VOAL – Më 2 korrik, 1877 u lind në Calw në Shwarwald (Württemberg, Gjermani), Hermann Hesse, një nga shkrimtarët më të lexuar të shekullit XX. Babai i tij, Johannes, një misionar fetar dhe drejtor editorial është një shtetas gjerman i lindur në Estoni, ndërsa nëna e tij, Maria Gundert, ka lindur në Indi me një baba gjerman dhe nënë zvicerane-franceze. Nga kjo përzierje unike e kulturave ndoshta mund të ringjallë tërheqje tjetër që Hesse do të zhvillojë për vizionin e botës Lindore, i cili ka shprehjen e vet më të lartë në të famshmen “Siddartha”, një e vërtetë “kult” për brezat e rinj dhe jo vetëm për ata.
Në asnjë rast nuk mund të anashkalohet fakti që familja e Hesses i dha një edukim të rreptë pietist birit të saj, aq sa të shkaktojë jo pak reagime negative në djalin e ndjeshëm. Disa shembuj të kësaj intolerance mund të gjenden direkt te autori, nëpërmjet skicave autobiografike ai ka përshkruar reagimet negative ndaj detyrave të imponuara dhe çdo “kontrolli të familjes”, pavarësisht drejtësisë dhe fisnikërisë së qëllimeve.
Hesse ishte një fëmijë jashtëzakonisht i ndjeshëm dhe kokëfortë, i cili krijoi vështirësi të mëdha për prindërit dhe edukatorët. Tashmë në vitin 1881, nëna e kuptoi se djali i saj do të kishte një të ardhme të pazakontë. Në stilin e të menduarit të saj informoi të shoqin e kapluar nga frika: “Lutuni me mua për Hermannin e vogël […] Fëmija ka një vitalitet dhe një vullnet kaq të fortë dhe […] inteligjencë të cilat janë të papritura për një katërvjeçar. E çfarë do të bëhet ai? […] Perëndia duhet ta kuptojë këtë ndjenjë krenarie, atëherë do të arrihet diçka fisnike dhe e vlefshme, por unë dridhem vetëm duke menduar në lidhje me atë që mund të jetë një edukimi i rremë dhe i dobët për Hermanin e vogël “(AG, f.20).
Një tjetër figurë me rëndësi të madhe në rritjen e vogël Hermannit është ajo e Hermann Güntert, gjyshit nga ana e nënës, i cili ishte gjithashtu një misionar në Indi deri në vitin 1859, poliglot dhe njohës erudit i dialekteve të ndryshme indiane. Ndër të tjera, ai kishte shkruar një gramatikë, një fjalor dhe e përkthente Dhiatën e Re në gjuhën malajale. Qasja në bibliotekën e pasur të gjyshit të tij, me një fjalë, do të jetë thelbësor për formimin jashtëshkollor të Hesses, sidomos gjatë krizës së rinisë, të cilat janë gjithashtu të dokumentuara edhe nga shkrimet e tij në dritëhijet e personazheve të romaneve të tij.
Pavarësisht nga qëllimet më të mira, për këtë arsye, metodat e mësimdhënies të prindërve nuk e “zbutin” fëmijën aspak të urtë, duke u përpjekur, në përputhje me parimet e pietizmit, për ta frenuar kryeneçësinë e tij në moshë të hershme. Kështu Johannes Hesse u vendos me familjen e tij në Bazel dhe nuk kishte asnjë zgjidhje tjetër, për ta lënë fëmijën e shqetësuar të edukohet jashtë familjes. Në vitin 1888 ai hyn në gjimnazin Calw, të cilin ai frekuenton me gjysmë zemre, edhe pse është ndër të parët në klasë. Ndërkohë ai mori mësime private për violinë, latinisht dhe greqishte të vjetër nga i ati. Dhe, nga shkurti deri në korrik të vitit 1890, nën udhëheqjen e rektorit Bauer (një prej mësuesve të vlerësuar nga Hesse) i nënshtrohet një programi studimi që synon marrjen e provimeve në arsimin rajonal. E ardhmja e tij ishte e paracaktuar. Ai do të vijojë një rrugë të përbashkët për shumë fëmijë të pastorëve: pasi merr provimet në arsimin rajonal, vazhdon Fakultetin Ungjillor-Teologjik në Tübingen. Gjërat megjithatë kishin për të shkuar ndryshe. Ai e kaloi ekzaminimin në Shtutgart pa vështirësi dhe hyri në seminarin në Maulbronn në shtator 1891.
Ishte një institut arsimor në të cilin bashkëjetonte kultura mesjetare cisterceze, kultura klasike dhe devotshmëria (pietizmi). Megjithatë, gjashtë muaj më vonë, për asnjë arsye të dukshme, djali ik nga instituti. Ai u gjet ditën e nesërme dhe ridërgohet në seminar. Mësuesit e tij e trajtojnë atë me mirëkuptim, por i nënshtrohet një burgimi tetë orësh “për largimin nga instituti pa autorizim”. Hesse, megjithatë, fillon të vuajë nga gjendje të rënda depresive, të tilla si për të nxitur mësuesit për të kërkuar kthimin e tij në shtëpi. Prindërit nuk gjejnë asgjë më të mirë se ta dërgojnë atë për një “shërim” tek pastori Christoph Blumhardt. Pasoja është një përpjekje për vetëvrasje, e cila do të kishte sukses nëse revolveri nuk do të kishte shkrepur. Hermann pranohet në klinikën e të sëmurëve nervorë, një vend i ngjashëm me një azil, në Stetten.
Kjo ndërthurje e motiveve të ndryshme ekzistenciale hedh dritë të konsiderueshme në veprimtarinë e tij narrative. Jeta dhe vepra e Hermann Hesse,s në fakt, janë të mbuluara plotësisht nga kontrasti ndërmjet traditës familjare, personalitetit e ndërgjegjes individuale dhe realitetit të jashtëm. Fakti që shkrimtari ka pasur sukses, pavarësisht konflikteve të brendshme të përsëritura dhe konfliktit me vendimet e familjes, që të kënaqë vullnetin e tyre, nuk mund të shpjegohet vetëm me kokëfortësinë dhe ndërgjegjësimin e fortë të misionit të tij.
Për fat të mirë prindërit lejojnë, pasi lutjeve të tij këmbëngulëse, të kthehet në Calw, ku do të ndjekë nga nëntori 1892 deri në tetor 1893 gjimnazin e Canstatter. Megjithatë, nuk do të përfundojë tërë ciklin e studimeve të gjimnazit. Ai do të ndjekë një mësim të shkurtër si libërshitës në Esslingen: Hermann vetëm katër ditë do të qëndrojë në bibliotekë; ai u gjet nga babai i tij nëpër rrugët e Shtutgartit, pastaj u dërgua në përkujdesje të Dr Zeller në Winnenthal. Këtu ai shpenzon disa muaj duke iu kushtuar kopshtarisë, derisa të marrë leje për t’u kthyer në familje.
Hermann është i detyruar të ndjekë një profesion në ofiçinën e orëve të Heinrich Perrot në Calw. Në këtë periudhë ai ka në plan të ikë në Brazil. Një vit më vonë largohet nga ofiçina dhe fillon në tetor 1895 dhe mësimin për libërshitës në Heckenhauer në Tuebingen, i cili do të zgjasë tre vjet. Nuk mungojnë, megjithatë, krizat e ardhshme të brendshme dhe të jashtme të natyrës ekzistenciale ose të shkaktuara nga puna, ashtu si do të dështojnë dhe përpjekjet e tij për t’u përshtatur me një ekzistencë “borgjeze”, ose thjesht të çojë një jetë normale. Ngjarjet e asaj periudhe, e cila tashmë i takon historisë, e çojnë Hessen prapë nga Tübingen për disa vjet në Basel (gjithmonë si libërshitës do të merret me libra antike), tashmë i martuar (dhe shkrimtar i lirë) në brigjet e Liqenit Constance në Gaienhofen, deri, pas kthimit nga një udhëtim në Indi, kur do të vendoset përfundimisht në Zvicër, së pari në Bernë, pastaj në kantonin Tiçino.
Më 1924 ai përsëri mori shtetësinë zvicerane që e kishte humbur për të mbështetur provimin rajonal në Württemberg. Shkurorëzimi nga gruaja e parë dhe e dytë, të dyja zvicerane. Nga martesa e parë me Maria Bernoulli (1869-1963) i lindin tre fëmijë: Bruno (1905), Heiner (1909) dhe Martin (1911). Martesa e dytë me Ruth Wenger (1897), njëzet vjet më e re se ai, zgjat vetëm disa vjet. Vetëm gruaja e tij të tretë, Ninon Ausländer (1895-1965), e divorcuar Dolbin, një historiane arti, austriak dhe hebreje, qëndroi pranë poetit deri në fund.
Pas sukseseve të para letrare Hesse gjeti një mori të lexuesve në rritje, kryesisht në vendet gjermano-folëse, atëherë, para Luftës së Madhe, në vende të tjera evropiane dhe Japoni, dhe pas dhënies së çmimit Nobel për letërsi (1946) në në të gjithë botën. Më 9 gusht 1962 ai vdiq në Montagnola pas një hemorragjie cerebrale.
Vepra e Hesses, përplotësuese me veprën e bashkëkohësit Thomas Mann, shpreh, në një prozë klasike, por e pasur me thekse lirike, një, dialektikë të gjerë të strukturuar midis sensualitetit dhe shpirtërores, arsyes dhe ndjenjës. Interesi i tij për komponentët irracionalistë të e mendimit dhe të disa formave të misticizmit lindor paraprin sjelljet e mëvonshme avant-guardiste amerikane dhe evropiane dhe shpjegon fatin e sërishëm të librave të tij në mesin e gjeneratave të reja.
Komentet