VOAL – Kostas Kristalis, pseudonim i Kostas Kroustalis (në Greqisht: Κώστας Κρυστάλλης; Sirako, 1868 – Arta, 22 Prill 1894), ishte një shkrimtar dhe poet grek.

Djalë i tregtarit të pasur Dimitris Kristalis dhe gruas së tij Giannoula Psallida, Kristalis ndoqi shkollën në Janinë.

Më 1887 botoi përmbledhjen e parë të poezive me titull Hije të Hadit, i frymëzuar nga Dante dhe Homeri, temat e tij patriotike revolucionare, referencat për episodet e Revolucionit të 1821, i shkaktuan atij probleme me autoritetet turke të cilët e dënuan në mungesë me njëzet e pesë vjet mërgim dhe për këtë arsye u detyrua të ikte në Athinë më 1889.

Në Athinë, ai e ndryshoi mbiemrin në Kristalis, ai gjithashtu punoi si tipograf për dy vjet, si autor i zërave enciklopedikë, si sekretar për periodikun Java, si punonjës i hekurudhave të Peloponezit, ai bashkëpunoi me gazetën Zëri i Epirit (1892-1894), duke manifestuar të gjitha idealet për lirinë e vendit të tij, i cili ishte akoma nën kontrollin otoman.

Për shkak të shëndetit të përkeqësuar, ai u transferua së pari në Korfuz dhe më pas në Arta në shtëpinë e motrës së tij, ku vdiq në moshën njëzet e gjashtë vjeç, më 22 prill 1894.

Krystalis vdiq në një moshë të re, për shkak të tuberkulozit, pas një ekzistence të shkurtër të dhimbshme, i ngushëlluar nga kujtimi i të dashurve dhe nga kënga e maleve.

Krijimet e tij të para epiko-lirike dhe atdhetare, si Hije të Hadit dhe Murgu i Klisyrës së Misolongut (1890), të shkruara në një gjuhë arkaike, u ndikuan nga Romantizmi Athinian dhe poeti Aristotelis Valaoritis, ndërsa në veprat e mëvonshme, nga viti 1891 me Poezi dhe këngë rurale të fshatit dhe Zhubra (1893), ai iu afrua rrethit të shkollës së re Athiniane, të përfaqësuar mirë nga Kostis Palamas, duke u afruar me gjuhën greke vulgare dhe këngën popullore neo-helenike, e shoqëruar me referencat teokritike, një fakt që pati pak simpati nga kritikët letrarë që e duan gjuhën e kulturuar.

Për dallim nga autori anonim i bariut të Kretës (shek. XVII), i cili shndërroi një zhanër të kulturuar dhe të huaj në poezi popullore, Krystalis preferoi të vazhdojë dhe thellojë këngën popullore me stilin e poetit të artit, e cila nga aspekti ekspresiv, karakterizohet nga aftësitë teknike dhe tisi lirik.

Gjuha e tij poetike ishte e pasur me elemente dialektore dhe Kristalis iu afrua modelit të Virgilit, duke e asimiluar traditën dhe e inovoi atë.

Tekstet e tij karakterizohen nga imazhe të frymëzuara nga natyra, jeta rurale, jeta e përditshme e punës, e mbështjellë me tingujt e florës dhe faunës, si dhe ngjarje natyrore, bota e përrallave dhe magjive, të cilat ju lejojnë të harroni vuajtjet dhe pasionet e përditshme. Këto imazhe formuan premisat për realizimin e një bote lirike të intuituar me një vërtetësi, një sinqeritet, një prirje për zbulime poetike që karakterizojnë pathosin.

Edhe në prozën e tij rurale dhe bukolike, ndikimet vijnë nga tradita popullore. Ndër prozat e tij përmendim Jeta e maleve, botuar në Paris më 1895, në të cilën janë të përzier satira, traditat dhe politika greke.

Kristalis ka frymëzuar shumë shkrimtarë, përfshirë Ghiannis Kambysis dhe D. Paparrigoulos, dhe mund të krahasohet me stilin e poetit Spyridon Vasiliadis./Elida Buçpapaj (Vikipedia)