VOAL – Paul Michel Foucault lindi në Poitiers (Francë) më 15 tetor 1926. Babai, gjyshi dhe gjyshi i tij ishin mjekë, krenarë për traditën e tyre familjare, shumë fetare; kështu që karriera e Michel duket se është e paracaktuar. Por në moshën njëmbëdhjetë vjeç, i riu del kundër babait duke deklaruar se dëshiron të bëhet historian. Në vitin 1940 ai u dërgua në një kolegj fetarësh; megjithatë, nëna, që vjen nga një familje që është më pak e ngurtë nga pikëpamja fetare se babai i tij, gjithashtu i jep mësime private në filozofi Michelit.
Gjatë viteve të tij universitare, Foucault shfaqet si një djalë i vetmuar, ekstravagant dhe i çuditshëm: ai studion psikologjinë dhe filozofinë nën drejtimin e Maurice Merleau-Ponty, Jean Hyppolite dhe Louis Althusser. Homoseksual, ai e jeton këtë gjendje me siklet: brenda pak vitesh ai përpiqet të bëjë vetëvrasje tre herë, madje edhe duke e lejuar veten të jetë i tunduar nga alkooli. Megjithëse me ngurrim ai e vendos veten për disa kohë në analizë.
Në studimet e tij ai thellon autorë të tillë si Saussurre, Kierkegaard, Heidegger dhe Lacan; megjithatë, Nietzsche do të ndikojë më shumë tek ai. Ai gjithashtu ushqen një antipati ndaj Sartrit, në favor të Bataille. Në këto vite ai merr detyrat e tij të para universitare dhe fillon me kompozitorin Jean Barraque një marrëdhënie shumë të stuhishme që do të konsumohet brenda pak vitesh. Në vitin 1955 filloi një miqësi të thellë me Barthes dhe Dumézil. Detyrat kulturore çojnë Foucault për qëndrime të gjata jashtë vendit, së pari në Suedi, pastaj në Poloni dhe më në fund në Gjermani.
Në sajë të interesit të historianit dhe filozofit Philippe Aries në vitin 1960 ai boton “Historinë e çmendurisë në epokën klasike”, veprën e tij të parë të rëndësishme, të refuzuar më parë nga botuesi i madh Gallimard. Në fund të të njëjtit vit ai takon Daniel Defert, një student i ri i cili do të mbetet shoku i tij për pjesën tjetër të jetës së tij. Për të qëndruar pranë Danielit gjatë shërbimit të tij ushtarak, Foucault heq dorë nga mundësia e shumëpritur për të shkuar në Japoni, duke pranuar një post në Tunis. Dhe në veri të Afrikës, Foucault u zhvendos në vitin 1966, veçanërisht si rezultat i faktit se qarqet kulturore pariziane e pëlqenin shumë pak jetën e tij private, aq shumë saqë pengojnë karrierën e tij universitare.
Gjithashtu në vitin 1966 ai redaktoi me Deleuze edicionin francez të veprave të plota të Nietzsche; botoi “Fjalët dhe gjërat”, suksesi i madh i jep atij një pozicion udhëheqës midis mendimtarëve të kohës së tij, si dhe mundësinë për të filluar një miqësi të gjatë epistolare me piktorin belg René Magritte.
Foucault kthehet në Paris në fund të viteve 1960, gjatë periudhës së protestave të studentëve, të cilat ai mbështet duke përfunduar në burg. Për disa kohë ai duhej të ishte i kënaqur me mësimin e parë në Universitetin e Clermont-Ferrand, pastaj në universitetin e ri dhe kaotik të Vincennes; në vitin 1971 mori postin që kishte kërkuar gjatë, një profesor në Kolegjin e Francës, institucioni kulturor më prestigjioz francez. Këtu Michel Foucault do të mbajë kurse në Sistemet e Historisë së Mendimit deri në vitin e vdekjes së tij.
Hulumtimi i Foucault është gjithnjë e më i orientuar drejt studimit të proceseve të normalizimit, domethënë të formave të ndryshme përmes të cilave fuqia ka provuar në Perëndimin modern, të kontrollojë individët dhe trupat e tyre në një përpjekje për të përmbajtur të gjitha format e devijimit në lidhje me në ligjin e vendosur. Punimet e mëvonshme të Foucault do të vijnë nga reflektimet e këtyre kurseve, të dedikuara për medikalizimin e “anormalit” dhe lindjen e sistemit të burgjeve të psikiatrisë.
Në vitin 1975, ndërsa puna e tij “Mbikëqyrja dhe ndëshkimi: lindja e burgut” përjetoi një qarkullim të madh ndërkombëtar, ai u ftua për herë të parë nga Leo Bersani në Kaliforni në Berkeley, një universitet që shpesh ndiqte në vitet në vijim.
Largimi i Sartrit, i sëmurë, thekson më tej qendrën e Foucaultit në kuadrin e kulturës franceze. Por Foucault ndjen dhe gjithmonë ka ndjerë të pakëndshëm rolin e së “famshmes”. Ai e konsideron veten eksperimentues në evolucion të vazhdueshëm dhe pretendon të shkruajë libra vetëm për të hedhur poshtë tezat e tij të mëparshme: prandaj është e bezdisshme që ai të shohë veten të zgjedhur si përfaqësues të llojit të së vërtetës absolute që ka luftuar për gjithë jetën. Foucault, për më tepër, beson se roli i intelektualit nuk konsiston në udhëheqjen e ndërgjegjes politike, por në ngritjen e pyetjeve dhe nxitjen e reflektimit dhe kritikave përmes njohurisë që duhet përjetuar si përvojë.
Sidoqoftë Foucault duhet të vuajë nga ndërlikimet që rezultojnë nga fama e tij: për shembull, në tetor të vitit 1980, gjatë një konference në Berkeley mbi origjinën e rrëfimit të krishterë, vetëm 800 vetë arritën të asistonin dhe për 700 të tjerë, protestues të mbetur jashtë, ishte e nevojshme ndërhyrja e policisë.
Pas “Vullneti për të ditur. Historia e seksualitetit 1” (1976), Foucault publikon vëllimin e dytë “Përdorimi i kënaqësive: Historia e seksualitetit 2” në vitin 1983. Drejt fundit të vitit për shkak të AIDS-it, shëndeti i tij fillon të përkeqësohet në mënyrë të pariparueshme. Ul angazhimet për t’u përqëndruar në realizimin e vëllimit të tretë “Vetëkujdesja. Historia e seksualitetit 3”, vepër e cila përfundon më 20 qershor 1983.
Një vit më vonë, më 26 qershor 1984, Michel Foucault vdiq në një spital në Paris.
Komentet