishte lënë Johanna Neumann, duke plotësuar pazëllin e saj jo si e mbijetuar por si dëshmitare.

Në kohë të ndryshme, të dyja Johanna dhe Anna, emigruan në Amerike, Johanna më 1945, Anna më 1971. Në Amerikë ato do të takoheshin duke i caktuar vetes misionin t’i tregojnë botës se Shqipëria ishte vendi i vetëm në Europë që i mori në mbrojtje hebrejtë.

Në librin e saj Lulja e Vlorës, Anna Kohen ua atribuon këtë meritë gjithë popullit shqiptar.

Libri është autobiografik, i shpalosur përmes një narracioni rrëmbyes, ndërthurur me historinë e shqiptarëve që është fshehur nga konjunkturat e regjimit totalitar.

“Lulja e Vlorës” ka një vlerë historike dhe dokumentare, pasi aty rrëfehet jo vetëm për jetën e një familje dhe komunitetit hebre në Vlorë, por hidhet dritë edhe për ngulimet e para të hebrejve, dy mijë vjet më parë vendosur në trojet e Shqipërisë aktuale. Hebrejtë vazhduan të vinin edhe gjatë inkuizicionit spanjoll deri në përfundimin e Luftës së Dytë Botërore. Kuptohet vinin sepse janë mikpritur.

Anna Kohen tregon për hebrejtë Romaniotë, degë e lashtë e hebrejve nga e ka edhe prejardhjen. Romaniotët, vendosur që në kohën e bizantit nëpër qytetet e Greqisë së sotme si Janinë, Artë, Kavallë, (dikur ishin qytete të vilajetit të Janinës), kishin zbarkuar në Shqipëri prej shekullit XVIII, për të jetuar e punuar, duke ruajtur fenë, gjuhën dhe traditat hebreje. Familja e Annës jetonte në Janinë si pjesë e komunitetit Romaniot me rreth 2000 vetë. Prej tyre mbijetuan rreth 200 sepse gjatë Holokaustit i deportuan nga Janina nëpër kampet e përqendrimit. Vetëm e jëma dhe daja mbijetuan nga familja e nënës së Annës.

Ndërsa gjyshi nga babai i Anna Kohen vendosi që bashkë me gruan e djalin, Davidin 18 vjeçar, të emigrojë në Vlorë për të ndërtuar aty jetēn duke iu bashkangjitur komunitetit Romaniot dhe atij hebre.

Historiografia shqiptare e diktaturës ka fshehur gjithçka, duke mbjellë terr dhe injorancë. Anna Kohen, bën me sukses edhe historianen, sepse historia e familjes së saj është fragment i historisë së komunitetit, që konservoi kulturën e hebrejve Romaniotë, traditat, gjuhën e fenë edhe në Shqipërinë e diktaturës që e ndalonte besimin fetar.

Komuniteti i hebrejve ishte ngulitur në trojet shqiptare kohë pas kohe, në kohë kritike dhe dramatike për t’i shpëtuar persekutimeve, sikur edhe komuniteti i armenëve që u vendos në Shqipëri për t’i shpëtuar genocidit të perandorisë osmane.

Shqipëria ishte Parajsë për Hebrejtë

Anna Kohen tek Lulja e Vlorës zbulon të vërtetën e madhe se gjatë Holokaustit, Shqipëria ishte Parajsë për Hebrejtë. Anna nuk e ka përjetuar Holokaustin se nuk kishte lindur ende, por familja e saj po. Gjyshërit, prindërit dhe vëllai bebe po, të cilët gjatë pushtimit nazist u larguan nga Vlora për tek familja e Kadri e Vera Lazaj në fshatin Trivëllezër. Aty imami Musa Sinani u kishte ndryshuar emrat, pra kuptohet se ishte orientim i qeverisë, sikur e tregon edhe Johanna Jutta Neumann. Gjyshi Elia, mori emrin Muhamet; gjyshja Anetta, Fatime; babai nga David, Daut; nëna Nina u quajt Bule dhe vëllai Elio, Ali.

Ndërsa në anën tjetër të Europës, Elie Wiesel ngrinte zërin duke parë se qytetërimi Europian kishte humbur çdo vlerë, Anna Kohen i është për jetë mirënjohëse Familjes Lazaj dhe shqiptarëve. Dhe, për ta bërë mirënjohjen të mbijetojë, Anna Kohen shkruan “Lulja e Vlorës”, si një trashëgimi që ua le pasardhësave të saj, por falë plotfuqishmërisë që gëzon e vërteta, edhe si pjesë e jetës edhe si letërsi, “Lulja e Vlorës” sjell vlera historike, dokumentare dhe letrare. Sepse, duke lexuar autobiografinë e Anna Kohen, kupton se letërsia dhe realiteti janë binjakë. Jeta e Anna Kohen dhe familjes së saj i ngjan një romani me happy end, që meriton një dorë mjeshtri si Steven Spielberg për t’u xhiruar, për t’i treguar botës mbarë se gjatë Holokaustit pati një vend të vetëm në Europë si Shqipëria ku asnjë hebre nuk u spiunua, nuk u dënua dhe nuk u deportua në Auschwitz, Treblinka, Buchenwald a gjetkë, falë Besës dhe Kodit të Nderit të shqiptarëve.

Libri ka momente shumë emocionuese, kjo falë sinqeritetit dhe dashurisë me të cilin është shkruar nga Anna Kohen. Anna Kohen ka lindur në Vlorën e saj që e do fort, ku familja kishte filluar ta ndërtonte aty jetën prej vitit 1938. Anna Kohen shkruan se “Megjithëse nuk kam patur kurrë shtetësinë shqiptare unë e kam konsideruar veten një hebreje shqiptare apo hebreje shqiptaro-greke.”

Më emocionon shumë ky pohim i Anna Kohen dalë nga shpirti i saj dhe vuaj e qaj me lot që ky komunitet tashmë është shpërngulur për shkak të diktaturës komuniste dhe tranzicionit. Mendoni hebrejtë që prej rreth dy mijë vjetëve kishin filluar të nguliteshin në Shqipëri, po shpërngulen pothuaj të gjithë.

Është shumë e trishtë dhe e dhimbshme se si një personalitet si Anna Kohen, që e konsideron veten hebreje shqiptare, iku nga vendi që e deshi dhe e shpëtoi! Por me këtë rast duhet të vlerësohet guximi i babait të saj që e largoi familjen nga regjimi komunist drejt botës së lirë, sepse diktaturat janë njëlloj, si ato të zezat ashtu edhe të kuqet, pasi mbështeten në persekutimin e njeriut.

Me figurën e Anna Kohen si personazh kam mbi tre dekada që njihem, prej vitit 1989 kur u kthye në Shqipëri për herë të parë pas largimit në 1966, ashtu edhe për faktin se Anna Kohen është shumë e përfshirë në jetën sociale të komunitetit Shqiptaro-Amerikan, si një mjeke shumë e suksesshme, si veprimtare e shquar në mbështetje të gruas me shoqatën Motrat Qiriazi që ajo e drejtoi mbi dy dekada, për mbështetjen e shqiptarëve të Kosovës gjatë konfliktit, për sensibilizimin mbi rolin e shqiptarëve në mbrojtje të Hebrejve gjatë Holokaustit. Ndërsa historinë e jetës nuk ia dija dhe as nuk mund ta merrja me mend. Histori romani.

Të dyja, Johanna Jutta Neumann që u largua nga Shqipëria kur në Vlorë sapo kishte lindur Anna Kohen, fati i bashkoi në SHBA. Të dyja këto zonja të nderuara jo vetëm u bënë avokate të shqiptarëve, por edhe e treguan të vërtetën e kulluar, ndërsa ishte manipuluar nga regjimi komunist dhe lënë në errësirë nga tranzicioni i komprometuar. Të dyja tregojnë dy anë të së njëjtës monedhë, të ndaluar e censuruar. Johanna Jutta Neumann zbulon se shpëtimtarët e tyre ishin “kuislingët” apo armiqtë e regjimit Hoxhist, të cilin Anna Kohen e përshkruan si një diktaturë me të gjitha atributet e një shteti totalitarist.

Anna Kohen dhe Johanna Jutta Neumann janë dy hebreje që i bashkon mirënjohja dhe dashuria për Shqipërinë dhe shqiptarët. Por midis tyre ka një ndryshim. Jutta Neumann është hebreje gjermane nga Hamburgu, ndërsa Anna Kohen hebreje shqiptare nga Vlora, që e do fort qytetin ku ka lindur, detin, perëndimin e diellit që ajo vizatonte kur ishte fëmijë me një varkë me yllin e Davidit duke lundruar bosh pa njerëz mbi Adriatik.

Familja Kohen nuk pranon të jetojë në regjimin komunist

Anna Kohen shkruan me dashuri të madhe për jetën e familjes Kohen në Vlorë, për gjyshen Anette që mbante timonin e shtëpisë, për biznesin familjar të ngjyrosjes dhe shitjes së shalleve plot ngjyra që i prodhonin vetë, për edukatën e punës që Anna e kishte marrë që në vogëli, kur zgjohej në dy të natës e vinte një gur për nënën e saj në rradhën e dyqaneve ushqimore apo kur tre fëmijët ngriheshin në orën 4 të mëngjesit për të ndihmuar në punët e biznesit. Anna tregon me krenari se ajo ishte edukuar për të arritur gjithçka me punë, djersë dhe ndershmëri.

Anna tregon për Vlorën dhe “Rrugën e Çifutëve” sikur e quanin pasi banohej nga komuniteti i hebrejve, me të cilët ndanin në sekret të plotë kremtimet e festave dhe traditave hebraike, por Anna i mëshon të vërtetës se midis hebrejve të Vlorës dhe vlonjatëve kishte marredhenie shumë të bukura dashurie dhe respekti.

Anna Kohen krenohet në libër me Vlorën e saj dhe me komunitetin e hebrejve që kanë jetuar në qytetin bregdetar. Anna tregon se si Ismail Qemali posa u firmos pavarësia e Shqipërisë me bashkfirmëtarët e tjerë shkoi të festonte në familjen hebreje Kantozi, fakt që vërteton se komuniteti i hebrejve në Vlorë ishte me ndikim e gëzonte autoritet dhe emër të nderuar.

“Lulja e Vlorës” zbulon realitetin e kohës ku Anna Kohen jetoi duke mbajtur qëndrim kritik ndaj diktaturës komuniste Hoxhiste dhe Sigurimit të Shtetit, çka ishte shkaku që familja Kohen të mos pranonte të merrte shtetësinë dhe me 7 anëtarë, 28 vite pas vendosjes së tyre në qytetin bregdetar, më 1966 do ta linte Vlorën dhe Shqipërinë.

Në vitin 1938 gjyshi Elia, gjyshja Anetta dhe biri i tyre Davidi 18 vjeçar nga Janina vendosën të shtrinin rrënjët në Vlorë. Më 1942 Davidi u martua me Ninën dhe më 1943 u lind Elio, fëmija i parë. Familja do të rritej pas Luftës së Dytë Botërore edhe me tre fëmijë të tjerë. Në gushtin e 1945 do të lindte Anna Kohen.

Familja Kohen i shpëtoi Holokaustit në Shqipëri, por ata e kuptuan se diktatura Hoxhiste s’kishte ndryshim me nazizmin dhe prandaj vendosin të ikin nga vendi bunker. Familja Kohen nuk e kishte pranuar shtetësinë shqiptare, me pretekstin se do të humbnin pronat në Greqi. Me shumë vështirësi arritën që Elio të niste studimet për inxhinier dhe Anna për mjeke dentiste, por më 1966 David Kohen arriti që bashkë me gjithë familjen të fluturonte me avionin Alitalia nga Rinasi në Romë dhe prej andej në Athinë e pas disa muajsh nën kujdesin direkt të HIAS, organizatë amerikane në mbrojtje të hebrejve, do të mbërrinin ne New York, SHBA. Anna do të përfundonte studimet për mjeke dentiste në Athinë dhe më 1971 do t’i bashkangjitej përfundimisht familjes në New York. Posa do të zbriste nga avioni, punonjësit e HIAS do t’i jepnin në dorë green card duke i uruar mirëseardhjen në SHBA, që Anna ta shijonte e jetonte lirinë e vërtetë.

Por Anna Kohen nuk heq kurrë dorë nga Shqipëria. Më 1989 Anna Kohen rikthehet në Shqipëri, me pretekstin për të sjellë një makineri dhuratë për fakultetin e stomatologjisë, por si mision të sajin ka të realizojë largimin nga Shqipëria komuniste për në SHBA edhe të 37 anëtarëve të rrethit të saj familjar.

E gjithë jeta e Anna Kohen është një mision për të ndihmuar! Anna Kohen gjithë jetën ka ndihmuar sa ka mundur, hebrej, shqiptarë, Shqiptarë të Amerikës, të Kosovës, gra, qytetarë të Botës në përgjigje të rebelimit aq të drejtë të Elie Wiesel tek “Nata” se gjatë Holokaustit “njerëzimi nuk pati as baba, as vëlla, as miq, bile as Zot!”

Anna Kohen iniston në librin e saj se njerëzimi shpëton nga Holokaustet apo nga barbaria, a nuk është duke ndodhur një barbari tjetër në Ukrainë, vetëm duke reaguar e duke hequr dorë nga indiferenca dhe heshtja!

Me rrëzimin e diktaturës, Anna Kohen i forcoi lidhjet edhe me Shqipërinë, edhe me komunitetin Shqiptaro-Amerikan ne SHBA, ku shquhet dhe respektohet për kontributin e saj të pandalshëm.

Më 2012 Anna Kohen me rastin e 100 vjetorit të pavarësisë, e ftuar si Mike Nderi nga shteti shqiptar vjen në Shqipëri dhe me këtë rast shkon në fshatin Trevëllezer, tek familja Laze që strehoi familjen e saj. Kadri dhe Vera Lazaj nuk jetonin më, por takohet me Rokon, djalin e tyre. Synimi i Anna Kohen është që emri i familjes Lazaj të përfshihet në Yad Vashem. Dhe është vetëm çështje kohe. Anna Kohen, qytetare Nderi e Vlorës, nuk harron të kujdeset që “Rruga e Çifutëve” në qytetin e saj të lindjes, sikur njihej, të emërohet denjësisht “Rruga e Hebrejve”.

Anna Kohen po ashtu kujdeset që një rrugë në Durrës të marrë emrin e mikes së shqiptarëve Johanna Jutta Neumann.

Një kulm i autobiografisë tek Lulja e Vlorës është edhe familja e Anna Kohen, vajza, djali, dy nipat, mbesa dhe Markusi, dashuria e jetës, i cili bashkë me nënën dhe babain e tij ishin të mbijetuar të Holokaustit.

Në të njëjtën kohë, por në vende të ndryshme të Europës, gjatë Holokaustit, kur familja e Anna Kohen do t’i shpëtonte duke u strehuar në fshatin Trevëllezër afër Vlorës, familja hebreje me origjinë polake e Markusit të vogël 7-8 vjeçar do të përjetonte të zezat. Markusi fëmijë e sheh me sytë e ballit se si nazistët i vrasin të vëllain e vogël Olekun, emrin e të cilit kur të lindte do ta merrte djali i Markus dhe Anna Kohen.

Markusi ka një histori dramatike, rrëqethëse. Kur më në fund pas Luftës së Dytë Botërore do të shkojnë në Amerikë, në fillim Markusi kërkon të vihet drejtësi, duke marrë hak, por pastaj beson tek drejtësia e shtetit të së drejtës.

Tmerret e përjetuara nga Markusi dhe familja e tij, hebrej polakë të mbijetuar të Holokaustit nxjerrin në pah edhe një herë në libēr vlerën e mikpritjes shqiptare përmes “Besës, kodit moral të shqiptarēve”, si një mësim për gjithë njerëzimin.

“Lulja e Vlorës” që është vetë Anna Kohen kujton në autobiografinë e saj Talmudin se “një jetë e shpëtuar është gjithë njerëzimi i shpëtuar” – “Whoever saves one life saves the world entire.”

Perëndimi sot është përpara një prove. Kjo provë është Ukraina. Në qytetet e çliruara nga ushtria e Ukrainës po zbulohen varreza masive, me fëmijë, gra, burra e të moshuar! Të gjithë civilë! Zoti është lart në qiell, ndërsa ne që jemi mbi tokë nuk mund të heshtim. Ne duhet të jemi prindër, vëllezër e miq të njëri-tjetrit, si qytetarë të civilizimit Perëndimor por edhe si qytetarë të botës mbarë!

“Lulja e Vlorës” e Anna Kohen e bekon Shqipërinë dhe shqiptarët për reagimin ndaj të keqes që e kishte pushtuar botën, por tregon se si familja e saj dhe ajo po ashtu reaguan ndaj të njëjtës të keqe por me emër tjetër.

Nazizmi dhe komunizmi apo stalinizmi janë sinonime midis tyre. Jo më kot 23 gushti njihet si Dita evropiane në përkujtim të viktimave të regjimeve totalitare, pa bërë kurrfarë dallimi ndërmjet tyre, të nazizmit e të stalinizimit duke dënuar çdo formë të totalitarizmit.

Duke e përfunduar librin, një peng më mbeti dhe m’u mblodh një lëmsh në fyt për Shqipërinë dhe Vlorën në mileniumin e tretë të zbrazur pothuaj nga komuniteti i hebrejve të vendosur në Shqipëri dy mijë vjet më parë.

Anna Kohen në faqet e librit i kthehet rishtas varkës me yllin e Davidit që lundronte në det bosh vizatuar kur ishte një vajzë e vogël vlonjate hebreje. Sot Anna ëndërron që kjo varkë të mbushet me hebrej turistë, ndërsa unë ëndërroj që Rruga e Hebrejve në Vlorë të gëlojë nga familjet e komunitetit hebre të kthyer tek rrënjët e tyre. Shqipëria ishte Edeni i hebrejve gjatë Holokaustit dhe ashtu do të duhej të mbetet.

“Lulja e Vlorës” – The Flower of Vlora e Anna Kohen është një libër që duhet lexuar. Ky libër i shkruar me shumë dashuri dhe vërtetësi i ka të gjitha vlerat për t’u përfshirë në bibliotekën e librave të shkruar nga të mbijetuar dhe dëshmitarë të Holokaustit.

18 Shtator 2022 – Tetor 2023

twitter
Follow
facebook
linkedin

Fjalë kyçe: Anna Kohen, BESA, Elida Buçpapaj, Elie Wiesel, Fshati Trivëllezër, Holokausti, Johanna Jutta Neumann, Kadri Lazaj, Kodi i Nderit i Shqiptarëve, Lulja e Vlorës, Norman Gershman, SHOAH, The Flower of Vlora, Vera Lazaj, Vlora, Yad Vashem

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

O shqiptar, fitorja të pret, ndaj duro. Ndiqi gjurmët, mos u dorëzo!- Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike

Shqipëria është në duart e krimit. Ai që krijon pasuri të paligjshme ka shumë për të humbur. Ju mund të merrni gjithçka që dëshironi nëse e dëshironi mjaftueshëm. Por, ju duhet ta dëshironi atë me aq zjarr, sa të sekretohet përmes lëkurës dhe të bashkohet me forcën krijuese. Nëse dëshironi t’ju kthehet liria nga kriminelët që ju shtypin, shfrytëzojnë dhe ju kanë marrë lirinë, atëherë duhet të veproni sa më shumë që të mundeni, jo vetëm të flisni. Synoni të arrini hënën. Nëse humbisni, do të përfundoni mes yjeve.
***
Shqiptarët mbyten ngadalë por me siguri nga të gjitha anët, thjesht sepse lehtësisht i pranojnë të gjitha teket dhe fëlliqësitë e regjimit mafioz që propagandohen nga mediat kundërmuese të shkatërruesit të Shqipërisë. Shqiptarët indiferent janë mësuar me çdo erë të keqe që kundërmon qelbësirë.

Dhe njerëz, shumë më keq do të jetë, thjesht, vetëm vazhdoni servilizmin ndaj qelbësirave.

Qëllimi i çibanit është shpopullimi i Shqipërisë, copëtimi i Kosovës dhe forcimi i Serbisë. Jugosllavia e re.

Parandaloni këtë krim monstruoz ndaj jush, ndaj fëmijëve, nipave e mbesave tuaja, ndaj Vendit dhe Kombit.

Zemra e patrembur dhe shpirti i racës sonë duhet të na bashkojë për jetë e vdekje!

Ata gënjejnë. Dhe ata do të vazhdojnë të gënjejnë. Nuk më kujtohet të kenë thënë ndonjëherë të vërtetën për ndonjë gjë.

Sapo të bjere kjo qeveri mafioze antikombëtare, ndiqeni penalisht këtë hajdut antishqiptar dhe pyesni për origjinën e tij dhe pronës se tij. Sundimi i kreut të organizatës kriminale bazohet në gënjeshtra dhe manipulime të të gjitha llojeve. Kushdo që mbron kreun e Organizatës Kriminale që synon zbrazjen e vendit nga shqiptarët etnik, zëvendësimin e tyre me të huaj (nga Afrika, Azia, Lindja e Mesme, Serbia, Greqia, Rusia) dhe zhdukjen e Kombit shqiptar, është një figurë e parëndësishme, kokëmish, tru shpëlarë. Thjesht një tjetër në radhën e këlyshëve të kriminelit më të famshëm të Shqipërisë.

Ata nuk mund të mashtrojnë më askënd. Tirania dhe shërbëtorët e saj. Ata kanë frikë kur shohin njëri-tjetrin në pasqyrë, imazhin e tyre, hijet e tyre, sepse e dinë se janë zuzar, se duart i kanë gjak.

Rrofshin shqiptarët e vërtetë! Përfundojeni tiraninë e kreut të organizatës kriminale antikombëtare. Asnjë dorëzim!

Jeta nën mafien na ka dhënë pikëllime, guximi që na mungon mund të na detyrojë të rrëzohemi. Shiu mund të bjerë jashtëzakonisht shumë dhe bubullima mund të trembë lirinë që nuk e kemi ende.

Rruga e lindjes së diellit zëvendëson thellësitë e errësirës. Ngjyrat e ndritshme dhe të qarta e bëjnë shpirtin të ngrohtë dhe të butë. Disa ditë buzëqeshin, zemrat gëzohen. Nga një qiell pa re, dielli ndriçon rrugën tonë, për ne.

Ju jeni duke luftuar një betejë, secili prej jush është si një atlet. Për të fituar një çmim fitoreje, ai vrapon.

Por ju nuk luftoni kundër mishit dhe gjakut, por kundër së keqes, lufta juaj është e ndershme, e domosdoshme, ka të bëjë me lirinë apo robërinë, jetën apo vdekjen.

Kështu që ngrihuni, përfundoni garën dhe
luftoni me besim të plotë se nëse bashkohuni do të fitoni.

Ju nuk duhet të dorëzoheni. Nuk mund të ndalesh tani. Ju keni një mision të rëndësishëm. Për të fundosur mafinë, për të rifituar lirinë. Për ardhmërinë e fëmijëve dhe të nipërve tuaj. Por, ju nuk luftoni kundër mishit dhe gjakut, por kundër së keqes, lufta juaj është e domosdoshme.

Kur guximi është zhdukur dhe forca ka mbaruar. Kur je shtrirë dhe shpresa është zhdukur. Atëherë mos u tundoni të thoni se kjo është e fundit. Nëse gjithçka duket e errët, kam diçka për t’ju thënë: Më e mira është përpara jush. Gara nuk ka mbaruar. Fundi nuk ka ardhur.

Së shpejti vjen një pranverë e re. Një kohë e re, një fillim krejt i ri. Bora po shkrihet, zogjtë po këndojnë. Gjithçka do të jetë përsëri e gjelbër. Ditët po bëhen më të ndritshme, më të gjata dhe më të buta. E ardhmja ju buzëqesh si një mik i dashur.

Do të ketë liri në zemër dhe mendje. Koha e mrekullive është tani. E vjetra do të kalojë dhe të gjitha gjërat do të bëhen të reja. Një mundësi e re do të vijë për ju. Një mundësi e re duhet t’ju vijë tani.

O shqiptar, fitorja të pret, ndaj duro. Ndiqi gjurmët, shkatërrojeni armikun, mos u dorëzo!

SHKRIMTARI I MADH Poezi nga Elida Buçpapaj

Shkrimtari i madh
nuk hoqi kurrë dorë
nga dashnorja
me trupin e Deas
e aroma ambroz hojesh
që e joshi gjithë jetën
posa i dilte nga shtrati
Helena e Trojës

shkrimtari i madh u plak
por orgazmat
nuk i braktisi
që provoi si asnjë mashkull
me dashnoren
e gjithë jetës
që i rrinte gati
prej kur e burrëroi
në qytetin me qiell guri
ku në vend
të shiut me gishtrij
binin marshe shirash
me gjarpërij

nga sistemi në sistem
nga regjimi në regjim
dashnorja asnjëherë
nuk ia ndali ledhatimet
as nuk e tradhëtoi
me turmat e mëtimit
apo oficerët
e policisë sekrete
të ish Sigurimit

shkrimtari i madh
u plak por libido s’iu shterr

kur dashnorja
me përkujë i ledhej
jeta e tij si Kulla e Pizës
pjerrej

në jerm, Marsian,
asket i vetmuar,
Homerik
bota pa sy e verbuar
ai bethovian
bota pa gojë, memece
pa veshë e shurdhuar

nën korin e zhabinjve kënetorë
në pellgjet e llumta moçalore
ku bimësia kalbet
nga vendndejta e ndotja
çirren zëçjerrë, të ferrë
homeriku, bethoviani
i tretuni, i mbetuni
në pyllin e terrun
i humbuni, i pagjetuni

Virgjili e përcolli,
nuk iu nda
deri kur të dy
tek një bar-kafè
me emrin Juvenilja u ndalën
atje ku ndahet
terri nga drita
vdekja nga poezia e jeta
aty ku pret poeti melodioz
Dom Ndre Mjeda
gati me një formulë supreme
vetëm për shpirtlarët
shkrimtarin e madh
me gjithë vollë e lutje
e pret krahëhapët

********

Poezia është botuar në librin poetik të autores Skaterr, Onufri, 2024

Në 75- vjetorin e lindjes sate, fisniku i skenës dhe ekranit, Agim Qirjaqi…- Nga PËRPARIM KABO

Takimi ynë i fundit ishte rastësor, bri ish- hotel “Dajti”

Folëm paqësisht, por ti ishe i lodhur, mik i shtrenjtë. Edhe buzëqeshja jote ishte e kursyer…, disi e ndrojtur. Pak fjalë më the, por të ndjera. Pas atij takimi nuk u pamë më, derisa, më 28 mars 2010, ti heshte përgjithnjë. Në vitet e fundit ti e kuptove se gjëja më e keqe ishte vetmia, ajo nuk ka gojë të flasë, nuk ka ndjenja të thotë se çfarë ndien…Vetmia nuk ka duar ,që të të përqafojë, as laps e kartë, që të të nisë letër… Vetmia është burgu i trishtë i njeriut. Por sot është 75- vjetori yt, Agim, e le ta festojmë bashkë, si atëherë, kur, me aq kurajo , vure në skenë dramën “ Armiku i popullit”, të Henrik Ibsenit. Ti përgatite vetë edhe skenografinë…, dhe guxove të provokoje, duke e ndarë flamurin me dy koka shqiponjash veç e veç, për të nxjerrë në pah se hipokrizia e shtetarit nuk ndalet deri në vepra të tilla, ku gjithçka simbolike dhe identitare për njeriun e thjeshtë, mund të përdhoset me veprimin dhe të fshihet nën hipokrizinë dhe gënjeshtrën…Aso kohe unë botova një shkrim vlerësues. Ti iu gëzove, sepse gjete në të njehsimin kuptimor- filozofik me konceptimin tënd dramatiko- skenik. Pas disa ditësh , një anonim i paguar, të sulmoi. Një shkrim që donte të të dekurajonte për mbrojtjen që po i bëje godinës së “ Teatrit Kombëtar”.

Sa e gjerë është tipologjia e galerisë sate artistike Agim Qirjaqi!

Oficeri gjerman, te filmi “ Dimri i fundit”, cinizmi i ftohtë, një fytyrë gati- gati e ngrirë, por natyra e njeriut që urdhëron prerazi dhe nuk pranon mëdyshje apo huamarrje nga mendja e të tjerëve.

Drejtori i shkollës dhe i jetimores, te filmi “ Lulëkuqet mbi mure”, sërish cinizmi, filozofia e frymës fashiste, mungesa e mëshirës dhe hipokrizia. Te filmi “ Rrugë të bardha”, mësuesi , disi i hutuar, njeriu pa pulsin e jetës, një lloj njeriu në këllëf, si ai heroi i tregimit të Çehovit.

Te filmi “ Dasma e Sakos”, në rolin e avokatit, manifeston aq bukur të gjithë hipokrizinë e atyre njerëzve të klasës së pasur, që mendojnë se janë gjithçka dhe zotërojnë çdo gjë, por në prapaskenë kuptohet se ,të zhveshur nga pushteti, janë kaq të dobët dhe meskinë!

Te “ Tela për violinë”, profesori i violinës, Mustafa Dino, Muçua, një grotesk magjepsës!

Te filmi “ Kolonel Bunker”, në rolin e Nuro Metos, të cilit diktatori i caktoi si detyrë fortifikimin e vendit, një figurë e përsosur , nga maja e suksesit, në burgosje. Drama e zhgënjimit, kur lufta e ftohtë rezultoi një flluskë…Kthimi në liri, ishte mosnjohja e vetes dhe e botës.

Pse po t’i përmend?,- më pyete. Po, dua të festojmë ditëlindjen tënde Agim! Arti yt ishte jeta jote.

Pa të ajo do të ishte boshe, thjesht si një enë e zbrazur…, pa tingull.Njerëzit duhet të kujtohen se cili ishte ai fisnik me atë sjellje skenike të kadifenjtë. Te komedia “ Ylli pa emër”, e Sebastianit, ju shkëlqyet në një lojë , ku naiviteti, përgjërimi dhe rrëfenja provincialiste ,përballë një gruaje të bukur, bashkonte gjithçka: qiejtë, pasionet, studimet, ëndrrat dhe lutjet…Ajo natë e premierës, në vitin e largët 2002, na la pa frymë. Kultura jote ishte e gjerë dhe domethënëse, i paharruari Agim Qirjaqi!

“ Rikardi III”, që Ti e vure në skenë, m’u dha rasti ta shihja para ca vitesh në Copenhagen nga një trupë angleze, në një festival shakespearian, por vënia jote më pati tronditur më shumë…

Tani, mendo që nuk je në botën e përtejme, por për pak çaste je kësaj ane, dhe të gjitha këto fjalë vlerësuese , po t’i them në sy.

Të festosh, nuk do të thotë thjesht të argëtohesh. Të sjellësh në kujtesë gjithë ç’ke realizuar në jetën tënde të shkurtër, 60 vjeçare, kjo do të thotë të festosh për artistin Agim Qirjaqi !

Na mungon shumë, Agim i dashur!

Na mungon si artist, na mungon si njeri…, na ke lënë një boshllëk si mik…

Ndoshta andej festoni sonte…

Sa shumë jeni në Qytetin e Frymës! Mirë bëni që jeni pranë njëri tjetrit në data të shënuara…!

Këtu mbretëron heshtja për ju…, ka të tjera halle shteti!

Ndaj mos m’u ligështo…!

Ne që të duartrokitëm, nuk të harrojmë…!

P.Kabo. 27 janar, 2025.

“REÇAK: HISTORIA E NJË KRIMI LUFTE” — Ngjarja që ndryshoi të ardhmen e Kosovës – Libër i ish-Diplomatit Amerikan William G. Walker- Nga Frank Shkreli

26-vjet më parë forcat terroriste ushtarako-policore të Serbisë fashiste kanë ndërmarrë një sulm barbar kundër banorëve të një fshati të vogël të Kosovës, i quajtur Reçak, nja 30-killometra në jug të Prishtinës. Javën që kaloi, masakra barbare e kryer me 15 të janarit 1999, u kujtua nga qindra pjesëmarrës; përfshirë udhëheqësit më të lartë të Republikës së Kosovës që morën pjesë në aktivitetet e organizuara për të nderuar dhe kujtuar, si çdo vit, 45 civilët e pafajshëm shqiptarë, të vrarë nga forcat terroriste serbe.

Ish-Diplomati amerikan, William Walker duke dedikuar për një blerës librin: “REÇAK: HISTORIA E NJË KRIMI LUFTE”, në promovimin e veprës së tij, në hapësirat e Librarisë “Dukagjini”, në Prishtinë, javën e kaluar

Në veprimtaritë që shënuan 25-vjetorin e kësaj dite të rëndë në historinë e Kombit shqiptar, mori pjesë edhe Ambasadori amerikan William Walker, ish-Shef i OSBE-së në Prishtinë 2-dekada e gjysëm më parë. Siç dihet, ishte Ambasadori i nderuar amerikan William Walker, ai i cili me të shkuar në vendin e masakrës, asaj ngjarjeje të tmershme, atij krimi kundër njerëzimit, një ditë më vonë me 16 Janar, 1999 ku ishin hedhur kufomat në Reçak – njoftoi Shtetet e Bashkuara botën mbarë për masakrën serbe kundër civilëve shqiptarë në Reçak. Ishte vlerësimi i gjendjes së përgjithshme shumë të rëndë në Kosovë në atë kohë dhe sidomos dëshmia e Ambasadorit Walker për masakrën që kishte parë me sytë e vet në Reçak, që çoi më në fund në ndërhyrjen e NATO-s kundër forcave terroriste policore dhe ushtarake serbe në territorin e Kosovës dhe anë e mbanë Serbisë.

Lavdi martirëve të Reçakut!

Ashtu si edhe çdo vit tjetër, në këtë datë të zezë, Ambasadori Ëalker e ka bërë zakon dhe viziton Kosovën dhe Reçakun në shoqërimin e udhëheqsve më të lartë Kosovës. Kështu ndodhi edhe sivjet në 26-vjetorin e masakrës në Reçak aty në “Reçak, fshatin e vogël, me histori të madhe”, siç e cilësoi Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani gjatë përkujtimit të këtij viti, “Aty ku 26-vjet më parë, njerëzorja dhe mizorja patën ndeshjen më makabre, në këtë pjesë të Evropës”, është shprehur Zonja Osmani. “Kujtesa jonë është mburojë kundër harresës dhe garanci që krime të tilla nuk do të përsëriten kurrë më”, ka thënë Presidentja Vjosa Osmani. “Reçaku nuk është vetëm një tragjedi që lidhet me këtë fshat dhe banorët e tij. Është dëshmi e vuajtjeve të gjata të popullit tonë që kërkoi dhe vazhdoi të luftonte për liri dhe për të drejtën e ekzistencës”, ka thenë Presidentja e Republikës së Kosovës. Ndërsa kryeministri i Kosovës Albin Kurti gjithashtu gjatë ceremonive përkujtimore në kujtim të masakrës së Reçakut tha se deklaratat e Walker, drejtuar Amerikës dhe botës, pas masakrës “ekspozuan brutalitetin me të cilin po përballej Kosova dhe ndryshuan diskursin ndërkombëtar për luftën e Kosovës. Deklaratat e ambasadorit Walker ishin denoncime zyrtare të forcave dhe autoriteteve serbe, të cilat po kryenin krime kundër njerëzimit dhe krime lufte kundër civilëve shqiptarë në Kosovë”, është shprehur Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti.

Udhëheqësit e Republikës së Kosovës nderojnë diplomatin amerikan, Ambasadorin William Walker, njeriun që ekspozoi masakrën brutale të forcave terroriste serbe kundër civilëve të pafajshëm, 26-vjet më parë, në fshatin Reçak të Kosovës.

Reçaku dhe Kosova, në shenjë falënderimi, 8 vite më parë ngritën në Kompleksin Përkujtimor në Reçak, përmendoren e Ambasadorit William Walker. Sivjet në 26-vjetorin e masakrës, Ambasadori Walker ia ktheu nderin Reçakut dhe Kosovës me botimin e një libri monumental si dëshmi historike për brezat e ardhshëm të shqiptarëve mbi krimet serbe kundër njerëzimit ndaj shqiptarëve të Kosovës në Reçak. Një rast ky që sërish sjell në kujtesë atë që ndodhi në Reçak 26-vjet më parë nga një autor dëshmitar okular i asaj masakre. Dëshmi autentike për krimet e kryera nga regjimi i Serbisë në Kosovë!

Versioni anglisht Versioni shqip

Një libër-monument, si të thuash, një dhuratë që Ambasadori Ëalker tha se ia kishte premtuar Kosovës pothuajse 25-vjet më parë. Ai kërkoi ndjesë me këtë rast, duke shprehur keqardhjen e tij që i mori aq shumë kohë ta botonte librin e premtuar. Por, ja më në fund, shtoi ai, libri u botua në shqip dhe anglisht për lexuesit sot dhe për brezat e ardhëshëm të shqiptarëve nesër. “Jam shumë i kënaqur që u mundësua botimi i këtij libri ; i kënaqur gjithashtu se Presidentja dhe Kryeministri më kanë thënë se ky libër është një thesar për rininë e këtij vendi në veçanti dhe për popullsinë e Kosovës në përgjithësi. Për ta është shumë e rëndësishme dëshmia ime e ngjarjeve, pjestar i të cilave isha dhe arsyeja se pse mora pjesë në ato zhvillime 26 vjet më parë”, është shprehur Ambasadori Walker në lidhje me botimin e librit: Reçak: Historia e një Krimi Lufte, që u promovua, javën e kaluar në Librarinë “Dukagjini” të Prishtinës me 15-16 Janar.

Autori me mikun e shqiptarëve dhe me mikun e të VËRTETËS, Ambasadorin William Walker – folësit kryesor në festimin e 15-vjetorit të Shpalljes së Pavarwsisë së Republikës së Kosovës – organizuar nga Shoqata Shqiptaro-Amerikane, “Skënderbej”, Inc. në Nju Jork, 12 Shkurt, 2023

Në një njoftim i datës 14 Janar. 2025 nga zyra e Kryeministrit të Republikës së Kosovës, Albin Kurti thuhet se në një takim që zhvilloi me ish-diplomatin amerikan William Walker, ish-shef i Misionit Verifikues të OSBE-së, ata diskutuan një nga ngjarjet më të rëndësishme dhe tragjike të historisë moderne të Kosovës: Masakrën e Reçakut dhe dëshminë e paçmueshme të Ambasadorit Walker për këto ngjarje. Në këtë takim, Kryeministri Kurti shprehu mirënjohjen për angazhimin e Ambasadorit Walker në mbështetje të së vërtetës dhe drejtësisë, si dhe për kontributin e tij në përkujdesjen dhe promovimin e ndihmës ndërkombëtare gjatë periudhës së luftës në Kosovë. Njëherazi, ai theksoi përpjekjet dhe ndihmën financiare prej 70,000 eurove dhënë nga qeveria e Kosovës për këtë iniciativë të rëndësishme duke bërë të mundur botimin e librit të kujtimeve të Ambasadorit Walker, ku dokumenton ngjarjet e tmerrshme të Masakrës së Reçakut. Në njoftim thuhet se Kryeministri Kurti tha se ky libër dhe këto dëshmi të Ambasadorit Ëalker do të shërbejnë si një mjet për promovimin e së vërtetës për Kosovën dhe për forcimin e narrativës ndërkombëtare që vendi ynë ka përjetuar gjenocid nga ana e shtetit të Serbisë. Vepra si ky libër na ndihmojnë të ruajmë kujtimin e ngjarjeve të tmerrshme si masakra e Reçakut. Ndërsa, Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani tha me këtë rast, se “Të rinj, të reja e fëmijë që takuam sot, janë brezi i ri i Reçakut, pasardhësit e viktimave, që dëshmojnë pathyeshmërinë e qëndresën e popullit tonë, përkundër sakrificës e dhimbjes së madhe. Lavdi martirëve e dëshmorëve të Reçakut!- është shprehur Vjosa Osmani. Ndërkaq, edhe Ambasada e Shteteve të Bashkuara përkujtoi përvjetorin e masakrës së Reçakut me një NeverForget, duke thënë se Shtetet e Bashkuara i bashkohen popullit të Kosovës duke kujtuar viktimat e masakrës së Reçakut: “Një pikë-kthese tragjike kjo për njerëzimin, por që nxiti botën të veprojë. Ndërsa nderojmë viktimat, ne ripërtërijmë angazhimin tonë të përbashkët për të vërtetën, drejtësinë dhe pajtimin,”- thuhet në reagimin përkujtimor të Ambasadës Amerikane në Prishtinë.

“Historia e një krimi lufte”, nga William G. Walker – ngjarja që ndryshoi të ardhmen e Kosovës.

Libri i ish-diplomatit amerikan William Walker, “Reçak: Historia e një Krimi Lufte”, është një autobiografi mbi jetën ç’prej fëmijërisë dhe një përshkrim i veprimtarisë së tij të gjatë diplomatike deri në largimin e tij nga detyra e Shefit të Misionit Verifikues të OSBE-së, që ai kryesonte në Kosovë, në kohën e masakrës së Reçakut. Ky është një libër nga një ambasador i një vendi të madh mik i Kosovës dhe shqiptarëve – ish-diplomati amerikan Wlliam Walker – i cili si dëshmitar i masakrës së Reçakut, ka shkruar me këtë rast një histori të vërtetë, paanësisht, duke treguar të drejtën dhe ngjarjen e vërtetë të tragjedisë në Reçak – me rëndësi për historinë e Kombit shqiptar, por edhe për historinë e Ballkanit dhe të Evropës. Ambasadorit Walker i urojmë jetë të gjatë – është me gëzim e përzemërsi që çdo shqiptar kudo të përshëndesi botimin e William Walker, “Reçak: Historia e një Krimi Lufte”, Lavdi martirëve të Reçakut – I përjetshëm qoftë kujtimi i tyre!

SHTETI AUTOR I KRIMEVE DJE, SOT HESHT NDAJ KRIMEVE TË KOMUNISTËVE!- Nga BESIM NDREGJONI

NË NDERIMIN TË 80 VJETORIT TË KRYENGRITJES ANTIKOMUNISTE TË MALSISË MADHE E PARA NË EUROPËN E PASLUFTËS SË DYTË BOTËRORE!

25 Janar 1945 është një ditë e shënuar dhe historike për Shqipërinë, një ngjarje që kujton guximin dhe sakrificën e malsorëve që nuk pranuan regjimin komunistë dhe i treguan europës se shqiptarët nuk pranojnë sllavizmin dhe stalinizmin enveristë. Nuk kishte vetëm 2 muaj që Shqipëria ishte nën pushtimin e diktatorit stalinist Enver Hoxha, me mbështetje nga regjimi serb, malsorët u ngritën për të kundërshtuar këtë regjim gjakatar dhe represionin që ushtronin komunistët shqiptar! Këta burra dhe gra trimëresha nuk ishin të frikësuar përball masakrave të sunduesve enveristë , por të vendosur të mbronin nga humbja identitetit dhe të drejtat e tyre.

Më 25 janar 1945, udhëqësit e shquar si Major Llesh Marashi nga Shkreli, Mulë Delia Bajraktari nga Hoti dhe heroiku i mbrotjes së kufive Preng Cali i Kelmendit, filluan lëvizjen e parë antikomuniste në Europën pas Luftës së Dytë Botërore. Ky ishte një akt që tregoi se populli shqiptar, ndonëse i përballur me represionin e tmerrshëm të regjimit komunist, do të kundërshtonte çdo tentativë për të prishur traditat dhe identitetin kombëtar. Ata qëndruan të palëkundur, duke mbrojtur besën dhe nderin, dhe duke pasur besim në Zot dhe komb.

Sot, pas 80 vitesh, pasardhësit e kryengritjes antikomuniste të ndihen krenarë për veprën e kryer nga ata burra dhe gra të Malsisë Madhe. Ata janë shembuj të pavdekshëm të qëndresës dhe sakrificës për liri dhe dinjitet kombëtar. Po të kishin pasur mbështetjen dhe vëmendjen e ndërkombëtareve ndoshta historia do të kishte ndjekur një rrugë tjetër, dhe fati i Shqipërisë do të ishte ndryshe. Mbas kësaj kryengritje Malsia e Madhe u masakrua nga diktatura komuniste dhe vuajti për më shumë se katër dekada, vetëm sepse kërkuat liri dhe drejtësi.

Lëvizja antikomuniste e Malsisë Madhe ishte e para në Europën pas Luftës së dytë Botërore që i tha “Jo” diktaturës dhe terrorit sllavokomunist. Ky është një akt që do të mbetet gjithmonë në histori. Bilanci i kësaj rezistence është tragjik dhe shkatërrues: mbi 100 të pushkatuar, mbi 200 të burgosur që kaluan vite të tëra në kampet e internimit dhe mbi 200 familje të internuara. Ky është çmimi i lirisë që paguajti ky popull fisnik.

Ne e nderojmë këtë ditë, sepse ajo është një dëshmi e lavdisë së kombit shqiptar dhe e qëndresës ndaj çdo pushtuesi, pavarësisht regjimit dhe ideologjisë që mund të imponoheshin.

Ne sakrifikuam për të siguruar lirinë e këtij kombi, por pas një gjysmë shekulli, pati një tradhti të dytë nga ata që zgjodhën ideologjinë e komunizmit dhe jo demokracinë. Shqipëria, pas 1990-s, u bë e vetmja vend në Europë që e harronte pasojën e komunizmit dhe nuk i dha drejtësi viktimave të tij. Ne u tradhtuam nga një klasë politike që jo vetëm nuk e denoi regjimin komunist, por edhe e mbajti atë në heshtje dhe e përdori për interesat e saj.

Sot, pas 35 vitesh, më shumë se 6000 antikomunistë nuk kanë një varr, sepse politikës shqiptare i mungon vullneti për të njohur dhe dënuar këtë krim. Mbi 36,000 të burgosur politikë, që dhanë jetën dhe vuajtën për lirinë e Shqipërisë, janë harruar, ndërsa trashëgimtarët e diktaturës janë të pushtetuar dhe vazhdojnë të japin leksione demokracie, pa pasur asnjë ndjeshmëri për viktimat e sistemit që ata mbështetën.

Për më tepër, mbi 100,000 familje shqiptare që u dëbuan dhe u internuan, nuk gjetën mbështetje, dhe shumë prej tyre janë larguar nga atdheu, pa mundur të integrohen në shoqërinë shqiptare. Ky është një dështim i rëndë i shtetit shqiptar dhe një shenjë e pasigurisë që vazhdon të mbizotërojë Shqipërinë.

Shteti dje ishte autori i krimeve, sot Shteti mbron xhelatët që i shkaktuan këto krime.

25 Janari 1945 është një ditë historike për qëndresën antikomuniste, është dita kur regjimit të Enver Hoxhës i thamë JO, dhe vazhduam për 45 vite të i rezistojmë krimeve makabre dhe të ngjashme me krimet e nazistëve ndaj hebrenjve.

UDHËHEQËSIT E KRYENGRITJES ANTIKOMUNISTE TË MALSISË MADHE

Hebrejt kan ditën e kujtesës 27 janarin si ditë kujtese, përse ne shqiptarët të mos kemi 25 janarin si ditë kujtese ndaj rezistencës antikomuniste. Hungarezët krenohen me revolucjoni e tyre të 1956, por ne që e nisëm revolucjoni 11 vite para tyre, a skemi të drejtë të krenohemi si mbrojtës të fjalës së lirë dhe të itenditetit kombëtar!

Ne, antikomunistët, kërkojmë që krimet e komunizmit të dënohen, dhe të bëhen e të jepet drejtsi për ata që dhanë jetën për lirinë e Shqipërisë. Nuk mund të ndërtojmë një demokraci të qëndrueshme dhe të drejtë pa njohur të vërtetën dhe pa kërkuar ndjesë për krimet që ndodhën. Europa e ka dënuar komunizmin, Amerika e ka dënuar me karrike elektrike lëvizjen komuniste, ndërsa Shqipëria vazhdon të heshtë, duke përforcuar një sistem që ende mbron pasojat e regjimit.

Mos dënimi i krimeve të komunizmit, glorifikimi i deologjisë komuniste si bazë për të sunduar shtetin janë të dështuar duke e çuar Shtetin Shqiptar nga një sistem demokratik në një sitem diktatorial.

Shteti shqiptar ka dështuar të mbrojë viktimat e komunizmit dhe të bëjë drejtësi për të kaluarën, ndërsa ka vazhduar të ndihmojë trashëgimtarët e diktaturës. Politikanët shqiptarë që janë ende në pushtet, jo vetëm që nuk e kanë dënuar komunizmin, por kanë heshtur dhe janë bërë bashkëudhëheqës të një ideologjie të vjetër, të shkatërruar dhe të dështuar. Malsia e Madhe krahina që i tha jo komunizmit në këtë 80 vjetor të kryengritjes antikomuniste kërkon drejsi përpara një Shteti që hesht ndaj padrejtësisë që ju është bërë antikomunistave shqiptarë! 25 janari duhet të jetë ditë historike kombëtare dhe krenarie për Shqipërinë.

Kjo ditë ban krenar shqiptarët në europë për qëndresën, sakrificat dhe mbrojtën e lirisë

Në këtë ditë të shënuar na kalon në vëmendje thënja e Martin Luter Kingut: “Një padrejtësi në çfarëdo vendi është një kërcënim për drejtësinë kudo!
Besim NDREGJONI

Atë që i ka mësuar gjyshi, nipërit duhet ta fshehin si një thesar në zemrat e tyre Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike

«Nipërit dhe mbesat janë pemët e jetës», na thoshte gjyshi im.
I dashur gjysh! Ti ishe kaq i sjellshëm dhe i ngrohtë, i madh dhe i çuditshëm. Isha aq i lumtur për ty sa nuk mund të numëroj aq larg. Trishtim, se ti nuk je mes nesh. Më mungon. Si mund ta përballoj pikëllimin?
***
Gjyshi im (babai i babait tim), në një moshë shumë të re, emigroi në Amerikë në vitin 1943. Si një ushtarak, shkodran dhe shqiptar i vërtetë, ishte një luftëtar i palodhur për përparim dhe avancim, plot ide dhe iniciativa. Ai gjeti zgjidhje për pyetjet dhe problemet më komplekse. Në kohën e lirë e kishte si prioritet punën e tij të frytshme për arsimimin e familjarëve (më të afërmve dhe jo vetëm) duke zgjuar te ne kujtesën (ndjenjat) e përkatësisë etnike, përkujtuar rrënjët, gjenealogjinë, historinë, traditat dhe zakonet e mirëfillta, mësuar gjuhën amtare. Thënë më mirë, përkundër faktit se jetonte jashtë vendlindjes, ishte i zhytur me trup dhe me shpirt në thelbin e bashkësisë së tij.
Me një mendje brilante, me vizione të gjera, trim dhe të patrembur, i shqetësuar për të ardhmen e Shqipërisë, trojeve të okupuara dhe kombit shqiptar, ai ndjeu dhe arriti në përfundimin se pas pensionimit si ushtarak i lartë, duhej të futej në ujërat politike dhe t’u jepte argumente atyre armiqve që pretendonin dhe kundërshtonin një Shqipëri të vërtetë, të ribashkuar.
Disa kohë më parë u largua nga kjo jetë në mes të një beteje të madhe, një trajektore në rritje, tashmë në pamje të fitoreve dhe triumfeve të arritura, kur një person pret frytet e punës dhe përpjekjes së tij.
Ai ishte një shembull i paimitueshëm dhe mishërim i atdhedashurisë, shqiptarisë, ngritjes së ndjenjave kombëtare të diasporës, moralit dhe etikës; që është një gjë e rrallë në politikë, por gjithashtu ngjall admirim dhe respekt nga bashkëkohësit, si ata që pajtohen me ju dhe ata që nuk pajtohen me ju politikisht.
Mund të theksoj se edhe gjyshi im, me punën e tij, padyshim që propagandoi dhe përmirësoi ndjeshëm të drejtat e shqiptarëve, pavarësisht se ku ndodhen, dhe afirmoi statusin e tyre në fushën e arsimit të lartë, studimit dhe ruajtjes së gjuhës amtare shqipe, të drejtën për të shkruar historinë e tyre, duke hyrë në fushën e shkencës, që të ruajë traditat e trashëgimisë kombëtare, shpirtërore e kulturore dhe të afirmojë shqiptarët si faktor përbërës kushtetues dhe ligjor të shtetit përkatës në të cilin jetojnë dhe banojnë.
Gjyshi im e donte dhe punonte për një familje të mbushur me kuptim dhe tradita jetësore shqiptare. Ruajtjen e Kodit të Familjes.
Ai citonte shpesh thënien e shkrimtarit dhe politikanit italian Giuseppe Mazzini (1805-1872):
“Familja është atdheu i zemrës”.
***
PS: Përfituesve (spiunëve, kopilëve) antikombëtarë, misioni kriminal i të cilëve është shkatërrimi i familjes, zbrazja e Shqipërisë nga shqiptarët autoktonë me anë të varfërisë dhe zëvendësimi i tyre me “refugjatë” nga Afrika, Azia dhe Lindja e Mesme, një përshëndetje e rëndë:
Hej, ju spiunë të degjeneruar që nuk e dini kush janë babai dhe gjyshi juaj. Gjinia ka të bëjë me biologjinë. Kjo është e vetmja gjë që është e rëndësishme si koncept gjinor, ka vetëm dy gjini: femër dhe mashkull (djalë-vajzë). Jo më “Prindi 1 dhe Prindi 2”, o bastardë të mallkuar që reklamoni këtë pisllëk për ndryshimin (shkatërrimin) e Kodit të Familjes shqiptare.
***

MARCO RUBIO – KRYEDIPLOMATI I RI I SHTETEVE TË BASHKUARA Nga Frank Shkreli

Marco Rubio, (53-vjeç) ish-Senatori republikan nga shteti Florida, jo krejt i panjohur për lexuesit — një yll i ri i Partisë Republikane të Amerikës për më shumë se një dekadë tani, përflitej për do kohë se do emërohej në ndonjë detyrë të lartë në mandatin e dytë të Administratës së Presdentit Donald Trump, megjithse kishte ssfiduar Z. Trump në fushatën e përzgjedhjes së kandidatit republikan për president.

Ashtu edhe ndodhi, parashikimet u bënë realitet. Dy muaj më parë, Presidenti i zgjedhur Donald Trump e emëroi ish-Senatorin Marco Rubio në detyrën e Sekretarit të Shtetit – në krye të diplomacisë amerikane për katër vitet e ardhëshëm. Të hënën, menjëherë, pas betimit të Donald Trump në mandatin e dytë presidencial në Shtëpinë e Bardhë, Dhoma e plotë e Senatit amerikan, me vota unanime (99-0) konfirmoi emërimin e Z. Rubio në krye të Departamentit Amerikan të Shtetit (DASH), ndërsa ditën e të martë ai bëri betimin në detyrën e re para Zevendës-presidentit J. D. Vance, duke u bërë kështu anëtari i parë i kabinetit të Zotit Trump në administratën e tij të dytë. Sekretari i Shtetit, i emëruar nga Presidenti dhe me miratimin e Senatit, është këshilltari kryesor i Presidentit për politikën e jashtme. Me ndihmën e 80-mijë diplomatëve dhe nëpunsve të tjerë të DASH — të vendosur në Washington dhe në ambasadat amerikane anë e mbanë botës — Sekretari i Shtetit zbaton vizionin e politikës së jashtme të Presidentit. Si ë tillë, këtë vizion, Kryediplomati i ri amerikan, Zoti Marco Rubio e njoftoi, publikisht, para Komisionit të Senatit për Punët e Jashtme, javën e kaluar Opening Remarks by Secretary of State-designate Marco Rubio Before the Senate Foreign Relations Committee – United States Department of State, angazhimin e tij për një politikë të jashtme të përqendruar tek interesat kombëtare të Shteteve të Bashkuara të Amerikës. Duke folur në hollësi mbi sfidat kryesore të politikës së jashtme nga këpndveshtrimi I tij dhe administratës Trump, përfshirë kërcënimet nga Partia Komuniste Kineze, imigracioni në masë dhe konfliktet anë e mbanë botës, ndërsa paralajmëroi gjithashtu edhe për diktatorët në Moskë, Teheran e Phenian, që shkaktojnë destabilitet në botë.

Por, “Përfundimisht”, theksoi Z. Rubio, për administratën e Presidentit Trump, “përparësia numër një e Departamentit të Shtetit është interesi i Shteteve të Bashkuara të Amerikës”, duke shtuar se. “Udhëzimi që ai (Presidenti Trump) ka përcaktuar për politikën e jashtme, është i qartë”, nënvijoi ai para Komisionit të Senatit për Punët e Jashtme. “Çdo dollar që shpenzojmë, çdo program që ne financojmë, çdo politikë që ne ndjekim, duhet të justifikohet duke iu përgjigjur këtyre tre pyetjeve:
A e bën Amerikën më të sigurt?
A e bën Amerikën më të fortë?
Dhe, a e bën Amerikën më të begatë?”

Z. Marco Rubio e zhdërvjelloi këtë ide disi më gjerësisht para Komisionit të Senatit të Punëve të Jashtme të mërkurën e kaluar: “Të jesh i kujdesshëm në përpilimin e politikës së jashtme nuk do të thotë braktisje të vlerave tona. Por, s’do mend se ndërsa ne mbetemi kombi më i pasur dhe më i fuqishëm në botë, pasuria jonë nuk ka qenë kurrë e pakufizuar dhe forca jonë nuk ka qenë kurrë e pafund. Vendosja e interesit tonë thelbësor kombëtar, mbi të gjith tjerat, nuk është izolacionizëm; por është kuptimi i arsyeshëm se një politikë e jashtme e përqendruar në interesin tonë kombëtar nuk është ndonjë relikë e vjetëruar. Që nga shfaqja e shtetit-komb modern, mbi dy shekuj më parë, vendet kanë vepruar bazuar në atë që ata e perceptojnë si interesin e tyre kryesor kombëtar – kjo ka qenë normë, jo përjashtim. Dhe për vendin tonë, vendosja e interesit të Amerikës dhe e amerikanëve, mbi gjithçka tjetër, nuk ka qenë kurrë më e rëndësishme apo më e nevojshme se sa është sot. Sepse në fund të fundit, si mundet Amerika të promovojë sot kauzën e paqës në botë, nëqoftse nuk është vet e sigurt brenda kufijve të saj? Çfarë dobie ka Amerika për aleatët tanë nëse nuk është e fortë, për veten? Dhe si mund t’i japë fund Amerika vuajtjeve të fëmijëve të Zotit, anembanë botës, nëse, së pari, nuk është e begatë këtu ku jetojmë, në vendin tonë?”, theksoi ndër të tjera Marco Rubio, para Komisionit të Senatit për Punët e Jashtme.

Gjënë e parë që ai bëri ditën e martë, Sekretari i Shteteit Marco Rubio vajti në ndërtesën e Departamentit Amerikan të Shtetit për tu prezantuar dhe për të shprehur mirënjohjen për diplomatët amerikanë që shërbejnë në Washington dhe
anë e mbanë botës. Sekretari Rubio paralajmëroi, me atë rast se, po, “do ketë ndryshime por, ndryshimet nuk kanë për qëllim të dëmtojnë njeri, as të ndëshkohet ndokush”.

Gjatë seancës së miratimit në detyrën e tij të re, të mërkurën e kaluar, para Komisionit të Senatit për Punët e Jashtme dhe në fjalimin që mbajti në Departamentin Amerikan të Shtetit në Washington, Sekretari Rubio, i lindur në Amerikë, por me prindër nga Kuba – foli për familjen e tij dhe prindërit e tij të arratisur nga Kuba në vitin 1956, të cilët, sipas tij, erdhën në këtë vend pa asgjë, por vetëm me një ëndërrë, për një jetë më të mirë, tha Z. Rubio. Kjo ditë, shtoi ai, më kujton se ishin, prindërit e mi, të cilët nuk janë më me ne, ata të cilët përgatitën rrugën që më solli mua këtu ku jam sot. Falë atyre, nenvijoi ai, “unë kam pasur privilegjin që të kem lindur në vendin më të madhërishëm në historinë e botës”. Përveç mirënjohjes për prindërit dhe familjen e tij, Sekretari i ri i Shtetit – ndryshe nga shumë para-ardhës tij tij –në prak të fillimit të detyrës së re në krye të diplomacisë amerikane — falënderoi të Madhin Zot për bekimet që i ka akorduar atij në jetën e vet.

“Besimi im është kritik dhe është diçka në të cilën do të mbështetem dhe do të mbështetem shumë në muajt në vijim. Në një botë të trazuar – ne jemi thirrur të promovojmë kauzën e paqes dhe të mirën e përbashkët. Kjo detyrë është bërë më e vështirë se kurrë”. Si përfundim, vazhdoi Sekretari i Shtetit Rubio, “Unë do të mbështetem shumë në besimin tim dhe do të lutem për bekimet e Zotit, që ai të më japë forcën, mençurinë dhe guximin për të bërë atë që është e drejtë, në këto momente të vështira”, është shprehur Z. Rubio.

Në fjalimin e tij para Komisionit të Senatit për Punët e Jashtme, Z. Rubio vlerësoi se, me fundin e luftës së ftohët dhe me triumfin e demokracive perendimore mbi komunizmim, në Amerikë u krijua njëfarë konsensusi politik nga të dy partitë kryesore se, “Tani kishim arrijtur në fund të historisë”, siç u shpreh ai. “Se të gjitha kombet e botës tani do të bëheshin anëtarë të demokracisë të udhëhequr nga vendet perëndimore demokratrike. Se një politikë e jashtme që i shërbente interesit kombëtar, tani mund të zëvendësohej me një politikë që do t’i shërbente rendit të ri liberal botëror. Me besimin se i gjithë njerëzimi tani ishte i destinuar të braktiste sovranitetin dhe identitetin kombëtar dhe në vend të kësaj do të krijohej një familje e madhe njerëzore dhe të gjithë do bëheshin qytetarë të botës. Kjo nuk ishte, thjesht, një fantazi. Tani ne e dimë se ishte një mashtrim i rrezikshëm”, ka thenë Z. Marco Rubio në dëshminë e tij para Komisionit të Senatit për Punët e Jashtme, të mërkurën që kaloi, duke shpjeguar përparësitë e politikës së jashtme të administratës së Presidentit Trump.

Ndërkaq, Z. Rubio paralajmëroi mbi “krizën historike të migracionit” në masë, jo vetëm në Amerikë por anë e mbanë botës, që sipas tij, është një krizë që po kërcënon të destabilizojë shoqëritë dhe qeveritë e ndryshme në botë. Ndërkohë, që sipas tij, anë e mbanë botës perëndimore, “qeveritë tani censurojnë e madje ndjekin penalisht kundërshtarët e mbrendshëm politikë”, është shprehur Rubio.

Prandaj, “8 dekada më vonë, neve na kërkohet edhe njëherë që të krijojmë një botë të lirë nga kaosi aktual në botë, ndonëse kjo nuk do të jetë e lehtë. Një gjë e tillë do jetë e pamundur pa një Amerikë që beson në vetvete dhe që angazhohet në botë, duke vendosur, edhe njëherë, interesat tona themelore kombëtare, mbi çdo gjë tjetër”, theksoi Rubio, duke u mbështetur edhe në mandatin e dhenë administratës Trump nga zgjedhsit amerikanë: “Ata duan një Amerikë të fortë – një Amerikë të fortë dhe të angazhuar me botën, një Amerikë me një objektiv të qartë për të promovuar paqën në botë dhe sigurinë e begatinë në vendin tonë, Amerikën… Një premtim i dhenë, një premtim i mbajtur që do jetë thelbi i misionit të Departamentit Amerikan të Shtetit”, ka thenë Z Rubio në fund të dëshmisë së tij para antarëve të Komisionit të Senatit që merret me Punët e Jashtme të Amerikës.

Duke reflektuar mbi fjalët e Sekretarit të ri të Shtetit, Z. Marco Rubio, drejtuar Senatit, punonjësve dhe diplomatëve amerikanë në Washington dhe anë e mbanë botës, është e pamundur të heq nga mendja aktualitetin e marrëdhënieve shqiptaro-amerikane në përgjithsi dhe ato midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara, në veçanti. Sa i përket marrëdhënieve Tiranë-Washington, nuk e di se ç’të them, në këtë ndërrim të administratave në Washington. Nuk besoj se e ekzagjeroj kur them se ato vazhdojnë të jenë në nivelin më të ulët në këto tri dekada, ndoshta me përjashtim të vitit 1997. Frank Shkreli: Thikë m’u në zemër të marrëdhënieve shqiptaro-amerikane! | Gazeta Telegraf Më duket si një ftohje e shëmtuar në marrëdhëniet midis dy vendeve tona — një pauzë e pashpjegueshme në marrëdhëniet dy-palëshe! Për mua, dikush ka vepruar sistematikisht dhe në mënyrë djallëzore që të sillnin marrëdhëniet shqiptaro-amerikane në këtë pikë dëshpërimi, pas aq shumë përpjekjesh për t’i vendosur ato në nivelin që duhej dhe që meritonin, historikisht. Kush dhe pse?! Keqëbërsit, kurrë mos bëfshin hajër! Në pikën më të ulët ku janë sot – duke e goditur rëndë gjënë më të mirë, për shumë shqiptarë kudo në botë – rivendosjen e marrdhënieve të Shqipërisë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës 35-vjet më parë – pas pothuaj një gjysëm shekulli komunizëm. Sidoqoftë, presim dhe shpresojmë që marrëdhëniet midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara të nxirren nga absurditeti aktual dhe të sillen në normalitetin diplomatik, ashtu siç u ka hije dy kombeve, historikisht, mike.

Fjalët e Sekretarit të Shtetit mbi vizionin e politikës së jashtme të administratës së Presidentit Trump janë të qarta. Se si dhe nëse ai vizion do mund të shëndërrohet në një realitet më të mirë për Shtetet e Bashkuara, për marrëdhënie më të mira midis Shqipërisë dhe Amerikës-Kosovës dhe Amerikës dhe për një Amerikë më të fortë, më të sigurt, apo më të begatë dhe për një botë në paqe – atëherë kjo mbetet për tu parë, në muajt dhe vitet e ardhëshme.

Zoti e bekoftë Amerikën dhe Kombin shqiptar në këtë kohë të vështirë!

Presidentja e Republikës së Kosovës ishte ndër udhëheqsit e parë ndërkombëtarë që, në emër të popullit të Kosovës, dërgoi urimet e saj Sekretarit të ri të Shtetit (DASH), Z. Marco Rubio për detyrën e re në krye të diplomacisë amerikane. “Kosova pret me padurim të bashkpunojë me ju për fuqizimin e alancës tonë të fortë dhe për promovimin e vlerave tona të përbashkëta, përball sfidave të kohës në të cilën jetojmë”, shkruan e para e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani në urimin e saj drejtuar Sekretarit amerikan të Shtetit me rastin e fillimit të punës në krye të diplomacisë amerikane në administratën e Presidentit Donald Trump. *Foto nga një takim i para disa muajve i Presidentes së Kosovës me Senatorin Marco Rubio në zyrën e tij në Kongres.

THIRRJE: BASHKOHUNI KONGRESIT AMERIKAN, DËNONI KRIMET E KOMUNIZMIT – Nga BESIM NDREGJONI

Të nderuar bashkatdhetar kudo që ndodheni po ju bëjmë prezencë Thirrjen Kombëtare drejtuar Parlamentit Shqiptar me 20 janar 2025 ditën e çeljes së sesionit parlamentar nga Kuvendi i Shqipërise!

Ju ftojmë publikojeni dhe transmetojeni tek të gjithë bashkatdhetaret për t’u solidarizuar!

Dr. Besim Ndregjoni

President i Unionit Mbarkombetar Integrimit te Burgosurve e te Perndjekurve Politike te Shqiperise!

Tirane

Kriminelë, për ju ka një vend të veçantë në ferr – Nga AUREL DASARETI*

Në trojet shqiptare, vetëm të vdekurit ndihen si në shtëpi, por jo edhe të gjithë të vdekurit. Ne nuk mund ta çrrënjosim krimin pa kapur të keqen në rrënjët e saj. Nëse shqiptarët nuk bëhen të vetëdijshëm për këtë dhe nuk veprojnë menjëherë, të hedhin në koshat e plehrave të gjitha ato fëlliqësirat e këtyre 20-30 viteve të “demokracisë”, së shpejti nuk do të kenë më shtëpi. Mbështetni njëri-tjetrin në këtë kohë shumë të vështirë, sepse ka të bëjë me jetën ose vdekjen.

***

Shqiptarë! Ditët më të errëta në luftën kundër mafies janë para nesh. Atdheu dhe Kombi janë në rrezik të madh të zhdukjes.

Të sulmuar nga të gjitha anët, nga brenda (kali Trojës) dhe nga jashtë (armiqtë tradicional, pushtuesit). Ne patjetër duhet të qëndrojmë së bashku. Sepse vetëm ashtu jemi më të fortë, dhe sepse askush nuk mund të bëjë gjithçka vetëm. Për të shpëtuar Kombin dhe Vendin. Vetëm në këto 8 vitet e fundit, afër 2 milion të rinj shqiptarë janë larguar. Si zëvendësim për ta, trojet tona të boshatisura mbushen me “refugjatë” afrikan, aziatik, arabik të cilët edhe do t`i trashëgojnë. Brenda 3 vitesh, do të ketë një ndryshim demografik.

Shëmbëlltyra e armikut i cili, ndërsa të tjerët flenë, mbjell barëra të këqija në mes të grurit është afër jetës së përditshme. Armiku që mbjell barërat e këqija mes drithit është djalli, joshësi dhe krijuesi i së keqes. Atdheu, është fjala e ditës për burrat. Ai rritet mes drithit, pra midis bijve dhe vajzave atdhedashëse shqiptare.

***

Shqiptari kokëtul mendon se klouni nuk e di se çfarë po bën. Mos e falni tradhtinë, atij ia di shumë mirë prapanica se çfarë po bën, përforcon sivëllezërit e shpellave të Karpateve, armiqtë e kombit, pushtuesit e vendit tuaj. Sikur ta kishte përjetuar në lëkurën e vet ligësinë dhe krimet e tyre kundër të tjerëve që janë gjenetikisht ndryshe nga ta, ndoshta nuk do të lehte aq shumë për t`i mbrojtur. Kushdo që i mungon karakteri nuk është qenie njerëzore, por një qen bir qeni. A është ai i ligë apo i çmendur? Kur ndjeshmëria për kombin dhe vendin e vet zhduket, është tradhtia dhe ligësia ajo që ka pushtuar njeriun. Jo çmenduria.

***

Gjyshi im shkruan me fuqi dhe autoritet, humor dhe ngrohtësi për një temë që meriton vëmendje të madhe. Ajo nuk portretizohet vetëm në një gjuhë aq piktoreske dhe me lëng, saqë mund të nuhasësh dhe dëgjosh jehonën e prapaskenës gjatë leximit, por gjithashtu mbart një admirim për njerëzit në përgjithësi, dhe kombin të cilit i takon – në veçanti, atë njerëzore kudo që e takon.

***

Çdo gjë që shfaqet në jetën tënde tërhiqet nga jeta jote. Dhe, ajo tërhiqet nga ty falë imazheve që formosh në mendjen tënde. Kjo është ajo që ty mendon. Çfarëdo që të ndodhë në mendjen tuaj, do t’ju tërheqë. E thënë thjeshtë, të gjitha të njëjtat tërheqin të njëjtën gjë. Por në fakt, është në rrafshin e mendimit – kjo që unë po flas.

A keni filluar ndonjëherë të mendoni për diçka me të cilën nuk ishit plotësisht të kënaqur, dhe sa më shumë që mendoni për të, aq më keq dhe e pashpresë duket? Kjo ndodh sepse kur mendoni për një mendim këmbëngulës (të qëndrueshëm), ligji i tërheqjes bën që më shumë t’ju vijnë mendime të ngjashme. Brenda pak minutash, ju keni kontribuar që të vijnë kaq shumë mendime po aq të pakënaqura saqë situata duket se do të përkeqësohet. Shpresa zbehet. Sa më shumë që mendoni për këtë, aq më të dëshpëruar bëheni. Dhe, më indiferent. Prandaj, kryen lartë. Të mos mendojmë më për të njëjtat gjëra, por të zgjohemi menjëherë dhe veprojmë sepse të gjithë e dimë kush janë çakejtë dhe kush janë viktimat. Mafiozët, që jo vetëm nënën Shqipëri por edhe nënën personale e shesin për disa lek, nuk u bëjnë asnjë përshtypje kritikat tona nga të cilat vetëm tallen dhe zgërdhihen, ata e kuptojnë vetëm shkopin prapanicës së palarë. Pederastë të gërditshëm.

Për mua, gjëja më e lehtë për të bërë është të mendoj për veten si një magnet.

Një apel për patriotët dhe intelektualët e vërtetë:

Ju jeni magneti më i fuqishëm në univers! Ju keni një forcë magnetike që është më e fuqishme se çdo gjë në këtë botë, dhe kjo forcë magnetike e pabesueshme rrezaton në mendjen tuaj, e cila praktikisht të ndihmon të kontribuosh për Unitet Gjithëkombëtar. Të largojmë terrin. Të sjellim dritën. Të gjithë sëbashku në Unitet. Tërhiqemi nga njëri-tjetri sepse motra dhe vëllezër jemi.

***

PS: Fragmente nga ditari im luftarak: “Dera e pestë e ferrit”, Qershor 1994.

“Ne i premtuam njëri-tjetrit vëllazëri nën lisin e vjetër, duke prerë gishtat e njëri-tjetrit me thikën ushtarake që bartnim në rrip, dhe duke përzier gjakun.

(…) Fëmijët që qajnë, pleqtë që vuajnë nga pafuqia, gratë e masakruara në diellin e fundit të ditës së vdekjes. Mpiksjet e gjakut në rrokjen brutale të ngricës. Kurrë nuk do të harrohet gjaku i viktimave. I atyre që vuajtën më shumë në gjenocidin e fundit të kryer nga forca barbare.

(…) Kur fjalët u zhdukën, sidoqoftë kishte nga ata që i gjetën – fjalët që ngushëllonin, fjalët që frymëzuan,

fjalët që jepnin shpresë. Kur guximi dështoi, ishin akoma disa që guxuan. Kur lotët rridhnin, kishte nga ata që i mbanin të vetët, dhe më me dëshirë i fshinin ato të mikut…”

***

Fragmente nga Ditari im luftarak: “Dera e pestë e ferrit”, Gusht 1995.

“Bari i verdhë-gjelbër mund të jetë 2-3 metra i lartë. Frynë erë e butë. Në këtë qilim kodrinash janë transporti me ushqim, veshje, medicinë dhe armë, municion.
Shumica prej nesh kanë peshë të rëndë në shpinë. Ecim përpara të uritur dhe rraskapitur. Bari i ashpër ndeshet me fytyrat tona. Era është e fortë. Do të ishte shumë e kotë sikur të përpiqemi ta largojmë atë nga fytyrat. Me kohën mësohemi ta durojmë, ka shumë gjëra tjera për të cilat duhet të kujdesemi. Shkelim edhe mbi pengesa drurësh dhe gurësh, kjo kërkon vigjilencë të vazhdueshme të mos pengohemi dhe rrëzohemi. Nuk është e mundur për të parë më shumë se një ose dy ushtarë përpara. Bari është si një mur. Nga lart duhet të jetë një pamje e mahnitshme, kjo kolonë luftëtarësh në formën e gjarprit që marshon përpara. Por detyra jonë është shumë sekrete, askush nuk duhet të na shoh ndonjëherë nga ajri, edhe pse ka shumë që përpiqen.
Pandërprerë duken në qiell aeroplanë zbulimi, aeroplan bombardues dhe sulmues. Para se ata të kenë një shans për të na zbuluar, shtrihemi afër njëri-tjetrit në barin e dendur. Bimësia në këtë vend na jep një mbrojtje të mirë kundër agresorit. Nga koha në kohë ne duhet të kalojmë nëpër zonat e hapura. Atëherë tërë kolona e batalionit prej 473 ushtarësh ndahet në grupe më të vogla. Natën vendimtare për aksion kaluam lumin. Ne kemi ardhur me vonesë, në mesnatë, dhe batica është tashmë në rritje. Më tepër se gjashtë orë jemi të shtrirë duke pritur momentin e volitshëm që të mundemi me kujdes të depërtojmë në territorin e pushtuar nga armiku (…)
Ushtarët nikoqir i shtrojnë batanijet dhe shtrihen aty për të ra në gjumë. Ata nuk shtrihen kudo, por në një unazë rreth nesh, vëllezërve të mi të fushëbetejës, 14 luftëtarë të ardhur nga përtej oqeaneve. Zgjati do kohë derisa unë dhe miqtë e mi e kuptojmë se luftëtarët vendas na respektojnë dhe kujdesen më shumë për ne sesa për vetveten. Zgjohem pas disa orë gjumi dhe mendja ime pikërisht fillon të bredh mbi armikun që është i pozicionuar vetëm pak kilometra nga ne dhe betejës që afrohet (…)
Batalioni rreshtohet. Jepet “Urdhri luftarak për aksion”, u them:
“Luftëtarë, vishni gjithë armatimin e Perëndisë, që të mund të qëndroni kundër kurtheve të djallit. Sepse ne nuk luftojmë kundër gjakut dhe mishit. Por kundër okupatorëve, terroristëve, principatave dhe pushteteve, kundër sunduesve barbarë të këtij terri. Nuk do të kursejmë fëlliqësirat. Toleranca bëhet një krim kur zbatohet kundër së keqes. Është dhuna e organizuar në krye ajo që krijon dhunën individuale në bisht. Fituesi ka të drejtë, sepse ai shkruan ligjet.”

(…) Një ushtar përpiqet të dezerton vetëm disa minuta para fillimit të përleshjes. I afrohem. Është i moshës sime, 18 vjeçar, beteja e parë e tij. Dridhet. Më vjen keq. I them me zë të ulët: “Shmangu prej betejës sa më tepër që të mundesh! Por, nëse të detyrojnë, atëherë lufto si një burrë.” Dhe, luftoi si burrë…
***
Në shtator 2012, me disa miq-koleg dhe vëllezër të fushëbetejës që i përmenda më lartë, ishim në Shqipëri. Afër dy muaj u stërvitëm në bjeshkët madhështore dhe ujërat e kaltra të Ksamilit. Natën e fundit para ikjes, në ditarin tim shkrova:
“Fryrë zemrat dhe faqet me ngjyra të ndezura, homazh të dashurit Atdhe. Emri i shenjtë. Gjumi im është i heshtur, dhe askush nuk mund të ëndërrojë në mënyrë të lehtë dhe kështu të heshtur, kur malet dhe deti bie në gjumë, dhe askush nuk mund të buzëqeshë në mënyrë të qetë dhe të lumtur, kur zërat lundrues mbinatyror vdesin. Dhe, pyjet janë duke fjetur në luginë.
Shqipëri, Shqipëria ime, ma jep mua pranverën tënde, me diell mbi ujërat që lëkunden, por më dëgjo mua, më dëgjo mua kur ditët kalojnë dhe hijet e mbrëmjes mbulojnë ballin tim. Pastaj më mëso të zbehem, o Shqipëri moj nëna ime, dhe të hipi në një krevat në tokën tënde të shenjtë, kur vera e lënë vendin”.

***

PS: Ne (unë me miqtë-kolegët e mi) do të vijmë përsëri në atdheun e gjyshërve tanë në shtatorin e vitit 2022, dhe do ta përsërisim të njëjtën, me më tepër intensitet. Ditën që do të largohemi nga Shqipëria, do të shkruaj sa vijon:

Sonte rrugët janë mbushur me dashuri. Ne kemi zgjedhur t’i përgjigjemi mizorisë me afërsi, të zgjedhur për të përballuar urrejtjen me unitet.

*Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike

Kongresi i Lushnjës jetësoi pavarësinë e Shqipërisë (Me rastin e 105 vjetorit)- Nga Ekrem Spahiu

Pas afro 8 vjetësh pikëpyetjesh për ekzistencë që nga themelimi i shtetit shqiptar, Shqipërisë i duhej një institucion shpëtimi. Për më tepër, si shtet evropian, duhet të orientohej për nga institucionet evropiane, përndryshe do të mbetej e huaj për Evropën. Vullneti kombëtar e kërkoi që ky institucion shpëtimi e orientimi të ishte Kongresi i Lushnjës.

Shpallja e pavarësisë së Shqipërisë më 1912 është zhvillimi më madhor në historinë e kombit shqiptar, sepse përbën zgjidhjen e çështjes jetike të fatit të ekzistencës së mëtejshëm të kombit përmes aktit të pavarësimit dhe krijimit të shtetit si instrument i fuqisë dhe i përfaqësimit të tij.

Evropa e formësuar më së shumti mbi ekuilibrat gjeopolitikë dhe më pak mbi vlerat, do ta linte Shqipërinë jo vetëm të përgjysmuar, por edhe e dyshuar për t’u vetëqeverisur. Prandaj qeverisjen e saj do t’ia besonte një të huaji, gjerman, qeverisja e të cilit nuk do t’i shpëtonte dot pështjellimeve të pamëshirshme të Luftës së Parë Botërore. Në këto pështjellime, Traktati i fshehtë i Londrës i vitit 1915 do t’i vinte vulën e asgjësimit edhe asaj Shqipërie gjysmake që kishte mbetur.

Në këto rrethana, intuita kombëtare do të rizgjohej. Kongresi i Durrësit i vitit 1918 do të ishte një përpjekje për ta mishëruar këtë nerv të kombit, duke riafirmuar shtetin, edhe pse me përfaqësim të cunguar.

Një vend vlerash si SHBA dhe Presidenti i saj vizionar Uillson, në Konferencën e Paqes të vitit 1919 në Paris do të bëhej mburoja e kombeve të vegjël, midis tyre edhe kombit shqiptar. Sidoqoftë, si çdo komb edhe shqiptarët duhet t’i rimerrnin vetë në dorë fatet e tyre dhe kjo orë erdhi në Kongresin e Lushnjës, i cili u mbajt më 21 janar 1920.

Kongresi i Lushnjës ribashkoi firmëtarë të pavarësisë, emra të njohur të elitës kombëtare, të patriotizmit tradicional shqiptar, fetarë e intelektualë nga të gjitha trevat e Shqipërisë: Sulejman Delvina, Iljaz Vrioni, Abdi Toptani, Ndoc Çoba, Aqif Pashë Elbasani, Luigj Bumçi, Mehmet Konica, Dr. Turtulli, Hoxhë Kadria, Sotir Peci, Ali Riza Kolonja, Eshref Frashëri, Idhomene Kosturi, etj. Mbi këtë bazë të gjerë përfaqësuese, në vazhdën e vendimeve të Kuvendit të Vlorës, vendimit të Konferencës së Ambasadorëve të vitit 1913 dhe të statusit të përcaktuar ndërkombëtarisht për qeverisjen e shtetit shqiptar nga Princ Vidi, Kongresi rikonfirmoi vijimësinë e formës së regjimit. Derisa të zgjidhej çështja e mbretit, u vendos të krijohej “Këshilli i Naltë”. Ky Këshill do të përfaqësonte kryetarin e shtetit shqiptar deri sa ky, ashtu si edhe forma e regjimit, të përcaktoheshin përmes thirrjes së një asambleje kushtetuese. Me krijimin dhe përbërjen e Këshillit të Naltë, kongresi përcolli mesazhin e gjithëpërfshirjes – një kriter ky i domosdoshëm për një qeverisje legjitime.
Paralelisht, Kongresi zgjodhi edhe një Këshill Kombëtar, (i cili u quajt edhe senat), i përbërë prej 37 antarësh me atributet e parlamentit. Nisur nga fakti që ky Këshill plotësonte funksionet e parlamentit, me të drejtë vlerësohet se me këtë zhvillim historik fillon edhe historia e parlamentarizmit në Shqipëri.

Kongresi zgjodhi qeverinë e re të kryesuar nga Sulejman Delvina, në përbërje të së cilës përfshihen Ministria e Brendshme, Ministria e Luftës dhe një sërë ministrish të tjera të domosdoshme për një qevrisje të kohës, si institucione bazë për realizimin e politikave të qeverisë, duke i dhënë kështu kuptim atributit shtetëror të sigurisë së brendshme dhe të jashtme.

Kongresi i Lushnjës hodhi bazat e sigurta për një qeverisje përfaqësuese të spektrit kombëtar, e dalë vetëm nga organet legjitime të popullit shqiptar dhe me shkallën më të lartë të besueshmërisë. Kongresi e rikonfirmoi Shqipërinë plotësisht nën juridiksionin e vet politik dhe administrativ, duke hedhur një hap vendimtar për sigurinë e zbatimit të politikave të vendosura prej tij.

Ndër vendimet kryesore të Kongresit ishte edhe hartimi edhe miratimi i një dokumenti (Statuti i Lushnjës), për funksionimin e Këshillit të Naltë dhe pushteteve të tjera. Nisur nga gjerësia dhe përmbajtja e këtij Statuti, mund të thuhet se ai përbën kushtetutën e parë të shtetit shqiptar. Shpallja në atë Statut e Tiranës si kryeqytet, përbën një dimension të ri qeverisjes së shtetit shqiptar, në ndryshim nga paraardhësit, të cilët konsideronin të tillë rezidencën e vet.

Qeveria e dalë nga Kongresi i Lushnjës i kushtoi vëmendjen e duhur pranimit të Shqipërisë në Lidhjen e Kombeve. Më 12 tetor 1920 u dorëzua kërkesa zyrtare. Asambleja e Përgjithshme e Lidhjes së Kombeve e pranoi Shqipërinë më 17 dhjetor 1920 si antare të Lidhjes. Ky pranim kishte një rëndësi të dyfishtë, sepse me të ripohohej njohja ndërkombëtare e shtetit shqiptar dhe së dyti, pranimi përbënte aktin zyrtar të njohjes së qeverisë së Tiranës nga ndërkombëtarët.

Një Kongres vizionar si Kongresi i Lushnjës do të mendonte strategjikisht edhe për kryeqytetin e vendit, prandaj, mbi këtë bazë, vendosi Tiranën për kryeqytet të Shqipërisë. Mendimet që shfaqën disa delegatë, për të qëndruar në qytetin e Lushnjes deri sa të stabilizohej disi situata anarkike e krijuar nga qeveria e Durrësit, i kundërshtoi hapur Ministri i Brendshëm Ahmet Zogu, i cili iu drejtua delegatëve: “Vendimet e Kongresit do të zbatohen domosdo dhe pa vonesë. Kjo gjë lyp guxim dhe punë, prandaj unë po nisem për në Tiranë”. Pengesave që iu krijuan ai i kapërceu me guxim, trimëri dhe këmbëngulje: “Unë nuk njoh tjetër autoritet, përveç Kongresit të Lushnjës”.

Si delegatët e Kuvendit Kombëtar të Lushnjës, ashtu edhe qeveria që doli nga ai Kongres, ishin të vetëdijshëm për detyrat e vështira që i prisnin, por ata ishin të vendosur për t’i përballuar të gjitha vështirësitë. Për këtë ishte i domosdoshëm bashkimi i të gjitha faktorëve kombëtare. Prandaj, në cilësinë e një Ministri, përkatësisht Kryetari i Komitetit “Mbrojtja e Kosovës”, Hoxhë Kadria (Prishtina), u zgjodh të ishte nga Kosova.

Nisur nga kritere historike, vlerësohet se Kongresi i Lushnjës jetësoi pavarësinë e Shqipërisë dhe vuri gurin e themelit të parlamentarizmit, si një tipar politik që krahas gjeografisë, do ta afronte Shqipërinë edhe institucionalisht me kontinentin, të cilit i përket. Kongresi rikonfirmoi identitetin kombëtar dhe krijoi një realitet të ri politik dhe historik për popullin shqiptar. Ai zyrtarizoi vijimësinë konstitucionale të shtetit shqiptar, e cila do të vendosej në themel të qëndrueshmërisë së tij në vitet dhe ngjarjet që u zhvilluan më pas.

12 vjet nga largimi i dhunshëm i Lapidarit të Dëshmorëve të UÇPMB-së në Preshevë – Nga REFIK HASANI

Sot, para 12 viteve, që është largur në mënyr të dhunshme Lapidari i UÇPMB-së kushtuar dëshmorëve të kombit të rënë në luftën e UÇPMB-së, e vendosur para objektit të Komunës në Preshevë.

Lapidari tani as pas 12 viteve nuk është kthyer në vend, por është në mendjet e të gjithë Ushtarëve të Ushtrisë Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë e Bujanoc dhe gjithë popullit të kësaj krahine të mbetur padrejtëisht nën administrimin e Serbisë.

Largimi me dhunë i pllakës përkujtimore kushtuar dëshmorëve të kombit të rënë në luftën e UÇPMB-ës, kurse tani po kalojn mbi tri dekada nga mbajtja dhe organzimi i mbajtjes së Referendumit më 1 e 2 mars të vitit 1992.

Në këtë ditë kjo hapsirë para objektit të Komunës së Preshevës do të duhej vizituar edhe nga krerët më të lartë nga Prishtina dhe Tirana zyrtare.

Simbolika e 20 Janarit,është tepër e madhe në 12 vjetorin e heqjes së Lapidarit të dëshmorëve të UÇPMB-ës është shumë dimenzionale dhe ky gjest e veprim i strukturave më të lartë do prodhonte efekte pozitive, do të krijonte një motivim shtesë, një mbështetje morale për struktura institucionale e veçmas do të ishte një mbështetje për popullatën e kësaj Krahine.

Vizita, si veprim do të kontribonte që sa më shumë opinioni i gjërë Shqiptarë dhe ai ndërkombëtar të njoftohet, alarmohet dhe sensibilizohet nga pësimet e diskriminimit që janë duke u bërë kësaj Krahine.

Kjo Krahin shqiptare vazhdon të mbetët Rajoni më i pazhvilluar në gjithë Evropën, është Krahina më e diskrimunuar në gjithë Evropën-Kur kemi pasivizim e diskriminim, një pastrim etnik dhe shkelje e të drejtave e lirive të njeriut dhe të drejtave kolektive.

Fryma Shqiptare nuk mbrohet vetëm në Tiranë, Shkup e Prishtinë e gjetiu por edhe në çdo cepë të Komunës së Medvegjës, Bujanocit dhe Preshevës dhe hapasira tjera etnike Shqiptare

Autori i vështrimit është Refik Hasani 20 janar 2025

Një vështrim mbi strategjinë e Donald Trumpit dhe qasjen ndaj Kosovës: Pritjet dhe të papriturat e Donald Trumpit- Nga AVNI SPAHIU

Si kurrë më parë në historinë e presidentëve të Amerikës ardhja e Donald Trumpit në Shtëpinë e Bardhë nuk është pritur aq me “përzierje ndjenjash”, pritjesh dhe skepse. Kjo vlen si për qarqet e brendshme ashtu dhe për vëzhguesit e politikës globale. Në Amerikë kemi një ndarje një dysh të opinioneve që kurrë më parë nuk kanë qenë më intensive. Në njërën anë, është Amerika skeptike, siç përthyhet në paralajmërimin e Presidentit tashmë të kaluar Bajden për rrezikun ndaj demokracisë amerikane dhe rrëshqitjen e vendit në duart e “oligarkëve”, ashtu edhe për ata që kanë pritje pozitive nga ardhja e Trumpit, si një rast për të zgjidhur problemet e brendshme të kombit.

Në planin e jashtëm, sfida për botën është se si të deshifrohen synimet e Trumpit dhe në këtë ka po ashtu një ndarje mendimesh. Çështja është nëse Trump në thelb po planifikon të ruajë pozicionin aktual të Amerikës në marrëdhëniet ndërkombëtare dhe nëse në fushatën dhe paraqitjet publike ai thjesht po përdorë taktika jokonvencionale për të pasur pozicionim më të mirë dhe aleanca më të forta dhe më të balancuara. Doktrina e tij e politikës së jashtme do të mund të ketë një orientim dhe një qasje që do të shkund themelet e rendit aktual ndërkombëtar që do të fokusohet në riorganizim të hartës gjeopolitike të botës, mundësi kjo që paraqet shqetësimin më të madh të aleatëve dhe të shumë vendeve në tërë rruzullin. Kjo do të thoshte rifokusim nga përfshirja e SHBA-së në rajonet që administrata do t’i konsideronte të rëndësisë dytësore, ku hyjnë vatrat e vjetra të krizave në çështje që do të konsideroheshin minore për kalim në aspekte më madhore dhe me impakt ndërkombëtar, siç janë raportet me Kinën dhe Rusinë. Sidoqoftë, paralajmërimet janë sa të paparashikueshme aq edhe të frikshme. Përderisa bota aktualisht po përjeton çaste “ethesh”, parashikueshmëritë janë të paqarta dhe do kërkojnë kohë për t’u konfirmuar…

Mandatin e parë Donald Trump e nisi dhe e përfundoi me vendime kontradiktore në raport me botën, në interes të doktrinës së tij “Amerika vjen e para”. Ai kishte ndërmarrë disa vendime që shkaktuan “dridhje” sidomos në raport me Europën dhe çështjet globale. Ai kritikoi Europën se nuk është duke bërë hisen e vet për sigurinë në Europë, duke kërkuar që këto vende të rrisin buxhetin për mbrojtje në kuadër të NATO-s. Madje kishte qenë kritik ndaj vendeve të BE-së se Amerika nuk mund të përkujdeset pafundësisht për sigurinë europiane dhe se secili duhet të ketë pjesën e vet të përgjegjësisë. Hapa të tjerë të Administratës Trump gjatë mandatit të parë ishin edhe heqja dorë nga konventat për limën globale dhe për armët bërthamore, tarifat restriktive ekonomike dhe jo vetëm ndaj Kinës, etj.

Të gjitha këto paraqesin një indikacion se Trumpi do të vazhdojë aty ku e ka lënë, që do të thotë rreziku i konfrontimit madhor dhe konflikteve do të mund të rritet ndjeshëm, sidomos duke parë situatën pas agresionit rus në Ukrainë dhe kërcënimet ruse. Megjithatë, një acarim në raportet ndërkombëtare pa dyshim është real në të ardhmen…

Deklaratat e Trumpit lidhur me një sërë çështjesh në politikën e jashtme kanë shkaktuar polemika të shumta, madje edhe shqetësime. Më befasuese ishin ato lidhur me Grenlandën dhe çështjen e marrëdhënieve mes Shteteve të Bashkuara të Amerikës dhe Kanadasë, por edhe ajo mbi “Kanalin e Panamasë”, që nxitën polemika në botë pas deklaratave të Trumpit, i cili ka shprehur dëshirën që t’i përvetësojë si pjesë të SHBA-së, duke mos përjashtuar as përdorimin e forcës ushtarake ose ekonomike për të realizuar këto objektiva. Këtë duhet pare si sinjal që politika e jashtme e Donald Trumpit do të jetë ajo e ndryshimeve signifikative në përmasa globale që cenojnë rendin ekzistues ndërkombëtar, me impakt për sovranitetin e shteteve dhe gjeopolitikën botërore.

Disa paralajmërime të tjera janë me po aq skepsë në skenën ndërkombëtare dhe këtu hyjnë edhe çështja e Ukrainës dhe raporteve me aleatët europianë. Premtimi i tij i shpejtë se luftën në Ukrainë do ta ndalë brenda një muaji pasi të ketë takuar presidentin rus Putin dhe spekulimet se nuk do të mbështetë Ukrainën ushtarakisht në dëm të koncesioneve të mundshme territoriale ndaj Rusisë do të ishte po ashtu goditje për Ukrainën dhe Europën Perëndimore dhe minim të “investimeve” perëndimore në ruajtjen e pavarësisë dhe sovranitetit të Ukrainës. Për më tepër kjo do të linte Europën pa mburojë kundruall pretendimeve të Rusisë.

Pa dyshim, kthimi i Donald Trumpit si President i SHBA-së për herë të dytë do të minojë progresin në trajtimin praktikisht të krizave aktuale në botë. Kjo ka të bëjë me një varg çështjesh jetike të sigurisë globale. Rreziku i konfrontimit bërthamor aktualisht është më i madh se kurrë, sidomos pas përsëritjes së vazhdueshme të Putinit për përdorimin e armëve bërthamore të karakterit lokal dhe vendosmërisë së Trumpit për të mos u marrë me negocimin mbi kufizimin e armëve bërthamore. Trump thotë se do të rivlerësojë rolin e Shteteve të Bashkuara në NATO dhe do të konsiderojë reduktimin e ndjeshëm të përfshirjes së Uashingtonit në të. Politika e tij ndaj imigracionit do të shotë po ashtu përkeqësim të raporteve me vendet e Amerikës Latine.

Paralajmërimi i tij se prioritet do të kenë marrëdhëniet me Kinën dhe Rusinë është një paralajmërimin për kthesa relevante në aspektin e raportit ndaj një sërë çështjes të hapura dhe konfliktuese në të ardhmen. Konfrontimi me Kinën do të jetë kryesisht ekonomik, por edhe në aspektin e sigurisë duke shikuar edhe mundësinë që Amerika të heq dorë nga mbështetja e fuqishme ndaj Tajvanit, që do të ishte po aq një koncesion politik strategjik ndaj Kinës. Vëzhgues të ndryshëm shkojnë aq larg sa të shohin mundësinë që në një botë “trumpiane” të jetë krijuar një lloj “triumvirati” përbërë nga SHBA, Kina e Rusia për të vendosur një gjeostrategjikë të re në përmasa globale…

Tani mbetet për t’u parë nëse presidenti i ri Donald Trump do t’i vazhdojë këto politika, apo do të ketë një qasje më aktive me Kosovën, ndonëse ai njihet edhe nga mandate i tij i parë në Shtëpinë e Bardhë për qasje praktike përmes mjeteve jokonvencionale në funksion të arritjes së synimeve strategjike. Shpresojmë se në periudhën që vjen, ato që Trump konsideron “pjesë të botës me prioritet më të ulët”, si Ballkani, nuk do të margjinalizohen deri në atë pikë sa të lejohet përkeqësimi i situatës së sigurisë në rajon. Mendoj se, megjithatë, Uashingtoni do të kërkojë të korrigjojë gabimet e tre vjetëve të fundit, të cilat kanë qenë dështim diplomatik në Ballkan në të mirë të një qasjeje më të mirë të Uashingtonit kundruall dialogut me një strategji të fokusuar në mënyrë më të drejtpërdrejtë në dialogun mes Kosovës dhe Serbisë për normalizim.

Është e paqartë nëse presidenti Donald Trump do të ndjekë politikat e pararendësit të tij në rajonin tonë. Shumë vëzhgues janë të mendimit se në fakt do të jenë politika të tjera, ndjeshëm të ndryshme. Ajo që Administrata Trump do të kërkojë është një progres i ndjeshëm në rajonin tonë nga aktorë të ndryshëm dhe se mungesa e progresit nga palët do të adresohet nga Presidenti Trump në një formë krejtësisht tjetër. Pra ai do të përdorë “mjete jokonvencionale për të arritur qëllimet e tij”, siç ka paralajmëruar. Është, madje e arsyeshme të pritet që Trump do të vazhdojë qasjen e tij nga mandati i parë të marrëveshjeve konkrete dhe dialogut, siç ishte ai i Uashingtonit.

Analisti i njohur amerikan Daniel Server ka dalë me disa ide për ta korrigjuar këtë kurs dhe që Amerika të heq dorë nga qasja e përdorimit të “karotës”, por jo edhe atë të “shkopit” në raport politik me Serbinë, sepse kjo qasje në mënyrë evidente ka dështuar dhe në vend se të prodhojë rezultate ajo ka bërë që Serbia të mos bëjë asnjë centimetër ndryshim të politikës së saj ndaj Kosovës, por edhe ndaj rajonit duke kërcënuar sigurinë dhe paqen rajonale, si dhe duke u lejuar që të forcojë lidhjet me Rusinë dhe Kinën sa më larg agjendave integruese europiane. Mendoj se idetë e Serverit për një platformë të re ndaj Kosovës dhe një qëndrimi ndryshe në qasjet e Kosovës ndaj dialogut do të merren seriozisht. Për palën tonë, e vlen që ato ide të studiohen dhe të harmonizohen me qasjen dhe pozicionimin tonë të deritashëm.

Shpresoj se do të ketë një qasje më të kujdesshme që vetëkupton një angazhim më të drejtpërdrejtë të Uashingtonit në proceset në Ballkan, sidomos në raportet mes Kosovës dhe Serbisë, duke iu

bashkuar një qasjeje të përbashkët me BE-në dhe Britaninë e Madhe në këtë drejtim.

Është e vërtetë se marrëdhëniet e Kosovës me Shtetet e Bashkuara nuk kanë qenë në nivelin e duhur si mes dy vendeve mike dhe partnere. Në shumë raste gjatë periudhës së kaluar veprimet e Kosovës zyrtare kanë qenë shkas për friksione mes Prishtinës dhe Uashingtonit, përkundër thirrjeve që politika e jashtme e qeverisë Kurti të jetë e kujdesshme në veprimet e saj “pa koordinim” me aleatin tonë më të madh. Arsyet për këtë “ftohje” të raporteve duhet kërkuar në qëndrimet e udhëheqjes së Kosovës ndaj çështjeve që kishin të bënin me veriun e Kosovës dhe me procesin e dialogut. Ndonëse, strategjia diplomatike amerikane ndaj Serbisë dhe butësia me të cilën ajo ka treguar ndaj Vuçiqit ka pasur po ashtu një impakt dëmtues në këto raporte. Në të vërtetë, Kosova ka pritur nga Administrata Bajden një mbështetje më të madhe dhe më të qartë ndaj saj në konstelacionin aktual në Ballkan. Pritjet nga Administrata Bajden nuk kanë qenë në proporcion me rezultatet sa i përket Ballkanit, në veçanti me Kosovën dhe kjo ka qenë zhgënjyese. Strategjia amerikane pësoi një ndryshim drastik në qasje: nga kërkesa për njohje të ndërsjellë në fund të një procesi normalizimi, në kërkesën për themelimin e “asociacionit” dhe presionin e drejtpërdrejtë ndaj Kosovës. Vendimet e Administratës së Baidenit lidhur me Ballkanin Perëndimor, janë parë si të reduktuara në një vazhdimësi të qasjes preventive për t’i evituar rreziqet që i kanosen rajonit. Në përfundim të mandatit të tij presidencial, Joe Biden mori disa vendime në raport me Ballkanin Perëndimor, sikurse Dialogu Strategjik për avancimin e marrëdhënieve me shtetet e rajonit si dhe zgjeroi sanksionet ndaj atyre që kërcënojnë paqen në rajon. Kjo sikur ishte tepër pak dhe tepër vonë. Ndonëse. Platforma e “partneritetit strategjik” është një mundësi e mire edhe për Administratën Trump që mosmarrëveshjet me Kosovën të vihen në binarë të duhur. Siç vë në pah eksperti amerikan për Ballkanin, Daniel Serwer, këtë situatë Shtetet e Bashkuara po mundohen ta zhbllokojnë pikërisht nëpërmjet Dialogut Strategjik.

Është koha për një “ristartim” për Prishtinën në raport me Uashingtonin, që të përmirësohen “gabimet” në raport me SHBA-në dhe të ketë një koordinim të vërtetë me Uashingtonin sa i përket veprimeve në raport me Serbinë dhe qasjen ndaj dialogut. Një angazhim më i drejtpërdrejtë i Uashingtonit në proceset në rajon, sidomos në atë të dialogut, që është në krizë serioze të dështimit të plotë, do të lindte shpresa të reja. Mendoj se Administrata e Trumpit do ta bëjë pikërisht këtë bashkë me BE-në për një angazhim më të madh në raport me Kosovën dhe qëndrimit më të ashpër të Uashingtonit ndaj Beogradit për të zhbllokuar ngecjen e procesit për “normalizim”.

Esse – “Lulja e Vlorës” e Anna Kohen që nuk vyshket kurrë Nga Elida Buçpapaj

Komentet

Cancel reply

Lajme të ngjashëm

O shqiptar, fitorja të pret, ndaj duro. Ndiqi gjurmët, mos u dorëzo!- Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike

SHKRIMTARI I MADH Poezi nga Elida Buçpapaj

Në 75- vjetorin e lindjes sate, fisniku i skenës dhe ekranit, Agim Qirjaqi…- Nga PËRPARIM KABO

“REÇAK: HISTORIA E NJË KRIMI LUFTE” — Ngjarja që ndryshoi të ardhmen e Kosovës – Libër i ish-Diplomatit Amerikan William G. Walker- Nga Frank Shkreli

SHTETI AUTOR I KRIMEVE DJE, SOT HESHT NDAJ KRIMEVE TË KOMUNISTËVE!- Nga BESIM NDREGJONI

Atë që i ka mësuar gjyshi, nipërit duhet ta fshehin si një thesar në zemrat e tyre Nga Aurel Dasareti, USA, ekspert i shkencave ushtarake-psikologjike

MARCO RUBIO – KRYEDIPLOMATI I RI I SHTETEVE TË BASHKUARA Nga Frank Shkreli

THIRRJE: BASHKOHUNI KONGRESIT AMERIKAN, DËNONI KRIMET E KOMUNIZMIT – Nga BESIM NDREGJONI

Kriminelë, për ju ka një vend të veçantë në ferr – Nga AUREL DASARETI*

Kongresi i Lushnjës jetësoi pavarësinë e Shqipërisë (Me rastin e 105 vjetorit)- Nga Ekrem Spahiu

12 vjet nga largimi i dhunshëm i Lapidarit të Dëshmorëve të UÇPMB-së në Preshevë – Nga REFIK HASANI

Një vështrim mbi strategjinë e Donald Trumpit dhe qasjen ndaj Kosovës: Pritjet dhe të papriturat e Donald Trumpit- Nga AVNI SPAHIU

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

Komentet

Lajmet me interesante

Lajmet e fundit

ARKIVA E LAJMEVE

RRETH NESH

NEWS LETTER

SOCIAL