VOAL – Samuel Taylor Coleridge, një nga figurat më të rëndësishme të lëvizjes romantike, lindi në Angli në Ottery Saint Mary (Devon) më 21 tetor 1772. I fundit i dhjetë fëmijëve, pas vdekjes së babait të tij, u dërgua në Londër në shkollën e Spitalit të Krishtit. Bëhet lexues i pasionuar dhe një student i shkëlqyer.
Më 1791 shkoi në Kembrixh; ai ndërpreu shpejt studimet e tij për t’u bashkuar me regjimentin e dragonjve të ndritshëm. Ai u ripranua më vonë në Kembrixh: këtu takoi poetin Robert Southey (1774-1843), i cili ndikoi veçanërisht tek ai. Coleridge bëhet një republikan i zjarrtë. Të dy përpiqen për të krijuar një komunitet utopik (“Pantisocracy”, që do të zbatohet në Pensilvani), bazuar në parimet egalitar dhe socialiste; qëllimi është arritja e paqes sociale dhe zhvillimit të drejtë ekonomik për të gjithë. Megjithatë, projekti braktiset. Por, nga miqësia e tyre, do të lindë vepra dramatike në vargje “Rënia e Robenspierrit” (1794).
Më 1795 Southey u nis për në Portugali ndërsa Coleridge mbeti në Angli për të shkruar dhe dhënë leksione. Më 1796 ai botoi poezi të ndryshme. Pak kohë më parë, Coleridge kishte takuar poetin William Wordsworth, me të cilin lind një miqësi që do të zgjasë një jetë. Së bashku, të dy shkrimtarët publikojnë një libër me poezi me titull “Balada lirike” (1798); kryevepër e poezisë në letërsinë angleze, kjo përmban veprat e para të mrekullueshme të shkollës romantike, duke përfshirë edhe të famshmen “Balada e marinës së vjetër”.
Periudha midis viteve 1797 dhe 1798 është ndër më produktivet e jetës artistike të Samuel Taylor Coleridge; përveç “Sailor Vjetër” shkruan “Kubla Khan”, një vepër me imagjinatë të madhe përshkruese me një ritëm pothuajse muzikor, “Christabel”, një përbërje narrative poetike me një karakter mistik, si dhe poezi të tjera të konsideruara në mesin e vargjeve të tij më të mira në një ton “bisedor”.
Në vjeshtën e vitit 1798 Coleridge dhe Wordsworth u nisën për në një udhëtim në Evropën kontinentale; Coleridge vazhdon më vete: ai shpenzon shumë kohë në Gjermani. Në këtë periudhë simpatitë e së kaluarës për radikalizmin politik u zhdukën; filluan të jenë të interesuar për filozofinë gjermane dhe në veçanti në idealizmin e Immanuel Kantit, shkrimet mistike të Jakob Boehme dhe kritikat letrare të dramaturgut G.E. Lessing.
Coleridge studion gjermanishten dhe përkthen trilogjinë dramatike “Wallenstein” nga poeti romantik Friedrich von Schiller në anglisht. Pas këtyre studimeve, Coleridge bëhet përkthyesi më me ndikim i romantizmit gjerman.
Ai u kthye në Angli në 1800. Ndërmjet viteve 1808 dhe 1819 ai mbajti cikle konferencash mbi letërsinë dhe filozofinë; ndër objektivat e saj është ripërtëritja e interesit në dramaturgun e madh anglez William Shakespeare. Në esetë dhe ligjëratat e tij Coleridge tregon mjeshtërinë e madhe dhe dialektikën imponuese, elemente që do ta bëjnë atë kritikën letrare më të rëndësishme angleze të shekullit të nëntëmbëdhjetë.
Më në fund ai u vendos në Londër ku shkroi veprën e tij të madhe prozë, “Biographia literaria” (1817), një seri disertacionesh dhe shënimesh autobiografike mbi tema të ndryshme, në të cilat përfshihen pjesë të kritikave letrare që tregojnë shkëlqimin e tij të madh intuitiv. Veçanërisht të rëndësishme janë pjesët në të cilat Coleridge shpreh konsideratat e tij mbi natyrën e poezisë dhe imagjinatës, dhe në të cilën ai diskuton veprat e Wordsworth. Sipas teorisë së tij poetike, origjina e një prej ideve qendrore të estetikës romantike, imagjinata artistike do të luante një rol ndërmjetës midis kulturave të ndryshme moderne.
Samuel Taylor Coleridge vdes në Highgate më 25 korrik 1834.
Sot ai njihet përgjithësisht si një poet lirik dhe një kritik i rëndësishëm letrar. Crater Coleridge, në sipërfaqen e Merkurit, është emëruar pas tij./Elida Buçpapaj
Komentet