Pothuajse 10 muaj pas vdekjes së aktorit Matthew Perry, yllit të serialit “Friends” prokuroria ka ngritur akuza për pesë persona, që sipas hetuesve kontribuuan në vdekjen e tij, pas mbidozës me ketaminë vitin e kaluar. Mes të akuzuarve janë ndihmësi personal i ish yllit të serialit “Friends” dhe dy mjekë. Sipas prokurorëve mjekët kishin siguruar për zotin Perry një sasi të madhe ketamine dhe madje kishin këmbyer disa mesazhe ku diskutonin se sa mund të ishte i gatshëm të paguante aktori. Por çfarë duhet të dini rreth kësaj çështje?

Personat e akuzuar

Në maj tre agjenci të ndryshme (Policia e Los Anxhelosit së basku me agjencinë amerikane për barnat dhe agjencinë e inspektimit të postës amerikane) njoftuan se kishin kryer një hetim të përbashkët se si aktori 54-vjeçar merrte sasi të mëdha të ketaminës, që përdoren për anestezi.

Aktori ishte në mesin e një numri në rritje të pacientëve që përdornin substanca mjekësore legale, por ai nuk i merrte me recetë që tregon se mund të trajtohej për depresionin, ose në raste të tjera kur një njeri ka dhimbje kronike.

Sipas ekpertëve, askush nuk e dinte se hetimet do të zgjeroheshin kaq shumë, duke marrë parasysh rastet e mëparshme që shkaktuan vdekjen e personazheve të famshëm si pasojë e mbidozave nga ilacet.

Kur Michael Jackson vdiq në vitin 2009 nga një dozë vdekjeprurëse e propofolit anestezik, vetëm mjeku i tij u akuzua. Pasi reperi Mac Miller vdiq në vitin 2017, dy burra të cilët prokurorët i përshkruan si tregtarë dhe ndërmjetës u dënuan për sigurimin e oksikodonit me fentanil që ndihmoi në vrasjen e tij.

Por në hetimin e çështjes së aktorit Perry, prokurorët ngritën akuza jo vetëm kundër mjekëve dhe shpërndarësve të paligjshëm, por edhe ndaj ndihmësit personal të tij, i cili prokurorët thonë se e ndihmoi të merrte ketaminë dhe e injektoi atë direkt tek ai përpara se ish yllit të serialit “Friends” të gjendej i vdekur në vaskën e tij më 28 tetor të vitit 2023.

“Ata e dinin se çfarë po bënin, që ishte një rrezik i madh për zotin Perry. Por ata e bënë vijuan”, tha prokurori Martin Estrada pasi njoftoi akuzat.

Dy nga personat, mes tyre edhe një nga mjekët e akuzuar, janë arrestuar, tha prokurori Estrada. Dy nga të pandehurit, përfshirë ndihmësi i zotit Perry, pranuan fajësinë për akuzat dhe një person i tretë ka rënë dakord që të pranojë fajësinë.

Mesazhet e shkëmbyera të personave të akuzuar

Sipas hetimeve, zoti Perry iu drejtua mjekut të Los Anxhelosit, Salvador Plasencia kur mjekët e tij të rregullt refuzuan t’i jepnin atij më shumë ketaminë. Prokurorët pretendojnë se zoti Plasencia fitoi para nga dëshpërimi dhe varësia e Perry-t, duke e detyruar atë të paguajë 55 mijë dollarë në këmbim të sasisë më të madhe të ketaminës dy muaj para vdekjes së tij.

“Pyes veten se sa do të paguajë ky budalla”, shkruhet në një mesazh që i dërgoi mjeku Plasencia një të pandehuri, thuhet në dosjen e prokurorisë.

Mjeku tha se ishte i pafajshëm kundrejt shtatë akuzave të ngritura ndaj tij për shpërndarjen e ketaminës. Avokati i tij tha se “mjeku nuk kishte qëllime kriminale”.

Prokurorët pretendojnë se Jasveen Sangha, të cilin ata thonë se është një tregtar droge siguroi dozat e ketaminës që shkaktuan vdekjen e aktorit.

Edhe zoti Sangha gjithashtu tha se ishte i pafajshëm. Nga hetimet ka rezultuar se mjeku tjetër i akuzuar për këtë çështje, Chavez, e ndihmoi zotin Plasencia të merrte ketaminën që iu dha aktorit Perry-t, ndërsa i njohuri i ish yllit të serialit “Friends” , Fleming, ndihmoi në marrjen e ketaminës nga shpërndarësi i dyshuar i drogës, Sangha.

Mjeku Chavez mund të dënohet deri në 10 vjet burg, Iwamasa deri në 15 vjet dhe Fleming deri në 25 vjet.

Nëse shpallen fajtorë tregtari i drogës Sangha mund të dënohet me burgim të përjetshëm, ndërsa mjeku tjetër Plasencia mund të dënohet deri në 120 vjet burg. Seancat gjyësore të tyre do të zhvillohen në muajin tetor.

Varësia ndaj ketaminës

Aktori u gjet në vaskën e tij më 28 tetor dhe mjekët e parë që arritën në vend të ngjarjes e shpallën atë të vdekur menjëherë.

Autopsia e tij e publikuar në dhjetor, zbuloi se sasia e ketaminës në gjakun e tij ishte e njëjtë me sasinë e përdorur për anestezi të përgjithshme gjatë operacionit.

Numri i përdoruesve të ilaçit që është në përdorim prej dekadash, është rritur viteve të fundit. Ai përdoret për trajtimin e depresionit, ankthit dhe dhimbjeve. Persona të afërt me aktorin Perry u thanë hetuesve të mjekësisë ligjore se ai po i nënshtrohej terapisë me infuzion me ketaminë.

Por hetuesit thanë se trajtimi i fundit i zotit Perry një javë e gjysmë para se të ndërronte jetë, nuk arsyeton nivelet e larta të ketaminës në gjakun e tij. Zakonisht ilaçi pastrohet nga organizmi brenda disa orësh. Të paktën dy mjekë po e trajtonin zotin Perry, një psikiatër dhe një anesteziolog që shërbeu si mjeku i tij i kujdesit parësor, thuhet në raportin e e mjeksësisë ligjore. Në shtëpinë e tij nuk ishte gjetur drogë apo ndonjë mjet i paligjshëm.

Ketamina ishte renditur si shkaku kryesor i vdekjes, ndërsa rasti u cilësua si aksident pa hedhur dyshime për ndonjë krim të mundshëm, thuhet në raport. Mbytja në ujin e vaskës dhe çështje të tjera mjekësore ishin faktorë kontribues, tha ekipi i mjekësisë ligjore.

Aktori Perry luftonte prej vitesh me varësinë nga substancat, që nga koha kur luane rolin e Chandler Bingut në serialin “Friends”, periudhë kur ai u u bë një nga yjet më të mëdhenj televizivë të gjeneratës së tij së bashku me aktorët Jennifer Aniston, Courteney Cox, Lisa Kudrow, Matt LeBlanc dhe David Schwimmer për 10 sezone, nga viti 1994 deri më 2004.

“Oppenheimer”, një film që ka të bëjë me garën se kush e ndërton bombën e parë atomike, i ka fituar shtatë çmime Oscar, përfshirë çmimin kryesor për filmin më të mirë, gjatë një ceremonie të dielën në Los Anxhelos.

Ky film ishte i nominuar për 13 çmime Oscar.

Aktori irlandez, Cillian Murphy, e fitoi çmimin për aktorin më të mirë për rolin e tij në këtë film, ku e luajti fizikanin teorik, J. Robert Oppenheimer, i cili ishte lideri i përpjekjeve amerikane në vitet ’40 për ta krijuar një armë e cila do t’i jepte fund Luftës së Dytë Botërore.

Regjisori i “Opppenheimer”, Christopher Nolan, e fitoi çmimin për regjisorin më të mirë.

“Ne e bëmë një film për njeriun i cili e krijoi bombën atomike, dhe ne po jetojmë në botën e Oppenheimerit qoftë për mirë apo për keq”, tha Murphy pasi e mori çmimin e aktorit më të mirë.

“Këtë çmim do të doja t’ua kushtoja paqebërësve kudo”, shtoi ai.

Drama historike, që zgjat tri orë, rreth shkencës dhe politikës, “Oppenheimer” u bë hit dhe i fitoi 953.8 milionë dollarë, si dhe mori lëvdata të mëdha nga kritikët.

Ky ishte filmi i parë me të cilin Nolani fiton Oscar për filmin më të mirë.

Emma Stone e fitoi çmimin për aktoren më të mirë për rolin që e luajti si një grua e ngjallur nga të vdekurit në komedinë “Poor Things”.

“Kjo është vërtet e jashtëzakonshme”, tha Stone.

Për disa kjo ishte natë historike, pasi Ukraina e fitoi Oscarin e parë për dokumentarin më të mirë: “20 Days in Mariupol”, ndërsa Britania e Madhe e fitoi Oscarin për filmin më të mirë ndërkombëtar: “The Zone of Interest”.

Robert Downey Jr. nga “Oppenheimer” dhe Da ‘Vine Joy Randolph nga “The Holdovers” fituan çmime si aktorët më të mirë në rol dytësor.REL

“Nëse vriteni, nëse ndodh, çfarë mesazhi do t’i lini pas popullit rus?”

Kjo është pyetja e parë që i drejtohet Alexei Navalny-t nga regjisori kanadez Daniel Roher në dokumentarin që fitoi çmimin Oskar në vitit 2022 me titullin “ Navalny”.

“Hajde Daniel, jo, – përgjigjet Navalny duke buzëqeshur. – S’ka mundësi! Duket sikur po bën film me rastin e vdekjes sime.”

Këto fjalë tani kanë marrë një theks të ri me lajmin se aktivisti politik 47-vjeçar rus vdiq të premten në një burg të Rrethit Arktik.

Autoritetet ruse të burgut thanë se kritiku i Kremlinit ishte bërë keq pas një shëtitjeje. Ekipi i Navalny thotë se trupi i tij po mbahet qëllimisht nga autoritetet ruse në mënyrë që ata të mund të “mbulojnë gjurmët”.

Pavarësisht nga rreziqet e qarta me të cilat përballej Navalny në Rusi, regjisori Roher i tha BBC-së se ishte ende i tronditur plotëisht që kur dëgjoi lajmin për vdekjen e mikut të tij.

“Ky moment që ne jemi të pushtuar nga kjo re trishtimi dhe pikëllimi nga e cila jam goditur, është tronditës për mua,” tha zoti Roher për BBC.

“Unë u trondita kur dëgjova lajmin, pavarësisht se kushdo që e shikon filmin nuk duhet të tronditet, nuk duhet t’i vijë aq e papritur”.

Regjisori Roher përshkroi se si u zhvillua miqësia e tij me Navalny gjatë projektit filmik.

“Unë mendoj se respekti ynë i ndërsjellë për njëri-tjetrin ishte i bazuar në një sens të përbashkët humori – ai është një njeri shumë humorist, i pëlqen të qeshë. Brenda rreth 10 sekondave nga takimi ai po tallej me mua dhe po bënte shaka në kurrizin tim, me gjuhën time të dashurisë, kështu që po e ktheja menjëherë”, tha Roher.

Filmi ndjek Navalny ndërsa ai dhe ekipi i tij zbulojnë një komplot për ta helmuar atë me agjent nervor vdekjeprurës Novichok.

Në gusht 2020, ai u rrëzua kur po fluturonte me avion mbi Siberi dhe u dërgua me urgjencë në spital në Omsk – një ulje emergjente që i shpëtoi jetën. Zyrtarët rusë përfundimisht e lejuan atë të transportohej me avion në Berlin për trajtim.

Qeveria gjermane zbuloi se testet e kryera nga ushtria gjetën “prova të qarta të një agjenti kimik të luftës nervore të grupit Novichok”.

Kremlini mohoi çdo përfshirje dhe hodhi poshtë gjetjen e Novichok. Shumë ishin skeptikë, duke përfshirë edhe vetë Navalny, i cili filloi hetimin e tij me një ekip gazetarësh.

Regjisori Daniel Roher dhe Yulia Navalnaya duke u përqafuar në Oscar 2023

Perspektiva e vdekjes së Navalny-t është një fije që përshkon gjithë filmin.

Në një skenë, mes intervistave, një nga ekipi i Navalny-t e pyet nëse irritohet nga pyetjet për të kaluarën e tij.

Navalny thotë se nuk është, por shton: “Vetëm se e kuptoj se ai po i filmon të gjitha për filmin që do të publikojë, nëse më godasin”.

Në realitet, filmi u publikua para vdekjes së tij dhe mori një vlerësim të gjerë ndërkombëtar. The Guardian tha se ishte “një nga gjërat më mahnitëse që do të shihni ndonjëherë”, ndërsa Times e quajti atë “pa dyshim një nga dokumentarët më emocionues që do të publikohej këtë, apo çdo vit”.

Shumë tani po e shikojnë filmin në një dritë të re.

“Alexei, nëse të arrestojnë dhe të hedhin në burg, ose të ndodh diçka e paimagjinueshme dhe vritesh, çfarë mesazhi lë pas për popullin rus? – E pyet regjisori Roher në skenën e fundit.

Navalny përgjigjet shkurt në anglisht, përpara se drejtori t’i sugjerojë që t’i rikthehet gjuhës së tij amtare.

Ai përfundon në rusisht: “Ne nuk e kuptojmë se sa të fortë jemi në të vërtetë. E vetmja gjë e nevojshme për triumfin e së keqes është që njerëzit e mirë të mos bëjnë asgjë”.

“Pra, mos rrini pa lëvizuar,” thotë ai, përpara se t’i hedhë një vështrim kuptimplotë kamerës./ar.sh/SYRI.NET

​

​

Në garën e këtij viti për çmimet Oscar, në kategorinë e dokumentarit më të mirë është radhitur edhe një film që përshkruan sulmin rus ndaj qytetit industrial dhe portit të rëndësishëm të Ukrainës, Mariupol, në fillim të luftës. Ky qytet u bë simbol i shkatërrimit që kjo luftë do të sillte në kufirin e Evropës. Dokumentari është i pari i tillë – raportim nga një front lufte – që garon për çmimin prestigjoz të Akademisë së Arteve. Në një intervistë për Zërin e Amerikës, autori i dokumentarit, gazetari ukrainas Mstyslav Chernov thotë se shpreson që Mariupoli të mos mbetet vetëm emër dhe që dokumentari i tij t’i japë kuptim vuajtjes së njerëzve të këtij qyteti.

20 ditë të shtetrrethimit të qytetit ukrainas Mariupol të filmuara nga gazetari Mstyslav Chernov janë copëza të një maratone 20 ditëshe për t’i shpëtuar vdekjes, të çmimit të luftës për njerëzit e thjeshtë, të zënë befas nga një luftë e papritur dhe për ta e pakuptimtë.

“Lufta asnjëherë nuk fillon me shpërthime. Lufta fillon me heshtje,” thotë Chernov në hyrje të dokumentarit “20 ditë në Mariupol”, që përmbledh fillimin e sulmit rus ndaj këtij qyteti, port i rëndësishëm dhe qendër industriale ukrainase, 50 kilometra në lindje të Rusisë, pikë strategjike që lidh Ukrainën me Krimenë e pushtuar nga rusët.

Heshtja që i paraprin shkurtit të vitit 2022 në Mariupol është e shkurtër. Ajo thyhet nga 190,000 trupa ruse që godasin qytet pas qyteti në Ukrainë dhe nga aeroplanë luftarakë që shpojnë qiellin mbi Mariupol duke sulmuar parqet, spitalet, shkollat. Njerëzit enden të tmerruar dhe me dëshpërim pyesin “përse”.

Dokumentari është një rrëfim tronditës që ka prekur majat e festivaleve botërore. Më 10 mars, rrugëtimi i tij një vjeçar do të kulmojë në ceremoninë e ndarjes së çmimeve prestigjioze Oscar, i emëruar nga Akademia e Arteve amerikane në kategorinë e dokumentarit më të mirë.

Në një intervistë për Zërin e Amerikës, autori Chernov, që ishte pjesë e ekipit të vetëm të gazetarëve të mediave të huaja në Mariupol gjatë shtetrrethimit, ende e ka të pabesueshme që si dëshmitar i një tragjedie të tillë, jetoi për të treguar për njerëzit e thjeshtë që një ditë humbën çdo gjë.

“Çdo hap në këtë rrugëtim ishte një mrekulli. Fakti që mbijetuam dhe filmuam tërë atë që ndodhi në qytet, që ishim gazetarët e vetëm aty dhe që po dërgonim pamje nga qyteti ishte mrekulli. Fakti që arritëm të depërtojmë shtetrrethimin dhe t’i nxirrnim filmimet origjinale nga atje, ishte me të vërtetë një mrekulli. Rreth 30 orë xhirime, shumica e të cilave nuk ishin shfaqur dhe fakti që arritëm të bëjmë dokumetarin, janë gjithashtu një mrekulli. Secili hap është një e papritur. Nuk e dija se si publiku do ta priste filmin sepse është nganjëherë emocionalisht shumë i vështirë. Por publiku jo vetëm që e kuptoi rëndësinë e tij, por vazhdoi të ndajë mendime për të, vazhdoi të angazhohet pasi e pa. Morëm aq shumë vlerësime, mirënjohje… por të gjithat janë mirënjohje për njerëzit e Mariupolit, ata që mbijetuan dhe ata që nuk mbijetuan.”

Përmes gazetarit Chernov, i cili bashkë me kolegët e tij nga agjencia ndërkombëtare e lajmeve The Associated Press fituan çmimin prestigjioz të gazetarisë Pulitzer, shikuesi sheh nga afër luftën e Presidentit rus Vladimir Putin. Filmi dokumenton se si shtangia dhe paniku shpejt zëvendësohen me radhë të gjata të plagosurish në spitalet që bombardohen, mjekë që qajnë në pamundësi për të shpëtuar një lumë të pandëprerë të plagosurish dhe prindër që ulërisin pranë shputave pa ngjyrë të fëmijëve të tyre të pajetë.

Bota e ceremonisë së çmimeve Oscar është në kontrast të thellë me atë të përjetimeve të para dy viteve në Mariupol, ku nuk ka pamje të zbukuruara e as të imagjinuara.

Në botën e Mariupolit, jetën dhe vdekjen e ndajnë sekondat. Realiteti shfaqet pa filtra, në britmën e nënës, në vajin e babait që nuk e mbajnë këmbët, në gjakun poshtë shtratit, duart e rënduara të mjekëve që ndihen të pafuqishëm ndërsa përpiqen t’u shpëtojnë jetën të lënduarve apo u duhet t’u mbyllin sytë kur nuk ia arrijnë dot.

Kjo botë shihet tek Irina shtatëzënë, që filmohet teksa po bartej nga spitali i sapobombarduar dhe që më në fund nuk u mbijetoi dot plagëve.

“Jam i rraskapitur shpirtërisht, ashtu si edhe shumë gazetarë të tjerë. Por mendoj se në botën moderne ku po ndodhin shumë zhvillime të rëndësishme dhe tragjike, nuk mund t’i injorojmë ato, pasi po i injoruam, njerëzit që shfrytëzojnë pasivitetin tonë do të vazhdojnë ta shkatërrojnë botën. Është më mirë të jesh i tronditur, se të jesh indiferent në këtë botë. Më mirë të ndjesh dhembje por të veprosh, të bësh diçka në vend që të fshihesh dhe ta injorosh dhembjen… E di që kjo që po bëj i jep pak kuptim. Është zgjedhje e imja. Por për shumicën e njerëzve të Mariupolit, për shembull, kjo nuk ishte zgjedhje e tyre. Vuajtja dhe humbja e tyre nuk ka asnjë kuptim dhe kjo gjë është me të vërtetë shkatërruese, lënduese dhe traumatike. Kur nuk ka një arsye për humbjen e fëmijës apo për humbjen e shtëpisë e qytetit tënd, kur nuk ka as justifikim e as drejtësi, është shumë më traumatike për njerëzit dhe prandaj është përparësi e imja që t’i tregoj rrëfimet e tyre dhe jo rrëfimin tim.”

Por në këtë zymtësi, janë momentet e forcës së njeriut – dhe jetës, që sipas zotit Chernov, të bëjnë të qëndrosh. Për të, ky moment erdhi befas dhe iu ngulit në mendje.

“Është pamja e një foshnje që lindi në spitalin që tashmë ishte rrethuar nga forcat ruse dhe bombat po binin përreth spitalit. Nëna e foshnjes ishte plagosur. Mjekët frikësoheshin shumë për foshnjen. Dhe për një kohë, foshnja ishte e heshtur kur lindi, të gjithë menduan se nuk do të mbijetonte. Nuk dinim çfarë të mendonim. Dhe pastaj foshnja filloi të qante dhe të gjithë shpërthyen në lot. E mbaj mend që në atë moment një mjek më tha se njerëzit vetëm vdesin në këtë sallë dhe tani dikush lindi. Ishte një mrekulli, një mrekulli që të mbetet në mendje përjetësisht.”

Pamjet e shkatërrimit masiv të qytetit, që u bë simbol i brutalitetit rus në Ukrainë, ku bodrumet e ndërtesave nga strehimoret brenda ditësh shndërrohen në morgje, ndërthuren bashkë në një rrëfim të zymtë për koston e luftës, një paralajmërim për qëllimet dhe pasojat që do t’i vuanin ukrainasit dhe për një luftë që do ta rikthente vuajtjen e papërjetuar që një çerek shekulli në Evropë dhe pasigurinë kolektive pas gati një shekulli në këtë kontinent.

“Personalisht, do të doja që filmi të mos ekzistonte kurrë. Por kjo tragjedi ndodhi dhe ne e regjistruam. Dhe jo vetëm sa për të ekzistuar. Por tani që ekziston dhe meqë ekziston, dua të sigurohem që ta shohin sa më shumë njerëz. Secila fitore, secili vlerësim, secila mirënjohje është mënyrë për këtë film që të gjejë publik më të madh dhe për t’u siguruar që Mariupoli nuk është vetëm emër, por që mbetet simbol i secilit qytet të shkatërruar të Ukrainës dhe luftës që po vazhdon dhe tani. Këtë ua kam borxh banorëve të Mariupolit që i humbën të gjitha.”

Dokumentari “20 ditë në Mariupol” shënon herën e parë që një realizim i tillë përfshihet në listën e kandidatëve për Oscar dhe hera e parë në historinë e këtij çmimi prestigjioz që i hapet rrugë raportimit dhe gazetarisë nga një zonë lufte në kohë reale në majat e kinematografisë.