VOAL – Umberto Poli lindi në Trieste më 9 Mars 1883. Nëna e tij, Felicita Rachele Cohen, është me origjinë hebreje dhe i përket një familje tregtarësh që punuan në geton e Triestes.
Babai i tij Ugo Edoardo Poli, një agjent tregtar i një familje fisnike veneciane, fillimisht ishte konvertuar në fenë hebraike për t’u martuar me Rakelën, por e braktis kur ajo pret djalin e saj.
Poeti i ardhshëm më pas rritet në një kontekst melankolik për shkak të mungesës së figurës së babait. Për tre vjet ai u rrit nga Peppa Sabaz, një infermiere Sllovene, e cila i dha vogëlushit Umberto gjithë dashurinë që kishte (duke humbur një fëmijë). Saba do të jetë në gjendje të shkruajë për të si “nënë e gëzimit”. Ai më vonë u rrit me nënën e tij, së bashku me dy halla, dhe nën tutelën e Giuseppe Luzzato, një xhaxhai i ish-garibaldin.
Studimet në adoleshencë janë mjaft të parregullta: së pari ai ndjek gjimnazin “Dante Alighieri”, më pas kalon në Akademinë e Tregtisë dhe Nautikës, të cilën do ta braktisë në mes të vitit shkollor. Në këtë periudhë ai i afrohet muzikës, gjithashtu për shkak të miqësisë së tij me Ugo Chiesa, violinist, dhe Angelino Tagliapietra, pianiste. Përpjekjet e tij për të mësuar të luajnë violinë, megjithatë, janë të pakta; në vend të kësaj, krijimi i poezive të para tashmë jep rezultatet e para të mira. Ai shkruan me emrin Umberto Chopin Poli: veprat e tij janë kryesisht sonete, të cilat ndikohen nga një ndikim i qartë i Parini, Foscolo, Leopardi dhe Petrarca.
Më 1903 u transferua në Pizë për të vazhduar studimet. Ai ndjek kurset e letërsisë italiane të mbajtura nga profesori Vittorio Cian, por së shpejti ai largohet për të kaluar në ato të arkeologjisë, latinisht dhe gjermanisht.
Një vit më pas për shkak të mosmarrëveshjeve me mikun e tij Chiesa ai bie në një depresion të rëndë që e bën atë të vendosë të kthehet në Trieste. Ishte gjatë kësaj periudhe që ai frekuentoi “Caffè Rossetti”, një mjedis historik dhe vend takimesh për intelektualët e rinj; këtu ai do të takojë poetin e ardhshëm Virgilio Giotti.
Në vitin 1905 largohet nga Trieste për të shkuar në Firence, ku do të qëndrojë për dy vjet, dhe ku do të marrë pjesë në qarqet artistike “vokale” të qytetit, por pa e detyruar veten me asnjë prej tyre.
Në një nga vizitat e tij të pakta dhe të rastit për të shkuar në shtëpi, ai takon Carolina Wölfler, e cila do të jetë Lina e poezive të tij, dhe e cila do të bëhet gruaja e tij.
Edhe pse jeton gjeografikisht brenda kufijve të Perandorisë Austro-Hungareze, ai është një qytetar italian dhe në prill 1907 largohet për shërbim ushtarak. Në Salerno do të lindin “Vargjet e tij Ushtarake”.
Ai u kthye në Trieste në Shtator 1908 dhe hyri në biznes me kunatin e tij të ardhshëm për të menaxhuar dy dyqane të mallrave elektrike. Më 28 shkurt u martua me Linën me një rit hebre. Një vit më pas lindi vajza e tij Linuccia.
Ishte viti 1911 kur, me pseudonimin e Umberto Saba, ai botoi librin e tij të parë: “Poesie”. Ata do të ndjekin “Me sytë e mi (libri im i dytë i vargjeve)”, i njohur tani si “Trieste e una donna”. Pseudonimi duket se ka origjinë të pasigurt; mendohet se ai e zgjodhi atë si një haraç për infermierin e tij të dashur, Peppa Sabaz, ose mbase në homazhe për origjinën e tij hebreje (fjala ‘saba’ do të thotë ‘gjyshi’).
Artikulli “Ajo që mbetet për t’u bërë poetëve” daton në këtë periudhë në të cilën Saba propozon një poetë të sinqertë dhe të sinqertë; kontraston modelin “Inni Sacri” të Manzoni me atë të prodhimit të D’Annunzio. Ai e paraqiti artikullin për botim, por u refuzua: ai do të botohet vetëm në 1959.
Ai më pas pëson një periudhë krize pas tradhtisë së gruas së tij. Me familjen e tij ai vendosi të transferohet në Bolonjë, ku bashkëpunoi me gazetën e përditshme “Il Resto del Carlino”, më pas në Milano në 1914, ku u emërua për të administruar kafenenë e Teatro Eden.
Në shpërthimin e Luftës së Parë Botërore ai u vu nën armë: fillimisht ai ishte në Casalmaggiore në një fushë të ushtarëve të burgosur austriakë, më pas ai punoi si daktilograf në një zyrë ushtarake; më 1917 ai ishte në Aeroportin Taliedo, ku u emërua inspektor i drurit për ndërtimin e avionëve.
Në këtë periudhë ai thellon leximin e Niçes dhe i përsëriten krizat psikologjike.
Pas luftës kthehet në Trieste. Për disa muaj ai është drejtori i një kinemaje (kunati i të cilit është pronari). Ai shkruan disa tekste reklamuese për “Leoni Films”, pastaj shërben – falë ndihmës së tezes së tij Regina – në librarinë antikuariane Mayländer.
Ndërkohë merr versionin e parë të “Canzoniere”, një vepër që do të dalë në dritë në vitin 1922 dhe e cila do të mbledhë të gjithë prodhimin e tij poetik të periudhës.
Ai më pas filloi të ishte afër revistës “Solaria”, në vitin 1928 iu kushtua një numër i tërë.
Pas vitit 1930 një krizë e fortë nervoze e bëri atë të vendosë të shkojë në Trieste në analizë me Dr. Edoardo Weiss, një student i Frojdit.
Më 1938, pak para fillimit të Luftës së Dytë Botërore, për shkak të ligjeve racore, Saba u detyrua të hiqte dorë zyrtarisht nga libraria dhe të emigroi në Paris. Ai u kthye në Itali në fund të vitit 1939 duke u strehuar në Romë, ku miku i tij Ungaretti u përpoq ta ndihmonte, për fat të keq pa rezultat; ai kthehet në Trieste, i vendosur të përballet me tragjedinë kombëtare me italianët e tjerë.
Pas 8 shtatorit 1943 ai detyrohet të ikë me Lina dhe Linuccia: ata fshihen në Firence duke ndryshuar shtëpi shumë herë. Miqësia e Carlo Levi dhe Eugenio Montale është një ngushëllim për të; së fundi, duke rrezikuar jetën e tij, ai do të vizitojë Saban çdo ditë në banesat e tij të përkohshme.
Ndërkohë, koleksioni i tij “Ultimo cose” është botuar në Lugano, i cili më pas do t’i shtohet botimit përfundimtar të “Canzoniere” (Torino, Einaudi) në 1945.
Pas luftës, Saba jetoi në Romë për një periudhë nëntë muajsh, pastaj u transferua në Milano ku qëndroi për dhjetë vjet. Në këtë periudhë ai bashkëpunoi me “Corriere della Sera”, botoi “Scorciatoie” – koleksioni i tij i parë i aforizmave – me Mondadori.
Ndër çmimet e marra janë e para “Premio Viareggio” për poezinë e pasluftës (1946, ex aequo me Silvio Micheli), “Premio dell’Accademia dei Lincei” në 1951, dhe “Premio Taormina”. Universiteti i Romës i dha një diplomë nderi në 1953.
Në vitin 1955 është i lodhur, i sëmurë dhe i mërzitur për shkak të sëmundjes së gruas së tij dhe ai pranohet në një klinikë në Gorizia: këtu, më 25 gusht 1957, lajmi për vdekjen e Lina-së së tij e arrin atë. Saktësisht nëntë muaj më vonë, më 25 gusht 1957, poeti gjithashtu vdes.
Komentet