VOAL – François-Anatole Thibault lindi në Paris më 16 prill 1844, në një lagje të botuesve, shitësve të librave dhe tregtarëve antikë. Babai François, një vendas i Beouce dhe ish oficer monarkist, e quajti veten France Libraire dhe në numrin 19 të Quais Malaquais kishte dyqanin e tij të librave. Thjesht nga prindi Anatole do të marrë pseudonimin “France” me të cilin është veçanërisht i njohur.

Ai studioi së pari në Institucionin Sainte Marie dhe më pas në Collège Stanislas; ai u largua nga instituti klasik në 1862 pa një karrierë të shkëlqyer skolastike dhe mori diplomën e tij universitare në vitin 1864. Nga një moshë shumë e re ai ndihmoi të atin në tregtinë e tij: në librarinë, të specializuar në vepra dhe dokumente për Revolucionin Francez, ai u bë i apasionuar pas dijes erudite.

Nga 1863 Anatole France (Anatol Frans) filloi bashkëpunimin në revistat bibliografike, të tilla si “Bullettin du bouquiniste”, “Bibliografia Chasseur” dhe “Intemediaire des chercheurs et des curieux”, deri sa më 1867 u punësua nga botuesi parizian Lemerre si lexues: detyra e tij është të propozojë dhe të kujdeset për botimin e veprave të reja.

Eseja e parë e Anatole France, një ese mbi Alfred de Vigny, daton në 1868, kur ai ishte vetëm 24 vjeç.

Me rastin e revolucionit komunar, ai nuk merr një pozicion dhe largohet nga Parisi. U kthye në kryeqytet vetëm në fund të 1871.

Ai më pas filloi të shkruaj poezi, dy prej të cilave u botuan në 1872 në “Parnasse Contemporain”; viti pas vëllimit të poezive, i faturës Parnasiane, “Poèmes dorés” (poema të arta) del. Në 1875 Franca redaktoi antologjinë e tretë poetike të “Parnasse Contemporain”, dhe vitin pasardhës botoi dramën në vargje “Les noces corinthiènnes” (Martesa e Corinth), marrë nga një baladë e Goethe.

Më 1876 ai u punësua në Bibliotekën e Senatit, një post që e lejoi atë të arrijë një stabilitet të caktuar ekonomik. Kështu në vitin 1877 u martua me Marie-Valérie Guérin de Sauville, me të cilën kishte vajzën e tij Susanne (1881).

Pas botimit të dy tregimeve të shkurtra “Jocaste” dhe “Le chat maigre” (Macja e hollë, 1879), në 1881 ai fitoi suksesin e tij të parë të madh me botimin e romanit “Le Crime de Sylvestre Bonnard membre de l’Institut” (Krimi nga akademik Sylvestre Bonnard), dhënë nga Académie Française.

Anatole France është tani një shkrimtar i vendosur dhe i kërkuar në sallonet pariziane; mik i dashur i Ernest Renan, ai botoi në 1882 “Les désirs de Jean Servais” (Dëshirat e Jean Servais) dhe në 1883 “Le livre de mon ami” (libri i mikut tim), duke bashkëpunuar gjithashtu si një kritik letrar në disa gazeta. Rezultati i këtyre bashkëpunimeve do të jenë katër vëllimet e “La Vie littéraire”, botuar midis 1888 dhe 1893: në këtë punë Franca nuk kursen polemika të hapura me krijuesin e natyralizmit Émile Zola, as me poetin Parnassian Leconte de Lisle , nga e cila ai madje është sfiduar në një duel.

Ndërkohë, martesa e tij po përjeton një krizë serioze: në 1888 Franca ndërthyn një marrëdhënie romantike me Arman de Caillavet, një grua që nuk është më e re dhe që duket se ka pasur një ndikim të rëndësishëm në orientimin e ideve politike të shkrimtarit; nga një progresivizëm i ndritur i matricës së shekullit të tetëmbëdhjetë France në fakt është e orientuar drejt pozicioneve socialiste që në atë kohë kishte, në Francë, përfaqësuesin më të njohur në figurën e Jean Jaurès.

Në dy dekadat vijuese, Franca prodhoi veprat e tij më të mira: më 1890 botoi “Thaïs” (Taide), më 1893 “La rôtisserie de la reine Pédauque” (Rotisserie of Queen Piedoca), një lloj romani filozofik që ka një vijim në të njëjtin vit me “Les opinione de M. Gérôme Coignard”.

I famshëm në të gjithë Francën, Anatole Francës iu dha Legjioni i Nderit; dashnor i antikitetit klasik, viziton Italinë dhe vazhdon prodhimin letrar me romanin “Le lys rouge” (Zambak i kuq) i 1894, dhe me tregimet “Pusi i Shën Kiarës” (1895), ndërsa në “Le jardin d’Épikur ”(Kopshti i Epicurus) adreson tema filozofike me ironi, duke u kthyer për të demonstruar se sa irracionalitet ka në shoqërinë e asaj kohe.

U bë një akademik i Francës në vitin 1896 në vend të Ferdinand de Lesseps, ai filloi të shkruante tetralogjinë e “Histori Bashkëkohore” (1897-1901), katër romane – “L’orme du Mail” (elmën e rrugës), “Le mannequin d’oisier “(manekin i thurrur),” L’anneau d’améthyste “(unaza e ametistit) dhe” M. Bergeret à Paris “(Bergeret në Paris) – protagonisti i të cilit është Z. Bergeret, modest dhe profesor i zhgënjyer, por i edukuar dhe i mençur i një shkolle të mesme krahinore, përmes syve të të cilit France përshkruan shoqërinë e kohës së tij, mjerimet dhe hipokrizitë e tij, duke ruajtur megjithatë besimin në mundësinë e shëlbimit dhe ngritjes njerëzore.

Vëllimi i fundit i serialit i kushtohet çështjes Dreyfus, çështja e famshme gjyqësore e një zyrtari francez hebre, i akuzuar padrejtësisht për spiunazh dhe deportuar në Kajen, mbi të cilin Franca është ndarë në fajësues – klerikët dhe nacionalistët – dhe pafajësues, në krye të së cilës ishte Emile Zola, i cili dyshohet se denoncoi komplotin kundër Dreyfus me artikullin e famshëm “j’accuse”. Zola merr mbështetjen e Anatole France, i cili me këtë rast prish marrëdhëniet e tij me intelektualët fajtorë si François Coppée, Paul Bourget dhe Maurice Barrès.

Prej atëherë, angazhimi politik i Anatole France u bë më i rreptë: ai mirëpriti Revolucionin Rus të vitit 1905 dhe dënoi represionin tsarist; me “Jeta e Zhan D’Arkës” të vitit 1908, sulmon një nga mitet katolike dhe nacionaliste, atë të pulzelës së Orléans; në të njëjtin vit ai botoi “L’île des Pinguins”, një satirë mbi historinë dhe fatet e Francës. Në vitin 1909, përveç “Les contes de Jacques Tournebroche” dhe “Les sept femmes de Barbebleu”, ai mblodhi shkrimet e tij polemike në tre vëllimet e “Vers les temps meilleurs”.

Në Janar 1910 vdiq shoku i tij, Madame de Caillevet. France boton shumë më pak vepra, por në vitin 1912 merr një triumf të vërtetë me “Les Dieux ont soif” (Zotat kanë etje), të vendosura në kohën e Revolucionit Francez. Pas eseve të “Le génie latin” (gjeniu Latin) i vitit 1913, me “La révolte des anges” (Revolta e engjëjve), e vitit 1914, përmbyllet angazhimi i tij narrativ.

France tërhiqet në vendbanimin e vendit të saj në Béchellerie, afër Tours, me gruan e tij Emma Laprévotte, më parë shërbëtore e Madame de Caillevet. Ndërsa justifikon luftën e Francës kundër Gjermanisë, ajo aprovon Revolucionin Rus të vitit 1917 dhe shkruan libra kujtimesh, si “Le petit Pierre” (Pierino) në 1918. Në vitin 1920 Kisha Katolike indekson të gjitha veprat e saj.

Një vit më pas, në 1921, Anatole France mer çmimin Nobel për Letërsinë “në njohje të arritjes së tij të shkëlqyer letrare, të karakterizuar nga fisnikëria e stilit, mirëkuptimi i thellë njerëzor, hiri dhe temperamenti i vërtetë galistik”.

Kujtimi i tij i fundit është “La vie en fleur” (Jeta në lulëzim) e vitit 1922.

Ai vdiq më 12 tetor 1924: pas një funerali madhështor të shtetit, trupi i tij u varros në varrezat e Neuilly-sur-Seine, në Paris./Elida Buçpapaj