“Grindje sipërfaqësore ndëretnike” – kështu e vlerëson Millica Stojanoviq Kostiq, aktiviste për të drejtat e grave nga Graçanica, tubimin e Listës Serbe më 25 nëntor, me rastin e Ditës ndërkombëtare kundër dhunës ndaj grave.

Në atë tubim në Shtëpinë e Kulturës në Graçanicë, kjo parti – më e madhja e serbëve në Kosovë – formoi Unionin e Grave të Listës Serbe dhe mbajti edhe një forum.

Qindra gra nga mjedise të ndryshme serbe në Kosovë, kryesisht të punësuara në institucionet serbe në vend, dëgjuan në heshtje rrëfimet e bashkëvendaseve të tyre për ngacmime seksuale me motive etnike.

Në ato video-mesazhe, gratë shprehnin shqetësimet që përjetojnë kur, siç thoshin, burra të komunitetit shqiptar i ndjekin dhe u bëjnë komente të papërshtatshme.

Përndryshe, një grup joformal i grave nga veriu i Kosovës pretendon se ka mbledhur dhjetëra dëshmi të grave nga komuniteti serb, të cilat kanë përjetuar një formë të ngacmimit seksual nga burrat e komunitetit shqiptar.

Policia e Kosovës konfirmon për Radion Evropa e Lirë se në periudhën nga janari i vitit 2023 deri në tetor të këtij viti janë raportuar pesë raste të ngacmimeve seksuale, një përdhunim dhe pesë sulme seksuale në komunat me shumicë serbe në Kosovë.

Raste të ngacmimeve seksuale janë raportuar në Mitrovicën e Veriut (2), Novobërdë (1), Shtërpcë (1) dhe Zveçan (1).

Një rast i përdhunimit është raportuar në Novobërdë, ndërsa raste të sulmeve seksuale janë raportuar në Mitrovicë të Veriut (2), Shtërpcë (1) dhe Zubin Potok (2).

Ndërkaq, në tërë territorin e Kosovës gjatë vitit 2023 janë raportuar 76 raste të ngacmimeve seksuale, 108 përdhunime dhe 68 sulme seksuale, e këtë vit deri më 27 nëntor janë raportuar 96 raste të ngacmimeve seksuale, 72 përdhunime dhe 73 sulme seksuale.

Një grup joformal i grave, në anën tjetër, thotë se gratë nga komuniteti serb nuk i raportojnë rastet e ngacmimeve seksuale, për shkak se nuk kanë besim në Policinë e Kosovës. Për rastet e tilla thotë se ato i kanë njoftuar përfaqësuesit e bashkësisë ndërkombëtare në Kosovë.

Organizata joqeveritare Aktiv nga Mitrovica e Veriut ka hapur linjën telefonike në mes të tetorit për raportimin e incidenteve dhe të shkeljeve të të drejtave të qytetarëve në veri të Kosovës.

“Nxitje e urrejtjes për qëllime politike”

Duke folur për Radion Evropa e Lirë, Millica Stojanoviq Kostiq thotë se nuk ishte e përshtatshme që në Ditën ndërkombëtare kundër dhunës ndaj grave, të flitej ekskluzivisht për ngacmimin etnik të grave, kur gratë e komunitetit serb vuajnë çdo ditë nga dhuna e burrave të tyre ose të afërmve të tjerë, të cilët janë serbë.

Ajo thotë se nuk e mohon faktin se shqiptarët u bëjnë komente seksiste grave nga komuniteti serb në Mitrovicën e Veriut, por thekson se ky fenomen është i pranishëm edhe në komunat në jug të Ibrit.

“Nuk mund të tregosh vetëm njërën anë të historisë, sepse në Gushtericë burri vrau gruan e tij – serbi serben. Gratë raportojnë vazhdimisht në stacionin policor në Graçanicë se maltretohen nga burrat e tyre serbë. Nuk mund ta mohoni faktin se në mjediset tuaja, mes popullit tuaj ndodhin gjëra të tmerrshme, kurse ju merrni shembuj vetëm të ngacmimeve etnike dhe i përdorni ato për qëllime propagandistike. Kjo do të thotë se ajo parti do vetëm propagandë, të nxisë urrejtje”, thotë Stojanoviq Kostiq.

Në fillim të gushtit, Marija Zhivkoviq nga Gushterica e Poshtme – komuna e Graçanicës – vdiq pasi burri i saj i kishte shkaktuar lëndime të rënda.

Ajo ishte e punësuar në një nga institucionet shëndetësore në Graçanicë, që punojnë sipas sistemit serb.

Nga viti 2010 deri në prill të vitit 2024, në Kosovë janë vrarë së paku 58 gra.

Në të shumtën e rasteve, autorë të vrasjeve kanë qenë bashkëshortët, pastaj baballarët dhe djemtë.

“Në vend të zgjidhjeve për parandalimin e dhunës, gratë dëgjuan parulla politike”

Pikërisht për shkak të këtyre statistikave, Stojanoviq Kostiq thotë se nuk ka mundur të heshtë në “tubimin politik propagandistik” në Ditën ndërkombëtare kundër dhunës ndaj grave.

“Është një shuplakë për gratë viktima të dhunës. Jam e sigurt se 80 për qind e grave që kanë dëgjuar aty, përjetojnë një formë dhune në shtëpi ose në punë. Dëgjuan parulla se diçka e mirë po ndodhte atë ditë, po formohej Unioni i Grave të një partie”, thotë ajo.

Kjo aktiviste, e cila udhëheq organizatën joqeveritare “E drejta mbi të drejtën”, thotë se Lista Serbe, në atë mënyrë, i ka “poshtëruar” gratë, sepse askush nuk ka thënë se dhuna ndaj grave është rritur dhe nuk ka treguar se çfarë është duke u bërë për ta parandaluar atë dhunë.

Gratë që “ruajnë” Kosovën

Në tekstin autorial, i cili u publikua në ueb-faqen “Zhenski info”, të cilën e redakton vetë, Stojanoviq Kostiq iu referua edhe fjalimeve të zyrtarëve të Listës Serbe, të cilët thanë se gratë “mbrojnë çdo gjë që është serbe” në Kosovë.

“Dhe [Zllatan] Ellek [kryetari i Listës Serbe] më është drejtuar sot. Më ka thënë se Kosova nuk mund të mbijetojë pa mua, mendoj se e ka thënë për të gjitha gratë, nënat në Kosovë… Kështu që mbase më ka përfshirë edhe mua pa dashje. Faleminderit Ellek”, shkroi ajo.

Sipas saj, është e qartë se narrativi është “politik dhe nacionalist”, dhe pyeti se “ku i lindim ato roje, si i ushqejmë, kush i shëron dhe me çka”, duke aluduar në faktin që Qendra Spitalore Klinike në Graçanicë është e vendosur në kontejnerë teneqeje që nga viti 1999.

Stojanoviq Kostiq thotë për Radion Evropa e Lirë se i është dashur të reagojë ndaj këtij tubimi, sepse e dinte se askush tjetër nuk do ta bënte, se askush tjetër “nuk kishte guxim”.

Ajo thotë se pas publikimit të artikullit të saj, ka marrë një mbështetje të madhe nga gratë, të cilat duan të mbeten anonime, sepse “kanë frikë të përplasen me politikanë apo parti të caktuara”.

“Madje, kam marrë reagime dhe mbështetje edhe nga gratë që ishin në atë tubim. I kam postuar në Instagram, por i kam fshehur emrat e tyre, për një arsye. Ato thonë se nuk kanë forcë të luftojnë kundër abuzimeve politike, por më falënderojnë që e kam bërë këtë në emër të tyre”, thotë Stojanoviq Kostiq.

“Si u sollën gratë në atë tubim?”

“Ta pyesim veten se si u sollën gratë në atë tubim”, thotë po ashtu aktivistja.

Më 25 nëntor, ekipi i Radios Evropa e Lirë pa autobusë që sillnin gra në forumin e Listës Serbe nga pjesë të ndryshme të Kosovës.

REL-i ka gjithashtu informacione se drejtorët e institucioneve të caktuara, që punojnë nën sistemin serb, i kanë caktuar disa punëtore që “duhej” të shkonin në atë tubim.

Asnjëra prej tyre nuk ka dashur të komentojë publikisht për këtë çështje.

Për “sjelljen” e grave në tubimin e Listës Serbe kanë reaguar politikanët serbë nga Graçanica dhe Mitrovica e Veriut, Branimir Stojanoviq dhe Aleksandar Arsenijeviq.

“Meqë jeni këtu dhe keni sjellë gra nga zonat tona, do të ishte mirë t’iu përgjigjeshit atyre se si ka mundësi që pas 25 vjetësh, ato lindin fëmijë në një spital 200 metra larg këtu, në kushte katastrofike”, ka thënë Stojanoviq.

“Nën presion dhe shantazhe për vendet e punës, gratë u sollën edhe nga 80 kilometra larg, në mënyrë që Lista Serbe ta organizonte fushatën e saj në Graçanicë. A nuk është kjo dhunë ndaj grave?!”, është shprehur Arsenijeviq.

Lista Serbe nuk iu përgjigj kërkesës së Radios Evropa e Lirë për t’i komentuar të gjitha këto akuza.

Duke folur për gazetarët pas takimit në Graçanicë, kryetari i kësaj partie, Zllatan Ellek, ka mohuar se bëhet fjalë për një fushatë parazgjedhore për zgjedhjet parlamentare, të cilat do të mbahen në Kosovë më 9 shkurt.

“Këto janë aktivitete të rregullta të Listës Serbe, e cila dëshiron të tregojë me shembull se gratë kanë ndikim të madh dhe për këtë kemi formuar Unionin e Grave të Listës Serbe”, ka thënë ai.

Aktivistja Stojanoviq Kostiq konstaton se gratë nga radhët e komunitetit serb e kanë të vështirë të luftojnë për të drejtat e tyre me sistemin, sepse janë “vazhdimisht nën represion”.

Përgatiti: Valona Tela

Sot do të bëhet hapja e ambasadës së Kosovës në Bogota të Kolumbisë. Ajo do të përurohet nga presidentja Vjosa Osmani.

Këtë e ka bërë të ditur ministrja e Punëve të Jashtme e Kosovës, Donika Gërvalla, e cila hapjen e ambasadës e quajti hap historik.

“Ky moment historik i radhës mbështet strategjinë tonë për të zgjeruar praninë globale të Kosovës”, ka shkruar mes tjerash Gërvalla, njofton Klankosova.tv.

“Sot, një hap historik në Bogota, Kolumbi. Kosova po hap ambasadën e saj në një vend tjetër të rëndësishëm në Amerikën e Jugut. Ajo do të përurohet nga presidentja Vjosa Osmani-Sadriu. Ky moment historik i radhës mbështet strategjinë tonë për të zgjeruar praninë globale të Kosovës”, është postimi i plotë i ministres në rrjetin social “X”. sn

Kryeministri i Republikës së Kosovës, Albin Kurti, bashkë me ministrin e Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla dhe Drejtorin e Përgjithshëm të Policisë, Gazmend Hoxha, në mëngjesin e sotëm vendosën gurthemelin e nënstacionit policor në fshatin Izvor të Komunës së Zveçanit, dy kilometra larg kufirit me Serbinë.

Vlera e projektit është rreth 700 mijë euro. Në këtë nënstacion të ri, që do të ofrojë kushte të përshtatshme të punës për zyrtarët policorë, do të shërbejë policia kufitare, e cila ka në mandat mbrojtjen dhe sigurinë e kufirit dhe parandalimin e aktiviteteve ilegale ndërkufitare, shkruan A2.

Të premten e javës që lëmë pas, është vënë gurthemeli i nënstacionit policor tek Ura e Lumit Bistricë e po punohet intensivisht në ndërtimin e objektit të Policisë dhe ARC-së në Leshak, ku vumë gurthemelin para një muaji.

“Të gjitha këto investime po bëhen me qëllim të sigurimit të kushteve të dinjitetshme të punës për policët tanë, të cilët shërbejnë në këtë pjesë dhe ngritjes së kapaciteteve për ofrimin e sigurisë për vendin tonë”, thuhet në njoftimin e kryeministrisë.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, ka thënë se sapo mori lajmi që Kosova dhe Kanadaja do ta fillojnë Programin e Bashkëpunimit në Trajnim Ushtarak.

“Së bashku me ministrin e Mbrojtjes Ejup Maqedonci, në Forumin Ndërkombëtar të Sigurisë në Halifax, takuam ministrin e Mbrojtjes të Kanadasë, Bill Blair, i cili na dha lajmin e mirë rreth këtij Programi, pas kërkesës që ia kam bërë ish-Ministres së mbrojtjes gjatë vizitës sime të mëparshme në Kanada”, ka shkruar Osmani.

“Kosova dhe Kanadaja – një partneritet në rritje në dobi të qytetarëve, paqes dhe sigurisë”! sn

Ministri i Mbrojtjes së Kosovës, Ejup Maqedonci, së bashku me komandantin e FSK-së gjenerallejtënant Bashkim Jasharin, po marrin pjesë në Forumin Ndërkombëtar të Sigurisë në Halifax të Kanadasë.

“Edicioni i sivjetmë i forumit është i fokusuar tek sfidat e sigurisë me të cilat aktualisht përballet bota demokratike, ndërsa synon që të shërbej si një ngjarje që do të nxisë bashkëpunimin strategjik mes vendeve demokratike”, thuhet në njoftim.

Aty tutje shkruan se Maqedonci dhe Jashari, gjithashtu do të realizojnë takime bilaterale me homologë dhe përfaqësues të tjerë politik dhe ushtarak të vendeve partnere.

Maqedonci bashkë me Jasharin shkuan, me ftesë të homologut të tyre kanadez Bill Blair. sn

Ministri i Punëve të Brendshme, Xhelal Sveçla, ka folur rreth një aksioni të Policisë së Kosovës në Zubin-Potok.

Permes një postimi në Facebook,  ai ka thënë se aksioni i Policisë në veri të vendit ka vazhduar për dy ditë radhazi, ku janë gjetur sasi e konsiderueshme e armëve, municionit, uniformave dhe pajisjeve për prodhim të kriptovalutave.

Siç tha ai, këto nuk janë thjeshtë mbetje të bandave kriminale e terroriste, por edhe vendstrehim i armëve për planifikimet e tyre të errëta.

“Si Qeveri e Republikës së Kosovës bashkë me Policinë e Kosovës dhe të gjitha institucionet tjera jemi të përcaktuar qartë që rendi juridik e kushtetues, sovraniteti e integriteti, rendi dhe ligji, liria, barazia e drejtësia do të mbizotërojnë gjithandej shtetit tonë”, ka shkruar Sveçla.

Në anën tjetër, Policia ka njoftuar se në Zubin-Potok ka gjetur uniforma, municion dhe pajisje ushtarake.

janë gjetur në një lokacion ku Policia ka shkuar ta kërkojë një të dyshuar për në lidhje me rastin e laboratorit të drogës në fshatin Qukiq të Zubin-Potokut i cili ishte hetuar në vitin 2018.

“Me datën 20.11.2024 rreth orës 12:00 njësia e Drejtorisë për Hetimin e Trafikimit të Narkotikeve – Mitrovicë Veri në koordinim me njësitë policore Mitrovicë Veri me autorizim të Prokurorit nga Prokuroria Themelore Mitrovicë në fshatin Drobnjak Komuna Zubin-Potok ka kërkuar të dyshuarin me iniciale ( S.M.) si person në kërkim në lidhje me rastin e laboratorit të drogës në fshatin Qukiq të Zubin-Potokut i cili rast ishte hetuar në vitin 2018”, thuhet në njoftim. sn

Zëvendëskryeministri i Kosovës, Besnik Bislimi, akuzoi Serbinë se po legjitimon, siç tha ai, praktikat e diskriminimit sistematik ndaj shqiptarëve që jetojnë në jug të Serbisë.

Përmes një postimi në X, Bislimi reagoi ndaj një vendimi të Gjykatës Kushtetuese të Serbisë që ia refuzoi ankesën qytetarit nga Medvegja, Safet Demiri, për kthimin e adresës së banimit.

“[Vendimi i Gjykatës Kushtetuese serbe] shkel të drejtat themelore të njeriut, dëshmon pse shqiptarët nuk kanë besim në sistem dhe hezitojnë të iniciojnë procedura gjyqësore”, tha Bislimi.

Ai publikoi disa pjesë të vendimit të Gjykatës serbe, që thonë se Demiri nuk planifikon të jetojë në mënyrë të përhershme në adresën e paraqitur të banimit. Aty po ashtu thuhet se të drejtat e lëvizjes dhe banimit, ndonëse janë të garantuara me Kushtetutë, ato “nuk janë absolute”, duke iu referuar neneve të ligjeve serbe që lejojnë mundësinë që këto të drejta të kufizohen.

Sipas Bislimit, ky arsyetim i vendimit tregon “se si të drejtat e shqiptarëve po gërryhen, përmes interpretimeve të padrejta dhe diskriminuese, që tregojnë për mungesë të demokracisë, të drejtave themelore të njeriut dhe të drejtave të pakicave në Serbi”.

Më herët gjatë 20 nëntorit, edhe kryetarja e Preshevës, Adrita Sinani, ka reaguar për këtë vendim të Kushtetueses serbe.

Sinani tha po ashtu se gjykata më e lartë serbe po “legjitimon spastrimin etnik dhe pasivizimin diskrimues të shqiptarëve të Luginës”.

“Përveç legjitimimit të diskriminimit të skajshëm rreth pasivizimit, Gjykata Kushtetuese me një vendim antikushtetues si ky, po punon në dekurajimin e shqiptarëve të Luginës në betejën e tyre për drejtësi e barazi”, tha ajo, duke shtuar se rasti i Demirit është shembulli më i mirë i diskriminimit që u bëhet shqiptarëve nga institucionet serbe.

Sinani tha se shqiptarëve nga Presheva, Medvegja dhe Bujanoci – që njihen edhe si Lugina e Preshevës – u mbetet që drejtësinë ta kërkojnë në institucionet ndërkombëtare.

“Nga atje do ta mundim diskriminimin e Serbisë dhe po atje do të vendosim drejtësinë”, shkroi ajo në Facebook.

Shqiptarët nga Lugina e Preshevës që një kohë të gjatë ankohen për pasivizimin e adresave të banimit të tyre në Serbi.

Pasivizimi nënkupton fshirjen e qytetarëve prej adresave ku kanë qenë të regjistruar.

Në fillim të këtij muaji, shqiptarët në Luginë protestuan kundër kësaj çështjeje.

Në Serbi jetojnë më shumë se 60.000 shqiptarë, të cilët përbëjnë pakicën e katërt më të madhe atje, sipas regjistrimit të fundit të popullsisë më 2022.

Pasivizimi i adresës përcaktohet me ligj në Serbi prej vitit 2011. Ligji parasheh që institucionet të bëjnë kontrolle për të kuptuar nëse një banor jeton në adresën e regjistruar.

Në raportin e Komitetit të Helsinkit për të Drejta të Njeriut në Serbi, të vitit 2021, Presheva, Medvegja dhe Bujanoci përshkruhen si pengje të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Serbisë.

Sipas raportit, çështja e pasivizimit të adresave “në thelb është formë e spastrimit etnik nëpërmjet metodave administrative”.

Ndërkaq, në raportin e Departamentit amerikan të Shtetit, për vitin 2022, është përmendur se praktika e pasivizimit të adresave në Serbi, konsiderohet veprim kontrovers.

Banorët e Luginës dhe udhëheqës të komunave atje kanë kërkuar disa herë që të ketë prani të mekanizmave ndërkombëtarë, në mënyrë që të monitorohen kushtet e jetesës në atë pjesë. REL